Quellen zur Geschichte der Juden in polnischen Archiven Im Auftrag der Berlin-Brandenburgischen Akademie der Wissenschaften herausgegeben von Stefi Jersch-Wenzel Band 2 Ehemalige preußische Provinz Schlesien Bearbeitet von Claudia Nowak und Sabine Rüdiger-Thiem Redaktion: Stefan Grob, Andreas Reinke und Barbara Strenge KG- Säur München 2005 Inhalt VORWORT DER HERAUSGEBERIN XVII EINLEITUNG XXI HINWEISE FÜR DIE BENUTZER XXIX ABKÜRZUNGSVERZEICHNIS XXXIII PROVINZ SCHLESIEN 1 Archiwum Paristwowe we Wroclawiu Staatsarchiv Breslau (Wroclaw) 2 I. Akten der staatlichen Verwaltung - Akta administracji panstwowej 3 10 Fürstentum Breslau (Ksi^stwo Wroctawskie) 3 1 Fürstentum Brieg (Ksi^stwo Brzeskie) 3 3 Fürstentum Glogau (Ksi^stwo Glogowskie) 4 11 Fürstentum Münsterberg (Ksi^stwo Zi^bickie) 4 6 Fürstentum Neisse (Ksi^stwo Nyskie) 4 7 Fürstentum Oels (Ksi^stwo Olesnickie) 5 8 Fürstentum Oppeln-Ratibor (Ksie>two Opolsko-Raciborskie) 5 12 Fürstentum Sagan (Ksi^stwo Zaganskie) 6 9 Fürstentum Schweidnitz-Jauer (Ksi?stwo Swidnicko-Jaworskie) 7 170 Oberpräsidium der Provinz Schlesien in Breslau (Naczelne Prezydium Prowincji Sl^skiej we Wroclawiu) 7 172 Regierung Breslau (Rejencja Wroclawska) 10 181 Landratsamt Glatz (Starostwo Powiatowe w Klodzku) 24 587 Landratsamt Militsch (Starostwo Powiatowe w Miliczu) 24 173 Bezirksausschuß zu Breslau (Wydzial Obwodowy Rejencji Wroclawskiej) 25 246 Oberfinanzpräsidium der Provinz Niederschlesien in Breslau (Naczelne Prezydium Skarbowe Prowincji Dolnosl^skiej we Wroclawiu) 25 247 Finanzamt Breslau-Süd (Urzad Skarbowy Wroclaw-Poludnie) 193 190 Polizeipräsidium Breslau (Prezydium Policji we Wroclawiu) 194 191 Polizeiverwaltung der Stadt Bad Reinerz (Zarzad Policji w Dusznikach-Zdroju) 195 II. Akten der Selbstverwaltung - Akta administracji samorz^dowej 195 28 Urkunden, Stadtbücher und Akten der Stadt Breslau (Akta miasta Wroclaw) 196 21 Stadt Glatz (Akta miasta Klodzko). 234 1093 Stadt Habelschwerdt (Akta miasta Bystrzyca Kiodzka)..: 236 561 Stadt Ohlau (Akta miasta Olawa) 236 20 Stadt Reichenbach (Akta miasta Dzierzoniöw) 237 19 Stadt Bad Reinerz (Akta miasta Duszniki-Zdröj) 238 31 Stadt Wansen (Akta miasta Wi^zöw) 238 29 Stadt Zobten am Berge (Akta miasta Sobötka) 238 171 Provinzialverwaltung von Schlesien in Breslau (Wydzial Samorz^dowy Prowincji £laskiej we Wroclawiu) 239 V Inhalt III. Akten von Justizbehörden und Notariaten - Akta instytucji wymiaru sprawiedliwosci i notariatöw 239 257 Oberlandesgericht zu Breslau (Sad Krajowy we Wroclawiu) 239 258 Landgericht Breslau (S^d Krajowy we Wroclawiu) 241 260 Amtsgericht Breslau (Sad Obwodowy we Wroclawiu) 242 580 Amtsgericht Festenberg (Sad Obwodowy w Twardogörze) 246 578 Amtsgericht Groß-Wartenberg (Sad Obwodowy w Sycowie) 247 573 Amtsgericht Ohlau (Sad Obwodowy w Olawie) 247 584 Amtsgericht Trachenberg (Sad Obwodowy w Zmigrodzie) 248 582 Amtsgericht Wohlau (S^d Obwodowy w Wolowie) 249 IV. Akten von Unternehmen, Finanz-, Kredit- und Versicherungsinstituten sowie Landgutsakten - Akta przedsiebiorstw, instytucji finansowych, kredytowych i ubezpieczeniowych, akta wielkiej wlasnosci ziemskiej 249 306 Bergwerksgesellschaft „Georg von Giesches Erben" in Breslau (Koncern Przemyslowy „Georg Giesche i Spadkobiercy" we Wroclawiu) 249 307 Metallhüttenwerke Schaefer und Schaell AG in Breslau (Huta Metali Schaefer i Schaell we Wroclawiu) 250 315 Dresdner Bank - Filiale Breslau (Bank Drezdenski - Filia we Wroclawiu) 251 304 Börsenarchiv in Breslau (Archiwum Gieldy Kupieckiej we Wroclawiu) 253 317 Landschaft des Fürstentums Breslau-Brieg in Breslau (Ziemskie Towarzystwo Kredytowe Ksi^stwa Wroclawsko-Brzeskiego we Wroclawiu) 255 323 Landschaft des Fürstentums Oels-Militsch in Oels (Ziemskie Towarzystwo Kredytowe Ksigstwa Olesnicko-Milickiego w Olesnicy) 256 140 Gutsakten der Familie von Althann in Mittelwalde (Archiwum majatku von Althannöw w Mi^dzylesiu) 257 142 Gutsakten der Familie Biron von Curland in Groß-Wartenberg (Akta majatku Birona von Curland w Sycowie) 257 144 Gutsakten der Familie Götz in Kostrzyna (Akta majatku von Goetza w Kostrzynie) 257 1233 Gutsakten von Grafenort (Akta majatku Gorzanöw) 258 145 Gutsakten der Familie Hatzfeldt in Trachenberg (Akta majatku Hatzfeldöw w 2migrodzie) 258 146 Gutsakten der Familie Hochberg in Fürstenstein (Akta majatku Hochbergöw w Ksi^zu).... 260 147 Gutsakten der Familie Magnis in Eckersdorf (Akta majatku Magnisow w Bozkowie) 261 149 Gutsakten der Familie Nostitz und Wolkenstein in Lobris (Akta majatku Nostitzow i Wolkensteinöw w Luboradzu) 262 153 Gutsakten der Familie Schaffgotsch in Bad Warmbrunn (Akta majatku Schaffgotschow w Cieplicach Slaskich Zdroju) 262 156 Gutsakten der Familie Stillfried-Mettich in Silbitz und Strachau (Akta majatku Stillfriedöw-Mettichow w Zelowicach i Strachowie) 265 V. Akten von kulturellen Einrichtungen, Bildungsinstitutionen und religiösen Organisationen - Akta instytucji kulturalno-oswiatowych i organizacji wyznaniowych 265 133 Gymnasium der Hl. Elisabeth in Breslau (Gimnazjum Sw. Elzbiety we Wroctawiu) 265 135 Staatliches Friedrichsgymnasium in Breslau (Panstwowe Gimnazjum im. Fryderyka we Wroctawiu) 266 538 Städtisches Evangelisches Gymnasium und Realgymnasium St. Magdalenen in Breslau (Miejskie Gimnazjum Ewangelickie i Gimnazjum Realne Sw. Magdaleny we Wroclawiu).... 266 VI Inhalt 118 Evangelisches Konsistorium für die Provinz Schlesien in Breslau (Konsystorz Ewangelicki Prowincji Slaskiej we Wroclawiu) 266 126 Evangelischer Presseverband für Schlesien (Slaski Ewangelicki Zwi^zek Prasowy) 268 128 Evangelisches Zentralarchiv und Zentralbibliothek für die Kirchenprovinz Schlesien (Sl^skie Centraine Archiwum Ewangelickie i Biblioteka Centralna) 268 130 Evangelische Kirchenbuchstelle in Breslau (Skladnica Ewangelickich Ksi^g Metrykalnych we Wroctawiu) 269 117 Sammlung verschiedener evangelischer Bestände (Zbiör röznych zespolöw ewangelickich) 269 52 Zisterzienserkloster Himmelwitz (Klasztor Cystersow w Jemielnicy) 269 VI. Akten politischer, sozialer und kultureller Organisationen, von Berufsverbänden und von Vereinen - Akta organizacji politycznych, spotecznych, kulturalnych, zwi^zköw zawodowych i towarzystw 269 273 Konzentrationslager in Groß-Rosen (Oböz Koncentracyjny w Rogoznicy) 269 487 Provinzial-Konservator der Kunstdenkmäler Niederschlesiens in Breslau (Konservator Zabytköw Prowincji Dolnosl^skiej we Wroctawiu) 270 1088 Waldenburger Heimatmuseum (Kolekcja Muzeum Regionalnego w Watbrzychu) 270 295 Schlesischer Provinzialverein zur Bekämpfung der Lungentuberkulose in Breslau (Slaskie Towarzystwo do Walki z Gruzlica^ we Wroctawiu) 270 Zweigstelle Hirschberg (Jelenia Göra) des Staatsarchivs Breslau (Wroclaw) 271 101 Industrie- und Handelskammer Hirschberg (Izba Przemyslowo-Handlowa w Jeleniej Gorze) 271 75 Stadt- und Kreisarchiv Hirschberg (Miejskie i Powiatowe Archiwum w Jeleniej Gorze) 271 12 Stadt Friedeberg (Akta miasta Mirsk) 271 11 Stadt Greiffenberg (Akta miasta Gryföw Slaski) 272 3 Stadt Hirschberg (Akta miasta Jelenia Gora) 272 6 Stadt Kupferberg (Akta miasta Miedzianka) 276 7 Stadt Landeshut (Akta miasta Kamienna Göra) 276 9 Stadt Liebau (Akta miasta Lubawka) 277 10 Stadt Löwenberg (Akta miasta Lwöwek Slaski) 277 8 Stadt Schömberg (Akta miasta Chetmsko Slaskie) 277 4 Stadt Bad Warmbrunn (Akta miasta Cieplice Slaskie Zdroj) 278 102 Kaufmanns-Societät Hirschberg (Konfraternia Kupiecka w Jeleniej Gorze) 278 103 Kaufmanns-Societät Landeshut (Konfraternia Kupiecka w Kamiennej Gorze) 278 2 Kreisausschuß Hirschberg (Wydziat Powiatowy w Jeleniej Gorze) 279 62 Gemeinde Schreiberhau (Akta gminy Szklarska Poreba) 279 90 Amtsgericht Hirschberg (Sad Obwodowy w Jeleniej Gorze) 280 93 Amtsgericht Lahn (S^d Obwodowy we Wleniu) 280 94 Amtsgericht Landeshut (S^d Obwodowy w Kamiennej Gorze) 280 95 Amtsgericht Liebau (S^d Obwodowy w Lubawce) 281 91 Amtsgericht Schmiedeberg (Sad Obwodowy w Kowarach) 281 111 Erdmannsdorfer A.-G. für Flachsgarn-Maschinen-Spinnerei und Weberei Zillerthal-Erdmannsdorf (Mechaniczne Zaktady Lniarskie S.A. Mystakowice) 281 99 Dresdner Bank, Filiale Hirschberg (Bank Drezdenski, Oddziat w Jeleniej Gorze) 282 105 Landgut Küster in Lomnitz (Akta majatku Küstera w Lomnicy) 282 115 Riesengebirgsverein Hirschberg (Towarzystwo Karkonoskie w Jeleniej Gorze) 282 VII Inhalt Zweigstelle Kamenz (Kamieniec Z^bkowicki) des Staatsarchivs Breslau (Wroclaw) 282 126 Krankenstift zu Scheibe bei Glatz (Zaktad dla Umystowo-Chorych w Skibie, powiat Ktodzko) 282 125 Kreisarzt Neurode (Lekarz Powiatowy w Nowej Rudzie) 282 381 Stadt Bad Kudowa (Akta miasta Kudowa Zdröj) 283 551 Stadt Landeck (Akta miasta Ladek) 283 491 Stadt Lewin (Akta miasta Lewin Klodzki) 283 558 Stadt Münsterberg (Akta miasta Zi^bice) 283 136 Stadt Neurode (Akta miasta Nowa Ruda) 284 545 Stadt Waidenburg (Akta miasta Watbrzych) 284 567 Gemeinde (Nieder) Hermsdorf (Akta gminy Sobiean) 285 541 Gemeinde Reussendorf (Akta gminy Rusinowa) 285 133 Amtsgericht Habelschwerdt (Sad Obwodowy w Bystrzycy Ktodzkiej) 286 132 Amtsgericht Lewin (Sad Obwodowy w Lewinie Klodzkim) 286 266 Amtsgericht Mittelwalde (S^d Obwodowy w Miedzylesiu) 286 582 Amtsgericht Schweidnitz (Sad Obwodowy w Swidnicy) 286 122 Neuroder Kohlen- und Tonwerke (Zjednoczenie Kopalri w Nowej Rudzie) 287 384 Haro-Füllhalterfabrik Hanns Roggenbuck & Co., Frankenstein/Schlesien (Fabryka Wiecznych Piör „Haro" w Zabkowicach Sl^skich) 287 313 Bankhaus Eichborn & Co. in Breslau (Dom Bankowy Eichborn i Spötka we Wroctawiu) 287 550 Herrschaft Neuhaus (Akta majatku Chalupki) 292 130 Königliches Katholisches Gymnasium in Glatz (Katolickie Gimnazjum w Ktodzku) 292 Zweigstelle Lauban