HME: 25 Jaar Pionieren

1 voorwoord

“25 jaar in deze tijd is welhaast een eeuwigheid”

Eind 2000 werd ik door één van de toenmalige de twee partijen. Vanuit die positie groeide bestuursleden benaderd met de vraag of ik wel- vier jaar geleden bij die partijen het gevoel dat licht kandidaat zou willen zijn voor het voorzit- samenwerking de beste garantie was om het terschap van Holland Marine Equipment. Na langetermijnperspectief van de scheepsbouw in een misschien wel erg korte bedenktijd heb ik Nederland te garanderen. Samenwerken op de daar ja tegen gezegd. Van die snelle beslissing werkvloer maar ook samenwerken in bestuur- heb ik geen moment spijt gehad. Ik kon toen lijke zin. Het resultaat is bekend. Scheepsbouw niet overzien wat een boeiende (en lange) peri- Nederland ontstond en staat als een huis. ode het zou worden. Er is in die meer dan tien jaar wel erg veel gebeurd. De pessimisten, vaak de leden van het eerste uur, hebben geen gelijk gekregen. Het vertrou- Nadat het bestuur gewend was geraakt aan het wen en het wederzijds respect zijn de afgelopen idee dat een voormalig Marineofficier de leiding jaren gegroeid. De scheepsbouwsector is er van het bestuur zou krijgen (en niet iedereen sterker en zichtbaarder door geworden. Ik heb was daar meteen enthousiast over) mocht ik er dan ook geen spijt van dat ik van harte heb het voorzitterschap overnemen van Gerard bijgedragen aan dit samenwerkingsverband. Speld. Er was toen sprake van een overzichtelijk bureau (vier man/vrouw) en een even overzich- Het (eindelijk) overdragen van het voorzitter- telijk ledenbestand (ca. 90). Holland Marine schap per 1 september 2011 is iets wat ik wel Equipment verkeerde toen nog echt in een fase met enige spijt doe. Ik heb er volop van geno- die je het best zou kunnen omschrijven als ten. Maar wees er van overtuigd dat ik straks, ‘pionieren’, niet bij toeval ook onderwerp van aan de zijlijn, maar misschien ook zo nu en dan dit herinneringsboek. in het maritieme speelveld, mijn best zal doen het succes van deze fantastische en dynami- Holland Marine Equipment had zich juist ‘los- sche sector te blijven ondersteunen. Want ook gemaakt’ van VNSI en was, zo nu en dan met al lijkt 25 jaar een eeuwigheid, er moet nog enige assertiviteit, bezig zich een eigen identi- minstens 25 jaar bij. teit te verwerven. De organisatie was met name gericht op export maar innovatie en opleidingen Ik bedank de leden voor het vertrouwen en kregen in toenemende mate bestuurlijke aan- het bestuur en het bureau voor de steun want dacht. Het aantal leden begon spectaculair te zonder al die partijen betekent een voorzitter groeien en dientengevolge het bureau ook. De absoluut niets. overheid werd ‘ontdekt’ als potentiële sponsor van activiteiten die voor onze leden interessant waren. En met het steeds indrukwekkender ledenbestand nam, niet verrassend, ook de invloed van de vereniging toe.

De toeleveringsindustrie werd langzaam maar Pim van Gulpen zeker, en terecht, serieus genomen. Er ont- Voorzitter Holland Marine Equipment 2000-2011 stond een positie van gelijkwaardigheid tussen Vice-voorzitter Scheepsbouw Nederland 2008-2011 2 foreword

“25 years is In late 2000, one of the former board members established between the two parties. Four an eternity asked me whether I would like to be a candidate years ago, this began to evolve into a mutual for the chairmanship of the Holland Marine feeling that cooperation was the best way in this day Equipment Association. It did not take me long forward to guarantee the long-term perspective to say yes and I have never regretted making of the Dutch shipbuilding industry - working and age” such a decision, even though I could never have together not just on the shop floor, but also in known what a fascinating (and long) period lay administrative terms. The result is well known: ahead at the helm of the organisation. More The Holland Shipbuilding Association was than a decade has passed, and a great deal of established and remains rock-solid to this day. water has passed under the bridge. The pessimists, who were often also our Once the board had grown accustomed to the earliest members, were ultimately proven idea that a former navy officer would be in wrong. Trust and mutual respect have grown in charge of administration, which not everyone recent years, boosting the strength and visibility was initially so enthusiastic about, I took over of the shipbuilding industry. Accordingly, the chairmanship from Gerard Speld. At first I am entirely unrepentant about having so there was talk of a minimalistic office with four wholeheartedly invested in this partnership. people and an equally simple membership structure of around 90. But Holland Marine I do feel some regret, however, about finally Equipment then entered a phase that could handing over the chairmanship on 1 September best be described as ‘pioneering’ - which is 2011 as I have greatly enjoyed this job. But you also, not coincidentally, the title of this book. can rest assured that I will continue to do my best to support the success of this fantastic and Holland Marine Equipment had just separated dynamic sector from the sidelines, and perhaps from the Netherlands Shipbuilding Industry occasionally even from within the maritime Association (VNSI) and was - occasionally field. Although 25 years may seem like an with some assertiveness - busy formulating eternity, there will be at least 25 more. an identity of its own. While the organisation initially focused mostly on export, the I would like to thank our members for their management increasingly focused its attention trust, and management and the office for their on innovation and training. Membership began support - without them, any chairmanship to grow dramatically, and, as a result, so did would have been meaningless. the office. We discovered the government as a potential sponsor for activities that were interesting to our members. And, unsurprisingly, the quantitative and qualitative rise in membership was reflected in an increase in the influence of our association. Pim van Gulpen The supply industry was slowly but surely - Chairman of Holland Marine Equipment 2000-2011 and rightfully - starting to be taken seriously Vice-chairman of the Holland Shipbuilding and a relationship of equals was gradually Association 2008-2011

3 inhoud

Voorwoord Pim van Gulpen: “25 jaar in deze tijd is welhaast een eeuwigheid” 2

Interview Hans Koomen: “Initiatieven van toen hebben tot grote resultaten nu geleid” 6

Highlights 8

Aantal activiteiten 16

Activiteitenoverzicht 18

Geschiedenis: Pioniers in hart en nieren 20

Nice to know 26

Internationalisatie: Samen de horizon verbreden 28

Nice to know 34

Interview Goof Hamers: “Holland Marine Equipment is het gezicht van onze maritieme bedrijven” 36

Emancipatie: Van top-down naar partnership 38

Interview Chris Buijink: “Holland Marine Equipment heeft zijn nut voor de sector ruimschoots bewezen” 44

Nice to know 46

Export: Nederlandse toeleveranciers veroveren de maritieme wereld 48

Interview Jos van der Vegt: “Een hechte band tussen Holland Marine Equipment en Europort” 54

Innovatie: Samen innoveren: het belang dringt door 56

Interview Hans Huisman: “Wat er nog is, dat moet blijven” 60

Trainingen: Specifieke maritieme kennis primaire behoefte 62

Nice to know 66

Interview Niko Wijnolst: “Holland Marine Equipment staat stevig op de kaart” 68

Ketensamenwerking: Collectief belang, collectief handelen 70

Interview Jan Kamminga: “Holland Marine Equipment is de toekomst van onze maritieme historie” 74

