Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2000–2001 27 400 A Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van het Infrastructuurfonds voor het jaar 2001 Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING INHOUDSOPGAVE A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL 2 Wetsartikel 1 en 2 (uitgaven/verplichtingen en ontvangsten) 2 B. ALGEMENE TOELICHTING BIJ DE BEGROTING 3 C. TOELICHTING PER BEGROTINGSARTIKEL 32 1. Uitgaven en verplichtingen 32 2. Ontvangsten 132 D. BIJLAGEN BIJ DE BEGROTING 147 Bijlage 1 Projectoverzichten 148 Bijlage 2 Economische en functionele classificatie 173 KST45953 ISSN 0921 - 7371 Sdu Uitgevers ’s-Gravenhage 2000 Tweede Kamer, vergaderjaar 2000–2001, 27 400 hoofdstuk A, nr. 2 1 A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL Wetsartikelen 1 en 2 (uitgaven/verplichtingen en ontvangsten) De begrotingen die onderdeel uitmaken van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om de begroting van het Infrastructuurfonds voor het jaar 2001 vast te stellen. Alle voor dit jaar vastgestelde begrotingswetten tezamen vormen de Rijksbegroting voor het jaar 2001. Een toelichting bij de Rijksbegroting als geheel is opgenomen in de Miljoenennota 2001. Met de vaststelling van deze wetsartikelen wordt de in de begrotingsstaat opgenomen begroting van uitgaven en de ontvangsten voor het jaar 2001 vastgesteld. De in die begroting opgenomen begrotingsartikelen worden door middel van een algemene toelichting en een toelichting per begrotingsartikel toegelicht in de onderdelen B en C van deze memorie van toelichting. De Minister van Verkeer en Waterstaat, T. Netelenbos Het advies van de Raad van State wordt niet openbaar gemaakt op grond van het bepaalde in artikel 25a, derde lid, onder b, van de Wet op de Raad van State. Tweede Kamer, vergaderjaar 2000–2001, 27 400 hoofdstuk A, nr. 2 2 B. ALGEMENE TOELICHTING BIJ DE BEGROTING 1. VOORWOORD 4 2. ALGEMEEN 4 2.1 Doelstelling 4 2.2 Reikwijdte 4 2.3 Voeding 5 3. ACTUELE ONTWIKKELINGEN 5 3.1 De belangrijkste budgetveranderingen 5 3.2 Budgettair kader 7 3.3 Publiek-Private Samenwerking 8 3.4 Implementatie van de beleidslijn 9 3.4.1 Droge infrastructuur 9 3.4.2 Natte infrastructuur 17 3.4.3 Megaprojecten 20 4. BEDRIJFSVOERING 21 4.1 De beheersing van infrastructuurprogramma’s 21 4.2 De uitvoeringsorganisaties van Verkeer en Waterstaat 22 4.2.1 Rijkswaterstaat 22 4.2.2 Overige uitvoeringsorganisaties 28 5. AFKORTINGENLIJST 30 Tweede Kamer, vergaderjaar 2000–2001, 27 400 hoofdstuk A, nr. 2 3 1. VOORWOORD Ook dit jaar verschijnt, conform de wettelijke eisen, de begroting van het Infrastructuurfonds. Deze begroting heeft het karakter van een produkt- begroting: de projecten staan centraal, uitvoeringsuitgaven worden zoveel mogelijk naar de projecten toegerekend. In de begroting zijn overzichten opgenomen van verkenningen, planstudie- en realisatieprogramma’s. Nadere informatie per project kan vervolgens aangetroffen worden in de dit jaar voor het eerst te verschijnen projectenboek. Het projectenboek sluit, uiteraard, cijfermatig aan op deze begroting. 2. ALGEMEEN 2.1 Doelstelling In de wet op het Infrastructuurfonds staan twee doelstellingen van het Infrastructuurfonds voorop: + het bevorderen van een integrale afweging van prioriteiten; + het bevorderen van continuïteit van middelen voor infrastructuur. Door een apart fonds voor infrastructuur kunnen deze twee doelstellingen beter nagestreefd worden. Het fonds mag jaarlijkse saldi overhevelen, hetgeen de continuïteit bevordert. Hierdoor leiden vertragingen en versnellingen niet meteen tot budgettaire knelpunten. 2.2 Reikwijdte Sinds de begroting 1998 is een gewijzigde reikwijdte van het Infrastructuurfonds van kracht. Het fonds bevat de uitgaven en ontvang- sten van de droge infrastructuur, de natte infrastructuur, de megaprojec- ten en enkele algemene uitgaven en ontvangsten. Onderstaande figuur geeft een verdeling van het budget over de verschillende beleidsterreinen over de jaren 1999–2001. Reikwijdte infrastructuurfonds 1999–2001 miljard 7 6 1999 2000 2001 5 4 3 2 1 0 Droge Natte Mega Algemene infrastructuur infrastructuur projecten uitgaven Hieruit valt op te merken dat de totale uitgaven van het infrastructuur- fonds in relatie tot 2000 toenemen als gevolg van een toename van de uitgaven voor de mega projecten en een lichte toename van de algemene uitgaven. De toename van de uitgaven voor de mega projecten komt voornamelijk door de versnelling van het programma van Deltaplan Grote Rivieren en de verantwoording van de aanleg van de Rijksweg 16 op het Tweede Kamer, vergaderjaar 2000–2001, 27 400 hoofdstuk A, nr. 2 4 budget van de HSL in plaats van op droge infrastructuur. De toename van de algemene uitgaven komt door de storting van de Rijksbijdrage in de Mobiliteitsfondsen. Hiervoor is een nieuw artikel op de infrastructuur- fondsbegroting opgenomen. 