i-r M^ M. ITULLn CieMRONIS OBAHO POST REDITDM IN SEMTU. ^^i/i^i , .^^'- RECENSUIT,^RIPTURAE VARIETATEM ADIECIT, PROLEOOMENIS INSTRite, ANNOTATIONIBUS ET SUPERIORUM INTERPRETUM ET SUIS EXPUNAVIT, DEFENDIT HENRICUS WiGNER, PHIL. DS. 1^^-. LEPSJLAE. SmtPTUS FECIT LIBRARIA DYKIANA. M. TULLn CICEROMS ORATIO POST REDITUM IN SENATU. W •' * ^^ RECENSUIT, SCRIPTURAE VARIETATEM ADIECIT, PROLEGOMBNIS #- INSTRUXrr, ANNOTATIONIBUS ET SUPERIORUM INTERPRETUM ET SUIS EXPLANAVIT, DEFENDIT HENRICUS WiCNER, PHIL. DR. AAA^^^^^^VS>W\AA/^^/^^V^VWWWV^W^WV^ I 3»; LIPSIAE. SUMPTUS FECIT LIBRARIA DYKIANA. ^^lfcfe^^^-iS,', y'm^:m:KWmH:m 5^ : >-K-4j -V i *.*^^!'iUv^if5". ' " " . *;: .-.1 ;* ^ ,\ .:-L.„v:;V ^-i ^ ,^.HiU.t<.' •-. ui^i^S^ ..'^ # •t ' <" • « • ,;iK i 4 f.^h. 'i ;^ i-i^'i:U, :; i .>,- . .'^.,;.- m y'^ Piis Manibus Frlderld Angastl de Panly ' '• • - . ""; . , ,. ^Vi Magistri sui ^^ki^ ^ '^ "^Jrl iminortaUs memoriae ' * - - 'W^ - . Qui perfectae eruditionis et Terae humaiiitatis exemplar deciis ac lnmen fUt Ingjgne ^ondam :-^. Gymnasii regii Stnttgartiensis Phil. Dr. Antiqaaram Litteraraiii Professor Pablicas Ordinis Coronae Warttembergicae Eqaes Hanc libellam D. D. D. Kditor. -m ^^-:i?*J.;^V:!.'^J?^^P^ #' - . 't-.:-: -;- ^v'' *- *-'-- t ^^^^''^ -^ ,'^*i1!^*? *fl^4^1't^P? i^rttifiiftlfi -^M J "^im^ ^b 't ^^. --Ovf^K •''^ • L • 11*3 nut .^^f*^= ' > . ' ' -fc "7^^ > *,.^ - - *i » • ^i .'•** , . i-< ->-4^r :#. JMIBII 91 aiM^& fRii^ mi^- - i -i.- ;«,.;. .-- '• •t 1.* t ' • • 1 : ::» .a ;,a .a 1 ;•: 1 .! • >-<vr PraefaUo cditorte. Editor huius libelli quum anno p. Chr. nat. 1852—53 in Bavarorum regis Academia Friderico-AIexandrina Er- langensi philologiae^studiis se daret, Dr. C. Fr. Naegels- bach» prof. publ. ordin., M. Tullii Ciceronis orationem post co- reditum in senatu commilitonibus proposuit , quam ope dicis Erlangensis numquam antea collati denuo recogno- scerent et addito commentario latino contra Marklandi et Wolfii suspiciones jite defenderent. Idem deinde vir doctis- simus commentationem ab editore de ea re conscriptam dignam' iudicayit quam praemio publice proposito omaret. Hoc igitur talis viri iudicio fretus libellum denuo retracta- tum atque eogiendatum in molgus etiam edere constitui. Stuttgartiae ineunte mense Noyembr. i- ^rm-'--- MDcccLvi* ;^ ^; ^^*' 1 •' .;:^:'''vp:;^T;-?^;"%>?i^.;><l?;:^^v*^'«J^ ^-^ "& : *«Hofff«i*> 0«l^|'»^*i^ -- ^({ S:r:ir< I. J«a -r<^') .« <i>tr-i>v trtKwo i^r:;«fi ctrti«4? .v>.^^^^^^ '* ^^?jNsfH:i^J'.'»f<*iifn*> .-iiuiv»'',. ;jiiv.-T .?•'' t.nir'-!... .{^•^fiu .lk«m .t^*i --.'.• ••.-...',.. •'.' ^ v.r.<*3 ', -'/,ia-.-irucrrf?o-> i'>,(t.'**^ nl wMih*^ •:>-'[ OTJsii^v ».'!.iWi.-jVv-. j ' •*~^' -^ . /• i^ :»'j. fti»k|-(iH.^vo'j ijr 'itu.i^. .' {'j^ rrc^i^i^lfs^n-.^ijii^fv; -.^*e»i*. .> '.-' .i*-. .- ^^tlft«l|tV H «« •»irtnHl^« ••>' ^ .•ju .,.a'i a ' t«?tWji iit;:}?):! iu.i r-=*!'jf't^*.>i. j»-ryr*;;'«jiiJ{^.. ^^.i-?^ri'':;*- \i.qmfii'. .:^--^'-^-.. .«ai??.liJ*^| I<;m)'>' •>•;:.: V^^';'-'"* C-\- . n^H^y^.K-^ ';• ProleiToiiiena. ' • . - . r •, .• ;. ' V- i;i ^^lH^>r^.v;., ..