Kadernota 2021-2024 1

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave ...... 3 Voorwoord ...... 5 Externe ontwikkelingen ...... 7 Coronacrisis ...... 7 Herverdeling gemeentefonds ...... 11 Algemeen financieel beeld ...... 12 Financiële ontwikkeling en meerjarenraming ...... 12 Autonome ontwikkelingen ...... 12 Oplossingsrichtingen ...... 16 Investeringsplan ...... 19 Procesvoorstel bezuinigingen ...... 23 Subsidies ...... 24 Resultaatgerichte subsidies ...... 24 Weerstandsvermogen ...... 27 Risico's ...... 27 Besluiten ...... 29 Bijlagen ...... 30 Bijlage 1 Ramingsgrondslagen ...... 30 Bijlage 2 Tabel autonome ontwikkelingen ...... 31 Bijlage 3 Investeringsplan ...... 32

Kadernota 2021-2024 3

Kadernota 2021-2024 4 Voorwoord

Voor u ligt de kadernota 2021. In de Kadernota 2021 - 2024 worden de (financiële) kaders geschetst voor het beleid van de gemeente Maassluis in de komende jaren. Basis daarvoor is het coalitieakkoord “Samen Maassluis - Investeren in een duurzame toekomst”. Samen investeren in de toekomst betekent voor ons dat we tijd, inzet en geld beschikbaar stellen om Maassluis nog mooier en levendiger te maken. De ambities en concrete plannen die we in dat akkoord hebben vormen hét kader voor onze inzet in de komende jaren.

In tegenstelling tot andere jaren is deze kadernota omgeven met grote financiële onzekerheden. Waar we na het verschijnen van de septembercirculaire 2019 nog een sluitend meerjarenperspectief konden presenteren, hebben we in de raadsinformatiebrief Voorbereiding Kadernota van 3 april jongstleden het perspectief negatief moeten bijstellen. Oplopende tekorten in het sociaal domein, de invoering van de Omgevingswet en een tekort op leerlingenvervoer hebben geleid tot een financieel perspectief waarin sprake is van meerjarige tekorten.

Het gepresenteerde financiële beeld zal nog fors worden beïnvloed door de effecten van de coronacrisis. De crisis heeft dit en komend jaar grote invloed op het beleid, de uitvoering en de financiën van de gemeente. De economie zal met een forse krimp te maken hebben en dit zal zijn weerslag hebben op de inkomsten en uitgaven van de gemeente. Op dit moment zijn we nog niet in staat om dit naar kaders te vertalen; daarvoor is de situatie te volatiel en is de dekking van de lagere inkomsten en hogere uitgaven door het Rijk nog onduidelijk. De VNG is hierover met het Rijk in gesprek.

Om een sluitende begroting aan te kunnen bieden, zal er de komende tijd hard worden gewerkt aan het doorlichten van de begroting en het formuleren van voorstellen ter verbetering van het perspectief. In deze kadernota wordt dit proces nader toegelicht.

Leeswijzer Wij leggen u een kadernota voor waarin: • Het coalitieakkoord onverminderd leidend is voor ons handelen; • Wordt ingegaan op de nu bekende en verwachte effecten van het coronavirus en de herverdeling van het gemeentefonds (H1); • Het onlangs aan u gepresenteerde financieel meerjarenperspectief wordt geactualiseerd (H2); • Het investeringsprogramma 2021- 2024 is opgenomen (H3); • U een procesvoorstel voor het realiseren van de benodigde bezuinigingen wordt voorgelegd (H4); • Naar aanleiding van een eerder aangenomen motie het onderdeel subsidies is toegevoegd (H5); en • De belangrijkste risico’s voor de komende jaren zijn opgenomen (H6).

Kadernota 2021-2024 5

Kadernota 2021-2024 6 Externe ontwikkelingen

Coronacrisis

In korte tijd is de wereld in de greep geraakt van het COVID-19 virus. Het is in de eerste plaats een gezondheidscrisis, die inmiddels miljoenen mensen wereldwijd raakt. De noodzakelijke maatregelen om de uitbraak van het virus zoveel als mogelijk te beheersen, hebben een ingrijpende invloed op het openbare leven en daarmee op de economie. Vanwege de onzekerheid over de duur van de pandemie is het niet mogelijk om op dit moment de financiële gevolgen voor Maassluis met harde cijfers te onderbouwen. Hoe langer de crisis aanhoudt, hoe groter de economische schade en de financiële gevolgen voor Maassluis zijn.

Om toch inzicht te verschaffen in de impact van de coronacrisis worden de effecten voor Maassluis beschreven aan de hand van vier scenario’s die het CPB eind maart heeft gepresenteerd.

4 Scenario’s (bron: CPB)

Economische groei In alle scenario’s is sprake van een recessie, het bbp krimpt in 2020 met 1,2% tot 7,7%.

Economische groei (bron: CPB)

Kadernota 2021-2024 7 De krimp van het bbp heeft voor de gemeente directe gevolgen. De hoogte van de algemene uitkering van het gemeentefonds is gekoppeld aan de hoogte van de rijksuitgaven (samen trap op-trap af). Vanwege het bijzondere karakter van de kosten die voor de corona-crisis worden gemaakt, is afgesproken dat deze kosten buiten de koppeling worden gehouden. Momenteel vinden er gesprekken plaats tussen VNG en Rijk om andere te bekijken of er aanpassingen moeten worden gedaan in de normeringssystematiek. Door de ‘trap op-trap-af’-systematiek, gedurende de crisis, tijdelijk buiten werking te stellen wordt hiermee zo veel mogelijk financiële zekerheid geboden en wordt voorkomen dat de gemeenten wordt geconfronteerd met nieuwe neerwaartse bijstellingen van het accres.

Werkloosheid De werkloosheid loopt in het lichtste scenario slechts beperkt op, maar stijgt in het zwaarste scenario tot boven 9% in 2021. De impact van de contactbeperkende maatregelen voor de werkgelegenheid is groot. Daarmee verschilt deze crisis van voorgaande recessies, met in potentie grotere gevolgen voor de arbeidsmarkt. Het beleid is erop gericht om ontslagen en faillissementen te beperken, dat voorkomt een neerwaartse spiraal en blijvende economische schade. Maar de overheid kan de klap hooguit deels opvangen, de werkloosheid onder groepen als schoolverlaters en flexwerkers kan snel toenemen. We veronderstellen bovendien dat het steunpakket eindigt als de contactbeperkingen voorbij zijn. In de zwaarste scenario’s houdt de recessie dan nog enige tijd aan, waardoor de werkloosheid verder oploopt.

Werkloosheid (bron: CPB)

Direct gevolg voor de gemeente is dat er meer uitkeringen worden aangevraagd en moeten worden verstrekt. Ook het beroep op minimaregelingen zal toenemen. Vanwege de toename van de doelgroep zullen ook de kosten voor re-integratie gaan oplopen. Om faillissementen tegen te gaan wordt de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandige ondernemers (TOZO) verstrekt. Hoe langer de contactmaatregelen gaan duren, hoe hoger deze kosten zullen oplopen. Bij de financiering van de BUIG zijn er nog onzekerheden over de te ontvangen rijksbijdrage. Onder normale omstandigheden publiceert het ministerie van SZW medio april de nader voorlopige BUIG-budgetten 2020. Het voorlopige macrobudget is gebaseerd op updates van de macro-uitgaven 2019 en van de CPB-voorspellingen van de werkloze beroepsbevolking. Met toepassing van een vaste rekenregel leidt het CPB daaruit een voorspelling van het aantal bijstandsuitkeringen in 2020 af. Deze procedure zou voor Maassluis kunnen leiden tot een neerwaartse bijstelling van het macrobudget, omdat de uitgaven 2019 lager zijn uitgevallen dan eerder geraamd. Hetzelfde geldt voor de omvang van de werkloze beroepsbevolking. Gezien de verwachte toename van de instroom in de BUIG leidt dit tot ongewenste financiële knelpunten. Het is nog afwachten hoe SZW in deze onvoorziene omstandigheden omgaat met de bekende rekenregels.

Kadernota 2021-2024 8 EMU-schuld Door de steunmaatregelen voor de economie verslechteren de overheidsfinanciën in alle scenario’s fors, het tekort in 2020 is 1,3% bbp in het lichtste scenario en 7,3% bbp in het zwaarste scenario. In dat scenario loopt het tekort in 2021 bovendien verder op naar 9,9% bbp. In het zwaarste scenario komt de schuld eind 2021 uit op 73,6%. De overheidsschuld komt hierdoor niet direct in de gevarenzone.

EMU-schuld (bron: CPB)

De Europese Centrale Bank blijft in de komende twaalf maanden een ruim monetair beleid voeren. Dit betekent dat de lange rentetarieven op een zeer laag niveau blijven. Omdat de verwachte rentestanden voor nieuwe leningen onder de gemiddelde rente van de huidige leningenportefeuille van de gemeente Maassluis liggen, blijft het renterisico voor de gemeente Maassluis vooralsnog zeer klein.

(Financiële) impact corona De kosten van de coronacrisis hebben lang niet alleen gevolgen voor de eerder genoemde algemene uitkering en verstrekte uitkeringen. Alle beleidsterreinen zullen worden geconfronteerd met veranderingen in kosten en opbrengsten. Ook hier zijn vanwege de onzekerheid over de duur van de contactmaatregelen de financiële consequenties nog nauwelijks te kwantificeren. Daarnaast is nog niet bekend voor welke (uitvoerings-) kosten de gemeenten door het Rijk worden gecompenseerd. De VNG is bezig met een inventarisatie van alle extra kosten die de gemeenten maken. Voorlopig is dat alleen nog maar beschrijvend, zonder kostenberekeningen. Doordat de financiële effecten op dit moment nauwelijks zijn in te schatten, zijn de gepresenteerde cijfers in deze kadernota nog exclusief de effecten van de coronacrisis.

Gemeenschappelijke regelingen als de VRR en de MRDH maken hoge kosten terwijl er nog geen sluitende afspraken zijn gemaakt met het Rijk. Wij lopen hier een risico als gemeente.

Kadernota 2021-2024 9 Onderstaand niet limitatieve lijst geeft per programma weer waar deze en andere (potentiële) kosten te verwachten zijn.

