WOJEWÓDZKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA W KIELCACH GMINA WIĝLICA W PUBLIKACJACH Kielce, 1998 WOJEWÓDZKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA W KIELCACH DZIAà INFORMACYJNO-BIBLIOGRAFICZNY GMINA WIĝLICA W PUBLIKACJACH Zestawienie bibliograficzne Kielce, 1998 Opracowanie: Ewa GWIAħDZIēSKA Anna PORĉBSKA Wspóápraca - ElĪbieta Stec Konsultacja - Barbara Markiewicz-KuĨma Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Kielcach Dziaá Informacyjno-Bibliograficzny Rynek 5 25-303 Kielce Tel. 34-470-74 (75) Nakáad 200 egz. SPIS TREĝCI Przedmowa ......................................................................................... 4 Waldemar GliĔski: WiĞlica. Rys historyczny .................................... 6 Wykaz waĪniejszych skrótów.............................................................28 Wykaz tytuáów uwzglĊdnionych czasopism.......................................29 I. WiĞlica.............................................................................................34 WiĞlica - legendy................................................................................100 II. Gmina WiĞlica...............................................................................101 Brzezie.................................................................................................107 Chotel Czerwony.................................................................................107 Gluzy...................................................................................................114 Gorysáawice.........................................................................................114 Górki...................................................................................................120 Hoáudza...............................................................................................121 Jurków................................................................................................122 Kobylniki.............................................................................................126 Koniecmosty.......................................................................................129 Kuchary...............................................................................................132 àatanice..............................................................................................133 Ostrów................................................................................................135 Sielec..................................................................................................136 Skorocice............................................................................................137 Skotniki...............................................................................................143 Skotniki Dolne....................................................................................143 Skotniki Górne....................................................................................WBP Kielce 144 Szczerbaków.......................................................................................145 Szczytniki...........................................................................................146 Wawrowice.........................................................................................147 Indeks alfabetyczny............................................................................149 Wykaz ksiąĪek, z których przejĊto zdjĊcia........................................164 PRZEDMOWA „Bibliografia gminy WiĞlica” jest kolejną publikacją, bĊdącą wkáadem Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Kielcach w dzieáo dokumento- wania wiedzy o KielecczyĨnie. W bibliografii uwzglĊdniono druki zwarte i ich fragmenty, artykuáy zamieszczone w czasopismach oraz prace magisterskie. Poszukiwania prowadzono w wielu Īródáach. UwzglĊdniono : x BibliografiĊ Kielecczyzny 1945-1964 w oprac. Reginy Stupakowej, x BibliografiĊ Województwa Kieleckiego za 1981 r. w oprac. Lud- miáy Kowalczyk-Mroczkowskiej, x BibliografiĊ Województwa Kieleckiego 1982-1983 w oprac. ElĪbiety Stec, x BibliografiĊ Województwa Kieleckiego 1984-1985 w oprac. ElĪbiety Stec (maszynopis), x KartotekĊ terytorialną województwa kieleckiego do 1945 r. oraz za lata 1965-1980, 1986-1996 i I-sze póárocze 1997, znajdującą siĊ w Dziale Informacyjno-Bibliograficznym Wojewódzkiej Biblioteki Pub- licznej, x BibliografiĊ historii Kielecczyzny z lat 1945-1975 w oprac. Czesáawa Erbera, x BibliografiĊ Historii Polskiej za lata 1938-1994, x BibliografiĊ Geologiczną Polski 1958-1992, x BibliografiĊ Geografii Polskiej 1945-1980, x BibliografiĊ polskiej archeologii pradziejowej i Ğredniowiecznej za lata 1970-1974 oraz 1975-1977 oprac. przez Instytut Historii Kultury Materialnej PAN, x BibliografiWBPĊ prac magisterskich iKielce doktorskich