MUSIC THEATRE + THEATR GENEDLAETHOL CYMRU Datblygwyd yr gyda The opera was developed chymorth gan Gyngor with support from Arts Celfyddydau Cymru trwy Council of Wales by way gyfrwng Grant Datblygu of a Theatre Production Cynhyrchiad Theatr a Development Grant and an Dyfarniad Cymru Greadigol Arts Council of Wales Creative Cyngor Celfyddydau Cymru Wales Award to Guto Puw. i Guto Puw. Y Tŵr is a co-production Mae Y Tŵr yn gyd- by Music Theatre Wales and gynhyrchiad rhwng Music Theatr Genedlaethol Cymru, Theatre Wales a Theatr supported by Arts Council of Genedlaethol Cymru, gyda Wales and by the Colwinston chymorth Cyngor Celfyddydau Charitable Trust through its Cymru ac Ymddiriedolaeth 125th Anniversary Special Elusennol Colwinston trwy Grants Fund. ei Grantiau Arbennig i Ddathlu 125 Mlynedd.

Cyflwynwyd y The world premiere premiere byd gan was presented by the Ŵyl Bro Morgannwg Vale of Glamorgan Festival a Theatr Sherman and Sherman Theatre Yn seiliedig ar Based on the play ddydd Gwener 19 Mai 2017. on Friday 19 May 2017. y ddrama o’r un of the same name enw gan Gwenlyn by Gwenlyn Parry Parry trwy ganiatâd by kind permission caredig Ms Ann of Ms Ann Beynon Beynon ac Ystâd and the Gwenlyn Gwenlyn Parry. Parry Estate.

Mae Music Theatre Wales Music Theatre Wales is Opera mewn Comisiynwyd Y Tŵr was yn hynod ddiolchgar i extremely grateful to the tair act gan / Y Tŵr gan Music commissioned by Ymddiriedolaeth Elusennol Colwinston Charitable Trust An opera in Theatre Wales, Music Theatre Wales, Colwinston am ei nawdd for its very generous support hael iawn tuag at Y Tŵr, of Y Tŵr with an award from three acts by: Theatr Genedlaethol Theatr Genedlaethol trwy ddyfarniad o gynllun a special grants scheme Guto Puw Cymru a Pontio. Cymru and Pontio. grantiau arbennig yn nodi marking the 125th anniversary 125 mlynedd ers genedigaeth of Agatha Christie’s birth. Agatha Christie. Libreto gan / Libretto by: Mae’r perfformiad The performance lasts Gwyneth Glyn yn para 2 awr 10 munud, 2 hours 10 minutes yn cynnwys egwyl o including an interval Hawlfraint / Copyright 2017 20 munud ar ôl Act 2. of 20 minutes after Act 2. CAST + CRIW. CAST + CREW.

THE MUSIC THEATRE WALES ENSEMBLE.

Ffidil 1 / Violin 1: Miranda Fulleylove Ffidil 2 / Violin 2: Philippa Mo Arweinydd / Fiola / Conductor: Viola: Richard Baker Nancy Johnson Cyfarwyddwr / Soddgrwth / Director: Cello: Michael McCarthy Tim Lowe Cynllunydd / Bas Dwbl / Designer: Double : Samal Blak Kenneth Knussen Cynllunydd Goleuo / Ffliwt / Lighting Designer: : Ace McCarron Kathryn Thomas Cymorth Dramatwrgaidd / Obo / Dramaturgical Support: : Sara Lloyd Joseph Sanders Cyfarwyddwr Cynorthwyol / : Assistant Director: Alexander Rattle Ffion Haf Trwmped / Répétiteur: Trumpet: Nicola Rose Torbjörn Hultmark Corn / Rheolwr y Cwmni Horn: a’r Gerddorfa / Richard Bayliss Hoffai Music Theatre Wales Company and Trombôn Bas / a Theatr Genedlaethol Cymru Orchestra Manager: Bass Trombone: ddiolch i’r canlynol am eu Tammy Daly Ed Hilton / cyfraniad a’u cymorth drwy Rheolwr y Cynhyrchiad / Andrew Crampton gydol y prosiect hwn: Production Manager: (23 Mai / May, 5 + 15 Mehefin / June) Ian Buchanan Offerynnau Taro / Music Theatre Wales and Dirprwy Reolwr Llwyfan / Percussion: Theatr Genedlaethol Cymru Deputy Stage Manager: Julian Warburton / would like to thank the Siwan Fflur Griffiths George Barton following people for Goruchwyliwr y Gwisgoedd + (25 Mai / May + 5 Mehefin / June) their involvement and Rheolwr Llwyfan support during the course Cynorthwyol / Marchnata / of this project: Wardrobe Supervisor + Marketing: Assistant Stage Manager: Mair Jones + Tabitha Milne Ann Beynon Danial Thatcher Y Wasg / Elen Bowman Rheolwr Llwyfan Technegol / Press: Adeiladwyd y set gan / Steffan Donnelly Technical Stage Manager: Penny James + Faith Wilson Set construction by: Nerys Evans + Alwyn Ifans Gareth Roberts Cynhyrchydd y Theatrical Services John Paul Gandy Cydlynydd y Props / Cyfryngau Cymdeithasol / Cynhyrchwyd rhannau’r Eleri Huws Benyw / Props Co-ordinator: Social Media Producer: Ensemble gan / Lee Johnson Female: Luned Gwawr Evans Lleucu Meinir Ensemble parts produced by: Paul Carey Jones Wigiau a Cholur / Golygyddion y Rhaglen / Chris Painter Geraint Lewis Caryl Hughes Wigs and Makeup: Programme Editors: Dylunio Graffig / John Metcalf Dawn Thatcher Mair Jones + Carole Strachan Graphic Design: Elin Pritchard Gwryw / Gweithredydd Uwchdeitlau Saesneg / Departures Michael Rafferty yr Uwchdeitlau / English Surtitles: Llun y clawr / Elen ap Robert Male: Surtitles Operator: Grey Evans + Cover image: Ian Shaw Gwion Thomas Becky Drysdale Michael McCarthy Departures + Phil Boorman Jeremy Huw Williams Ymarferion Y Tŵr rehearsals Y TŴR: (Lleucu Meinir) CYFLWYNIAD. INTRODUCTION.

Mae Y Tŵr yn archwilio pegynnau eithaf emosiynau dynol a brofir gan ddau gariad drwy gydol eu hoes. Y Tŵr explores the extremes Mae’n gyforiog o’r dyfnder of human emotion experienced a’r cryfder teimlad sy’n by two lovers over the course angenrheidiol ar gyfer opera. of a lifetime. It is abundant Ar un wedd, mae Y Tŵr in the depth and intensity yn stori bersonol o frad a of feeling that opera demands. dadrithiad, ac ar yr un pryd Y Tŵr is at once an intimate mae’n drosiad am unrhyw story of life’s challenges berthynas ramantaidd, and expectations, and at the hirdymor rhwng dau unigolyn, same time a metaphor for yn ei holl gymhlethdodau any relationship with all its a pharadocsau. Mae ei natur complexities and paradox. ddeuol — personol a byd-eang, Its dual nature — personal penodol a diamser — yn ei and universal, particular benthyg ei hun yn naturiol and timeless — lends itself i gyfrwng yr opera. naturally to opera. Mae’r tensiwn sy’n The tension that drives sbardun i’r ddrama wreiddiol the original play is that yn un rhwng ffantasi a between fantasy and reality; realiti; yr hyn sydd, a’r between what is and what hyn a allai fod. Dwi’n credu might have been. I believe bod opera’n gyfrwng allai the medium of opera could archwilio a datgelu’r tensiwn explore and expose this hwn yn llawn. tension to its full capacity.

Gwyneth Glyn Gwyneth Glyn Libretydd Librettist CRYNODEB. SYNOPSIS.

ACT III — WINTER. Old-age.

