Wetenschappelijk Jaaroverzicht 2012 Onder redactie van: JMAH Jansen E Looije R Dacier ATM Dierick-van Daele L van Coppenolle Oplage: 400 Een uitgave van het Catharina Ziekenhuis Eindhoven, 2013 © niets van deze uitgave mag worden gekopieerd zonder toestemming van de uitgever. 2 Inhoudsopgave Woord vooraf 5 Algemeen Klinisch Laboratorium 7 Anesthesiologie 15 Apotheek 25 Cardiologie 29 Cardiothoracale Chirurgie 59 Chirurgie 73 Dermatologie 125 ECC / Bloedmanagement 131 Geestelijke verzorging & Ethiek 133 Geriatrie 135 Gynaecologie 139 Intensive Care 149 Inwendige geneeskunde 153 Kindergeneeskunde 167 Klinische Fysica 173 Longgeneeskunde 181 Maag, darm, leverziekten 191 Mondziekten, kaak en aangezichtschirurgie 197 Neurologie 199 Nucleaire Geneeskunde 209 Onderwijs & Onderzoek 211 Operatiekamers 217 Orthopedie 219 Pamm 221 Plastische Chirurgie 229 Radiologie 233 Radiotherapie 245 Spoedeisende hulp 255 Urologie 257 Boeken 261 Promoties 267 Wetenschapsavond 2012 Catharina Ziekenhuis 271 Wetenschapsavond 2013 Catharina ziekenhuis 281 Tabellen 305 Auteursindex 311 3 4 Woord Vooraf Het Catharina Ziekenhuis heeft een opleidings- en onderzoekstraditie hoog te houden. Daarvan getuigt ook dit jaaroverzicht met wetenschappelijke publicaties in 2012. Onze medewerkers hebben ook dit jaar weer meer gepubliceerd dan vorig jaar. In totaal in 2012 314 publicaties ten opzichte van 277 in 2011. In 2012 zijn elf collega’s gepromoveerd en momenteel zijn 60 medewerkers, vooral medici, medisch- ondersteunende professionals en verpleegkundigen, bezig met hun promotietraject. Daarnaast begeleiden medewerkers van het Catharina Ziekenhuis nog 20 promovendi die verbonden zijn aan universiteiten en zijn er vijf medisch specialisten, die tevens als hoogleraar werkzaam zijn. Deze professionals zorgen er voor dat er vele constructieve samenwerkingsverbanden zijn ontstaan tussen universiteiten, ziekenhuizen en expertiscecentra. De indrukwekkende wetenschappelijke output is reden genoeg om als succes gevierd te worden. Het zegt iets over de eigenschappen van onze professionals. Een goede onderzoeker is immers nieuwsgierig en kritisch en heeft het lef om buiten gebaande of gebruikelijke paden te treden. Dit alles om de kwaliteit en doelmatigheid van de patiëntenzorg te verbeteren. Dat neemt niet weg dat we ook als organisatie kritisch naar onze processen moeten kijken. Om als STZ ziekenhuis ook in de toekomst geaccrediteerd te blijven, moeten we aantonen hoe wij als organisatie het wetenschappelijk onderzoek stimuleren en faciliteren. Inhoudelijk hebben we stappen gemaakt; er is een wetenschapsbureau waar je terecht kunt voor inhoudelijke ondersteuning, er worden wetenschapsavonden georganiseerd en er wordt gewerkt aan het stimuleren van onderzoek door verpleegkundigen. Maar een wetenschappelijke onderzoekscultuur bestendigen vraagt ook investeren in de ruimste zin van het woord. Het gaat om het stroomlijnen van processen, faciliteiten, transparantie in financiering maar ook de ontwikkeling van een Onderzoeksfonds. Hoe we dat gaan organiseren, daar zijn we nu volop mee bezig, samen met de Medische Staf. Dat is wat wij gaan doen in 2013. Iedereen die direct of indirect een bijdrage heeft geleverd aan het wetenschappelijk onderzoek in het Catharina Ziekenhuis willen we hartelijk bedanken voor het mooie resultaat over 2012. We mogen met zijn allen trots zijn en we gaan deze lijn ook naar de toekomst verder uitbouwen en vast houden! Dr. P.L. Batenburg, Dr. F. Haak- van der Lely Voorzitter Raad van Bestuur Voorzitter Medische Staf 6 Algemeen Klinisch Laboratorium Berkel M van Moderate elevations of high-sensitivity cardiac troponin I and B-type natriuretic peptide in chronic hemodialysis patients are associated with mortality Geerse DA, Berkel M van*, Vogels S, Kooman JP, Konings CJ*, Scharnhorst V* Clin Chem Lab Med. 2012 Dec 10:1-8 Background: Several biomarkers are associated with mortality in hemodialysis patients. In particular, elevated cardiac troponin T and B-type natriuretic peptide (BNP) are strong predictors of mortality; however, less is known about cardiac troponin I (cTnI). Elevated troponin I is detected in many hemodialysis patients, but the association of moderate elevations with mortality is unclear. Methods: The relation between mortality and cTnI, using a high-sensitivity cTnI assay, as well as BNP and Creactive protein (CRP) was evaluated in 206 chronic hemodialysis patients. Results: Median follow-up was 28 months with a total mortality of 35%. Mortality was significantly associated with elevated cTnI, BNP and CRP. Even patients with only moderate elevation of cTnI (0.01-0.10 g/L) showed 2.5-fold increased mortality. Interestingly, hazard ratios for mortality for single (random) measurements were comparable to those for mean/median