GMINNA STRATEGIA ROZWI ĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY KŁOMNICE na lata 2011 - 2017 Kłomnice 2011 rok Spis tre ści 1. Wst ęp………………………………………………………………………… 2 2. Diagnoza Gminy Kłomnice …………………………………… ………………4 2.1.Struktura terytorialna…………………………………………………… ………4 2.2.Struktura demograficzna…………………………………………………….…...6 2.3.Przyrost naturalny………………………………………………………………..8 3. Infrastruktura społeczna …………………………………………………….…8 3.1. Szkolnictwo……………………………………………………………………...8 3.2. Kultura i sport…………………………………………………………………...9 3.3. Ochrona zdrowia………………………………………………………………...9 3.4. Pomoc społeczna………………………………………………………………. 10 3.5. Organizacje pozarz ądowe………………………………………………………16 4. Dominuj ące problemy Gminy Kłomnice ……………………………………….16 4.1. Bezrobocie………………………………………………………………………16 4.2. Niepełnosprawno ść i długotrwała choroba………………………………….......19 4.3. Uzale żnienia i przemoc w rodzinie……………………………………………...21 4.4. Problemy ludzi starszych………………………………………………………..22 4.5 Problemy opieku ńczo wychowawcze w rodzinie………………………………..23 5. Analiza SWOT ……………………………………………………………………24 6. Cele strategiczne ………………………………………………………………….28 6.1. Systematyczna analiza istniej ących problemów społecznych…………………...28 6.2. Rozwijanie zintegrowanego systemu wsparcia na rzecz osób niepełnosprawnych i starszych…………………………………………………………………………….29 6.3.Budowanie systemu wsparcia dla osób bezrobotnych z uwzgl ędnieniem ich aktywizacji …………………………………………………………………………...30 6.4. Wsparcie rodzin z problemami opieku ńczo – wychowawczymi……….………..30 6.5. Budowanie systemu profilaktyki i rozwi ązywania problemów przemocy w rodzinie i uzale żnie ń …………………………………………………………………………..31 7. Zako ńczenie ……………………………………………………………………..32 1 1. Wst ęp Jednym z wa żniejszych zada ń samorz ądu gminnego jest stworzenie jak najlepszych warunków rozwoju gospodarczego oraz d ąż enie do poprawy życia mieszka ńców gminy. Proces zarz ądzania gmin ą w szczególno ści w aspektach jej rozwoju musi mie ć charakter aktywny i by ć nastawiony na kreowanie przyszło ści, a wi ęc winien by ć oparty na podej ściu strategicznym. Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (tekst jednolity Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz.1362 ) nało żyła na gminy obowi ązek opracowania i realizowania gminnej strategii rozwi ązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzgl ędnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwi ązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka. Gminna Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych ma w zało żeniach pełni ć rol ę schematu integruj ącego działania poszczególnych uczestników życia społecznego w gminie. Podstawow ą funkcj ą strategii jest z jednej strony – dostarczanie podmiotom polityki społecznej oraz mieszka ńcom informacji o długookresowych uwarunkowaniach infrastruktury społecznej, natomiast z drugiej strony – deklaracj ą i zobowi ązaniem władz gminy do podj ęcia okre ślonych przedsi ęwzi ęć i działa ń. W tym kontek ście strategia wskazuje cele, ich hierarchi ę, mo żliwo ści realizacji tych celów, jak te ż narz ędzia i instrumenty stosowane w procesie wdra żania kolejnych działa ń. Jest tak że programem rozwoju, który formułuje cele długofalowe i sposoby ich realizacji, ustala hierarchi ę, podporz ądkowuje działania dora źne celom długofalowym. Strategia ma charakter partnersko – społeczny. Okre śla kierunki i granice działa ń władz oraz udział innych partnerów. B ędzie stale aktualizowana i korygowana. Opracowana strategia umo żliwi wyłonienie głównych celów i kierunków polityki społecznej, podporz ądkuje działania dora źne działaniom długofalowym z wykorzystaniem silnych stron i szans rozwojowych, a kompensowanie słabych stron i zagro żeń .Pozwoli ona na lepsze zagospodarowanie zasobów ludzkich, sprz ętowych, obiektów, środków finansowych i wiedzy oraz zwi ększy szanse na pozyskiwanie dodatkowych, zewn ętrznych źródeł finansowania dla poszczególnych działa ń polityki społecznej. Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych ma stanowi ć podstaw ę do realizacji zada ń z zakresu pomocy społecznej w celu poprawy funkcjonowania tej cz ęś ci społeczno ści lokalnej, która jest zagro żona wykluczeniem społecznym. 2 Do współpracy nad opracowaniem strategii zaproszeni zostali przedstawiciele gminnych instytucji i jednostek realizuj ących swoje zadania na rzecz społeczno ści lokalnej: - Gmina Kłomnice, - Gminna Komisja Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych, - Komisariat Policji w Kłomnicach, - Grupa AA „Omega” - Zespół Ekonomiczno Administracyjny Szkół, - Kuratorzy S ądowi. Podstaw ą tworzenia Strategii Polityki Społecznej gminy Kłomnice na lata 2011-2017 są tak że zapisy ustaw: - z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie gminnym (Dz.U.2001, nr 142. poz.1590 ze zm.) - z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ( Dz.U. 1997, nr 123, poz.776 ze zm. ), - z 26 pa ździernika 1982 r. o wychowaniu w trze źwo ści i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. 