It is snowing. The signs of old age are increasingly evident. They start to recall the past and share the promise they made to each other at the start of their lives together, not to lie to each other when the time comes. She asks him to end her life with dignity. ACT III — Y GAEAF. ACT II — AUTUMN. To cheer things up, He puts Henaint. Middle-age. out the Christmas decorations and they start to enjoy happy Mae’n bwrw eira. Mae They return from dinner with memories, but he collapses. arwyddion henaint yn dod His boss, DJ. He is a bit worse Waking from her own yn fwyfwy amlwg. Dechreua’r for wear and boasts about his nightmare about the butterfly, ddau ddwyn y gorffennol close relationship with DJ, She offers him some simple i gof, a rhannu’r addewid before accusing Her of flirting food and comforts him with a wnaethant ar ddechrau eu with the boss. They both seem thoughts about returning to bywyd gyda’i gilydd, sef i fod bitter and disappointed with Torremolinos. He is fading yn onest gyda’i gilydd pan life. Time continues to pass. fast and She administers ddeuai’r amser. Mae Hi’n A train is heard in the distance. medication to ease him ACT II — YR HYDREF. gofyn iddo Ef ddiweddu ei ACT I — SUMMER. They share fleeting memories Canol oed. A young couple in the on his way. bywyd mewn ffordd urddasol. and she wonders if their son first flush of love. After He dies he rises I godi’r ysbryd, mae Ef yn Gwyn will visit. He focuses Maen nhw’n cyrraedd yn from his body, no longer gosod addurniadau Nadolig on his work, but ultimately ôl o gael cinio gyda DJ, ei fòs The young woman enters the burdened by life. For the third ac maen nhw’n dechrau receives the news that he has Ef. Mae Ef braidd yn feddw, tower, reluctantly followed time, She hears a train pass mwynhau atgofion melys, lost his job. He feels utterly ac yn brolio ynghylch ei by her boyfriend. She is in the distance. ond mae Ef yn syrthio i’r useless and hopeless, but berthynas agos â DJ, cyn ei impetuous but He is hesitant, llawr. Gan ddeffro o’i hunllef She is preparing to go out. chyhuddo Hi o fflyrtio gyda’i and they start to work out ei hun am y pili-pala, mae He lashes out at Her and fòs. Mae’r ddau yn ymddangos how to be together, how Hi’n cynnig ychydig o fwyd finds DJ’s lighter amongst yn chwerw ac yn siomedig to love and how to see life plaen iddo a’i gysuro â her things — she has been â’u bywydau. Mae amser yn through to the end. They syniadau am ddychwelyd having an affair with his boss. ACT I — YR HAF. mynd yn ei flaen. Clywir trên promise to be honest with Pâr ifanc yn nyddiau cynnar, i Torremolinos. Mae Ef yn Enraged, He attacks Her but yn y pellter. Mae’r ddau’n each other. angerddol, eu perthynas. gwanhau’n gyflym, ac mae is utterly emasculated. He rhannu atgofion, ac mae Hi’n After a storm, He dreams Hi’n rhoi meddyginiaeth goes up to the the next floor, meddwl tybed a fydd eu mab about owning a fast motorbike, Mae’r Fenyw yn mynd i iddo i’w helpu ar ei daith. leaving her staring after him. Gwyn yn galw heibio. Mae which She misinterprets as mewn i’r tŵr, a’i chariad yn Ar ôl iddo Ef farw mae’n Ef yn canolbwyntio ar ei waith, a sexual fantasy. She then ei dilyn yn anfoddog. Mae codi o’i gorff, wedi’i ryddhau ond yn y diwedd mae’n cael talks about a dream she Hi’n nwydwyll ond mae Ef bellach o bwysau bywyd. INTERVAL. y newyddion ei fod wedi colli’i has about a butterfly flying yn betrusgar, ac maen nhw’n Am y trydydd tro, mae Hi’n swydd. Mae Ef yn teimlo’n through a field and landing dechrau gweithio allan sut clywed trên yn mynd heibio gwbl ddiwerth a diymadferth, on someone’s face. After they i fod gyda’i gilydd, sut i garu yn y pellter. ond mae Hi’n paratoi i fynd make love, and a train passes a sut i fyw eu bywydau hyd allan. Mae Ef yn troi arni Hi, outside, She wants to go up y diwedd. Maen nhw’n addo ac yn dod o hyd i leitar DJ the stairs, to the next level, bod yn onest gyda’i gilydd. ymhlith ei phethau — mae but He resists until She reveals Yn dilyn storm, mae hi wedi bod yn cael perthynas that she is pregnant. Ef yn breuddwydio am gael gyda’i fòs. Yn ei dymer, mae beic modur cyflym, ac mae Ef yn ymosod arni Hi ond caiff Hi’n camddehongli hyn fel ei danseilio’n llwyr. Mae Ef yn ffantasi rywiol. Yna mae Hi’n mynd i fyny i’r llawr nesaf, gan sôn am freuddwyd a gafodd ei gadael Hi yn syllu ar ei ôl. am bili-pala’n hedfan drwy gae ac yn glanio ar wyneb rhywun. Ar ôl i’r ddau garu, EGWYL. a thrên yn pasio heibio y tu allan, mae Hi’n awyddus i fynd i fyny’r grisiau, ond mae Ef yn gwrthwynebu nes iddi Hi ddatgelu ei bod yn feichiog. Y gweithdy cyntaf hwnnw crucial to this — Elen ap MUSIC oedd y trobwynt allweddol Robert from Pontio in Bangor, a ddangosodd yn glir fod hyn the person who had originally THEATRE yn syniad da. Roeddem wrth introduced us to Gwyneth ein boddau, felly, pan ymunodd Glyn, and Arwel Gruffydd, WALES Theatr Genedlaethol Cymru the Artistic Director of Theatr + â’r prosiect, a hynny oherwydd Genedlaethol Cymru. cryfder y gwaith — yn gyntaf That first workshop was THEATR fel cyd-gomisiynwyr (ynghyd the critical turning point and â Pontio) ac yn ddiweddarach demonstrated that this was a GENEDLAETHOL fel cyd-gynhyrchwyr. Byth good idea. We were delighted oddi ar hynny, mae’r ddau when Theatr Genedlaethol CYMRU gwmni wedi cydweithio’n Cymru joined the project, agos ar ddatblygiad yr opera firstly as co-commissioners ac yn enwedig (yn achos (along with Pontio) and Y TŴR. Theatr Genedlaethol Cymru) subsequently as co-producers. ar y testun. Since then the two companies Mae dyfnder yr wybodaeth have worked closely on the ddiwylliannol ac ieithyddol Guto Puw + Gwyneth Glyn, Eryri / Snowdonia, 2016 development of the opera, (Iolo Penri) mae’r Theatr Genedlaethol yn and especially (in the case ei gyfrannu i’r fersiwn opera of Theatr Genedlaethol) newydd hwn o Y Tŵr yn on the text. amhrisiadwy. Mae yna lawer The depth of cultural mwy i hyn na dim ond y dewis and linguistic knowledge that i ysgrifennu a pherfformio Theatr Genedlaethol brings mewn iaith arbennig. Bu to this new opera version of lleoliad hynod benodol y Y Tŵr is invaluable. There is dafodiaith yn bwnc trafodaeth far more to this than simply frwd, er gwaethaf, neu a choice to write and perform YN 2009, DERBYNIODD GUTO efallai’n ychwanegu at, elfen in a chosen language. The PUW DDYFARNIAD CYMRU fyd-eang y ddrama. Ymhellach, highly specific location of GREADIGOL GYDA’R NOD mae trosi’r ddrama’n opera the dialect has been a huge PENODOL O ROI AMSER IDDO yn taflu goleuni newydd ar area of discussion, despite ARCHWILIO’R POSIBILRWYDD y ddrama wreiddiol ac yn IN 2009 GUTO PUW WAS or perhaps enhancing the O GYFANSODDI OPERA. ei chyflwyno i gynulleidfa AWARDED A CREATIVE universality of the drama. Gofynnodd a fyddai Music Yn ffodus, roedd MTW newydd mewn iaith ddramatig WALES AWARD WITH Furthermore, translating Theatre Wales yn gallu eisoes wedi ymgymryd gwbl newydd. O ran Music THE SPECIFIC AIM OF the play into an opera sheds cefnogi’r gwaith hwn, â phrosiect theatr gerdd yn Theatre Wales, rydym wrth GIVING HIM TIME TO new light on the original ac roeddem yn falch iawn Gymraeg, gyda Gwyneth Glyn ein boddau’n cael gweithio ar EXPLORE THE POSSIBILITY drama and brings it to a new o gytuno gan ein bod yn yn creu fersiwn perfformio ein hopera gomisiwn gyntaf OF WRITING OPERA. audience in a completely new gyfarwydd â’i waith ac yn newydd o The Soldier’s Tale yn yr iaith Gymraeg; ac mae’r He asked whether Music dramatic language. For Music gwybod am ei ddiddordeb (Stori’r Milwr) gan Stravinsky. ffaith fod Theatr Genedlaethol Theatre Wales would be Theatre Wales, we are thrilled brwd yn y math o operâu Roedd Gwyneth nid yn unig Cymru yn gweithio ar opera — able to support this work, to be working on our first rydym yn eu creu. Buan iawn yn awdur a dramodydd o’r er gwaetha’r ffaith fod y and we were happy to do so, commissioned opera in Welsh; y daethpwyd i gytundeb mai’r radd flaenaf, ond hefyd yn testun eisoes yn gyfarwydd knowing his music and his for Theatr Genedlaethol ffordd orau o fynd ati fyddai gantores-gyfansoddwraig iawn i gynulleidfaoedd theatr keen interest in the kind of Cymru to work on an opera — cyfansoddi rhywfaint o opera; a oedd yn deall yn reddfol Gymraeg — yn antur theatrig opera we make. It wasn’t long despite the fact that the text rhoddwyd i Guto y dasg o sut i ganu geiriau. Roedd gwbl newydd. before we agreed that the best Fortunately, MTW had is already deeply familiar ddod o hyd i bwnc fyddai’n yn gyfuniad perffaith, Mae’r ddau gwmni’n approach would be for him to already undertaken a music to Welsh-language theatre addas ar gyfer gwaith cyflawn, a dechreuwyd ar y gwaith. gobeithio y bydd actually write some opera, so theatre project in Welsh, with audiences — is an entirely a byddem ninnau’n ymgymryd Cynhaliwyd darlleniad cynulleidfaoedd yn cael eu Guto was tasked with finding Gwyneth Glyn creating a new new theatrical adventure. â darlleniad gweithdy o’r gweithdy o Act I ym mis Ebrill cyfareddu gan y gwaith newydd a subject suitable for a performing version of The Both companies hope that rhan agoriadol. Roedd eisoes 2012, ac ar wahân i’r heriau hwn — y rhai sy’n gyfarwydd full-length work on which we Soldier’s Tale by Stravinsky — audiences will be delighted by yn glir fod Guto’n awyddus i artistig a chreadigol, roeddem â’r testun ac yn chwilio am would undertake a workshop Stori’r Milwr. Gwyneth this new work — those familiar ysgrifennu gwaith Cymraeg — hefyd am sicrhau bod ffigurau ddull newydd o’i brofi, a’r rhai reading of the opening section. was not only a fine writer with the text and seeking a new uchelgais roedd MTW yn ei allweddol o bob rhan o’r sy’n awyddus i weld opera It was already clear that Guto and dramatist, but also a way of experiencing it, and rhannu — ac yn fuan daeth celfyddydau yng Nghymru’n a pherfformiad theatr gerdd wanted to write in Welsh, an singer-songwriter and she those keen to see new opera Guto’n ôl atom gyda chynnig cael eu gwahodd i roi adborth newydd, a chael cyfle i archwilio ambition which MTW shared, instinctively understood what and music theatre and explore i greu opera’n seiliedig ar ac i hybu diddordeb yn y heriau dramatig newydd. and it wasn’t long before he it was to sing text. It was a new dramatic challenges. y ddrama Y Tŵr gan Gwenlyn gwaith. Roedd dau berson Rydym yn gobeithio y came back with a proposal great match and work began. We hope you enjoy this Parry, drama roedd e wedi’i yn benodol yn holl bwysig byddwch yn mwynhau’r to create an opera based on The workshop reading of evening and very much gweld flynyddoedd lawer i hyn — Elen ap Robert ar ran perfformiad, ac edrychwn Gwenlyn Parry’s play Y Tŵr, Act I took place in April 2012, look forward to hearing yn gynharach ac wedi’i Pontio ym Mangor, y person ymlaen at glywed eich ymateb. a play he had seen many years and we wanted to make sure your response. hailddarllen sawl tro dros a oedd wedi’n cyflwyno’n earlier and which he had that key figures from across Nadolig 2009. Roeddem wreiddiol i Gwyneth Glyn, Michael McCarthy re-read several times over the Welsh arts were invited Michael McCarthy yn hoffi’r cynnig yn fawr, ac Arwel Gruffydd, Cyfarwyddwr Y Tŵr Christmas 2009. We liked the to give feedback and to raise Director of Y Tŵr felly y cam nesaf oedd dod Cyfarwyddwr Artistig Theatr a Chyfarwyddwr Artistig proposal, so the next step was interest in the piece. Two and Artistic Director o hyd i libretydd. Genedlaethol Cymru. Music Theatre Wales to find a writer. people in particular were of Music Theatre Wales Gwenlyn Parry Noson Lawen crew alongside GWENLYN the multi-talented comic Ryan Davies and Rhydderch PARRY. Jones, Parry’s lifelong friend and future writing partner. There was, however, a great deal more to him than just his interest in theatre and performance: he had already won several eisteddfod chairs for poetry by the time he came to write his first plays; he was also a keen and talented painter and an occasional lay preacher. Moreover, his interest in theatre, originally sparked by productions at the Normal College in Bangor during the 1950s, had been as a stage manager and director rather than as a dramatist, hovel at the beginning of and so he brought to his plays Y Ffin by the actors as part DAETH GWENLYN PARRY a practical and concrete sense of the onstage action. As I SYLW’R CYHOEDD YNG of what could be effectively Elan Closs Stephens has NGHYMRU YN Y 1960au achieved on stage. noted, these plays became CYNNAR, O GANLYNIAD Undoubtedly talented, he a prime indicator of the I’W LWYDDIANT YNG was also lucky. His first plays new possibilities afforded to NGHYSTADLAETHAU brought him to the attention Welsh dramatists by the rise DRAMA FER YR EISTEDDFOD of Wilbert Lloyd Roberts, of professionalism and the GENEDLAETHOL RHWNG a BBC producer who became creation of new, flexible and 1961 A 1964. the director of Cwmni fully-equipped theatre spaces. Mae’r dramâu byrion cynnar a maint y cynhyrchiad llwyfan Theatr Cymru, the first But this innovative hyn yn amrywiol iawn o ran ei hun: does dim dwywaith Welsh-language professional approach to production arddull a chynnwys, gyda fod gorffennedd y cynhyrchiad touring theatre company. might have achieved little realaeth Y Ddraenen Fach wedi rhoi hwb sylweddol Cwmni Theatr Cymru’s had it not been for Parry’s a Hwyr a Bore yn wahanol i hygrededd dameg production of Parry’s first extraordinarily keen ear for iawn i rialtwch swreal Poen led-Abswrdaidd y dramodydd. full-length play, Saer Doliau, the rhythms and cadences yn y Bol (a ddylanwadwyd At hynny, yn ystod y in 1966 created something of of the , gan Under Milk Wood, Dylan degawd canlynol, hyd tua a sensation, not only because particularly the spoken dialect Thomas). Tua’r un adeg (tra 1975, codwyd nifer o theatrau of Parry’s innovative writing of his native north-west oedd yn dal i weithio fel athro newydd ar hyd a lled Cymru; but also because of the scale Wales. Without it, he may not ysgol yn Holloway Road, bu’r datblygiad sylweddol and detailed realisation have been able to pull off the Llundain), fe ddaeth Gwenlyn hwn yn ysgogiad aruthrol of the playwright’s vision: rather difficult ‘trick’ of fusing yn adnabyddus fel aelod o i ddatblygiad ei waith, the production undoubtedly contemporary Welsh life griw Noson Lawen Cymry yn enwedig felly yr elfennau gave this quasi-Absurdist with some of the prevailing Llundain, gyda’i gyfeillion gweledol a thechnegol. Ys GWENLYN PARRY FIRST religious allegory a credibility concerns of European amryddawn Ryan Davies a dywed Elan Closs Stephens, CAME TO THE ATTENTION and a force which it might modernist drama. He gave Rhydderch Jones. Ond roedd daeth dramâu Parry yn OF THE WELSH PUBLIC not have had otherwise. The lively and playful form to what mwy i Parry na’i ddiddordeb ddangoseg o botensial y theatr DURING THE EARLY 1960s, following decade, until about the philosopher J.R. Jones mewn theatr a pherfformio: broffesiynol newydd, gan AS A RESULT OF HIS 1975, was also a period of called in 1964 ‘Yr Argyfwng roedd eisoes wedi ennill nifer iddo chwalu realaeth lengar, SUCCESS IN NATIONAL significant expansion for the Gwacter Ystyr’ (‘The Crisis o gadeiriau eisteddfodol ac gyfyng y llwyfan traddodiadol EISTEDDFOD DRAMA theatre, with the erection of Meaninglessness’) which roedd hefyd yn arlunydd brwd Bu’n ffodus hefyd. Daeth Cymraeg a chynnig profiad COMPETITIONS BETWEEN of a number of new theatre many in Wales saw in the rise a thalentog. O ran hynny, i sylw Wilbert Lloyd Roberts, mwy theatraidd o lawer i’r 1961 AND 1964. buildings throughout Wales — of a permissive, consumerist rhaid cofio mai fel rheolwr cynhyrchydd gyda’r BBC gynulleidfa. Roedd ei waith His early one-act plays were an innovation which greatly and individualistic society, llwyfan a chyfarwyddwr y ym Mangor a benodwyd yn feiddgar a ffres, wrth varied in terms of their style facilitated the development largely unconcerned with bu’n ymwneud â drama yn wedi hynny’n gyfarwyddwr iddo ddangos trawsffurfiad and subject matter, with the of Parry’s work. He broke traditional religious values. wreiddiol, wrth ymgymryd artistig ar Gwmni Theatr gweithdy Ifans y Saer o fod yn realism of Y Ddraenen Fach the bounds of the largely Saer Doliau in particular â chynyrchiadau theatraidd Cymru, cwmni theatr hafan i grefftwr i fod yn uffern and Hwyr a Bore contrasting realistic, literary drama stimulated lively discussion yn y Coleg Normal ym Mangor proffesiynol teithiol cyntaf dechnolegol, annynol; neu markedly with the Dylan of the time, boldly showing not only amongst reviewers, yn ystod y 1950au. Pan droes yr iaith Gymraeg. Aeth Cwmni drawsffurfiad Lisa Prydderch Thomas-inspired poetic the transformation of the commentators and academics at ysgrifennu dramâu ar Theatr Cymru ati i lwyfannu yn Tŷ ar y Tywod o fod yn surrealism of Poen yn y Bol. Doll Doctor’s workshop but also audiences — one drothwy’r 1960au, felly, roedd drama hir gyntaf Parry, Saer ddelw i fod yn actores o gig At the same time (and while in Saer Doliau into a kind contemporary correspondent wedi ei hen drwytho’i hun Doliau, ym 1966. Synnwyd a gwaed; neu wrth fynnu bod he was still employed as of mechanised hell; the noted how theatregoers yn y grefft o lwyfannu, ac yn cynulleidfaoedd ledled Cymru, actorion Y Ffin yn adeiladu’r teacher in Holloway Road animation of the waxwork huddled in groups outside ymwybodol iawn o’r angen am a hynny nid yn unig oherwydd cwt bugail — sef set y Boys’ School in ), Dummy in Tŷ ar y Tywod into the theatre long after the ymarferoldeb ochr-yn-ochr dawn Parry fel deialogwr, ddrama — o flaen y gynulleidfa he became known as a a real live actress; and the production had ended, â gweledigaeth theatraidd. ond hefyd oherwydd diwyg ar ddechrau’r chwarae. → member of the London Welsh building of the shepherd’s arguing over its meaning. → hir ar hyd y ffordd y tu allan Maureen Rhys + John Ogwen, i’r theatr wedi perfformiad Y Tŵr, 1978 (Archif / Gwynedd Archive) o Saer Doliau, yn eiddgar i leisio’u dehongliad eu hunain o’r hyn a welsent. Bu Parry hefyd yn ffigur allweddol bwysig yn nhwf y ddrama deledu Gymraeg. Ym 1966, cefnodd ar ei waith fel athro ysgol ac aeth yn awdur a golygydd sgriptiau ar gyfer y BBC. Unwaith eto, troes ei glust at y Gymraeg a’i ddealltwriaeth o chwaeth y werin boblogaidd at wasanaeth y cyfrwng. Ynghyd â’r cynhyrchydd John Hefin, bu’n gyfrifol actor i chwarae’r Gwryw a’r am greu’r opera sebon Fenyw), a chwmni Invertigo Pobol y Cwm, a chyda’i hen wedi cyflwyno fersiwn arall gyfeillion Rhydderch Jones yn 2015. Ac eithrio Blodeuwedd In the meantime, the play had a Ryan Davies (yn gyd-awdur a Siwan o eiddo Saunders also received a professional ac yn athrylith o ddigrifwr) Lewis, Y Tŵr yw’r ddrama production by Theatrig in 1988 creodd y gomedi-sefyllfa a gynhyrchwyd amlaf ar y (with director Ceri Sherlock Fo a Fe. Diau fod ei waith ar llwyfan proffesiynol Cymraeg. employing six actors rather deledu wedi dylanwadu ar ei Pam fod y ddrama hon than the original two) and ddramâu llwyfan erbyn canol wedi dal ei thir cystal, by Invertigo Theatre Company y saithdegau; mae Y Tŵr (a felly? Pwy a ŵyr? Ond diau in 2015. With the exception of ysgrifennwyd rhwng 1977 / 78) fod symlrwydd ei ffurf yn Saunders Lewis’s Blodeuwedd yn gyfuniad o realaeth elfen hanfodol, ynghyd â and Siwan, Y Tŵr is probably ddomestig y teledu a’r math o threiddgarwch anghynnes y the most often-produced osodiad alegorïaidd a fu’n fara tŵr fel trosiad o gwrs bywyd. play in the Welsh language. menyn iddo ar hyd ei yrfa fel Mae yna ryw ddeallusrwydd There are any number of dramodydd llwyfan. bygythiol yn perthyn iddo, effect on his writing for the reasons why this may be so. Wrth gwrs, mae’n dra a syniwn ei fod yn gwylio, stage: by the time he came But the play’s fundamental — phosibl na fuasai’r fath FEL CYNHYRCHIAD yn trefnu ac yn cywasgu to write Y Tŵr in 1977 / 78, and disturbing — simplicity fentergarwch wedi talu i Parry CYNTAF ‘SAER DOLIAU’, bywydau’r cymeriadau heb he could combine a kind of form is surely crucial, oni bai am ei allu cynhenid BU CYNHYRCHIAD CYNTAF yn wybod iddynt. I Parry of domestic televisual as well as its evocation of fel dramodydd, a’i glust ‘ Y TŴR’ (A GYFLWYNWYD a’i genhedlaeth, mae’n drama with the fantastical, the tower as a kind of malign eithriadol fain at rythmau AR LWYFAN ENFAWR Y debyg fod hyn yn un trosiad allegorical setting which had intelligence involved in the a seiniau’r Gymraeg lafar, THEATR NEWYDD YN YSTOD o’u hymwybod crefyddol, become the trademark of his supervision and manipulation yn enwedig tafodiaith ei fro EISTEDDFOD GENEDLAETHOL dihangol: i gynulleidfa gyfoes, earlier stage work. of the characters’ lives. Where, enedigol yn Arfon. Dyma’r CAERDYDD YM 1978) YN a’i pharanoia cyfredol ynglŷn for Parry, the tower’s agency arf a’i galluogodd i roi gwedd LLWYDDIANT YSGUBOL â gwyliadwraeth ddigidol a MUCH LIKE ‘SAER DOLIAU’, might have suggested the gwirioneddol Gymreig ar rai o AC YN DDIGWYDDIAD I’W gofodau rhithwir, mae’r THE FIRST PRODUCTION last flickerings of a religious brif themâu a phriodoleddau’r GOFIO: O’R BRAIDD FOD tŵr yn taro tant newydd, OF ‘Y TŴR’ (AT THE CARDIFF perspective, it has attained ddrama fodern Ewropeaidd. DRAMODYDD CYMRAEG ond un sydd eto’n amhersain NATIONAL EISTEDDFOD a significantly different, Yn oes ‘Yr Argyfwng Gwacter WEDI GOFYN CYMAINT o drawiadol. IN 1978, ON THE LARGE but equally unsettling, Ystyr’ (a gyhoeddwyd gan GAN EI ACTORION At the same time, from STAGE OF THE NEW meaning in a world of digital yr athronydd J.R. Jones ym (A’I GOLURYDD!) ERIOED Dr Roger Owen 1966, he had been heavily THEATRE) WAS A HIGHLY surveillance and virtual space. 1964), argyfwng a ddeilliai O’R BLAEN. Ebrill 2017 involved in the development SIGNIFICANT THEATRE o dwf y gymdeithas oddefol, and provision of Welsh EVENT. SCARCELY HAD Dr Roger Owen brynwriaethol ac unigolyddol, Bu’n garreg filltir bwysig television drama, as a writer A WELSH DRAMATIST MADE April 2017 ac o ddirywiad y gwerthoedd yng ngyrfaoedd John Ogwen and as a script editor. Here, SUCH EXACTING DEMANDS a gynhelid am genedlaethau a Maureen Rhys, ac fe Roger Owen yw cofiannydd again, the vitality of his OF HIS ACTORS (AND gan grefydd, gogleisiwyd seriwyd eu perfformiadau Gwenlyn Parry, ac mae’n dialogue and his implicit MAKE-UP ARTIST!) BEFORE. cynulleidfaoedd hen ac ifainc yn nychymyg y gynulleidfa Ddarlithydd Theatr ym understanding of popular Roger Owen is Gwenlyn Parry’s gan weledigaeth amwys Parry. Gymraeg i’r fath raddau fel Mhrifysgol Aberystwyth. taste made him an important The play became a milestone biographer and is Theatre Ysgogwyd trafodaethau lu ar y gwahoddwyd hwy i ymweld Mae ei ddiddordebau ymchwil and influential figure. He was in the careers of John Ogwen Lecturer at Aberystwyth hynt y diwylliant Cymraeg â’r ddrama drachefn ym 1995, yn cynnwys y theatr a’r ddrama responsible — along with the and Maureen Rhys, and was University. His research interests yn wyneb y byd cyfoes: bu mewn cynhyrchiad gwahanol yn yr iaith Gymraeg, yn arbennig producer John Hefin — for seared into the memory of include theatre and drama in seiadu brwd ar Saer Doliau iawn o eiddo Cwmni Theatr felly er 1945, a chan gyfeirio’n creating the long-running Welsh audiences to such an the Welsh language, especially yn enwedig — a hynny gan Gwynedd. Yn y cyfamser, ym benodol at y berthynas rhwng Welsh soap opera, Pobol y extent that it became possible since 1945, and with particular gynulleidfaoedd cyffredin 1988, roedd cwmni Theatrig y theatr, diwylliant a hunaniaeth Cwm, and a hugely successful for Cwmni Theatr Gwynedd to reference to the relationship yn ogystal ag adolygwyr, yntau wedi creu cynhyrchiad genedlaethol. Mae ef hefyd yn situation comedy, Fo a Fe, reprise their performances in between theatre, culture and sylwebwyr ac academyddion. proffesiynol o’r ddrama ymwneud yn gyson â gwaith with Rhydderch Jones. There the play in 1995, a generation national identity. He is also Nododd un adolygydd fel y (gyda’r cyfarwyddwr, Ceri cynhyrchu fel cyfarwyddwr is no doubt that his work in after the original, and to regularly involved in production gwelsai’r dorf yn loetran yn Sherlock, yn cyflogi chwe a hwylusydd. television had a significant startlingly different effect. work as a director and facilitator. Joseph Parry, 1901 cod-medieval pageantry, OPERA: (© Cyfarthfa Castle Italianate vocal passion Museum & Art Gallery, Merthyr Tydfil) and romantic make-believe YN GYMRAEG? connected with an entire generation that revelled in IN WELSH? its unabashed sentimentality. It barely survived, however, beyond Parry’s death in 1903 — until a centenary recording in 1978 attempted unsuccessfully to exhume the corpse. So what went wrong? The opera’s undoubted hit — the high-octane love-duet for Hywel and Blodwen — never really disappeared from the popular vocal repertoire in Wales and DOES DIM DWYWAITH its appearance at this year’s BOD Y COMISIWN RADICAL BBC St David’s Day Gala HWN AM OPERA HERIOL (as performed by Rebecca YN GYMRAEG — AC AR Evans and Joshua Mills) GYFER PERFFORMWYR received resounding cheers PROFFESIYNOL YN in Europe’, chwedl Twm of appreciation: it could hold UNIG — YN TORRI TIR Twm, gwaetha’r modd. its own at such concerts GWIRIONEDDOL NEWYDD. Bydd dawn arbennig Parry anywhere in the world. But the Mae operâu yn y Gymraeg yn fel cyfansoddwr lleisiol ar opera as a whole...? Sadly, not. greaduriaid prin ac arbennig gynfas bychan (er enghraifft, THIS RADICAL COMMISSION Parry’s special gifts as a vocal iawn, felly mae’r achlysur yn Myfanwy ac Aberystwyth) OF A CUTTING-EDGE miniaturist (for example, caniatáu inni edrych yn ôl ar yn sicrhau ei anfarwoldeb OPERA IN THE WELSH Myfanwy and Aberystwyth) ddatblygiad herciog ffurf a cerddorol yn ddi-os. Ond LANGUAGE FOR will ensure his musical ddylai, efallai, fod wedi cael mewn cyfnod pan oedd Verdi EXCLUSIVELY PROFESSIONAL immortality, but he had mwy o lwyddiant yng ‘Ngwlad a Wagner yn eu hanterth, nid FORCES UNQUESTIONABLY neither the training nor the y Gân’. oedd gan Parry na’r cefndir BREAKS NEW GROUND. opportunity to master large- Roedd Joseph Parry eisoes na’r cyfle i feistroli holl in Welsh are decidedly scale stagecraft in the era of yn Anwylyd y Genedl pan hanfodion y llwyfan mawr. a rare and special breed international giants like Verdi gyflwynoddBlodwen — yr Opera’i chyfnod a’i milltir so the occasion allows us and Wagner. Blodwen remains opera gyntaf o unrhyw fath sgwâr yw Blodwen yn y bôn, to look back at the sporadic a local period-piece and any gan Gymro — yn Aberystwyth a byddai angen llond llwy bren emergence of a genre which contemporary production ym 1878. Wedi’i eni ym o hiwmor Monty Pythonaidd should arguably have been would need a healthy dollop of Merthyr Tydfil ym 1841 mewn cynhyrchiad newydd much more successful in the Monty-Pythonism to suspend (blwyddyn wedi Tchaikovsky) o ganu angerddol Eidalaidd cyn i’r gynulleidfa gyfoes self-styled ‘Land of Song’. a modern audience’s disbelief. a’i fagu yn Nanville, UDA, ac o rith-ramant lliwgar yn taro ei derbyn heb chwerthin Joseph Parry was already Now there’s a challenge... emerged in the polymathic ef oedd y Cymro cyntaf i tant cenhedlaeth gyfan oedd anfwriadol. Nawr, dyna a national treasure when he Blodwen’s libretto by figure of Saunders Lewis, ennill gradd Doethur Cerdd yn dwlu ar ei sentimentaliaeth sialens i gyfarwyddwr! unveiled Blodwen — the first Richard Davies is a fustian things could have changed. Caergrawnt, gan ddod hefyd ddigyfaddawd. Ond ni Mae libreto Blodwen gan opera of any kind by a Welsh piece of mediocre Victoriana He established what was yn Athro Cerdd cyntaf Cymru lwyddodd Blodwen i oroesi Richard Davies yn ddarn composer — at Aberystwyth in quite typical of its period. It arguably the first working pan benodwyd ef i Gadair marwolaeth Parry ei hun ym di-fflach o frethyn cartref 1878. Born in Merthyr Tydfil in is a passing tragedy, though, Welsh classical theatre at newydd Aberystwyth ym 1874. 1903 — tan yr ymgais lew wedi hen lwydo ymron cyn 1841 (the same year as Dvořák) that the sudden and glorious Garthewin and created a body Ond roedd cyfaredd y ‘Doctor (er nid hollol lwyddiannus) ei wisgo. Trasiedi o’r bron yw and bred in Danville, USA, he early 20th century literary of theatrical masterpieces to Mawr’ yn ymestyn ymhell ym 1978 i anadlu bywyd yn ôl bod y dadeni sydyn a syfrdanol became the first Welshman to revival as personified by challenge the operatic abilities y tu hwnt i ffiniau cyfyng i’r corff trwy help recordiad. yn y byd llenyddol Cymraeg gain a Cambridge Doctorate of T. Gwynn Jones, R. Williams of a Britten or Tippett. He did academia’r cyfnod — pan Beth aeth o’i le, felly? ar ddechrau’r 20fed ganrif — Music and he was Wales’s first Parry and T.H. Parry-Williams write one libretto, in Welsh, oedd Cymru’n adnewyddu Nid bod y ddeuawd gwaith T. Gwynn Jones, Professor of Music, appointed wasn’t matched by a similar for a courageous National yn ddiwylliannol — i gyrraedd gariadus boblogaidd honno R. Williams Parry a T.H. in 1874. But the ‘Great Doctor’ musical re-flowering: but Eisteddfod / Arts Council of calon ac enaid cymdeithas i Hywel a Blodwen wedi Parry-Williams, ymhlith reached way beyond academia poetic genius can only be Wales commission presented oedd yn sychedu am colli’i lle erioed o drysorfa eraill — heb weld ei debyg straight into the life and soul married to equivalent musical by Welsh National Opera at gerddoriaeth drwyddi draw. lleisiol Cymru — ac o glywed yn gerddorol: ond rhaid priodi of a culturally resurgent Wales, talent and we had no Puccini Cardiff in 1960.Serch yw’r Bu Blodwen yn llwyddiant Rebecca Evans a Joshua Mills athrylith ag athrylith, ac nid thirsty for music at every or Strauss, Debussy or Janáček Doctor (Love’s the Doctor) was ysgubol ar unwaith, yn ei morio hi yng Ngala oedd gennym ein Puccini level of society. Blodwen was to respond appropriately. based on a Molière original gan fwynhau cannoedd o Gŵyl Ddewi’r BBC eleni, daeth a Strauss, na’n Debussy a an immediate hit and enjoyed Attempts by Professor David and set to music by Arwel berfformiadau ledled gwlad bonllefau twymgalon gan Janáček, i ymateb yn briodol. hundreds of performances up de Lloyd of Aberystwyth to Hughes — but Arwel would lle’r oedd opera yn ffurf gwbl gynulleidfa werthfawrogol — Roedd ymgais yr Athro David and down a country where create operas in Welsh to the have been the first to concede ddieithr i’r mwyafrif, ond gallai’r eitem hon godi’i de Lloyd o Aberystwyth i greu opera was hitherto practically words of T. Gwynn Jones were that he was no Benjamin y Gymraeg yn dal yn gyfrwng phen yn falch mewn unrhyw opera gyda’i gyd-weithiwr unknown but in which the undoubtedly noble in intent Britten, and despite a fairly naturiol. Rhaid bod rhywbeth gyngerdd tebyg tros y byd T. Gwynn Jones yn ddewr Welsh language remained but inevitably doomed to warm reception, the opera yng nghymysgedd y gwaith yn grwn. Ond yr opera o ran bwriad ond yn rhwym a natural means of expression. failure. When the first great subsequently sank without o wisgo-lan ffug-ganoloesol, fel cyfanwaith...? ‘Never o fethu. → Something in its mix of poetic dramatist in Welsh much trace. → Ond roedd ei gymeradwyaeth a Menna Elfyn a gyfunodd Saunders Lewis gyhoeddus i ddefnydd gantorion proffesiynol (Dr Gwent Jones) Gwenlyn Parry o dafodiaith gydag elfen gymunedol gref; Arfon yn Y Tŵr yn cynhyrfwyd cynulleidfaoedd nodweddiadol o athrylith yng Ngwynedd a a chanddo weledigaeth fodern Rhosllannerchrugog, ac fel un hefyd a ddefnyddiodd mewn adfywiad yn y Ffwrnes, gyfryngau radio a theledu Llanelli – perfformiad i hyrwyddo ei nod, boed yn a welwyd hefyd ar . gelfyddydol neu wleidyddol. Mae gwaith newydd gan Serch hynny, roedd y Gymraeg y bartneriaeth gyffrous hon ar y pryd yn gymharol yn achos gobaith i’r dyfodol. neilltuedig o ran defnydd Mae un agwedd unigryw diwylliannol lletach, ac felly yn perthyn i’r cydweithrediad As a lover of Mozart and troi i’r Saesneg ar gyfer eu newydd hwn rhwng Music Rossini and of much European libretti a wnaeth y grŵp o Theatre Wales a’r Theatr opera in general, it is yet gyfansoddwyr a gomisiynwyd Genedlaethol – sef defnyddio’r another tragedy that Saunders gan Opera Cenedlaethol Cymru genre ‘music-theatre’ cyfoes Lewis never had a musical (WNO) yn y 60au, y 70au am y tro cyntaf yn Gymraeg collaborator on his own level. a’r 80au — a Grace Williams, (nid term hawdd i’w gyfieithu Alun Hoddinott, William ac un cwbl wahanol i’r BY THE MID 1970s — WHEN Pan ymddangosodd y bardd Mathias a John Metcalf oedd y ‘theatr-gerdd’ sy’n ddigon AN OVER-AMBITIOUS o ddramodydd mawr cyntaf cyntaf o gyfansoddwyr Cymru cyfarwydd) lle canolbwyntir CARDIFF STUDENT SOUGHT yn y Gymraeg, yn ffigur y y gellid eu gwirioneddol ar gnewyllyn craidd o PERMISSION TO TURN been remarkably inactive specific operatic genre is polymath Saunders Lewis, gymharu â’u cyfoeswyr gantorion / actorion ac ‘ SIWAN’ INTO AN OPERA — in pursuing a goal which it a genuine first in Welsh — gellid bod wedi gweld tro rhyngwladol. Eto i gyd fe offerynwyr i greu cyd-symud HIS REFUSAL WAS BOTH had by far the best means of the post-1945 world of ar fyd. Sefydlodd ef y theatr anghofiwyd eu gweithiau cignoeth. Pan welwyd Y Tŵr LACONIC AND PRAGMATIC: fulfilling: all that can really contemporary music-theatre glasurol gyntaf yng Nghymru i WNO fwy na heb, ac yn aml gan Gwenlyn Parry am y tro ‘WHY RUIN A GOOD PLAY?’ be attributed to it is the with the focus on intimate yng Ngarthewin, gan greu am resymau heb gysylltiad cyntaf yn Theatr Newydd lively half-hour children’s realism in drama woven corff o gampweithiau theatrig â’u rhinweddau diamheuol. Caerdydd fel rhan o Eisteddfod His endorsement of Gwenlyn entertainment Culhwch ac around a select group of a fyddai wedi herio galluoedd Ymhlith y rhwystrau y ceid Genedlaethol 1978 (a’i Parry’s use of natural Olwen from William Mathias dazzling instrumentalists. operatig Tippett neu Britten. eu crybwyll fel arfer yn erbyn deledu wedyn) cynhwysai Gwynedd dialect in Y Tŵr is and Gwyn Thomas for the When Gwenlyn’s play Y Tŵr Do, fe sgrifennodd un creu operâu yn y Gymraeg sgôr electronig gan William telling evidence nevertheless Bala National Eisteddfod of was first staged at Cardiff’s libretto yn Gymraeg – Serch oedd prinder cynulleidfa, Mathias fel cerddoriaeth of a forward-looking visionary 1967. Much later, Gwyn and New Theatre during the 1978 yw’r Doctor, sy’n addasiad o prinder cantorion a phrinder gefndir. Ychydig ar y pryd who made use of radio and I collaborated on a full-length National Eisteddfod (and later waith Molière — i gomisiwn arian. Yn dilyn ei menter fyddai wedi proffwydo y television to further his Culhwch ac Olwen as a televised) it featured a score goleuedig gan yr Eisteddfod arbennig yng Nghaerdydd byddai’r ddrama i’w gweld unique artistic and political semi-professional community of electronic incidental music Genedlaethol a Chyngor ym 1960 bu’r Eisteddfod lai na deugain mlynedd yn messages. However, the opera for the 2000 Criccieth by William Mathias. Few at Celfyddydau Cymru ac a Genedlaethol ers hynny yn ddiweddarach fel opera lawn comparative isolation of the Festival. But in 1999 the Urdd the time could have predicted gyflwynwyd gan gwmni Opera hollol siomedig-ddiymadferth yn ei hiaith wreiddiol mewn Welsh language in broader National Eisteddfod created that in less than forty years Cenedlaethol Cymru yng o ran hyrwyddo uchelgais libreto o waith Gwyneth Glyn cultural terms at this time a partnership with WNO it would become a full-length Nghaerdydd ym 1960. Arwel y byddai ganddi well gobaith a’r gerddoriaeth gan Guto meant that the new group via the Wales Millennium opera in its original language Hughes oedd y cyfansoddwr — na neb arall o’i chyrraedd: y Puw. Yr ydym yn byw mewn of Welsh composers who Centre which resulted in the with a libretto by Gwyneth ond Arwel fyddai’r cyntaf cyfan yn wir y gellir ei briodoli dyddiau cyffrous, yn wir. were commissioned by WNO Pushkin-inspired Gwydion Glyn and music by Guto Puw. i gydnabod nad Benjamin iddi yw’r difyrrwch bywiog in the 1960s, 70s and 80s a’r Alarch (Gwydion and the We live in a brave new Britten mohono, ac er i’r i blant, Culhwch ac Olwen Geraint Lewis inevitably resorted to the Swan) from Pwyll ap Sion world indeed. gwaith gael derbyniad digon gan Gwyn Thomas a William Ebrill 2017 English language for their and the late Iwan Llwyd, gwresog ar y pryd, fe suddodd Mathias, ar gyfer Eisteddfod operas. Grace Williams, first seen in Felinfach near Geraint Lewis y sgôr yn gyflym heb adael Genedlaethol Y Bala ym Alun Hoddinott, William Lampeter. And by 2012 April 2017 fawr o farc. 1967. Yn llawer diweddarach, Mathias and John Metcalf WNO had established a link Fel un a garai weithiau gweithiais innau gyda Gwyn Ganed Geraint Lewis yng represented the first wave with Galeri in Caernarfon Mozart a Rossini yn arbennig, ar Gulhwch ac Olwen arall Nghaerdydd a’i addysgu yn of Welsh composers who resulting in Pwyll’s Gair ar ac operâu Ewropeaidd yn fel opera lawn a gyfunodd Ysgolion Bryntaf a Rhydfelen, could genuinely be compared Gnawd (Word on Flesh) with Geraint Lewis was born in gyffredinol, mae’n drasiedi y proffesiynol a’r gymuned ar Coleg Cerdd a Drama Brenhinol to their international poet Menna Elfyn, which Cardiff and studied at the Royal arall na chafodd Saunders gyfer Gŵyl Cricieth 2000. Ond Cymru ac yng Ngholeg Ioan counterparts — but their mixed professional singers Welsh College of Music and Lewis bartner cerddorol ym 1999 lluniodd Eisteddfod Sant, Caergrawnt, lle bu’n WNO works have been quite with a vibrant community Drama and at St John’s College, ar yr un lefel er mwyn cael Genedlaethol yr Urdd ddisgybl i’r chwedlonol George unfairly consigned to relative involvement and created a Cambridge where he was a cydweithio cyfartal. bartneriaeth gyda WNO trwy Guest. Gweithiodd yn agos oblivion and for reasons rare frisson both in Gwynedd student of the legendary George Ganolfan Mileniwm Cymru gyda’r cyfansoddwyr Michael often unrelated to their and in Rhosllanerchrugog, Guest. He has worked closely ERBYN CANOL Y 70au, gan ddwyn ffrwyth ynGwydion Tippett, William Mathias, Alun undoubted merits. as also in a revival at Llanelli’s with composers , PAN GEISIODD MYFYRIWR a’r Alarch gan Pwyll ap Sion Hoddinott a George Benjamin, Obstacles to the successful Ffwrnes in 2015, later seen William Mathias, Alun Hoddinott GOR-UCHELGEISIOL O a’r diweddar annwyl Iwan ac wedi gyrfa amrywiol yn myd creation of operas in Welsh on S4C. A new project from and George Benjamin, and after GAERDYDD GAEL CANIATÂD Llwyd, cynhyrchiad a welwyd academia, darlledu, recordio, were mainly put down to this partnership bodes well a varied career in academia, I DROI ‘SIWAN’ YN OPERA, gyntaf yn Theatr Felinfach ger cyfarwyddo gŵyl a chadeirio reasons of no audiences, for the future. broadcasting, recording, festival ROEDD EI WRTHODIAD Llambed. Ac erbyn 2012 roedd pwyllgorau, mae bellach yn no singers and no money. The one unique aspect directing and committee YN GWTA AC YMARFEROL: WNO wedi ffurfio cyswllt byw ’nôl yng Nghaerdydd Following its initiative of Music Theatre Wales’s chairing, he now lives back ‘PAHAM DIFETHA gyda Galeri, Caernarfon i lle mae’n sgrifennu, dysgu in 1960 in Cardiff the new collaboration with Theatr in Cardiff where he writes, DRAMA DDA?’ greu Gair ar Gnawd gan Pwyll a chyfansoddi. National Eisteddfod has Genedlaethol Cymru is that its teaches and composes. Mae hi hefyd yn

