Poczet władców Polski Dynastia Piastów Drzewo Genealogiczne Dynastii Piastów Piastowie to pierwsza historyczna polska dynastia panująca. Za jej protoplastę uchodzi legendarny Piast. Według legendy syn Piasta – Siemowit został pierwszym księciem Polan. Kolejnymi byli Leszek i Siemomysł. Pierwszym władcą z dynastii Piastów, którego historyczność nie jest kwestionowana, był Mieszko I. M I ESZKO I (963-992) • Twórca państwa polskiego. • Zawarł sojusz z Czechami. • Przyjął chrzest w 966 roku i utworzył pierwsze biskupstwo w Poznaniu (968). • Przyłączył Pomorze Zachodnie (972). • Przyłączył Śląsk (990). • Utracił Grody Czerwieńskie (981). • Utrzymywał dobre stosunki z cesarzami niemieckimi Ottonem I i Ottonem II, ale walczył z margrabiami niemieckimi Geronem i Hodonem. B O L E S Ł A W C H R O B R Y (992 – 1025) • Pierwszy król Polski – 1025 rok. • Utrzymywał dobre stosunki z cesarzem Ottonem III. • Wyraził zgodę na misję biskupa Wojciecha w Prusach w 997 roku. • Zjazd gnieźnieński (1000) i utworzenie arcybiskupstwa w Gnieźnie. Arcybiskupem Radzim Gaudenty. • Podlegają trzy biskupstwa w Krakowie, Kołobrzegu i Wrocławiu. • Wojny z cesarzem Henrykiem II w latach 1003 – 1018. Pokój w Budziszynie. • Przyłączył Łużyce, Milsko, Miśnię, Słowację, Morawy. • 1018 rok – wyprawa na Ruś, zdobył Kijów, przyłączył Grody Czerwieńskie. MIESZKO II (1025 – 1034) • Koronowany w 1025 na króla. • Młodszy syn Bolesława Chrobrego, bardzo dobre wykształcony. • Za jego panowania nastąpił kryzys państwowości polskiej: odpadły ziemie przyłączone przez Bolesława, stracił koronę. • Po śmierci Mieszka wybuchł bunt możnych (1034), a około 1037 r. bunt ludowy – zniszczenie polskiej organizacji kościelnej. • W 1038 nastąpił najazd księcia czeskiego Brzetysława, który spustoszył Wielkopolskę, zagarnął Małopolskę i Śląsk. KAZIMIERZ ODNOWICIEL (1034 – 1058) • Odzyskał Wielkopolskę, Mazowsze, Małopolskę i Śląsk. • Musiał płacić trybut ze Śląska Czechom. • Przeniósł stolicę do Krakowa. • Nie udało mu się odbudować arcybiskupstwa w Gnieźnie oraz odzyskać Pomorza Gdańskiego i Zachodniego. • Nadał wojom ziemię w zamian za służbę rycerską, początek systemu feudalnego w Polsce. B O L E S ŁA W Ś M IA ŁY (1058 – 1079) • Przystąpił do obozu gregoriańskiego. • Wielokrotnie wyprawiał się na Węgry by osadzić na tronie sprzymierzeńców papieża Grzegorza VII. • Odbudował arcybiskupstwo w Gnieźnie (1075). • Koronowany na króla w 1076 roku. • Przyłączył do Polski Grody Czerwieńskie. • Przestał płacić trybut ze Śląska Czechom. • Został wygnany po zamordowaniu biskupa krakowskiego Stanisława (1079). W Ł A D Y S Ł A W H E R M A N (1079 – 1102) • Młodszy brat Bolesława II Śmiałego. • Przystąpił do obozu cesarskiego i ponownie zaczął płacić trybut ze Śląska Czechom. • Nie koronował się na króla. • Władzę faktycznie sprawował palatyn Sieciech. • W 1097 r. podzielił kraj między swoich synów pozostawiając sobie Mazowsze: • Zbigniew – poparcie możnych, władał Wielkopolską, Kujawami i ziemia sieradzko – łęczycką, • Bolesław Krzywousty – poparcie rycerstwa, władał Śląskiem i Małopolską. BOLESŁAW KRZYWOUSTY (1102 – 1138) • Po śmierci ojca pokonał brata Zbigniewa i zjednoczył kraj. • Powstrzymał najazd cesarza Henryka V. • Przyłączył Pomorze Gdańskie w latach 1116-1119. • Podporządkował sobie Pomorze Zachodnie w latach 1121-1222 – książę Warcisław złożył mu hołd lenny. • Na zjeździe w Merseburgu złożył hołd lenny cesarzowi Lotarowi III w zamian za pełną