ARTYSTYCZNY RÓD KOSSAKÓW 21 lipca 2008 – 1 wrzeÊnia 2008 Z przyjemnoÊcià prezentujemy Paƒstwu kolejnà wystaw´ w galerii Marchand, dedykowanà tym razem szczególnie mi∏oÊnikom koni, historii polskiego or´˝a i wyjàtkowej rodziny Kossaków. W powszechnej ÊwiadomoÊci do dnia dzisiejszego, Kossakowie sà synonimem tradycyjnej i patriotycznej sztuki, która trafia∏a i w dalszym ciàgu trafia w potrzeby szerokiej rzeszy mi∏oÊników malarstwa. Nale˝y pami´taç, ˝e obrazy Kossaków zawsze sprzedawa∏y si´ znakomicie i z dumà zdobi∏y Êciany wielu mieszczaƒskich i szlachec- kich domów. Prekursor familii Juliusz Kossak wielkà klasà swego malarstwa utorowa∏ drog´ sukcesu rodzinie. To on wpro- wadzi∏ patriotycznego ducha we wszystkie jej pokolenia. Dzi´ki niemu mamy Êwietnie namalowane obrazy, przedstawiajàce najwa˝niejsze dla polskiej historii sceny, s∏awiàce chwa∏´ polskiego or´˝a, bohaterstwo dowódców i ˝o∏nierzy; obrazy reprodukowane wsz´dzie – niegdyÊ w prasie, a dzisiaj w kolorowych albumach. Juliusz Kossak wybra∏ akwarel´ jako podstawowe narz´dzie pracy i nale˝y uznaç, ˝e sta∏ si´ bodaj˝e najlepszym polskim akware- listà. Jego talent i przywiàzanie do patriotycznej tematyki, zapewni∏y mu wdzi´cznà pami´ç rodaków. Pogrzeb Juliusza Kossaka przyciàgnà∏ t∏umy i sta∏ si´ wielkà manifestacjà polskoÊci. Syn Wojciech, który przejà∏ artystyczny talent, kontynuowa∏ i rozwinà∏ tematyk´ Juliusza. Pos∏ugiwa∏ si´ far- bami olejnymi, ale jego wczesne kompozycje równie˝ wykazujà detaliczny kunszt ojca. W póêniejszym okresie, kiedy malowa∏ bardzo du˝o obrazów, ukazywa∏ postacie swobodniej, jednak w dalszym ciàgu nie odbiegajàc od realizmu i szybkimi sprawnymi uderzeniami p´dzla dodajàc im dynamiki. Oprócz scen historycznych, przedsta- wieƒ pomniejszych scen batalistycznych i pojedyƒczych ˝o∏nierzy, malowa∏ te˝ wiele portretów, g∏ównie konnych. Rodzin´ Kossaków okreÊlono jako znakomitych malarzy koni i tak ju˝ pozosta∏o. Jerzy Kossak, sukcesor s∏awy rodziny, by∏ bardzo utalentowany, ale nie mia∏ zapa∏u do nauki i rozwijania swoich umiej´tnoÊci. Stàd nierówny poziom jego prac. Niektóre sà bardzo dobre, a inne znacznie s∏absze, robione dla szyb- kiego zarobku. Widaç w nich rodzinnà manier´, którà próbowa∏o naÊladowaç wielu innych malarzy, niektórzy zresztà pomagali mu w szkicowaniu prac. Na rynku najwi´cej jest prac Jerzego Kossaka i sà one najtaƒsze. Dobre prace Wojciecha to ju˝ spory wydatek, ale zawsze by∏y bardziej cenione. Niestety prace Juliusza, nawet te popularne i szkicowe, sà drogie, przypominajàc o znaczàcej roli, jakà odegra∏ ten malarz w polskiej sztuce i historii. Mamy nadziej´, ˝e spoÊród prezentowanych dzie∏ wybiorà Paƒstwo takie, które zawisnà w domu i b´dà przypomina∏y o s∏ynnym malarskim rodzie Kossaków. ARTYSTYCZNY RÓD KOSSAKÓW WYSTAWA EXHIBITION PO¸ÑCZONA ZE SPRZEDA˚Ñ WITH SALE 21 lipca 2008 – 1wrzeÊnia 2008 21 July 2008 – 1 September 2008 godziny otwarcia galerii our gallery opening hours are: poniedzia∏ek – piàtek 11-19 Monday – Friday 11 am - 7 pm sobota 11-16 Saturday 11 am – 4 pm [email protected] [email protected] katalog dost´pny w internecie: Catalogue availiable on internet www.desa.pl, www.artinfo.pl www.desa.pl, www.artinfo.pl 4 patroni medialni Dziadzio siedzia∏ w pracowni przed sztalugà, bra∏ p´dzel do ust, namyÊla∏ si´ d∏ugo, pali∏ cygaro, strzàsa∏ jedwabny popió∏ w