REGIONALNA DYREKCJA LASÓW PAŃSTWOWYCH W POZNANIU PLAN URZĄDZENIA LASU NADLEŚNICTWA KARCZMA BOROWA na okres od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2024 r. PROGRAM OCHRONY PRZYRODY Akceptuję Dyrektor Oddziału .................................................................. mgr inż. Zbigniew Cykowiak Poznań, marzec 2015 2 SPIS TREŚCI OPINIA NADLEŚNICZEGO ............................................................................................ 7 WSTĘP ........................................................................................................................... 9 1. Podstawy formalno-prawne ochrony przyrody .................................................................................................... 9 2. Cel i metodyka opracowania ................................................................................................................................ 11 3. Zadania i cele Programu ochrony przyrody w Nadleśnictwie ........................................................................... 13 4. Forma i zakres Programu ochrony przyrody w Nadleśnictwie ......................................................................... 14 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA NADLEŚNICTWA .................................................. 15 5. Miejsce i rola Nadleśnictwa w przestrzeni przyrodniczo-leśnej regionu i kraju ............................................. 15 5.1. Warunki fizyczno-geograficzne .................................................................................................................... 15 5.1.1. Położenie geograficzne ............................................................................................................................ 15 5.1.2. Regiony fizycznogeograficzne ................................................................................................................. 17 5.1.3. Regionalizacja geobotaniczna .................................................................................................................. 18 5.1.4 Regionalizacja przyrodniczo-leśna ........................................................................................................... 19 5.1.5. Regionalizacja klimatyczna ..................................................................................................................... 20 5.2. Społeczno-gospodarcze warunki wielofunkcyjnej produkcji leśnej w regionie ...................................... 22 6. Historia lasów i gospodarki leśnej oraz Nadleśnictwa Karczma Borowa ......................................................... 24 6.1. Historia lasów i gospodarki leśnej ................................................................................................................ 24 6.2. Historia Nadleśnictwa Karczma Borowa ..................................................................................................... 27 7. Struktura użytkowania ziemi – kategorie użytkowania ..................................................................................... 28 8. Ogólna charakterystyka głównych kompleksów i parcel ................................................................................... 30 9. Dominujące funkcje lasów .................................................................................................................................... 31 9.1. Podział lasów na kategorie ochronności ...................................................................................................... 32 10. Porównanie wybranych cech taksacyjnych drzewostanów .............................................................................. 33 11. Nadleśnictwo w krajowej sieci korytarzy ekologicznych ................................................................................. 33 WALORY PRZYRODNICZO-LEŚNE ............................................................................ 35 12. Budowa geologiczna, rzeźba terenu i gleby ....................................................................................................... 35 3 12.1. Geologia i rzeźba terenu .............................................................................................................................. 35 12.2. Gleby ............................................................................................................................................................. 36 13. Stosunki wodne .................................................................................................................................................... 37 13.1. Wody powierzchniowe ................................................................................................................................ 37 13.2. Wody podziemne ......................................................................................................................................... 41 14. Szata roślinna Nadleśnictwa ............................................................................................................................... 43 15. Siedliska przyrodnicze ........................................................................................................................................ 47 16. Drzewostany ......................................................................................................................................................... 49 16.1. Bogactwo gatunkowe ................................................................................................................................... 49 16.2. Struktura pionowa ....................................................................................................................................... 50 16.3. Pochodzenie drzewostanów......................................................................................................................... 50 16.4. Zgodność składu gatunkowego drzewostanów z warunkami siedliskowymi ......................................... 51 17. Ekologiczna ocena stanu lasu ............................................................................................................................. 54 17.1. Formy aktualnego stanu siedliska .............................................................................................................. 54 17.2. Formy degeneracji ekosystemu leśnego ..................................................................................................... 57 18. Obiekty kultury materialnej ............................................................................................................................... 59 18.1. Parki (wiejskie, podworskie)....................................................................................................................... 66 18.2. Stanowiska archeologiczne ......................................................................................................................... 67 18.3. Szlaki turystyczne ........................................................................................................................................ 68 18.4. Parkingi leśne ............................................................................................................................................... 71 18.5 Wieża widokowa ........................................................................................................................................... 71 STAN PRZYRODY ....................................................................................................... 73 Formy ochrony przyrody .......................................................................................................................................... 73 19. Rezerwaty przyrody ............................................................................................................................................ 75 19.1. Rezerwat przyrody „Dolinka” .................................................................................................................... 75 19.2. Rezerwat przyrody „Ostoja żółwia błotnego” ........................................................................................... 76 20. Obszary chronionego krajobrazu ...................................................................................................................... 79 21. Użytki ekologiczne ............................................................................................................................................... 80 22. Obszary NATURA 2000 ..................................................................................................................................... 81 22.1. Zbiornik Wonieść PLB300005 .................................................................................................................... 81 22.2. Zachodnie Pojezierze Krzywińskie PLH300014 ....................................................................................... 83 23. Pomniki przyrody ................................................................................................................................................ 87 4 24. Strefy ochronne wokół gniazd chronionych gatunków ptaków ....................................................................... 89 25. Flora i fauna Nadleśnictwa ................................................................................................................................. 90 25.1. Flora .............................................................................................................................................................. 90 25.2. Fauna ...........................................................................................................................................................