Zarząd Powiatu w Pleszewie AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA WRAZ Z PLANEM GOSPODARKI ODPADAMI POWIATU PLESZEWSKIEGO TOM I PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA NA LATA 2010 – 2013 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2014 – 2017 2010 r. Aktualizacja programu ochrony środowiska powiatu pleszewskiego SPIS TREŚCI 1. WSTĘP ............................................................................................................................................... 3 1.1 Przedmiot opracowania 3 1.2 Cel i zakres opracowania 3 1.3 Podstawa prawna opracowania 3 1.4 Raporty z realizacji programu ochrony środowiska 4 2. CHARAKTERYSTYKA POWIATU .................................................................................................... 4 2.1. Położenie i uwarunkowania z nim związane 4 2.2. Stan przestrzeni 6 2.3. Społeczność 8 2.4. Gospodarka 12 3. OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO ............................................................................. 16 3.1 Ochrona przyrody i krajobrazu 16 3.2 Ochrona i zrównoważony rozwój lasów 34 3.3 Ochrona powierzchni ziemi 42 3.4 Ochrona zasobów kopalin i wód podziemnych 56 4. ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE MATERIAŁÓW, WODY I ENERGII 65 4.1. Materiałochłonność, wodochłonność, energochłonność i odpadowość produkcj 65 4.2. Wykorzystanie energii odnawialnej 71 4.3. Kształtowanie stosunków wodnych i ochrona przed powodzią 81 5. ŚRODOWISKO I ZDROWIE. DALSZA POPRAWA JAKOŚCI 86 5.1. Jakość wód 86 5.2. Zanieczyszczenie powietrza 125 5.3. Poważne awarie przemysłowe 134 5.4. Oddziaływanie hałasu 140 5.5. Oddziaływanie pól elektromagnetycznych 149 5.6. Odpowiedzialność za szkody w środowisku 154 6 NARZĘDZIA I INSTRUMENTY REALIZACJI PROGRAMU .............................................................. 156 6.1 Wdrażanie i realizacja powiatowego programu ochrony środowiska 156 6.2 Narzędzia i instrumenty programowo-planistyczne 158 6.3. Okresowa kontrola realizacji celów i zadań zapisanych w programie ochrony środowiska 158 6.4. Narzędzia i instrumenty reglamentujące możliwości korzystanie 159 6.5. Narzędzia i instrumenty finansowe 159 6.6. Narzędzia i instrumenty karne i administracyjne 163 6.7. Działalność kontrolna powiatu 164 6.8. Edukacja społeczności lokalnej 164 6.9. Udział społeczeństwa w podejmowaniu decyzji 165 7. STRESZCZENIE PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA ............................................................. 165 2 Aktualizacja programu ochrony środowiska powiatu pleszewskiego 1. WSTĘP 1.1 Przedmiot opracowania Przedmiotem niniejszego opracowania jest aktualizacja uchwalonego przez Radę Powiatu w Pleszewie Uchwałą Nr XIV/88/03 z dnia 18 grudnia 2003 r. „Powiatowego Programu Ochrony Środowiska na lata 2004 – 2007 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2008 – 2011”. Przedmiotowa aktualizacja swoją strukturą i zawartością, dostosowuje zawarte cele i założenia w pierwotnym dokumencie, uwzględniając aktualny stan prawny w zakresie ochrony środowiska oraz uwarunkowania lokalne. 1.2 Cel i zakres opracowania Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (t.j. z 2010r. Dz. U. Nr 185 poz. 1243 ), przyjęte dokumenty podlegają aktualizacji nie rzadziej niż co 4 lata. Celem niniejszego opracowania jest aktualizacja programu ochrony środowiska powiatu pleszewskiego, uwzględniając raport z realizacji programu ochrony środowiska, za okres 2004- 2005, sporządzony we wrześniu 2006 r. oraz raport za okres 2006-2008, sporządzony w listopadzie 2009r., przez Zarząd Powiatu w Pleszewie. Program swoją strukturą bezpośrednio nawiązuje do Polityki ekologicznej Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016. Niniejsze opracowanie określa kierunki polityki ekologicznej dla powiatu pleszewskiego na lata 2010-2013 oraz 2014-2017 i należy je traktować jako wypełnienie obowiązku aktualizacji Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007- 2010, a więc odniesienia jej celów i niezbędnych działań do aktualnej sytuacji społeczno- gospodarczej oraz stanu środowiska. Konieczność przedmiotowej aktualizacji wynika również z faktu uzyskania przez Polskę członkowstwa w Unii Europejskiej. Stwarza to z jednej strony, szansę szybkiego rozwiązania wielu problemów ochrony środowiska i poprawy jakości życia mieszkańców powiatu pleszewskiego, z drugiej jednak strony oznacza konieczność spełnienia wielu wymagań wynikających z ratyfikowanego Traktatu Akcesyjnego oraz osiągania celów wspólnotowej polityki ekologicznej. 