DIAGNOZA obszaru Lokalnej Grupy Działania Stowarzyszenia „Lider Pojezierza” objętej Lokalną Strategią Rozwoju na obszarze Pojezierza Myśliborskiego na lata 2009 - 2014 Opracowanie dokumentu zostało dofinansowane ze środków Zarządu Województwa Zachodniopomorskiego Szczecin, czerwiec 2015 r. DIAGNOZA obszaru Lokalnej Grupy Działania Stowarzyszenia „Lider Pojezierza” objętej Lokalną Strategią Rozwoju na obszarze Pojezierza Myśliborskiego na lata 2009 - 2014 Dokument opracowany przez: Zachodniopomorską Grupę Doradczą Sp. z o. o. Al. Powstańców Wielkopolskich 33 70-111 Szczecin www.zgd.com.pl 2 _____________________________________________________________________________________ DIAGNOZA obszaru Lokalnej Grupy Działania Stowarzyszenia „Lider Pojezierza” objętej Lokalną Strategią Rozwoju na obszarze Pojezierza Myśliborskiego na lata 2009 - 2014 1 Definicja obszaru LGD Lider Pojezierza....................................................................................... 4 2 Uwarunkowania przestrzenne, geograficzne, przyrodnicze, historyczne i kulturowe ...... 4 2.1 Uwarunkowania przestrzenne i geograficzne .................................................................. 4 2.2 Uwarunkowania przyrodnicze ........................................................................................... 10 2.3 Uwarunkowania historyczne.............................................................................................. 13 2.4 Uwarunkowania kulturowe ................................................................................................ 14 2.5 Turystyka ................................................................................................................................ 28 2.5.1 Produkty lokalne .............................................................................................................. 36 2.5.2 Cykliczne imprezy turystyczne....................................................................................... 38 3 Uwarunkowania społeczne obszaru ......................................................................................... 42 3.1 Potencjał demograficzny .................................................................................................. 42 3.1.1 Przyrost naturalny ............................................................................................................. 44 3.1.2 Starzenie się społeczeństwa .......................................................................................... 44 3.1.3 Migracje wewnętrzne i zagraniczne ............................................................................ 46 3.1.4 Struktura wykształcenia .................................................................................................. 47 3.1.5 Zagrożenie wykluczeniem społecznym ...................................................................... 50 3.1.6 Bezdomność ..................................................................................................................... 53 3.2 Poziom aktywności społecznej ......................................................................................... 55 3.2.1 Inicjatywy lokalne ............................................................................................................ 59 3.2.2 Animacja lokalna ............................................................................................................ 60 3.3 Stan rozwoju infrastruktury społecznej ............................................................................. 61 3.3.1 Infrastruktura służby zdrowia i pomoc społeczna ..................................................... 61 3.3.2 Szkoły i przedszkola ......................................................................................................... 62 3.3.3 Infrastruktura kulturalna .................................................................................................. 65 3.3.4 Infrastruktura sportowa ................................................................................................... 66 3.3.5 Bezpieczeństwo i porządek publiczny......................................................................... 67 4 Uwarunkowania gospodarcze................................................................................................... 69 4.1 Dostępność infrastruktury technicznej ............................................................................. 69 4.2 Gospodarka obszaru .......................................................................................................... 75 4.3 Rolnictwo i rynek rolny ........................................................................................................ 92 4.4 Rynek pracy ........................................................................................................................ 