Skol-veur Roazhon 2 Université Rennes 2 Master Breton & Celtique Treuzkas ar brezhoneg d’ar vugale ? Choazoù ha pleustroù yezhel ar gerent vrezhonek yaouank Trans ettre le breton à ses en"ants ? Les $hoi% et les pratiques linguistiques des 'eunes parents bretonnants (atell CHANTR,*U Renerien enklask - .irecteurs de recherche / Stefan 0oal 1 )ugues 2entecouteau 2345 TTRUGAREZ !! Da )ugues 2entecouteau ha Ste"an 0oal6 renerien a enklask, o deus bet fizia8s ennon hag o deus a brouget ac’hanon 9ar hent an enklask hag ar pellaat skiantel (distanciation): D’a zad6 *ndré Chantreau6 evit e alioù "ur e deroù a enklask. D’a c’heneiled eus an U;*2AR o deus dege eret gant adelezh a goulennoù digresk a zer labour daoust d’an trubuilhoù a zegase e aozadur ar skipailh D’ar sta'idi ha d’ar stu erien .*;U ha .AR,: < nerzh6 o "ent, o daoulagad digor 9ar ar bed6 o $’halonoù tom ouzh ar brezhoneg a zegas din starti'enn ha karantez6 ha c’hoant da a brouga8 anezho g9elloc’h 9ar hentoù ar brezhoneg hag an deskadurezh pobl: Da =abrice6 a dousig koant6 prest bepred da zege er a raktresoù drol6 e es pa bouezont pounner 9ar buhez hor "a ilh: D’an dek den a eus aterset evit an enklask-se: Digoret o deus din dorioù o buhez, gant fizia8s: Desket o deus din dege er hep barn ke ent hent bet ke eret gante: Da =a8ch ;roudi$6 0ikael 0adeg6 Catherine ;ouroulleg6 Denez Pi$hon6 Ronan al #ouarn6 Anne ;roussot6 )erve ;ihan6 >irginie Pronost6 ?regor 0azo, evit an alioù pe an titouroù o deus roet din: Da skipailhoù (,*> ha Divskouarn a sikour tadoù ha a où hag a "ell dezho treuzkas brezhoneg d’o bugale: D’ar gerent a gomz brezhoneg d’o bugale hag a i'in doareoù da dre en hebiou d’ar skoilhoù: RRAK--GER // AAVANT--PROPOS Ur memor divyezhek Un mémoire bilingue Dibabet e eus skriva8 ar e or-se e div yezh6 H’ai choisi de rédiger ce é oire en deu% langues, brezhoneg ha galleg6 evit eur a abeg: Da genta8 e breton et "rançais6 pour plusieurs raisons. 2our anzavan n’eo ket ken aes din skriva8 e brezhoneg hag com encer6 '’avoue qu’il ’est plus aisé d’écrire en e galleg evit pezh a denn d’ar preder teorik: 2a’z on "rançais &u’en breton pour ce qui est de la réfle%ion en e la8set en enklask-se6 ne oan ket kustu da théorique: #orsque 'e e suis lancée dans cette c’hoari gant eizadoù di"etis ar skiantourien6 ha recherche6 'e ne aJtrisais pas du tout les concepts nebeutoc’h c’hoazh e brezhoneg: ,vit perc’henna8 ar abstraits des scientifiques, encore oins en breton: eizadoù-se6 ta -ha-ta 6 e boa ezhom 2our ’approprier peu ! peu ces concepts, '’avais dispaka8 a soñ'où e galleg da genta8: besoin de ettre es idées par écrit en "rançais. ?ellet e bi'e trei8 goude e brezhoneg evel-'ust: ?ant H’aurais pu ensuite les traduire en breton bien sûr: poan hag a zer6 a-benn eus pep tra e teuer6 e-giz a 0ais le te ps e anquait et l’e""ort e paraissait vez l@ret. 0et a zer n’e boa ket ke ent se6 ha vain: ,n e""et, 'e caressais l’espoir &ue on é oire didalvoud e seblante ar boan-se din: 0aga8 a raen ar soit lu par une poignée de lecteurs, professeurs, spi e ve"e lennet a za e or gant un dornadig étudiants et ilitants. He doutais de es capacités ! tud6 kelennerien6 studierien pe stourmerien: Doueta8s trouver des e%pressions 'ustes et li pides pour a boa e ve"e splann evit Aann lenner6 an troiennoù traduire B éthodologie compréhensive C6 B langue a bi'e i'inet evit trei8 B éthodologie légiti e C6 B praticien-chercheur C6 B praticien compréhensive C6 B langue légiti e C6 B praticien- réfle%i" C6 B construction identitaire CE He suis chercheur C6 B praticien réfle%i" C6 B construction consciente &ue la littérature scientifique n’est pas identitaire CE Ne vez ket aes lenn skridoù skiantel6 "a$ile ent accessible6 'e ne souhaitais pas accroître la ne "elle ket din diaesaat an traoù: ?ouzout a raen ivez di"ficulté: 2ar ailleurs, 'e savais que 'e ne pourrais pas e ve"e ar galleg yezh a zezenn Fabala our d’ar rédiger a thLse de doctorat (deu%iL e étape de a reolennoù sevel ar 'uri a virfe ouzh a rener tezenn a rechercheG en breton du "ait des règles de sevel ur 'uri hollvrezhonek): *n dra-se ivez en deus composition des 'urys de thLse: Ce point n’a "ait &ue lakaet ac’hanon da so8'al e oa didalvoud striva8 evit ren"orcer on anque de otivation ! ’atteler ! la trei8 al lodennoù teorikela8 e brezhoneg: 0arteze e traduction des élé ents théoriques: 2eut-Mtre aurais- bi'e ranket striva8 uioc’h evit deski8 brezhoneg 'e dK ’e""orcer davantage et profiter de ce dé7 pour pelloc’h 'ust a-9alc’h6 ledanaat a barregezhioù progresser en breton: B #utter sur tous les terrains C yezh: B Stourm 9ar bep tachenn C a l@re An'ela Duval: disait *n'ela .uval: #e terrain des études Tachenn ar studioù skol-veur ivez6 oarvat ? 