SPIS TREŚCI 1. WSTĘP ...............................................................................................................................3 1.1 Podstawa prawna....................................................................................................3 1.2 Metoda opracowania...............................................................................................3 1.3 Cele opracowania Programu...................................................................................4 1.4 Okres obowiązywania Programu............................................................................4 2. STRESZCZENIE PROGRAMU........................................................................................5 3. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY ...................................................................6 3.1 Struktura gminy i jej zróżnicowanie przestrzenne..................................................6 3.2 Charakterystyka środowiska naturalnego gminy....................................................7 3.2.1 Elementy przyrody nieożywionej...................................................................7 3.2.1.1 Budowa geologiczna i zasoby geologiczne ................................................7 3.2.1.2 Rzeźba terenu..............................................................................................8 3.2.1.3 Gleby...........................................................................................................8 3.2.1.4 Sieć hydrograficzna ....................................................................................9 - wody powierzchniowe....................................................................................9 - wody podziemne...........................................................................................11 3.2.1.5 Warunki klimatyczne................................................................................11 3.2.2 Elementy przyrody ożywionej......................................................................11 3.2.2.1 Świat roślin ...............................................................................................11 3.2.2.2 Świat zwierząt...........................................................................................12 3.2.3 Formy ochrony przyrody ..............................................................................14 3.2.3.1 Parki narodowe.........................................................................................14 3.2.3.2 Parki krajobrazowe...................................................................................14 3.2.3.3 Rezerwaty .................................................................................................15 3.2.3.4 Obszary chronionego krajobrazu..............................................................16 3.2.3.5 Pomniki przyrody.....................................................................................19 3.2.3.6 Użytki ekologiczne ...................................................................................20 3.2.3.7 Inne formy ochrony przyrody (zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, stanowiska dokumentacyjne, parki wiejskie, lasy ochronne, sieć NATURA 2000) ................................................................................21 3.2.3.8 Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt .......................................................22 4. DIAGNOZA STANU I ZAGROŻEŃ ŚRODOWISKA NATURALNEGO GMINY ....23 4.1 Zasoby geologiczne i rzeźba terenu......................................................................23 4.2 Gleby.....................................................................................................................23 4.3 Sieć hydrograficzna ..............................................................................................24 - wody powierzchniowe..................................................................................24 - wody podziemne...........................................................................................28 4.4 Powietrze atmosferyczne......................................................................................29 4.5 Hałas i promieniowanie elektromagnetyczne.......................................................30 4.6 Przyroda................................................................................................................31 4.6.1 Świat roślinny ...............................................................................................31 4.6.2 Świat zwierzęcy............................................................................................33 4.7 Krajobraz ..............................................................................................................33 4.8 Obszary oddziaływania na środowisko ................................................................33 4.8.1 Działalność gospodarcza ..............................................................................33 4.8.2 Społeczeństwo ..............................................................................................35 4.8.3 Turystyka i rekreacja ....................................................................................37 4.8.4 Transport i infrastruktura..............................................................................39 4.8.4.1 Transport...................................................................................................39 4.8.4.2 Gospodarka wodno-ściekowa...................................................................40 4.8.4.3 Gospodarka odpadowa..............................................................................44 4.8.4.4 Zaopatrzenie gminy w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe .......47 4.8.5 Rolnictwo......................................................................................................49 4.9 Ograniczenia i szanse rozwoju gminy, wynikające ze stanu środowiska.............50 5. CELE I ZADANIA PROGRAMU ...................................................................................53 5.1 Dotychczasowa realizacja zadań z zakresu ochrony środowiska ...............................53 5.2 Formułowanie strategii i planu działań.................................................................54 5.2.1 Określenie celów ochrony środowiska .........................................................54 5.2.2 Zakres działań...............................................................................................58 6. HARMONOGRAM REALIZACJI DZIAŁAŃ ...............................................................59 6.1 Ochrona i racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych ....................................60 6.2 Poprawa jakości środowiska.................................................................................63 6.3 Edukacja ekologiczna...........................................................................................70 7. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY REALIZACJI PROGRAMU....................................72 7.1 Wybrane narzędzia i instrumenty realizacji Programu.........................................72 7.2 Integracja Programu Ochrony Środowiska z innymi dokumentami strategicznymi dla gminy ..............................................................................................................73 7.3 Udział społeczeństwa............................................................................................74 8. OCENA REALIZACJI PROGRAMU .............................................................................74 8.1 Kontrola realizacji Programu................................................................................74 8.2 Wskaźniki oceny realizacji Programu ..................................................................76 9. NAKŁADY FINANSOWE NA REALIZACJĘ PROGRAMU.......................................78 9.1 Finansowanie działań............................................................................................78 9.2 Nakłady finansowe ...............................................................................................79 10. ZAŁĄCZNIKI ..........................................................................................................80 10.1 Spis tabel...............................................................................................................80 10.2 Wykaz dokumentów strategicznych.....................................................................80 10.3 Wykaz zadań inwestycyjnych przewidzianych do realizacji w ramach Programu..............................................................................................80 10.4 Dokumenty kartograficzne...................................................................................80 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA I GMINY MIKOŁAJKI 1. WSTĘP Przyjęta w 1997r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej stwierdza, że Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju (art. 5), ustala także, że ochrona środowiska jest obowiązkiem m. in. władz publicznych, które po- przez swą politykę, powinny zapewnić bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom (art. 74). Człowiek wraz ze swoją działalnością jest ściśle sprzężony z systemem przyrodni- czym. Zachowanie równowagi w tym systemie, wymaga spójnego i łącznego zarządzania, zarówno dostępem do zasobów środowiska oraz likwidacją i zapobieganiem powstawaniu negatywnych dla środowiska skutków działalności gospodarczej (ochrona środowiska), jak i racjonalnym użytkowaniem zasobów przyrodniczych (gospodarka wodna, leśnictwo, ochro- na i wykorzystanie zasobów surowcowych i glebowych, planowanie