DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO Łódź, dnia 27 września 2019 r. Poz. 5217 UCHWAŁA NR XIII/84/19 RADY MIEJSKIEJ W BŁASZKACH z dnia 29 sierpnia 2019 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami dla Gminy Błaszki na lata 2019-2022 Na podstawie art.18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 506, poz. 1309) oraz art. 87 ust. 3 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 2067 z późn. zm.), Rada Miejska w Błaszkach uchwala co następuje: § 1. Uchwala się Gminny Program Opieki nad zabytkami Gminy Błaszki na lata 2019-2022 w brzmieniu załącznika do niniejszej uchwały. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Błaszek. § 3. Uchwała wchodzi w życie w ciągu 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Łódzkiego. Przewodniczący Rady Ireneusz Hendrysiak Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 2 – Poz. 5217 Załącznik do uchwały Nr XIII/84/19 Rady Miejskiej w Błaszkach z dnia 29 sierpnia 2019 r. Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Błaszki Błaszki, 2019 r. Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 3 – Poz. 5217 Spis treści 1. WSTĘP 2. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI 3. UWARUNKOWANIA PRAWNE OCHRONY I OPIEKI NAD ZABYTKAMI W POLSCE 3.1. Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 3.2. Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym 3.3. Ustawa – Prawo budowlane 3.4. Ustawa o ochronie przyrody 3.5. Ustawa o gospodarce nieruchomościami 3.6. Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych 4. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO 4.1. Strategiczne cele polityki państwa w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami 4.1.1. Krajowy program ochrony zabytków i opieki nad zabytkami 4.1.2. Uzupełnienie Narodowej Strategii Rozwoju Kultury na lata 2004-2013 do roku 2020 4.1.3. Strategia rozwoju kapitału społecznego do 2020 r. 4.1.4. Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju do 2030 r. 4.1.5. Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 4.2. Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie województwa i powiatu 4.2.1. Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata 2007-2020 4.2.2. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego 2030+ 4.2.3. Wojewódzki Program Opieki nad Zabytkami w województwie łódzkim na lata 2016-2019 4.2.4. Program Rozwoju Turystyki w Województwie Łódzkim na lata 2007-2020 4.2.5. Program rozwoju kultury w województwie łódzkim na lata 2014-2020 4.2.6. Strategia Rozwoju Powiatu Sieradzkiego na lata 2016-2023 5. UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO 5.1. Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie Gminy Błaszki 5.1.1. Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego 5.1.2. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego 5.1.3. Gminny program ochrony zabytków ma wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych 5.2. Charakterystyka zasobów i analiza stanu dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gminy 5.2.1. Warunki fizyczno-geograficzne 5.2.2. Zarys historii miasta i gminy Błaszki 5.2.3. Krajobraz kulturowy 5.2.4. Zabytki na terenie Gminy Błaszki 5.2.5. Zabytki nieruchome 5.2.6. Zabytki ruchome 5.2.7. Zabytki archeologiczne 5.2.8. Zabytki w zbiorach muzealnych i innych 5.3. Zabytki objęte prawnymi formami ochrony 5.3.1. Zabytki nieruchome w rejestrze zabytków 5.3.2. Zabytki nieruchome w Gminnej Ewidencji Zabytków 5.3.3. Zabytki archeologiczne w Gminnej Ewidencji Zabytków 5.3.4. Zabytki stanowiące własność komunalną 5.4. Zabytki o najwyższym znaczeniu dla Gminy Błaszki 6. OCENA STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO GMINY BŁASZKI. ANALIZA SZANS I ZAGROŻEŃ 7. ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE 7.1. Priorytety gminnego programu opieki nad zabytkami Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 4 – Poz. 5217 7.2. Kierunki działań i zadania programu opieki nad zabytkami 8. INSTRUMENTARIUM REALIZACJI PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI 9. ZASADY OCENY REALIZACJI PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI 10. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI 11. REALIZACJA I FINANSOWANIE PRZEZ GMINĘ ZADAŃ Z ZAKRESU OCHRONY ZABYTKÓW Spis rycin i tabel ZAŁĄCZNIKI Załącznik 1.Gmina Błaszki. Wykaz zabytków ruchomych wpisanych do rejestru zabytków woj. łódzkiego Załącznik 2. Gminna Ewidencja Zabytków Nieruchomych Załącznik 3. Gminna Ewidencja Zabytków Archeologicznych Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 5 – Poz. 5217 1. Wstęp Ośrodkiem administracyjno-gospodarczym gminy jest miejscowość Błaszki. Gmina Błaszki, jako jedna z trzech gmin miejsko-wiejskich powiatu sieradzkiego, usytuowana jest w zachodniej części województwa łódzkiego. Udział jej powierzchni w powiecie sieradzkim wynosi 201,63 km2 (13,52%), w tym użytków rolnych 84%, zaś leśnych 9% podanego areału, zaś w województwie łódzkim 1,1%. Gmina graniczy od strony zachodniej i południowo-zachodniej z gminami Szczytniki i Brzeziny położonymi w województwie wielkopolskim, natomiast od strony północnej z gminą Goszczanów, zaś po północno-wschodniej i wschodniej z gminami Warta i Wróblew. Z kolei od strony południowej sąsiaduje z ziemiami gminy Brąszewice (ryc. 1). W gminie Błaszki powołano 55 sołectw1. Gmina Błaszki posiada stosunkowo dobrze rozwiniętą infrastrukturę komunikacyjną z drogami wojewódzkimi nr 449 relacji Błaszki – Syców i nr 710 przebiegająca od Łodzi przez Szadek, Wartę do Błaszek i dalej do Poznania oraz drogą krajową DK122. Pozostałe miejscowości połączone są ze sobą trzynastoma drogami powiatowymi. Należy przy tym podkreślić, że na północ od Błaszek przebiega fragment kolejowej linii komunikacyjną o zasięgu lokalnym jak i międzynarodowym ze stacjami kolejowymi w Błaszkach (Maciszewicach) i Skalmierzu. Ryc. 1. Gmina Błaszki w powiecie sieradzkim 1 Są to sołectwa: Adamki, Borysławice, Brończyn, Brudzew, Bukowina, Chabierów, Chociszew, Chrzanowice, Cienia, Domaniew, Garbów, Golków, Gorzałów, Gruszczyce, Grzymaczew, Gzików, Jasionna, Kalinowa, Kamienna-Kolonia, Kamienna-Wieś, Kije, Kobylniki, Kociołki, Kołdrów, Korzenica, Kwasków, Lubanów, Łubna-Jakusy, Łubna-Jarosłaj, Morawki, Mroczki Małe, Nacesławice, Niedoń, Orzeżyn, Romanów, Równa, Sarny, Sędzimirowice, Skalmierz, Smaszków, Stok Nowy, Stok Polski, Sudoły, Suliszewice, Tuwalczew, Włocin-Kolonia, Włocin-Wieś, Wojków, Woleń, Wójcice, Wrząca, Zawady, Żelisław, Żelisław Kolonia. Miejscowości bez statusu sołeckiego: Brzozowiec, Kąśnie, Kokoszki, Kopacz, Kwasków (kolonia), Marianów, Pęczek, Wilczkowice, Zaborów 2 Granica państwa (Niemcy) - Łęknica - Żary - Żagań - Szprotawa - Przemków - Głogów - Leszno - Gostyń - Jarocin - Błaszki - Kalisz - Sieradz - Łask - Piotrków Trybunalski - Sulejów - Opoczno - Radom - Zwoleń - Puławy - Piaski - Chełm - Dorohusk - granica państwa (Ukraina). Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 6 – Poz. 5217 Ryc. 2. Gmina Błaszki - mapa topograficzna (źródło BIP) Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 7 – Poz. 5217 W życiu każdego pokolenia dziedzictwo kulturowe zajmuje ważne miejsce w kultywowaniu tradycji zarówno w sferze duchowej jak i materialnej przekazanej przez przodków. Ogólnie ujmując zawiera się to - w szerokim rozumieniu - w słowie kultura, a zatem obejmuje w szerokim znaczeniu zależności pomiędzy środowiskiem naturalnym a ludźmi zamieszkującymi określone terytorium na przestrzeni dziejów, pomiędzy którymi wytworzyła się więź lokalna wzmocniona własną tradycją i historią. W znaczeniu krajowym wartości kulturowe budują tożsamość społeczną i poczucie więzi narodowej. Z kolei dla integracji społeczności lokalnej bardzo ważne staje się dziedzictwo w mniejszym obszarowo wymiarze, na które składają się zabytki kultury materialnej i duchowej związane z tradycją i historią danego regionu. W procesie silnego poczucia emocjonalnego przynależności danego człowieka, czy grupy ludzkiej do określonego miejsca, odgrywa proces ogólnie określany jako „mała ojczyzna”, którą definiuje się na ogół jako zamkniętą „osobistą” przestrzeń geograficzną, społeczną i kulturową, z którą utożsamia się człowiek emocjonalnie z nią związany. W świetle powyższych uwag dziedzictwo kulturowe małej ojczyzny można utożsamiać ze stosunkowo niewielką przestrzenią (np. miasto, wieś), traktowaną w szczególny, uczuciowy sposób. Cytując Leszka Kołakowskiego, można stwierdzić, że mała ojczyzna jest to przestrzeń niewielka, w której się obracamy – nasze domy, ulice, cmentarze, kościoły, to przestrzeń niewielka wielkim wysiłkiem ludzkim zabudowana, przez wojny niszczona i odbudowywana, to centrum świata. W dorobku wspólnot społecznych począwszy od najmniejszych – lokalnych a skończywszy w większym wymiarze na narodowych, dziedzictwo kulturowe ukształtowane zostało w długotrwałym, często powolnym procesie jego historycznego rozwoju przekazywanego z pokolenia na pokolenie. Zachowany dorobek pokoleń, najczęściej materialny, może być kolejnym impulsem przyczyniającym się do rozwoju społeczno-gospodarczego gminy, w konsekwencji mający wpływ na poprawę jakości życia jej mieszkańców. O dorobku kulturowym dawniej osiadłych grup ludzkich świadczą do dzisiaj zachowane zabytki począwszy od tych najstarszych - archeologicznych dalej średniowiecznych i nowożytnych. Są to cmentarzyska, budowle monumentalne, wśród których na szczególną uwagę zasługują budowle sakralne, murowane i drewniane obiekty rezydencjonalne (pałace, dwory) wraz z folwarcznymi zabudowaniami gospodarczymi. Spośród innych obiektów o równie ważnej funkcji przestrzennej należy wymienić historycznie ukształtowane założenia parkowe, aleje drzew, obiekty tzw. małej architektury