Założenia programu działań w Obszarach Problemowych Obszar Ostrołęcki Warszawa, 2006 Opracowanie/Wydawca Mazowieckie Biuro Planowania Przestrzennego i Rozwoju Regionalnego ul. Lubelska 13 03-802 Warszawa tel/ fax (022) 741 34 50 tel/ fax (022) 618 90 96 e–mail: [email protected] Dyrektor Biura prof. dr hab. Zbigniew Strzelecki Zastępcy dyrektora mgr Bartłomiej Kolipiński mgr inż. arch. Tomasz Sławiński Dyrektor Oddziału Terenowego w Ostrołęce mgr Antoni Holcel Wykonano przez Oddział Terenowy w Ostrołęce pod kierunkiem mgr Antoniego Holcela przez zespół w składzie: mgr Antoni Holcel mgr Krzysztof Kacperski mgr Andrzej Luśniewski mgr Honorata Siemińska mgr inż. Bożena Szymańska mgr inż. Bronisław Trzaska (koordynator) mgr inż. Jadwiga Zadrożna Przy współpracy: mgr Honorata Dębek mgr Magdalena Kwiatkowska mgr inż. Robert Rusoł Redakcja naukowa: dr Dariusz Piotrowski Korekta językowa: mgr inż. Bożena Szymańska Opracowanie graficzne: mgr Andrzej Luśniewski mgr inż. Bożena Szymańska Tłumaczenie: mgr Konrad Szylar Redakcja techniczna, skład i łamanie: Tomasz Cybulski Mazowsze Analizy i Studia Zeszyt 6/2006 „Założenia programu działań w Obszarach Problemowych. Obszar Ostrołęcki” ISSN 1896-6322 Spis treści 1 Wprowadzenie ..................................................................................................................... 5 2 Diagnoza ............................................................................................................................... 7 2.1 Wstęp............................................................................................................................. 7 2.2 Potencjał ludnościowy.................................................................................................. 7 2.3 Rozwój gospodarczy................................................................................................... 13 2.4 Wieś i rolnictwo .......................................................................................................... 19 2.5 Rynek pracy................................................................................................................ 25 2.6 Infrastruktura społeczna i warunki życia ludności................................................. 28 2.7 Turystyka .................................................................................................................... 33 2.8 Infrastruktura techniczna......................................................................................... 37 2.9 Zasoby i ochrona środowiska.................................................................................... 52 2.10 Zewnętrzne uwarunkowania rozwoju...................................................................... 61 3 Analiza SWOT................................................................................................................... 64 4 Analiza ustaleń zawartych w dokumentach programowych polityki rozwoju regionalnego dla OOP......................................................................................... 70 4.1 Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 .......................... 70 4.2 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego............. 71 4.3 Program Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego............................. 73 4.4 Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami ............................................................... 75 4.5 Program Rozwoju Rolnictwa Ekologicznego na Mazowszu .................................. 76 4.6 Program Małej Retencji Wodnej dla Województwa Mazowieckiego................... 76 4.7 Strategia Wojewódzka w zakresie Polityki Społecznej dla Województwa Mazowieckiego na lata 2005-2013 ................................................. 78 4.8 Wojewódzki Program Opieki nad Zabytkami na lata 2006 – 2009....................... 79 5 Priorytety i programy działań.......................................................................................... 80 5.1 Rozwój systemów infrastruktury technicznej ......................................................... 82 5.1.1 Szybciej – do regionu, Polski i Europy ................................................................. 82 5.1.2 Sprawniej do gminy i powiatu............................................................................... 85 5.1.3 Bezpieczniej na drodze.......................................................................................... 86 5.1.4 Pewność zasilania – energia dla gospodarstw domowych i gospodarki ............... 88 5.1.5 Wodociągi i sanitacja – wygoda dla ludzi, bezpieczeństwo dla środowiska ........ 90 5.2 Dywersyfikacja struktury gospodarczej – rozwój sektorów pozarolniczych ....... 92 5.2.1 Instytucje otoczenia biznesu – ułatwienie dla przedsiębiorców............................ 93 5.2.2 Promocja potencjału gospodarczego – pierwszy krok do sukcesu obszaru .......... 94 5.2.3 Przez innowacje do rozwoju.................................................................................. 95 3 5.2.4 Wzrost przez rozwój specjalizacji energochłonnej ............................................... 96 5.2.5 Prosperity turystyki - impuls dla gospodarki ........................................................ 96 5.3 Wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich................................... 99 5.3.1 Silniejsze i efektywniejsze rolnictwo.................................................................... 99 5.3.2 Większe i sprawniejsze gospodarstwa rolne ....................................................... 102 5.3.3 Konkurencyjne przetwórstwo rolno-spożywcze ................................................. 103 5.3.4 Sprawniejsze ośrodki gminne.............................................................................. 103 5.3.5 Woda dla rolnictwa ............................................................................................. 105 5.4 Rozwój kapitału ludzkiego ...................................................................................... 106 5.4.1 Ostrołęka kuźnią wykwalifikowanych kadr........................................................ 107 5.4.2 Edukacja – szansą na lepszą przyszłość.............................................................. 108 5.4.3 Społeczeństwo informacyjne impulsem rozwoju................................................ 110 5.4.4 Wysokie zatrudnienie - szybszy wzrost gospodarczy ......................................... 112 5.4.5 „Nie” dla wykluczenia społecznego.................................................................... 113 5.4.6 Zdrowe społeczeństwo ........................................................................................ 114 5.4.7 Wygodnie i przyjemnie w domu i w okolicy ...................................................... 116 5.4.8 Bezpieczniej w mieście i na wsi.......................................................................... 118 5.4.9 Aktywnie po pracy i szkole................................................................................. 119 5.5 Poprawa stanu środowiska przyrodniczego i ochrona jego zasobów.................. 121 5.5.1 Edukacja dla środowiska..................................................................................... 121 5.5.2 Rolnictwo przyjazne środowisku ........................................................................ 123 5.5.3 Opanować odpady ............................................................................................... 123 5.5.4 Ścieki do oczyszczalni......................................................................................... 126 5.5.5 Bez obaw o powódź ............................................................................................ 126 5.5.6 Odorany precz z Ostrołęki................................................................................... 127 5.5.7 Czyste powietrze – zdrowsze życie..................................................................... 128 5.5.8 Ochrona przyrody – atutem, nie ograniczeniem ................................................. 130 6 Ocena zgłoszonych wniosków......................................................................................... 132 7 Załącznik .......................................................................................................................... 134 8 Spisy.................................................................................................................................. 147 8.1 Spis źródeł ................................................................................................................. 147 8.2 Spis map.................................................................................................................... 149 8.3 Spis tabel................................................................................................................... 150 8.4 Spis wykresów........................................................................................................... 151 8.5 Spis załączników....................................................................................................... 151 4 Wprowadzenie Województwo mazowieckie charakteryzuje się największymi w kraju wewnętrznymi dysproporcjami w rozwoju społeczno-gospodarczym. Obok silnego gospodarczo obszaru me- tropolitalnego Warszawy występują tereny, na których kumulują się negatywne zjawiska spo- łeczno-gospodarcze. W Planie zagospodarowania przestrzennego województwa mazowiec- kiego, uchwalonym w 2004 roku, wskazano 5 obszarów problemowych, charakteryzujących się nagromadzeniem niekorzystnych cech i procesów społeczno-gospodarczych oraz