Zamawiaj ący: Gmina Sejny ul. Świerczewskiego 1 16-500 Sejny PROGRAM USUWANIA WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST Z TERENU GMINY SEJNY WRAZ ZE SZCZEGÓŁOWĄ INWENTARYZACJĄ Wykonano zgodnie z umow ą nr rej. 14(C-2)14 Wykonawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energi ą Polskiej Akademii Nauk ul. Wybickiego 7 31-261 Kraków Pracownia Bada ń Środowiskowych i Gospodarki Odpadami tel. 12 633 58 69 e-mail: [email protected] Zespół autorski: dr in ż. Beata Klojzy-Karczmarczyk dr in ż. Said Makoudi mgr in ż. Janusz Mazurek mgr in ż. Jarosław Staszczak tech. Jan Żółtek Kraków – Sejny, 2014 Program wraz z inwentaryzacj ą Gmina Sejny został współfinansowany Ś w ramach realizacji zadania wynikaj ącego ul. wierczewskiego 1 z „Programu Oczyszczania Kraju 16-500 Sejny z Azbestu na lata 2009-2032” PROGRAM USUWANIA WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST Z TERENU GMINY SEJNY WRAZ ZE SZCZEGÓŁOWĄ INWENTARYZACJĄ Kierownik zespołu autorskiego: dr in ż. Beata Klojzy-Karczmarczyk Kraków – Sejny, 2014 Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu gminy Sejny wraz ze szczegółow ą inwentaryzacj ą Spis tre ści 1. Informacje ogólne .......................................................................................................................................... 4 1.1. Wprowadzenie oraz podstawa opracowania .................................... ....... ....... ..... ........ ............ ... ....... ... 4 1.2. Charakterystyka ogólna gminy Sejny ..... ...... ............... ............................. ... ...... ..... ..... ............... ..... .... 5 1.3. Charakterystyka azbestu i odpadów zawieraj ących azbest .................................................................. 7 1.4. Zanieczyszczenie środowiska i wpływ azbestu na zdrowie człowieka................................................. 15 1.5. Podstawowe akty prawne.............................. ................................. ................. ...... .... ............ ... ...... ....... 17 2. Inwentaryzacja wyrobów zawieraj ących azbest......................................................................................... 22 2.1. Podstawowe zało żenia…….………………………………………...................................................... 22 Inwentaryzacja w śród budynków b ędących własno ści ą osób fizycznych (gospodarstw 2.2. indywidualnych) ....... ... .................................... ....... ........ ..... ........ .. ......................................... .... 26 2.3. Inwentaryzacja w śród obiektów nale żą cych do osób prawnych ......................................................… 31 2.3.1 Inwentaryzacja w śród obiektów b ędących we władaniu Jednostki Samorz ądu Terytorialnego …….. 31 2.3.2. Inwentaryzacja obiektów nale żą cych do firm, przedsi ębiorstw i innych instytucji ……………….. 33 2.3.3. Inwentaryzacja obiektów PKP i MON…………………………………………..……………….…. 34 2.4. Zestawienie wyników inwentaryzacji ………..………………………………………..……..…….. 34 3. Ocena jako ściowa wyrobów zawieraj ących azbest.................................................................................... 35 Ocena pilno ści usuwania zinwentaryzowanych wyrobów wśród osób fizycznych (gospodarstw 3.1. indywidualnych)......................................................................................................................... 38 Ocena pilno ści usuwania zinwentaryzowanych wyrobów w obiektach nale żą cych 3.2. do osób prawnych 40 ………………………………………………………………………………. ….. 3.2.1. Ocena pilno ści usuwania zinwentaryzowanych wyrobów w obiektach nale żą cych do JST …..….… 40 Ocena pilno ści usuwania zinwentaryzowanych wyrobów w obiektach nale żą cych do osób firm, 3.2.2. przedsi ębiorstw i innych instytucji ……………. ……………………………………………. .. 40 3.3. Zestawienie jako ściowe wyrobów zawierających azbest na obszarze gminy Sejny ………… …... 41 4. Mo żliwo ści i sposoby usuwania wyrobów zawieraj ących azbest.............................................................. 44 4.1. Szkolenia i akcje informacyjno-edukacyjne.......................................................................................... 44 4.2. Warunki bezpiecze ństwa przy usuwaniu wyrobów i odpadów zawieraj ących azbest……………..... 47 5. Unieszkodliwianie odpadów zawieraj ących azbest .................................................................................... 55 5.1. Charakterystyka proponowanych składowisk odpadów zawieraj ących azbest..................................... 56 5.2. Wykaz dost ępnych składowisk przyjmuj ących odpady zawierające azbest ........................................ 58 6. Harmonogram usuwania wyrobów zawieraj ących azbest….................................................................... 62 6.1. Zadania wynikaj ące z innych dokumentów........................................................................................... 