Klassebureaus: Klassebureaus uitlijnen: een lange adem 76

Interview Paola Lancellotti: “Holland Marine Equipment betekent vooral een push voor innovatie” 80

Europa: Holland Marine Equipment aanjager Europese stem 82

Nice to know 86

Overheid: Toeleveranciers zetten voet aan wal in Den Haag 88

Aantal leden 92

Ledenlijst 94

Colofon 96 4 content

Foreword Pim van Gulpen: “25 years is an eternity in this day and age” 3

Interview with Hans Koomen: “Initiatives made at the outset still have an enormous impact today” 7

Highlights 9

Number of activities 17

Activities overview 19

History: Pioneers in heart and soul 21

Nice to know 27

Internationalisation: Broadening horizons together 29

Nice to know 35

Interview with Goof Hamers: “Holland Marine Equipment is the public face of our maritime companies” 37

Emancipation: From top down to partnership 39

Interview with Chris Buijink: “Holland Marine Equipment has more than proven its value to the sector” 45

Nice to know 47

Export: Dutch suppliers conquer the maritime world 49

Interview with Jos van der Vegt: “A close relationship between Holland Marine Equipment and Europort” 55

Innovation: Growing awareness of need for joint innovation 57

Interview with Hans Huisman: “Hold on to what we have” 61

Training: Basic need for maritime specific knowledge 63

Nice to know 67

Interview with Niko Wijnolst: “Holland Marine Equipment is firmly on the map” 69

Branch cooperation: Collective interests, collective actions 71

Interview with Jan Kamminga: “Holland Marine Equipment is the future of our maritime history” 75

Classification societies: Aligning class societies: patience required 77

Interview with Paola Lancellotti: “Holland Marine Equipment is above all a push for innovation” 81

Europe: Holland Marine Equipment strengthens the European voice 83

Nice to know 87

Government: Suppliers gain foothold in The Hague 89

Number of members 93

Member overview 95

Colophon 96 5 “Initiatieven van toen hebben tot grote resultaten nu geleid”

interview

Hans Koomen (1925) is de eerste voorzitter U stond ook aan de wieg van de European van Stichting Holland Marine Equipment Marine Equipment Council (EMEC): (1986-1991), de voorloper van de huidige “Klopt. Samen met de toenmalige voorzitter vereniging. Hij was destijds directeur van van onze Britse collega BMEC (nu Society Schottel Nederland BV. Onder zijn bewind of Maritime Industries) hebben we EMEC werden diverse pionierende handelsmissies opgericht. De scheepsbouw stond wel op de georganiseerd en werden de toenmalige kaart van de Europese Commissie, maar de zusterorganisatie VLMA (1990) en de Europese toeleveranciers niet. Terwijl zonder equipment branchevereniging EMEC (1991) opgericht. een schip bouwen onmogelijk is! Ik werd de eerste president van EMEC en door de Het begin; hoe ging dat? oprichting kwam de branche in Brussel meer “Na een gezamenlijke behoefte van de branche op de kaart. Gezien de resultaten blijkt nu dat en EVD om één aanspreekpunt voor export de oprichting destijds een geslaagde zet is te hebben, werd Holland Marine Equipment geweest.” in 1986 een feit. Alle lidbedrijven van het eerste uur werkten mee de Stichting te laten Wat vindt u van de huidige situatie? groeien. Het waren vooral bedrijven, die reeds “Ik heb met bewondering de enorme actief waren op de maritieme exportmarkt, groei van Holland Marine Equipment die het belang van een dergelijke vereniging waargenomen, welke ongetwijfeld ertoe inzagen. Er was nogal wat overredingskracht heeft bijgedragen dat er samenwerking in de nodig om bedrijven te enthousiasmeren voor maritieme branche gekomen is. Nationaal, het lidmaatschap. Het was in die tijd niet maar ook Europees. Initiatieven van toen gebruikelijk individueel te betalen voor een hebben tot grote resultaten nu geleid en dat is collectief belang, waarvan je natuurlijk niet weet mooi om te zien.” of het een succes wordt. Met de aangesloten bedrijven vormden we een hechte, pionierende exportclub.”

Hans Koomen eerste voorzitter Holland Marine Equipment

6 Hans Koomen first Chairman of Holland Marine Equipment

Hans Koomen (1925) was the first Chairman You were also one of the initiators of the of the Holland Marine Equipment association European Marine Equipment Council (EMEC): (1986-1991), the predecessor of the current “That’s right. We established EMEC together organisation, while also working as Director with the former Chairman of our British of Schottel-Nederland BV. Under his colleague BMEC (the current Society of leadership the association organised various Maritime Industries). Although shipbuilding pioneering trade missions and established the was on the European Commission’s Agenda, former sister organisation VLMA, the Dutch the supply industry was not - even though Association of Suppliers of Maritime Equipment building a vessel without suppliers is and Services (1990), and the European branch impossible! I was the first President of EMEC, association EMEC (1991). an organisation that helped put the industry on Brussels’ radar. Looking back we can now say How were things at the outset? that the establishment of the association was a “As a result of a shared need of the branch successful move.” and the EVD (the predecessor of Agency NL) to have a single point of contact for export, How do you feel about the current Holland Marine Equipment was established in association? 1986. All the member companies that joined “I have observed the tremendous growth of from the very beginning helped the association Holland Marine Equipment with admiration. grow. They were mainly companies that were It has undoubtedly contributed to the already active in the maritime export market development of cooperation in the maritime and understood the importance of such an industry, both on a national and on a European association. It required quite a bit of convincing level. Initiatives made at the outset have had an to persuade companies to become members. enormous impact on the current situation, and At the time it wasn’t common as an individual that is wonderful to see.” to pay for a collective interest which might or might not become successful. The member companies together formed a close-knit, pioneering export club.”

interview

“Initiatives made at the outset still have an enormous impact today”

