burgemeestersblad nederlands genootschap van burgemeesters jaargang 17, april 2012 64 • • Langstzittende burgemeester zet er een punt achter • Paul Depla: Heerlen beleefde slow motion crisis • Het burgemeesterselftal voetbalt 25 jaar voor het goede doel commentaar De ramp was dichtbij De door de elementen en de media veroorzaakte Elfsteden- en val je terug op alertheid, ervaring, improvisatietalent en koorts was de hevigste sinds jaren. Het plotselinge koude- een passend beeld op tv. Burgemeester Bas Eenhoorn van front leek veelbelovend, maar bleek uiteindelijk niet krach- Alphen aan de Rijn liet dat bijvoorbeeld zien na de schiet- tig genoeg om het voor de tijd van het jaar te warme water partij op 9 april vorig jaar, die zes dodelijke slachtoffers en overal voldoende af te koelen. Tv-anchorman Mart Smeets zestien gewonden eiste. Hij werd een toonbeeld van moreel raakte door de onderkoelde wijze waarop dat nieuws leiderschap en schreef er een boek over, Drie minuten.. gebracht werd, in extase: ‘Zo doen ze dat in Friesland.’ Toen op 18 augustus vorig jaar het noodweer uitbrak boven Elfstedenvoorzitter Wiebe Wieling, die in deze rol nog het popfestival Pukkelpop bij het Belgische Hasselt, vijf weinig heeft hoeven bewijzen, werd terstond geschikt doden en 72 gewonden, was ik toevallig in dat land. De geacht voor bijna elke functie die daadkracht vereist: baas toon waarop de media erover berichtten verschilde aanmer- van Ajax bijvoorbeeld. Als antwoord bond hij de volgende kelijk met wat je in Nederland zou verwachten. Terwijl de dag zijn schaatsen onder en reed nog een rondje. Want al hulpdiensten hun werk deden stond niet de schuldvraag kwam de Tocht der Tochten er niet, wie wilde schaatsen, centraal, of hoe het had kunnen gebeuren, maar het besef kon zijn gang gaan. Naast veel ijspret betekende dat naar dat zoiets nu eenmaal bij het leven hoort. Bijna had ik als schatting 13.000 gewonden door valpartijen, 12.800 meer Belg geboren willen zijn. Totdat ik onlangs een reportage dan in normale omstandigheden zonder ijs. zag over het Belgische falen bij de opsporing van de Bende Voor de burgemeesters aan de Elfstedenroute is de tocht van Nijvel, die tussen 1982 en 1985 dood en verderf zaaide GRIP4, een dreigende ramp, maar één waar je je op kunt in de Belgische openbare ruimte. Er waren 28 onschuldige voorbereiden. Evenals de Rayonhoofden kwamen wij bijeen doden en 40 gewonden en in het licht van de verjaring nog om voor de laatste maal het draaiboek door te nemen. We geen spoor van daders. Ik zucht en zoek steun in de boeken waren er zo dichtbij, dat de evaluatie al voor de tocht kon Burgemeester zijn van Marijke de Boer en Burgemeester beginnen. Voor het mobiliseren van de hulpdiensten bleek van beroep van collega Bert Blase. Moge mijn volgende op zijn minst 48 uur nodig te zijn, zodat de mogelijkheid om ramp de Elfstedentocht zijn. in geval van naderende dooi de tocht nog binnen 36 uur uit Johanneke Liemburg te schrijven, uit het draaiboek werd geschrapt. Burgemeester van Littenseradiel Bij de meeste andere rampen heb je die voorbereiding niet Lid redactiecommissie Burgemeestersblad Inhoud 3 De ramp was dichtbij 14 Crisis in slow motion Redactioneel commentaar van Johanneke Liemburg Paul Depla over winkelcentrum ’t Loon 4 Voor Huib Zijlmans zit het erop 16 Beveiliging