popielniczk´ starà. Rozrabia∏ na palecie soki fio∏kowe, deszczówk´ pomieszanà z zielenià wiosennà i mleko migda∏owe z siennà. Maria Pawlikowska Jasnorzewska Juliusz Kossak tak zosta∏ sportretowany w jednym z wierszy swojej wnuczki. Jak sam o sobie mówi∏, zapo- czàtkowa∏ artystycznà lini´ rodu Kossaków i postrzegany jest jako nestor rodziny. By∏ malarzem historyczno- - batalistycznym, który z wielkim upodobaniem i talentem malowa∏ konie, co zyska∏o mu popularnoÊç wÊród polskiej szlachty i nie tylko. Jego obrazy w wi´kszoÊci sà niewielkich rozmiarów, wykonane w technice akwarelowej, w której doszed∏ do mistrzostwa. By∏ równie˝ ilustratorem i grafikiem. Urodzi∏ si´ 29 paêdziernika 1824 roku w Nowym WiÊniczu w rodzinie ziemiaƒskiej. Od najm∏odszych lat wyka- zywa∏ du˝y talent rysunkowo malarski, który poczàtkowo objawia∏ si´ w Êwietnych karykaturach nauczycieli i ko- legów z klasy. By∏ chwalony za swoje umiej´tnoÊci, jednak nikt nie bra∏ ich powa˝nie, a ju˝ na pewno nie polecano mu zawodu malarza. Poczàtkowo, ulegajàc presji rodziny, a zw∏aszcza matki, zapisa∏ si´ w 1842 roku na studia prawnicze na Uniwersytecie Lwowskim. Nie pozosta∏ tam d∏ugo, gdy˝ ju˝ w 1844 roku zrezygnowa∏ z dalszej nauki prawa i postanowi∏ mimo wszystko kszta∏ciç si´ artystycznie. Pierwszym nauczycielem rysunku Juliusza zosta∏ Jan Maszkowski, do którego klasy ucz´szcza∏. Kolejnym jego nauczycielem, udzielajàcym mu nieregularnych lekcji by∏ Piotr Micha∏owski. W 1847 roku odby∏a si´ pierwsza wystawa obrazów Kossaka. Zachwyci∏ wtedy publicznoÊç malowanymi przez siebie koƒmi. Pierwszà swoja podró˝ zagraniczna, odby∏ w 1852 roku. Uda∏ si´ wtedy przez Wiedeƒ do Pesztu, a nast´pnie do Petersburga. Tam zwiedza∏ muzea i malowa∏ kopie obrazów. Dzi´ki pozyskanym Êrodkom uda∏ si´ wraz z ˝onà Zofià do Pary˝a, co by∏o spe∏nieniem jego m∏odzieƒczych marzeƒ. W stolicy Francji na Êwiat przyszli wszyscy trzej synowie Juliusza. Bliêniacy Wojciech i Tadeusz oraz m∏odszy Stefan. W 1868 roku powróci∏ do kraju i zamieszka∏ w Warszawie. B´dàc ju˝ uznanym malarzem postanowi∏ dosko- naliç swój warsztat. W tym celu uda∏ si´ do Monachium Ucz´szcza∏ do pracowni Franciszka Adama, gdzie malowa∏ równie˝ Józef Brandt. Wracajàc do kraju postanowi∏ zmieniç Warszaw´ na Kraków, gdy˝ nie chcia∏, aby jego dzieci kszta∏ci∏y si´ w zrusyfikowanych szko∏ach. Wtedy naby∏ will´ poczàtkowo zwanà Wygodà, ale obecnie du˝o lepiej znanà jako Kossakówka. Dom sta∏ si´ miejscem spotkaƒ Êwiata artystycznego Krakowa. Tam mieszkali póêniej dwaj kolejni malarze z rodziny Wojciech i Jerzy. Juliusz Kossak zmar∏ w 1899 roku w Krakowie, jak g∏osi rodzinna legenda z powodu kurtuazji dla dam, gdy˝ ustàpi∏ swojà sypialnie córce, a sam poszed∏ spaç do nie ogrzewanej pracowni, co przep∏aci∏ zapaleniem p∏uc. 6 TERLIKOWSKI W¸ODZIMIERZ W¸ODZIMIERZ Juliusz Kossak 7 1 Dru˝ba krakowski na koniu, 1889 akwarela/papier, 31,8 x 24,4 cm (w Êwietle p-p) sygnowany i datowany p.d.: ‘ Juliusz Kossak|1889’ 9 10 2 Kupno lub sprzeda˝ konia, 1860 akwarela/papier, 33 x 45 cm (w Êwietle p-p) sygnowany p.d.: ‘Juliusz Kossak/1860’ Obraz reprodukowany: Stefania Krzysztofowicz-Kozakowska, Kossakowie, Wroc∏aw 2005, s.24-25 11 12 3 Hucu∏ na koniu, 1889 akwarela/papier, 31,3 x 24 cm (w Êwietle p-p) sygnowany i datowany l.d.: ‘Juliusz Kossak|1889’ 13 Wojciech Kossak postrzegany by∏ przez