7 highlights 1986 Oprichting Stichting Holland Marine Equipment, 15 leden, secretariaat door Rob Alblas Establishment of Holland Marine Equipment Foundation with 15 members, secretariat led by Rob Alblas Eerste gezamenlijke stand op Marintec in Sjanghai First collective stand at Marintec in Shanghai 1987 21 leden 21 members Gezamenlijke reis naar Indonesië o.l.v. staatssecretaris van Economische Zaken Yvonne van Rooy met bezoek aan werf in Kodja Collective trade mission to Indonesia led by State Secretary of Economic Affairs Yvonne van Rooy including visit to shipyard in Kodja Missie Taiwan met bezoek aan Hongkong Trade mission to Taiwan including visit to Hong Kong Eerste nieuwsbrief voor de leden First member newsletter Eerste gezamenlijke stands op Posidonia, NEVA en Europort First collective stand at Posidonia, NEVA and Europort 1988 Handelsmissie Joegoslavië, 18 bedrijven Trade mission to Yugoslavia, 18 companies Eerste gezamenlijke stand op SMM First collective stand at SMM Ingebruikname Deelnemer Informatie Systeem Launch of Member Information System Handelsmissie Spanje, 14 bedrijven Trade mission Spain, 14 companies 1989 Handelsmissie Turkije, 11 bedrijven Trade mission to Turkye, 11 companies Eerste exportcatalogus, verschenen op Europort First export catalogue presented at Europort Gezamenlijke stand Nor-Shipping, receptie op Ambassade Collective stand at Nor-Shipping, cocktail party at Embassy Inkomende missie Japan Incoming trade mission from Japan 1990 Oprichting VLMA (Vereniging van leveranciers van maritieme apparaten en diensten) Establishment of VLMA (Dutch Association of Suppliers of Maritime Equipment and Services) 1991 Steef van Vliet (Maprom Engineering) volgt Hans Koomen op als voorzitter, Hans Koomen wordt erevoorzitter Steef van Vliet (Maprom Engineering) succeeds Hans Koomen; Hans Koomen becomes Honorary Chairman 8 Oprichting European Marine Equipment Council (EMEC) in samenwerking met BMEC Establishment of European Marine Equipment Council (EMEC) in cooperation with BMEC 1992 27 leden 27 members Bezoek Hans Koomen aan maritieme staatssecretaris Japan als voorzitter EMEC EMEC Chairman Hans Koomen visits maritime state secretary of Japan Tweede exportcatalogus Second export catalogue 1993 Stichting Holland Marine Equipment en VLMA gaan op in Vereniging Holland Marine Equipment Holland Marine Equipment and VLMA become Holland Marine Equipment Association 1994 Gezamenlijke presentatie op Sea-Japan Collective presentation at Sea-Japan 1995 Start algemene brancheonderwerpen Launch general branch subjects Ledenwervingsactie bij IHC Lagersmit Membership recruitment at IHC Lagersmit 1996 Eerste HMEdedelingen (verenigingsblad) First edition of association magazine 1997 53 leden 53 members Nieuw secretariaat onder leiding van Martin Bloem en samenwerking met VNSI, onder FME-CWM New secretariat led by Martin Bloem and start of cooperation with VNSI (the Netherlands’ Shipbuilding Industry Association), part of FME-CWM Eerste Chinese vertaling van de HME-catalogus First Chinese translation of HME catalogue Strategiedocument ‘Kompas voor de toekomst’ Strategy report ‘Future Compass’ Gerard Speld (Pattje Shipyards) volgt Steef van Vliet op als voorzitter Gerard Speld (Pattje Shipyards) succeeds Steef van Vliet, who becomes Honorary Chairman 1998 60 leden 60 members Keurmerklogo ‘HME Partners in quality’ en bijbehorend certificaat geïntroduceerd Introduction of ‘HME Partners in quality’ hallmark and corresponding certification highlights 9 highlights Start jaarlijkse Vaardag Launch of annual Sailing Day Acquisitiefolder leden ‘High tech on the high seas’ Member acquisition brochure ‘High tech on the high seas’ Lancering www.hme.nl Launch of www.hme.nl Oprichting Stichting Branchecentrum Maritieme Technologie (BMT) in samenwerking met VNSI, HISWA en Ministerie van Economische Zaken Establishment of Branch Centre Maritime Technology Foundation (BMT) in cooperation with VNSI, HISWA and Ministry of Economic Affairs Eerste exportenquête First export poll Algemene ledenvergadering bij Croon General Assembly at Croon 1999 Stork Kwant BV 75e lid Stork Kwant BV 75th member Officiële participatie in Stichting Nederland Maritiem Land Official participation in Dutch Maritime Network Eerste seizoen Teleac tv-serie Waterwerk met daarin een aantal leden First season of TV series ‘Waterwerk’ (Waterworks) including several member companies Eerste grote paviljoen in Nederland: op Europort (1.000 m2) First big pavilion in the Netherlands: Europort (1,000 m2) Poster met opengewerkt containerschip met verwijzingen naar equipment uitgegeven Publication of poster with an open container vessel showing equipment Algemene ledenvergadering bij ABB Turbochargers General Assembly at ABB Turbochargers 2000 87 leden 87 members Vervolg Teleac tv-serie Waterwerk met daarin een aantal leden Continuation of TV series ‘Waterwerk’ (Waterworks) including several member companies Kees Lagendijk (CSI) en Wim Kok (IHC Lagersmit) benoemd tot erelid Kees Lagendijk (CSI) and Wim Kok (IHC Lagersmit) appointed honorary member 100e lid: Alphatron Marine BV 100th member: Alphatron Marine BV Opening nieuw kantoor in het Hulstkampgebouw Rotterdam Opening of new office in ‘Hulstkamp’ building in Rotterdam Start AES Platform Outset AES Platform Prins Willem-Alexander bezoekt Fairwind Japan Royal Highness Prince Willem-Alexander visits Fairwind Japan 10 Holland Paviljoen op SMM Holland Pavilion at SMM Opening EMEC kantoor in Brussel onder leiding van Bernard Dognaux Opening of EMEC office in Brussels led by Bernard Dognaux Allereerste cursus (Veiligheid voor Operationeel Leidinggevenden - VOL/VCA voor de maritieme sector) First training course (VOL/VCA: safety for managers) for the maritime cluster Pim van Gulpen (ex-Marineofficier en directeur Rijkswerf) volgt Gerard Speld op als voorzitter, Gerard Speld wordt erevoorzitter Pim van Gulpen (former Marine Officer and General Director ‘Rijkswerf’) succeeds Gerard Speld, Gerard Speld becomes Honorary Chairman 2001 Eerste Maritieme Introductiecursus First Maritime Introduction Course Eerste cursus Scheepsbouw voor niet-scheepsbouwers First Shipbuilding for Non-Shipbuilders course Burgemeester Ivo Opstelten bezoekt Nor-Shipping Mayor Ivo Opstelten visits Nor-Shipping Algemene Ledenvergadering bij Damen Shipyards Gorinchem en NCM-Marine General Assembly at Damen Shipyards Gorinchem and NCM-Marine 2002 Wärtsilä Motoren Zwolle 125e lid Wärtsilä Motoren Zwolle 125th member Eerste winnaar Maritime Innovation Award: Rubber Design met NoReTex, uitgereikt door Minister Annemarie Jorritsma (Verkeer en Waterstaat) First winner of Maritime Innovation Award: Rubber Design with Noretex, presented by Annemarie Jorritsma, Minister of Transport, Public Works and Water Management Nieuwe slogan: Partners aboard, teamwork ashore New slogan: Partners aboard, teamwork ashore Eerste project Maritiem Innovatieforum: COMPOSITIE (Samen sta je sterker) First project Maritime Innovation Forum: COMPOSITION (Together we stand stronger) Deponering HME-verkoopvoorwaarden Registration of HME general terms and conditions Eerste digitale nieuwsbrief HMEdia First digital newsletter HMEdia Onthulling nieuwe logo Introduction of new logo Presentatie Trainingskompas 2003/2004 Publication of ‘Training Compass 2003/2004’ Algemene Ledenvergadering aan boord van Hr.Ms. Rotterdam en Koninklijke Schelde Groep General Assembly on board Hr.Ms. Rotterdam and Royal Schelde Group Opleidingscommissie opgericht Outset Education Committee highlights 11 highlights 2003 Geveke Motoren BV 150e lid Geveke Motoren BV 150th member Focus on China, 2003 Chinajaar Focus on China, 2003 China Year Start laagdrempelige themabijeenkomsten ‘Marktinzicht’ Kick-off easily accessible seminars ‘Market Insight’ Eerste keer training Sound and Vibration on Board First Sound and Vibration On Board course Oprichting Holland Marine House China Establishment of Holland Marine House China Opening Maritiem