Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Bosna i Hercegovina Bilješka o politici željeznica Stanje sektora željeznica i opcije politike za unaprjeđenje njegove efektivnosti tokom harmonizacije sa zahtjevima Evropske Unije Svjetska banka Oktobar 2016.g. Bilješka o politici željeznica u BiH Zahvale ................................................................................................................................................... 3 Sažetak nalaza i zaključaka ................................................................................................................. 7 Dio A Osnovne informacije i pregled ................................................................................................. 23 A.1 Porijeklo i ciljevi bilješke o politici ................................................................................. 23 A.2 Funkcionalna mapa željezničkog sektora u BiH .......................................................... 24 A.3 Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju između EU i Bosne i Hercegovine (2015.g.) 25 A.4 Struktura, strategija i upravljanje ................................................................................ 26 A.5 Efekt sistema s dvije željeznice na opcije politike ...................................................... 27 Dio B Željeznice Federacije Bosne i Hercegovine ...................................................................... 29 B.1. Sadašnji status željeznica u FBiH................................................................................. 29 B.1.1 Pregled željeznica ............................................................................................................ 29 B.1.2 Financijsko stanje ŽFBiH ................................................................................................ 33 B.1.3 Usklađivanje s EU acquis-jima ....................................................................................... 34 B.2. Opcije strukture željezničke djelatnosti ....................................................................... 35 B.2.1 Alternativne strukture djelatnosti ............................................................................... 35 B.2.2 Osnovni organizacioni oblik željezničkog preduzeća u državnom vlasništvu .......... 36 B.2.3 Smještaj upravljanja prevozom putnika unutar strukture ........................................ 37 B.2.4 Obavljanje funkcije vlasnika državnih dionica ............................................................. 37 B.2.5 Privatno učestvovanje u operativnoj kompaniji .......................................................... 38 B.2.6 Pitanja implementacije ................................................................................................... 39 B.3. Politika razvoja željeznica .............................................................................................. 40 B.3.1 Ključne opcije politike ..................................................................................................... 40 B.3.2 Opcije politike zapošljavanja ......................................................................................... 41 B.3.3 Politike putničkih usluga ................................................................................................ 42 B.3.4 Politike željezničkog prevoza tereta ............................................................................. 44 B.3.5 Politike investicija u željezničku infrastrukturu ......................................................... 45 B.3.6 Kombinirane politike razvoja ......................................................................................... 46 B.3.7 Pitanja implementacije politike ..................................................................................... 47 Dio C Željeznice Republike Srpske ............................................................................................. 51 C.1. Sadašnje stanje željeznica u Republici Srpskoj .......................................................... 51 C.1.1 Pregled željeznica ............................................................................................................ 51 C.1.2 Financijski status ŽRS ................................................................................................... 55 C.1.3 Usklađivanje sa željezničkim acquis-jima EU ............................................................. 56 C.2. Opcije za strukturu željezničke djelatnosti.................................................................. 57 C.2.1 Alternative za strukturu djelatnosti ............................................................................ 57 C.2.2 Osnovni organizacioni oblik željezničkog preduzeća u državnom vlasništvu .......... 57 C.2.3 Smještaj usluga prevoza putnika unutar strukture ................................................... 59 C.2.4 Obavljanje funkcije vlasnika državnih dionica ............................................................. 59 C.2.5 Privatno učestvovanje u operativnoj kompaniji .......................................................... 60 C.2.6 Pitanja implementacije ................................................................................................... 61 C.3. Politika razvoja željeznica .............................................................................................. 62 C.3.1 Ključne opcije politike ..................................................................................................... 62 C. 3.2 Opcije politike zapošljavanja ......................................................................................... 62 C.3.3 Politika putničkih usluga ................................................................................................ 64 1 Bilješka o politici željeznica u BiH C.3.4 Politika željezničkog prevoza tereta ............................................................................. 66 C.3.5 Politike ulaganja u željezničku infrastrukturu ............................................................. 67 C.3.5 Kombinirane politike razvoja ......................................................................................... 68 C.3.7 Pitanja implementacije politike ..................................................................................... 69 Dio D Implikacije za entitetske vlade i BiH ................................................................................ 73 D.1. Koordinacija između entitetskih željeznica i uloga BHŽJK ........................................ 73 D.1.1 Entitetske operativne kompanije ................................................................................. 73 D.1.1 BHŽJK i entitetske kompanije za upravljanje infrastrukturom ................................ 74 D.2. Uloga Regulatornog odbora željeznica ......................................................................... 75 D.3. Financiranje investicija u željezničku infrastrukturu ................................................. 76 D.3.1 Usvajanje mulitimodalnog pristupa planiranju investicija ........................................... 76 D.3.2 Prikupljanje dodatnih investicionih sredstava za željeznice ...................................... 77 D.4. U pravcu akcionog plana ................................................................................................ 78 ANEKS I.: Postojeći pravni i institucionalni okvir ....................................................................... 81 I.1 Osnovne institucije ......................................................................................................... 81 I.2 Zakon o željeznicama BiH (2005.) i Regulatorni odbor željeznica ............................ 81 I.3 Zakon o željeznicama FBiH (2001.) i status Željeznica FBiH ..................................... 84 I.4 Zakoni o željeznicama RS-a (2001. i 2016.) i status ŽRS-a ...................................... 86 I.5 Bosanskohercegovačka željeznička javna korporacija ............................................... 89 I.6 Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju između BiH i EU (2015) ............................. 91 ANEKS II: Rezime acquis-ja EU u željezničkom sektoru i status implementacije u Bosni i Hercegovini ...................................................................................................................................... 93 II.1 EU željeznički acquis-ji ................................................................................................... 93 II.2 Prvi željeznički paket EU ................................................................................................ 93 II.3 Drugi željeznički paket EU.............................................................................................. 95 II.4 Treći željeznički paket EU .............................................................................................. 96 II.5 Dalja dešavanja i četvrti željeznički paket ................................................................... 97 II.6 Status implementacije u Bosni i Hercegovini .............................................................. 99 ANEKS III: Evaluacija organizacionih oblika željezničkih preduzeća ...................................... 103 III.1 Uvod ............................................................................................................................... 103 III.2 Strukture željezničkih preduzeća u državnom vlasništvu u članicama EU ........... 103 III.3 Evaluacija alternativa koje se mogu primijeniti u BiH .............................................. 105