Jaarverslag 2020 Bijlagen Colofon Dit is een publicatie van de Gemeente Amsterdam Postbus 202, 1000 AE Amsterdam www.amsterdam.nl Vormgeving: OBT, Den Haag Fotografie: Ella Krommendijk, Nynke Detmar, Sophie Verbroekken en Fotobank Gemeente Amsterdam Datum: 28 april 2021 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Stedelijk Mobiliteitsfonds 4 2. Bijlagen investeringsparagraaf 8 3. Kengetallen CEFG 37 4. Subsidies 39 5. Frictiekosten 108 3 H 1 1 Stedelijk Mobiliteitsfonds Het Stedelijk Mobiliteitsfonds (SMF) is een fonds ter verbetering van het verkeer- en vervoersysteem en de openbare ruimte. Het fonds vullen we met parkeeropbrengsten. Het SMF legt een directe en zichtbare relatie tussen de inkomsten uit parkeren en bestedingen op het gebied van verkeer, vervoer en openbare ruimte. Reguliere activiteiten zoals instandhouding, beheer en reguliere beleidstaken, dekken we niet uit het fonds maar uit de algemene middelen. Deze activiteiten moeten we namelijk altijd uitvoeren, ook als er geen parkeeropbrengsten zouden zijn. Verordening op het Stedelijk Mobiliteitsfonds In de Verordening is ook geregeld dat de bestedingen die niet worden aangewend in het lopende jaar, doorschuiven naar het volgende jaar of Het kader en de spelregels voor het SMF zijn vastgelegd in een Verordening, die vrijvallen binnen het fonds. Het SMF wordt jaarlijks geactualiseerd bij de de voeding, het beheer en de bestedingen van het fonds regelt. In september Voorjaarsnota en voorzien van een nieuw bestedingsvoorstel, inclusief 2020 is de herziene Verordening vastgesteld door de raad en met terug­ nieuwe jaarschijf. werkende kracht per 1 januari 2020 in werking getreden. In tegenstelling tot de voorgaande Verordening uit 2016 is geen vast bedrag meer opgenomen als maximale afdracht aan de algemene middelen. In plaats daarvan is Exploitatiedeel Stedelijk Mobiliteitsfonds opgenomen dat de afdracht aan de algemene middelen wordt vastgesteld door de raad als onderdeel van de reguliere planning­ en control cyclus. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de exploitatie van het SMF in 2020. De kolom Begroting 2020 geeft de begrotingstand weer na verwerking Een andere belangrijke wijziging is het mogelijk maken van overprogrammering. van de Najaarsnota 2020. De aanleiding hiervoor is dat we een jaarlijkse onderbesteding zien in het SMF van circa 30 tot 40 procent, ondanks diverse maatregelen om de onderbesteding Tabel 1: Exploitatie Stedelijk Mobiliteitsfonds te beperken. De lagere besteding komt doordat projecten vaak later in de tijd (bedragen x € 1 miljoen) worden uitgevoerd dan gepland. Daarvoor zijn diverse oorzaken, bijvoorbeeld (bedragen x € 1 miljoen) Begroting 2020 Realisatie 2020 Verschil een langer bestuurlijk besluitvormingsproces, omgevingsfactoren, knelpunten Bruto Parkeeropbrengsten 265,1 261,6 ­3,4 in de capaciteit, bijstellingen in de scope of onvoorspelbare complexiteit. + Rijkscompensatie voor derving 39,3 39,3 0,0 ­ Kosten inning en handhaving 88,7 81,8 ­6,9 Door het instrument van overprogrammering nemen we meer projecten in Netto parkeeropbrengsten 215,7 218,8 3,1 voorbereiding dan waar feitelijk budget voor is, zodat we altijd voldoende ­ Afdracht algemene middelen 109,7 109,7 0,0 voorraad hebben om uit te voeren en flexibeler kunnen inspelen op onvoorziene risico’s in de planning. Het doel van deze maatregel is om het Dotatie aan reserve SMF 106,0 109,4 3,4 bestedingsvolume in het lopende jaar te verhogen. Door de jaarlijkse actualisatie van het SMF wordt nooit meer uitgegeven dan er daadwerkelijk in de reserve zit en kan er, indien nodig, worden bijgestuurd door reserveringen in latere jaren naar beneden bij te stellen. 4 H 1 De bruto parkeeropbrengsten bedroegen in 2020 € 261,6 miljoen. Door de (bedragen x € 1 miljoen) Begroting 2020 Realisatie 2020 impact van de corona­crisis zijn de parkeeropbrengsten sinds maart 2020 fors Saldo 358,8 362,2 teruggelopen. Op het dieptepunt waren de opbrengsten uit straatparkeren Totaal onttrekkingen 154,9 145,3 circa 50 procent lager dan begroot. Voor de parkeeropbrengsten uit garage­ ­ Onttrekking bestedingen SMF 130,9 121,3 parkeren is de impact nog groter. Op het dieptepunt waren de opbrengsten ­ Overheveling reserve achterstallig onderhoud 24,0 24,0 circa 85 procent lager. Sinds eind april was er weer wekelijks herstel in de Eindstand 203,9 216,9 parkeeropbrengsten. Na de uitbraak van de 2e golf in het najaar zijn de parkeeropbrengsten weer teruggelopen. In de begroting is een beginstand van de reserve per 1 januari 2020 In de Najaarsnota 2020 is reeds € 50 miljoen aan inkomstenderving verwerkt. opgenomen van € 252,8 miljoen en een dotatie parkeeropbrengsten van Daar is in de realisatie eind 2020 nog € 3,4 miljoen bovenop gekomen. € 106,0 miljoen. Door de mutaties die zijn verwerkt in