Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Szulborze Wielkie na lata 2016 – 2023 Szulborze Wielkie, Listopad 2015r. 1 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Szulborze Wielkie na lata 2016-2023 SPIS TREŚCI Wprowadzenie ..................................................................................................................................... 3 1. Ogólna charakterystyka gminy Szulborze Wielkie ........................................................................ 4 2. Zarys historii gminy Szulborze Wielkie ............................................................................................. 7 3. Ludność ........................................................................................................................................... 10 4. Warunki życia mieszkańców ........................................................................................................... 11 5. Struktura sieci osadniczej ............................................................................................................... 13 6. Główne funkcje wynikające z przeznaczenia i zagospodarowania terenu .................................... 14 6.1. Użytkowanie terenów.............................................................................................................. 14 6.2. Rolnictwo i leśnictwo .............................................................................................................. 15 6.3. Działalność gospodarcza .......................................................................................................... 20 6.4. Sieć komunikacyjna ................................................................................................................. 21 7. Stan systemów infrastruktury technicznej i kierunki ich rozwoju ................................................. 24 7.1. Zaopatrzenie w wodę .............................................................................................................. 24 7.2. Odprowadzanie ścieków komunalnych ................................................................................... 25 7.3. Unieszkodliwianie odpadów .................................................................................................... 26 7.4. Zaopatrzenie w energię elektryczną ........................................................................................ 26 7.5. Zaopatrzenie w gaz .................................................................................................................. 26 7.6. Zaopatrzenie w ciepło.............................................................................................................. 27 8. Stan środowiska, wymogi ochrony środowiska i przyrody ............................................................ 27 9. Turystyka ........................................................................................................................................ 30 10. Stan dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej ................................ 31 11. Analiza SWOT ............................................................................................................................... 36 12. Kierunki rozwoju gminy ................................................................................................................ 38 13. Źródła finansowania planowanych inwestycji ............................................................................. 39 14. Wskaźniki osiągnięć………………………………………………………………………………………………………………. 39 2 Szulborze Wielkie, Listopad 2015 r. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Szulborze Wielkie na lata 2016-2023 Wprowadzenie Plan Rozwoju Lokalnego opracowany został w celu efektywnego korzystania z funduszy strukturalnych w ramach Programów Operacyjnych i Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020 Plan Rozwoju Lokalnego obejmuje działania na terenie gminy Szulborze Wielkie przewidziane w okresie 2016-2023 W celu skorzystania przez Władze Gminy ze środków funduszy strukturalnych na lata 2015- 2020 istnieje konieczność sporządzenia odpowiedniego dokumentu jakim jest Plan Rozwoju Lokalnego. Gmina wiejska Szulborze Wielkie zamierza realizować w tym okresie przede wszystkim projekty z dofinansowaniem pochodzącym z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Plan Rozwoju Lokalnego obejmuje teren całej Gminy Szulborze Wielkie. Dzięki czemu będzie możliwe ubieganie się o dofinansowanie kluczowych projektów realizowanych na terenie wszystkich miejscowości gminy. Zadania wynikające z planu (PRL) będą realizowane w latach 2016 – 2023. Plan Rozwoju Lokalnego zawiera również wykaz zadań zaplanowanych do realizacji w latach 2016-2023. Plan Rozwoju Lokalnego jest dokumentem służącym wdrażaniu założeń dotyczących rozwoju Gminy Szulborze Wielkie. 3 Szulborze Wielkie, Listopad 2015 r. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Szulborze Wielkie na lata 2016-2023 1. Ogólna charakterystyka gminy Szulborze Wielkie Gmina Szulborze Wielkie leży w północno-wschodniej części województwa mazowieckiego, we wschodniej części powiatu ostrowskiego. Wschodnia część gminy graniczy z województwem podlaskim. Gmina Szulborze Wielkie od południowego - wschodu sąsiaduje z gm. Nur, od zachodu z gm. Zaręby Kościelne, od północy z gm. Andrzejewo, od wschodu z gm. Czyżew w woj. podlaskim. Liczba ludności gminy Szulborze Wielkie na koniec 2013 roku wyniosła 1841 mieszkańców. W ciągu ostatnich 4 lat liczba ludności w gminie utrzymuje się na podobnym poziomie – około 1800 osób. Liczba ludności w poszczególnych wsiach również jest ustabilizowana. Największą miejscowością jest Szulborze Wielkie, liczące 387 mieszkańców. W skład miejscowości Szulborze Wielkie wchodzą dwa obręby geodezyjne: Szulborze Wielkie i Szulborze-Koty, w której mieszka około 21% mieszkańców całej gminy. Powierzchnia gminy wynosi 46,68 km². Gmina Szulborze Wielkie położona jest na peryferiach województwa mazowieckiego. Ośrodek powiatowy – Ostrów Mazowiecka położony jest w odległości ok. 30 km, natomiast stolica województwa – Warszawa oddalona jest o 100km. Powiat ostrowski jest powiatem rolniczo-przemysłowym. Dwa główne ośrodki przemysłowe to Ostrów Mazowiecka i Małkinia Górna. Miasto Ostrów Mazowiecka jest większym z nich i skupia ok. 60% potencjału przemysłowego powiatu. W miejscowościach tych obserwuje się rozwój takich gałęzi przemysłu jak: spożywczy, meblowy i maszynowy. Podstawową funkcją gminy Szulborze Wielkie jest rolnictwo i produkcja rolna. Użytki rolne zajmują ponad 76% powierzchni gminy. Wskaźnik lesistości wynosi ok. 19,7% powierzchni gminy. Jest to wartość niższa od średniej wojewódzkiej, która wynosi ok. 23,0% oraz od średniej dla powiatu ostrowskiego (ok.27,9%). Funkcje usługowe związane z obsługą ludności koncentrują się we wsi Szulborze Wielkie. Na terenie gminy są tylko 4 zakłady produkcyjne. 4 Szulborze Wielkie, Listopad 2015 r. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Szulborze Wielkie na lata 2016-2023 POŁOŻENIE GMINY NA TLE PODZIAŁU ADMINISTRACYJNEGO Przez teren gminy przebiega linia kolejowa nr 6 relacji Warszawa – Białystok, kategorii linia magistralna. Linia ta wchodzi w skład linii kolejowej E 75 i I Paneuropejskiego Korytarza Transeuropejskiego, który przebiega od Polski do Finlandii. Na terenie gminy znajduje się jeden przystanek kolejowy Szulborze-Koty, który powstał w 1950 roku. Przez gminę Szulborze Wielkie nie przebiegają żadne drogi krajowe ani wojewódzkie. Najbliżej granic gminy przebiega droga krajowa nr 63 relacji Siedlce – Łomża (ok. 700 m od wschodniej granicy gminy). Siedzibą władz gminnych jest miejscowość Szulborze Wielkie. Obszar gminy Szulborze Wielkie dzieli się na 17 obrębów geodezyjnych. 5 Szulborze Wielkie, Listopad 2015 r. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Szulborze Wielkie na lata 2016-2023 Wykaz obrębów geodezyjnych na obszarze gminy Szulborze Wielkie Nr Pow. Nazwa obrębu obrębu (ha) 1. 359 Brulino-Lipskie 3. 201 Godlewo-Gudosze 4. 517 Gostkowo 5. 110 Grędzice 6. 148 Helenowo 7. 207 Janczewo-Sukmanki 8. 265 Janczewo Wielkie 9. 504 Leśniewo 11. 147 Słup 12. 382 Słup-Kolonia 13. 269 Smolewo-Parcele 14 317 Smolewo-Wieś 15. 271 Szulborze-Koty 16. 437 Szulborze Wielkie 17. 175 Świerże-Leśniewek 18. 207 Uścianek-Dębianka 19. 152 Zakrzewo-Zalesie 6 Szulborze Wielkie, Listopad 2015 r. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Szulborze Wielkie na lata 2016-2023 2. Zarys historii gminy Szulborze Wielkie Obszar dzisiejszej gminy Szulborze Wielkie położony jest w granicach historycznej dzielnicy, jaką było Wielkie Księstwo Mazowsza. Osadnictwo na obszarze dzisiejszej gminy Szulborze Wielkie sięga czasów początku państwa polskiego. W 1075 roku utworzono biskupstwo płockie i nadano mu liczne ziemie na wschodnim Mazowszu. Wśród nich okręg grodowy o nazwie Święck (castrum Suantsek), czyli nieistniejący dziś gród w Święcku Strumianach (gmina Czyżew). Gród ten otoczony był „zwartym kręgiem 44 wsi”. W 1203 książę Konrad Mazowiecki potwierdził stan posiadania biskupstwa płockiego wymieniając również wsie należące do kasztelanii święckiej. W tymże dokumencie z 1239 roku wymienia się między innymi miejscowości na terenie dzisiejszej gminy Szulborze Wielkie: Gostkowo i Leśniewo. W 1254 roku również wieś Słup została nadana kolegiacie płockiej. Rozwój osadnictwa mazowieckiego załamał się w połowie XIII wieku na skutek niszczących najazdów Prusów, Jaćwingów i Litwinów. Gród w Święcku został opuszczony i nigdy nie odbudowany. Najazdy docierały aż do Bugu i środkowej Wisły. Cały ten kraj został złupiony, spustoszony. Wyludnił się też obszar dzisiejszej gminy Szulborze Wielkie, wszystko to było spowodowane licznymi najazdami litewskimi trwającymi