SAYI #92 greenpeace.org.tr Özel dosya 30 yıl geçti... Eylemcilerden Gökkuşağını Fransa’ya nükleer batıramazsınız! çağrısı Enerji [D]evrimi TEMMUZ 2015 / 25 TL TEMMUZ 2015 / 25 İçindekiler Gökkuşağını GREENPEACE BÜLTEN batıramazsınız! Yerel Süreli Yayın İlk Rainbow Warrior gemimizin barışçıl bir İmtiyaz Sahibi protesto öncesi Fransız Greenpeace Akdeniz Gizli Servisi tarafından Basım ve Tanıtım bombalanmasının ve Hizmetleri Ltd. Şti. olayda fotoğrafçı Fernando Dilek Aldemir Pereira’nın hayatını kaybetmesinin üzerinden Genel Yayın Merkezi 30 yıl geçti... Asmalı Mescit Mh. Kallavi Sk. No: 1 Kat: 5 Beyoğlu I İstanbul Tel: +90 212 292 76 19 04 Faks: +90 212 292 76 22 Fransız Gizli Servisi bir Genel Yayın Yönetmeni gemiyi batırabileceğine Dilek Aldemir inanmakta haklı olsa da, milyonlarca insanın Sorumlu Yazı İşleri Müdürü cesaretini kırabileceği konusunda yanılıyordu. Ece Ünver Bir Greenpeace Fotoğraflar: © Elsa Palito / Greenpeace destekçisinin çok güzel Editör bir şekilde ifade ettiği gibi: Çağrı Özütürk Gökkuşağını batıramazsınız! Baskı Enerji [D]evrimi raporu Yasin Gedik Greenpeace 10 yayınlandı Printworld Matbaa San. Tic. A.Ş. Türkiye’nin enerji ihtiyacını Grafik Tasarım ve Uygulama karşılamak için kömür ve eylemcilerinden Jargon İstanbul nükleere ihtiyacı olmadığını ortaya koyan yeni Enerji [D]evrimi raporunu Dağıtım yayınladık. Avrupa Birliği PTT Fransa’ya çağrı Yenilenebilir Enerji Konseyi ile ortaklaşa hazırladığımız rapor, Kemal Derviş’in 25 Greenpeace eylemcisi, Fransa önsözü ile sunuluyor. hükümetinin pahalı ve geleceği olmayan nükleer santraller yerine, yenilenebilir enerjilere yatırım yapması için Maliye Bakanlığı’nın girişini kapatarak eylem Yeni Enerji [D]evrimi raporu gerçekleştirdi. Eylemciler girişin önünde Türkiye’nin 2023 yılına kadar yenilenebilir enerji “Nükleer iflas ettirir, yatırımları durdur,” üretimini yaklaşık iki katına yazan bir pankart açtı. Greenpeace, çıkarabileceği bir yol haritası önümüzdeki Aralık ayında gerçekleşecek açıklıyor. Bahsettiğimiz Enerji [D]evrimi teknik olarak COP 21 İklim Konferansı’ndan önce mümkün, uygulanabilir ve yenilenebilir enerji adına somut alışılagelmiş yöntemlere göre sözler vermesi konusunda Fransa çok daha iyi sonuçlar veriyor. Cumhurbaşkanı François Hollande’a www.greenpeace.org.tr çağrıda bulundu. GREENPEACE 03 Gökkuşağını batıramazsınız! © Jeff Tan / Greenpeace İlk Rainbow Warrior gemimizin barışçıl bir protesto öncesi Fransız Gizli Servisi tarafından bombalanmasının ve olayda fotoğrafçı Fernando Pereira’nın hayatını kaybetmesinin üzerinden 30 yıl geçti. Fransız Gizli Servisi bir gemiyi batırabileceğine inanmakta haklı olsa Bundan 30 yıl önce kalabalık bir insan grubu da, milyonlarca insanın cesaretini ailelerini, işlerini, evlerini bırakıp küçük botlara kırabileceği konusunda yanılıyordu. binerek Pasifik Okyanusu’nda nükleer dene- melerin yapıldığı bir alana doğru yola çıktı. Tek Bir Greenpeace destekçisinin çok amaçları, orada yaşanabilecek bir nükleer pat- güzel bir şekilde ifade ettiği gibi: lamayı durdurmaktı. Sadece orada bulunarak... Gökkuşağını batıramazsınız! Nükleer denemeleri savunan Fransız hükümeti, bir araya gelmiş bu kadar fazla insana karşı ka- zanamayacağını biliyordu. Bu