UNIWERSYTET WARMIÑSKO-MAZURSKI W OLSZTYNIE UNIVERSITY OF WARMIA AND MAZURY IN OLSZTYN HUMANISTYKA I PRZYRODOZNAWSTWO INTERDYSCYPLINARNY ROCZNIK FILOZOFICZNO-NAUKOWY Wydawnictwo Uniwersytetu Warmiñsko-Mazurskiego w Olsztynie NR 20 OLSZTYN 2014 RECENZENCI REVIEWERS Bogdan BANASIAK, Iryna BETKO, Andrzej BRONK, Zofia G£OMBIOWSKA, Adam GRZELIÑSKI, Zbigniew HULL, Marek JAKUBOWSKI, Aleksander KIKLEWICZ, Leszek KLESZCZ, Agnieszka K£OSIÑSKA-NACHIN, Tadeusz KOBIERZYCKI, Józef LIPIEC, Józef NAUMOWICZ, Stefan OPARA, Andrzej PAPUZIÑSKI, Krzysztof POLIT, Ewa STARZYÑSKA-KOCIUSZKO, W³odzimierz TYBURSKI, Krzysztof WIECZOREK, Ryszard WINIEWSKI, Ilias WRAZAS, Robert ZABOROWSKI, Agata ZACHARIASZ, Urszula ¯EGLEÑ, Miros³aw ¯ELAZNY KOMITET REDAKCYJNY EDITORIAL BOARD Andrzej KUCNER (redaktor naczelny), Mieczys³aw JAG£OWSKI, Jadwiga B£AHUT-PRUSIK RADA PROGRAMOWA PROGRAMMATIC COUNCIL Ana BUNDGAARD (Aarhus), Ada K. BYCZKO (Kijów), Jaros³aw CA£KA (Olsztyn), Zbigniew HULL (Olsztyn), Stanis³aw JEDYNAK (Lublin), Andrzej KIEPAS (Katowice), Jan KOTWICA (Olsztyn), Krzysztof £ASTOWSKI (Poznañ), Jadwiga MIZIÑSKA (Lublin), Andrzej PAPUZIÑSKI (Bydgoszcz), Marco PARMEGGIANI RUEDA (Madryt), Zdzis³awa PI¥TEK (Kraków), Emmanuel PICAVET (Pary¿), Pawe³ PIENI¥¯EK (£ód), Juana SANCHEZ-GEY VENEGAS (Madryt), Hans Jorg SANDKÜHLER (Brema), Armando SAVIGNANO (Triest), Jiri SYROVATKA (Liberec), Ewa STARZYÑSKA-KOCIUSZKO (Olsztyn) REDAKTOR EXECUTIVE EDITOR El¿bieta PIETRASZKIEWICZ KOREKTA STRESZCZEÑ ANGIELSKICH Dariusz KRZYSZCZAK Czasopismo Humanistyka i Przyrodoznawstwo ukazuje siê w wersji papierowej i elektronicznej. Wersja papierowa jest pierwotna. Adres redakcji Address Instytut Filozofii UWM ul. Kurta Obitza 1, 10-725 Olsztyn tel./fax 89 523-34-89 http://uwm.edu.pl/hip © Copyright by Wydawnictwo UWM • Olsztyn 2014 ISSN 1234-4087 Wydawnictwo UWM ul. Jana Heweliusza 14, 10-718 Olsztyn tel. 89 523 36 61, fax 89 523 34 38 www.uwm.edu.pl/wydawnictwo/ e-mail: [email protected] Nak³ad: 150 egz. Ark. wyd. 47, ark. druk.40 Druk: Zak³ad Poligraficzny UWM w Olsztynie, zam. 561 Spis treci S³owo wstêpne ............................................................................................................................... 7 Artyku³y JÓZEF DÊBOWSKI, O naturze wiadomoci. Samowiadomoæ jej g³ówne odmiany i funkcje On Nature of Consciousness. Self-Consciousness Its Main Kinds and Functions ........... 13 KRZYSZTOF KOCIUSZKO, Stanis³aw Ignacy Witkiewicz wobec nieskoñczonoci aktualnej Stanis³aw Ignacy Witkiewicz in Relation to Actual Infinity ................................................. 29 JOANNA HAÑDEREK, Nauka krytycznego mylenia herezji, czyli o po¿ytkach ukrytych w heretyckich pogl¹dach The Study of Critical Reflection on Heresy, That Is on Advantages Hidden in Heretical Views ................................................................. 43 JADWIGA MIZIÑSKA, STEFAN SYMOTIUK, Przedspo³eczna i spo³eczna przestrzeñ widzialnoci i inwigilacji Pre-Social and Social Space of Visibility and Surveillance ............................ 63 PAWE£ PIENI¥¯EK, Upadek w historiê: egzystencjalizm a dowiadczenie nowoczesnoci The Decline into History: Existentialism and Experience of Modernity ............................. 81 ARMANDO SAVIGNANO, Del Tratado del amor de Dios a Del Sentimiento trágico de la vida From Treatise on Love of God to The Tragic Sense of Life in Men and in Peoples Od Traktatu o mi³oci do Boga do O poczuciu tragicznoci ¿ycia wród ludzi i narodów ................................................................................................................................ 95 MICHA£ JANIAK, mieræ jako sytuacja graniczna w filozofii Jaspersa i Kierkegaarda Death as Ultimate Situation in the Philosophy of Jaspers and Kierkegaard ...................... 113 KRZYSZTOF KOCIUSZKO, Kontra Larry Laudan Against Larry Laudan ...................................... 129 AGATA JANASZCZYK, Porz¹dek normalnoci i odchylenia w kontekcie medycznym i kulturowym The Order of Normality and Deviation in the Medical and Cultural Context .................... 137 MIROS£AW ZBIGNIEW HARCIAREK, Wzrokowy uk³ad poznawczy jako spektrometr (czêæ I) The Visual System as Cognitive Spektrometr (Part I) .......................................................... 161 JAROS£AW STRZELECKI, Jakociowa teoria informacji a koncepcje prawdy Qualitative Theory of Information and Conceptions of Truth ...............................................................................177 ADAM BASTEK, Quine o nauce jêzyka. Psychogeneza odniesienia Quine on Learnig a Language. Psychogenesis of Reference ............................................................................... 193 ANNA STRZY¯EWSKA, O metodzie fenomenologii Husserla On Husserls Phenomenology Method..................................................................................................................................... 