znajomych i rodzin´ jako prawdziwy król ˝ycia. Uwielbia∏ podró˝e, wy- kwintne stroje i … pi´kne kobiety. Zawsze czarujàcy i ujmujàcy, w swym malarstwie pozosta∏ wierny historyzmowi i scenom batalistycznym. Zapami´tany zosta∏ jako malarski kronikarz wojen napoleoƒskich i powstania styczniowego. By∏ wspó∏twórcà panoramy Rac∏awickiej i panoramy Bitwy pod Somosierrà. Spod jego p´dzla wychodzi∏y równie˝ liczne portrety i wizerunki koni. Urodzi∏ si´ w noc sylwestrowà w 1856 roku w Pary˝u, gdzie wówczas mieszkali jego rodzice. Nast´pnie wraz z rodzina przeniós∏ si´ do Warszawy, a nast´pnie do Krakowa. Poczàtkowo uczy∏ si´ malarstwa od swojego ojca Juliusza. W latach 1871–1873 studiowa∏ w Szkole Rysunku i Malarstwa pod kierunkiem W∏adys∏awa ¸uszczkiewi- cza, a potem do 1875 r. w Akademii Monachijskiej u profesorów Aleksandra Strähubera i Aleksandra Wagnera. W 1889 roku o˝eni∏ si´ z Marià z Kisielnickich i zamieszka∏ na sta∏e w Kossakówce, którà przebudowa∏. Po- wsta∏a wówczas nowa pracownia malarska, gdzie Wojciech tworzy∏ przez blisko 50 lat. W tej rodowej siedzibie urodzi∏y si´ wszystkie jego dzieci, syn Jerzy –malarz oraz córki Maria Pawlikowska-Jasnorzewska-poetka i Mag- dalena Samozwaniec -pisarka. Wojciech du˝o podró˝owa∏. Jako malarz i protegowany cesarza Wilhelma II, a˝ do I Wojny Âwiatowej cià- gle przemieszcza∏ si´ pomi´dzy Wiedniem a Krakowem. Jednym z jego ulubionych miast by∏ Pary˝, który cz´sto odwiedza∏. W celach zarobkowych kilkakrotnie odby∏ podró˝ za ocean do Stanów Zjednoczonych. Jego twór- czoÊç by∏a bardzo popularna wÊród tamtejszej Polonii. Wojciech Kossak zmar∏ w 1942 roku w Krakowie. Pozostawi∏ po sobie liczne obrazy s∏awiàce Polsk´ i jej wojskowà histori´ oraz portrety i sceny rodzajowe b´dàce Êwiadectwem ˝ycia przedwojennego ziemiaƒstwa. Wojciech Kossak 16 4 Portret konny hr. Maksymiliana Miel˝yƒskiego (?), 1879 olej/tektura, 47 x 38,5 cm sygnowany i datowany l.d.:’WKossak 1879/w Kàkolewie’ Hr. Maksymilian Miel˝yƒski by∏ drugim dzieckiem w∏aÊciciela maj´tnoÊci paw- ∏owickich hr. Leona Miel˝yƒskiego i Felicji z Potockich. W sk∏ad majàtku Paw- ∏owice, wchodzi∏o Kàkolewo, którym Maksymilian zarzàdza∏ w imieniu swojego ojca. Prawdopodobnie m∏ody Wojciech Kossak podczas wakacji zawita∏ do jego majàtku i sportretowa∏ hrabiego. 17 18 5 Sanitariuszka, 1919 olej/deska, 48,2 x 60 cm sygnowany i datowany poÊrodku u do∏u: ‘Wojciech Kossak|1919’ 19 20 6 Po bitwie- Refugium Dolentium, 1915 olej/p∏ótno, 108,3 x 74,2 cm sygnowany i datowany l.d.: ‘Rodaki 1915/Olkuskie/Wojciech Kossak’ na odwrociu na blejtramie nalepka TZSP 1917 roku Obraz reprodukowany: K. Olszanski, Wojciech Kossak, Kraków 1990 r., poz. kat. 211. 21 22 7 Wojskowy sygna∏, 1927(?) olej/p∏ótno, 51,2 x 59,2 cm sygnowany i datowany l.d.:’ Wojciech Kossak 1927(?)’ Na odwrocie piecz´ç herbowa „Kos” 23 24 8 Husaria przed Janem III Sobieskim pod Wiedniem, 1923 olej /p∏ótno, 100x 145 cm sygnowany i datowany l.d.: ‘Wojciech Kossak|1923’ 25 26 9 Pogoƒ, 1922 olej/p∏ótno, 52,5 x 70 cm sygnowany i datowany l.d.: ‘Wojciech Kossak/1922’ 27 10 Tr´bacz, 1932 olej/dykta, 49,2 x 39,6 cm sygnowany i datowany p.d.: ‘Wojciech Kossak|1932’ 29 30 11 Portret konny ppor Söehnela, 1923 olej/p∏ótno, 102,5 x 74,5 cm sygnowany i datowany p.d.:’Wojciech Kossak/1923’ Obraz reprodukowany: Kazimierz Olszaƒski, Wojciech Kossak, Zak∏ad im.