yüzden korkunç bir şey yaptı: Nükleer denemelerin yapıldığı alana gitmekte olan botlara önderlik eden gemiyi, Gre- enpeace’in Rainbow Warrior gemisini bombala- dı. Gemide bulunan fotoğrafçı Fernando Pereira hayatını kaybetti. Bugün, Pasifik Okyanusu’ndaki nükleer dene- meler buna karşı çıkan insanların inatla ve cesa- retle mücadele etmesi sayesinde durdurulmuş durumda. Nükleer denemelerine karşı çıkan tüm insanlar o gün o botlarda değildi. Kimisi konu hakkında yazılar yazdı, kimisi protesto yürüyüş- lerinde yer aldı, kimisi bu konudaki imza kam- panyalarına katıldı, kimisi gönüllü oldu, kimisi mücadelelere maddi destekte bulundu, kimisi ailesini ve arkadaşlarını karşı durmaya ikna etti. Sıradan insanlar tarafından yapılan bu bireysel eylemlerden her biri, karar vericilerin kalbine ve mantığına dokunarak, Pasifik Okyanusu’ndaki nükleer denemelere son verdi. Gezegenimizi daha güvenli, sağlıklı ve iyi bir yer haline getirmek için hepimizin yapabileceği az ya da çok bir şeyler var. Her ne şekilde olursa olsun, inandığımız şeyin arkasında durmak ve aynı şeyi yapan insanlarla dayanışmak bizi daha güçlü kı- labilir. Bugün Dünya’nın, daha iyi bir geleceğe inanan insanların harekete geçmesine her zamankinden çok ihtiyacı var. Bu yüzden bir araya geldiğimiz zaman, her şeyi başarabileceğimizi defalarca kez kanıtlamaya devam edeceğiz. 04 GREENPEACE GREENPEACE 05 30 yıl önce ne oldu? maddeler, dalış ekipmanları, İngiltere’den gemiye alın- çıkardılar. Ardından Mafart ve Prieur tarafından kira- Rainbow Warrior’ın hazin hikayesi mış bir Zodiac şişme botu ve birçok eğitimli dalgıç taşı- lanmış bir karavanla alanı terk ettiler. yordu. Alain Mafart ve Dominique Prieur de İsviçre’den 10 Temmuz 1985: Rainbow Warrior’daki ortak oda o gelen “Alain ve Sophie Turenge” ismindeki yeni evli bir Rainbow Warrior 1985 yılının Mart ayında ABD’nin Florida Eyaleti’nde bulunan Jacksonville’den denize açıldığında akşam alışıldığından daha az doluydu. Saat gece ya- çift kisvesi altında aynı zamanlarda Auckland’e ulaştı. Bir güvertede neşeli bir heyecan vardı. Mürettebat onları bekleyen görevleri gerçekleştirmeyi dört gözle bekliyordu. rısına yaklaşıyordu. Rainbow Warrior ile yelken açmak gün sonra Jean Louis Dormand, Los Angeles’dan Yeni Güzergâhlarındaki ilk durak noktası Kuzey Pasifik Okyanusu’nda bulunan Marshall Adaları’ndaki Rondela Mercan isteyen bazı kaptanlar ve birkaç mürettebat burada Zelanda’nın en büyük şehrine geldi. Asıl adı Louis-Pierre Adası’ydı. Adanın 300’den fazla sakini Greenpeace’den yardım istemişti. ABD’nin, 1946-1958 yılları arasında, Bikini sohbet ediyor, mürettebatın geri kalanı ise yatakla- Dillais idi. DGSE’de yarbay olarak görev yapıyordu ve Mercan Adası’nda gerçekleştirdiği nükleer silah denemelerinin sonradan ortaya çıkan etkilerinden mustariplerdi. rında uyuyordu. Daha erken saatlerde ortak oda do- “Opération satanique”in koordinatörüydü. 