MIESIÊCZNIK INFORMACYJNY GMINY MOSINA W numerze MERKURIUSZMERKURIUSZwww.mosina.pl MOSINA nr 10/74 PaŸdziernik 2009 MOSIÑSKIMOSIÑSKIISSN 1730-668x Pamiêci Dla tych, Ojca Œwiêtego którzy odeszli w nieznany 100 lat szko³y świat w Krosinku Odrestaurowana mogiła rozstrzelanych Jesienne inwestycje Dopóki żyje pamięć… Królestwo Gitary 20 PAŹDZIERNIKA 2009 Dopóki żyje pamięć… 20 paŸdziernika 1939 roku mia³a miejsce najwiêk- Stanis³awa Kozaka, Antoniego Roszczaka i Alojzego Szy- sza tragedia w dziejach miasta. 15 obywateli Mosiny mañskiego z Mosiny, Wiktora Matuszaka z Krosna, dr Ro- i okolicznych miejscowoœci zosta³o rozstrzelanych mana Gawrona z Kórnika, Józefa Lewandowskiego z Pusz- na mosiñskim rynku. W ten sposób hitlerowscy oku- czykówka, Alojzego Kujatha z ¯abinka oraz Józefa Cierz- panci pragnêli wymusiæ pos³uszeñstwo mieszkañ- niaka i Franciszka Ko³toniaka z ¯abna. Na symbolicznej ców okupowanej Mosiny. Ka¿dego roku, mieszkañ- œcianie œmierci powieszono zdjêcia zabitych. PóŸniej, wo- cy Gminy, przedstawiciele w³adz samorz¹dowych, zem drabiniastym przewieziono na cmentarz znicze symbo- stowarzyszeñ, organizacji, placówek oœwiatowych lizuj¹ce ofiary. W uroczystoœci i przemarszu udzia³ wziêli oraz licznie przybyli goœcie, zbieraj¹ siê aby oddaæ burmistrz Zofia Springer, Przewodnicz¹cy Rady Miejskiej pomordowanym nale¿n¹ czeœæ i honor. Jacek Szeszu³a, Radni Rady Miejskiej, So³tysi, poczty W tym roku obchodziliœmy 70. rocznicê tragicznych wy- sztandarowe mosiñskich szkó³ i organizacji spo³ecznych, darzeñ z wrzeœnia 1939 roku. Wyj¹tkowego zadania uczcze- Orkiestra Dêta im. hm Antoniego Jerzaka. Wartê honoro- nia pamiêci pomordowanych bohaterów podjêli siê cz³onko- w¹ wystawili: 31 Baza Lotnictwa Taktycznego Poznañ – wie Stowarzyszenia Nowoczesna Rzeczypospolita Mosiñ- Krzesiny, Bractwo Kurkowe, mosiñscy harcerze. ska. Zadbali oni o odrestaurowanie mogi³y rozstrzelanych Na cmentarzu parafialnym dokonano poœwiêcenia na mosiñskim cmentarzu. Przez wiele miesiêcy kwestowa- i symbolicznego ods³oniêcia odrestaurowanej mogi³y roz- li i zabiegali o darczyñców. Dziêki ich inicjatywie, wytrwa- strzelanych przez hitlerowców mieszkañców Mosiny ³oœci i wytrwa³ej pracy miejsce ostatniego spoczynku po- i okolic. Salwê honorow¹ odda³a kompania reprezentacyj- mordowanych Mosinian nabra³o wyj¹tkowego wygl¹du. na 31 Bazy Lotnictwa Taktycznego. Licznie zgromadzeni Symbolicznego ods³oniêcia odrestaurowanego obelisku do- uczestnicy z³o¿yli kwiaty i zapalili znicze. konali ksi¹dz kanonik Edward Majka, burmistrz Zofia Po uroczystoœci na cmentarzu uczestnicy przeszli na Springer i Jolanta Szymczak, prezes Stowarzyszenia. Mszê Œwiêt¹ w intencji rozstrzelanych do koœcio³a p. w. Rocznicowe uroczystoœci rozpoczê³y siê pod pami¹tkow¹ Œw. Miko³aja w Mosinie, któr¹ koncelebrowali duchowni tablic¹ na Placu 20 PaŸdziernika. Uczestnicy tego podnio- mosiñskich parafii. Uroczystoœæ uœwietni³ koncertem or- s³ego wydarzenia wys³uchali apelu poleg³ych. Odczytano ganowym Micha³ F. Runowski, prawnuk rozstrzelanego nazwiska rozstrzelanych: Piotra Bartkowiaka z Grzybna, 20.10.1939 r. na Rynku w Mosinie so³tysa Niwki, Józefa Ludwika Baraniaka, Wincentego Frankowskiego, Jana Lewandowskiego oraz