Żołnierze Niezłomni w polskiej prasie niepodległościowej w Wielkiej Brytanii z lat 1945-1956 ze zbiorów Centralnej Biblioteki Wojskowej Centralna Biblioteka Wojskowa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego Żołnierze Niezłomni w polskiej prasie niepodległościowej w Wielkiej Brytanii z lat 1945-1956 ze zbiorów Centralnej Biblioteki Wojskowej Tom 3 bibliografia selektywna do 2018 roku Warszawa 2018 Wstęp: dr Jan Tarczyński Dyrektor Centralnej Biblioteki Wojskowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego Wybór i przygotowanie materiałów pod nadzorem merytorycznym dr. Jana Tarczyńskiego: Elżbieta Barańska, dr Piotr Dobrowolski, Robert Kopacki, Magdalena Masłowska-Szczerba, Irena Sawicka, Maksymilian Sokół-Potocki, Lidia Tokarska Skład i łamanie bibliografii: Elżbieta Barańska Opracowanie graficzne: Beata Dymczyk Projekt okładki: Daniel Czarnecki, Anna Szacoń © Copyright by Centralna Biblioteka Wojskowa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego ISBN 978-83-63050-64-1 Druk i oprawa: Agencja Reklamowa „Czarno na Białym” Wstęp Centralna Biblioteka Wojskowa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w 2016 roku wydała pierwszy tom publikacji Żołnierze Niezłomni w polskiej prasie niepodległościowej w Wielkiej Brytanii z lat 1945-1956 ze zbiorów Centralnej Biblioteki Wojskowej. T. 1, Lata 1945-1947. Rok później ukazał się tom drugi, obejmujący artykuły opublikowane w latach 1948-1956. Wydawnictwa zawierały wybór najważniejszych tekstów zamieszczonych na łamach następujących tytułów prasowych: „Dzien- nik Polski i Dziennik Żołnierza” (obecnie „Tydzień Polski”), „Polska Walcząca. Kombatant Polski na Obczyźnie”, „Nowiny 4. Dywizji Piechoty”, „Przegląd Polski”, „Orzeł Biały = White Eagle: Polska Walcząca o Wolność”, „Skrzydła = Wings. Wiadomości ze Świata”, „Biuletyn Krajowy”, „Biuletyn Informacyjny - Koło AK”, „Myśl Polska”, „Jutro Polski”, „Robotnik”. Wybrane artykuły mówiły o walce Żołnierzy Niezłomnych z komunistycznym okupantem, a także informowały o represjach, jakie ich spotykały ze strony narzuconej władzy. Publicyści emigracji niepodległościowej nie pozwalali na zatarcie pamięci o „niezłomnych” bohaterach. Trzeci tom wydawnictwa to bibliografia publikacji zamieszczonych na łamach polskiej prasy uka- zującej się w Wielkiej Brytanii w latach 1945-2018 oraz wybór książek i artykułów, które opublikowano w kraju na przestrzeni lat 1989-2018. Pominięte zostały książki i artykuły zamieszczone na łamach prasy reżimowej z lat 1945-1989. Termin „Żołnierze Wyklęci” stworzony został przez ludzi z kręgu Ligi Republikańskiej, spopula- ryzowany przez śp. red. Jerzego Ślaskiego. Pojęciem tym nazwano uczestników podziemia niepod- ległościowego, którzy jako pierwsi podjęli walkę z komunistyczną dyktaturą, zostało również użyte w nazwie święta im poświęconego – Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. Dokonania żołnierzy niepodległościowego podziemia zostały skutecznie wymazane ze społecz- nej pamięci przez komunistycznych historyków i propagandystów. Także po 1989 roku ich walka była owiana milczeniem. Tylko niewielka garstka historyków czyniła próby rzetelnego opisania i zbadania dziejów powojennego podziemia. Oprócz Fundacji „Pamiętamy”, etos walki Żołnierzy Niezłomnych przywracali historycy – uczniowie śp. prof. Tomasza Strzembosza oraz grupa histo- ryków