GWYNETH GLYN. LIBRETYDD. LIBRETTIST. ysgrifennu’n rheolaidd ar gyfer yr opera sebon Pobol y Cwm. Yn rhyngwladol, bu’n perfformio yn WOMEX, She writes regularly for Gŵyl Werin y Smithsonian, the Welsh soap opera Pobol Washington DC, ac yn y y Cwm. She has performed Folk Alliance International internationally at WOMEX, yn Kansas. the Smithsonian Folklife Yn 2015 cefnogodd Seckou Festival, Washington DC, BARDD, AWDUR, CANTORES Keita, y chwaraewr kora o GWYNETH GLYN IS and at Folk Alliance A CHYFANSODDWRAIG Senegal, ar ei daith o amgylch A POET, WRITER AND International in Kansas City. SY’N BYW YNG NGHRICIETH, y Deyrnas Gyfunol, ac yn SINGER-SONGWRITER In 2015 she supported GOGLEDD CYMRU, ddiweddar bu’n cydweithio WHO LIVES IN CRICCIETH, Senegalese kora player Seckou YW GWYNETH GLYN. gyda cherddorion o Mumbai NORTH WALES. Keita on his UK tour, and Hi oedd Bardd Plant Cymru ar albwm o’r enw Ghazalaw, She was Welsh Poet Laureate recently collaborated with 2006–2007 ac mae wedi sy’n gwau caneuon gwerin for Children 2006–2007 musicians from Mumbai on an ysgrifennu’n eang ar gyfer o Gymru gyda Ghazal Indiaidd. and has written extensively album called Ghazalaw, which y theatr yng Nghymru, Ar hyn o bryd mae Gwyneth for theatre in Wales, weaves Welsh folk songs with yn cynnwys darnau ar gyfer yn recordio ei halbwm nesaf including pieces for Theatr Indian Ghazal. She is currently Theatr Genedlaethol Cymru, fel unawdydd. Genedlaethol Cymru, Bara recording her next solo album. Bara Caws, Y Frân Wen, Caws, Y Frân Wen, De Oscuro De Oscuro a chynhyrchiad Ceir rhagor o wybodaeth and Music Theatre Wales’s Find out more Music Theatre Wales o Stori’r am Gwyneth yma: production of Stori’r Milwr / about Gwyneth here: Milwr / The Soldier’s Tale. gwynethglyn.com The Soldier’s Tale. gwynethglyn.com Daeth i amlygrwydd am y tro cyntaf ar ôl ennill Tlws y Cerddor yn Eisteddfod Genedlaethol 1995, ac He first came to eto am yr eildro yn 1997. prominence after winning Perfformir ei gerddoriaeth the Composer’s Medal at mewn gwyliau cerdd ledled the National Eisteddfod y Deyrnas Gyfunol, a chaiff in 1995 and for the second ei darlledu’n rheolaidd ar time in 1997. His music radio a theledu. Ym mis has been featured in many Chwefror 2006 penodwyd festivals around the UK and ef fel y Cyfansoddwr Preswyl broadcast regularly on radio cyntaf gyda Cherddorfa and television. In February Genedlaethol Gymreig y BBC, 2006 he became the inaugural gyda’i Gonsierto ar gyfer yr Resident Composer with the

