Geocaching 7 Stowarzyszenie Rozwoju i Promocji Wsi Wysin REKOMENDOWANE OBIEKTY NOCLEOGOWE ORAZ GASTRONOMICZNE: - szukaj skrzynek NOWA w sercu Kaszub! KARCZMA Chrósty Stowarzyszenie Rozwoju i Pro- Domki letniskowe na Farmie Wysińskie mocji Wsi Wysin działa od Strusi Afrykańskich „Struś”, 2003 roku, skupia obecnie 61 Garczyn 58, tel. 58 687 93 16/ 604 561 579, członków. Realizuje projekty Lubieszyn www.strusie-garczyn.pl 6 kierowane do wszystkich grup Wysin mieszkańców, w tym działania edu- 7 Stary kacyjne, aktywizujące społeczność OBIEKTY ODDALONE O 10-20KM OD GMINY: Płachty Wiec KOŚCIERZYNA czy integracyjne. Największym sukce- sem stowarzyszenia jest budowa Agroturystyka „Kaszubskie Uroczysko" boiska wielofunkcyjnego z kortem Zielona Wieś 15A , tel. 722 157 049 Iłownica Głodowo GMINA LINIEWO Liniewo tenisowym, siłowni zewnętrznej, pla- Sobącz cu zabaw i prowadzenie Letniej Domki Letniskowe - Łowisko Niedamowo Szkoły Tenisa Ziemnego oraz udział Niedamowo 17A, tel. 694 493 315/ 694 493 310, Chrztowo w projektach parafii Wysin, jako part- www.lowiskoniedamowo.pl Równe Orle 5 TCZEW ner przy pracach renowacyjnych za- 1 3 bytkowego kościoła w Wysinie. Obec- „Stare Polaszki 13" Garczyn nie realizuje projekt „Szkoła Liderów Stare Polaszki 13, tel. 512 700 312, www.starepolaszki.pl 2 4 Wiejskich” dla 20 liderów z terenów STARA wiejskich z dofinasowaniem Naro- KISZEWA dowego Instytutu Wolności. Stowa- Agroturystyka „U Kaszuby" Sarnowy 9A, tel. 692 068 608 Wysin, ul. Polna 1 rzyszenie Rozwoju i Promocji Wsi tel. 695 670 998 Wysin jest najprężniej działającym 1 w gminie Liniewo. „Kiszewski Kebab” Rezerwat przyrody Orle nad Jeziorem Dużym Stara Kiszewa ul. Kościerska 26B, 2 Farma strusi afrykańskich w Garczynie tel. 515 969 721 Garczyn 58/1, tel. 604 412 575/ (58) 687 93 16 CIEKAWOSTKA Kaszubskie Stowarzyszenie Agroturystyczne www.strusie-garczyn.pl „Kościerska Chata”- noclegi Ważnym i ciekawym elementem www.na-kaszuby.pl 3 Izba pamięci w Garczynie gminy Liniewo jest pszczelarstwo, gdzie czynnie Garczyn 10, tel. 58 687 95 59 działa Koło Pszczelarskie. Tereny gminy szczególnie nadają się do hodowli pszczół, ze względu WARTO ZOBACZYĆ! 4 Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła w Garczynie na swoje walory biologiczne i czystość środowiska. Miód kaszubski jest produktem wpisanym Garczyn , tel. 58 687 93 19 Rzeka Wietcisa www.parafiagarczyn.pl na listę produktów tradycyjnych Ogród Botaniczny w Orlu Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. 5 Rezerwat przyrody Brzęczek Kościół Miłosierdzia Bożego, Liniewo ul. Wyzwolenia 23 Jezioro Sobąckie 6 Kościół pw. Wszystkich Świętych w Wysinie Brzoza Brodawkowa - pomnik przyrody, były cmentarz ewangelicki w Głodowie Wysin ul. Kościelna 1, tel: 058 687 88 011/ 58 687 88 01 SZLAKI TURYSTYCZNE: www.wysin.diecezja-pelplin.pl Szlak rowerowy Sobącz – Głodowo Stary pałac dworski Kościół filialny Świętego 7 w Orlu Stowarzyszenie Rozwoju i Promocji Wsi Wysin Szlak rowerowy Głodowo – Lubieszyn Maksymiliana Maria Kolbe Wysin, ul. Polna 1, tel. 695 670 998 w Głodowie Trasa Geocachingowa Folwark szlachecki Dofinansowano ze środków Pomorskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej „W kręgu polaszkowskiego krajobrazu" w Liniewskich