VILNIAUS PEDAGOGINIS UNIVERSITETAS LITUANISTIKOS FAKULTETAS Jurga Bartkevič ien ė Skandinavų literat ū ros recepcija Lietuvoje: istorija, vertimai, bibliografija Magistro darbas Darbo vadovė Doc. dr. S. Radzevič ien ė Vilnius 2009 1 Turinys 1.Įvadas.......................................................................................................................................................................................................3 1.1. Pratarmė................................................................................................................................................................................3 1.2. Vertimo istorijos fragmentai.................................................................................................................................................5 1.3. Vertimų ir jų kritikos raida Lietuvoje...................................................................................................................................7 2.Islandų literatūra.................................................................................................................................................................................12 2.1. Islandų istorijos ir literatūros raidos fragmentai................................................................................................................12 2.2. Ekscentriškoji Islandijos poezija lietuviškai......................................................................................................................14 2.3 Praeities aidai: senoji skandinavų kūryba ..........................................................................................................................18 2.4. Realistinio pasakojimo ir fantastinių naratyvų žaidimai vaikų literatūroje ......................................................................19 2.5. Islandų proza suaugusiems.................................................................................................................................................22 2.5.1. Halldóras Laxnessas – Islandijos šviesa.............................................................................................22 2.5.2. Islandų prozos vaivorykštė.................................................................................................................23 2.6. Be vertėjo nėra vertės.........................................................................................................................................................26 3. Danų literatūra....................................................................................................................................................................................28 3.1. Danų literatūros istorijos fragmentai.................................................................................................................................28 3.2. Danų vaikų literatūra..........................................................................................................................................................30 3.2.1. Didysis danų pasakininkas...........................................................................................................................................................................30 3.2.2. Herojų pasaulis................................................................................................................................................................32 3.3. Nobelio literatūros premijos laureatai................................................................................................................................34 3.3.1. Henrikas Pontoppidanas – kaimiškosios danų prozos atstovas .........................................................34 3.3.2. Istorija ir Darvinas Johaneso Vilhelmo Jenseno kūryboje ................................................................35 3.4. Danų prozos kelias.............................................................................................................................................................36 3.5. Fragmentuota poezija.........................................................................................................................................................40 3.6. Vertėjai poliglotai..............................................................................................................................................................41 4. Norvegų literatūra..............................................................................................................................................................................43 4.1. Norvegijos literatūros istorijos svarbiausi faktai...............................................................................................................43 4.2. Nobelio premijos laureatai ir Henrikas Ibsenas.................................................................................................................46 4.2.1. Tautos dainius Bjørnstjernas Bjørnsonas ..........................................................................................46 4.2.2. Spontaniškasis Knutas Hamsunas......................................................................................................47 4.2.3. Duoklė meilei ir istorijai (Sigridos Undset kūryba)...........................................................................49 4.2.4. Henrikas Ibsenas – norvegiškiausias norvegas..................................................................................50 4.3. Prozos jėga ir silpnybė.......................................................................................................................................................55 4.4. Norvegų vaikai...................................................................................................................................................................59 4.5. Vertėjai –literatūros skleidėjai...........................................................................................................................................61 5.Švedų literatūra....................................................................................................................................................................................63 5.1. Švedijos literatūros istorijos fragmentai............................................................................................................................63 5.2. Nobelio literatūros premijos laureatai ir Augustas Strindbergas.......................................................................................67 5.2.1. Selmos Lagerlöf krikščioniškasis pasaulis........................................................................................67 5.2.2. Švedų ir jų vadų autorius Verneris von Heidenstamas .....................................................................69 5.2.3. Eriko Axelio Karlfeldto autentiškoji kūryba ....................................................................................70 5.2.4. Päras Lagerkvistas – švedų modernizmo pionierius.........................................................................71 5.2.5. Užmirštasis Eyvindas Johnsonas.......................................................................................................71 5.2.6 Beribė Harrio Martinsono poezija......................................................................................................72 5.2.7. Augustas Strindbergas lietuviškame XXI a. teatre............................................................................73 5.3. Švedų proza – viskas skaitytina..........................................................................................................................................74 2 5.4. Švedų vaikų literatūra........................................................................................................................................................77 5.4.1. Pasaulio vaikų draugė........................................................................................................................77 5.4.2. Trys klasikai ir dar būrys kitų............................................................................................................80 5.5. Šiaurės dvasios atšvaitai švedų lyrikoje.............................................................................................................................82 5.6. Vertimai – vertėjų gyvenimas............................................................................................................................................84 6.Išvados...................................................................................................................................................................................................86 7.Priedai...................................................................................................................................................................................................88 7.1. Trumpa bibliografijos apžvalga.........................................................................................................................................88 7.2. Bibliografijos sąrašas.........................................................................................................................................................93 7.2.1. Islandų literatūros bibliografija.......................................................................................................................................93 7.2.2. Danų literatūros bibliografija........................................................................................................................................101