The Holy See ADHORTATIO APOSTOLICA FAMILIARIS CONSORTIO IOANNIS PAULI PP. II SUMMI PONTIFICIS AD EPISCOPOS, SACERDOTES ET CHRISTIFIDELES TOTIUS ECCLESIAE CATHOLICAE DE FAMILIAE CHRISTIANAE MUNERIBUS IN MUNDO HUIUS TEMPORIS Venerabiles fratres ac dilecti filii, salutem et apostolicam benedictionem 1. FAMILIARIS CONSORTIO aetate nostra, ut aliud fortasse institutum nullum, mutationibus amplis, praegravibus, velocibus societatis et cultus humani implicatur. Multae quidem familiae, in hac rerum condicione versantes, fideles manent illis bonis, quae funclamentum instituti familiaris efficiunt. Aliae vero incertae sunt ac turbatae ratione habita officiorum, quibus obstringuntur, aut etiam dubitantes et paene ignarae supremae significationis et veritatis vitae coniugalis familiarisque. Aliae demum variis condicionibus iniustitia notatis impediuntur ne primaria iura sua tueantur. Ecclesia sibi conscia matrimonium et familiam unum e bonis pretiosissimis generis hominum esse, nuntium suum cupit afferre et auxilium polliceri iis qui, vim bonumque matrimonii et familiae iam cognoscentes, inde fideliter vivere student, qui haerentes et anxii veritatem exquirunt et, qui iniuste praepediuntur ne libere in vita sua ad effectum adducant propositum suam circa familiam. Illos confirmando, hos illuminando, ceteros iuvando Ecclesia paratam se praebet unicuique ministrare, qui de sorte matrimonii et familiae sit sollicitus (1). Potissimum autem ea ad iuvenes convertitur, qui matrimonium sunt inituri familiamqne condituri, ea mente ut iis novos veluti prospectus patefaciat iisque auxilietur ad detegendam pulchritudinem 2 et magnitudinem vocationis ad amorem ac ministerium vitae pertinentis. 2. Postrema Synodus Episcoporum, a die XXVI mensis Septembris ad diem XXV Octobris anno MCMLXXX Romae celebrata, documento fuit quanto studio in familiam teneretur Ecclesia. Ea profecto continuatio consentanea fuit duorum eiusmodi coetuum, qui praecesserant (2): christiana enim familia est prima communitas, cuius est Evangelium personae humanae crescenti annuntiare eamque progrediente educatione et catechesi ad plenam maturitatem humanam et christianam perducere. Praeterea recens haec Synodus cogitatione ac mente quodammodo etiam ad Synodum de sacerdotio ministeriali ac de iustitia in mundo huius temporis revocatur. Etenim familia, quatenus est communitas institutoria, hominem adiuvare debet ad discernendam propriam vocationem ac necessarium suscipiendum officium ad maiorem spectans iustitiam, eumque inde ab initio ad rationes inter personas intercedentes formare, quae iustitia et amore commendentur. Synodi Patres, Coetus finem facientes, amplam nobis exhibuerunt indicem propositionum, quo fructus considerationum suarum collegerant, quibus per plures dies impense transactos institerant, et unanimi sententia nos rogaverunt ut coram hominum genere nuntii essemus acris sollicitudinis Ecclesiae de familia, et ut opportunas traderemus normas eo pertinentes ut renovatum susciperetur officium pastorale in hac primaria parte vitae humanae et ecclesialis. Id muneris per hanc Adhortationem Apostolicam implentes, quasi ministerium apostolicum nobis commissum peculiari ratione adducentes ad effectum, gratum animum cupimus omnibus Synodi sodalibus significare quod doctrina sua et experientia tam frugifere ad rem operam contulerunt idque nobis tribuerunt praesertim « Propositionibus », quarum textum Pontificio Consilio de Familia tribuimus, mandantes ut eum studiose penitusque cognoscat ea mente ut singulas facies thesauri, qui in illo continetur, in lumine ponat et provehat. 3. Ecclesia, fide illuminata, ex qua totam veritatem de pretioso bono matrimonii et familiae et altissimas eorum significationes cognoscit, iterum urgeri se sentit ut Evangelium, id est « bonum nuntium », omnibus sine ullo discrimine deferat, praesertim vero cunctis, qui ad matrimonium vocati sunt ad idque se componunt, necnon universis coniugibus ac parentibus, qui sunt per orbem terrarum. Ecclesiae eidem penitus persuasum est solum acceptione Evangelii omnem spem plane impleri, quam homo merito in matrimonio et familia collocat. Matrimonium et familia, a Deo in ipsa creatione instituta (3), intrinsecus eo spectant ut in Christo compleantur (4), eiusque indigent gratia ut a vulneribus peccati (5) sanentur atque ad suum « initium » (6) revocentur, id est ad plenam cognitionem et ad integram effectionem consilii divini. 