Górach Wczesnośredniowieczne grodzisko w Garczynie LOKALNA ORGANIZACJA TURYSTYCZNA ,,SERCE KASZUB’’ Trasa Geocachingowa Fundacja „Kreatywny umysł” ul. Świętojańska 5E, 83-400 Kościerzyna „Między Wierzycą a Wietcisą" tel. (+48) 58 685 33 87, 790 200 211 oddział w Wysinie e-mail: [email protected] Fundacja „Słoneczna Galeria” www.lot-sercekaszub.pl w Wysinie WWW.LOT-SERCEKASZUB.PL WWW.ATRAKCJE-KASZUBY.PL WWW.LOT-SERCEKASZUB.PL 2 Farma strusi afrykańskich w Garczynie 4 Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła w Garczynie 6 Kościół pw. Wszystkich Świętych w Wysinie Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła w Garczynie jest nie- zwykle cennym obiektem baroko- wej architektury sak- ralnej na Pomorzu. Istniejąca świątynia została wzniesiona w połowie XVI wie- ku na miejscu pier- wotnego kościoła pw. św. Katarzyny. Przypuszcza się, iż budowę kościoła rozpoczęto około 1540 roku, jednakże barowkowy charakter świadczy o późniejszych przeróbkach, bądź o przeciągającej się przez wiele lat budowie. Wyposażenie Obszar gminy Liniewo to tereny, o których można zaleźć wzmianki W Garczynie znajduję się najstarsza w Polsce farma strusi afrykań- kościoła pochodzi w większości z końca XVIII stulecia, chodź w ołtarzu w omszałych annałach, spoczywających w archiwach państwowych. skich. Została założona w lipcu 1993 roku, a jej właściciele rozpo- podziwiać możemy gotycką figurę Madonny z końca XV wieku, zalicza- Okoliczne wsie i drewniane kościoły zostały zarejestrowane już w XIII w. częli hodowlę od 10 sztuk młodych strusi, adaptując dla nich istnie- Dokładnego okresu powstania kościoła nie można stwierdzić z powo- ną do grupy pomorskich Pięknych Madonn Westfalskich. Ołtarz wyko- Najbardziej znana w gminie wieś- Garczyn- należy do najstarszych osad jącą oborę. Obecnie na farmie znajduje się du braku odnośnych dokumentów. Przypuszczać należy, że w końcu nany jest z drzewa sosnowego z przepiękną snycerką pozłacaną. Na na ziemi pomorskiej. Wzniesione tam wczesnośrednioweczne grodzisko ok. 300 sztuk strusi w różnym wieku. XIII w. kościół w Wysinie już stał, a później na jego miejscu powstał Strusie żyją od 60 do drewnianym chórze wspartym czterema filarami, znajdują się organy jest kontynuacją osadnictwa, którego ślady świadczą o tym, iż zamieszki- Prócz strusi, farmę zamieszkują ko- nowy. Wysiński kościół parafialny 70 lat, a płodne są do wykonane w 1873 roku, w stylu barokowym, z drewna świerkowego. wali tu ludzie już w V-IV wieku p.n.e. Mówią o tym również odkrywane nie i kucyki. Na miejscu można tak- stoi na fundamentach z wymuro- CIEKAWOSTKA że zobaczyć znacznie mniejsze 40 lat. Ich waga wynosi od czasu do czasu okruchy dawnych cmentarzy, a także legendy od 100 do 150 kg, Garczyn wanych kamieni, a ściany od wew- o podziemnych korytarzach, tajemniczych przejściach i intrygach. Dziś 2 strusie australijskie – emu. Turyści a wysokość od 2 do 2,8 m. tel. 58 687 93 19 nątrz są obite tarcicami. Wśród Przed II wojną światową nie wszyscy są wielbicielami historii i poszukiwaczami pamiątek po odwiedzający farmę mogą sko- Potrafią biec z prędkością www.parafiagarczyn.pl wyposażenia najcenniejszym obiek- w Wysinie istniała m.in. 60 km/h. Co ciekawe, zamierzchłej przeszłości, ale