de Voorjaarsbrief 2020 De totale impact van corona op de parkeeropbrengsten in 2020 is daarmee is de onttrekking van de bestedingen in 2020 geactualiseerd tot in totaal uitgekomen op € 53,4 miljoen. De inkomstenderving in 2020 is deels € 224,1 miljoen. Bij de Najaarsnota 2020 is de verwachte onderbesteding in gecompenseerd door een bijdrage van € 39,3 miljoen vanuit het Rijk. Medio het SMF in beeld gebracht en hebben we een bijstelling op de begroting van 2021 zal op basis van nacalculatie worden bepaald of er ook Rijkscompensatie in totaal € 39,3 miljoen verwerkt, waarvan € 18,9 miljoen als stelpost voor beschikbaar komt voor de resterende derving van 14,1 miljoen in 2020. diverse kleinere onderschrijdingen waarvoor geen bijstelling op project niveau heeft plaatsgevonden. Inclusief een correctie voor de overprogrammering van De kosten voor inning en handhaving bij parkeren zijn € 6,9 miljoen lager € 53,9 miljoen, namelijk 15 procent ten opzichte van beginstand van de uitgekomen dan de bijgestelde begroting van € 88,7 miljoen. De oorzaak is reserve en dotatie parkeeropbrengsten in 2020, is in een bijstelling gedaan dat er € 1,4 miljoen minder is uitgegeven aan het herstelplan van de ICT­ van in totaal € 72,8 miljoen die niet is gebonden aan specifieke projecten omgeving. Daarnaast zijn de kosten vooral lager door Corona: minder kosten binnen het SMF. Voor de financiële verantwoording in de jaarrekening is dit voor het vergunningensysteem EPS, minder interne verrekeningen en minder bedrag daarom naar rato herverdeeld over de programmaonderdelen met kosten voor fietsenstallingen (totaal € 5,5 miljoen). Per saldo komt de dotatie dekking vanuit het SMF: € 51,8 miljoen voor verkeer, vervoer en parkeren aan het SMF uit op € 109,4 mln in 2020, wat € 3,4 miljoen hoger is dan de (2.1), € 8,8 miljoen voor openbaar vervoer (2.3), € 5,7 miljoen voor bijgestelde begroting. duurzaamheid en milieubeheer (9.3), € 5 miljoen voor groen en dierenwelzijn (11.3) en € 1,5 miljoen voor overige programmaonderdelen. De totale Reserve Stedelijk Mobiliteitsfonds begrote onttrekking aan het SMF is uitgekomen op € 154,9 miljoen in 2020. In onderstaande tabel wordt het verloop van de reserve Stedelijk Mobiliteits­ De daadwerkelijke onttrekking van de bestedingen binnen het SMF, inclusief fonds gepresenteerd. De kolom Begroting 2020 geeft de Begroting na de overheveling naar de reserve achterstallig onderhoud, was € 145,3 miljoen verwerking Najaarsnota weer. in 2020. Ondanks de impact van de coronacrisis is de realisatie in 2020 € 10,2 miljoen hoger dan in 2019. Een aantal projecten is vertraagd door Tabel 2: Reserve Stedelijk Mobiliteitsfonds bijvoorbeeld langere inspraakprocedures, maar er zijn ook projecten naar (bedragen x € 1 miljoen) voren gehaald in de tijd en sneller tot uitvoering gekomen. In een percentage (bedragen x € 1 miljoen) Begroting 2020 Realisatie 2020 uitgedrukt is de realisatie uitgekomen op 94 procent ten opzichte van de Beginstand 252,8 252,8 begroting. Dit is hoger dan de gemiddelde realisatie in de afgelopen jaren van + Dotatie parkeerinkomsten 106,0 109,4 60­70 procent. Het doel van overprogrammering om de bestedingsratio in het lopende jaar te verbeteren heeft dus in 2020 gelijk effect gehad. De begin­ 5 H 1 stand van de reserve van € 252,8 miljoen neemt in 2020 af met € 35,9 miljoen en corona. De huidige eindmijlpaal is Q2­2021, dat is een half jaar na de naar een eindstand van € 216,9 miljoen. Door het blijven toepassen van mijlpaal uit de deterministische planning. De aanleg van de fietsparkeer­ overprogrammering verwachten we de realisatie de komende jaren verder te voorziening op de Lijnbaansgracht bij de Melkweg is meerdere jaren verhogen en de reserve binnen het SMF geleidelijk te laten afnemen. uitgesteld. Dat komt omdat de kademuur aan de kant van het politie­ bureau in een slechtere staat verkeert dan verwacht en moet worden Toelichting op belangrijkste afwijkingen > 1 mln1 hersteld, voordat de fietsparkeervoorziening kan worden aangelegd. De meeste activiteiten die ten laste komen van het SMF worden uitgevoerd Hierin werkt het project samen met het programma bruggen en door de directie Verkeer & Openbare Ruimte. Het gaat bijvoorbeeld om kademuren. beleidsontwikkelingen, verkeerskundige onderzoeken en autoluwe maat­ • Realisatie fietsroute Haarlemmerhouttuinen (begroot 2020 € 2,4 miljoen, regelen. Daarnaast worden de programma’s Luchtkwaliteit en Groengelden besteed € 0,7 miljoen): De komende jaren vinden er veel werkzaam­ uitgevoerd door de directie Ruimte & Duurzaamheid. Hieronder een overzicht heden plaats in de binnenstad, met name vanuit het programma van de belangrijkste afwijkingen ten opzichte van de begroting: bruggen en kademuren. Een van de meest ingrijpende ontwikkelingen is de Oranje Loper, een project waarbij