1.3 Podstawa prawna opracowania Podstawa prawna sporządzenia niniejszej aktualizacji wynika z obowiązków, jakie na powiaty zostały nałożone przez ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) oraz ustawę z dnia z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085 z późn. zm.), które to akty prawne wprowadziły konieczność i określiły termin 3 Aktualizacja programu ochrony środowiska powiatu pleszewskiego sporządzenia ww. dokumentu. Zakres merytoryczny niniejszej aktualizacji określają „Wytyczne sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym”, opracowane w grudniu 2002 r. przez Ministerstwo Środowiska oraz przyjęty przez Radę Powiatu w Pleszewie 18 grudnia 2003 r. Program ochrony środowiska. Niezwykle istotnym elementem niniejszej aktualizacji, związanym z koniecznością zdawania przez Zarząd Powiatu co dwa lata sprawozdania przed Radą Powiatu w Pleszewie z jego realizacji, jest zbilansowanie potrzeb z możliwościami finansowymi, a więc osadzenie go w realiach ekonomicznych powiatu. 1.4 . Raporty z realizacji programu ochrony środowiska Punktem odniesienia stopnia realizacji zadań i określenia celów dla powiatu pleszewskiego w zakresie ochrony środowiska są raporty z realizacji programu ochrony środowiska za okres 2004-2005, sporządzony we wrześniu 2006 r. i raport za okres 2006-2008, sporządzony w listopadzie 2009, przez Zarząd Powiatu w Pleszewie. Mimo tak krótkiego okresu czasu jaki upłynął od zatwierdzenia programu ochrony środowiska nastąpiły zmiany w przepisach na tyle znaczące, że część zadań zapisanych w programie uległa zdezaktualizowaniu. Ponadto niektóre z zadań obciążających samorząd powiatowy wymagają znacznych nakładów finansowych, co niejednokrotnie jest podstawową przyczyną braku ich realizacji. W tym przypadku ważną sprawą jest określenie priorytetów dla poszczególnych zadań i określenie konieczności ich wykonania w określonym czasie. 2. CHARAKTERYSTYKA POWIATU 2.1. Położenie i uwarunkowania z nim związane Zgodnie z podziałem Polski na mezoregiony fizycznogeograficzne wg Kondrackiego obszar powiatu należy do prowincji Niżu Środkowoeuropejskiego, podprowincji Niziny Środkowopolskie, makroregionu Nizina Południowowielkopolska. Nizina Południowowielkopolska położona jest pomiędzy pojezierzami Leszczyńskim i Wielkopolskim od północy, a Obniżeniem Milicko – Głogowskim i Wyżyną Małopolską od południa, w dorzeczu Warty (i częściowo środkowej Odry). W obrębie tego makroregionu wyróżniono 13 mezoregionów. Powiat Pleszewski znajduje się w obrębie mezoregionów Wysoczyzna Kaliska oraz Równina Rychwalska. Wysoczyzna Kaliska stanowi przedłużenie Wysoczyzny Leszczyńskiej i wyróżnia się większymi wzniesieniami, których wysokość wynosi od 125 –150 m.n.p.m. Na zachód od Dobrzycy występuje ciąg piaszczysto-żwirowych pagórków. Wschodnią część tego regionu przecina Prosna, zachodnia część odwadniana jest ku północy przez Obrę i Lutynię, ku południowi zaś przez dopływy Baryczy. Mezoregion ten obejmuje 2 623 km2. Równina Rychwalska stanowi obniżenie pomiędzy wysoczyznami Kaliską i Turecką, ograniczone od północy Doliną Konińską. W granicach tego mezoregionu położona jest północno – 4 Aktualizacja programu ochrony środowiska powiatu pleszewskiego wschodnia część powiatu pleszewskiego. Zachodnim jego skrajem przepływa dolna Prosna oraz dolny odcinek Lutyni. Powierzchnia Równiny Rychwalskiej wynosi 1186 km2. 5 Aktualizacja programu ochrony środowiska powiatu pleszewskiego 2.2. Stan przestrzeni Powiat Pleszewski położony jest w południowo-wschodniej części województwa wielkopolskiego. Graniczy on od wschodu z powiatami kaliskim i konińskim, od południa z powiatami ostrowskim i krotoszyńskim, od zachodu z powiatem jarocińskim, a od północy z powiatami wrzesińskim i słupeckim. Powiat Pleszewski tworzy 6 gmin: miejsko – wiejska Pleszew wiejskie: Gołuchów, Dobrzyca, Gizałki, Chocz, Czermin. Zajmują one łączną powierzchnię 713,0 km2. Co do wielkości powiat znajduje się na 22 miejscu wśród 35 powiatów w województwie wielkopolskim. Siedzibą powiatu jest miasto Pleszew, a w jego skład wchodzi 105 jednostek osadniczych (wsi sołeckich). Na obszarze tym zamieszkuje przeszło 60 tys. osób, z czego około 30 % stanowią mieszkańcy miasta Pleszewa. Pod względem liczby ludności powiat znajduje się na trzynastym miejscu w województwie. Do najważniejszych szlaków komunikacyjnych przechodzących przez teren powiatu należą droga krajowa nr 12 Pleszew – Łódź oraz krzyżująca się z nią droga krajowa nr 11 Poznań – Katowice. Słabo rozwinięte na terenie powiatu są szlaki kolejowe. Linia kolejowa drugorzędna przebiega jedynie przez zachodnią część miasta i gminy Pleszew, w relacji Poznań – Ostrów Wlkp – Katowice. 17 km tej trasy znajduje się na terenie gminy Pleszew. Usytuowane są przy niej 3 stacje kolejowe w Pleszewie, Taczanowie i Bronowie. Stacja Pleszew dysponuje bocznicą kolejową i rampami wyładowczymi.