GUTO PUW. PUW. GUTO CYFANSODDWR. COMPOSER. Obo yn ennill categori Gwobr BBC National Orchestra of y Gwrandawyr yn y British Wales, with his Concerto for Composer Awards 2007, Oboe winning the Listeners’ a pherfformiwyd‘...onyt agoraf Award category at the British y drws...’ am y tro cyntaf yng Composer Awards in 2007 nghyngherddau’r Proms and ‘…onyt agoraf y drws…’ yn yr un flwyddyn. Mae ei (‘unless I open the door’) being gomisiynau i’r dyfodol yn premiered at cynnwys ail gonsierto i’r ffidil, during the same year. Future pedwarawd llinynol, a gwaith commissions include a second BU GUTO PRYDERI PUW cerddorfaol ar raddfa fawr. violin concerto, a string YN ASTUDIO CERDD Y Tŵr yw ei opera gyntaf. GUTO PRYDERI PUW quartet and a large orchestral YM MHRIFYSGOL BANGOR, Rhyddhawyd detholiad STUDIED MUSIC AT work. Y Tŵr is his first opera. GAN RADDIO GYDAG o’i waith cerddorfaol diweddar , A selection of his recent MMus YN 1996 AC YNA ar y CD Reservoirs gan gwmni GAINING HIS MMus IN orchestral works was released DOETHURIAETH MEWN Signum Records yn 2014. 1996 AND LATER HIS PhD on the CD Reservoirs by CYFANSODDI YN 2002. Derbyniodd hefyd Wobr Syr IN COMPOSITION IN 2002. Signum Records in 2014. Penodwyd ef fel aelod Geraint Evans gan Gymdeithas He was appointed as a In 2014 he also received the llawn o’r staff yn 2006, Cerddoriaeth Cymru yn 2014 full member of staff in Sir Geraint Evans Award from yn darlithio’n bennaf ar am ‘ei gyfraniad sylweddol 2006 lecturing mainly the Welsh Music Guild for Gyfansoddi a Cherddoriaeth i gerddoriaeth Cymru’. Oddi on Composition and ‘his significant contribution Gyfoes, ac fe’i penodwyd ar 2000, mae Guto Puw yn Contemporary Music to Welsh music’. Since 2000 yn Bennaeth Cyfansoddi Gyfarwyddwr Artistig Gŵyl and was appointed as Head Puw has been Artistic Director yn 2015. Gerdd Bangor. of Composition in 2015. of the Bangor Music Festival. (wrth gefn) aDorabella / Cherubino / Tête-à-Tête Festival, Sonya / gydag IfordArtsFestival, Touring Opera,Cenerentola Fantastic MrFox The MagicFlute Tiny / Opera CenedlaetholCymru, Anna Bolena Fledermaus Bampton Opera,Orlovsky/ Giacinta / The ItalianGirlinLondon LeFanu, MadamaBrillante/ byd o Opera, Angelaynypremiere Rusalka Onegin Pimlico Opera,Olga/ Cosette / Maria / a TheatrGerddyncynnwys FRENHINOL YNHAF2007. O’R ACADEMI GERDD GRADDIODD AG ANRHYDEDD NGOGLEDD CYMRU,A O BENRHYNLLŶNYNG MAE CARYL YNHANU Mae eirhannau Operatig Dream Hunter Paul Bunyan aFirstNymph/ gydaGrangePark West SideStory Sonya’s Story Les Miserables La FintaSemplice aJaneSeymour/ (wrthgefn)gydag Le nozzediFigaro aRitaRat/ gyda’rEnglish , Papagena/ ganNicola gyda’r Eugene a gyda a

