T.C. FIRAT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİMDALI 1310 SENE-İ HİCRİYESİNE MAHSUS SALNAME-İ VİLAYET-i MAMURAT’ÜL AZİZ YÜKSEK LİSANS TEZİ DANIŞMAN HAZIRLAYAN Prof. Dr. Ahmet AKSIN Funda DURUKSU ELAZIĞ-2013 T.C. FIRAT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİMDALI 1310 SENE-İ HİCRİYESİNE MAHSUS SALNAME-İ VİLAYET-i MAMURAT’ÜL AZİZ YÜKSEK LİSANS TEZİ DANIŞMAN HAZIRLAYAN Prof. Dr. Ahmet AKSIN Funda DURUKSU Jürimiz, ……… tarihinde yapılan tez savunma sınavı sonunda bu yüksek lisans / doktora tezini oy birliği / oy çokluğu ile başarılı saymıştır. Jüri Üyeleri: 1. 2. 3. 4. 5. F. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim Kurulunun …/.../…... tarih ve ……. sayılı kararıyla bu tezin kabulü onaylanmıştır. Doç. Dr. Zahir KIZMAZ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü II ÖZET Yüksek Lisans Tezi 1310 Sene-i Hicriyesine Mahsus Salname-i Vilayet-i Mamurat’ül Aziz Funda DURUKSU Fırat Üniversitesi SosyalBilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı Elazığ-2013, Sayfa: VII + 206 Hazılamış olduğumuz 1310 Sene- i Hicriyesine Mahsus Salname-i Vilayet-i Mamuret’ül Aziz adlı çalışmada Elazığ’ın siyasi, sosyal, ekonomik, coğrafi yapısı, nüfusu ve Mamurat’ül Azize bağlı kazâlar hakkında detaylı bilgi verilmiştir. Bu çalışma giriş ve sonuç bölümleri hariç beş bölümden oluşmaktadır. Bu bölümlerde ise tablolar, sene içerisindeki olaylar, Mamurat’ul Aziz ve kendine bağlı olan kazâlar, vilayetdeki nehirler, vilayetin ileri gelenleri, köyleri ve merkeze uzaklıkları, hatime yer almaktadır. Anahtar Kelimeler : Mamuret’ül Aziz, Salname III ABSTRACT Master’s Thesis 1310 Sene-i Hicriyesine Mahsus Salname-i Vilayet-i Mamurat’ül Aziz ( The Almanac of The Province Of Mamurat’ül Aziz in of The Muslim Calendar ) Funda DURUKSU Fırat University Institute Of Social Sciences The Department of History The Division of Near Age History Elazığ-2013, Page :VII + 206 In this study 1310 Sene-i Hicriyesine Mahsus Salname-i Vilayet-i Mamurat’ül Aziz ( The Almanac of The Province of Mamurat’ül Aziz in 1310 of The Muslim Calendar ), a detailed information is given on the political, social, economic, geography and population of Elazığ, and on the towns of Mamurat’ül Aziz. This thesis is composed of five parts, except for the introduction and the conclusion parts. In this theses, there are tables, events of the year in facts, Mamurat’ül Aziz and its towns, the rivers of this province, the important figures of the province, its villages and their distance, and the conclusion part of the almanac. Key Words : Mamurat’ül Aziz, Salname (Almanac) IV İÇİNDEKİLER ÖZET .............................................................................................................................. II ABSTRACT ................................................................................................................... III İÇİNDEKİLER ............................................................................................................. IV ÖN SÖZ ......................................................................................................................... VI KISALTMALAR ........................................................................................................ VII GİRİŞ ............................................................................................................................... 1 1.Resmi Salnameler, Devlet Salnameleri ..................................................................... 1 4. Özel Salnameler ........................................................................................................ 6 BİRİNCİ BÖLÜM 1.1. Tablolar ............................................................................................................. 9 İKİNCİ BÖLÜM 2. İFADE-İ MAHSUSA ................................................................................................. 41 2.1. Mamuretü’l Aziz Kazâsı ...................................................................................... 45 2.2. Buzluk .................................................................................................................. 50 2.3. Keban Madeni Kazâsı .......................................................................................... 57 2.4. Arapgir Kazâsı ..................................................................................................... 60 2.5. Eğin Kazâsı .......................................................................................................... 61 2.6. Malatya Sancağı ................................................................................................... 64 2.7. Akçadağ Kazâsı ................................................................................................... 68 2.8. Behisni Kazâsı ..................................................................................................... 69 2.9. Hısn-ı Mansur Kazâsı .......................................................................................... 70 2.10. Kâhta Kazası ...................................................................................................... 71 2.11. Dersim Sancağı .................................................................................................. 72 2.12. Çemişgezek Kazâsı ............................................................................................ 73 2.13. Çarsancak Kazâsı ............................................................................................... 73 2.14. Mazgird Kazâsı .................................................................................................. 75 2.15. Pah Kazâsı .......................................................................................................... 77 2.16. Kızıl Kilise Kazâsı ............................................................................................. 77 2.17. Ovacık Kazâsı .................................................................................................... 77 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 3. DAHİL VİLÂYETDEKİ ENHÂR .......................................................................... 79 3.1. Fırad ve Murad ..................................................................................................... 79 V 3.2. Harengit Nehri ..................................................................................................... 79 3.3. Vanku Nehri ......................................................................................................... 79 3.4. Eriki Nehri ........................................................................................................... 80 3.5. Dirmesih Nehri .................................................................................................... 80 3.6. Horata Nehri ........................................................................................................ 80 3.7. Pınar Başı Nehri ................................................................................................... 80 3.8. Kernek Suyu ........................................................................................................ 80 3.9. Tohma Nehri ........................................................................................................ 81 3.10. Ballı Su Nehri .................................................................................................... 81 3.11. Şişman Nehri ...................................................................................................... 81 3.12. Hatun Nehri ........................................................................................................ 81 3.13. Sultan Suyu Nehri .............................................................................................. 82 3.14. Kalburcu Nehri .................................................................................................. 82 3.15. Değirmenku Nehri ............................................................................................. 82 3.16. Göksu Nehri ....................................................................................................... 82 3.17. Akdere Nehri ...................................................................................................... 82 3.18. Kahta Nehri ........................................................................................................ 83 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 4. MEZRA’ MUKIRR EYÂLET OLDUKTAN SONRA GELEN VÛLÂT-I AZÂM ........................................................................................................................................ 84 4.1. Vali-i Vilayet Muhammed Enis Paşa ................................................................... 86 4.2.( Erkan-ı Vilayet ) Rütbe-i Osman-i ..................................................................... 86 4.3.Meclis-i idare-i Vilayet ......................................................................................... 86 4.4. Evâmir ................................................................................................................ 118 4.5. Merbut Oldukları Merkezlere Mesafelerini Mübeyyen Cetvel ......................... 173 BEŞİNCİ BÖLÜM 5. HATİME .................................................................................................................. 199 SONUÇ ........................................................................................................................ 200 BİBLİYOGRAFYA .................................................................................................... 201 EKLER .......................................................................................................................