3 Hoc tempore historiae, quo familia multis impetitur viribus, eam delere aut saltem deformare nitentibus, Ecclesia, probe conscia salutem societatis suamque ipsius arcte cum fausta condicione familiae conecti (7), modo vehementiore et urgentiore munus suum percipit omnibus consilium Dei de matrimonio ac familia declarandi, cuius plenum vigorem et promotionem humanam et christianam in tuto collocet ac sic confer at ad renovationem societatis ipsiusque Populi Dei. I 4. Quoniam consilium Dei de matrimonio et familia virum et mulierem respicit in ipso cotidianae vitae usu constitutos ac quidem in certis ac definitis condicionibus socialibus et culturalibus, Ecclesia ut ministerium suum adimpleat, studeat oportet cognoscere adiuncta, in quibus matrimonium et familia temporibus nostris efficiuntur (8). Haec igitur cognitio opere Evangelii nuntiandi modo pernecessario postulatur. Re quid em vera Ecclesia ad ipsas familias huius aetatis Evangelium Iesu Christi, immutabile semper autem novum, debet perferre, ad familias dicimus, quae, in condicionibus mundi huius temporis versantes, vocantur ad accipiendum consilium Dei de se ipsis et ad vitam secundum id ducendam. Quin immo postulationes impulsionesque Spiritus in eventibus historiae animadvertuntur; quapropter Ecclesia altius perspicere valet inexhaustum mysterium matrimonii ac familiae ex ipsis etiam rerum condicionibus, postulationibus, anxietatibus et exspectationibus iuvenum, coniugum, parentum, qui hac sunt aetate (9). Aliud praeterea est addendum, in quod mens ulterius intendatur; quod peculiaris momenti est nostris temporibus. Haud raro enim viro et mulieri hodie vitam agentibus, qui ad graves quaestiones vitae coniugalis et familiaris suae animo sincero et studiose indagante responsa exquirunt, imagines et propositiones, etiam allicientes, exhibentur, quae tamen varia quid em ratione veritatem et dignitatem personae laedunt humanae. Haec proponuntur saepe ope valentis et longe lateque manantis instituti instrumentorum communicationis socialis, quae libertatem et habilitatem obiective iudicandi callide in periculum adducunt. Cuius quidem periculi, in quo persona versatur, iam multi sunt conscii atque ad veritatem provehendam incumbunt. Quibus Ecclesia, evangelica diiudicandi facultate praedita, sociatur, ministerium suum pollicens, quo veritati, libertati et dignitatiuniuscuiusque viri et mulieris deservit. 5. Hoc rectum iudicium ab Ecclesia factum evadit directio, quae proponiiur, ad servandam et efficiendam totam veritatem ac plenam dignitatem matrimonii et familiae. Idem iudicium fit sensu fidei (10), qui est donum a Spiritu omnibus fidelibus imperiiium (11), estque igitur opus totius Ecclesiae secundum varietatem multiplicium donorum et charismaium, quae, una cum cuiusque munere et officio et secundmn ea, ad altiorem intellectum et effectionem verbi Dei cooperantur. Ecclesia ergo proprium iudicium evangelicum non solum per Pastores facit, qui 4 nomine et potestate Christi docent, sed etiam per laicos: « quos (Christns) ideo et testes constituit et sensu fidei et gratia verbi instruit (cfr. Act 2, 17-18; Apoc 19, 10), ut virtus Evangelii in vita quotidiana, familiari et sociali eluceat » (12). Quin etiam laici propter peculiarem suam vocationem singulari obstringuntur munere interpretandi, luce Christi affulgente, huius mundi historiam, quatenns vocantur ad illnminanda et onlinanda secundum consilium Dei Creatoris et Redemptoris ea quae sunt temporalia. Verumtamen « supernaturalis sensus fidei » (13) non solum nec necessario in consensione fidelium est positus. Ecclesia enim Christum sequendo veritatem exquirit, quae non semper cum opinione maioris hominum congruit partis. Ea conscientiae praebet aures, non potestatibus, et hac in re pauperes et despectos defenclit. Ecclesia potest quidem magni aestimare investigationes sociologicas et rationalis doctrinae proprias, si utiles sunt ad perspiciendas historicas rerum temporumque condiciones, in quibus actio pastoralis debet impleri, et ut veritatem melius cognoscat; tales vero investigationes solae non haberi possunt ilico significationes sensus fidei nuntiae. Quoniam munus est ministerii apostolici curare ut Ecclesia in veritate Christi persistat et ut in eam usque altius penetret, Pastores sensum fidei in cunctis fidelibus debent promovere, cum auctoritate expendere et iudicare germanam indolem modorum, quibus ille exprimitur, credentes ad maturiorem usque intellectum veritatis evangelicae adducere (14). Coniuges vero ac parentes christi ani queunt ac debent ipsi operam, pro qua nihil substitui potest, conferre ut germanum eiusmodi iudicium evangelicum fiat in variis condicionibus et cultus humani formis, in quibus vir et mulier vitam coniugalem et familiarem degunt. Ad hoc officium implendum eos habiles reddit ipsorum charisma seu donum proprium, id est donum sacramenti matrimonii (15). 6. Condicio, in qua familia versatur, prae se fert facies positivas et negativas: quarum alterae signum sunt salutis Christi, qui in mundo operatur; alterae signum recusationis hominis, qui amori Dei obnititur. Ex una enim parte conscientia habetur aerior libertatis personae et animus attentior