Kenniscentrum, samenwerkingsverband met MARIN, TU Delft, Koninklijke Instituut voor de Marine en TNO Opening of Maritime Knowledge Centre in cooperation with MARIN, Delft University of Technology, Dutch Royal Navy and TNO Algemene Ledenvergadering bij Jachtwerf Jongert BV General Assembly at Jongert Shipyard 2004 Eerste nieuwjaarsreceptie First New Year’s cocktail party Seminar Short Sea Shipping Seminar Short Sea Shipping Opening Kenniscentrum Duurzaam Schip Opening of Sustainable Sea Shipping Information Centre Eerste in-house training (Maritieme Module VOL/VCA) bij Radio Holland Netherlands First in-house training (Maritime Module VOL/VCA - Safety for Managers) at Radio Holland Netherlands Protestactie scheepsbouw op Malieveld Den Haag Shipbuilders demonstration in The Hague Algemene Ledenvergadering bij Koninklijke Boskalis Westminster en Huis van de Toekomst General Assembly at Royal Boskalis Westminster and House of the Future Eerste verkenning regio Verenigde Arabische Emiraten First exploration of United Arab Emirates 2005 Nieuwe slogan: Masters of Innovation New slogan: Masters of Innovation Missie Vietnam, viel samen met het officiële staatsbezoek van Prins Willem-Alexander Trade mission to Vietnam at same time as official state visit of his Royal Highness Prince Willem-Alexander Deponering HME Inkoopvoorwaarden Registration of HME general purchase conditions Eerste editie gezamenlijke Nederlandse beurs: Europort Maritime in Rotterdam First edition of joint Dutch exhibition: Europort Maritime in Rotterdam Vlettenproject SAIL voor VMBO-scholen Flatboat project SAIL for lower secondary professional education (VMBO) education All Electric Ship Conferentie All Electric Ship Conference 12 Presentatie visiedocument ‘Innovatie 2020’ gepresenteerd aan Tweede Kamerlid Roland Kortenhorst Presentation of strategy report ‘Innovation 2020’ presented to Dutch Lower House member Roland Kortenhorst Rondetafelconferentie Maritieme Cluster Maritime Cluster round table conference Start pilotproject Roadmapping Launch of pilot project Roadmapping Algemene Ledenvergadering bij Feederlines BV General Assembly at Feederlines BV 2006 Meteo Consult 200ste lid, Holland Marine Equipment grootste vereniging voor maritieme toeleveranciers 200th member of Meteo Consult, Holland Marine Equipment becomes largest maritime suppliers association Vietnamjaar Vietnam Year Paola Lancellotti volgt Bernard Dognaux op als secretaris-generaal van EMEC Paola Lancellotti succeeds Bernard Dognaux as Secretary General of EMEC Eerste Clipper (Shipbuilding Intelligence Service) First Clipper (Shipbuilding Intelligence Service) Eerste (Europese) Week van de Scheepsbouw First (European) Week of Shipbuilding Pim van Gulpen volgt Goof Hamers op als voorzitter EMEC Pim van Gulpen succeeds Goof Hamers as Chairman of EMEC Eerste Vietnamese HME-catalogus First Vietnamese Holland Marine Equipment catalogue Oprichting Holland Marine Projects BV (voorloper HME BV) Establishment of Holland Marine Projects BV (now HME BV) Nederland grootste deelnemer op SMM The Netherlands is largest participant at SMM Eerste Maritime Awards Gala First Maritime Awards Gala Start met Innovatie Prestatie Contracten Launch of Innovation Performance Contracts Start subsidieregeling Maritieme Innovatie Launch Maritime Innovation Subsidies Regulation 2007 225 leden 225 members Eerste HME-jaarbericht ‘Samen Sterk in Waterwerk’ overhandigd door Pim van Gulpen aan Minister Maria van der Hoeven (Economische Zaken) First HME annual report: ‘Together strong in waterwork’, presented by Pim van Gulpen to Maria van der Hoeven, Minister of Economic Affairs Opening Holland Marine House Vietnam Opening of Holland Marine House Vietnam Beste jaar scheepsbouw ooit Best year for shipbuilding to date highlights 13 highlights Platform Scheepsemissies van start Start of Ship Emissions Platform Clusterprogramma Integraal Samenwerken van start Start of cluster programme Integral Cooperation Focus on Russia gestart Start Focus on Russia Algemene Ledenvergadering bij Vroon Offshore Services BV General Assembly at Vroon Offshore Services BV 2008 230 leden 230 members Scheepsbouw Nederland opgericht Establishment of Holland Shipbuilding Association Focus on India gestart Start of Focus on India Scheepsbouw Nederland eigen groep op Linkedin Holland Shipbuilding Association group on Linkedin Ondertekening convenant ‘Samenwerking tussen de maritieme branches over de beroepsopleidingen Maritieme Techniek’ Signing covenant ‘Cooperation between maritime branches regarding occupational education Maritime Technology’ Overhandiging strategierapport ‘5x aanpakken’ aan Mr. B.E.M. Wientjes (voorzitter VNO-NCW) Presentation of ‘Five strategies for the future’ report to Bernard Wientjes (Chairman VNO-NCW) Missie naar Rusland onder leiding van Minister Camiel Eurlings (Verkeer & Waterstaat) Trade mission to Russia led by Camiel Eurlings, Minister of Transport, Public Works and Water Management 2009 Opening Holland Marine House Brazil door Sérgio Machado (president van Transpetro) Opening Holland Marine House Brazil by Sérgio Machado (President of Transpetro) Minister Maria van der Hoeven lanceert de internationale brandingcampagne Maritime by Holland tijdens Hiswa te water Maria van der Hoeven, Minister of Economic Affairs, launches international branding campaign Maritime by Holland at the Hiswa Amsterdam in-water Boat Show Opening Holland Marine House Russia Opening of Holland Marine House Russia Minister-President Jan-Peter Balkenende bezoekt Holland Paviljoen op Europort en ontvangt de Maritime by Holland publicatie ‘25 International Trade Success Stories’ Prime Minister Jan-Peter Balkenende visits Holland Pavilion at Europort and receives Maritime by Holland publication ‘25 International Trade Success Stories’ Advanced Technology Workshops tijdens Europort Advanced Technology Workshops at Europort 14 Nieuwe werkgroep voor harmonisatie van ‘Klasseregels’ opgericht Outset of new committee for the harmonisation of ‘class regulations’ Algemene Ledenvergadering bij Siemens Nederland en IHC Krimpen Shipyard General Assembly at Siemens Nederland and IHC Krimpen Shipyard 2010 Eerste Maritime by Holland magazine First Maritime by Holland magazine Focus on Turkey van start Start of Focus on Turkey Arbopraktijkboek Scheepsbouw overhandigd aan Marga Zuurbier (directeur Arbeidsinspectie) Presentation of Health and Safety (Arbo) in Shipbuilding book to Marga Zuurbier (Director of labour inspectorate) Scheepsbouw Nederland en HME BV actief op Twitter Holland Shipbuilding Association and HME BV on Twitter Maritieme Innovatie Agenda ‘Nederland: De Maritieme Wereldtop’ gepresenteerd door Maritime Innovation Council Cluster-wide innovation agenda for the maritime sector ‘The Netherlands: Leading in the Maritime World’ presented by Maritime Innovation Council Algemene Ledenvergadering bij Damen Schelde Naval Shipbuilding en Van Voorden Gieterij General Assembly at Damen Schelde Naval Shipbuilding and Van Voorden Gieterij 2011 275 leden 275 members Start Proeftuin Maritieme Innovatie Launch of Maritime Innovation pilot project Algemene Ledenvergadering bij Bakker Sliedrecht General Assembly at Bakker Sliedrecht Scheepsbouw Nederland en HME BV kanaal op Youtube Holland Shipbuilding Association and HME BV Youtube channels go online Maritieme sector presenteert ‘Blue Diamonds’ aan Topteam Water Maritime cluster presents ‘Blue Diamonds’ to Topteam Water Afscheid directeur Martin Bloem Departure of General Director Martin Bloem Mieke Bakker-Mantjes volgt Martin Bloem op Mieke Bakker-Mantjes succeeds Martin Bloem Afscheid voorzitter Pim van Gulpen Departure of Chairman Pim van Gulpen, who becomes Honorary Chairman Lustrumfeest en publicatie ‘Holland Marine Equipment: 25 jaar pionieren’ 25th anniversary celebration and publication: Holland Marine Equipment: A pioneering spirit for 25 years highlights 15 aantal activiteiten georganiseerd door Vereniging Holland Marine Equipment

