Wójt Gminy Chojnice Program Ochrony Środowiska Gminy Chojnice Chojnice, Sierpień 2004 Opracował zespół autorski POMCERT Program Ochrony Środowiska Gminy Chojnice Strona 0 z 68 SPIS TREŚCI: 1 WSTĘP ............................................................................................................................................................... 2 1.1 PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA. ............................................................................................ 3 1.2 CEL I ZAŁOŻENIA PROGRAMU ........................................................................................................... 4 2 ANALIZA STANU OBECNEGO .................................................................................................................... 6 2.1 PODSTAWOWE INFORMACJE O GMINIE .......................................................................................... 7 2.1.1 Położenie administracyne i fizycznogeograficzne. ................................................................................ 7 2.1.2 Sruktura demograficzna ludności ......................................................................................................... 7 2.1.3 Środowisko gospodarcze ....................................................................................................................... 8 2.2 ZASOBY PRZYRODNICZE GMINY ...................................................................................................... 9 2.2.1 Budowa geologiczna i rzeźba terenu ..................................................................................................... 9 2.2.2 Warunki klimatyczne ........................................................................................................................... 14 2.2.3 Warunki glebowe................................................................................................................................. 15 2.2.4 Zasoby wodne ...................................................................................................................................... 17 2.2.5 Walory przyrodnicze i krajobrazowe .................................................................................................. 21 2.3 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA GMINY ..................................................................................... 28 2.3.1 Sieć wodociągowa i kanalizacyjna. ..................................................................................................... 28 2.3.2 Gospodarka odpadami ........................................................................................................................ 33 2.3.3 Infrastruktura komunikacyjna ............................................................................................................. 33 2.3.4 Energetyczna i teleinformacyjna ......................................................................................................... 35 3 PROBLEMY I ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA GMINY ......................................................................... 36 3.1 ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA .................................................................................................. 37 3.2 ZAGROŻENIA WÓD ............................................................................................................................. 41 3.3 ZANIECZYSZCZENIA GLEBY ............................................................................................................ 43 3.4 HAŁAS I WIBRACJE ............................................................................................................................. 43 3.5 PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE ............................................................................. 44 3.6 POWAŻNE AWARIE ............................................................................................................................. 44 4 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA ................................................................................................... 45 4.1 POLITYKA EKOLOGICZNA GMINY I DZIALANIA PRIORYTETOWE.......................................... 46 4.2 HARMONOGRAM ZADANIOWY ....................................................................................................... 49 5 INSTRUMENTY REALIZACJI PROGRAMU ........................................................................................... 52 5.1 UWARUNKOWANIA PRAWNE .......................................................................................................... 53 5.2 INSTRUMENTY EKONOMICZNE ....................................................................................................... 55 5.3 MONITORING REALIZACJI PROGRAMU ......................................................................................... 