suwerenność polskiej organizacji kościelnej. • W 1138 roku ogłosił statut, w którym podzielił kraj pomiędzy swoich synów i ustanowił zasadę senioratu i pryncypatu – statut zapoczątkował okres rozbicia dzielnicowego. WŁADYSŁAW II WYGNANIEC • Najstarszy syn Bolesława Krzywoustego. • Na mocy statutu otrzymał Śląsk i tytuł seniora. • Wygnany przez braci w 1146 roku. BOLESŁAW IV KĘDZIERZAWY • Na mocy statutu otrzymał Mazowsze. • Był seniorem w latach 1146-1173. MIESZKO III STARY • Na mocy statutu otrzymał Wielkopolskę. • Dwukrotnie próbował zgodnie z prawem przejąć kontrolę nad dzielnicą senioralną – po śmierci Bolesława Kędzierzawego i Kazimierza Sprawiedliwego. KAZIMIERZ SPRAWIEDLIWY • Nie otrzymał ziemi na mocy statutu, prawdopodobnie był pogrobowcem. • Pozbawił władzy seniora Mieszka III i przejął w dziedziczne władanie Małopolskę z Krakowem. Uzyskał na to zgodę duchowieństwa i dostojników krakowskich po zjeździe w Łęczycy w 1180 roku. • Jego rządy kończą okres pryncypatu. LESZEK BIAŁY • Syn Kazimierza Sprawiedliwego. Rządził Małopolską z Krakowem od 1202 roku. • Jego panowanie rozpoczyna okres pełnego rozbicia dzielnicowego. KONRAD MAZOWIECKI . Młodszy syn Kazimierza Sprawiedliwego. Na mocy układu z bratem Leszkiem Białym w 1202 roku otrzymał dzielnicę składającą się z Mazowsza, Kujaw, Sieradza i Łęczycy. W 1226 r. sprowadził Zakon Krzyżacki do Polski i oddał im w lenno ziemię chełmińską. HENRYK I BRODATY . Wnuk Władysława II. Twórca tzw. monarchii Henryków śląskich. Przejął kontrolę nad dużą ilością dzielnic: księstwem wrocławskim, Małopolską z Krakowem, Wielkopolską. HENRYK II POBOŻNY . Syn Henryka I Brodatego. Poległ w bitwie pod Legnicą w 1241 roku z Mongołami. P R Z E M Y S Ł II . Książę wielkopolski. Władał Wielkopolską i Pomorzem Gdańskim, dzięki umowie na przeżycie z księciem Mszczujem II. Koronował się na króla Polski w 1295 roku. Zginął w 1296 roku. WACŁAW II CZESKI (1300 – 1305) • W 1300 roku koronował się na króla Polski. • Władca z czeskiej dynastii Przemyślidów. • Rządził Małopolską, częścią Śląska, Wielkopolską, Pomorzem Gdańskim. • Hołd lenny złożyły mu Mazowsze i Kujawy. • Wprowadził do Polski urząd starosty. WŁADYSŁAW ŁOKIETEK (1306 – 1333) . Książę brzesko – kujawski. Przejął władzę nad Kujawami i Małopolską w 1306 roku. Wielkopolskę dzierżył od 1314 roku. Utracił Pomorze Gdańskie w 1308 roku i rozpoczął spór polsko – krzyżacki. W 1320 roku koronował się na króla. Koniec rozbicia dzielnicowego. W latach 1329 – 1332 wojna polsko – krzyżacka. Łokietek stracił ziemię dobrzyńską i Kujawy. W 1331 roku bitwa pod Płowcami. Zawarł sojusz z Węgrami. KAZIMIERZ WIELKI (1333 – 1370) . Syn Władysława Łokietka. Skodyfikował prawo. Wprowadził nowy podział administracyjny: ziemie, na czele których mieli stać starostowie. Wprowadził urzędy centralne: kanclerza i podskarbiego. Ufortyfikował kraj i zreformował siły zbrojne (chorągwie). Zawarł wieczysty pokój z Krzyżakami w Kaliszu w roku 1343. Odzyskał Kujawy i ziemię dobrzyńską. W rękach Krzyżaków pozostały Pomorze Gdańskie i ziemia chełmińska. Utracił Śląsk na rzecz Czech. Przyłączył Ruś Halicko – Włodzimierską. Był ostatnim Piastem na polskim tronie. Bibliografia: • Materiały zamieszczone w Internecie przez Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą. • Poczet królów i książąt polskich – cykl rysunków Jana Matejki. • Galeria obrazów Leonarda Stroynowskiego i Zygmunta Papieskiego. • Podręczniki szkolne z przedmiotu historia. .