i Die

Vic Theatre a The Opera Group. Jonathan Dove)gyda’rYoung byd o Opera aFlora(premiere Mélisande Cymru, Yniold/ gydag OperaCenedlaethol Orlovsky / Mitridate (wrthgefn)ac gydag Opera’rAlban,Sifare/ Così fanTutte Theatr Genedlaethol Cymru. gyda MusicTheatre Wales/ yw’r trocyntaf iddiweithio ar daithacyn NeAffrica.Hwn Cherubino gydaDivaOpera Caryl rannauDorabellaa 2009 acAldeburgh. Cerdd Aix-en-Provence caneuon yngNgwyliau ONYX, arôliddiberfformio’r gyda MalcolmMartineaugan sef Rhyddhawyd eidisggyntaf, Allen yngNgŵylyTriChôr. Gubbay, agydaSyrThomas Gŵyl yGelliaciRaymond Terfel ynGrangeParkOpera, mewn cyngherddaugydaBryn Mae Carylwediperfformio Yn ddiweddar, chwaraeodd Cabaret Songs CARYL HUGHES. The EnchantedPig BENYW. gydagIndependent Die Fledermaus

(wrthgefn) FEMALE. Pelléas et , Britten,

gan

OF MUSICIN2007. THE ROYAL ACADEMY FROM WITH DISTINCTION WALES, ANDGRADUATED INNORTH PENINSULA CARYL ISFROMTHELLŶN Genedlaethol Cymru. Theatre Wales /Theatr This isherdebut withMusic on tourandin SouthAfrica. Cherubino forDivaOpera the roleofDorabellaand Aldeburgh Festivals. 2009 Aix-en-Provenceand performed thematthe released byONYX,having Malcolm Martineauhasbeen Britten’s Festival. Herdebutdiscof Allen attheThreeChoirs Gubbay, andwithSirThomas Festival andforRaymond Grange ParkOpera,theHay concert withBrynTerfelat Opera Group. Young VicTheatreandThe The EnchantedPig premiere ofJonathanDove’s Opera andFlora(world Mélisande Opera, Yniold/ Fledermaus (cover) andOrlovsky/ Opera, Sifare/ fan Tutte (cover) andDorabella/ Cherubino / the Tête-à-TêteFestival, Sonya / for IfordArtsFestival, Touring Opera,Cenerentola Fantastic MrFox The MagicFlute Paul Bunyan Welsh NationalOpera,Tiny/ Seymour / Die Fledermaus Bampton Opera,Orlovsky/ Giacinta / The ItalianGirlinLondon Hunter of NicolaLeFanu’s Angela intheworldpremiere for GrangeParkOpera, and FirstNymph/ Opera, Olga/ Les Miserables West SideStory Theatre rolesincludeMaria/ Recently, Caryl performed Caryl hasperformed in Operatic and Musical , MadamaBrillante/ Sonya’s Story (cover)forScottish Cabaret Songs forIndependent La FintaSemplice Anna Bolena forWelshNational , Papagena/ Le nozzediFigaro forPimlico Eugene Onegin andCosette/ andcoverJane andRitaRat/ Mitridate forEnglish Pelléas et ) forthe Rusalka Dream for with Die for