62 6.2. Wariantowo ść usuwania wyrobów zawieraj ących azbest zlokalizowanych na terenie gminy …….. 65 7. Szacowane nakłady finansowe na realizacj ę zadania................................................................................ 72 7.1. Nakłady finansowe dla demonta żu, transportu i składowania odpadów zawie raj ących azbest …..... 72 7.2. Sposoby i mo żliwo ści pozyskania środków finansowych ........... ...................................................... 80 7.2.1 Instrumenty ogólnokrajowe......................……………………………..…………….………..….…. 81 7.2.2 Instrumenty wojewódzkie …………………………….………………….....…………………..….. 84 8. Sposób monitoringu i oceny wdra żania programu ……….……………………………………. 87 8.1. Monitoring ……………………………………………….………….………………………………. 87 8.2. Wska źniki oceny wdra żania programu ………………………………….………………….………. 88 9, Podsumowanie.............................................................................................................................................. 90 Spis podstawowych wykorzystanych materiałów........................................................................................ 95 Spis zał ączników.......................................................................................................................................... 97 Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN 3 ul. Wybickiego 7 , 31-261 Kraków Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu gminy Sejny wraz ze szczegółow ą inwentaryzacj ą 1. INFORMACJE OGÓLNE 1.1. WPROWADZENIE ORAZ PODSTAWA OPRACOWANIA Opracowanie „Programu usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu gminy Sejny wraz ze szczegółow ą inwentaryzacj ą wykonano na podstawie umowy nr rej. 14(C-2)14 zawartej pomi ędzy Gmin ą Sejny z siedzib ą przy ul. Świerczewskiego 1, 16-500 Sejny, a Instytutem Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energi ą PAN, ul. Wybickiego 7, Kraków, w dniu 03.03.2014 roku. Opracowanie wykonano z uwzgl ędnieniem wymogów obowi ązuj ących aktów prawnych (na dzie ń rozpocz ęcia umowy), w szczególno ści: Rozporz ądzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 roku w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego u żytkowania i usuwania wyrobów zawieraj ących azbest. (Dz. U. Nr 71 z roku 2004, poz. 649), Rozporz ądzeniem Ministra Gospodarki z dnia 5 sierpnia 2010 zmieniaj ącym rozporz ądzenie w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawieraj ących azbest (Dz. U. Nr 162 z roku 2010, poz. 1089). Rozporz ądzeniem Ministra Gospodarki z dnia 13 grudnia 2010 roku w sprawie wymaga ń w zakresie wykorzystywania wyrobów zawieraj ących azbest oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urz ądze ń, w których były lub s ą wykorzystywane wyroby zawieraj ące azbest (Dz. U. Nr 8 z roku 2011, poz. 31). W opracowaniu wykorzystano materiały udost ępnione przez pracowników Referatu Rolnictwa i Ochrony Środowiska Urz ędu Gminy Sejny. Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu gminy Sejny jest zgodny z przepisami prawnymi obowi ązuj ącymi w Polsce oraz Unii Europejskiej, a tak że z innymi dokumentami w przedmiotowym zakresie, m.in. z: • Ustaw ą Prawo Ochrony Środowiska z dnia 27 kwietnia 2001r. (tj. Dz. U. 2013, poz. 1232 ze zm.), • Ustaw ą o Odpadach z dnia 14 grudnia 2012r. (Dz. U. z 2013, poz. 21 ze zm.), • Programem usuwania wyrobów zawieraj ących azbest stosowanych na terytorium Polski, 2002 r., Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energi ą PAN 4 ul. Wybickiego 7 , 31-261 Kraków Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu gminy Sejny wraz ze szczegółow ą inwentaryzacj ą • Programem Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009 – 2032, • Programem Ochrony Środowiska dla Województwa Podlaskiego na lata 2011-2014, • Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu województwa podlaskiego, • Programem Ochrony Środowiska dla Powiatu Sejne ńskiego na lata 2012-2015 z perspektyw ą na lata 2016-2019. Opracowanie Programu usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu gminy Sejny wraz ze szczegółow ą inwentaryzacj ą obejmuje: 1. Inwentaryzacj ę wyrobów zawieraj ących azbest na terenie gminy Sejny wraz z ocen ą. 2. Zestawienie ilo ściowe i jako ściowe materiałów zawieraj ących azbest w układzie trzech stopni pilno ści. 3. Okre ślenie mo żliwo ści i sposobu usuwania wyrobów zawieraj ących azbest. 4. Sposoby oraz mo żliwo ści pozyskiwania środków finansowych przez osoby fizyczne oraz Gmin ę na realizacj ę usuwania wyrobów zawieraj ących azbest. 5. Harmonogram realizacji gminnego programu usuwania azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest. 6. Wskazówki edukacyjne z zakresu szkodliwo ści wyrobów zawieraj ących azbest. 1.2. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA GMINY SEJNY Gmina Sejny jest gmin ą o charakterze wiejskim, licz ącą ogółem 4 195 mieszka ńców (dane