Załącznik do rozporządzenia Nr 22/01 Wojewody Podlaskiego z dnia 9 sierpnia 2001 r. PLAN OCHRONY PARKU KRAJOBRAZOWEGO PUSZCZY KNYSZYŃSKIEJ IM. PROFESORA WITOLDA SŁAWIŃSKIEGO 2 Spis treści str. 1. Wstęp................................................................................................................4 1.1. Podstawa prawna opracowania..................................................................4 1.2. Przedmiot i cel opracowania.......................................................................4 1.3. Części składowe Planu Ochrony.................................................................4 2. Cele Planu.........................................................................................................5 2.1. Cele ogólne.................................................................................................5 2.2. Cele szczegółowe........................................................................................5 3. Funkcje Parku....................................................................................................5 4. Ustalenia dotyczące całego obszaru PKPK......................................................6 4.1. Ochrona przyrody........................................................................................6 4.1.1Ochrona powierzchni ziemi i jej struktur geomorfologicznych...............6 4.1.2Ochrona hydrosfery................................................................................6 4.1.3Ochrona atmosfery.................................................................................7 4.1.4Ochrona biosfery....................................................................................7 4.1.5Ochrona obiektów i obszarów prawnie chronionych............................. 7 4.2. Ochrona środowiska kulturowego i krajobrazu........................................... 8 4.3. Struktura zagospodarowania przestrzennego.............................................8 4.3.1Sieć osadnicza.......................................................................................8 4.3.2Komunikacja...........................................................................................9 4.3.3Infrastruktura techniczna......................................................................10 5. Ustalenia dotyczące zasad ochrony i gospodarowania w obrębie wydzielonych obszarów Parku...............................................................................................13 5.1. Obszary rezerwatowe - A..........................................................................14 5.2. Obszary leśne - B......................................................................................17 5.3. Obszary osadniczo-rolne - C.....................................................................20 5.4. Obszary dolin rzecznych - D.....................................................................30 5.5. Obszary lecznictwa uzdrowiskowego - E..................................................31 6. Zasady gospodarowania w PKPK...................................................................32 6.1. Zasady kształtowania sieci osadniczej i zabudowy.................................. 32 6.2. Zasady rozwoju funkcji gospodarczych.....................................................32 6.2.1W zakresie leśnictwa...........................................................................32 6.2.2W zakresie rolnictwa............................................................................33 6.2.3W zakresie turystyki.............................................................................34 6.2.4W zakresie łowiectwa...........................................................................35 6.2.5W zakresie działalności produkcyjnej i usługowej...............................36 7. Strefa ochronna (otulina) PKPK......................................................................36 7.1. Funkcje otuliny...........................................................................................36 7.2. Główne uciążliwości i zagrożenia zewnętrzne Parku................................37 7.3. Zasady gospodarki w strefie ochronnej (otulinie)..................................... 37 8. Skutki prawne Planu Ochrony Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej.....................................................................................39 3 Wstęp 1.1. Podstawa prawna opracowania Podstawą prawną opracowania Planu Ochrony Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej jest art. 13a ust. 1 ustawy z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 194, poz. 492 z późn. zm., m.in. Dz. U. z 2001 r. Nr 3 poz. 21). 