Così

and

for

O GYMRUAC AMERICA. THOMAS THOMAS LLYFNWY NAI I’RCANWR ENWOG ABERTAWE, AC MAE’N NGORSEINON, GER GANED GWIONYNG gan Weir, a’rrhandeitl yn yn cynnwys creu rhanChaoLin niferus gydaKent Operayn gan Beamish.Maeeirannau gan Vir,aGodwinyn Maitra yn Opera’r Albancanoddran yn The BarberofSeville Cymru canoddranFigaroyn Birmingham Conservatoire. yn uwch-diwtorllaisy Eisteddfod Genedlaetholac beirniadu’n rheolaiddynyr mewn cyngherddau.Mae’n prysur arlwyfanyroperaac ers hynnymae’nunwawdydd Music, Manceinion,abyth y RoyalNorthernCollegeof Cymru, aethiastudioyn mewn bancyngngogledd Yn dilyncyfnodfelclerc A Nightatthe Chinese Opera Tornrak Gydag OperaCenedlaethol Snatched bytheGods ganMetcalf.Gydag , arhannau Monster

cyntaf yn Istanbul. a berfformiwyd amytro o waithMichael Ellison, Fisherman Deniz Kustu:Sea-Crossed y prifgymeriad,Selim,yn diweddar, chwaraeoddran Company ynNulyn.Ynfwyaf Talk Amsterdam, ac Iseldiroedd gydaTaller yn ypremiereyr (Antwerp), Eddyyn Blazes gydaTransparant aChaeredin. gydag Opera’rAlbanyn Ailadroddodd yrhanolaf yn Greek eu cynhyrchiadarobryno yn fwyafdiweddar,Dad and Judy Davies, MrPunchyn The Lighthouse rhan, yncynnwysBlazes gan ganuiddyntmewnsawl gyda MusicTheatreWales, ganddo gysylltiadarbennig Orfeo The Trial Dramor, bu’n canu

gyda’rOperaTheatre GWION THOMAS. ganMonteverdi.Mae ganTurnage,aHuld

ganBirtwistleac, GWRYW. , operanewydd ganPhilipGlass. MALE. ganMaxwell A WaterBird Greek Punch

Ellison, premieredin Istanbul. a newoperaby Michael Kustu: Sea-Crossed Fisherman the protagonist Selimin in Dublin,and,mostrecently, with OperaTheatreCompany Argento’s Taller Amsterdam,Dominick in itsDutchpremierewith (Antwerp), Eddyin with TransparantTheatre in GlasgowandEdinburgh. reprised withScottishOpera The Trial and HuldinPhilipGlass’s production ofTurnage’s in theiraward-winning and, mostrecently, Dad Soldier’s Tale (a Welshtranslationof Judy in Birtwistle’s The Lighthouse Blazes inMaxwellDavies’s singing manyrolesincluding with MusicTheatreWales, He hasaparticularassociation role inMonteverdi’s Chinese Opera Lin inWeir’s creating theroleofChao with KentOperainclude Monster Gods Maitra inVir’s Scottish Operahehassung Tornrak Barber ofSeville he hassungFigaroin Conservatoire. voice tutoratBirmingham Eisteddfod andisasenior adjudicates attheNational soloist. Healsoregularly career asanoperaandconcert and eversincehashadabusy Northern CollegeofMusic, Wales hestudiedattheRoyal as abankclerkinnorth After ashortperiodworking THOMAS. THOMAS LLYFNWY WELSH /AMERICAN SINGER NEPHEW OFTHEFAMOUS GORSEINON ANDISA GWION WAS BORNIN Abroad hehas sungBlazes With Welsh NationalOpera , YMilwrin andGodwininBeamish’s byJohnMetcalf.With . Hisnumerousroles . Thelatterhe A WaterBirdTalk ) byStravinsky , andthetitle A Nightatthe , MrPunch Punch and Snatched bythe androlesin Stori’r Milwr Greek Orfeo The The Deniz Greek

.

,

bu’n arwain yCerddorfa Barry. Ynnhymor 2012/13 Beauty andDeceit gan Handela The Triumph ofTime andTruth eu rhaglenddwblyncynnwys Staatstheater Karlsruheyn 2013 arweinioddBadisches yn uchel,acyngngwanwyn Touring Operaaganmolwyd cynhyrchiad ganyrEnglish gan MaxwellDavies, oedd arweinydd cyfoes. Ynhydref2012,ef gyda’r prifgyfansoddwyr yn gweithio’nrheolaidd Fel arweinydd,maeRichard GENHEDLAETH. EI ARWEINWYR O BRIFGYFANSODDWYR- YM MHRYDAIN FELUN CERDDORIAETH GYFOES FFIGUR AMLWG YMMAES MAE RICHARDBAKERYN The Triumph of

The Lighthouse ganGerald

berthynas agosagensemblau cyntaf, ganychwaneguatei Gymreig yBBCamtro Cherddorfa Genedlaethol Simffoni BBCYrAlbana ar yddrama ganSarah Kane. gan PhilVenables, ynseiliedig lwyddiannus o arwain ypremiere bydhynod ac etoytymordiwethafi of Things gwanwyn 2015o fyrder argyfercynhyrchiad Fe’i gwahoddwydynôlar Brenhinol) acOperaNorth. y LinburyStudio(yTŷOpera Elspeth BrookeynAldeburgh, newydd ganFranciscoCollac rhaglen ddwbloweithiau ngwanwyn 2014bu’narwain ac ApartmentHouse.Yng Sinfonia, ComposersEnsemble Sinfonietta, BCMG,Britten yn cynnwysyLondon RICHARD BAKER.

byMattRogers, ARWEINYDD. CONDUCTOR. 4:48 Psychosis The Virtues on the play bySarah Kane. by PhilVenables, based premiere of award-winning world season toconductthe Matt Rogers,andagainlast of the Spring2015production immediately invitedbackfor and OperaNorth.Hewas Studio (RoyalOperaHouse) at Aldeburgh,theLinbury Coll andElspethBrooke of newworksbyFrancisco he conductedadouble-bill House. Inspring2014, Ensemble andApartment Britten Sinfonia,Composers London Sinfonietta,BCMG, ensembles includingthe to existingrelationshipswith Orchestra ofWales,adding Orchestra andBBCNational the BBCScottishSymphony also sawhisdebutswithboth Deceit The Triumph ofBeautyand and Truth Handel’s Karlsruhe’s double-billof the BadischesStaatstheater in spring2013,conducted Davies’s production ofMaxwell Touring Opera’sadmired autumn 2012,heledEnglish composers ofourday.In regularly withtheleading As aconductor,Richardworks OF HISGENERATION. COMPOSER-CONDUCTORS OF THEFOREMOST MUSIC SCENEAS ONE BRITISH CONTEMPORARY LEADING FIGUREONTHE RICHARD BAKERISA The VirtuesofThings . The2012-13season The Lighthouse andGeraldBarry’s The Triumph ofTime 4:48 Psychosis

by

and,

Cynhyrchiad Newydd Gorau, Khovanshchina ac Opera’rAlban); byd (MusicTheatre Wales Inside Patrol In theLockedRoom opera atheatryncynnwys: Quadrennial. chyn hynnyynyPrague yn amgueddfa’rV&A,a for Performance2011–2015’ ‘Make /Believe:UKDesign fel rhano’rarddangosfa gynrychioli’r DeyrnasGyfunol Dewiswyd eiwaithi LLWYFAN YN2009. LINBURY AMGYNLLUNIO AC ENILLODDWOBR CENTRAL STMARTINS, NGHOLEG CELFADYLUNIO SAMAL YNG HYFFORDDWYD Mae eiwaith felcynllunydd (2012)a (2016) —premierau (Ennillydd— The Devil / Otello Ghost

, av Steinum. wobr Thorvald Poulsen London). Yn2007 enillodd Another Woman Theatre Seoul); (RCM, ETO); L’Incoronazione diPoppea Calais Boccanegra Giasone der Wien—Kammeroper); Eugene Onegin Tosca Festival d’Aix-en-Provence); Brussels, AldeburghMusic, Amsterdam, LaMonnaie Tiresias Bucharest); (Cwmni OperaCenedlaethol Company); premiere (BirminghamOpera 2015) a Gwobrau OperaRhyngwladol SAMAL BLAK. (OperaOstfold,Norwy); , Così FanTutte (DeNationaleOpera , Life isaDream

Agrippina DYLUNYDD. , Falstaff The Siegeof Les Mamellesde

Macbeth DESIGNER. (Theateran (GateTheatre, How tobe , a Simon (ETO); Fidelio (Guerilla —

av Steinum prize. he wontheThorvald Poulsen Theatre London). In2007 Be AnOtherWoman Theatre Seoul); ETO); (Royal CollegeofMusic, L’incoronazione diPoppea tutte The SiegeofCalais Agrippina Kammeroper); Onegin for MichaelMcCarthy); Tosca Festival d’Aix-en-Provence); Brussels, AldeburghMusic, Amsterdam, LaMonnaie Tirésias Opera); Fidelio Opera Company); world premiere(Birmingham a Dream Opera Awards2015), New Production,International Khovanshchina and ScottishOpera. for MusicTheatreWales (2016) —worldpremieres (2012) and Locked Room engagements include: Quadrennial. V&A, previouslyatthePrague 2011–2015’ exhibitionatthe UK DesignforPerformance of the‘Make/Believe: represent theUKaspart His workwaschosento STAGE DESIGN. LINBURY PRIZEFOR AND WON THE2009 COLLEGE OFART&DESIGN THE CENTRALSTMARTINS SAMAL TRAINEDAT Opera andtheatre design (EnglishTouringOpera); (OperaOstfoldNorway Macbeth (BucharestNational (Theater an der Wien — (DeNationaleOpera byJonathanDove— Les mamellesde , Simon Boccanegra The DevilInside / (Guerilla (winnerofBest Ghost Patrol Giasone How To