skupiona wokół „Zeszytów Historycznych WiN-u”. Stosując w tytule wydawnictwa termin „Żołnierze Niezłomni”, oddajemy hołd ich dokonaniom, podkreślając także ogrom poświęcenia dla Ojczyzny i idei wierności Polsce wolnej i suwerennej. Bibliografia została opracowana w układzie alfabetycznym. Opisy bibliograficzne przygotowano zgodnie z normą Biblioteki Narodowej PN/N-001152.02. Każdy opis bibliograficzny opatrzony jest hasłem autorskim, a w przypadku prac bez autorskich lub zbiorowych uwypukleniu podlega tytuł dzieła. Struktura opisu składa się z: tytułu właściwego, oznaczenia odpowiedzialności oraz oznaczenia wydania. Każdy opis posiada cytatę wydawniczą, w której znajdują się informacje o źródle publi- kacji. Przez wzgląd na zmiany standardów bibliograficznych, materiały odnotowane w bibliografii zostały opracowane przy pomocy Słownika języka haseł przedmiotowych nauk o bezpieczeństwie i obronności, Centralnej Kartotece Haseł Wzorcowych Biblioteki Narodowej oraz Deskryptorów Biblioteki Narodowej. Korzystanie z niniejszej publikacji ułatwiają spisy pomocnicze: alfabetyczny indeks autorów, współautorów, redaktorów, tłumaczy, autorów recenzji oraz polemik, a także indeks przedmiotowy, wykaz czasopism oraz wykaz skrótów. Mam nadzieję, że przygotowane w Centralnej Bibliotece Wojskowej wydawnictwa będą pomocne w dalszym badaniu dziejów powojennego podziemia niepodległościowego. Jak napisał w przed- mowie do drugiego wydania pracy Ostatni komendanci, ostatni żołnierze 1951-1963 Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda: Historia podziemia antykomunistycznego jest wciąż odkrywana, stale poznajemy nowe fakty. Dzieje się to za sprawą historyków, ale i wielu społecz- nych lokalnych działaczy oddanych tej sprawie. dr Jan Tarczyński Dyrektor Centralnej Biblioteki Wojskowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego BIBLIOGRAFIA SELEKTYWNA WYKAZ CZASOPISM . 5 WYKAZ SKRÓTÓW . 9 BIBLIOGRAFIA . 16 INDEKS AUTORSKI . 243 INDEKS PRZEDMIOTOWY . 260 WYKAZ CZASOPISM Acta Universitatis Wratislaviensis. Historia.— nr 8-9 ; 1996 nr 10-13 ; 1997 nr 14-17 ; 1998 1995 nr 118 nr 18-21 ; 1999 nr 22-25 ; 2000 nr 8, 26-28 ”Aneks” (Londyn). — 1988 nr 51/52 ; 2001 nr 1-4 ; 2002 nr 3-4 ; 2003 nr 1, 2/3, Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989.— 4 ; 2004 nr 1-4 ; 2005 nr 1/2, 3/4 ; 2006 nr 2004 nr 1(1) ; 2005 nr 1(2) ; 2006 nr 1(3), 1/2, 3/4 ; 2007 nr 1/2 2(4) ; 2007 nr 1(5) ; 2008 nr 1(6) ; 2009 nr Biuletyn Informacyjny Światowego Związku Żoł- 1(7) ; 2011 nr 1(8/9) nierzy Armii Krajowej. Okręg Wielkopolska. Archeion. — 1997 t. 98 — 2007 nr 1 Arka. — 1993 nr 44/45 Biuletyn Informacyjny. Miesięcznik Światowego Arsenał Poznański. — 1997 nr 1 Związku Żołnierzy Armii Krajowej. — 2014 nr 9 Bandera. — 1999 nr 1 ; 2003 nr 9 Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej. — 2001 Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 1997 z. 8 nr 3 ; 2002 nr 11 ; 2004 nr 6/7 ; 2005 nr Białostockie Teki Historyczne. — 1995 t. 1 9/10, 12 ; 2006 nr 3/4, 5-6 ; 2007 nr 1/2, Bielsko-Bialskie Studia Muzealne. — 1993 t. 1 5/6, 8/9, 10/11, 12 ; 2008 nr 1/2, 5/6, 10, Biuletyn AK / Ogólnopolski Związek Żołnierzy 11/12 ; 2009 nr 4 ; 2010 nr 1/2, 5/6, 11 ; Armii Krajowej. Obszar Południe. — 1991 2011 nr 3, 5/6, 8/9 nr 1-8 Biuletyn IPN. — 2016 t. 9 ; 2017 nr 1/2, 3, 5, Biuletyn AK / Związek Żołnierzy Armii Krajo- 9-11 ; 2018 nr 6 wej. Zarząd Główny. — 1992 nr 2, 5/6, 7/8, Biuletyn Jeleniogórskiego Stowarzyszenia Żoł- 9/10, ; 1993 nr 1, 6/7 nierzy Radiotechników ”Radar”. — 2005 nr Biuletyn Centralnego Ośrodka Szkolenia Straży 3 Granicznej. — 2006 nr 1 ; 2012 nr 4 Biuletyn Krajowy / Wydział Wykonawczy Rady Biuletyn Informacyjny / Koło AK (Londyn).