Arslantepe Yönetim Planı 0 2019-2024 Özet ........................................................................................................................................................ 3 Arslantepe ..................................................................................................................................... 3 Yönetim Yetkilisi Kurumlar ...................................................................................................... 5 Yönetim Planı ............................................................................................................................... 5 Yönetim Planının Yasal Statüsü ............................................................................................... 6 Planlama Süreci / Ekip ve Katkıda Bulunanlar ..................................................................... 7 BÖLÜM I:ALANI KAVRAMAK ...................................................................................................... 9 1. ALANIN TARİHİ VE AÇIKLAMASI ................................................................................. 9 1.1. Giriş .................................................................................................................................... 9 1.2. Coğrafi Konum ve Jeolojisi ........................................................................................... 9 1.3. Araştırmaların Tarihi .................................................................................................... 10 1.3.1. Tarihöncesi İskân: Arslantepe’de Geç Kalkolitik Dönem ................................. 11 1.3.2. Erken Bronz Çağı .................................................................................................... 20 1.3.3. Orta Bronz Döneminden Demir Çağına (Dönem V ila III). Hitit “Egemenliği” altında Yeni Gelişmeler ve Geç Hitit Melid Krallığının Yükselişi ................................... 24 2. ARSLANTEPE’NİN GÜNÜMÜZDEKİ DURUMU ........................................................ 25 1 2.1. Mevcut Yönetim ve Organizasyon ............................................................................. 25 2.1.1. Yasal Statüsü ........................................................................................................... 25 2.1.2. Mülkiyet ve Sorumluluk ........................................................................................ 28 2.1.3. Peyzaj ve Çevre ....................................................................................................... 29 2.1.4. Civardaki Yerleşimlerin Sosyo-Ekonomik Yapısı .............................................. 29 2.2. Bilgi Kaynakları ve Arkeolojik Kayıtlar ................................................................... 32 2.2.1. Buluntular ................................................................................................................ 32 2.2.2. Evrak, Fotoğraf ve Dijital Arşiv ............................................................................ 32 2.2.3. Yayınlar .................................................................................................................... 33 2.2.4. Web sitesi ................................................................................................................. 34 2.3. Alanın Hâlihazırdaki Durumu ................................................................................... 34 2.3.1. Kazıların Şu Anki Durumu ................................................................................... 34 2.3.2. Arkeolojik Alanda Koruma ve Konservasyon ................................................... 35 2.3.3. Buluntuların Restorasyonu ve Konservasyonu ................................................. 43 2.3.4. Sahada sunum ......................................................................................................... 44 2.4. Turizm ............................................................................................................................. 52 2.5. Arslantepe’nin Tanıtımı ............................................................................................... 54 2.5.1. Arslantepe Konferansları....................................................................................... 54 2.5.2. Arslantepe Öğrencilere Anlatılıyor ...................................................................... 56 2.5.3. Tur Rehberlerinin Arslantepe Ziyareti ................................................................ 56 2.5.4. Malatya’nın Mirası Arslantepe Projesi ................................................................ 57 2.5.5. Yerel Halk Arslantepe’yi Geziyor ........................................................................ 58 2.5.6. Malatya Film Festivali ve Tarhunza Heykelciği ................................................ 