1.2. Przedmiot i cel opracowania Przedmiotem planu ochrony jest obszar Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej o powierzchni 74.447 ha położony w gminach: Janów, Sokółka, Knyszyn, Czarna Białostocka, Szudziałowo, Dobrzyniewo Kościelne, Wasilków, Supraśl, Krynki, Gródek, Michałowo powiatu białostockiego, sokólskiego i monieckiego województwa podlaskiego oraz jego otuliny o pow. 52.255 ha obejmujący tereny położone w gminach: Janów, Sokółka, Knyszyn, Czarna Białostocka, Szudziałowo, Dobrzyniewo Kościelne, Wasilków, Supraśl, Krynki, Gródek, Michałowo, Krypno, Jasionówka, Zabłudów na terenach ww. powiatów województwa podlaskiego. Celem Planu Ochrony jest określenie szczegółowych ustaleń do realizacji zapisów zawartych w rozporządzeniu Nr 3/98 Wojewody Białostockiego z dnia 20 maja 1998 r. w sprawie Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej (Dz. Urz. W.B. Nr 10, poz. 286). Cel ten realizuje się poprzez ustalone w planie: • zasady ochrony, kształtowania i użytkowania poszczególnych ekosystemów, • warunki utrzymania i zachowania różnorodności biologicznej obszaru Parku, • kategorie ochrony poszczególnych obszarów Parku w zależności od ich wartości przyrodniczych i stopnia zagrożenia, • sposoby likwidacji konfliktów i zagrożeń walorów Parku wynikających z dotychczasowych sposobów zagospodarowania, • kierunki ochrony i zadania niezbędne do realizacji przyjętych ustaleń w zakresie ochrony przyrody, środowiska kulturowego i krajobrazu. Ustala się generalnie, że działalność gospodarcza i życie społeczne rozwijane na obszarze Parku nie mogą powodować pomniejszenia lub utraty wartości Parku i odwrotnie, mieszkańcy Parku nie mogą doznawać ograniczeń standardu życia z powodu wprowadzonych reżimów ochronnych wartości przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych. 1.3. Części składowe Planu Ochrony stanowią: a) rysunek planu ochrony PKPK wykonany na mapie topograficznej w skali 1:25000, b) rysunek planu ochrony PKPK wykonany na mapie topograficznej w skali 1:50000 - synteza, c) tekst planu, d) operaty szczegółowe wykonane do planu ochrony PKPK, 4 e) dokumenty formalno-prawne. 2. Cele Planu do osiągnięcia w wyniku realizacji ustaleń planu to: 2.1. Cele ogólne, wyznaczające główne kierunki ochrony Parku: a) ochrona przyrody, b) ochrona środowiska kulturowego, c) ochrona krajobrazu. 2.2. Cele szczegółowe, będące rozwinięciem i sprecyzowaniem ww. celów ogólnych: a) w zakresie ochrony przyrody: 1) ochrona struktur geomorfologicznych, 2) ochrona zasobów i ekosystemów wodnych oraz źródlisk, 3) ochrona atmosfery (warunków atmosferycznych), 4) ochrona i kształtowanie ekosystemów leśnych, 5) ochrona obszarów ekosystemów nieleśnych, 6) ochrona flory, 7) ochrona fauny. b) w zakresie ochrony środowiska kulturowego: 1) ochrona zasobów dziedzictwa kulturowego związanego ze strukturą osadnictwa i siecią dróg, użytkowaniem gruntów, z tradycją turystyczno- krajobrazową, 2) ochrona ukształtowanej w procesie dziejowym struktury krajobrazu kulturowego. c) w zakresie ochrony krajobrazu: 1) zachowanie i ochrona krajobrazu naturalnego, 2) ochrona specyficznych i unikatowych wartości przyrodniczych, kulturowych i kompozycyjnych, stanowiących w odbiorze wysoką wartość poznawczą i estetyczną, 3) zachowanie skali otwartych przestrzeni, budujących specyfikę krajobrazową, 4) utrzymanie charakterystycznych dla terenów Puszczy Knyszyńskiej typów zagród wiejskich, 5) promocja walorów krajobrazowych i rozwijanie agroturystyki oraz różnych form turystyki, wykorzystujących walory krajobrazowe zgodnie z wymogami ochrony. 3. Funkcje Parku Park jest obszarem wielofunkcyjnym o wzajemnie oddziaływujących, następujących funkcjach: a) podstawowych: ochrona istniejących, naturalnych elementów środowiska przyrodniczego (ekosystemów naturalnych - lasy, łąki, cieki wodne i ich doliny), walorów estetyczno-krajobrazowych oraz szczególnych wartości kulturowych wraz z funkcją naukowo-badawczą i edukacyjną. b) uzupełniających: - gospodarki: leśnej, rolnej i łowieckiej, 5 - działalności turystycznej i rzemieślniczej, - osadnictwa ludności stałej, - lecznictwa uzdrowiskowego w mieście Supraśl i jego otoczeniu, Na terenie Parku nie zakłada się rozwoju funkcji przemysłowej. 4. Ustalenia dotyczące całego obszaru PKPK 4.1. Ochrona przyrody 4.1.1. Ochrona powierzchni ziemi i jej struktur geomorfologicznych oraz gleb, w zakresie której obowiązują: – zachowanie wszystkich wypukłych i wklęsłych form występujących na różnych poziomach rzeźby obszaru Parku, w tym: • form akumulacji szczelinowej w postaci pagórków (kemów), wałów oraz wzgórz martwego lodu, • form wytopiskowych - obszary i doliny wytopiskowe, tworzące poprzez połączenia korytarzowe cały system obniżeń powiązanych z doliną Supraśli, stanowiącą najgłębsze obniżenie na obszarze Parku (lokalna baza erozyjna). • innych form terenu, a głównie dolin rzecznych (Supraśli, Sokołdy, Płoski, Słoi i innych) oraz nielicznych wydm. – objęcie szczególną ochroną „Wału Świętojańskiego” jako formy terenu o unikalnych