100 4.4.1 Bezrobocie ...................................................................................................................... 103 4.4.2 Struktura wiekowa bezrobotnych z obszaru LGD Lider Pojezierza ....................... 106 4.4.3 Struktura wykształcenia bezrobotnych z obszaru LGD Lider Pojezierza ............. 108 3 _____________________________________________________________________________________ DIAGNOZA obszaru Lokalnej Grupy Działania Stowarzyszenia „Lider Pojezierza” objętej Lokalną Strategią Rozwoju na obszarze Pojezierza Myśliborskiego na lata 2009 - 2014 1 Definicja obszaru LGD Lider Pojezierza Lokalna Grupa Działania „Lider Pojezierza” obejmuje teren 13 gmin z obszaru 4 powiatów (choszczeńskiego, mysliborskiego, pyrzyckiego i gryfińskiego), co razem daje obszar o powierzchni 2616,49 km 2. Tabela 1.1prezentuje obszar LGD wraz z podstawowymi danymi terytorialnymi. Tabela 1.1 Definicja Lokalnej Grupy Działania Lider Pojezierza, 2013 r. Powierzchnia Identyfikator jednostki Lp. Gmina Typ gminy km 2 podziału terytorialnego 1 Barlinek MW 258,72 3 210 013 2 Bierzwnik W 239,06 3 202 012 3 Boleszkowice W 130,49 3 210 022 4 Choszczno MW 246,31 3 202 023 5 Dębno MW 318,43 3 210 033 6 Krzęcin W 140,26 3 202 042 7 Lipiany MW 94,91 3 212 033 8 Myślibórz MW 328,86 3 210 045 9 Nowogródek Pomorski W 145,9 3 210 052 10 Pełczyce MW 200,72 3 202 053 11 Przelewice W 162,01 3 212 042 12 Recz MW 180,37 3 202 063 13 Trzcińsko-Zdrój MW 170,45 3 106 083 Ogółem - 2 616,49 - Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych 2 Uwarunkowania przestrzenne, geograficzne, przyrodnicze, historyczne i kulturowe 2.1 Uwarunkowania przestrzenne i geograficzne Lokalna Grupa Działania „Lider Pojezierza” zajmuje obszar połozony wzdłuż południowej granicy województwa zachodniopomorskiego rozciągający się od granicy z Niemcami na zachodzie do powiatu wałeckiego na wschodzie. Obszar zajmowany przez Lokalną Grupę Działania zlokalizowany jest centralne względem 3 aglomeracji: Berlin, Poznań, Szczecin i na styku trzech województw: zachodniopomorskiego, lubuskiego i wielkopolskiego. Gminy tworzące Lokalną Grupę Działania „Lider Pojezierza” wchodzą w skład 4 powiatów, tj. powiatu gryfińskiego (Trzcińsko Zdrój), powiatu myśliborskiego (Barlinek, Boleszkowice, Dębno, Myślibórz, Nowogródek Pomorski), powiatu pyrzyckiego (Lipiany, Przelewice) i powiatu choszczeńskiego (Bierzwnik, Choszczno, Krzęcin, Pełczyce, Recz). 4 _____________________________________________________________________________________ DIAGNOZA obszaru Lokalnej Grupy Działania Stowarzyszenia „Lider Pojezierza” objętej Lokalną Strategią Rozwoju na obszarze Pojezierza Myśliborskiego na lata 2009 - 2014 Mapa 2.1 Obszar LGD „Lider Pojezierza” na mapie województwa zachodniopomorskiego Źródło: Opracowanie własne Pod kątem geograficznym, zdecydowana większość gmin leży na terenie Pojezierza Myśliborskiego, niektóre częściowo na Pojezierzu Pomorskim, Pojezierzu Choszczeńskim oraz Równinie Pyrzycko – Stargardzkiej, stąd też wywodzi się nazwa Stowarzyszenia. Zachodnią granicę obszaru LGD wyznacza również rzeka Odra. Jest to obszar obfitujący w rzeki i jeziora (zajmują one 3,32% powierzchni obszaru LGD – o połowę więcej niż średnia dla kraju), co obrazuje Tabela 2.1. Tabela 2.1 Kierunki wykorzystania obszaru funkcjonowania LGD, 2013 r. Grunty Grunty leśne oraz Grunty pod zabudowane i Lp Gmina Użytki rolne (%) zadrzewione i wodami (%) zurbanizowane zakrzewione (%) (%) 1 Barlinek 39,57% 50,50% 2,68% 3,95% 2 Bierzwnik 36,11% 54,10% 4,72% 2,02% 3 Boleszkowice 36,43% 54,38% 1,84% 3,37% 4 Choszczno 71,72% 15,98% 2,54% 4,94% 5 Dębno 39,49% 51,98% 1,71% 4,04% 6 Krzęcin 66,49% 22,75% 2,26% 3,12% 7 Lipiany 66,51% 16,30% 8,76% 4,19% 8 Myślibórz 61,54% 24,03% 5,48% 4,52% 9 Nowogródek Pomorski 43,02% 46,87% 2,45% 3,70% 10 Pełczyce 71,64% 19,39% 2,49% 3,03% 5 _____________________________________________________________________________________ DIAGNOZA obszaru Lokalnej Grupy Działania Stowarzyszenia „Lider Pojezierza” objętej Lokalną Strategią Rozwoju na obszarze Pojezierza Myśliborskiego na lata 2009 - 2014 11 Przelewice 80,64% 7,46% 5,52% 3,30% 12 Recz 55,53% 35,10% 1,65% 2,96% 13 Trzcińsko-Zdrój 58,63% 30,83% 2,73% 3,02% Ogółem 54,83% 34,30% 3,32% 3,63% Województwo zachodniopomorskie 49,00% 37,40% 5,25% 4,35% Polska 60,03% 30,81% 2,07% 5,16% Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych Udział wód należy oceniać jako wysoki - w 10 spośród 13 gmin jest on wyższy od średniej ogólnopolskiej i związany w głównej mierze z wysoką dostępnością jezior. Są to przede wszystki typowe dla krajobrazu polodowcowego liczne, naturalne zbiorniki wodne - jeziora typu rynnowego i zaporowego, zagłębienia bezodpływowe wypełnione wodą i oczka wodne. Aż 13 jezior ma powierzchnię