Financiële gevolgen Coronavirus Programma 0 Bestuur en dienstverlening Lagere opbrengsten leges Huurderving gemeentelijk vastgoed Programma 1 Veiligheid en handhaving Hogere kosten Veiligheidsregio Extra kosten handhaving corona Programma 2 Verkeer, vervoer en waterstaat Minder haven- en bruggelden Programma 3 Economie en citymarketing Grondexploitaties, renteverlies hogere Minder evenementensubsidies planbegeleidingskosten en vertraging projecten of afstel verkoop kavels. Lagere baten weekmarkten Lagere inkomsten toeristenbelasting Programma 4 Onderwijs Ondersteuning aanbieders leerlingenvervoer Extra eisen onderwijshuisvesting i.v.m. 1,5 mtr? 24-uur noodopvang Programma 5 Sport, cultuur, recreatie en groen Kosten in stand houden sportverenigingen, instellingen Lokale media

Huurderving sport en cultuur Programma 6 Sociaal domein Mogelijk toenemende vraag jeugdzorg, veilig thuis, Tozo-uitkering ambulante ondersteuning Prijsverhogingen door mogelijke faillissementen Hogere kwijtschelding gemeentelijke belastingen aanbieders (hulpmiddelen) Meer beroep op minimaregelingen, bijzondere bijstand Hogere kosten re-integratie (grotere doelgroep)

Meer uitkeringen vanuit de participatiewet Doorbetalen zorgaanbieders Programma 7 Volksgezondheid, milieu en duurzaamheid Hogere kosten GGD Programma 8 Ruimtelijke ordening, bouwen en wonen Grondexploitaties, renteverlies hogere Lagere bouwleges door vertraging projecten planbegeleidingskosten en vertraging projecten. Algemene dekkingsmiddelen Stijgende rentekosten door onzekerheid markten Daling algemene uitkering vanwege lagere groei Stijgende rentekosten door langere betaaltermijnen Vertraging in groei van de stad Lagere dividenden Meer dubieuze debiteuren Overhead Kosten crisisorganisatie Productiviteitsverlies (gehele organisatie) en minder declarabele uren op projecten (projectorganisatie) Risico ontstaan stuwmeer aan verlof Apparaatskosten 1,5 meter-samenleving (ICT, aanpassingen gebouw)

Kadernota 2021-2024 10 Inflatie De door het CPB geschetste scenario’s leiden ook tot verschillende inflatieramingen. Deze inflatieramingen zijn van belang bij het opstellen van de begroting 2021. Jaarlijks worden de bestaande budgetten opgehoogd met de inflatie. Het indexcijfer voor de begroting 2021 kan op dit moment nog niet definitief bepaald. De ramingsgrondslagen in bijlage 1 hebben dan ook een indicatief karakter. Later in het jaar zal op basis van de actuele informatie moeten worden bepaald welk scenario en inflatiepercentage het meest accuraat is.

Inflatiepercentage in % 2020 2021

Scenario 1 1,2 1,5 Scenario 2 0,8 0,9 Scenario 3 0,6 0,3 Scenario 4 0,8 0,6

Herverdeling gemeentefonds

Uit oogpunt van zorgvuldigheid en draagvlak is de invoer van het nieuwe verdeelstelsel een jaar uitgesteld tot 2022. De Tweede Kamer is hiermee akkoord gegaan. De fondsbeheerders staan nog steeds achter de invoering van een nieuw verdeelmodel dat beter aansluit op de kostenverschillen tussen gemeenten en dat een groot aantal knelpunten in de huidige verdeling kan wegnemen.

Wat zijn de gevolgen voor Maassluis? Op basis van de nieuwe verdeling kan worden geconcludeerd dat vooral de grote gemeenten een voordelig herverdeeleffect kunnen verwachten. De plattelandsgemeenten daarentegen worden geconfronteerd met een nadeel. De gevolgen voor Maassluis zijn op basis van deze gegevens moeilijk in te schatten. Maassluis is weliswaar een kleine gemeente, maar de sociale structuur is daarentegen niet te vergelijken met die van een plattelandsgemeente.

De verwachting is dat er een overgangsregeling komt van vier jaar, met een maximaal nadeel van € 25 per inwoner per jaar. Na vier jaar komt het eventuele nadeel volledig voor rekening van de betreffende gemeente. In een peiling onder 168 gemeenten gaan de meeste kleinere gemeenten uit van een nadeel van uiteindelijk € 50 per inwoner. De fondsbeheerders streven ernaar om de nieuwe verdeling nog dit jaar af te ronden.

Kadernota 2021-2024 11 Algemeen financieel beeld

Het financieel beeld is niet veel veranderd ten opzichte van de raadsinformatiebrief Voorbereiding Kadernota 2021, van 3 april 2020. Het toevoegen van het investeringsprogramma is feitelijk de enige aanpassing in het meerjarenperspectief.

Financiële ontwikkeling en meerjarenraming

Actualisatie van het perspectief leidt tot een omvangrijke verslechtering ten opzichte van het perspectief dat eind vorig jaar werd gepresenteerd op basis van de septembercirculaire. Toen werd er uitgegaan van een positief saldo over de jaren 2023 en verder. Door de autonome ontwikkelingen, inclusief de actualisatie van het investeringsprogramma, verslechtert dit perspectief naar bijna € 1,9 miljoen negatief in 2024. Onder de tabel worden alleen de belangrijkste ontwikkelingen toegelicht. In onderstaande tabel zijn negatieve bedragen voordelen.

(bedragen x € 1.000) Onderwerp 2021 2022 2023 2024 2025 Saldo na oktoberbrief (sept.circulaire 2019) -78 V -81 V -1.412 V -1.006 V -1.006 V Autonome ontwikkelingen 2.862 N 2.896 N 2.672 N 2.682 N 2.902 N Actualisatie investeringsprogramma 104 N 148 N 159 N 190 N 192 N Geactualiseerd perspectief 2.888 N 2.963 N 1.419 N 1.866 N 2.088 N

Autonome ontwikkelingen

Er zijn op meerdere terreinen voor- en nadelen te melden. Omdat de meeste mutaties al eerder in de raadsinformatiebrief Voorbereiding kadernota zijn vermeld, worden hier alleen de mutaties boven de € 100.000 toegelicht. Te beginnen met de tegenvallers.

Gezamenlijke aanpak met Vlaardingen en Schiedam van de transformatie van het sociaal domein Maassluis, Vlaardingen en Schiedam zijn de afgelopen jaren alle drie geconfronteerd met stijgende kosten binnen het Sociaal Domein. De drie gemeenten willen nadrukkelijker inzetten op de verdere transformatie van het Sociaal Domein. Het gezamenlijke traject om te komen tot een MVS Jeugdmodel is wat ons betreft een goede start. Wij voorzien een vergelijkbare aanpak voor het gehele Sociaal Domein, dus door vanuit een breed gedragen inhoudelijke visie te komen tot een andere aanpak en ontwikkeling bij organisaties en in de samenleving. Doel is om passende hulp te kunnen bieden tegen beheersbare kosten.

Oplopende kosten Wmo (€ 1,8 mln. structureel) Net als in heel Nederland heeft ook onze gemeente te maken met een forse stijging van de uitgaven voor Wmo- maatwerkvoorzieningen. Deze stijging ontstaat met name door autonome ontwikkelingen zoals de invoering van het abonnementstarief, de tariefstijgingen als gevolg van de door het Rijk vastgestelde AMVB reële tarieven en door de (dubbele) vergrijzing van de bevolking en het beleid om ouderen langer zelfstandig thuis te laten wonen. De voornaamste oorzaak van de kostenstijging is de continue groei van het aantal cliënten met hulp bij het huishouden. Dit is een rechtstreeks gevolg van de invoering van het abonnementstarief. Er zijn vooralsnog geen signalen dat de groei van het aantal cliënten afvlakt. Om deze reden moeten wij rekening houden met verder toenemende kosten. Met Vlaardingen, Schiedam en ROGplus proberen wij de kosten voor de verstrekkingen van

Kadernota 2021-2024 12 de Wmo-voorzieningen zo goed mogelijk te beheersen en, waar mogelijk, de kostengroei te dempen of om te buigen. Zo is een aantal contracten opnieuw aanbesteed waarmee de kostenstijging is beperkt. Gesaldeerd is voor 2020 sprake van een tekort van € 1,3 miljoen. De verwachting is dat dit tekort in 2021 oploopt naar € 1,8 miljoen. Uitgaande van een verdere groei van het aantal cliënten en daarmee kosten vanaf 2022, stellen we voor een naast de structurele verhoging van het budget een Wmo-reserve te vormen met € 1,8 miljoen. In afwachting van het effect van te nemen beheersmaatregelen kunnen deze middelen ingezet worden om tekorten vanaf 2022 op te vangen.

Jeugdhulp (€ 2 ton structureel voor lokaal) Ook bij jeugdhulp hebben wij, net als andere gemeenten, te maken met onzekerheden. Op dit moment zijn de uitgaven van de jeugdhulp (GRJR) niet goed in te schatten. De informatie over de prognoses van de afgelopen jaren zijn instabiel gebleken. Maassluis is samen met Vlaardingen en Schiedam een traject gestart om de jeugdhulp anders te organiseren zodat betere hulp geboden kan worden, meer grip ontstaat en kosten waar mogelijk beperkt worden. Daarnaast worden ook op de kortere termijn daar waar mogelijk interventies gepleegd om de uitgaven te beperken. In deze kadernota willen we geen extra ruimtevrager opnemen voor de GRJR, gezien deze onzekerheden. De kosten lokale jeugdhulp zijn in 2019 verder toegenomen. Met name op het deelbudget Jeugd met een beperking is het aantal jeugdigen gestegen. Er zijn meerdere oorzaken hiervoor; door de lange wachtlijsten bij de regionale GGZ of door het bereiken van zorgplafonds komen er kinderen in de lokale zorg terecht; ook komen kinderen in de lokale jeugdhulp omdat de wet passend onderwijs soms niet biedt wat nodig is. De uitval vanuit het onderwijs komt gedeeltelijk in de jeugdhulp.

Wij stellen voor om een aparte reserve Jeugd te vormen van € 2 miljoen vanuit de Algemene reserve om tegenvallers op te vangen en zo het risico hierop af te dekken. Het betreft hier de risico’s op de lokale en regionale jeugdhulp. Hiermee verwachten we een verdere extra bezuinigingstaakstelling op de gemeentebegroting te voorkomen.

Ontwikkelingen Omgevingswet (€ 230.000 structureel, € 50.000 incidenteel) De Omgevingswet beoogt behalve een gedragsverandering tussen inwoners en overheid het aanvragen van vergunningen te vereenvoudigen. In maart is bekend geworden dat de invoering van de Omgevingswet is uitgesteld. Daarbij is nog geen nieuwe datum bekend gemaakt. Hierdoor komt in jaarschijf 2021 het eerder gemelde nadeel (€ 2 ton op de inkomsten bouwleges) eenmalig te vervallen. De implementatie kosten vallen hoger uit en lopen door in 2021 (eenmalig € 50.000). In de loop van 2020 moet de gemeente aansluiten op het digitaal stelsel Omgevingswet (DSO), zodat (bijvoorbeeld) vergunningen digitaal kunnen worden aangevraagd en ruimtelijke plannen gepubliceerd via het DSO. Hiervoor dienen een of meerdere applicaties te worden aangeschaft, dit wordt momenteel onderzocht. De structurele lasten van de nieuwe applicaties worden voorzichtig geschat op ca. € 30.000 (jaarlijkse licentiekosten).

Leerlingenvervoer (€ 2 ton structureel) Met de raadsinformatiebrief van 5 maart jl. bent u geïnformeerd over het structurele nadeel op dit onderwerp. De overschrijding is grotendeels veroorzaakt door de verhoogde tarieven voor het vervoer in de aanbesteding van 2018. Die verhoging, vanaf augustus 2018, is niet verwerkt in de begroting. Ook een stijging van het aantal leerlingen en de kosten voor begeleiding bij het vervoer hebben bijgedragen aan de overschrijding van het budget.

Kadernota 2021-2024 13 Efficiëntiemaatregel stadsbedrijf en buitenruimten (€ 150.000) In mei 2017 stelde het college het Organisatie- en ontwikkelplan Stadsbedrijf vast en vervolgens is gestart met het uitvoeren van het ontwikkelplan. Er is ingezet op het verbeteren van de vitaliteit, op investeren in scholing en op verandering van de werkprocessen. Per 1-1-2018 is een nieuwe structuur ingevoerd. Conform afspraak is een forse structurele reductie op personeelslasten gerealiseerd. Bovendien zijn de resultaten in de stad verbeterd en het personeel is met enthousiasme aan de slag. Het ziekteverzuimcijfer is gedaald van 15% naar 5%. Er staat op dit moment een taakstelling van ruim € 1,5 ton open op het gebied van verdere efficiency. Deze taakstelling blijkt in praktijk niet haalbaar.