z zakresu archeologii w Polsce w latach 1945-1980 autorstwa Felicji BiaáĊckiej i Alicji Bochenek, x Materiaáy do bibliografii archeologicznej województwa kieleckiego autorstwa Zygmunta Pyzika, x BibliografiĊ zawartoĞci „Gazety Kieleckiej” z lat 1918-1939 w oprac. GraĪyny Malejko-Zając pod red. Zenona Guldona, x KartotekĊ prac magisterskich WyĪszej Szkoáy Pedagogicznej w Kielcach, x Polską BibliografiĊ Sztuki 1801-1944, x BibliografiĊ ZawartoĞci Kwartalnika „Ochrona Zabytów” za lata 1948-1995, 4 x BibliografiĊ ZawartoĞci Wydawnictw Muzeów w Polsce za lata 1945-1972, x Czasopismo „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”. Spisy treĞci i indeksy za lata 1956-1980 oraz poszczególne egzemplarze tego czasopisma za lata : 1986, 1987, 1988, 1990-1996, x KsiĊgozbiór regionalny WBP (ponad 3 tys. wol.). Zbieranie materiaáów zakoĔczono 30 czerwca 1997 r. W efekcie bibliografia zawiera 719 ponumerowanych pozycji. Opisy bibliografi- czne wydawnictw zwartych i fragmentów opracowano zgodnie z normą PN-82/N-01152.01, natomiast w przypadku publikacji zawartych w prasie zastosowano normĊ PN-73/N-01152 oraz zasady przyjĊte przez „BibliografiĊ ZawartoĞci Czasopism” z 1994 r. Materiaá uáoĪono wg nazw miejscowoĞci uszeregowanych alfabety- cznie, przy czym opisy dotyczące WiĞlicy a takĪe caáej gminy umie- szczono na początku bibliografii. W obrĊbie miejscowoĞci zastosowano ukáad chronologiczny. Zestawienie uzupeániono indeksem alfabetycznym, wykazem czaso- pism oraz wykazem waĪniejszych skrótów. Autorki skáadają serdeczne podziĊkowanie p. mgr Waldemarowi GliĔskiemu z Regionalnego OĞrodka Studiów i Ochrony ĝrodowiska Kulturowego w Kielcach, autorowi wstĊpu, za cenne rady, wskazówki i uzupeánienia dotyczące niniejszej bibliografii. WBP Kielce 5 Waldemar GliĔski Regionalny OĞrodek Studiów i Ochrony ĝrodowiska Kulturowego w Kielcach. WIĝLICA Rys historyczny WiĞlica dziĞ, to siedziba gminy w poáudniowej czĊĞci woje- wództwa kieleckiego, o bogatej historii, siĊgającej początków naszej paĔstwowoĞci. Geograficznie naleĪy do regionu Niecki NidziaĔskiej, bardzo zróĪni- cowanego pod wzglĊdem geologicznym. W Niecce NidziaĔskiej margle kredowe przykrywają niemal zupeánie wszystkie starsze skaáy. WyĞcie- lają one nieckĊ i stanowią zasadnicze jej podáoĪe. Tylko na obwodzie niecki wystĊpują na powierzchni starsze utwory kredowe w postaci pia- skowców i zlepieĔców lub jeszcze starsze skaáy, jak na przykáad wapie- nie wieku jurajskiego. Geologowie zwykli okreĞlaü granicĊ Niecki Ni- dziaĔskiej zwartym wystĊpowaniem margli kredowych. Pod koniec ery mezozoicznej obszar dzisiejszej niecki byá páytą nie- znacznie wzniesioną nad poziom morza, na poáudnie od niego rozlewaáo siĊ gáĊbokie morzeWBP Ğródziemne, zwane Kielce Tetydą. W jego dnie gromadziáy siĊ masy osadów, które ulegáy faádowaniu pod wpáywem olbrzymich na- cisków zachodzących w skorupie ziemskiej na skutek wypiĊtrzenia siĊ górotworu dzisiejszych Karpat. Masy skalne w áonie Tetydy faádowaáy siĊ, nasuwaáy siĊ na siebie, wypiĊtrzaáy ponad fale morza i paráy ku póá- nocy, wydzierając siĊ swymi czoáami na mezozoiczną páytĊ. Páyta ta, przygnieciona nasuwającym siĊ czoáem karpackich skalnych páaszczo- win, zaklĊsáa siĊ u ich czoáa i sformowaáa zagáĊbienie w postaci szero- 6 kiej bruzdy, przebiegającej równolegle do czoáa nasuniĊü. W zagáĊbienie to wkroczyáy wody morskie, tworząc tzw. ParatetydĊ. Dawne jej dno jest dzisiejszą Niziną Sandomierską. W okresie mioceĔskim, morze Parate- tydy zalewaáo nadbrzeĪne czĊĞci zarówno Karpat, jak i Niecki NidziaĔ- skiej. Na nieckĊ wkraczaáo ono z poáudnia i wdzieraáo siĊ w nią, tworząc kilka szeroko otwartych ku peánemu morzu zatok. Utwory morza mio- ceĔskiego urozmaiciáy poáudniową czĊĞü Niecki NidziaĔskiej i tym wáa- Ğnie wyróĪnia siĊ ona od póánocnej, która nie podlegaáa temu zalewowi i której podáoĪe tworzy niemal wyáącznie opoka kredowa. W czĊĞci po- áudniowej natomiast skaáy kredowe budują tylko wiĊksze wzniesienia, w innych miejscach przykryte są skaáami mioceĔskimi. W warstwach utworów mioceĔskich przewaĪają gipsy. Skaáy gipsowe zalegające NieckĊ NidziaĔskąáatwo ulegają rozpuszczeniu przez wodĊ, tworząc charakterystyczny krajobraz krasowy, w którym wiĊksze páaskie doliny zostają wypeánione torfami. Dolinki boczne oraz dolna czĊĞü doliny Ni- dy obramowane są wzniesieniami gipsowymi. WystĊpowanie wĞród páa- skiego dna doliny szczątkowych wzniesieĔ gipsowych, charakterystycz- ne jest dla tzw. Lejka WiĞlickiego. Skomplikowana przeszáoĞü geologiczna regionu rzutuje na urozma- iconą morfologiWBPĊ wspóáczesną. Lessowe Kielce tereny prawego brzegu Nidy charakteryzują siĊ spáaszczonymi wierzchowinami i stromymi stokami atakowanymi przez procesy erozyjne i denudacyjne. Pokrywa lessowa pociĊta jest gáĊbokimi rozdoáami i suchymi dolinkami. Obszar pierwot- nie naleĪaá bardziej do strefy roĞlinnoĞci leĞno-stepowej niĪ