SVEUČILIŠTE U SPLITU FILOZOFSKI FAKULTET Andrijana Perković Paloš VLADA DEMOKRATSKOG JEDINSTVA Doktorski rad Split, 2018. SVEUČILIŠTE U SPLITU FILOZOFSKI FAKULTET Andrijana Perković Paloš VLADA DEMOKRATSKOG JEDINSTVA Doktorski rad Mentor 1: prof. dr. sc. Aleksandar Jakir Mentor 2: izv. prof. dr. sc. Ante Nazor Split, 2018. Sadržaj 1. UVOD ............................................................................................................................................................... IV 1.1. ISTRAŽIVAČKA PITANJA, HIPOTEZA I ZNANSTVENI DOPRINOS ...................................................................... IV 1.2. ISTRAŽENOST TEME, IZVORI I LITERATURA .................................................................................................. VI 2.UVOĐENJE VIŠESTRANAČJA ..................................................................................................................... 1 2.1. SAVEZ KOMUNISTA HRVATSKE UOČI VIŠESTRANAČJA .................................................................................. 1 2.2. POLITIČKE STRANKE I PREDIZBORNA KAMPANJA .......................................................................................... 5 3. RAZILAŽENJA HRVATSKE VLASTI OKO OBRANE ZEMLJE ......................................................... 10 3.1. PRVE DVIJE VLADE DO AGRESIJE NA HRVATSKU ........................................................................................ 10 3.1.1. Položaj i sastav prve dvije Vlade ........................................................................................................ 10 3.1.2. Oružana srpska pobuna i pokušaji vojnog udara JNA ........................................................................ 14 3.1.3. Rat u Sloveniji .................................................................................................................................... 21 3.1.4. Velikosrpska agresija na Hrvatsku ..................................................................................................... 22 3.2. PRIJEPORI O OBRAMBENOJ POLITICI HRVATSKE .......................................................................................... 24 3.2.1. Vlada i HDZ o obrambenoj politici .................................................................................................... 24 3.2.1.1. Službeni i javni istupi Vlade i ministara ....................................................................................................... 24 3.2.1.2. Razilaženja u HDZ-u i pokušaj „puča“ ......................................................................................................... 28 3.2.2. Oporba o obrambenoj politici ............................................................................................................. 36 3.2.2.1. Oporba o odnosu vlasti prema JNA i Srbiji................................................................................................... 36 3.2.2.2. Prijedlozi oporbe o obrani ............................................................................................................................. 39 3.2.3. Razilaženje Tuđmana i Špegelja oko obrane zemlje .......................................................................... 41 4.USPOSTAVA VLADE DEMOKRATSKOG JEDINSTVA ......................................................................... 50 4.1. FORMIRANJE VLADE ................................................................................................................................... 50 4.1.1. Prijedlozi o formiranju višestranačke vlade ....................................................................................... 50 4.1.2. Pregovori i prihvaćanje Vlade ............................................................................................................ 52 4.1.2.1. Srpanjski pregovori i rasprave o karakteru Vlade ......................................................................................... 52 4.1.2.2. Zasjedanje Sabora 1. kolovoza: neuspjeh izglasavanja povjerenja Vladi ...................................................... 54 4.1.2.3. Sporazum saborskih stranaka i prihvaćanje Vlade ........................................................................................ 60 4.1.2.4. Neka razmatranja o formiranju Vlade demokratskog jedinstva .................................................................... 62 4.2. ČLANOVI VLADE ........................................................................................................................................ 63 4.2.1. Sastavljanje Vlade .............................................................................................................................. 63 4.2.2. Članovi Vlade i užeg Kabineta ........................................................................................................... 69 4.3. PROGRAM VLADE ....................................................................................................................................... 71 5. ULOGA VLADE U OBRANI HRVATSKE ................................................................................................. 74 5.1. POČETCI ORGANIZIRANJA OBRANE HRVATSKE ........................................................................................... 74 5.2. ULOGA VLADE U USPOSTAVI CIVILNOG I VOJNOG ZAPOVJEDNIŠTVA .......................................................... 77 i 5.2.1. Krizni štab Vlade Republike Hrvatske ............................................................................................... 77 5.2.2. Uloga Vlade u formiranju vojnog zapovjedništva i uspostavi subordinacije ..................................... 82 5.3. MJERE ZA ORGANIZACIJU ŽIVOTA U KRIZNIM PODRUČJIMA ........................................................................ 85 5.4. ULOGA VLADE U NAORUŽAVANJU HRVATSKE ........................................................................................... 89 5.5. ODNOS VLADE I JNA .................................................................................................................................. 92 5.5.1. Blokada i zauzimanje vojarni i skladišta JNA .................................................................................... 92 5.5.2. Deblokada, pregovori i povlačenje JNA ............................................................................................. 98 5.6. ULOGA VLADE U OBRANI VUKOVARA ...................................................................................................... 107 5.6.1. Organizacija vojne i civilne vlasti u Vukovaru ................................................................................ 107 5.6.2. Posjeti članova Vlade istočnoj Slavoniji i Vukovaru ....................................................................... 109 5.6.3. Vojna pomoć: Vlada u kontekstu optužbi o „izdaji“ Vukovara........................................................ 112 5.6.4. Humanitarna pomoć ......................................................................................................................... 117 5.6.5. Traženje međunarodne pomoći ........................................................................................................ 118 5.6.6. Sjednica Vlade 17. studenog ............................................................................................................ 120 5.7. ULOGA VLADE U OBRANI DUBROVNIKA ................................................................................................... 126 5.7.1. Organizacija civilne i vojne vlasti u Dubrovniku ............................................................................. 126 5.7.2. Vojna pomoć .................................................................................................................................... 127 5.7.3. Traženje međunarodne pomoći ........................................................................................................ 128 5.7.4. Posjeti članova Vlade Dubrovniku: .................................................................................................. 131 5.7.4.1. Konvoj „Libertas“ ....................................................................................................................................... 131 5.7.4.2. Predstavnici Vlade za južnu Dalmaciju u Dubrovniku i pregovori s JNA .................................................. 134 5.7.5. Odnos Vlade prema pokušajima predaje i demilitarizacije Dubrovnika .......................................... 140 6. ULOGA VLADE U VANJSKOJ POLITICI HRVATSKE ....................................................................... 144 6. 1. INTERNACIONALIZACIJA JUGOSLAVENSKE KRIZE ..................................................................................... 144 6.2. ULOGA VLADE U BORBI ZA MEĐUNARODNO PRIZNANJE ........................................................................... 150 6.2.1. Ustroj Ministarstva inozemnih poslova i početci diplomacije .......................................................... 150 6.2.2. Ciljevi i zadaće vanjske politike Vlade te suradnja s međunarodnim organizacijama ..................... 155 6.2.2.1. Odnos Vlade i Europske zajednice .............................................................................................................. 155 6.2.2.2. Vlada i Ujedinjeni narodi: stajališta Vlade o Vanceovu planu .................................................................... 164 6.2.3. U potrazi za potporom: posjeti članova Vlade inozemstvu .............................................................. 174 6.2.3.1. Oblikovanje politike Vlade prema europskim