58 2.5.7. Arslantepe Belgeseli: Belleğin Tutkusu - Arslantepe) ....................................... 59 2.5.8. İlk Uygarlıklar Belgeseli ........................................................................................ 60 2.5.9. Yeni Malatyaspor Maçlarında Arslantepe Pankartları ..................................... 61 2.5.10. Malatya ve Kayısı ................................................................................................... 62 BÖLÜM II: ALANI DEĞERLENDİRMEK ................................................................................... 63 1. PAYDAŞLAR.......................................................................................................................... 63 2. DEĞER ANALİZİ VE ÖNEM BEYANI ............................................................................. 66 2.1. Üstün Evrensel Değer Beyanı ...................................................................................... 66 2.2. Arslantepe’nin Değerleri ............................................................................................. 67 2 3. GZFT ANALİZİ ..................................................................................................................... 69 BÖLÜM III: ALANI PLANLAMAK .............................................................................................. 74 1. VİZYON BEYANI .................................................................................................................. 74 2. YÖNETİM HEDEFLERİ ....................................................................................................... 74 3. YÖNETİM POLİTİKALARI ................................................................................................ 74 4. EYLEM PLANI ....................................................................................................................... 76 5. UYGULAMA VE İZLEME STRATEJİSİ ........................................................................... 83 5.1. Genel Yapı ...................................................................................................................... 83 5.2. İzleme Göstergeleri ....................................................................................................... 83 BIBLIYOGRAFYA ............................................................................................................................. 92 Özet Arslantepe Arslantepe, yaklaşık 4.5 hektar alan üzerinde kurulmuş, 30 metre yüksekliğinde ve bereketli Malatya Ovasının ortasında yer alan, Fırat Nehri kıyısına yaklaşık on iki kilometre uzaklıkta bir höyüktür. Alan, Asur Kralı II. Sargon tarafından M.Ö. 732 yılında son verilen Geç Hitit Devletine kadar – şehir Hitit kaynaklarında Malitiya, Geç Asur ve Urartu kaynaklarında ise Melid, Meliddu veya Meliteya olarak zikredilmektedir – M.Ö. en az 6. binyıldan itibaren birkaç bin yıl yerleşim görmüştür. Kısa süren Geç Asur işgallerinden sonra, bölge bir süre terk edilmiş, Geç Roma döneminde yeniden yerleşim görmüş ve ardından Bizans / Orta Çağ döneminde bir mezarlık olarak kullanılmıştır. Arslantepe, Malatya Ovasındaki en büyük höyüktür ve bin yıllık tarihi boyunca bölgenin merkezi olmuştur. 3 Arslantepe genel görünüm (Kaynak: MAIAO) İtalya Roma Sapienza Üniversitesi Arkeoloji Heyetince 55 yılı aşkın süredir yapılan kazılar sonucu ortaya çıkarılan uzun tarihi, tüm bölgenin tarihinin yanı sıra yaşanan gelişimini belirleyen karmaşık olguları ve Yakın Doğu’nun farklı uygarlıklarıyla olan değişken ilişkilerini açık biçimde ortaya koymaktadır. Arslantepe günümüzde, Doğu Anadolu ve civarındaki bölgelerin binlerce yıla uzanan tüm tarihini açık biçimde yansıtmaktadır. Ayrıca, yazı icat edilmeden önceki bir dönemde ortaya çıkan devletin ve ileri düzey bir bürokrasinin doğuşuna ilişkin karmaşık süreçleri ortaya koymakta ve çağdaş dünyanın temelini oluşturan bu yeni toplumun oluşumuna dair bilgiler sunmaktadır. Tarihini önemli ölçüde belirleyen yoğun ve değişken dış ilişkileri sayesinde gerçek manada coğrafi ve kültürel bir sınırda yer almış Arslantepe, Yakın Doğu’nun farklı uygarlıklarında yaşanan temel olaylar ve değişimlere de tanıklık etmektedir. Tarihinin en erken evrelerinde, yani Kalkolitik Dönemde, Arslantepe’nin birçok kültürel özellik, yapısal model ve gelişim yönünü paylaştığı Suriye-Mezopotamya dünyasıyla yakın ilişkileri bulunmaktadır. 3. binyılın ilk yüzyıllarında Arslantepe’de yaşanan büyük değişiklikler yaşanırken, bu durum Mezopotamya türünden merkezi sistemin gelişimini durdurmuş ve Arslantepe’nin dış ilişkilerini farklı bir yön olan Doğu Anadolu ve Transkafkasya’ya kaydırmıştır. Arslantepe 2. binyılda, Fırat kıyılarına kadar uzanan Hitit İmparatorluğu’nun kültürel ve siyasi yörüngesine girmiştir. Bu ise yeni bir siyasi değişime yol açmış ve Arslantepe tarihinde başka