16 number of activities organised by Holland Marine Equipment Association

17 Workshop ‘Ontwikkelingen classificatieregels’ Seminar ‘Productie van onderdelen in China’ Seminar ‘Marktinzicht Visserij’ Platform Scheepsemissies: Seminar ‘Brandstofbesparing’ Seminar ‘Marktinzicht Sleep- en Supplyboten’ COMPOSITIE-workshop ‘Software in de Maritieme Industrie’ Seminar ‘Binnenvaart; de drijvende kracht’ Seminar ‘Comfort aan boord van jachten’ Workshop ‘Modularisatie in de machinekamer’ Innovatie Prestatie Contract Binnenvaart Handelsmissie China - Guangzhou (Holland Roadshow to China) InnovatiePrestatie Contract INMEX China Guangzhou 2g@there Rusland en Duitsland, India (Focus on Russia, Holland Maritim, Focus on India) All Electric Ship: De kost gaat voor de baat uit International Tug & Salvage Convention and Exhibition (ITS) Marintec Shanghai Workshop ‘Kennismanagement, uw concurrentievoordeel’ Training ‘Projectmanagement in de maritieme industrie’ Workshop ‘Beginselen in maritieme bedrijfscommunicatie’ Training ‘Risico’s beperken bij uitbesteden’ Handelsmissie Verenigde Staten Beurstrainging ‘Meer rendement uit uw stand’ Posidonia Nor-Shipping Workshop AES Platform ‘Binnenvaartschip’ Proeftuin Maritieme Innovatie Shore Support Workshop AES Platform ‘Nieuwe Technologie’ COMPOSITIE-workshop ‘Software in de maritieme industrie’ Workshop ‘Reduceren faalkosten’ Seminar ‘Marktinzicht Snelle Schepen’ NEVA St. Petersburg Workshop AES Platform ‘Oil Recovery Vessel’ COMPOSITIE-workshop ‘Artificial Intelligence of Components’ Kenniscentrum Duurzame Short Sea Shipping Kormarine Seminar ‘Internet als maritieme marketingtool’ Rotterdam Maritime - Europort COMPOSITIE-workshop ‘Voortstuwing: Alternatieve brandstof’ West-Europese voortstuwingsindustrie: passé of toekomst? Workshop ‘Buitenlandse casco’s versus Nederlandse schepen’ Handelsmissie Turkije Seminar ‘Binnenvaartschip van de toekomst’ Toepassing classificatieregels voor elektrotechnische ontwerpers Workshop ‘Comfort aan boord van jachten’ COMPOSITIE-workshop ‘LNG Feeders: Toekomst of bijgeloof’ Binnenvaart Innovatiedag Seminar ‘De Turkse scheepsbouw komt op stoom’ Beurstraining ‘Meer rendement uit uw stand’ Seminar ‘Marktinzicht Snelle Schepen’ Seminar ‘Shipbuilding Industry in Russia: Challenges and Opportunities’ Broadband@seaactiviteiten Seatrade Middle East Maritime Workshop Hulpsystemen Gewicht Seminar ‘Wens van reders, uitdaging voor toeleveranciers’ Internationale workshop Classification Maritime Awards Gala Training ‘Milieukunde voor de maritieme sector’Workshop Wind Energy Innovatievouchers Workshop Noord-Nederland ‘Modularisatie in de Machinekamer’ Binnenvaart Innovatiedag Training ‘Calculeren in de maritieme maakindustrie’ Platform Scheepsemissies: Seminar Motoremissies Seminar ‘Marktinzicht Megajachtbouw’ COMPOSITIE-seminar ‘Intelligente autonome systemen - IAS’ INMEXIndia Seminar ‘Ongewenste gasten aan boord: legionella en norovirus’ Missie Vietnam Innovatie Prestatie Contract Emissie Missie Turkije Haalbaarheidsstudie Walstroom 2003 Chinajaar COMPOSITIE-workshop ‘Nieuwe materialen’ Bijeenkomst Minor Offshore Engineering Avans Hogeschool Start ‘Programma Starters op Buitenlandse markten Training ‘Life Cycle Management of Maritime Assets’ Holland Marine House China COMPOSITIE-workshop ‘Mag het geluid uit?’ Holland Marine House Vietnam Seminar ‘Nieuwe vriendin, nieuw interieur’ Holland Marine House Brazil Seminar Siliconen Coatings Holland Marine House Russia Training ‘Klantgerichte service engineer’ Greenship Technology Conference Training ‘Design of Marine Auxiliary Systems’ Clean Ship Conferentie Seminar Maritiem Onderwijs in Bedrijf COMPOSITIE-workshop ‘Integrated Bridge Systems’ 2006 Vietnamjaar Workshop Slim Conserveren Vietship Maritime Awards Gala 18 Shiprepair & Conversion Internationale workshop Classification Seminar ‘Productie van onderdelen in China’ Advanced Technology Conferences op Europort Platform Scheepsemissies: Seminar ‘Brandstofbesparing’ Maritiem Milieu Seminar ‘Scheepsafval’ COMPOSITIE-workshop ‘Software in de Maritieme Industrie’ PlatformScheepsemissies Seminar ‘Comfort aan boord van jachten’ Seminar Windmolens, de nieuwe maritieme niche markt Innovatie Prestatie Contract Binnenvaart Training Mariene Milieukunde Innovatie Prestatie Contract Handelsmissie Roemenie 2g@there Rusland en Duitsland, India (Focus on Russia, Holland Maritim, Focus on India) Inkomende missie Brazilie International Tug & Salvage Convention and Exhibition (ITS) HandelsmissieVietnam Workshop ‘Kennismanagement, uw concurrentievoordeel’ Seminar ‘Vietnam: land van nieuwe mogelijkheden’ Workshop ‘Beginselen in maritieme bedrijfscommunicatie’ Seminar ‘Human & Technology’ Handelsmissie Verenigde Staten Seminar ‘Marktinzicht Offshore’ Posidonia Platform Scheepsemissies: Seminar ‘Emissies in de haven’ Workshop AES Platform ‘Binnenvaartschip’ Symposium ‘Total Cost of Ownership & Design to Maintain’ Shore Support Training ‘Marine Propulsion’ COMPOSITIE-workshop ‘Software in de maritieme industrie’ YangtzeBinnenvaartforum Seminar ‘Marktinzicht Snelle Schepen’ Handelsmissie Brazilië Workshop AES Platform ‘Oil Recovery Vessel’ Seminar ‘De Arabische Golf; een zee van kansen?!’ Kenniscentrum Duurzame Short Sea Shipping Workshop ‘Sound and Vibration on Board’ Seminar ‘Internet als maritieme marketingtool’ VOL/VCA voor de maritieme sector COMPOSITIE-workshop ‘Voortstuwing: Alternatieve brandstof’ Scheepsbouw voor Niet-Scheepsbouwers Workshop ‘Buitenlandse casco’s versus Nederlandse schepen’ Seminar ‘India; an emerging market’ Seminar ‘Binnenvaartschip van de toekomst’ Algemene Introductiecursus voor de Maritieme Sector Workshop ‘Comfort aan boord van jachten’ Workshop ‘Zoeken in octrooiliteratuur’ Binnenvaart Innovatiedag Seminar ‘Brazilië maritiem: Eeuwige belofte of markt van de toekomst’ Beurstraining ‘Meer rendement uit uw stand’ Seminar ‘Vietnam: Land of Opportunities’ Seminar ‘Shipbuilding Industry in Russia: Challenges and Opportunities’ Seminar ‘Rotterdam, European Service Hub’ Seatrade Middle East Maritime activitiesAlgemene introductiecursus voor de maritieme sector Seminar ‘Wens van reders, uitdaging voor toeleveranciers’ Symposium ‘Ervaringen uit de Maritieme Toekomst’ Maritime Awards Gala Maritime Innovation Award Innovatievouchers Binnenvaart Innovatie Dag Binnenvaart Innovatiedag Handelsmissie Duitsland Platform Scheepsemissies: Seminar Motoremissies Seminar: ‘Contracten en annuleringen naar Engels recht’ COMPOSITIE-seminar ‘Intelligente autonome systemen - IAS’ SMM Seminar ‘Ongewenste gasten aan boord: legionella en norovirus’ AES Conferentie ‘Innovation by Electrification’ Innovatie Prestatie Contract Emissie COMPOSITIE-workshop ‘Corrosie - Marine coatings en Anti-Foulings’ Haalbaarheidsstudie Walstroom Seminar ‘Rotterdam, European Service hub!?’ COMPOSITIE-workshop ‘Nieuwe materialen’ COMPOSITIE-workshop ‘Voortstuwing: Reduceren van emissie’ Start ‘Programma Starters op Buitenlandse markten Workshop hulpsystemen: Restwarmte Holland Marine House China Handelsmissie Rusland i.s.m. HISWA en IRO Holland Marine House Vietnam INMEX Malaysia Holland Marine House Brazil Europort Eurasia Holland Marine Middle-East House Russia Maritime Greenship Technology Conference Week van de Scheepsbouw Clean Ship Conferentie COMPOSITIE-workshop: ‘Voortstuwing: Optimalisering elektrisch net’ COMPOSITIE-workshop ‘Integrated Bridge Systems’ Workshop ‘Ship’s Security and Piracy’ Workshop Slim Conserveren Jachtbouw voor niet-jachtbouwers Maritime Awards Gala Training Dieselmotoren in de maritieme industrie 19 Internationale workshop Classification Seatrade Middle East Maritime Pioniers in hart en nieren