Contractonderhoud groen (€ 130.000 incidenteel 2021 en 2022) De aanbesteding voor het groenonderhoud voor de posten ‘grasmaaien’ en ‘onderhoud vijvers en sloten’ is medio 2018 gegund aan onze marktpartner. Bij deze aanbesteding is reeds aangegeven dat er een overschrijding zou ontstaan, destijds geraamd op € 110.000. Uit de jaarrekening over 2019 is gebleken dat dit bedrag moet worden bijgesteld naar € 130.000 Aangezien deze overschrijding niet is verwerkt in de begroting en het contract nog doorloopt tot medio 2022, worden deze kosten als onontkoombaar aangemerkt en bijgeraamd voor de jaren 2021 en 2022. Voor het jaar 2020 betekent dit ook dat hier een tekort zal ontstaan. Dit zal ten laste worden gebracht van het resultaat. Om te zorgen dat we het groenbeheer structureel goed geborgd hebben, gaan we dit jaar in de volle breedte (onderhoudsniveau, financiën, personeel) het groenbeheer analyseren en komen we met een voorstel hoe we dit structureel gaan borgen.

Vraagraak (€ 275.000 incidenteel; € 170.000 structureel) De doorlooptijden van casussen bij Vraagraak lopen op en de zwaarte van de casuïstiek neemt toe. Dit wordt onder andere veroorzaakt door de wachtlijsten die er zijn bij GGZ en Jeugdbescherming.

Om de hulp te kunnen bieden die jeugdigen nodig hebben, is voor 2021 € 275.000 nodig. In deze ruimtevrager komen verschillende ontwikkelingen bij elkaar. Aan de ene kant de gevolgen van de aanbesteding die voor 2020 heeft plaatsgevonden (in verband met de detachering van medewerkers in het wijkteam). Aan de andere kant zien we dat de keten stagneert en dat de ondersteuningen van onze inwoners daardoor in gevaar komt. Voor 2021 is het noodzakelijk om tijdelijk extra formatie in te zetten.

Op dit moment hebben we nog geen zicht op de effecten van de maatregelen die we op korte termijn nemen (Ontwikkelagenda Jeugd) en de uitkomsten van het MVS-traject Herijking Jeugdhulp (voor 2022 en verder). We stellen daarom voor om de structurele ruimtevrager te beperken tot de autonome kostenstijging en versterking van de kwaliteitsfunctie. In deze functie zit onder andere de toetsing geborgd dat inwoners de hulp ontvangen vanuit de juiste wet (bijvoorbeeld Wlz en Passend Onderwijs) en dat er passende hulp geboden wordt vanuit Vraagraak. We houden vooralsnog geen rekening met een structurele uitbreiding van wijkteammedewerkers. In de loop van 2021 krijgen we beter zicht op de effecten van de ingezette trajecten en zullen wij deze ook financieel vertalen. De structurele ruimtevrager komt daarmee op € 170.000,-.

Gezien de samenhang in de diverse ontwikkelingen hebben wij u met de raadsinformatiebrief van 17 april 2020 hierover geïnformeerd.

Kadernota 2021-2024 14 Rechtmatigheidsverantwoording Met ingang van 2021 moet het college een rechtmatigheidsverantwoording afleggen over de rechtmatigheid van de jaarrekening. De accountant krijgt hierdoor een andere rol en zal vanaf het boekjaar 2021 geen oordeel meer geven over de rechtmatigheid in zijn controleverklaring. De rechtmatigheidsverantwoording van het college wordt een onderdeel van de jaarrekening; de accountant toetst de getrouwheid ervan. De rechtmatigheidsverantwoording heeft gevolgen voor de (interne) verantwoording binnen de gemeentelijke huishouding. Om deze reden is de gemeente al met projecten bezig om meer grip op de interne processen en de bijbehorende financiële huishouding te krijgen. Het beoogde doel is dat er bewustwording komt en de kwaliteit van de beheersing en controle zodanig wordt dat de accountant op basis daarvan de vorenbedoelde verklaring kan geven. Teneinde de bewijsvoering voor een adequate rechtmatigheidscontrole op te stellen, zijn aanvullende middelen noodzakelijk. Voor 2021 en 2022 is hiervoor in totaal € 200.000 noodzakelijk.

Overige De overige autonome ontwikkelingen kleiner dan € 1 ton zijn in totaal circa € 275.000 structureel. Zonder deze hier verder toe te lichten, gaat het om: secretarieleges, Informatieveiligheid en privacybeleid, samenwerkingsverband regio Rotterdam, geluidsscherm A20, mobiele telefoonkosten, rechtpositie raadscommissie, ontmoetingscentrum PC Hooftlaan. In de meeste gevallen betreffen dit reeds genomen raadsbesluiten of raadsvoorstellen die op korte termijn worden behandeld in de raad.

Er is ook nog een aantal voordelen te melden.

Treasury, lagere rentelasten (€ 150.000 voordeel) Het aantrekken van een nieuwe lening van € 15 miljoen leidt per saldo tot een structureel voordeel op de treasury.

Areaalontwikkeling OZB (€ 162.000 voordeel) Uit de analyse van woz-waarden is gebleken dat een aantal (niet-) woningen als areaaluitbreiding aangewezen kan worden. Dit zijn extra woningen in de woz-administratie ten opzichte van de groei van 175 woningen die zijn opgenomen in de kadernota 2020.

Conclusie autonome ontwikkelingen Per saldo hebben bovenstaande autonome ontwikkelingen een negatief effect van bijna € 2,7 miljoen in 2024. In het proces van de bezuinigingen verwachten we, naast de oplossingsrichtingen in het volgende hoofdstuk, in totaal € 1,5 miljoen aan ruimtescheppers te kunnen vinden. Dit biedt de mogelijkheid om eventuele extra tegenvallers het hoofd te kunnen bieden. Voor het voorstel over proces van de bezuinigingen verwijzen wij naar hoofdstuk 4.

Kadernota 2021-2024 15 Oplossingsrichtingen

De begroting dient structureel en reëel in evenwicht te zijn én er mag geen sprake zijn van een opschuivend sluitend meerjarenperspectief.

Voor de programmabegroting 2021-2024 betekent dit dat: - De structurele baten en lasten in de begroting 2021-2024 voor alle jaren in evenwicht moeten zijn. Wanneer ook de incidentele baten en lasten worden meegenomen, dan moet er vanaf 2023 een sluitend begrotingssaldo worden gepresenteerd. - De reeds ingeboekte ombuigingen moeten zijn onderbouwd en op taakveldniveau zijn ingevuld.

De afgelopen jaren is er al fors bezuinigd op bestaande budgetten. De mogelijkheden om ruimtescheppers te vinden, die geen grote impact hebben op beleid en bedrijfsvoering, zijn beperkt. Alleen de volgende alternatieven kunnen worden ingezet als dekking, zonder dat dit effect heeft op de uitvoering van beleid (negatieve bedragen zijn voordelen). (bedragen x € 1.000) Onderwerp 2021 2022 2023 2024 2025 Geactualiseerd perspectief (na tegenvallers) 2.888 N 2.963 N 1.419 N 1.866 N 2.088 N Inzet aanvullende middelen jeugdhulp 0 -535 V -285 V -285 V -285 V Reservestortingen terugdraaien -937 V -1.060 V -463 V -431 V -399 V Inzet stelpost areaal -223 V -334 V -546 V -758 V -758 V Geactualiseerd perspectief (na dekking) 1.728 N 1.034 N 125 N 392 N 646 N

Inzet aanvullende middelen jeugdhulp Gelet op de landelijke stijging van de uitgaven in het sociaal domein zijn met de Meicirculaire 2019 aanvullende middelen voor jeugdhulp beschikbaar gesteld voor de jaren 2019, 2020 en 2021. Voor Maassluis betreft dit een bedrag van € 535.000. Bij het toetsen van de begroting staat de provincie toe dat voor de jaren 2022 en verder een bedrag van maximaal € 535.000 aan nog niet ingevulde taakstellingen c.q. verwachte extra inkomsten wordt opgenomen. Met de recente Oktoberbrief zijn deze ‘fictieve’ inkomsten geschrapt omdat de uitkomsten van de septembercirculaire hier ruimte voor boden. Er kan voor worden gekozen om deze middelen weer op te voeren. Dit betekent dat voor het jaar 2022 € 535.000 en voor latere jaren € 285.000 als extra inkomst mag worden ingeboekt. Er zijn overigens nog geen indicaties dat het Rijk ook voor de jaren na 2021 aanvullende middelen gaat verstrekken. Inzetten is risicovol.

Stortingen algemene reserve terugdraaien In het meerjarenperspectief staan diverse reservestortingen. Overwogen kan worden om deze stortingen terug te draaien.

Reserve Participatie Om het risico van tekorten op uitkeringen te kunnen opvangen, is het plafond van de reserve Participatie in 2019 verhoogd naar € 2.250.000. Om het niveau van de reserve te verhogen wordt van 2020 tot en met 2022 € 200.000 gestort. Met de rekening 2019 is er echter al € 588.000 extra in de reserve gestort. Bovendien gaan wij ervan uit dat gemeenten worden gecompenseerd voor de tekorten die ontstaan als gevolg van de coronacrisis. Op grond hiervan stellen wij voor de geraamde stortingen te laten vervallen.

Kadernota 2021-2024 16 Voorfinanciering reorganisatie stadsbedrijf De kosten voor de reorganisatie stadsbedrijf zijn vanuit de algemene reserve bekostigd. Afspraak was dat deze kosten in een later stadium zouden worden teruggestort. Deze stortingen zijn geraamd in de jaarschijven 2020 tot en met 2022. Door deze 'terugstortingen' terug te draaien, verbetert het saldo na bestemming. Daar tegenover staat een verslechtering van het weerstandsvermogen.

Storting maatschappelijk nut Met ingang van de begroting 2019 is het (BBV) is het activeren van investeringen met maatschappelijk nut verplicht. Voor Maassluis betekent dit dat het jaarlijkse exploitatiebudget van € 800.000 is vervallen en dat in plaats hiervan jaarlijks € 800.000 wordt geactiveerd. Het nadeel van het activeren van de investeringen met maatschappelijk nut is dat de lasten van de investering worden doorgeschoven naar de toekomst. Om dit te voorkomen is vanaf 2019 het jaarlijkse verschil tussen het vrijvallende exploitatiebudget van € 800.000 en de kapitaallasten gestort in de algemene reserve. Hiermee wordt voorkomen dat de lasten worden doorgeschoven naar latere jaren. Het terugdraaien van de storting leidt ertoe dat het weerstandsvermogen afneemt en dat de kapitaallasten niet meer uit de algemene reserve kunnen worden gedekt. Gelet op de financiële situatie achten wij het verantwoord om deze stortingen terug te draaien.

Bovenstaande maatregelen verbeteren het begrotingssaldo na bestemming, maar verslechteren het beschikbare weerstandsvermogen. Ook hebben deze maatregelen, ten opzichte van de huidige begroting, geen effect op het structurele evenwicht van baten en lasten (van belang voor de provincie). De hoogte van de algemene reserve moet voldoende zijn om risico's op te kunnen vangen. Onderzocht zal worden in hoeverre de geraamde stortingen noodzakelijk zijn om toekomstige risico’s te kunnen afdekken. Indien het volume van de algemene reserve (ruim) voldoende blijkt te zijn, kan worden besloten om een deel van de stortingen achterwege te laten. De eerder beschreven voorstellen om de reserves voor jeugd en Wmo te verhogen ten laste van de algemene reserve dienen hierbij betrokken te worden.