— Politycznej (Londyn). — 1951 nr 9-11 ; 1952 1947 nr 4 ; 1948 nr 1 nr 1, 8-9 ; 1953 nr 1-2 Biuletyn Informacyjny / Światowy Związek Żoł- Borussia. — 2000 nr 20/21 ; 2003 nr 29 nierzy Armii Krajowej. — 2003 nr 1 ; 2015 nr 12 Czasy Nowożytne. — 1996 t. 1 Biuletyn Informacyjny / Światowy Związek Żoł- nierzy Armii Krajowej. Okręg Poznań.— Do Rzeczy. — 2017 nr 10, 23, 39 ; 2018 nr 9, 11 2006 nr 2 Duży Format. — 2006 nr 37 Biuletyn Informacyjny / Światowy Związek Żoł- Dzieje Najnowsze. — 1980 nr 1 ; 1981 nr 3 ; 1989 nierzy Armii Krajowej. Okręg Warszawa.— nr 1 ; 1996 nr 2 ; 1998 nr 3-4 ; 1999 nr 4 ; 1999 nr 3/4 2002 nr 3-4 ; 2005 nr 1 ; 2007 nr 1 ; 2008 nr Biuletyn Informacyjny / Światowy Związek Żoł- 1 nierzy Armii Krajowej. Zarząd Główny.— Dziennik Polski (Londyn). — 2005 nr 150 ; 2007 2000 nr 2 ; 2003 nr 3, 5, 10-11 ; 2005 nr 5/6, nr 189 9/10, 11/12 ; 2006 nr 2, 3/4, 5/6, 7/8 ; 2007 Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza (Londyn). nr 1, 3-4 ; 2008 nr 2-3, 8, 12 ; 2009 nr 3, 9 — 1945 nr 239-240, 273, 281, 285, 305 ; specjalny, 11 ; 2011 nr 2-4, 7, 10-11 ; 2012 1946 nr 8, 15, 18, 23, 39-40, 43-52, 70-71, nr 1-5, 7, 12 ; 2013 nr 3-7, 9-12 ; 2014 nr 2-6 75-77, 79, 112, 114-116, 123, 129, 134, 142, ; 2015 nr 4-7, 10 ; 2016 nr 3-4, 8, 11 ; 2017 145, 147, 169, 174-175, 177, 187, 195-196, nr 3, 5, 11-12 199, 206, 210, 223, 226, 237, 240-242, Biuletyn Informacyjny / Światowy Związek Żoł- 246, 249, 254-255, 263-264, 266-267, 269, nierzy Armii Krajowej. Zrzeszenie Wolność 282-284, 289, 294-295, 301, 307 ; 1947 nr i Niezawisłość Lublin. — 1994 nr 4-5 ; 1995 3, 5-11, 13-18, 21-24, 26-27, 30-34, 37-38, – 5 – WYKAZ CZASOPISM 42, 46-48, 50-52, 60, 64, 75-77, 90, 92-94, nr 56, 79, 85, 189, 208, 226, 232 ; 2016 nr 98-99, 106, 110, 113-115, 118-119, 121-122, 21, 34, 38, 42, 49, 51, 96, 109, 111, 117 124, 131-132, 145, 148-149, 156, 162, Gdański Przekaz. — 1996 nr 8/9 ; 1997 nr 1, 3 164, 168-169, 171-172, 174, 176-179, 182, Głos. — 1989 nr 55 ; 1990 nr 56/57, 58/59, 184-185, 187-195, 197, 199-201, 203-206, 60/61, 62/63 ; 1991 nr 72/73 208-209, 212-215, 217-221, 223-224, 227, Głos Kombatanta Armii Ludowej. — 1997 nr 5, 230, 232, 236-238, 241, 248, 251-252, 254, 12 ; 1998 nr 2 ; 2000 nr 10-12 ; 2001 nr 3, 256, 259, 264, 268-269, 273, 279, 281, 5-6, 12 ; 2005 nr 1 283, 285, 289-291, 294, 296-297, 300-301, Głos Kombatanta z Prowincji. — 1997 nr 1-5 ; 304-305, 307-308 ; 1948 nr 7-8, 27, 29, 31-32, 1998 nr 3-8, 10 ; 1999 nr 1-9 ; 2000 nr 2-7, 37, 40-42, 49, 52, 54-55, 66, 71, 108, 111, 9, 10/11, 12 ; 2001 nr 1, 2/3, 4/5, 6-7 114, 117, 123, 126 ; 1996 nr 201 ; 1997 nr 3 Głos Polski Walczącej. Tygodnik Armii Krajo- ; 2003 nr 155 (właśc. 156), 156 (właśc. 157), wej. — 1945 nr 54 217 [właśc. 214] Głos Weterana i Rezerwisty. — 2000 nr 8 ; 2001 Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza. Tydzień nr 5 Polski (Londyn). — 1997 nr 41 ; 2006 nr Grot. — 2003 nr 16 44-45 ; 2007 nr 6 Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza. Wyd. A Jutro Polski.