2.3 Voeding Het Infrastructuurfonds wordt voor het grootste deel gevoed door een bijdrage uit de begroting van Verkeer en Waterstaat en daarmee uit de algemene middelen. Verder bestaat de voeding uit een bijdrage vanuit het Fonds Economische Structuurversterking (FES). In dit kader worden bijdragen ontvangen voor de investeringsimpuls, de Betuweroute, de HSL-Zuid, bodemsanering, maatregelen in het kader van Samen werken aan bereikbaarheid (SWAB) en Transport in balans (TiB) en het BOR-pakket (BereikbaarheidsOffensief Randstad). Het aandeel FES in het infrastructuurfonds is hoger geworden door de intensivering uit deze begroting (zie paragraaf 3.1) en door het zogenaamde «bruggetje» te hanteren. Dit laatste impliceert dat investerin- gen die tot op heden niet via het FES worden gefinancierd, maar wel aan de FES-criteria voldoen, alsnog via het FES gefinancierd gaan worden. Hierdoor wordt de bijdrage uit de algemene middelen verlaagd. Tenslotte bestaat een relatief klein gedeelte van de voeding uit bijdragen van derden. Voorbeelden van derden zijn andere departementen, lagere overheden, buitenlandse overheidsinstanties en de Europese Unie. Voeding infrastructuurfonds 1999–2001 miljard 8 7 1999 2000 2001 6 5 4 3 2 1 0 FES Begr. V&W Overig 3. ACTUELE ONTWIKKELINGEN Paragraaf 3.1 gaat in op de belangrijkste budgetveranderingen en de afwegingen die daarbij een rol hebben gespeeld. Paragraaf 3.2 behandelt het budgettair kader. 3.1 De belangrijkste budgetveranderingen In deze begroting worden diverse budgettaire mutaties voorgesteld. De belangrijkste worden in deze paragraaf toegelicht en zijn daarvoor in de volgende categorieën ingedeeld: * het BereikbaarheidsOffensief Randstad (BOR) * niet-BOR; dit betreft overige mutaties in het kader van het oorspronke- lijke f 71 mld-pakket (zie MIT 1999), overige nieuwe projecten en mutaties voor natte infrastructuur Tweede Kamer, vergaderjaar 2000–2001, 27 400 hoofdstuk A, nr. 2 5 * overige belangrijke budgetveranderingen BereikbaarheidsOffensief Randstad (BOR) Als gevolg van de economische groei en toegenomen mobiliteit komt de bereikbaarheid van ons land in het algemeen en de Randstad in het bijzonder extra in gevaar. Daarom komt Verkeer en Waterstaat op korte termijn tot een BereikbaarheidsOffensief voor de Randstad (BOR), een pakket infrastructurele maatregelen van overheid en private sector in aanvulling op de introductie van Spitsheffing. Daarbij worden ten behoeve van de vier grote steden regionale mobiliteitsfondsen gevormd, waarvoor door de Rijksoverheid een bedrag van f 1 mld beschikbaar is gesteld naast de subsidies ter hoogte van de opbrengst van Rekeningrijden in de periode 2002–2010. Het BOR-pakket zal voor een deel bestaan uit versnelling van reeds voorgenomen projecten in het zogenaamde oorspronkelijke f 71 miljard-programma (zie MIT 1999). Daarnaast is een aantal nieuwe projecten in het programma opgenomen. Het totale BOR-pakket is te splitsen in wegen (f 4,8 mld), openbaar vervoer (f 3,2 mld) en de regionale mobiliteitsfondsen (f 1,8 mld). Om welke projecten het concreet gaat is opgenomen in paragraaf 3.4.1 droge infrastructuur. Niet-BOR Met betrekking tot versnelling van het programma van reeds voorgeno- men projecten in het zogenaamde oorspronkelijke f 71 miljard- programma is de versnelling van de A73 gedeeltelijk toegekend. Daar- naast vindt er voor de IJsselmeerdijken een intertemporele kasschuif van 2003/2004 naar 2001 plaats in verband met de versnelling van het programma. Onder uitbreiding van het programma is ten gunste van het openbaar vervoer f 180 mln voor aanpassing van de Hanzelijn, f 35 mln voor de studie Zuiderzeelijn en f 250 mln voor het aanbestedingsresultaat HSL-zuid beschikbaar gesteld. Daarnaast is een bedrag van f 405 mln voor diverse aanpassingen in het kader van het vervallen van de Noord- Oostelijke Verbinding toegekend. Voor natte infrastructuur is f 520 mln toegekend voor uitbreiding van het programma uit hoofde van de veiligheid. Dit betreft versterkingen van het Markermeer en van de zee- en IJsselmeerdijken in het kader van veilige kust. Tenslotte heeft toevoeging aan de 1A reserve van f 301 mln plaatsgevon- den. De categorie 1A betreft de grootschalige projecten zoals de HSL-Oost en de Zuiderzeelijn, waarvoor op dit moment studies lopen. De financie- ring van deze projecten moet nog vastgesteld worden. Totaal is dus f 1,7 mld beschikbaar gesteld voor het niet-BOR pakket. Het bovenstaande (BOR en niet-BOR) is samengevat in onderstaande figuur, tevens is hierbij de financiering van het totale pakket aangegeven. Een korte toelichting volgt daarna. Tweede Kamer, vergaderjaar