203 TOMASZ KUP, Projekt matematyczny a idea przewrotu kopernikañskiego w filozofii Immanuela Kanta Mathematical Project and the Idea of Copernicus Revolution in the Philosophy of Immanuel Kant .......................................................................................221 DARIUSZ PAKALSKI, Eduard von Hartmann i uzasadnienie realizmu transcendentalnego w wietle teorii poznania Kanta Eduard von Hartmann and the Justification of the Transcendental Realism in the Light of the Epistemology of Kant ............................... 233 HENRYK BENISZ, Czy mo¿na s¹dziæ, ¿e ¿ycie jest piêkne? Estetyka Schopenhauera Can You Judge That Life Is Beautiful? Aesthetics of Schopenhauer ................................... 245 JACEK SOBOTA, Filozofia fantastyki Philosophy of Fantastic...................................................... 277 4 Spis treci SABINE CHOQUET, Les valeurs culturelles dans lœuvre wébérienne Cultural Values in Webers Work Wartoci kulturowe w koncepcji Webera .................................................................... 291 CAROLINE GUIBET LAFAYE, Lépigénétique: pour de nouvelles politiques de santé? Epigenetics: Towards New Health Policies? Epigenetyka: w kierunku nowej polityki zdrowotnej? ....... 307 JADWIGA B£AHUT-PRUSIK, Bezpieczeñstwo i wolnoæ w perspektywie idei równowagi Safety and Freedom in View of the Idea of Balance ............................................................ 335 PAWE£ POLACZUK, O nieracjonalnoci dzia³ania politycznego jednostki w koncepcji Tomasza Hobbesa uwag kilka On the Irrationality of the Individuals Political Participation according to Thomas Hobbes. Some Remarks ........................................................................ 347 MARCIN SKALNY, Nieskoñczony Wszechwiat w filozofii Giordana Bruna Infinite Universe in the Philosophy of Giordano Bruno ..................................................................................... 359 ANDRZEJ STOIÑSKI, Wybrane w¹tki krytyki utylitaryzmu Selected Topics of Criticism of Utilitarianism ...................................................................................................................... 369 WALENTYN N. WANDYSZEW, Ñîâðåìåííàÿ ïîëèòè÷åñêàÿ ðèòîðèêà: èãíîðèðîâàíèå ñìûñëîâ êàê ñòðåìëåíèå âëàñòâîâàòü Contemporary Political Rhetoric: Ignoring the Meanings as the Desire to Dominate Wspó³czesna retoryka polityczna: ignorowanie znaczenia jako pragnienie dominacji ................................................................ 385 MAGDALENA MONIKA UZAREWICZ, Liberalizm i jego odczarowywanie, czyli o postulatach liberalizmu socjalnego Liberalism and Its Breaking the Spell, Namely about the Postulates of Social Liberalism......................................................................................... 397 KATARZYNA OSSOWSKA, Logiczne podstawy etyki metaetyka Tadeusza Cze¿owskiego Logical Foundations of Ethics Metaethics of Tadeusz Cze¿owski .................................... 409 MALWINA ROLKA, Mity nowoczesnego wychowania w cieniu kryzysu myli owiecenia. Rousseau a Nietzsche Myths of Modern Upbringing in the Shadow of Enlightenment Thought. Rousseau and Nietzsche .......................................................................................... 425 MICHA£ KRUSZELNICKI, Znaczenie psychologii g³êbi Carla G. Junga dla filozofii wychowania i praktyki pedagogicznej The Meaning of Carl G. Jungs Debth Psychology for Philosophy of Education and Pedagogical Practice ........................................................ 443 STÉPHANE AYMARD, Les personnes âgées dépendantes: des personnes fragiles ou vulnérables? Dependent Elderly People: Fragile or Vulnerable? Osoby starsze na utrzymaniu innych: delikatne czy bezbronne? ........................................................................................................ 463 KRZYSZTOF SOBCZAK, O rozumieniu mierci w antyku greckim i rzymskim About the Meaning of Death in Greek and Roman Antiquity .............................................. 479 MA£GORZATA CHUDZIKOWSKA-WO£OSZYN, Hierofanie wczesnoredniowiecznego mikrokosmosu. Rozwa¿ania na kanwie rozdzia³u De vermibus z summy Rabana Maura (ok. 780856) Hierofanies of the Early Middle Ages Microcosm. Discourse Based on a Summa about Worms of Rabanus Maurus (780856) ......................................................................... 503 MAGDALENA HO£Y-£UCZAJ, Istotna to¿samoæ physis i techne Heidegger i problem artefaktu w ekofilozofii Peculiar Sameness of Physis and Techne Heidegger and the Problem of Artifact in Eco-Philosophy ...................................................................... 515 WIES£AWA GADOMSKA, Humanizacja postindustrialnej