59 BIBLIOGRAFIA ...................................................................................................................................................... 61 Program Ochrony Środowiska Gminy Chojnice Strona 1 z 68 1 WSTĘP J.Charzykowy w miejscowości Bachorze Miejska oczyszczalnia ścieków “Igły” Rzeka Brda przy trasie do rezerwatu Małe Łowne Zbiornik wodny na trasie Chojnice- Charzykowy (występujące nenufary) Rz. Brda w Swornegaciach Program Ochrony Środowiska Gminy Chojnice Strona 2 z 68 1.1 PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA. Zgodnie z zapisami Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997, ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych. Do takich władz należą gminy, które posiadają szereg kompetencji z zakresu ochrony środowiska. Podejmowane przez gminę działania w tym sektorze muszą być zgodne z obowiązującymi przepisami krajowymi, jak również regulacjami prawnymi Unii Europejskiej. Ustawa Prawo ochrony środowiska w art.17 wprowadziła obowiązek sporządzenia przez gminy Programów Ochrony Środowiska, uchwalanych następnie przez radę gminy. Dokument ten, zgodnie z założeniami, ma określać cele i priorytety ekologiczne na terenie gminy, rodzaj i harmonogram planowanych działań proekologicznych oraz środki niezbędne do ich realizacji, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne. Założenia i cele przedstawione w tym dokumencie są również zgodne z obowiązującym prawodawstwem unijnym. Większość dyrektyw UE dotycząca obszaru środowiska została transponowana do prawa polskiego i zawarta w takich ustawach jak: ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 o ochronie przyrody (m.in. Dyrektywa 92/43/WE w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory, Dyrektywa 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikich ptaków), ustawa z dnia 7 czerwca 2001 o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (m.in. Dyrektywa 91/271/EWG dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych), ustawa z dnia 18 lipca 2001 Prawo wodne (m.in. Dyrektywa 91/676/EWG dotycząca ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzące ze źródeł rolniczych), ustawa z dnia 3 lutego 1995 o ochronie gruntów rolnych i leśnych oraz w wielu innych aktach prawnych, których dokładny spis można znaleźć w „Wytycznych sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym” opracowanych przez Ministerstwo Środowiska w 2002 roku. Zgodnie z zaleceniami UE w sprawie prowadzenia polityki ekologicznej, Program Ochrony Środowiska Gminy Chojnice uwzględnia aspekty ekologiczne w polityce rolnej, transportowej, energetycznej, przy przyznawaniu subwencji, czy przy planowaniu sieci komunikacyjnych. Realizuje w ten sposób program integracji ochrony środowiska z innymi sektorami gospodarczymi. Unia Europejska duży nacisk kładzie również na edukację i współpracę ze Program Ochrony Środowiska Gminy Chojnice Strona 3 z 68 społecznością lokalną w sprawach dotyczących środowiska naturalnego, co gmina realizuje poprzez szereg działań i projektów. 1.2 CEL I ZAŁOŻENIA PROGRAMU Program Ochrony Środowiska Gminy Chojnice na lata 2004-2007 z perspektywą na lata 2008- 2011 jest dokumentem, który opisuje aktualny stan środowiska naturalnego gminy, przedstawia prognozy zmian oraz proponuje działania naprawcze, krótko- i długoterminowe. Wybór priorytetów ekologicznych wynika ze specyfiki gminy Chojnice, która jest gminą wiejską, z prężnie rozwijającym się sektorem turystycznym. Oczekuje się, że poszczególne jego wytyczne i postanowienia będą respektowane i uwzględniane w planach szczegółowych sporządzanych przez władze gminy. Dokument ten określa perspektywy rozwoju gminy, zgodne przede wszystkim z zasadą zrównoważonego rozwoju, służące poprawie stanu środowiska naturalnego oraz jakości życia mieszkańców gminy Chojnice. Program Ochrony Środowiska określa ponadto sposoby finansowania przedsięwzięć inwestycyjnych oraz nieinwestycyjnych z zakresu ochrony środowiska, kładąc szczególny nacisk na możliwości pozyskania przez samorząd gminy funduszy z Unii Europejskiej. Nadrzędnym celem Programu Ochrony Środowiska Gminy Chojnice jest realizacja polityki ekologicznej państwa. Przyjęte w programie założenia bazują na następujących zasadach, zapisanych w ustawie Prawo Ochrony Środowiska z dnia 27 kwietnia 2001: . zasada zrównoważonego rozwoju, która opiera się na założeniu, że polityka i działania w poszczególnych sektorach gospodarki i życia społecznego powinny być prowadzone w taki sposób, aby zachować zasoby i walory środowiska w stanie zapewniającym trwałą możliwość korzystania z nich przez obecne i przyszłe pokolenia. Istotą zrównoważonego rozwoju jest równorzędne traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych. zasada równego dostępu do środowiska przyrodniczego, . zasada przezorności, . zasada „zanieczyszczający płaci”, . zasada prewencji, . zasada skuteczności ekologicznej