Inzetten stelpost areaal In de meerjarenbegroting is rekening gehouden met een toename van de woningvoorraad met 175 per jaar. Deze groei leidt tot een verhoging van de algemene uitkering en de OZB-opbrengsten. Voorzichtigheidshalve wordt deze toename (na een aantal jaren) volledig gereserveerd om de kosten van de areaaluitbreiding te bekostigen. Hierbij kan worden gedacht aan extra kosten voor onderhoud en beheer van wegen, watergangen, milieu, jeugdhulp, maatschappelijk opvang, cultuur en educatie.

Er is gekeken voor welke beleidsvelden een toename van de kosten als gevolg van de groei onontkoombaar is en voor welke beleidsvelden het voorzieningenniveau reeds is toegerust op de verwachte groei. Voor die beleidsvelden kunnen de extra inkomsten als gevolg van de toename van de woningvoorraad worden aangewend ter dekking van het verwachte begrotingstekort. Per woning wordt gerekend met € 1.800 extra inkomsten. Er wordt voorgesteld om van de reservering van de kosten € 1.210 per woning te laten vrijvallen. Dit geeft een structureel voordeel van uiteindelijk € 7,5 ton vanaf 2024. Voor de beleidsterreinen waar wel een toename van de kosten wordt verwacht op basis van de groei kan een beroep worden gedaan op de stelpost (de overgebleven € 590 per woning). Hier kunnen investeringsaanvragen onder vallen die gebaseerd zijn op de uitbreiding van de stad.

Kadernota 2021-2024 17 Risico: Vooralsnog wordt uitgegaan van de realisatie van 175 woningen per jaar. De effecten van de coronacrisis op de woningmarkt kunnen dit perspectief doen verslechteren. Wanneer we hier meer over weten, dan zullen we hier op terugkomen. Verder kan het gebeuren dat het huidige voorzieningenniveau niet is toegerust op de toename van de woningvoorraad, door ontwikkelingen die wij nu niet voorzien.

Kadernota 2021-2024 18 Investeringsplan

Het investeringsplan is geactualiseerd. Bij deze actualisatie zijn de volgende aanpassingen doorgevoerd: • Niet uitgevoerde investeringen 2019 zijn afgesloten of doorgeschoven; • De uitvoeringsplanning van de investeringen is beoordeeld. Zo nodig zijn investeringen anders gefaseerd; • Investeringen die zijn vastgesteld via separate raadsbesluiten worden toegevoegd aan het investeringsplan; • Nieuwe vervangingsinvesteringen, met name in het begrotingsjaar 2025, zijn opgenomen; • Voor een aantal bestaande investeringen wordt een ophoging van het investeringsbudget voorgesteld.

Het volledige investeringsplan is bijgesloten als bijlage bij deze kadernota.

Afsluiten investeringen jaarrekening 2019 In de jaarrekening 2019 worden 58 investeringen afgesloten. Als gevolg van het afsluiten kan er een investeringsbedrag van € 1 miljoen worden afgeraamd. Een investeringsbedrag van € 6,7 miljoen schuift door naar volgende jaren.

Door het afsluiten en het doorschuiven van investeringen kan de bestaande stelpost onderuitputting 2020 volledig worden ingevuld. Structureel leidt het afsluiten en doorschuiven van de investeringen tot een exploitatievoordeel van € 20.000.

Grote wijzigingen in fasering De uitvoeringsplanning van de investeringen is beoordeeld. Voorgesteld wordt om de volgende investering naar voren te halen.

Ontsluiting de Kade Op 22 januari 2019 heeft de gemeenteraad bij consultatie ingestemd met de voorkeursvariant voor de verkeersontsluiting rondom het gebied De Kade. Onderdeel hiervan is het realiseren van een directe verkeersverbinding van de Deltaweg naar de Laan 1940-1945 uitgaande van een gelijkvloerse spoorkruising. Gelet op de woningbouwontwikkeling De Kade is het wenselijk de verkeersontsluiting gelijktijdig met deze ontwikkeling op te laten lopen. Dat betekent dat er in ieder geval in 2020 en 2021 voorbereidingskosten gemaakt moeten worden. Voorgesteld wordt om hiervan € 0,2 miljoen naar voren te halen voor de voorbereiding (€ 0,1 mln. in 2020 en € 0,1 mln. in 2021).

Verkeersregelinstallatie Maasdijk Voorgesteld wordt om de investering van € 157.000 een jaar naar voren te halen (van 2021 naar 2020).

Stelpost versnelling wegonderhoud Voorgesteld wordt om een bedrag van € 200.000 te verschuiven van 2021 naar 2020 in verband met versnelde aanpak van enkele weggedeelten op de Westlandseweg en Laan ‘40-’45.

Kadernota 2021-2024 19 Nieuwe investeringen Ten opzichte van het Investeringsplan 2019-2023 zijn de volgende investeringen toegevoegd.

(bedragen x € 1.000) Investering IP2020 IP2021 IP2022 IP2023 IP2024 IP2025 Totaal 1-Investeringen eerder genomen raadsbesluiten 2.574 0 0 0 0 0 2.574

2-Vervangingsinvesteringen 0 36 50 11 0 5.727 5.824 3-Ophoging van bestaande kredieten 121 321 121 249 121 229 1.162 2.695 357 171 260 121 5.956 9.560

Investeringen eerder genomen raadsbesluiten Via separate raadsbesluiten of via de eerste bestuursrapportage 2020 wordt een aantal nieuwe investeringen vastgesteld voor het begrotingsjaar 2020. Deze investeringen zijn opgenomen in het nieuwe Investeringsplan.

(bedragen x € 1.000) Investeringen eerder genomen raadsbesluiten IP2020 IP2021 IP2022 IP2023 IP2024 IP2025 Totaal Grond/inrichting Vlaardingsedijk (raad februari) 87 87 Ontmoetingsruimte PC Hooftlaan (raad maart) 550 550 Realisatie zonnepanelen (raad april) 698 698 Geluidshinder A20 (raad april) 1.200 1.200 Vuilwaterafvoer Heldringstraat (1e berap 2020) 39 39 2.574 0 0 0 0 0 2.574

De realisatie van zonnepanelen Koningshof, zwembad en bibliotheek is per saldo budgetneutraal. De kapitaallasten worden gedekt door lagere energiekosten en door de inzet van de roadmapgelden.

De aanleg van de vuilwaterafvoer (VWA) Heldringstraat wordt via de eerste bestuursrapportage aan u voorgelegd. Op de gemeentewerf wordt een nieuwe hemelwaterafvoer aangelegd voor de ontwikkeling in de Kapelpolder. Omdat de grond dan toch openligt, leggen we gelijk een nieuwe VWA aan voor de Gemeentewerf. Daar is de oude situatie erg gevoelig voor verstoppingen. Met deze oplossing is dat probleem opgelost.

Vervangingsinvesteringen (bedragen x € 1.000) Vervangingsinvesteringen IP2020 IP2021 IP2022 IP2023 IP2024 IP2025 Totaal Beveiligingscertificaten ICT 11 11 11 33 Vervanging mobiele camera 50 50 Slitter/schudfrees 15 Onderhoudsplannen vastgoed 1.689 1.689 Wagenpark 520 520 Riolering 1.950 1.950 Openbare ruimte 1.050 1.050 Sport 350 350 Meubilair/telefonie/PC 10 158 158 36 50 11 0 5.728 5.728

Kadernota 2021-2024 20 Beveiligingscertificaten Voor de beveiliging van ICT worden ongeveer 20 certificaten (persoonlijke, servicedomein certificaten) om de twee jaar opnieuw aangeschaft. Deze kosten dienen geactiveerd te worden.

Mobiele camera Vanwege het intensieve gebruik van de (eerste) mobiele camera dient deze eerder dan verwacht te worden vervangen.

Vervangingsinvesteringen 2025 Volgens de reguliere vervangingscycli worden voor 2025 de nieuwe vervangingsinvesteringen opgenomen. De vervangingen vloeien voort uit onderhoud- en beheerplannen. De vervangingsinvesteringen in 2025 leiden in 2026 tot kapitaallasten.

De vervangingsinvestering MOP zijn opgenomen in de meerjarenonderhoudsplannen van de betreffende gebouwen.

De vervangingsinvestering sport betreft het vervangen van de kunstgrasmat, aanpassing onderbouw en drainage van veld 3 Excelsior.

De vervangingsinvesteringen openbare ruimte en riolering vloeien voort uit de beheerplannen. De vervangingsinvestering openbare ruimte is als volgt opgebouwd: - Wegen € 800k - Openbare verlichting € 200k - Remmingswerken € 30k - Beschoeiingen € 20k

Ophogen van bestaande investeringen

(bedragen x € 1.000) Ophoging bestaande investeringen IP2020 IP2021 IP2022 IP2023 IP2024 IP2025 Totaal Mobiele telefoons 15 15 15 15 15 75 Rioolrenovaties, vernieuwingen etc. '23 106 106 106 106 106 530 ZB016 - 28-BDV-6 - Scania -Autolaadkraan 100 100 ZB099 - 02-BDT-3 - Scania -Autolaadkraan 100 100 ZM017 - Veegmachine - Hako 110 110 ZM020 - Veegmachine - Schmidt 229 229 LB007-VL-121-J Transporter open laadbak/kraan 15 15 TR003 - Kniklader Tobroco 3 3 121 321 121 249 121 229 1.162

Mobiele telefoons Het aantal verstrekte mobiele telefoons is fors toegenomen. Dit leidt tot een verhoging van het vervangingsbudget.

Rioolrenovaties De verhoging vloeit voort uit het nieuwe GRP.

Kadernota 2021-2024 21 Investeringen wagenpark De toekomstige investeringsbedragen in twee veegmachines en twee autolaadkranen zijn verdubbeld, om een duurzamer wagen- en machinepark te realiseren. In 2023 zijn er afdoende elektrische aangedreven veegmachines en hybride vrachtwagens op de markt. Deze zijn kostbaar qua aanschaf, maar de exploitatiekosten zullen lager zijn (elektriciteit is voordeliger dan diesel). Daarnaast heeft elektrische aandrijving geen locatie uitstoot. Dit sluit mooi aan op de doelstelling een uitstootvrije binnenstad te realiseren.

Kapitaallasten 2021-2025 Bovenstaande mutaties in het Investeringsplan leiden tot een wijziging in de hoogte van de kapitaallasten.

(bedragen x € 1.000) Kapitaallasten 2021 2022 2023 2024 2025 Nieuwe investeringen eerder genomen raadsbesluiten 145 144 142 140 138 Vervangingsinvesteringen 0 10 21 21 21 Ophoging van bestaande kredieten 8 46 53 89 96 Nieuwe kapitaallasten 153 200 216 250 255 Dekking uit rioolrecht -4 -8 -13 -17 -21 Dekking uit roadmap -45 -44 -44 -43 -42 Dekking nieuwe kapitaallasten -49 -52 -57 -60 -63 Toename kapitaallasten perspectief 104 148 159 190 192

Per saldo nemen de kapitaallasten toe. De toename van de kapitaallasten is verwerkt in het gepresenteerde meerjarige perspectief in hoofdstuk 2.

Omslagrente Zoals eerder vermeld blijft de Europese Centrale Bank in de komende twaalf maanden een ruim monetair beleid voeren. Dit betekent dat de lange rentetarieven op een zeer laag niveau blijven. Omdat de verwachte rentestanden voor nieuwe leningen onder de gemiddelde rente van de huidige leningenportefeuille van de gemeente Maassluis liggen, wordt voorgesteld om de omslagrente neerwaarts bij te stellen naar 1,5% (was 2%).