De maritieme toeleveranciers staan bekend om hun no nonsense, niet ‘praten maar poetsen’ mentaliteit. Die houding zorgt er voor dat deze ondernemers pioniersbloed door hun aderen hebben stromen en op zoek gaan naar marktkansen.

Vanwege de inkrimping van de Nederlandse scheepsbouw werd export voor de toeleveringsindustrie begin jaren 80 een absolute noodzaak. Voor individuele bedrijven bleek het moeilijk nieuwe technologieën en know-how op verre markten te introduceren en te verkopen, daarom pakten de ondernemers het collectief aan. Op initiatief van de EVD (voormalige Agentschap NL) is in het

Wim Kok (ex IHC Lagersmit):

“Met een groep exporteurs gingen we begin jaren 80 op bilaterale missie naar Finland. Kwamen we bij een chemische plant in plaats van een scheepswerf! Dit konden we zelf beter regelen.”

voorjaar van 1986 met enkele pionierende Nederlandse scheepsbouwtoeleveranciers besloten één gesprekspartner op het gebied van export te creëren om de exportprojecten en ondersteuning daarvoor te stroomlijnen. Datzelfde jaar nog werd Stichting Holland Marine Equipment opgericht. De missie van de stichting was op dat moment louter gericht op de behartiging van export- belangen. Hans Koomen was voorzitter (in het dagelijks leven directeur van Schottel Nederland), Rob Alblas (Moret & Limperg) voerde het secretariaat.

De productcatalogus van Vijf jaar later ontstond een structuur met com- Damen vormde inspiratie missies en werkgroepen en werd de contributie voor de exportcatalogus verlaagd om zo het ledental van 25 bedrijven The Damen product uit te breiden. Ook werd een voorzichtig begin catalogue served as gemaakt met niet-exportgerelateerde activitei- inspiration for the export ten, zoals overheidscontacten en gezamenlijke catalogue branchebelangen. Daartoe werd de branchevereniging VLMA (Vereniging van Leveranciers van Maritieme Apparaten en Diensten) opgericht.

In 1993 fuseerde de Stichting Holland Marine Equipment met de VLMA. De stichting kreeg daarmee de huidige rechtsvorm van Vereniging, waarbij de naam Holland Marine Equipment behouden bleef. De organisatiedoelstelling werd gelijktijdig verbreed naar die van een reguliere branchevereniging. Voorzitter was Steef van Vliet van Maprom Engineering BV. Het secretariaat huisde in Capelle aan den IJssel bij CCG, geschiedenis onder leideing van Adko Eversdijk.

20 history

Advertentie ledenwerving uit 1999 Member recruitment advertisement from 1999

Pioneers in heart and soul

Dutch maritime suppliers are known for their no-nonsense attitude in which actions speak louder than words. This approach ensures that the pioneering spirit stays very much alive and keeps them on the lookout for new market opportunities.