0et evit universitaires aussi sans doute: Progresser en breton poent, a-"ed studi ar brezhoneg6 n’eo ket ar yezh reste tou'ours une priorité pour oi6 ais la langue skiantel a zesach ac’hanon ar uia8E scientifique n’est pas celle qui ’attire le plus… , galleg eo ar vetodologiezh6 ar "ra teorik hag an =inale ent, la éthodologie6 le cadre théorique et la danvez enklask a-benn ar fin: , brezhoneg ar sell-tro construction de l’objet de recherche sont en "rançais, 9ar an treuzkas ha disoc’hoù an enklask di"raosta8: le tour d’horizon sur la transmission du breton et les Ra vin pardonet eus an doare divyezhegezh iskis-se résultats de l’enquMte e%ploratoire sont en breton: gant Aann #enner: H’espLre &ue es lecteurs e pardonneront cet étrange "orme de bilinguisme: TTAOLENN // SSOMMAIRE Digoradur / Introduction............................................................................................................................................9 Rann / Chapitre 1........................................................................................................................................................11 Sell-tro war treuzkas ar brezhoneg er familhoù..............................................................................................11 anorama de la transmission du breton dans les familles..........................................................................11 I! "I#S$## %&R &N (()$* "&'*)$D + $US &N *RE,-"&S . '&*URE# / D’&N *RE,-"&S $1S"I&'*$"2 $N UR DRE1$' DRE &N *ROC0H-5$-4................................................................................................................................................................. 11 1. Deroù an XXvet kantved : yezh ordin ar gevredigezh hag ar familhoù e Breizh-Izel........................................................12 2. Bloavezhioù 1950 : an tro !h-yezh...................................................................................................................................... 12 6!1! &n troc0h-7ezh e pe8ar ar8est.................................................................................................................................. 12 6!6! Enklask ar chaloni Nedeleg e 19:; + dare8 eo ar ge8redigezh e8it ar che<ch 7ezh.....................................................1" 6!=! Bloa8ezhioù 19?@ + troc0het ar chadenn..................................................................................................................1# 6!:! &n nemedennoù + peizanted ar maezioù . don » ha kerent-stourmerien ar Gwim...................................................1# ". Bloavezhioù 19$0 : deroù ar revival................................................................................................................................... 15 =!1! Bloa8ezhioù 19B@-19C@ + nebeut a familhoù met familhoù mennet da 8at..............................................................15 =!6! 19BB + Ganet Diwan, digoret hent ar brezhoneg d0an holl 8ugale.............................................................................1% II! SIDROÙ 4& S*UDI&DE''3E.................................................................................................................................................. 1$ 1. &ar gla'k (n ne)e(d 'ifroù*........................................................................................................................................... 1$ 1!1! 6@@6 Dane8ell 3Fs ar brezhoneg 1.......................................................................................................................... 1$ 1!6! 6@@B Dane8ell 3Fs ar brezhoneg 6.......................................................................................................................... 1$ 1!=! 6@@B Sontadeg *1O-RGgions.................................................................................................................................. 1+ 1!:! 6@16 Enklask a intrudu lec0hel war an ober gant ar brezhoneg e "araez2 kensa8et gant 3Fs publik ar brezhoneg....1+ 1!?! 6@16-6@1= Enklask CRIH Bretagne . &r )retoned 7aouank hag o strategiezhioù titouri< /.......................................19 1!;! 6@1= Enklask Dann7 Chauffin gant liseidi Diwan ha liseidi bet................................................................................19 1!B! 6@1= Sontadeg Skol Diwan >ro Roazhon................................................................................................................20 1!C! 6@1? Enklask "$&)................................................................................................................................................. 20 1!9! Peseurt sifroù kemer harp outo neuze I..................................................................................................................20 2. ,e)e(t a 't(diadennoù......................................................................................................................................................