2002, nr 147, poz.1231 ze zm.) , - z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii( Dz. U.2005, nr 179, poz.1485), - z 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz.U.2003, nr 122, poz.1143 ze zm.), - z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych ( Dz. U. 2003, nr 228, poz.2255 ze zm.), - z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U.2004 r., nr 99 poz.1001 ze zm.), - z 24 kwietnia 2003 r. o działalno ści po żytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U.2003, nr 96, poz. 873 ze zm.), - z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ( Dz.U.2005 r., nr 180, poz.1493). 3 Europejska polityka społeczna Europejska polityka społeczna została w głównej mierze okre ślona podczas Szczytu Lizbo ńskiego w 2000 r. – kraje członkowskie UE uznały, że zwalczanie ubóstwa i wykluczenia społecznego b ędzie centralnym punktem w procesie modernizacji europejskiego modelu społecznego. Europejsk ą polityk ę społeczn ą charakteryzuj ą: wzrost znaczenia samorz ądów lokalnych i sektora obywatelskiego, dowarto ściowanie wolontariatu, podnoszenie roli edukacji i wi ęzi społecznych w budowaniu kapitału społecznego, wzrost znaczenia sektora ekonomii społecznej i zatrudnienia socjalnego, przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu poprzez udział w programach integracyjnych, działania aktywizuj ące całe społeczno ści lokalne. W zasady te wpisuje si ę Wspólnotowy program na rzecz walki z wykluczeniem społecznym. Strategia Polityki społecznej gminy Kłomnice na lata 2011-2017 wpisuje si ę w Europejski model Polityki społecznej uwzgl ędniaj ąc zasady realizacji funduszy strukturalnych: eliminacji nierówno ści oraz promowania równo ści kobiet i m ęż czyzn. Równocze śnie Strategia Polityki Społecznej gminy Kłomnice nawi ązuje do priorytetów polityki społecznej zawartych w Strategii Polityki Społecznej powiatu cz ęstochowskiego i województwa śląskiego oraz w narodowej Strategii Polityki Społecznej na lata 2007- 2013, którymi s ą: - poprawa warunków powstawania w funkcjonowania rodzin, - wdro żenie aktywnej polityki społecznej, - tworzenie warunków sprzyjaj ących integracji w starzej ącym si ę społecze ństwie - kompleksowa rehabilitacja i aktywizacja osób niepełnosprawnych. Na struktur ę strategii miały wpływ w/w dokumenty programowe oraz diagnoza sytuacji społecznej 2. Diagnoza Gminy Kłomnice 2.1. Struktura terytorialna Gmina Kłomnice znajduje si ę na terenie województwa śląskiego. S ąsiaduje ona: - od północy z Gmin ą Kruszyna, - od zachodu z gmin ą Mykanów i R ędziny, 4 - od południa z gmin ą Mstów, - od zachodu z gmin ą Gidle. Jej powierzchnia obejmuje 148 km ² co stanowi 2,4 % powierzchni województwa śląskiego. Plasuje to gmin ę Kłomnice na 4 miejscu w śród 54 gmin województwa śląskiego. Spo śród 746 sołectw w województwie 23 le żą na terenie naszej gminy. Z ogólnej powierzchni obejmuj ącej 14.785 ha, u żytki rolne zajmuj ą 10.714 ha co stanowi 72,4 % całego obszaru gminy. Obszary le śne stanowi ą 17,8 % ogólnej powierzchni. Gmina Kłomnice ma charakter rolniczy aczkolwiek tereny sadownicze s ą jednymi z najwi ększych w woj. śląskim. Najwi ększ ą zalet ą gminy Kłomnice jest jej atrakcyjne poło żenie. Le ży bowiem blisko trasy szybkiego ruchu DK 1, posiada doskonałe poł ączenie kolejowe na trasie Cz ęstochowa - Radomsko. Dodatkow ą zalet ą tego regionu są du że zasoby terenów przeznaczonych dla przemysłu i pod budownictwo indywidualne. Ponadto gmina posiada infrastruktur ę komunaln ą: wodoci ągi, telefony, kanalizacj ę, gaz itd. S ą wi ęc sprzyjaj ące warunki dla inwestycji gospodarczych. Czyste środowisko, zdecydowana wi ększo ść terenów zielonych, s ąsiedztwo jury krakowsko - cz ęstochowskiej oraz przepływaj ące przez gmin ę rzeki Warta i Wiercica sprawiaj ą, że tereny te s ą atrakcyjne dla turystów i osób spragnionych rekreacji. Funkcjonuj ą ju ż tam elektrownie wodne i młyn gospodarczy. Sołectwa W skład gminy wchodz ą 23 sołectwa: Adamów Bartkowice Chorzenice Chmielarze Garnek Karczewice Kłomnice 5 Konary Ku źnica Lipicze Michałów Michałów Rudnicki Nieznanice Niwki Pacierzów Rzeki Rzerz ęczyce Skrzydlów Śliwaków Witkowice Zawada Zberezka Zdrowa 2.2.Struktura demograficzna Sytuacja demograficzna na dzie ń 31.12.2010 r. Ogółem w gminie Kłomnice jest 13.721 mieszka ńców, w tym 7083 kobiety i 6638 męż czyzn. 6 Tabela 1 Liczba ludno ści w latach 2008 – 2010 Rok Ludno ść ogółem kobiety męż czy źni 2008 r. 13771 7099 6672 2009 r. 13753 7096 6657 2010 r. 13721 7083 6638 Źródło : Dane z Ewidencji Ludno ści w Urz ędzie Gminy Kłomnice Tabela 2 Struktura wiekowa ludno ści w roku 2010 r. Liczba ludno ści Przedział