Chór koœcielny p.w. Œw. Cecylii. Fr¹ckowiaka, Stanis³awa Jaworskiego, Stefana Królaka, Dariusz Urbanowicz 2 MERKURIUSZ MOSIÑSKI 20 PAŹDZIERNIKA 2009 Za pomoc w realizacji obchodów 70. ROCZNICY ROZSTRZELANIA 15 OBYWATELI MOSINY I OKOLICZNYCH MIEJSCOWOŒCI wyrazy podziêkowania sk³adamy: Ewie i Tadeuszowi Piaskowskim, Jaros³awowi Boguckiemu, Wies³awowi Koronowskiemu, Mariuszowi Skrobiszewskiemu, Ma³gorzacie Kasprzyk, Ewie Agnieszce Szymañskiej, Bogumile Woroch, Henrykowi Pruchniewskiemu, Anecie Tobys, Jackowi i Barbarze Matuszak, El¿biecie Bartkowiak, Stanis³awowi Baraniokowi, Magdalenie Wyzuj, Mateuszowi Jab³oñskiemu, Paw³owi Czapiñskiemu, Micha³owi Feliksowi Runowskiemu, Pracownikom Izby Muzealnej, Orkiestrze Dêtej im. hm. A. Jerzaka i werblistkom, Chórowi koœcielnemu p.w. Œw. Cecylii, Bractwu Kurkowemu, Harcerzom Szczepów Œrodowiskowych WATRA i WILKI, Stra¿y Miejskiej i Policji w Mosinie, Ochotniczej Stra¿y Po¿arnej oraz ¿o³nierzom 31 Bazy Lotnictwa Taktycznego Poznañ – Krzesiny. Zofia Springer – Burmistrz Gminy Mosina ks. kanonik Edward Majka – proboszcz Parafii p.w. Œw. Miko³aja w Mosinie Jolanta Szymczak – Prezes Stowarzyszenia Nowoczesna Rzeczpospolita Mosiñska Marek Dudek – dyrektor Mosiñskiego Oœrodka Kultury la wiêkszoœci mieszkañców Mosiny wojna rozpoczê³a D siê 8 wrzeœnia 1939 roku, ROZSTRZELANI kiedy to do miasta wkroczy³y nie- mieckie oddzia³y wojskowe. Roz- poczê³a siê okupacja miasta. W³adze okupacyjne chc¹c zastra- szyæ i sterroryzowaæ spo³eczeñstwo, a przede wszystkim zapewniæ sobie spokój, zabiera³y codziennie na 24 godziny wybranych obywateli miasta jako zak³adników, których zamykano w budynku starej bo¿nicy ¿ydow- skiej. Zak³adnicy ci musieli siê sta- wiæ codziennie wieczorem na miejsce i rano byli zwalniani. Spisy zak³adni- ków sporz¹dza³ zastêpca burmistrza, Niemiec Oskar Preihs. Jednak oby- watele, którzy zostali aresztowani w nocy z 17 na 18 paŸdziernika nie mieli ju¿ nigdy opuœciæ wiêzienia. Œwiadomoœæ swojego losu zyskali, ich wyzwiskami. PóŸniej wprowadzono polskich organizacji politycznych i spo- gdy do³¹czy³ do nich dr Roman Gawron ich pomiêdzy dwuszeregiem ustawio- ³ecznych. Wydanie wyroków skazuj¹- z Kórnika, który tam unikn¹³ egzeku- nych na korytarzu i klatce schodowej cych by³o formalnoœci¹ ograniczaj¹c¹ cji gdy¿ w czasie planowanego areszto- ¿o³nierzy do sali na I piêtrze budynku, siê do spisania danych personalnych. wania by³ z wizyt¹ u chorego. Oko³o go- w której mia³ odbyæ siê „s¹d”. Oczywi- W tym czasie na rynku zebra³ siê dziny 13.00 przyby³ do Mosiny, licz¹cy stym by³o, ¿e s¹d ten z rzeczywistym ju¿ t³um mê¿czyzn, a ca³y rynek zo- 30-tu ¿o³nierzy, pluton egzekucyjny nie bêdzie mia³ nic wspólnego. S¹d sta³ otoczony przez kordon ¿o³nierzy z Kórnika. Godzinê póŸniej ¿o³nierze pracowa³ w sk³adzie majora i dwóch z broni¹ maszynow¹ gotow¹ do strza- weszli do bó¿nicy, kolbami karabinów ¿o³nierzy z plutonu egzekucyjnego oraz ³u. Oko³o godziny 16-tej z posesji nr bili zak³adników, kopali i deptali le¿¹- dwóch miejscowych Niemców – burmi- 7 wymaszerowa³ pluton egzekucyjny, cych na pod³odze. Nastêpnie przepro- strza Karla Mayera i wójta Gustawa a za nim s¹d wojenny. Kilka minut wadzili zak³adników na podwórze