Strategia Rozwoju Gminy Szczebrzeszyn na lata 2016-2022 SZCZEBRZESZYN 2015 Eksperci uczestniczący w opracowywaniu strategii: PIOTR MAJCHRZAK, RAFAŁ DUDEK, Ikony użyte w dokumencie pochodzą ze strony: www.flaticon.com STRATEGIA ROZWOJU GMINY SZCZEBRZESZYN NA LATA 2016-2022 1 SPIS TREŚCI SPIS TREŚCI ....................................................................................................................................................2 1. Wstęp ........................................................................................................................................................4 2. Przesłanki opracowania nowej strategii rozwoju ......................................................................................5 3. Metodologia opracowania strategii ..........................................................................................................6 4. Zgodność strategii z innymi dokumentami strategicznymi .......................................................................8 5. Raport o stanie gminy. Analiza i diagnoza strategiczna ............................................................................9 5.1. Położenie, infrastruktura, przestrzeń i środowisko ........................................................................... 9 5.1.1. Położenie administracyjne i geograficzne .................................................................................. 9 5.1.2. Dostępność komunikacyjna gminy oraz infrastruktura komunikacyjna .................................. 10 5.1.3. Sieć osadnicza oraz zagospodarowanie przestrzenne.............................................................. 16 5.1.4. Walory przyrodnicze i kulturowe ............................................................................................. 16 5.1.5. Infrastruktura wodno-ściekowa ............................................................................................... 20 5.1.6. Infrastruktura zagospodarowywania odpadów ....................................................................... 22 5.1.7. Infrastruktura energetyczno-oświetleniowa ............................................................................ 25 5.1.8. Infrastruktura teleinformatyczna ............................................................................................. 31 5.1.9. Pozycja gminy w regionalnej i krajowej polityce przestrzennej ............................................... 33 5.2. Infrastruktura społeczna ................................................................................................................. 34 5.2.1. Sytuacja demograficzna............................................................................................................ 34 5.2.2. Wiek i struktura wykształcenia mieszkańców .......................................................................... 38 5.2.3. Gospodarstwa domowe oraz źródła ich utrzymania ................................................................ 45 5.2.4. Sytuacja mieszkaniowa (mieszkalnictwo)................................................................................. 47 5.2.5. Infrastruktura oświatowo-edukacyjna ..................................................................................... 50 5.2.6. Infrastruktura sportowa ........................................................................................................... 56 5.2.7. Infrastruktura kultury ............................................................................................................... 57 5.2.8. Ochrona zdrowia, wykluczenie i opieka społeczna .................................................................. 64 5.2.9. Bezpieczeństwo publiczne ........................................................................................................ 68 5.2.10. Jakość życia w gminie ............................................................................................................. 74 5.3. Gospodarka i rynek pracy ................................................................................................................ 75 5.3.1. Rolnictwo .................................................................................................................................. 75 STRATEGIA ROZWOJU GMINY SZCZEBRZESZYN NA LATA 2016-2022 2 5.3.2. Przedsiębiorczość ..................................................................................................................... 79 5.3.3. Turystyka .................................................................................................................................. 92 5.3.4. Rynek pracy i bezrobocie .......................................................................................................... 96 5.3.5. Odnawialne źródła energii ..................................................................................................... 101 5.3.6. Atrakcyjność inwestycyjna gminy ........................................................................................... 108 5.3.7. Możliwości budżetowe i zdolność inwestycyjna Gminy ......................................................... 109 5.4. Jakość rządzenia w gminie ............................................................................................................. 122 5.4.1. Administracja i jakość kadr ..................................................................................................... 122 5.4.2. Współpraca z innymi podmiotami ......................................................................................... 123 5.4.3. Planowanie strategiczne......................................................................................................... 126 5.4.4. Promocja gminy ...................................................................................................................... 126 5.5. Analiza SWOT ................................................................................................................................ 128 6. Rozwój strategiczny Gminy Szczebrzeszyn w latach 2015-2022 .......................................................... 131 6.1 Wizja gminy .................................................................................................................................... 131 6.2 Misja gminy oraz cele strategiczne ................................................................................................ 132 6.2.1. Misja rozwoju ......................................................................................................................... 132 6.2.2. Priorytetowe obszary rozwoju (cele strategiczne) oraz cele operacyjne ............................... 133 6.3 Cele operacyjne i kierunki działań .................................................................................................. 135 6.3.1. Priorytet 1. Gmina Szczebrzeszyn atrakcyjna dla turystów oraz przyjazna środowisku naturalnemu ..................................................................................................................................... 135 6.3.2. Priorytet 2. Gmina Szczebrzeszyn z efektywną gospodarką oraz nowoczesnym rolnictwem 141 6.3.3. Priorytet 3. Gmina Szczebrzeszyn atrakcyjnym i komfortowym miejscem zamieszkania i pobytu .............................................................................................................................................. 149 6.4. Wdrażanie i finansowanie strategii ............................................................................................... 165 6.4.1. System instytucjonalny wdrażania strategii ........................................................................... 165 6.4.2. Finansowanie strategii............................................................................................................ 167 6.5. Monitoring i ocena realizacji strategii ........................................................................................... 172 1. Załączniki: ......................................................................................................................................... 173 Załącznik nr 1: Wykaz wskaźników monitoringowych ......................................................................... 173 Spis wykresów, tabel, rysunków. ............................................................................................................. 177 STRATEGIA ROZWOJU GMINY SZCZEBRZESZYN NA LATA 2016-2022 3 1. Wstęp Strategia Rozwoju Gminy Szczebrzeszyn na lata 2016-2022 została opracowana przez firmę Lubelska Akademia Rozwoju Piotr Majchrzak i powstała na mocy umowy z gminą Szczebrzeszyn nr SOK.032.91.2015 z dnia 22 lipca 2015 roku. W umowie określono zasady, tryb i harmonogram opracowania strategii, a także model prac nad strategią z zaangażowaniem zewnętrznego wsparcia eksperckiego. Strategia składa się z trzech zasadniczych części: diagnostycznej, strategicznej i wdrożeniowej. STRATEGIA ROZWOJU GMINY SZCZEBRZESZYN NA LATA 2016-2022 4 2. Przesłanki opracowania nowej strategii rozwoju Główną przesłanką opracowania nowej strategii była konieczność stworzenia nowego, profesjonalnego i długofalowego dokumentu odpowiadającego oczekiwaniom i wyzwaniom współczesności oraz konieczność włączenia w proces jego tworzenia wszystkich opiniotwórczych środowisk z terenu gminy Szczebrzeszyn. Przesłankę do rozpoczęcia prac stanowiła również potrzeba przeprowadzenia oceny efektów realizowanej w latach 2007-2015 strategii oraz dokonanie na tej podstawie stosownych zmian i uzupełnień. Istotnym powodem opracowania nowego dokumentu była również konieczność dostosowania jego zapisów do