Due to the cutbacks in Dutch shipbuilding in the early 1980s, export became an absolute necessity for the supply industry. As individual companies had a difficult time introducing and selling new technologies and know-how to faraway markets, the businesses opted for a different approach. Initiated by the EVD (the predecessor of Agency NL) several pioneering Dutch shipbuilding suppliers decided in the spring of 1986 to create a single point of contact in the field of export to align export projects and support thereof. The Holland Marine Equipment Association was established in the same year with its sole mission being to serve export interests. Hans Koomen was Chairman (Director of Schottel Nederland in every day life), while Rob Alblas (Moret & Limperg) led the Secretariat.

A structure that included commissions and work groups developed five years later, and the membership fee was reduced to expand the number of members to 25. The Association also cautiously started undertaking non-export related activities such as government contacts and joint branch interests. The branch association VLMA (Dutch Association of Suppliers of Maritime Equipment and Services) was established as a result.

Wim Kok (ex IHC Lagersmit):

“In the early 1980s we went on a bilateral mission to Finland with a group of exporters and ended up at a chemical plant instead of a shipyard! We could clearly have arranged this better ourselves.”

21 Gezamenlijke presentatie met VNSI op Europort 1997 Joint presentation with the Netherlands’ Shipbuilding Industry Association (VNSI) at Europort 1997

Intensieve groei In 1997 sloot Holland Marine Equipment, dat inmiddels 40 leden telde, zich aan bij de vereniging voor scheepsbouw- en reparatiewerven VNSI, onder de koepelorganisatie FME-CWM. Dit was het startschot voor een snelle groei en professionalisering van het bureau. Onder de bureauleiding van Martin Bloem, groeide de vereniging binnen drie jaar tot honderd leden. Bloem was afkomstig van het Ministerie van Economische Zaken, waar hij functies bekleedde bij Industrie (scheepsbouw) en Buitenlandse Economische Betrekkingen (exportfinanciering). Voorzitter werd Gerard Speld, voormalig algemeen directeur van Pattje Shipyards in Groningen. Zaken als algemene belangenbehartiging, overheidsrelaties, gezamenlijke PR en R&D werden geïntensiveerd. De projectmatige aanpak van exportprojecten en het toenemende contributieaandeel leidden tot een stevige basis voor verdere groei.

Henk Lacet:

“Met acht firma’s kregen we voor een groot project in Indonesië geen overheidssteun en dreigden we orders te verliezen. Advies overheid: ‘Richt een club op en dan helpen we.’ En de rest is geschiedenis.”

Medio 2000 werd de verbinding met FME-CWM en VNSI verbroken en werd een eigen bureau opgestart in Rotterdam. Na deze verzelfstandiging van het bureau groeide de vereniging verder, zowel in ledental als in activiteiten. Op dynamische wijze werden activiteiten ontwikkeld op de gebieden export, innovatie en kennisoverdracht. Pim van Gulpen, voorheen Marineofficier en oud-directeur Rijkswerf, werd voorzitter. In 2003 werd de Chinese vestiging van de vereniging geopend, het Holland Marine House China. Gezien de aard van de activiteit werd dit kantoor in Sjanghai in een aparte stichting ondergebracht.

In 2006 werden de export- en kennisgerelateerde activiteiten van de Vereniging ondergebracht in een apart bedrijf: Holland Marine Projects BV. Het gezamenlijke bureau groeide naar vijftien mensen. Eind 2007 bedroeg het ledental van de branchevereniging 225 bedrijven. geschiedenis

22 history

In 1993 the Holland Marine Equipment Association merged with the VLMA, which gave it its current legal form and the name Holland Marine Equipment. The goal of the organisation was simultaneously expanded to that of a normal branch association. Chairman at the time was Steef van Vliet of Maprom Engineering, and the Secretariat had its offices at CCG in Capelle aan den IJssel, led by Adko Evertsdijk.

Intensive growth By 1997 Holland Marine Equipment had 40 members. In this year it joined the Netherlands’ Shipbuilding Industry Association (VNSI), an association for shipbuilding and repair yards, under the umbrella organisation FME-CWM, the largest organisation in the Netherlands representing employers and businesses in the technological industry. This marked the start of a period of rapid growth and professionalisation of the organisation. Under the management of Martin Bloem, the association expanded to include 100 members within three years. Bloem had previously worked at the Ministry of Economic Affairs, where he held positions at the departments of Industry (shipbuilding) and International Economic Relations (export financing). Chairman was Gerard Speld, the former General Manager of Pattje Shipyards in Groningen. Activities such as representing general interests, strengthening government relations, and joint PR and R&D were intensified. A project- based approach to exports and an increased membership fee established a firm foundation for further growth.

Henk Lacet:

“As a group of eight companies we were unable to receive government support for a large project in Indonesia. The response of the government was: ‘Establish an association and we’ll support you.’ The rest is history.”

Algemene Ledenvergadering Koninklijke Boskalis Westminster in 2004 General Assembly at Royal Boskalis Westminster in 2004

23 Bundeling met scheepswerven Op 1 januari 2008 werd een nieuw hoofdstuk toegevoegd door een hernieuwde bundeling van krachten met VNSI. De nieuwe organisatie heet Scheepsbouw Nederland, is gevestigd in Zoetermeer en is brancheorganisatie van FME-CWM. Inmiddels telt Vereniging Holland Marine Equipment 275 leden. Buitenlandse vestigingen zijn tevens geopend in Vietnam, Brazilië en Rusland. De zakelijke dienstverlening wordt uitgevoerd vanuit Rotterdam door HME BV (voorheen Holland Marine Projects BV). De branchebelangen worden vanuit Zoetermeer behartigd door Scheepsbouw Nederland.

Respondent imago-onderzoek 2006:

“Holland Marine Equipment heeft geen sigaren- en cognacsfeer en kenmerkt zich door geen bla bla, maar actie.”

Tot de ondernemers van het eerste uur behoorden

Wim Kok IHC Lagersmit Hans Nuis Machinefabriek Winel BV Bart Hoornenborg Smit Ovens BV Steef van Vliet Maprom Engineering BV Johan Dane Johan Dane BV Pierre Fanchamps Lips BV Aart Mulder Econosto NV Kees Lagendijk Simac CSI BV Arie Göbel Woodward Governor Hans Koomen Schottel Nederland Henk Lacet Nautiservo Beheer BV Jan Mantel Radio Holland B. Drenth Hydraudyne Grenco Nieuwjaarsreceptie 2011 Heinen & Hopman New Year´s reception 2011

Secretariaat onder leiding van:

Rob Alblas (1986-1995) Entree lidbedrijf Van Voorden BV Adko Eversdijk (1995-1997) Entrance to member company Van Voorden BV Martin Bloem (1997-2011) Mieke Bakker-Mantjes (vanaf 2011)

Ereleden

Hans Koomen Steef van Vliet Gerard Speld Kees Lagendijk Wim Kok Henk Lacet Pim van Gulpen geschiedenis

24 history

The connection with FME-CWM and VNSI was severed in mid-2000 and an individual organisation was established in Rotterdam. The association continued to grow both in members and activities, with the fields of export, innovation and knowledge transfer being developed in a dynamic way. Pim van Gulpen, a former naval officer and former Director of the Rijkswerf (the former state shipyard), became Chairman. In 2003 the association opened a Chinese office, the Holland Marine House China. Due to the nature of its activities the facilities in Shanghai became part of a separate foundation.