po- Bressela z ¯abna, którzy byli opinio- póŸniej dokona³ siê mord! sesji nr 7, nale¿¹cej do restauratora dawcami. Aresztowanych oskar¿ono Na podstawie opracowania „Dopóki pa- Micha³a Stanikowskiego. Tam ¿o³nie- o dzia³alnoœæ antyniemieck¹ w okresie miêæ ¿yje” (ksi¹¿ka do nabycia w Izbie Mu- rze dalej bili zak³adników i obrzucali miêdzywojennym, o przynale¿noœæ do zealnej i Mosiñskiej Bibliotece Publicznej) MERKURIUSZ MOSIÑSKI 3 WYDARZENIA Pamięci Ojca Świętego 16 paŸdziernika, dzieñ wyboru polskiego kardy- w parku Miejskim (ul. Krotowskiego w Mosinie) przy pa- na³a Karola Wojty³y na Ojca Œwiêtego zosta³ 27 lip- mi¹tkowej tablicy, odby³o siê spotkanie modlitewne pa- ca 2005 roku ustanowiony œwiêtem pañstwowym miêci S³ugi Bo¿ego Jana Paw³a II. przez Sejm RP – jak stwierdzono w uchwale – Wczeœniej o godz. 18.00 w koœciele parafialnym p. w. w ho³dzie najwiêkszemu autorytetowi XX wieku, œw. Miko³aja w Mosinie zosta³a odprawiona msza œwiêta cz³owiekowi, który siêgaj¹c do Ÿróde³ chrzeœcijañ- w intencji Papie¿a – Polaka. Po mszy wierni przeszli do stwa uczy³ nas solidarnoœci, odwagi i pokory. parku na wspomniane spotkanie, gdzie zosta³y odmówio- W pi¹tek 16 paŸdziernika 2009 roku o godzinie 19.00 ne modlitwy, z³o¿one kwiaty i zapalone znicze. Red Rogalinek Z wielkim smutkiem po¿egnaliœmy Msza polowa œp. Czes³awa Pieprzyka Wspania³ego Nauczyciela i Wychowawcê Niezwyk³a uroczystoœæ – po³¹czenie obrzêdów re- ligijnych ze œwieckimi z piêkn¹ legend¹ w tle, od- D³ugoletniego dyrektora Szko³y Podstawowej by³a siê 13 wrzeœnia w Rogalinku. w Rogalinie A oto szczegó³y: trzynastego ka¿dego miesi¹ca z koœcio- Czeœæ jego pamiêci! ³a w Rogalinku wychodzi procesja z figurk¹ Matki Bo- skiej Fatimskiej. Tym razem figurka nawiedzi³a przystañ Burmistrz Rada Miejska UKS KOTWICA Rogalinek, gdzie motorowodniacy przy- Gminy Mosina w Mosinie gotowali dla niej o³tarz polowy. Po odmówieniu Ró¿añca figurka zosta³a zaokrêtowana na ³ódkê kolegi Tadeusza Wosia i razem z ksiêdzem kanonikiem i ministrantami oraz w asyœcie ³ódek klubowiczów odp³ynê³a w stronê Pożegnaliśmy przyjaciela przystani Jana Paw³a II, gdzie odby³a siê uroczysta msza polowa. W sobotê 19 wrzeœnia 2009 roku od- Wydarzenie to w piêkny sposób nawi¹zywa³o do legen- by³ siê pogrzeb œp. Czes³awa Pieprzyka, dy mówi¹cej o tym, ¿e w odleg³ych wiekach do tutejszej wybitnego nauczyciela i d³ugoletniego miejscowoœci figurka Matki Boskiej przyp³ynê³a wraz dyrektora Szko³y Podstawowej w Roga- z fal¹ powodzi i osiad³a na brzegu Warty w miejscu, gdzie linie. Pozostanie w naszej pamiêci jako teraz stoi koœció³. W tak uroczysty i podnios³y sposób mo- dobry, ¿yczliwy cz³owiek, zawsze torowodniacy zakoñczyli sezon na Warcie. uœmiechniêty i skory do pomocy. Tomasz Szabelski Pochodzi³ z Krajkowa, do Rogalina przyby³ z ¿on¹ £ucj¹, wspania³¹ nauczycielk¹ klas pocz¹tko- wych. Wychowa³ czworo dzieci. Od roku 1949 pracowa³ w Szkole w Rogalinie jako nauczyciel, a od roku 1963 w tej- ¿e szkole pe³ni³ funkcjê dyrektora. Z wykszta³cenia biolog, bardzo dba³ o otoczenie szko³y. Nasadzi³ mnóstwo drzew owocowych, ozdobi³ krzewami iglastymi budynek szko³y, sta- ra³ siê, by ros³o du¿o kwiatów. S³yn¹³ z tego, ¿e w szkole utrzymywa³ dyscyplinê i wzorowy