ICT-systemen moet bovenop de stapel ‘Maak stramien voor integriteitsonderzoek’ liggen NCTV Erik Akerboom 6 Een wetswijziging DGBK Gert-Jan Buitendijk 18 Voetballen voor het goede doel Burgemeesterselftal 25 jaar 64 7 Klasse en klasje Column van NGB-voorzitter Bernt Schneiders 20 ‘Bel als je je unheimisch voelt’ Directeur Vertrouwenslijn, Guus Wesselink 8 Combinatie burgemeester-Eerste Kamerlid is enorme verrijking 22 Nieuwe Bestuurstafel Burgemeesters Fred de Graaf en Han Noten In dialoog over uw reputatie en over uw autoriteit 12 Burgemeester-bijenimker 24 Herdenken na een schokkende gebeurtenis Hobby’s van burgemeesters Impact publiceert handreiking met aandachtspunten 27 Service Huib Zijlmans, langst zittende burgemeester stopt ermee ‘Maak stramien voor integriteitonderzoek’ Huib Zijlmans zet per 1 april 2012 een punt achter zijn bewogen burgemeestersloopbaan. Hij begon in 1978 in Wijhe en was toen de jongste burgemeester. Nu vertrekt de burgemeester van Beuningen als de langst zittende Kroonbenoemde burgemeester van Nederland. Een afscheidsinterview hoefde van hem niet, maar wel wil hij met het Burgemeestersblad zijn zorgen delen over de toenemende stroom aan zogenoemde integriteitonderzoeken. en valse beschuldiging is het ergste wat me meegemaakt. Neem sommige vluchtelingen; je hart in al die jaren is overkomen’, zegt Huib gaat open. Daar hebben ze aan mij een felle gekregen. ‘EZijlmans. Als er één burgemeester is die dat Zo heeft de affaire ook vormende kanten. Je ontdekt heeft ervaren, is hij het wel. Hij werd in 1997 beticht dat je meer bent voor mensen dan alleen die rechts- van machtsmisbruik toen een officier van justitie een handhavende politieagent.’ psychiatrisch onderzoek tegen een inwoner had gelast. Het Riagg verklaarde tegenover de inwoner ten Incidenteel onrechte dat de burgemeester opdracht had gegeven. Het hof, in bezit van proces-verbaal, vond dat hij Met zijn ervaring van de valse beschuldiging maakt vervolgd moest worden. Maar bij de strafzaak voor de Zijlmans zich zorgen over wat er allemaal over bestuur- rechtbank bleef er helemaal niets over van de beschul- ders wordt geschreven in rapporten over integriteit- digingen. ‘Het hof en de rechtbank hebben blunders onderzoeken. ‘Ik was emotioneel geraakt toen ik hoor- begaan. Uiteindelijk ben ik dan wel vrijgesproken, de dat een collega zich te beschaamd voelde om over maar ik kreeg wel een tik voor mijn kop. Voor mij was straat te gaan. Dat kwam door wat in een rapport over de geloofwaardigheid van de rechtelijke macht weg. In deze collega opgetekend was. Ik ben me toen gaan mijn waardensysteem was dat nou juist erg belangrijk. verdiepen in hoe zo’n bureau het onderzoek doet. Wat Rechtmatigheid, doelmatigheid en integriteit; dat vond schrijven ze op? Ik heb rapporten gelezen met de ik juist belangrijk. Als burgemeester en als persoon zat vraag voor ogen of te rechtvaardigen is wat ze rappor- ik heel erg op de rechtvaardigheid: je gedraagt je teren. Ik heb grote twijfel bij de rechtmatigheid van de netjes volgens de regels en je moet die keurig en rapportages. Het gaat er niet om of die goed of fout zuiver naleven. Zo dacht ik dat de rechterlijke macht zijn, het gaat om de vraag hoe procedures gewaar- ermee zou omgaan. Ik was mijn houvast en ankering borgd zijn bij het onderzoekende bureau. Die zijn namelijk niet gewaarborgd’, concludeert Zijlmans. ‘Bij veel gemeenten is onkunde als ze een onderzoek laten ‘Een valse beschuldiging is het ergste wat uitvoeren, omdat je het immers maar een enkele keer meemaakt. ‘Daarom vindt Zijlmans het verstandig om me in al die jaren is overkomen.’ na te denken over voorbereiding op een integriteiton- derzoek, de opdrachtverlening, het onderzoeksproces en de publicatie van het rapport. Huib Zijlmans heeft geen persoonlijke rancune naar kwijt. Je waardensysteem kachelt in elkaar, terwijl welk bureau dan ook, maar vindt dat het Genootschap rechtvaardigheid juist je drijfveer was om in het metier of de VNG er iets aan moet doen. Ik doe een oproep om te gaan. Dat resulteerde gewoon in een burn-out, maar voor toekomstige situaties gezamenlijke uitgangspun- dat kun je niet vertellen aan de buitenwacht. Met ten te formuleren. Laten wij een algemeen stramien professionele begeleiding heb ik mijzelf wel weer op hanteren en voorwaarden voor goed integriteitonder- de rails gekregen, maar had wel een aversie opge- zoek opstellen. Voor een gemeentebestuur dat plotse- bouwd naar de rechterlijke macht’, vertelt Zijlmans. ‘Ik ling voor een integriteitvraag staat, is het altijd inciden- heb sindsdien ook veel begrip voor mensen die in onze teel: dan zit je met je handen omhoog. Vraag je nu af rechtstaat helemaal vastlopen. Je krijgt een wat verstandig is, hoe kun je de zaak in de klauwen bevangenheid,een esprit, omdat je je identificeert met houden en is het geen onderdeel van een politiek spel? het onrechtvaardigheidgevoel dat je ooit zelf hebt Een van de punten is dat een onderzoeksbureau niet op 4 burgemeestersblad 64 2011 Huib Zijlmans, langst zittende burgemeester stopt ermee ‘Maak stramien voor integriteitonderzoek’ Per 1 april stopt Huib Zijlmans als burgemeester. Hij is de langstzittende Kroonbenoemde burgemeester van Nederland. Die titel gaat dan 1 maand over naar Koos Schouwenaar, die tot 1 mei burgemeester van Middelburg is. de stoel van de rechter moet zitten. Nu doen bureaus houden, ook al trappen ze op je ziel. Laat maar betij- soms de opsporing en de oordeelvorming. Ook moet en.” En als je het niet meer houdt “ga op vakantie”. een bureau volledig transparant blijven en verantwoor- Dat kost je anderhalf jaar, maar dan ebt het wel wat den wat wel en vooral ook wat niet in een rapportage is weg en word je minder scherp.’ opgenomen. Een goede onafhankelijke bestuurlijke begeleiding lijkt mij overigens heel verstandig.’ Het hele circus Normatieve kaders Grote plannen voor na zijn vertrek heeft hij niet. ‘Ik ga niks doen met betaald werk. Met filosofie, kleinkinde- Er is een grote noodzaak om normatieve kaders op te ren, sporten en hier en daar hulp verstrekken kom ik stellen waarbinnen bureaus moeten opereren volgens mijn tijd ruimschoots door. En ik moet weer gewoon Zijlmans. ‘Die moeten helder zijn. Het is toch zot dat burger worden. De voordeur zal niet meer voor me een particulier bureau de overheid zo de maat neemt. worden opengehouden en ik zal mijn jas weer zelf aan Ik heb alle ellende meegemaakt toen ik in de verdach- moeten doen’, zegt hij in overdrachtelijke zin. ‘Met Jan tenbank zat, maar ik had nog altijd de Nederlandse van Maasakkers heb ik afgesproken de vierdaagse te wetgeving, de rechtbank en opnieuw het gerechtshof.