każdego wrażliwego człowieka zachwyci rzystać na miejscu z noclegu, pa- tem jest późnogotycka Pieta - wytwórnia oranżady i wód wilonu handlowo-gastronomiczne- wytrzymują spadki mineralnych, a także piękno niepowtarzalengo krajobrazu gminy: trzynaście jezior, malowni- temperatur nawet do -41 dzieło pomorskiego snycerza z XV go, zadaszonego miejsca na ogni- w. Jeden z dzwonów, który stoi piekarnie, masarnie, cze wzgórza, kępy drzew, gaje i lasy, niwy poprzecinane polnymi droga- stopni C. Wbrew potocznej mleczarnie i 3 sklepy sko oraz dużego terenu rekreacyjne- opinii strusie wcale nie 5 Rezerwat przyrody Brzęczek przy kościele, był odlany w 1648 r. mi i położona wśród nich urocza dolina niespokojnej rzeki Wietcisy. kolonialne. Była też poczta go. Ponadto na farmie, oprócz ser- chowają głowy Miał średnicę 72 cm i nosił napis: Leśny rezerwat i szkoła powszechna. wowanych potraw tradycyjnych warto w piasek. „Laudate pueri Dominum”, czyli: przyrody założo- Mieszkańcy wsi byli bardzo posmakować także strusiego mięsa i jaj. „Chwalcie dziatki Pana”. Niestety, ny w 1983 roku aktywni i działali w wielu dzwon w 1925 r. pękł i został stowarzyszeniach, zorga- Garczyn 58/1 o powierzchni 1 tel. 604 412 575/ (58) 687 93 16 przelany, przez co stracił swój nizowali też teatr amatorski, Rezerwat przyrody Orle nad Jeziorem Dużym 25,49 ha. Prze- www.strusie-garczyn.pl piękny głos. który wystawiał sztuki Leśny rezerwat przyrody ważającą część nie tylko dla mieszkańców nad Jeziorem Dużym zo- rezerwatu stano- Wysin ul. Kościelna 1 Wysina, ale i też stał utworzony w 1963 wi zbocze ciągną- tel: 058 687 88 011/ 58 687 88 01 okolicznych wsi. 3 Izba pamięci w Garczynie www.wysin.diecezja-pelplin.pl roku. Powierzchnia rezer- ce się wzdłuż je- watu wynosi 1,67 ha. W budynku Szkoły Podstawo- ziora oraz cieku. Obejmuje niewielki frag- wej w Garczynie można podzi- Najwyższe wznie- ment lasu porastającego wiać zabytkowe eksponaty. W sienia mierzą oko- wzniesienia morenowego, tym miejscu powstała Izba ło 150 m n.p.m., W wysińskim kościele Niemcy urządzili wyróżniającego się oka- Pamięci Ziemi Garczyńskiej. W czyli około 30 m obóz przejściowy dla 13 tys. Kaszubów załym ok. 230 - letnim muzeum znajdują się sprzęty ponad lustro wo- z powiatu kościerskiego. Stąd okoliczni starodrzewem dębowym. gospodarstwa domowego i dy w jeziorze. Południowa część rezerwatu to wąska smuga o szeroko- mieszkańcy wyruszali na poniewierkę, W formie domieszkowej rolnego m.in. żelazka, młotki, ści do 75 m, przylegająca do użytków rolnych. Występują tu zbiorowi- a często na śmierć. Przed pawilonem występują tam także drzewa: jawor, buk, modrzew, świerk, brzoza, grab, książki, motyki, ale też stare ska buczyny pomorskiej z dużymi fragmentami 170-letniego starod- szkolnym stoi obelisk upamiętniający akacja i jesion. Na terenie rezerwatu znajdował się niegdyś niewielki zdjęcia. Wszystkie eksponaty rzewu bukowego. W rezerwacie znajdują się również stanowiska roślin tamtą tragedię. Garczyn 10 chronionych: gwiazdnicy wielkokwiatowej, zawilca gajowego i bluszczu. cmentarz, ale ślady po nim zatarł czas i ludzie. pochodzą z Garczyna. tel. 58 687 95 59 WWW.LOT-SERCEKASZUB.PL WWW.ATRAKCJE-KASZUBY.PL WWW.LOT-SERCEKASZUB.PL WWW.ATRAKCJE-KASZUBY.PL .