-i.. ,> :; V; , ;}> aViiM.: 8 Ciceronis latinitate perspecta indnctam et praeindicata abreptdm his in nullo iure opinione mnlta orationibas vitnperasse *). Qnomm ego hominum vestigia secutus — studio et ira vacuus — eam mihi ex illis defendendam sumpsi quam habuit Cicero, quum reyersos ex exsilio senatui gratias egit. Neque vero id mihi snmo arro- gantiae ut rem a me eo perductam arbitrer, ut nulla iam ne tennis- sima quidem suspicio vo&elag posset remanere. Quod tantum abest ut assecutus miiii esse videar, ut ozpediendis compluribus locis difficilioribus (quorum in commentariis mentionem feci) yires me fatear defecisse. Id igitur unum spectayi, id mihi proposui, ut argumenta Wolfiana ad mfirmandam huius oratiohis fidem parum habere ponderis probarem, ut locorum in quibus ille haesit alios <e codioe £rlangensi emendarem, alios iniuria docerem ab eo esse yitaperatos. Sed ne quis plus me quam praestare possem polli- citnm esse existimet, assiduam in legendis scriptis Ciceronianis — orationibus praesertim — impendi operam quique proprius esset eius sermo diligenter obsenravi. Atque quod Womo negatum erat mihi contigit ut interpretum qui nunc vivunt doctissimorum uterer subsidiis, quorum opera minun quantum adiutus sum in investiganda vera Tullii latinitate. Verum ne cui parum videar oflScio satis- fecisse, omnem illam quam in damnaudis his orationibus Marklandus et Woifius ingressi sunt argumentandi rationem in fine libelli adum- Jbraturum me esse polliceor quidque de ea iudicem explicaturum. Sed haec hactenus : pergamus ad alteram disputationis partem. Criticomm itaque —subsidiorum in numero primum obtinet locum codex Erlangensis numero 847 insignitus — quem quanta potni maxima cura ac diligentia contuli. Dignus autem est qni accura- tins hic describatur. Est vero chartaceus, formae maximae, coo- stans 294 foliis. Insunt in amplo volumine praeter alia Ciceronis ecripta orationes hae; invectivarum in Catilmam libri IV: in Pi- sonem oratio : oratio invectiva in M. T. Ciceronem : oratio invec- tiva in SaUustium: de lege agraria libri III: oratio M. T. Ciceronis qnam fecerat pridie cum a Komanis in exsilium missus est: oratio post reditum in senatu: oratio post reditum ad Quirites. Scrip- tum autum librum anno p. Chr. nat. 1466 in ipso codice proditum ^t comparatumque esse eodem anno in studio Heidelbergensi per Conradnm Haunoltum qui praefiiit abbas monasterio Heilsbronnensi in Librum vero ^onast. beatae Mariae vu*ginis fonte salutis). U^delbergae non tantum comparatum sed etiam scriptum esse reotissime Halmius — cuius evolvas, si placet, libellum sic in- «criptum: Znr Handschriftenknnde des Cicwo, Programm des etiam de k. b. Maximiliansgymnasiums, Munchen 1850, ubi plura hoo codice dissermt — inde coniecit, quod cum praestantisaimo *) Homm in nnmero praeter oeteros nominaTerim Naegelsbachiom qoi qoidem et in libro Ulo de sermone lat. mnltos hanun orationnm locos ab adTersariia reprelieDAOS feliciter defendit et pari snoceasn praelectionibos suis interpretatos oratioaes de domo et pro Mt MarceUo XoUio Buiuiao iadignM mm doctti^ m >odioe^CHoe9t)niaEDo — Falatino nono qtd Niebuhrib indice ^odem fere videtur — ita ut ex eodem tempore scriptas cons^tit exemplo transcriptum creaas. Neque solum cum uno illo Palatino codioe consentit Erlan^ensis , sed ceterorum etiam optimorum librorum : Erfurtensis, Piuioeani, Dresdensis: plerumque tuetur lectiones. Ac6edit quod nonnullis locis^ qui vel in optimis illis quos memo- ravi libris manu scriptis valde turbati sunt, egregia ex hoc codice aflPertar medicina: quod emendationes aliquot a Wolfio aliisque criticis miro ingenii acumine excogitatae, ab editoribus adbuc -auctoritate fit neglectae , Erlangensis prorsus comprobantur. Quo ut omnibus eum codicibus, quicumque antea praestantissimi sunt habiti, optimo iure anteponamus. Neque tamen caret interpolationi- bys et locis librarii culpa foede depravatis. Cuius rei testem ci- tare mihi licebit Madvigium qui de virtutibus et vitiis huius codicis optime disseruit his verbis: „laudem et dignitatem, quae huic co- dici maxiraa debetur, habet omnem a genere et fide, id est ab antiquo et incorrupto exemplari, summa superstitione magis quam fide expresso sine ullo librarii conatu intelligendi quod non in- telligeret.' Peritiam veteris exemplaris recte legendi diligentiamque lente et caute scribendi magno opere desideramus. Nam primum verba saepe omisit, deinde mire notissimas voces et vocum ter- Hiinationes perturbavit: compendia quaedam verborum frequen- tissimorum paene semper commutavit." Haec vero Madvigii verba * in ;.>> quae leguntur librorum de Finibus ab eo editorum praefatione — pag. 16 — nostrum in usum iure potuimus convertere, quando- quidem haec oratiuncula et libri isti eiusdem librarii manu sunt scripti. Longum autem est omnia quibus hic codex abundat menda enumerare: pauca quaedam, quae maioris momenti esse videbantur, in commentariis commemoravi eo consilio ut quot quantisque cum difficultatibus in recognoscenda hac oratiuncula conflictatus essem appareret, quo facilius si forte hac in re non nihil peccasset tiro doctiorum iudicum veniam impetraret. Qui quo commodius in arte critica quem ad modum versatus essem possent videre, adiecto apparatu, quem vocant, critico omnem attuli lectionis varietatem, qnam ex Erfiirtensi quidem apud Wunderum, ex aliis codicibus. apud Garatonium et Beckium et alibi inveni enotatam. Editiones vero recentiores pari contuli diligentia itemque varias earum lec- annotavi omissis tantunr deterioribus in vetu- tiones , modo quae stioribns libris olim vulgatae a nostrae aetatis criticis merito sunt deletae. Libri autem quos in manibus habui sunt hi: , . L M. T. Ciceronis orationes ex recens. J. G. Graevii . ^ot- tlo novissima post Graevianam locupletior (edid. Garatonius) tomus Vn. Neapoli 1786. n. M. T. Ciceronis quae vulgo feruntur orationes IV. re- cognovit . Fr. Aug. Wolfius. Berolini 1801. in.l M. T. Ciceronis opera edidit Christ. Dan. Beckiu9 yolum, IV.^Lipsiae 1807. 10 IV. M. T. Oioeronia orationes X lif . seleotae novis animad- vendonibtis in usnm scholarum illustratae a Beniam. Weiskio. lipsiae 1807. y. M. T. Cioeronis oratio post red. in sen. edid. et . de- fendit lo. Ang. Savelsios Phil. Dr. Colon. ad Rhen. 1830. VI. M. T. Cic. sammtliche Reden kritisch berichtigt tmd er- iiotert Yon Reinhold Klotz. 3 Bande. Leipzig 1839. YII. M. T. Ciqeronis opera. nr> 15. ediait C. f. A.^NQbbe. ': LiipSiae 1849. -v^.;-.;:!?..: '{•i-ir:,- ^i:,^^f-\rir rj^-;>n %IK : VIII. M. T. Ciceronis scripta recognoTit Reinholdos Klotz. Partis