measurements. Subsequently, subgroup analysis based on combined markers was performed. Patients with both cTnI <0.01 g/L and BNP in the first quartile had 100% survival. Patients with either cTnI <0.01 g/L or BNP in the lowest quartile had significantly lower mortality (12% and 13%, respectively) than patients with BNP levels in the second quartile or higher and cTnI of 0.01-0.05 g/L and patients with cTnI e 0.05 g/L (mortality 46 and 58%, respectively). Conclusions: A combination of moderate elevation of cTnI and BNP provided additional prognostic value. A single measurement of these biomarkers performed comparably to the mean/median of multiple measurements. Impactfactor: 2.150 Boer AK The new Roche Vitamin D Total assay: fit for its purpose? Emmen JM, Wielders JP, Boer AK*, Ouweland JM van den, Vader HL Clin Chem Lab Med. 2012 Jun 8;0(0):1-4 Background: Measurement of serum 25-hydroxyvitamin D [25(OH)D] is used to assess vitamin D status. We evaluated the analytical performance of a new automated assay, Elecsys Vitamin D Total (Roche Diagnostics, Mannheim, Germany), based on competitive protein binding. Methods: The Elecsys assay was tested for imprecision, linearity and functional sensitivity at three test-sites and compared to a liquid chromatography-tandem mass spectrometry (LC-MS/MS) method, a highperformance liquid chromatography (HPLC) method and the Liaison 25(OH) Vitamin D Total immunoassay (Diasorin). Results: Imprecision testing with human serum specimens showed within-run CVs of d 6% and between-run CVs of d 8%. The assay was linear from 33 up to at least 111 nmol/L and showed equivalent 25(OH)D levels for matched serum and heparinized plasma samples. The assay correlated reasonable to well with LC-MS/MS (r=0.93; y=1.07x-5.04 nmol/L), HPLC (r=0.91, y=0.90x+3.03 nmol/L) and the Liaison assay (r=0.86, y=1.19x+2.80 nmol/L). Some of the samples showed large between-method differences. Conclusions: The new Elecsys assay fulfilled present analytical performance requirements and showed close agreement to other well-established methods for 25(OH)D analysis, making it fit for routine assessment of vitamin D status. Impactfactor:-- 8 Boer AK Verbeterde Cushing speekseldiagnostiek m.b.v. eigen UPLC MS/MS methode die onderscheid maakt tussen cortisoN en cortisoL Boer AK*, Heuvel D van den*, Lentjes E Ned Tijdschr Klin Chem Labgeneesk 2012; 37: 219-221 Impactfactor: -- Boonen KJ Trueness in the measurement of haemoglobin: consensus or reference method? Boonen KJ*, Curvers J*, Timmerman AA, Steurs D, Kerkhof D van de* Clin Chem Lab Med. 2012;50(3):511-14. Epub 2011 Nov 10 Background: For the measurement of haemoglobin a reference method exists: the haemiglobincyanide method. However, a Dutch external quality assessment organization does not use this method in the evaluation of trueness of results. The aim of this work was to assess whether trueness was compromised by the use of a consensus value. Methods: Five Cell Dyn Sapphires (Abbott) in three independent locations were used to measure haemoglobin concentration. Results were compared to the reference method (haemiglobincyanide). Patient samples with a distribution over clinically relevant concentrations (Hb 2.5?10.2 mmol/L) were used next to samples from external quality assessment rounds. Passing and Bablok regression analysis and Bland-Altman plots were used to evaluate any systematic deviation. Results: Results measured on the Cell Dyn Sapphires deviated significantly from the results obtained with the reference method. Remarkably, consensus results from external quality control samples also deviated significantly from the reference method. Conclusions: A significant negative bias exists in the measurement of haemoglobin on Cell Dyn Sapphires. Additionally, the consensus value as reported in external quality control assessment also shows an even greater significant negative bias compared to the reference method. As a reference method is available, external quality assessment would benefit from using this method instead of a consensus value to evaluate trueness. Impactfactor: 2.150 Curvers J Blood group genotyping in a multitrauma patient: a case report Curvers J*, Scharnhorst V*, Haas M de, Warnier-Wandel L, Kerkhof D van de* Immunohematology. 2012 Sep;28(3):85-7 Impactfactor: -- Curvers J Measuring direct thrombin inhibitors with routine and dedicated coagulation assays: which assay is helpful? Curvers J*, Kerkhof D van de*, Stroobants AK, Dool EJ van den, Scharnhorst V* Am J Clin Pathol. 2012 Oct;138(4):551-8 The use of direct thrombin inhibitors (DTIs) for prophylactic or therapeutic anticoagulation is increasing because of the predictable bioavailability and short half-life of these DTIs. However, in certain situations, indication of the concentration