, Falstaff Così fan (Gate Otello Life is

In the ,

Eugene

and ,

, CARTHY. CARTHY. c CARRON. CARRON. c

ACE McCARRON IS MICHAEL M CYFARWYDDWR. DIRECTOR. ACE M ACE CYNLLUNYDD GOLEUO. LIGHTING DESIGNER. A FREELANCE LIGHTING DESIGNER BASED IN CARDIFF. He has worked with Theatr Genedlaethol Cymru on numerous occasions, and MICHAEL IS CO-FOUNDER through work with such AND ARTISTIC DIRECTOR companies as The Fires OF MUSIC THEATRE WALES. of London, Music Theatre From 1998–2012 he was Wales and the Operastudio also Artistic Director of Vlaanderen he has designed Operatoriet, the contemporary lighting for many contemporary opera studio for Norway, operas. He is also known and from 2007–2012 he was for work with many Dramaturg for FIVE:15 — new-writing companies, Operas Made in Scotland and with children’s and black for Scottish Opera. In 2012 theatre companies. He has he led the Opera Creation been a member of Howard Academy at the Festival Barker’s company The d’Aix-en-Provence. Wrestling School since 1989 Since 1982 Michael has and lit their eight-hour-long specialised in directing production The Ecstatic Bible MAE MICHAEL YN cyfarwyddo Cinderella ar contemporary works, but at the Adelaide Festival. UN O GYD-SYLFAENWYR gyfer Opera Cenedlaethol other productions include CYNLLUNYDD GOLEUO Mae ei waith diweddar Recent operatic MUSIC THEATRE WALES Cymru ac S4C, The Lighthouse large-scale outdoor stagings LLAWRYDD SY’N BYW ym myd yr opera’n cynnwys: engagements include: In the AC YN GYFARWYDDWR ar gyfer BBC2, a The Forbidden of Tosca and Nabucco, and YNG NGHAERDYDD The Devil Inside ac In the Locked Room / Ghost Patrol ARTISTIG Y CWMNI. Hymn — opera gymunedol productions of La Traviata, YW ACE McCARRON. Locked Room / Ghost Patrol — and The Devil Inside — world Rhwng 1998–2012 roedd yng Nghymoedd De Cymru. Così fan Tutte, Il Re Pastore, Mae Ace wedi gweithio gyda premierau byd a chyd- premieres and co-productions hefyd yn Gyfarwyddwr Mae ei gynlluniau i’r dyfodol Fidelio and Don Giovanni. Also, Theatr Genedlaethol Cymru gynyrchiadau rhwng Music between Music Theatre Wales Artistig Operatoriet, stiwdio yn cynnwys The Trial gan Cinderella for WNO and S4C ar sawl cynhyrchiad, ac drwy Theatre Wales ac Opera’r and Scottish Opera, The Golden opera gyfoes Norwy, a yn St Louis, Television, The Lighthouse for ei waith gyda chwmnïau Alban, The Trial gan Philip Dragon, The Trial by Philip rhwng 2007–2012 ef oedd y sef y perfformiad cyntaf BBC2 TV and The Forbidden megis The Fires of London, Glass — premiere byd, Greek Glass — world premiere, Greek Dramatwrg ar gyfer FIVE:15 — yn yr Unol Daleithiau, Hymn, a community opera Music Theatre Wales a’r (a berfformiwyd ddiwethaf yn (last seen at the Tongyeong Operâu a Wnaed yn yr Alban a The Golden Dragon ar in the South Wales Valleys. Operastudio Vlaanderen, y Tongyeong Music Festival), Music Festival), Eight Songs for ar gyfer Opera’r Alban. Yn gyfer MTW. Future plans include The Trial bu’n gyfrifol am gynllunio’r Eight Songs for a Mad King, a Mad King, The Killing Flower 2012 ef oedd arweinydd yr Ym mis Ionawr 2015 by Philip Glass in St Louis, goleuo ar gyfer nifer o The Killing Flower (Luci mie (Sciarrino’s Luci mie traditrici) Opera Creation Academy yng enillodd Michael wobr am the USA premiere, and The operâu cyfoes. Mae hefyd traditrici gan Sciarrino); Elle est (Music Theatre Wales); Elle est Ngŵyl d’Aix-en-Provence. y Cyfarwyddwr Gorau yng Golden Dragon for MTW. yn adnabyddus am ei waith Moi et Tote Mich (Operastudio Moi et Tote Mich, (Operastudio Er 1982 mae Michael Ngwobrau Theatr Cymru am In January 2015 Michael gyda nifer o gwmnïau Vlaanderen); Orlando Paladino Vlaanderen); Orlando Paladino wedi arbenigo ar gyfarwyddo ei gynhyrchiad premiere byd was awarded Best Director at ysgrifennu-newydd, (Wiener Kammeroper); The (Wiener Kammeroper); The gweithiau cyfoes, ond mae o The Trial gan Philip Glass the Wales Theatre Awards for a chwmnïau theatr i blant Fairy Queen (Gŵyl Gerdd Fairy Queen (Istanbul Music ei waith arall yn cynnwys ar gyfer Music Theatre Wales. his world premiere production a phobl dduon. Bu’n aelod Istanbul); Waar is Mijn Zeil? Festival); Waar is Mijn Zeil? llwyfannu Tosca a Nabucco Enillodd ei gynhyrchiad Greek of The Trial by Philip Glass o gwmni Howard Barker, (Muziektheater Transparant). (Muziektheater Transparant). mewn cynyrchiadau ar raddfa wobr am Gyflawniad Rhagorol for Music Theatre Wales. The Wrestling School, er Ynghyd â’r cyfansoddwr With composer Guy fawr yn yr awyr agored, mewn Opera yng Ngwobrau His production of Greek won 1989 ac ef oedd yn gyfrifol Guy Harries, enillodd wobr Harries, he won the inaugural a chynyrchiadau o La Traviata, TMA. Cafodd ei anrhydeddu Outstanding Achievement am oleuo eu cynhyrchiad wyth agoriadol Flourish am Flourish award for an Così fan Tutte, Il Re Pastore, ag MBE yn Rhestr in Opera at the TMA Awards. awr o hyd, The Ecstatic Bible, addasiad o Two Caravans adaptation of Two Caravans Fidelio a Don Giovanni. Anrhydeddau Blwyddyn He was awarded MBE at the yng Ngŵyl Adelaide. gan Marina Lewycka. by Marina Lewycka. Yn ogystal, mae wedi Newydd y Frenhines yn 2016. end of 2015. MUSIC THEATRE WALES.

GWERTHFAWROGWN BOB PLEASE SUPPORT CEFNOGAETH I WAITH THE WORK OF MUSIC THEATRE WALES. MUSIC THEATRE WALES.

Mae Music Theatre Wales Music Theatre Wales is BYTH ODDI AR EI FFURFIO EVER SINCE ITS FORMATION yn rym bywiog ac unigryw a vital and unique force YNG NGHAERDYDD YM IN CARDIFF IN 1988, ym myd opera gyfoes. Er 1988 in contemporary opera. 1988, MAE MUSIC THEATRE MUSIC THEATRE WALES rydym wedi bod yn comisiynu Since 1988 we have been WALES WEDI BOD YN HAS BEEN A PIONEERING cyfansoddwyr ac awduron commissioning outstanding RYM ARLOESOL YM FORCE IN CONTEMPORARY o’r radd flaenaf, yn datblygu composers and writers, MYD OPERA CYFOES, OPERA, TOURING NEW crewyr opera’r dyfodol, ac yn developing the opera creators YN TEITHIO CYNYRCHIADAU PRODUCTIONS OF cyflwyno’r clasuron cyfoes — of the future and presenting O WEITHIAU COMISIWN COMMISSIONED WORKS gweithiau newydd eithriadol the contemporary classics — A CHAMPWEITHIAU CYFOES AND CONTEMPORARY nad yw cynulleidfaoedd exceptional new works that I GYNULLEIDFAOEDD MASTERPIECES TO wedi cael cyfle i’w gweld, audiences have not had the LEDLED Y DEYRNAS AUDIENCES ACROSS THE yn enwedig ar daith. opportunity to see, especially GYFUNOL A THU HWNT. UK AND INTERNATIONALLY. Gofynnwn am i chi ein on tour. Please support us and Mae MTW wedi creu 32 MTW has created 32 touring cefnogi a dod yn rhan o’n become part of our continuing o gynyrchiadau teithio, productions, 15 of which stori barhaus. Am ragor o story. For more information 15 ohonynt yn weithiau have been of commissioned wybodaeth ynghylch cefnogi on supporting the work of comisiwn. Gan weithio works. Working in the small gwaith MTW, cysylltwch â MTW, please contact Carole ar raddfa fechan i ganolig, to medium scale and Carole Strachan neu Michael Strachan or Michael McCarthy ac yn frwd dros yr egwyddor committed to touring, we McCarthy ar 029 2049 8471. on 029 2049 8471. o deithio, rydym yn creu create dynamic new work that gwaith newydd, dynamig, delivers the power and passion sy’n cyflwyno pŵer ac angerdd of opera with a modern voice opera fodern ei llais ar themâu on modern themes. The Prif noddwyr yn 2017 / cyfoes. Mae’r cwmni hefyd company has also performed Principal supporters in 2017: wedi perfformio yn Ffrainc, in France, Germany, The Ymddiriedolaeth Elusennol Colwinston / yr Almaen, yr Iseldiroedd, , Ireland, Canada, MUSIC THEATRE WALES The Colwinston Charitable Trust Iwerddon, Canada, Norwy a Norway and South Korea, STAFF. Vincent Meyer De Korea, ac wedi gweithio’n and has frequently worked in aml mewn partneriaeth partnership with performance Prif Weithredwr / Rydym yn hynod ddiolchgar am gymorth gan yr â chwmnïau perfformio companies and festivals in Chief Executive: ymddiriedolaethau a’r unigolion canlynol tuag at ein gwaith / a gwyliau mewn nifer o’r many of these places. Carole Strachan We are most grateful for support from the following trusts mannau hyn. Music Theatre Wales Cyfarwyddwr Artistig / and individuals towards our work: Music Theatre Wales was the first company to be Artistic Director : David Anderson oedd y cwmni cyntaf i’w appointed Associate Company Michael McCarthy MBE Chris Ball benodi’n Gwmni Cyswllt i’r to the Royal Opera House, Cynhyrchydd Cyswllt / Bank of America Tŷ Opera Brenhinol, Covent Covent Garden, and we work Associate Producer: Boltini Trust Garden, ac rydym yn gweithio with them to expand the Tammy Daly Cockayne Foundation gyda hwy i ehangu rhaglen commissioning programme William Crozier gomisiwn y ddau sefydliad of both organisations and Ian Ferguson ac i ymestyn yr ystod o to increase the range of Peter Golob repertoire sydd ar gael i’n repertoire available to our MUSIC THEATRE WALES Robert + Philippa John cynulleidfaoedd yn Llundain audiences in London and BWRDD / BOARD. A noddwr sy’n dymuno aros yn anhysbys / ac ar daith. Mae MTW wedi on tour. MTW has been And a donor who wishes to remain anonymous cael ei recordio ar CD, recorded on CD, is regularly Geraint Davies mae’n darlledu’n rheolaidd broadcast on BBC Radio and (Cadeirydd / Chair) ar Radio BBC, ac mae wedi has secured a number of Ceri Lloyd Davies ennill nifer o wobrau prestigious industry awards Melinda Drowley Mae Music Theatre Wales yn aelod o ac enwebiadau clodwiw. and nominations. Sue Harries Bortffolio Celfyddydol Cymru, Cyngor Celfyddydau Cymru / Y Tŵr yw ail gynhyrchiad Y Tŵr is Music Theatre Robert John Music Theatre Wales is a member of Music Theatre Wales yn yr Wales’s second production Andrew Kurowski Arts Portfolio Wales, Arts Council of Wales. Stori’r Milwr, 2009 iaith Gymraeg; y cyntaf oedd in Welsh, the first being Geraint Lewis (Clive Barda) Stori’r Milwr, fersiwn Cymraeg Gwyneth Glyn’s Welsh version Kathryn Morris Gwyneth Glyn o Soldier’s Tale of Stravinsky’s Soldier’s Tale — Sion Clwyd Roberts gan Stravinsky, yn 2009. Stori’r Milwr — in 2009. Nicola Heywood Thomas THEATR THEATR GENEDLAETHOL GENEDLAETHOL CYMRU REFLECTS THE DYNAMIC CULTURE THEATR CYMRU. OF WALES THROUGH GENEDLAETHOL CYMRU GROUND-BREAKING AND STAFF. AMBITIOUS THEATRE IN THE WELSH LANGUAGE Cyfarwyddwr Gweithredol / THROUGHOUT WALES AND Executive Director: BEYOND — ON MAIN STAGES, Angharad Jones Leefe IN UNEXPECTED LOCATIONS Pennaeth Cynhyrchu / AND IN THE HEART OF Head of Production: OUR COMMUNITIES. Angharad Mair Davies Recent highlights include Cyfarwyddwr Artistig / a site specific production Artistic Director: of Macbeth, Shakespeare’s Arwel Gruffydd great tragedy, translated into Swyddog Technegol / Welsh by the late National Technical Officer: Chwalfa, 2016 (Mark Douet) Poet of Wales, Gwyn Thomas, Ffen Evans at Caerphilly Castle, which Cynhyrchydd Cyswllt / was broadcast live to venues Associate Producer: across Wales as part of our Fflur Thomas new venture, Theatr Gen Byw, Swyddog Cyfranogi with repeat screenings with a Marchnata / English subtitles; Merch yr Eog, Participation and a multilingual drama Marketing Officer: co-produced with Teatr Llinos Jones Piba from Brittany, which Rheolwr Marchnata toured Wales, Brittany and a Chyfathrebu / the south west of ; Marketing and Mrs Reynolds a’r Cena Bach, Communications Manager: GWERTHFAWROGWN BOB PLEASE SUPPORT a new translation by Meic Mair Jones CYMORTH I WAITH THEATR THE WORK OF THEATR Povey of Gary Owen’s play, Rheolwr Cyllid / GENEDLAETHOL CYMRU. GENEDLAETHOL CYMRU MAE THEATR GENEDLAETHOL Gary Owen, Mrs Reynolds Mrs Reynolds and the Ruffian; Finance Manager: CYMRU YN ADLEWYRCHU and the Ruffian; a Chwalfa, and Chwalfa, Gareth Miles’s Meinir James Byth oddi ar ei gynhyrchiad Since its first ever production DIWYLLIANT DYNAMIG addasiad Gareth Miles o adaptation of T. Rowland Swyddog Gweinyddiaeth cyntaf un yn 2004, mae in 2004 Theatr Genedlaethol CYMRU DRWY THEATR nofel T. Rowland Hughes, Hughes’s novel, which was a Chyllid / Theatr Genedlaethol Cymru Cymru has played a pivotal ARLOESOL AC UCHELGEISIOL a gyflwynwyd yn Pontio, presented at Pontio, Bangor Administration wedi chwarae rhan allweddol role in the production YN YR IAITH GYMRAEG Bangor, ac a oedd and featured a cast of over and Finance Officer: yn y gwaith o gynhyrchu a and development of LEDLED CYMRU A yn cynnwys cast o dros 50 members of the local Nesta Jones datblygu theatr yn yr iaith Welsh-language theatre, THU HWNT — AR BRIF 50 aelod o’r gymuned community, in addition Cynhyrchydd Gweithredol / Gymraeg, ac mewn meithrin and in nurturing new talent LWYFANNAU, MEWN leol, ynghyd ag artistiaid to professional artists, Executive Producer: talent newydd yn y sector in the sector in Wales across LLEOLIADAU ANNISGWYL, proffesiynol, ac a enillodd and which won the award Rhian A. Davies yng Nghymru, yn enwedig all theatre disciplines, AC YNG NGHALON EIN y wobr am y Cynhyrchiad for the Best Production in Cyfarwyddwr Cyswllt / felly trwy gyfrwng y Gymraeg. particularly through the CYMUNEDAU. Cymraeg Gorau yng Ngwobrau the Welsh Language at the Associate Director: Gofynnwn am eich cefnogaeth medium of Welsh. Please Ymhlith yr uchafbwyntiau Theatr Cymru 2017. Wales Theatre Awards 2017. Sarah Bickerton wrth i ni barhau i ddatblygu support us as we continue diweddar mae cynhyrchiad Mae’r cwmni, a leolir yng The company, which sgiliau a chyfleoedd, ac wrth to develop skills and safle-benodol oMacbeth — Nghaerfyrddin, yn cynnig is located in Carmarthen, i ni geisio creu cynyrchiadau opportunities and as we trasiedi fawr Shakespeare, rhaglen gyfranogi gyfoethog offers a rich programme rhagorol yn yr iaith Gymraeg seek to create outstanding a gyfieithwyd i’r Gymraeg ledled Cymru, sef gweithdai of participation across Wales, THEATR ymlaen i’r dyfodol. Am ragor Welsh-language productions gan y diweddar Gwyn Thomas, ar gyfer gwahanol grwpiau, namely workshops for various GENEDLAETHOL CYMRU o wybodaeth ar sut i gefnogi to the future. For more cyn-Fardd Cenedlaethol yn cynnwys ysgolion a groups, including schools BWRDD / BOARD. gwaith Theatr Genedlaethol information on supporting the Cymru — yng Nghastell cholegau. Rydym hefyd yn and colleges. We also provide Cymru, cysylltwch ag work of Theatr Genedlaethol Caerffili, a ddarlledwyd darparu adnoddau technegol technical resources to the Gwerfyl Pierce Jones Angharad Jones Leefe Cymru, please contact yn fyw i leoliadau ledled i’r sector theatr yng Nghymru theatre sector in Wales (Cadeirydd / Chair) neu Arwel Gruffydd ar Angharad Jones Leefe or Arwel Cymru fel rhan o’n menter a thu hwnt. and beyond. Catrin Beard 01267 233 882. Gruffydd on 01267 233 882. newydd, Theatr Gen Byw, Mae Y Tŵr yn cynrychioli Y Tŵr represents another Arwel Edwards gydag ail-ddangosiadau datblygiad arloesol arall i’r ground-breaking moment Carys Edwards a oedd yn cynnwys isdeitlau cwmni, gan mai dyma’r tro for the company, as this is Gwenda Griffith Saesneg; Merch yr Eog, drama cyntaf i ni fentro i fyd opera. the first time for us to venture Arwel Gruffydd Mae Theatr Genedlaethol Cymru yn aelod o amlieithog a gynhyrchwyd Bydd llawer o bobl sy’n into the world of opera. Alan Gwynant Bortffolio Celfyddydol Cymru, Cyngor Celfyddydau Cymru / ar y cyd â Teatr Piba mwynhau theatr yn Many people who enjoy Welsh Catrin Jones Hughes Theatr Genedlaethol Cymru is a member of o Lydaw, a fu’n teithio y Gymraeg yn gyfarwydd language theatre will be Alun Ffred Jones Arts Portfolio Wales, Arts Council of Wales. Cymru, Llydaw a de orllewin iawn â drama Gwenlyn Parry, familiar with Gwenlyn Parry’s Elwyn Jones Lloegr; Mrs Reynolds a’r Cena a phleser o’r mwyaf i ni yw play, and it is a real pleasure W. Gwyn Jones Bach, cyfieithiad newydd cael cyflwyno’r gwaith hwn for us to present this work Carys Owen gan Meic Povey o ddrama mewn ffurf newydd. in a new form. Sion Williams PERFFORMIADAU CYNYRCHIADAU I FORTHCOMING FORTHCOMING I DDOD GAN DDOD GAN THEATR PERFORMANCES BY PRODUCTIONS BY THEATR MUSIC THEATRE WALES: GENEDLAETHOL CYMRU: MUSIC THEATRE WALES: GENEDLAETHOL CYMRU:

THE GOLDEN HOLLTI (SPLIT) DRAGON by Manon gan Peter Eötvös, Wyn Williams yn seiliedig ar y THE GOLDEN HOLLTI DRAGON Tuesday 8 – ddrama gan Roland Friday 11 August 2017 Schimmelpfennig gan Manon by Peter Eötvös, Theatr Bro Alaw, Wyn Williams based on the The Anglesey National Wedi’i gosod mewn bwyty Eisteddfod Tsieineaidd mewn unrhyw Dydd Mawrth 8 – play by Roland + ddinas yn unrhyw le, Dydd Gwener 11 Awst Schimmelpfennig Autumn Tour to various mae The Golden Dragon yn Theatr Bro Alaw, Eisteddfod venues across Wales chwedl rymus o fywyd cyfoes. Genedlaethol Cymru, Set in a Chinese restaurant Wrth galon y stori hon am Ynys Môn found in any city anywhere, “It’s not us who have a hold y Dwyrain yn cwrdd â’r + The Golden Dragon is a over the land, it’s the land that Gorllewin, mae canfod dant Taith yn yr Hydref compelling fable of modern has a hold over us.” wedi pydru mewn powlen o life. At the heart of this gawl. Mae’r dant yn perthyn “Dim y ni sy efo gafal ar y tir, ond East-meets-West tale, is the Plans are afoot to build a i fachgen sy’n gweithio yn y y tir sy efo gafal arnan ni.” discovery of a decayed tooth new nuclear power station gegin; mae e’n bell o’i gartref in a bowl of soup. It belongs on Anglesey. But what effect a does ganddo ddim papurau. Mae datblygiadau ar y gweill to a kitchen boy, a long way will Wylfa Newydd have on Mae’n chwilio am ei chwaer, i greu atomfa newydd ar from home and with no its nearest neighbours, as the ond mae hi wedi cael ei gorfodi Ynys Môn. Ond pa effaith papers. He’s looking for his capitalist machine attempts i mewn i fusnes cwbl wahanol gaiff yr Wylfa Newydd ar sister, but she’s been forced to swallow up a farm that has yn yr adeilad drws nesaf... ei chymdogion agosaf wrth into a very different kind remained in the same family Gyda stori sydd ar yr i beiriant mawr cyfalafiaeth of service just next door… for generations? un pryd yn ddoniol ac yn ESTRON geisio llyncu fferm sydd wedi Funny and shocking in Do we have a choice? ysgytwol, mae’r opera newydd bod yng ngofal yr un teulu ers equal measure, this brilliant How else can we ensure that wych hon yn crisialu holl gan Hefin Robinson cenedlaethau? new opera poignantly captures ESTRON (ALIEN) the light stays on? And don’t arswyd gormod o fywydau coll Oes gennym ni ddewis? the horrors of too many we desperately need the jobs? mewn dull hynod deimladwy. Dydd Llun 7 – Sut arall fedrwn ni ofalu lost lives. by Hefin Robinson A bold new verbatim play Dydd Gwener 11 Awst 2017 na fydd y golau’n diffodd? about a community’s right “The pacing is masterly, as is the Eisteddfod Genedlaethol Ac onid oes gwir angen “The pacing is masterly, as is the Monday 7 – to shape its own future. passage from two-dimensional Cymru, Ynys Môn y swyddi? passage from two-dimensional Friday 11 August 2017 Constructed from interviews cartoon-like farce to resonant cartoon-like farce to resonant Anglesey National Eisteddfod with local people, a cast of human tragedy: I began being Gliniadur, tun o siocledi Dyma ddrama air-am-air human tragedy: I began being familiar faces brings to life baffled and amused, but I ended Quality Street, ac awdur newydd a beiddgar am hawl baffled and amused, but I ended A laptop, a tin of Quality the arguments for and against up haunted and moved.” yn chwilio am ei ddrama ein cymunedau i lunio’u up haunted and moved.” Street chocolates and an this most divisive of issues. The Telegraph mewn bydysawd diderfyn. dyfodol eu hunain. Gyda sgript The Telegraph author looking for his play Based on an original idea **** Mae digwyddiadau wedi’i chreu o gyfweliadau **** in an infinite universe. by Sarah Bickerton and ysgytwol diweddar wedi gyda thrigolion lleol, daw Recent shocking events Marred Glynn Jones. Caerdydd, Theatr Sherman troi byd Alun ar ei ben, cast o wynebau cyfarwydd Cardiff, Sherman Theatre have turned Alun’s world Dydd Gwener 22 Medi 2017 ond yn y tywyllwch mae’n â’r dadleuon yn fyw. Friday 22 September 2017 upside down, but in the Director: Sarah Bickerton Birmingham, Rep Studio ceisio cysur gan ymwelydd Yn seiliedig ar syniad Birmingham, Rep Studio darkness he seeks solace in (director of Nansi, Dydd Mawrth 3 Hydref 2017 o fyd arall. gwreiddiol gan Sarah Bickerton Tuesday 3 October 2017 a visitor from another world. The National Eisteddfod — Basingstoke, Anvil a Marred Glynn Jones. Basingstoke, Anvil An intriguing new play for Montgomeryshire and the Dydd Iau 12 Hydref 2017 Drama newydd, amgen ar Thursday 12 October 2017 the current generation; winner Marches, 2015). Bangor, Pontio gyfer y genhedlaeth hon; Cyfarwyddwr: Sarah Bickerton Bangor, Pontio of the Drama Medal prize Dydd Mercher 18 Hydref 2017 enillydd y Fedal Ddrama (cyfarwyddwr Nansi, Wednesday 18 October 2017 at the Monmouthshire and English language Aldeburgh, Snape Maltings yn Eisteddfod Genedlaethol Eisteddfod Genedlaethol Aldeburgh, Snape Maltings District National Eisteddfod, access via SIBRWD – Dydd Sadwrn 21 Hydref 2017 Sir Fynwy a’r Cyffiniau, 2016. Maldwyn a’r Gororau, 2015). Saturday 21 October 2017 2016. please download the app. Hackney Empire Hackney Empire Dydd Mawrth 31 Hydref 2017 #Estron #Hollti Tuesday 31 October 2017 #Estron #Hollti

musictheatre.wales theatr.cymru musictheatre.wales theatr.cymru @MTW_tweets @TheatrGenCymru @MTW_tweets @TheatrGenCymru Y DAITH. THE TOUR.

Theatr Sherman Theatre Caerdydd / Cardiff *Premiere Byd / World Premiere* 19.05.17 + 20.05.17: 19.30 shermantheatre.co.uk 029 2064 6900

Rhan o Ŵyl Bro Morgannwg 2017 / As part of the 2017 Vale of Glamorgan Festival

Canolfan y Celfyddydau Aberystwyth Arts Centre 23.05.17: 19.30 aberystwythartscentre.co.uk 01970 62 32 32

Pontio Bangor 25.05.17: 19.30 pontio.co.uk 01248 382 828

Theatr Clwyd Yr Wyddgrug / Mold 05.06.17: 19.30 theatrclwyd.com 01352 701 521

Canolfan Celfyddydau Taliesin Arts Centre Abertawe / Swansea 15.06.17: 19.30 taliesinartscentre.co.uk 01792 602 060 musictheatre.wales theatr.cymru Gŵyl Buxton Festival 17.07.17: 19.15 @MTW_tweets buxtonfestival.co.uk @TheatrGenCymru 01298 72190 #yTŵr