7 Temmuz’da Geniş bir alana yayılmış radyoaktif kirlenme ile karşı karşıya kalmışlardı. Adanın birçok sakini kanser ve sakat luydu, kampanya yöneticisi Steve Sawyer’ın doğum dalgıç Alain Tonel ve Jacques Camurier’nin de katılımıy- bebek doğumlarını da kapsayan ciddi sağlık problemleri çekiyordu. Rongelaplılar radyoaktif kirliliğe maruz kalan günü kutlanıyordu. Steve daha sonra karadaki bir top- la 12 kişilik komando takımı tamamlanmış oldu. evlerinden Mejato Adası’na taşınmak için Rainbow Warrior’dan yardım istedi. Artık 44 metre uzunluğundaki Rain- lantıya katılmak için gemiden ayrıldı. Portekizli fotoğ- bow Warrior’ın yeni bir görevi vardı; Mejato Adası’ndan Japonya’nın nükleer atıklarını Pasifik Okyanusu’na atma 7 Temmuz 1985: Bundan yalnızca birkaç saat sonra, rafçı Fernando Pereira hala ortak odadaydı. planlarına yüksek sesle karşı çıkan iki Pasifik ülkesine, Kiribati ve Vanuatu’ya yelken açacaktı. Daha sonra Yeni Rainbow Warrior yelkenli tekne ve deniz motorlarının İlk bomba gece 11.38’de patladı. Gürültülü bir dar- Zelanda’ya uğrayacak ve Fransa’nın nükleer deneylerini engellemek amacıyla Fransız Polinezyası’ndaki Moruroa eşliğinde Marsden Rıhtımı’na yanaştı. Barış gemisinin be ortak odayı salladı, insanların oturdukları yerlerden Mercan Adası’na doğru yolculuğuna devam edecekti. Auckland Limanı’na varışı yüzlerce Yeni Zelandalı tara- fırlamalarına neden oldu. Gemi korkutucu bir şekilde fından karşılandı. sallanmaya, tehlike durum aydınlatması ise yanmaya 10 Temmuz 1985: Ay ışığı Auckland Limanı’nı aydınla- başladı. Geminin mühendisi Davey Edwards ‘Darbe tıyordu. Akşamın ilerleyen saatlerinde iki kişi Marsden makine odasından geldi,’ diye bağırdı. Zararı incele- Rıhtımı’na takma motorlu şişme bir bot bağladı. Yeni Ze- mek için odaya koştu ve gördüklerine inanamadı. Ma- landa’daki bu kış akşamı yıldızlı ve soğuktu. Kimliklerinin kine odasının merdivenlerinin başında durdu; yan du- daha sonra araştırmacı gazetecilik çalışmalarıyla Jacqu- varda açılmış garaj kapısı büyüklüğünde bir delikten es Camurier and Alain Tonel olduğu tespit edilecek olan gemiye su dolduğunu görebiliyordu. Rainbow Warrior iki dalgıç dalış kıyafetlerini giydi, oksijen tüplerini taktı, saniyeler içinde yan yatmaya başladı ve patlama sı- maskelerini yerleştirdi ve sentetik kauçuk teçhizatlarına rasında uyumakta olan Kaptan Peter Willcox herkese patlayıcı yüklerini bağladı. Sonra suda kayboldular ve bir an önce gemiyi terk etme çağrısı yaptı. Geminin Rainbow Warrior’a doğru daldılar. Yalnızca birkaç daki- İsviçreli doktoru Andy Biedermann, ikinci kaptan Mar- ka sonra geminin gövdesi önlerine çıktı. Dalgıçlardan biri tini ve Fernando ile birlikte tüm kabinleri kontrol etmek pervaneye doğru yüzdü ve buraya iki limpet mayınından için aşağıya indi ve o panikle gözlüklerini bulamayan küçük olanını sabitledi. İkinci dalgıç ise 10 kg. ağırlı- aşçı Margaret Mills’in yatağından çıkıp gemiden inme- ğındaki ikinci bombayı makine odasının dış duvarına sine yardım etti. Fernando Pereira ‘Gemi batıyor, gemi yerleştirdi. Ateşleyici parçaları da yerleştirdikten sonra, batıyor,’ diye bağırdı ve değerli kamera ekipmanlarını dalgıçlar şişme botlarına geri döndüler. Takma motor ve kurtarmak için kabinine koştu. Tam bu anda ikinci ma- maskelerini denize atıp, botu yakınlardaki bir kumsala yın patladı ve mürettebat rıhtıma akın etti. Ancak bir © John Miller / Greenpeace Mart 1985 başları: Pasifik Okyanusu Fransız Nükleer kapısı gönüllülere her zaman açıktı. Bonlieu’ya bilgi- Deney Bölgesi’nin