Kadernota 2021-2024 22 Procesvoorstel bezuinigingen

Uit het financieel kader blijkt dat er op dit moment geen structureel sluitende meerjarenraming kan worden aangeboden. De afgelopen jaren is er al fors bezuinigd op bestaande budgetten. De mogelijkheden om ruimtescheppers te vinden, die geen grote impact hebben op beleid en bedrijfsvoering, zijn beperkt. Het is daarom noodzakelijk meer ingrijpende maatregelen te treffen om de begroting weer sluitend te krijgen en te houden. Hierbij willen wij geen “kaasschaaf” gaan toepassen, maar keuzes maken in wat wij belangrijk vinden in Maassluis.

Omdat het perspectief dermate onzeker is, willen we een breed en samenhangend pakket samenstellen van € 1,5 miljoen aan bezuinigingen. Dit biedt de mogelijkheid om eventuele extra tegenvallers het hoofd te kunnen bieden. Om dit te realiseren zal de begroting per taakveld worden beoordeeld.

Per taakveld wordt informatie verzameld over de activiteiten die binnen het taakveld worden uitgevoerd en de kosten die deze taken met zich meebrengen. Ook wordt door middel van benchmarkinformatie gekeken hoe de kosten zich verhouden ten opzichte van andere gemeenten.

Per taakveld wordt onderzocht in hoeverre de uitgevoerde taken voortvloeien uit wettelijke taken of eigen beleid. Vervolgens wordt per activiteit onderzocht of de output kan worden verminderd en of er mogelijkheden zijn om de activiteit op een andere manier te organiseren. Ook wordt gekeken naar alternatieven om de gestelde doelen te bereiken.

Daarnaast zal per taakveld worden onderzocht of het mogelijk is om extra inkomsten te genereren.

Kadernota 2021-2024 23 Subsidies

Resultaatgerichte subsidies

Ontwikkelingen In de begroting 2020 is aangegeven dat ingezet wordt op de transformatie van het subsidiebeleid. Afgesproken is dat het jaar 2020 hiervoor het voorbereidingsjaar is. In 2021 starten we met een pilot en in 2022 worden de opgedane ervaringen geïmplementeerd in de reguliere werkwijze. Op dit moment wordt een startnotitie opgesteld, waarin de kaders, uitgangspunten, te voeren discussies en de processtappen zijn uitgewerkt. De startnotitie wordt voor het zomerreces aangeboden aan de raad.

In de meerjarenbegroting 2020-2023 is een taakstelling opgenomen op het subsidiebeleid van € 25.000 in 2021 oplopend tot € 300.000 in 2023. De taakstelling van € 25.000 voor 2021 kan gevonden worden binnen de ruimte tussen de verleende subsidies 2020 en de plafonds 2020. Dit is nog niet verwerkt in de onderstaande tabel. Voor het subsidieoverzicht waarin de toekenning is uitgesplitst, verwijzen wij naar de begroting 2020.

(bedragen x € 1,-) Programma/maatschappelijk effect/doelstelling 2020 2021 2022 2023 Bestuur en dienstverlening Het vertrouwen in de overheid versterken met een andere werkwijze en stijl van communiceren van de gehele organisatie: raad, college en ambtenaren 14.584 14.584 14.584 14.584 Totaal Bestuur en dienstverlening 14.584 14.584 14.584 14.584

Economie en Citymarketing Een aantrekkelijkere stad Recreatie en toerisme vergroten (bron: Citymarketingbeleid 2019-2024 'Op 177.387 177.387 177.387 177.387 volle kracht vooruit') Totaal Economie en Citymarketing 177.387 177.387 177.387 177.387

Onderwijs (bron: Onderwijskansenbeleid: Samen bouwen aan gelijke kansen) Een goede start en gelijke kans voor alle kinderen Samenhang talentontwikkeling en dat ieder kind mee blijft doen 15.848 15.848 15.848 15.848 Doorontwikkeling, intensivering en vergroten bereik onderwijsachterstand, 1.809.316 1.820.316 1.898.549 1.898.549 volledig onderwijsaanbod en betrokkenheid van ouders bij school, het onderwijs, de kinderopvang en de zorg Preventie en ondersteuning (taal- en digilessen) 171.137 171.137 171.137 171.137 *) De genoemde plafonds zijn (deels) afhankelijk van de te ontvangen rijksmiddelen Totaal Onderwijs 1.996.301 2.007.301 2.085.534 2.085.534

Kadernota 2021-2024 24 (bedragen x € 1,-) Programma/maatschappelijk effect/doelstelling 2020 2021 2022 2023 Sport, cultuur, recreatie en groen Goede voorzieningen voor het verenigingsleven en in de openbare ruimte Inwoners van Maassluis zijn tevreden over sportvoorzieningen in de 404.235 404.235 404.235 404.235 omgeving De aantrekkingskracht van Maassluis wordt versterkt door de inbreng van 182.721 182.721 182.721 182.721 kunst en cultuur De betrokkenheid van bewoners bij kunst en cultuur bevorderen 504.973 504.973 504.973 504.973 Realiseren van breder bereik van/met sport, cultuur en recreatie Versterken en bevorderen van het verenigingsleven 42.562 42.562 42.562 42.562 Bevorderen van sportparticipatie onder alle inwoners 2) 134.895 134.895 134.895 134.895 De cultuurparticipatie van inwoners van Maassluis vergroten 660.646 656.590 652.534 652.534

Totaal Sport, cultuur, recreatie en groen 1.930.032 1.925.976 1.921.920 1.921.920

Sociaal Domein Het behouden van het sociale karakter van de stad (met een sterke sociale cohesie), waarin iedereen gelijke kansen heeft en kan meedoen Preventie en bestrijding van discriminatie 22.608 22.608 22.608 22.608 Aantrekkelijkheid en toegankelijkheid jongerenwerk en jeugdhulp 366.871 366.871 366.871 366.871 Alle inwoners die ondersteuning nodig hebben, krijgen ondersteuning die dichtbij de inwoners (ook de mantelzorgers) wordt georganiseerd Zelfredzaamheid, eigenkracht & burgerkracht, de 0-lijn 452.020 452.020 452.020 452.020 Preventie en lichte ondersteuning: de 1e lijn 35.871 35.871 35.871 35.871 Zwaardere zorg en maatwerk, de 2e lijn 117.398 117.398 117.398 117.398 Aandacht voor de 'stille kant' bij armoede, eenzaamheid en zorgmijders Preventie en ondersteuning 448.218 448.218 448.218 448.218 Ontmoeten en leefplezier versterken in de wijken 287.784 287.784 287.784 287.784 Zorgen dat inwoners meedoen aan de samenleving 51.291 51.291 51.291 51.291 Totaal Sociaal Domein 1.782.061 1.782.061 1.782.061 1.782.061

Volksgezondheid, milieu en duurzaamheid Samen gezonder leven Jeugdgezondheidszorg 3) 1.081.754 1.081.754 1.081.754 1.081.754 Samen langer en gezonder leven (bron: Gezond in de stad 2018-2021) 59.000 59.000 0 0 Totaal Volksgezondheid, milieu en duurzaamheid 1.140.754 1.140.754 1.081.754 1.081.754

Toelichting Voor de realisatie van de oplopende taakstelling zal gezocht worden naar mogelijkheden op c.q. binnen de hierboven genoemde subsidiebudgetten. Bij een aantal budgetten wordt die zoektocht bemoeilijkt, aangezien zij deels of volledig zijn opgebouwd uit ontvangen rijksmiddelen en/of aangewend moeten worden voor wettelijke taken. Dit betreft de volgende budgetten:

1. Onderwijs Deze budgetten zijn afhankelijk van de te ontvangen OAB (onderwijs achterstandenbeleid) -middelen. Deze middelen zijn geoormerkt en kunnen niet anders dan voor 'onderwijsachterstanden' worden ingezet.

2. Combinatiefuncties Bij dit budget zijn ook externe middelen van invloed zijn op de hoogte van het subsidiebudget.

Kadernota 2021-2024 25

3. Volksgezondheid Stichting CJG Rijnmond ontvangt in 2020 een subsidie voor de uitvoering van de jeugdgezondheidszorg. Hiervan is € 811.800 voor wettelijke taken waaronder het Rijksvaccinatieprogramma. Voor € 239.301 wordt een aanvullend preventief pakket wordt gesubsidieerd.

Kadernota 2021-2024 26 Weerstandsvermogen

Risico's

Er is een aantal onderwerpen dat niet is opgenomen in de autonome ontwikkelingen die, naast de gevolgen van de coronacrisis, kunnen leiden tot tegenvallers in de komende jaren.

Herverdeling gemeentefonds In het hoofdstuk externe ontwikkelingen is al aandacht besteed aan dit onderwerp. Een van de grootste financiële bedreigingen voor de begroting 2021 is een negatief herverdeeleffect als gevolg van het nieuwe verdeelstelsel dat per 2022 ingaat. In het risicoprofiel wordt nu uitgegaan van een maximaal risico van € 50 per inwoner, ofwel ruim € 1,6 miljoen. Omdat dit risico structureel is vanaf 2022 en wij nog niet weten hoe dit zal uitpakken voor Maassluis, gaan we uit van een 50% kans dat dit risico zich gaat voordoen.

Trap-op, trap-af Afhankelijk van de diepte van de recessie zal het Rijk moeten bezuinigingen met nadelige gevolgen voor het accres. Wanneer en welke mate deze kortingen zich aandienen, is ook afhankelijk van de afspraken die de VNG met het Rijk maakt over het bevriezen van de accressen.

Vergoeding Stedin Vanaf 2022 kunnen gemeenten geen precariobelasting meer heffen over netwerken die nutsbedrijven in, op of boven gemeentegrond exploiteren. De inkomsten van Stedin zijn nog wel opgenomen in de huidige begroting, omdat Stedin in onze optiek geen precariobelasting betaalt, maar een vergoeding op basis van een privaatrechtelijke overeenkomst die voor onbepaalde tijd geldt. Stedin heeft eenzijdig aangekondigd de privaatrechtelijke overeenkomst per 1 januari 2022 te willen beëindigen. Wij hebben laten weten hier niet akkoord mee te gaan. Onderzocht wordt in hoeverre de afschaffing van de precariobelasting op kabels en leidingen ook gevolgen heeft voor de privaatrechtelijke overeenkomst met Stedin. Indien ook deze heffing (deels) vervalt, dan ontstaat er een substantieel nadeel voor de begroting.

Uren investeringen en grondexploitaties De omvang van ‘rendabele’ projecten neemt de komende jaren af. Een deel van de interne uren zal anders worden ingezet. Hierdoor kunnen de uren niet meer worden geactiveerd, waardoor er een nadeel voor de exploitatie kan ontstaan. Dit mogelijke nadeel kan (deels) worden afgewend door de bestaande (flexibele) capaciteit af te bouwen of door de bestaande capaciteit in te zetten op (nieuwe) rendabele projecten. Het uitgangspunt is dat er per saldo geen begrotingsnadeel ontstaat.

Gevolgen Coronacrisis Voor een uitgebreide toelichting verwijzen wij naar paragraaf Coronacrisis in het hoofdstuk Externe ontwikkelingen.

Weerstandsvermogen Om te bepalen of het weerstandsvermogen toereikend is, wordt de relatie gelegd tussen de financieel gekwantificeerde risico's en de daarbij gewenste weerstandscapaciteit en de beschikbare weerstandscapaciteit. We zijn voornemens om in de nieuwe nota risicomanagement een zekerheidspercentage van 90% op te nemen. Vooruitlopend daarop hanteren we dit percentage bij de berekening van de benodigde weerstandscapaciteit. De

Kadernota 2021-2024 27 benodigde weerstandscapaciteit bedraagt € 9,3 miljoen (afgeleid van het risicoprofiel op basis van 90% zekerheid). De totale weerstandscapaciteit bedraagt € 27,2 miljoen. De werkelijke ratio komt dan op 2,9 en ligt daarmee ruimschoots boven de ondergrens van 1. Wanneer alle voorstellen in deze nota die betrekking hebben op de algemene reserve worden doorgevoerd, dan daalt de algemene reserve richting de € 20 miljoen, wat in relatie tot het risicoprofiel nog steeds ruim voldoende is.

Kadernota 2021-2024 28 Besluiten

De raad van de gemeente Maassluis, gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 12 mei 2020, neemt kennis van de in de Kadernota 2021-2024 gepresenteerde: • financiële consequenties van de autonome ontwikkelingen en de voorlopige oplossingsrichtingen; • mutaties in de reserves; • de risico’s. en besluit:

• de kadernota vast te stellen en de daarin opgenomen wijzigingen als kader te hanteren bij de uitwerking van de begroting 2021-2024; en • in te stemmen met het procesvoorstel voor het realiseren van de benodigde bezuinigingen.

Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Maassluis van 16 juni 2020.

de griffier, de voorzitter,

mr. R. van der Hoek dr. T.J. Haan

Kadernota 2021-2024 29 Bijlagen

Bijlage 1 Ramingsgrondslagen

2020 Indexeringspercentages 2020 salarissen en sociale lasten (incl. CAO) 2,0% goederen en diensten* 0,9% gesubsidieerde instellingen 0,9% gemeenschappelijke regelingen 1,4% belastingen en heffingen 0,9% omslagrente 1,5% * Scenario 2 CPB, zie hoofdstuk 1

Zoals eerder aangegeven zijn dit indicatieve ramingen. Later in het jaar zal op basis van de actuele informatie worden bepaald welk scenario en inflatiepercentage het meest accuraat is.

Kadernota 2021-2024 30 Bijlage 2 Tabel autonome ontwikkelingen

(bedragen x € 1.000) Autonome ontwikkelingen 2021 2022 2023 2024 2025 Programma 0 Secretarieleges 75 N 75 N 75 N 75 N 75 N Rechtspositie raadscommissie 30 N 30 N 30 N 30 N 30 N

Programma 1 Samenwerkingsverband regio Rotterdam 16 N 16 N 16 N 16 N 16 N Verkiezingen 25 N 0 0 0 0

Programma 4 Leerlingenvervoer 250 N 250 N 250 N 250 N 250 N

Programma 5 Beheerkosten groen 130 N 130 N 0 0 0

Programma 6 Toenemende kosten Wmo 1.800 N 1.800 N 1.800 N 1.800 N 1.800 N Lokale jeugdhulp 200 N 200 N 200 N 200 N 200 N Vraagraak 275 N 170 N 170 N 170 N 170 N

Programma 8 Afname bouwleges door Omgevingswet 0 200 N 200 N 200 N 200 N Implementatiekosten Omgevingswet 50 N 0 0 0 0 Aansluiting DSO 30 N 30 N 30 N 30 N 30 N

Overhead Mobiele telefoonkosten 40 N 40 N 40 N 40 N 40 N Rechtmatigheidsverantwoording 100 N 100 N 0 0 0 Informatieveiligheid 50 N 50 N 50 N 50 N 50 N

Algemene dekkingsmiddelen Opschalingskorting Algemene uitkering 0 0 0 0 220 N OZB -162 V -162 V -162 V -162 V -162 V Treasury -131 V -187 V -181 V -171 V -171 V

Diverse programma's Terugdraaien niet te realiseren ombuigingen 84 N 154 N 154 N 154 N 154 N 2.862 N 2.896 N 2.672 N 2.682 N 2.902 N

Kadernota 2021-2024 31 Bijlage 3 Investeringsplan

Is separaat bijgesloten.

Kadernota 2021-2024 32

Kadernota 2021-2024 33

Kadernota 2021-2024 34 Bijlage 3. Investeringsplan Investeringen programma 0 Bestuur en dienstverlening

Pr. Nieuw Pr.naam Subcluster Omschrijving IP 2020 IP 2021 IP 2022 IP 2023 IP 2024 IP 2025 Totaal IP P 0 Bestuur en ondersteuning Burgemeester Wesselink Burg Wesselinkstr 2, buitenwandopeningen 140.588 140.588 Burg Wesselinkstr 2, cv leiding ketels 19.000 19.000 Burg Wesselinkstr 2, Kozijnen 75.000 75.000 Burg Wesselinkstr 2, verv gevelafwerking 30.000 30.000 Burg Wesselinkstr 2, verv vloerafwerking 24.799 24.799 Fietsenstalling Fietsenstalling Koningshoek, Beethovenlaan, gebouw 24.100 24.100 Fietsenstalling Koningshoek, terrein 35.800 35.800 Fietsenstalling Koningshoek, Uiverlaan, gebouw 15.100 15.100 Haydnlaan 3, MOP Haydnlaan 3, Gevels (boeidelen) 43.503 43.503 Haydnlaan 3, ketel en regeling 28.064 28.064 Haydnlaan 3, Kozijnen: aluminium 26.520 26.520 Haydnlaan 3, Kozijnen: hout 75.888 75.888 Haydnlaan 3, leidingen/radiatoren 20.635 20.635 Haydnlaan 3, verv klimaatinstallatie 20.000 20.000 Haydnlaan 3, vervanging dakafwerking 70.000 70.000 Haydnlaan 3, vloerafwerking 12.000 12.000 Haydnlaan 3, vverv buitenafwatering 15.000 15.000 Zonwering Haydnlaan 3 25.000 25.000 Digitale receptiezuil 14.280 14.280 Paspomaat, kasregisters en receptiezuil Paspomaat Publiekscentrum 51.000 51.000 Publiekscentrum, Kasregisters 31.793 31.793 Totaal P 0 75.000 354.890 43.793 20.000 163.799 140.588 798.070

Pagina 1 Investeringen programma 1 Veiligheid en handhaving

Pr. Nieuw Pr.naam Subcluster Omschrijving IP 2020 IP 2021 IP 2022 IP 2023 IP 2024 IP 2025 Totaal IP P 1 Veiligheid en handhaving Mobiele camera Vervanging mobiele camera 50.000 50.000 Voertuigen en machines H&T, Fietsen (2021) 20.000 20.000 H&T, Trekauto 15.000 15.000 LB007-VL-121-J Transporter open laadbak/kraan 50.000 50.000 Totaal P 1 20.000 50.000 50.000 0 15.000 135.000

Pagina 2 Investeringen programma 2 Verkeer, vervoer en waterstaat

Pr. Nieuw Pr.naam Subcluster Omschrijving IP 2020 IP 2021 IP 2022 IP 2023 IP 2024 IP 2025 Totaal IP P 2 Verkeer, vervoer en Bruggen Conserv hameistijlen Lijndr.brug (BB02) 65.000 65.000 waterstaat Verv brug (VB19) Weverskade bij 97 111.300 111.300 Verv brug (VB20) Weverskade bij 118 111.300 111.300 Verv fiets- voetbrug (VB22) Schweitzerdr 19.500 19.500 Vervangen 2 bruggen Weverskade (VB17/18) 99.904 99.904 Vervanging remmingswerken '20 28.960 28.960 Vervanging remmingswerken '21 28.960 28.960 Vervanging remmingswerken '22 28.960 28.960 Vervanging remmingswerken '23 28.960 28.960 Vervanging remmingswerken '24 28.960 28.960 Vervanging remmingswerken '25 30.000 30.000 Investeringen MN Investeringen wegen maatschappelijk nut 1.011.300 800.000 800.000 800.000 800.000 800.000 5.011.300 Kademuren en damwanden Kademuren Goudsteen 1.157.323 1.157.323 Kademuur J1 323.340 323.340 Kademuur ST 271.515 1.200.000 1.471.515 Rehabilitatie kademuur P0 en Q0 623.220 623.220 Uitvoering bestrating kademuur Goudsteen 75.000 75.000 Uitvoering openbare verlichting kademuur Goudsteen 25.000 25.000 Verv betonnen damwand G v Wijnkade (C3) 117.000 117.000 Verv betonnen damwand Heldringstr (U2) 296.000 296.000 Verv fund kademuur M2 (ged) thv Havenhof 200.000 200.000 Verv kademuur M1 Haven (t.h.v. De Kolk) 320.000 1.286.000 1.606.000 Vervanging kademuur Marnixkade (D1) 789.250 789.250 Openbare verlichting Uitbr / verv openbare verlichting '19 armaturen 15.048 15.048 Uitbr / verv openbare verlichting '20 armaturen 367.441 367.441 Uitbr / verv openbare verlichting '21 armaturen 199.650 199.650 Uitbr / verv openbare verlichting '22 armaturen 199.650 199.650 Uitbr / verv openbare verlichting '23 armaturen 199.650 199.650 Uitbr / verv openbare verlichting '24 armaturen 199.650 199.650 Uitbr / verv openbare verlichting '25 199.650 199.650 Sluispolder 03267 18001 Sluispolder West WRM fase 2B (VB) 74.919 74.919 03268 18002 Sluispolder West WRM fase 2B (UV) 231.265 231.265 Herinrichting Maasdijk 290.000 290.000 Snelfietsroutes Metropolitane snelfietsroute 01 - Maasdijk (Noord-onder dijk) 123.510 123.510 Metropolitane snelfietsroute 02 - Westlandseweg 60.240 60.240 Metropolitane snelfietsroute 03 - Westlandseweg (Weverskade) 101.970 101.970 Metropolitane snelfietsroute 04 - Andreasplein 21.968 21.968 Metropolitane snelfietsroute 06 - Kruising Maasdijk -Westlandse 138.296 138.296 Metropolitane snelfietsroute 07 - Noorddijk 177.075 177.075 Metropolitane snelfietsroute 09 - Zuiddijk 30.593 30.593 Metropolitane snelfietsroute 10 - Julianalaan 151.628 151.628 Metropolitane snelfietsroute 11 - Vlaardingsedijk 199.980 199.980 Voertuigen en machines LB005 - 2-VKR-13 - VW - Open Laadbak 62.600 62.600 LB095 - 6-VFB-67 - Open Laadbak + kraan 83.850 83.850 ZM049 - Sneeuwploeg 22.500 22.500 ZM055 - Wacker Trilplaat 11.791 11.791 ZM070 - Zoutoplosser 50.000 50.000 ZM071 - Zoutstrooier - Nido 25.500 28.000 53.500 ZM072 - Zoutstrooier - Nido 25.500 28.000 53.500 ZM227 - Voorlader 10.000 10.000

Pagina 3 Pr. Nieuw Pr.naam Subcluster Omschrijving IP 2020 IP 2021 IP 2022 IP 2023 IP 2024 IP 2025 Totaal IP Voertuigen en machines straatreiniging ZM017 - Veegmachine - Hako 220.000 220.000 ZM020 - Veegmachine - Schmidt 170.900 400.000 570.900 VRI Verk .lichtinstallatie Maasdijk 157.000 157.000 Wegen 15007 Rehabilitatie Marelplein (wegen) 0 -650.000 -650.000 16019 Burg. De Jonghkade 222.802 222.802 19001 Herinrichting J.Catsstraat (VB) 16.000 16.000 19002 Herinrichting Brederolaan (VB) 26.000 26.000 19004 Herinrichting Frans Halslaan 132.500 132.500 19027 Reconstructie Kwartellaan (VB) 200.000 200.000 19028 Reconstructie Lange Boonestraat (VB) 57.200 57.200 19029 Reconstructie Roemer Visscherstraat 32.000 32.000 Buitenruimte Koningshoek 357.253 357.253 Ontsluiting de Kade 105.000 100.000 2.795.000 3.000.000 Versnelling groot wegenonderhoud 600.000 200.000 400.000 375.000 1.575.000 Totaal P 2 7.309.928 4.282.682 5.698.560 1.623.610 1.040.401 1.568.150 21.523.331

Pagina 4 Investeringen programma 4 Onderwijs

Pr. Nieuw Pr.naam Subcluster Omschrijving IP 2020 IP 2021 IP 2022 IP 2023 IP 2024 IP 2025 Totaal IP P 4 Onderwijs Onderwijshuisvesting Onderwijshuisvesting 3.000.000 3.000.000 Totaal P 4 0 3.000.000 0 0 0 0 3.000.000

Pagina 5 Investeringen programma 5 Sport, cultuur en recreatie

Pr. Nieuw Pr.naam Subcluster Omschrijving IP 2020 IP 2021 IP 2022 IP 2023 IP 2024 IP 2025 Totaal IP P 5 Sport, cultuur en recreatie Actieplan Spelen Actieplan Spelen (2019) 75.000 75.000 Actieplan Spelen (2020) 75.000 75.000 Actieplan Spelen (2021) 50.000 50.000 Actieplan Spelen (2022) 50.000 50.000 Bibliotheek Bibliotheek, Uiverl 18, verv dekvloeren 61.623 61.623 Duurzame energie Bibliotheek 105.000 105.000 Liftinstallatie bibliotheek 13.477 13.477 Mechanische ventilatie bibliotheek 15.638 15.638 Veiligheidsinstallatie bibliotheek 20.717 20.717 Verwarmingsinstallatie bibliotheek 21.300 21.300 Carillon Carillon, verv beiaard 36.000 36.000 Douanehuisje Douanehuisje, daken 21.575 21.575 Gemeentemuseum Museum Maassluis, binnenwandopeningen 11.280 11.280 Museum Maassluis, buitenwandopeningen 44.365 44.365 Museum Maassluis, liften 16.408 16.408 Museum Maassluis, transport 11.606 11.606 Museum Maassluis, verv dakafwerkingen 18.116 18.116 Museum Maassluis, verv plafondafwerkingen 15.793 15.793 Museum Maassluis, verv verlichting 13.537 13.537 Beschoeiingen Vervangen van beschoeiing div wijken '19 40.800 40.800 Vervangen van beschoeiing div wijken '21 20.400 20.400 Vervangen van beschoeiing div wijken '23 20.400 20.400 Vervangen van beschoeiing div wijken '25 20.400 20.400 Koningshof Duurzame energie Koningshof 65.000 65.000 Koningshof, kozijnen, ramen, deuren 10.531 10.531 Koningshof, liftinstallatie 14.000 14.000 Koningshof, renovatie interieur 49.945 49.945 Koningshof, verv binnentimmerw/-inricht 35.000 35.000 Koningshof, verv kanaalw mech/nat inst 20.000 20.000 Koningshof, verv ketels verw.installatie 24.000 24.000 Koningshof, verv koelcellen 19.000 19.000 Koningshof, verv kooktoestel 15.000 15.000 Koningshof, verv lbk mech/nat inst 20.033 20.033 Koningshof, verv pompen verw.installatie 6.389 6.389 Koningshof, verv regelapp verw.inst 20.188 20.188 Koningshof, verv splitunit mech/nat inst 10.500 10.500 Koningshof, verv veiligheidsinstallatie 17.374 17.374 Kunstacademie Kunstacademie, cv: leidingen/radiatoren 26.919 26.919 Kunstacademie, Kozijnen 70.000 70.000 Kunstacademie, verv sanitair 15.000 15.000 Molen Molen De Hoop, ruwbouw timmerw/trappen 30.000 30.000 Molen De Hoop, verv voegwerk/metselwerk 100.000 100.000 Molen De Hoop, vervangen roede 35.700 35.700 Openluchtrecreatie Verbeteren camperplaatsen doortrekken riool 46.200 46.200 Verbeteren camperplaatsen elektriciteit 22.000 22.000 Verbeteren camperplaatsen servicezuil 15.400 15.400 Sleepvaartmuseum Sleepvaartmuseum, verv beveiligingsinst 17.610 17.610 Sleepvaartmuseum, verv dakafwerking 143.738 143.738 Sleepvaartmuseum, verv elek installatie 25.614 25.614 Sleepvaartmuseum, verv. Gevelkozijnen 78.067 78.067

Pagina 6 Pr. Nieuw Pr.naam Subcluster Omschrijving IP 2020 IP 2021 IP 2022 IP 2023 IP 2024 IP 2025 Totaal IP Sporthallen en gymlokalen Gymlokaal Haydnlaan, verv dakafwerking 48.197 48.197 Gymlokaal Haydnlaan, vervangen vloer 69.728 69.728 Smithal Vervanging tribunes 127.102 127.102 Sporthal Olympiahal, verv. Gevelbekleding 45.000 45.000 Sporthal Weth Smit, verv binnendeuren 17.989 17.989 Sporthal Weth Smit, verv binnendeurkoz 76.824 76.824 Sporthal Weth Smit, verv kranen/douches 24.937 24.937 Sporthal Weth Smit, verv plafonds 351.257 351.257 Sporthal Weth Smit, verv riol doucheged 16.165 16.165 Sporthal Weth Smit, verv waterl douches 50.000 50.000 Sportzaal Sportlaan 656.814 1.953.272 2.610.086 Sportzaal Sportlaan (gebouw) 1.799.400 1.799.400 Sportzaal Sportlaan inrichting 180.000 180.000 Sportzaal Sportlaan mech elec inst 261.958 261.958 Sportzaal Sportlaan mech.elektr. Inst. 177.100 177.100 Sportzaal Sportlaan sanitair 54.098 54.098 Sportzaal Sportlaan verw. Installatie 500.020 500.020 Toe te kennen kleedkamersubsidies nieuwbouw 94.080 52.000 44.308 44.308 44.308 44.308 323.312 Toe te kennen kleedkamersubsidies renovatie 94.080 52.000 79.418 79.418 79.417 79.417 463.750 Vervanging Olympiahal (gebouw) 6.203.300 6.203.300 Vervanging Olympiahal (mech.elektr.inst.) 322.000 322.000 Vervanging Olympiahal (sanitair) 39.700 39.700 Vervanging Olympiahal (verw.installatie) 511.650 511.650 Weth Smithal, Binnenafw: sanitair 25.500 25.500 Weth Smithal, brandmeldinstallatie 22.707 22.707 Weth Smithal, Vloeren: sportvloer 81.600 81.600 Sportvelden en - complexen CKC korfbal, Renovatie grasveld 20.000 20.000 Evergreen, Ren speelveldafr veld 2 20.400 20.400 Evergreen, Verv kunstgrasmat veld 2 204.000 204.000 Excelsior, renovatie tegel- en halfverh 45.900 45.900 Excelsior, Vervangen ballenvanger veld 3 10.200 10.200 Excelsior, vervanging kunstgrasmat onderbouw 350.000 350.000 Excelsior,Vervanging lichtmasten 3e veld 20.400 20.400 Gophers, Renovatie gras honk en softbal 61.200 61.200 Gophers, renovatie halfverharding 35.700 35.700 Gophers, Vervanging gaasbespanning 23.055 23.055 Kleedkamersubsidie MHV Evergreen 114.200 114.200 MSV tr.veld, Verv verlichtingsmasten 15.300 15.300 MSV-terrein, asfalt handbalveld 19.679 19.679 MSV-terrein, verlichting handbalveld 14.352 14.352 Renovatie Jeu de Boules buitenbanen 20.400 20.400 VDL, vervangen grasmat veld 2 70.000 70.000 Theater Schuurkerk Schuurkerk, Binnenafw: wand, deur en san 6.535 6.535 Schuurkerk, dakrenovatie 50.000 50.000 Schuurkerk, Kozijnen (hout en staal) 91.800 91.800 Schuurkerk, Terrein: afscheidingen 25.500 25.500 Schuurkerk, W-installaties cv etc 57.623 57.623 Theater Schuurkerk, verv plafonds 30.373 30.373 Voertuigen en machines Slitter / schudfrees 15.000 15.000 TR001 - Tractor - Case 55.000 55.000 TR013 - Werktuigdrager - Holder 80.000 80.000 TR014 - Tractor - Case 55.000 55.000 LB091 - Canter - Open Laadbak 50.000 50.000

Pagina 7 Pr. Nieuw Pr.naam Subcluster Omschrijving IP 2020 IP 2021 IP 2022 IP 2023 IP 2024 IP 2025 Totaal IP TR003 - Kniklader Tobroco 30.000 30.000 LB052 - 3-VHK-80 - Peugeot - Gesloten 34.350 34.350 LB053 - 3-VHK-81 - Peugeot - Gesloten 34.350 34.350 LB063 - 9-VFR-82 - Peugeot - Gesloten 49.550 49.550 LB068 - 9-VFR-83 - Peugeot - Gesloten 49.550 49.550 LB073 - 9-VFR-84 - Peugeot - Gesloten 49.550 49.550 ZM019 - Kooijmaaier - Roberine 100.000 100.000 ZM038 - Aanhangwagen (Oprijw) - Torbroco 15.000 15.000 LB092 - VR-635-V - Canter - Open Laadbak 50.000 50.000 Zwembad Duurzame energie Zwembad 417.690 417.690 Tapwatervoorziening Zwembad 110.211 110.211 Zwembad Dol-fijn, buitenwandafwerkingen 38.857 38.857 Zwembad Dol-fijn, buitenwandopening 12.000 12.000 Zwembad Dol-fijn, geluidsinstallatie 18.500 18.500 Zwembad Dol-fijn, interactieve spelmuur 3.870 3.870 Zwembad Dol-fijn, verlichting 42.701 42.701 Zwembad Dol-fijn, vervanging doseerpomp zoutzuur 10.800 10.800 Zwembad Dol-fijn, vervanging pompen 18.000 18.000 Zwembad Dol-fijn, vervanging pompen wedstrijdbad 12.500 12.500 Zwembad Dol-fijn, vervanging ventilatoren 16.047 16.047 Zwembad Dol-fijn, zwembadinstallaties 137.230 137.230 Totaal P 5 3.206.031 5.404.126 8.019.613 957.999 262.582 1.097.045 18.947.396

Pagina 8 Investeringen programma 6 Sociaal domein

Pr. Nieuw Pr.naam Subcluster Omschrijving IP 2020 IP 2021 IP 2022 IP 2023 IP 2024 IP 2025 Totaal IP P 6 Sociaal Domein Industrieweg Industrieweg 106, binnenwandafwerkingen 10.597 10.597 Industrieweg 106, keukenvoorzieningen 51.200 51.200 Industrieweg 106, luchtbehandeling 10.500 10.500 Industrieweg 106, plafondafwerkingen 72.361 72.361 Industrieweg 106, sanitairvoorzieningen 152.000 152.000 Industrieweg 106, terrein 16.441 16.441 Industrieweg 106, transport 57.000 57.000 Industrieweg 106, verlichting 22.662 22.662 Industrieweg 106, vloerafwerkingen 102.709 102.709 Industrieweg 106, warmtedistributie 16.705 16.705 Industrieweg 106, warmteopwekking 10.500 57.699 68.199 PC Hooftlaan Ontmoetingsruimte PC Hooftlaan afbouw 362.450 362.450 Ontmoetingsruimte PC Hooftlaan ov.kosten 187.550 187.550 Vloot In Blik, De Vloot 208, dakwerkzaamheden 53.652 53.652 In Blik, De Vloot 208, elektrotechnisch 12.442 12.442 In Blik, De Vloot 208, terrein 30.185 30.185 In Blik, De Vloot 208, verv sanitair 15.000 15.000 Vervangen kozijnen De Vloot 208 Inblik 15.000 15.000 Totaal P 6 591.941 138.556 468.529 15.000 0 42.627 1.256.653

Pagina 9 Investeringen programma 7 Volksgezondheid, milieu en duurzaamheid

Pr. Nieuw Pr.naam Subcluster Omschrijving IP 2020 IP 2021 IP 2022 IP 2023 IP 2024 IP 2025 Totaal IP P 7 Volksgezondheid, milieu en Begraafplaatsen Alg Begraafplaats, C.V.-installatie 3.652 3.652 duurzaamheid Alg Begraafplaats, Vern kozijnen/deuren 54.927 54.927 Alg Begraafplaats, Vern plafond zaal 27.458 27.458 Alg Begraafplaats, verv buitenkozijnen 5.477 5.477 Alg Begraafplaats, verv dakbedekking 26.081 26.081 Begraafplaats, behandeling gevels 20.000 20.000 Containers Aanrechtbakjes 42.000 42.000 Milieustraat, diverse containers '18 18.360 18.360 Milieustraat, diverse containers '20 18.360 18.360 Milieustraat, diverse containers '22 18.360 18.360 Vervanging ondergrondse containers '19 500.000 500.000 Vervanging ondergrondse containers '20 500.000 500.000 Vervanging ondergrondse containers '21 500.000 500.000 Geluidswal Geluidswal 1.200.000 1.200.000 Milieuparken Milieuparken 120.000 30.000 150.000 Riolering 03248 18003 Sluispolder West fase 2C BRM (UV) 125.023 125.023 03249 18006 Riool C. Huygensstraat eo (VB) 4.416 4.416 03252 18009 Riolering Taansch.p. fase 2 (UV) -2.955 -2.955 03254 18012 Afvoerl. Mssls-W-Haven fase 1 (UV) 87.222 87.222 03258 18016 HWA leiding Heldringstraat 104.485 104.485 03261 18019 Afkoppelen schoolpleinen 2018 15.000 15.000 03263 18021 Reconstructie Wipperspark -5.374 -5.374 17044 reconstructie "Sportpark" 40.407 40.407 19002 Rioolverbetering Brederolaan (VB) 52.000 52.000 19003 Watergang Laan 40/45 25.000 25.000 19004 Rehabilitatie riool Halslaan (UV) 382.500 382.500 19006 Nieuwe HWA Huygenstraat 43.316 43.316 19007 Riolering Taanschuurpolder F3 (VB) 50.000 50.000 19009 Verbreden Kwartelsingel (D2) 41.630 41.630 19010 Noodoverloop Kwartelsingel 6.000 6.000 19011 Diepteinfiltratie Kwartelsingel 90.000 90.000 19014 Afkoppelen scholen 2019 20.000 20.000 19017 Omleggen AC-leiding Kwartelsingel -28.041 -28.041 19018 Rioolvernieuwing Noordvliet 139 114.696 114.696 19026 Rioolvernieuwing Noordvliet 20/30 90.000 90.000 19029 Reconstructie Roemer Visscherstraat (VB) 16.000 16.000 Rioolrenovaties, vernieuwingen etc. '19 25.925 25.925 Rioolrenovaties, vernieuwingen etc. '20 1.250.000 1.250.000 Rioolrenovaties, vernieuwingen etc. '21 1.250.000 1.250.000 Rioolrenovaties, vernieuwingen etc. '22 1.950.000 1.950.000 Rioolrenovaties, vernieuwingen etc. '23 1.950.000 1.950.000 Rioolrenovaties, vernieuwingen etc. '24/'25 1.950.000 1.950.000 3.900.000 Vervanging gemaalbesturingssysteem 50.000 50.000 Roadmap Roadmap energie '19 40.083 40.083 Roadmap energie '20 39.000 39.000 Roadmap energie '21 204.000 204.000

Pagina 10 Pr. Nieuw Pr.naam Subcluster Omschrijving IP 2020 IP 2021 IP 2022 IP 2023 IP 2024 IP 2025 Totaal IP Voertuigen en machines LB002 - 6-VFB-66 - Open Laadb + laadklep 64.200 64.200 LB094 - 2-VKR-12 - Open Laadb + laadklep 64.200 64.200 ZB016 - 28-BDV-6 - Scania -Autolaadkraan 400.000 400.000 ZB099 - 02-BDT-3 - Scania -Autolaadkraan 400.000 400.000 ZM040 - Rolpacker - Groen 35.000 35.000 ZM041 - Rolpacker - Bergmann 28.000 28.000 ZV086- 77-BBJ-1 - Scania - Vuilniswagen 188.761 188.761 LB004 - 4-VJJ-30 - Peugeot - Gesloten 47.800 47.800 Totaal P 7 4.870.488 3.019.121 2.468.360 1.950.000 1.950.000 1.985.000 16.242.969

Pagina 11 Investeringen programma 8 Ruimtelijke ordening, bouwen en wonen

Pr. Nieuw Pr.naam Subcluster Omschrijving IP 2020 IP 2021 IP 2022 IP 2023 IP 2024 IP 2025 Totaal IP Ruimtelijke ordening, bouwen P 8 Voorbereiding Voorbereidingskrediet Spechtstraat 81.435 81.435 en wonen Totaal P 8 81.435 0 0 0 0 0 81.435

Pagina 12 Investeringen overzicht Overhead

Pr. Nieuw Pr.naam Subcluster Omschrijving IP 2020 IP 2021 IP 2022 IP 2023 IP 2024 IP 2025 Totaal IP VO 1 Overhead Automatisering Automatisering, beveiligingscertificaten 11.000 11.000 11.000 33.000 Automatiseringskst, E-depot 47.379 49.215 96.594 ICT infrastructuur 38.000 38.000 Ind autom.kst, Q-matic klantvolgsysteem 51.000 51.000 102.000 Indir autom, vern ICT infrastructuur 20.400 21.200 41.600 Netwerkcomp switches 38.000 38.000 38.000 38.000 38.000 38.000 228.000 Reguliere vervanging pc's 87.264 75.000 75.000 75.000 75.000 75.000 462.264 Servers 10.000 10.000 Stratech subsidiesysteem 27.000 27.000 Vervanging HP Designjet (Projecten) 15.000 15.000 30.000 Vervanging verplichtingenadministratie 20.500 20.500 Geluidsinstallatie Vervanging audiovisuele apparatuur raadzaal 8.012 8.012 Meubilair en apparaten Mobiele telefoons 30.000 30.000 30.000 30.000 30.000 30.000 180.000 Vervanging bureaustoelen 15.000 15.000 15.000 15.000 15.000 15.000 90.000 Vervanging repro-apparatuur 15.000 15.000 Mid-office ESB Mid-office ESB 91.800 91.800 Stadhuis Stadhuis, beveiliging 48.560 48.560 Stadhuis, binnenwandafwerking 36.941 36.941 Stadhuis, binnenwandafwerking keramisch 24.400 24.400 Stadhuis, communicatie 124.000 124.000 Stadhuis, koudeopwekking 82.000 82.000 Stadhuis, Liftinst verv aandrijfmachine 12.420 12.420 Stadhuis, Liftinstallatie verv besturing 22.200 22.200 Stadhuis, luchtbehandeling 18.000 18.000 Stadhuis, ov kst, automatische deuren 45.084 45.084 Stadhuis, Vernieuwen plafonds 83.950 83.950 Stadhuis, Verv inbraaksignaleringsinst 96.552 96.552 Stadhuis, Verv noodverl.armaturen 12.775 12.775 Stadhuis, Verv radiot centr hal/trappen 15.000 15.000 Stadhuis, vloerafw verv natuursteen 19.539 19.539 Stadhuis, vloerafwerking verv tapijt 45.980 275.082 321.062 Stadhuis, warmtedistributie 216.436 216.436 Stadhuis, warmteopwekking 52.000 52.000 Vloer stadhuis 87.000 87.000 Werkcafé- bestrating tuin 25.000 25.000 Werkcafé- inventaris 26.033 26.033 Totaal VO 1 473.428 747.447 331.610 281.300 262.000 746.937 2.842.722

Pagina 13 Investeringen hulpkostenplaatsen

Programma Naam Categorie Omschrijving IP 2020 IP 2021 IP 2022 IP 2023 IP 2024 IP 2025 Totaal IP HK Hulpkostenplaatsen Heldringstraat 6 Heldringstr 6, ren Toilet-/doucheruimte 82.000 82.000 Heldringstr 6, rev Centr elekr.techn vz 30.000 30.000 Heldringstr 6, stelconplaten voor garage 80.000 80.000 Heldringstr 6, verv plaf kant/hal 10.500 10.500 Heldringstr 6, verv vet-/zandafscheiders 11.250 11.250 Heldringstr 6, verv vloeren binnenruimte 22.401 22.401 Heldringstr 6, vervangen geveldeur 7 24.400 24.400 Heldringstr 6, vervangen schuifpoort 13.800 13.800 Heldringstr 6, zonnepanelen 22.266 22.266 Herinrichting kantoren en vergaderruimte 100.000 100.000 Verbouwing kantine/keuken 150.000 150.000 VWA Heldringstraat 39.000 39.000 ZM053 - Tankstation 10.000 10.000 Startpunt MFA-Oost Startpunt, groen dak 0 27.810 27.810 MFA-Oost Startpunt, noodverlichting 15.330 15.330 MFA-Oost Startpunt, vloer verkeersruimten 32.923 32.923 Startpunt, brandmeldinstallatie 15.000 15.000 Startpunt, zonnepanelen 16.242 16.242 Steendijkerpoldercomplex Steend.p.compl, afvoeren 30.081 30.081 Steend.p.compl, beveiliging 16.751 16.751 Steend.p.compl, binnenwandopeningen 23.688 23.688 Steend.p.compl, verv luchtbehandeling 21.158 21.158 Steend.p.compl, verv plafonds 310.821 310.821 Steend.p.compl, verv vloerbed linoleum 136.973 136.973 Steend.p.compl, verv waterleiding 20.000 20.000 Steend.p.compl, vloerafwerking 66.855 66.855 Steend.p.compl, warmteopwekking 23.840 23.840 Steendijkpoldercompl, houten draagconstr 118.111 118.111 Steendijkpoldercomplex, ren tegelwerk 25.472 25.472 Vlaardingsedijk Grond Vlaardingsedijk 50.000 50.000 Inrichting terrein Vlaardingsedijk 37.000 37.000 Voertuigen en machines HT001 - Heftruck - TCM 25.500 25.500 HT002 - Heftruck - TCM 25.500 25.500 ZM201- Hefbrug werkplaats 90.000 90.000 Totaal HK 644.097 111.250 169.896 15.000 0 784.429 1.724.672

Pagina 14