Respondent to image survey in 2006:

“Holland Marine Equipment doesn’t have a ‘cigar and cognac’ atmosphere, and obviously places greater value on actions rather than words.”

The initial companies in the association The export and knowledge related activities of the association were included: accommodated in a separate company in 2006, called Holland Marine Projects BV. The joint organisation expanded to 15 people. The number of Wim Kok IHC Lagersmit members of the branch association had grown to 225 companies by late Hans Nuis Machinefabriek Winel BV 2007. Bart Hoornenborg Smit Ovens BV Steef van Vliet Maprom Engineering BV Clustering with shipyards Johan Dane Johan Dane BV A new chapter was added to the history of the association on 1 January Pierre Fanchamps Lips BV 2008 when it joined forces with the VNSI. The new organisation was called Aart Mulder Econosto NV Scheepsbouw Nederland (Holland Shipbuilding Association), with its Kees Lagendijk Simac CSI BV head office in Zoetermeer and part of the FME-CWM branch organisation. Arie Göbel Woodward Governor The Holland Marine Equipment Association currently has 275 members Hans Koomen Schottel Nederland and international offices in Vietnam, Brazil and Russia. Corporate services Henk Lacet Nautiservo Beheer BV are provided by HME BV (formerly Holland Marine Projects BV) from Jan Mantel Radio Holland Rotterdam, while the branch interests are represented by Scheepsbouw B. Drenth Hydraudyne Nederland from Zoetermeer. Grenco Heinen & Hopman

Secretariat led by:

Rob Alblas (1986-1995) Adko Eversdijk (1995-1997) Martin Bloem (1997-2011) Mieke Bakker-Mantjes (since 2011)

Honorary members and Chairmen

Hans Koomen Steef van Vliet Gerard Speld Kees Lagendijk Wim Kok Tijdens de nieuwjaars-receptie 2008 werd het logo van Scheepsbouw Nederland Henk Lacet onthuld Pim van Gulpen The logo of Scheepsbouw Nederland (Holland Shipbuilding Association) was revealed during the New Year’s reception 2008

25 nice to know

Exportcatalogus te breed gedistribueerd Export catalogue distributed too widely

In 1997 ontving de Economische Voorlichtingsdienst (EVD) van In 1997 the Economic Information Service (EVD) of the Dutch de Nederlandse ambassade te Ouagadougou (Burkina Fasso) de embassy in Ouagadougou (Burkina Faso) sent the following volgende diplomatieke brief: diplomatic letter:

“Gaarne zeg ik u dank voor de HME- “I would like to thank you for the Holland catalogus. Deze Ambassade onderschrijft Marine Equipment catalogue. While geheel het doel ervan (…). Echter, Burkino the embassy fully endorses its purpose, Fasso ligt in de binnenlanden van Afrika, we would like to point out that Burkina honderden kilometers verwijderd van Faso is situated in the inland of Africa, enige kustlijn en heeft dus geen zeehaven. hundreds of kilometres from any coastline Ook zijn er geen binnenhavens, omdat and without any sea ports. Nor are there Burkina afgezien van wat ondiepe stuw- any inland ports, as the country does not meertjes niet over permanente binnen- have any permanent inland waters of any wateren van enige importantie beschikt. importance, with the exception of a few Er zijn dus ook geen scheepswerven in de shallow reservoirs. This means there are door u bedoelde zin. Eerlijk gezegd zijn no shipyards which could be of interest meer dan 90% van de in Burkina Fasso to you. In all honesty, 90 percent of the gebruikte scheepjes in feite nog steeds vessels used in Burkina Faso still consist of uitgeholde boomstammen. hollowed out tree trunks.

De Ambassade zal niettemin trachten uw Nevertheless, the embassy will attempt to catalogus zo effectief mogelijk aan te wenden.” utilise your catalogue as effectively as possible.”

De Tsjerk Hiddesz Tsjerk Hiddesz

Sinds 2003 wordt de Tsjerk Hiddeszbokaal uitgereikt tijdens een The Tsjerk Hiddesz cup has been awarded every Sailing Day van de Vaardagen. Deze voormalige CIG-prijs is twee keer uitge- since 2003. This former CIG prize was presented twice to the reikt aan de beste roeier in de Biesbosch en op Terschelling. best rower, once in the Biesbosch waterways and once on the island of Terschelling. Besloten werd dat de bokaal meer tot zijn It was decided that the award recht kwam tijdens would be much more suited to a een zeilwedstrijd en sailing contest, and the tradition werd de traditie om of an annual sailing race in jaarlijks in Polyvalken Polyvalk sailboats was born. te zeilen geboren. Op Captains competed for the cup wisselende locaties in at various locations nationwide het land bemachtig- and in a wide range of weather den de kapiteins de conditions; from tropical heat bokaal. Alle weers- with no wind (when everyone omstandigheden went for a refreshing dip), sailing passeerden de revue: in wind force seven (when the tropische hitte met diehards raced with double windstilte (dat werd reef), to thunderstorms and zwemmen), wind- rain. But on many occasions the kracht 7 (die hards gingen door met tweede rif), onweer, regen, sailing conditions were, ideal with wind force four, approximately maar veelal perfect zeilweer met windkracht 4, een graad of 20 20 degrees Celsius and plenty of sunshine. en zonnig.

26 “Maar ik ken hem niet...” “But I don’t know him...”

Rolf Bakker (Schipcon) over het gezamenlijke paviljoen Rolf Bakker (Schipcon) on the joint pavilion op INMEX India in 2001: at INMEX India in 2001:

... “Die vent daar, met die tulband, die ouwe, daar moet jij mee ... “See that guy, with the turban, he is someone you need to talk praten!” “Oh ja? Waarom?” “Die kerel kent hier in India iedereen to!” “Oh really? Why?” “He knows everyone in India who has die iets met scheepvaart te maken heeft.” “Maar ik ken hém anything to do with shipbuilding.” “But I don’t know him.” “You niet.” “Nee? Wacht maar don’t? Hold on.” A minute later even.” En een minuut later you are involved in a two-hour sta je inderdaad twee uur networking session with the lang te praten en te netwer- patriarch of the Indian maritime ken met een nestor uit het industry. En passant he calls a Indiase maritieme milieu. En few acquaintances and arranges passant belt ie wat kennissen several meetings for you. Not so en maakt wat afspraken voor bad after all, the exhibition.” ... je. Toch nog niet zo beroerd, zo’n beurs.” ...... “What we did in the evenings? Receptions, official meetings, ... “Wat we ’s avonds deden? expanding our network, Recepties, officiële ontvang- becoming part of a group of sten, netwerk uitbouwen, Dutch globetrotters who had deel worden van een groep outgrown the home market, Nederlandse globetrotters learning, drinking and enjoying waarvoor de Nederlandse markt inmiddels veel te klein was ge- ourselves. I was out with two guys from Holland Marine worden, leren, drinken en genieten. Ik was op stap met Holland Equipment, and had front row seats during all events. You Marine Equipment en zat voor minder dan een dubbeltje op de should join us next time. It is one of the best ways to explore the allereerste rang.” world!” nice to know In the Navy In the Navy

In Piraeus en Hamburg stelde de The Dutch Royal Navy provided Koninklijke Marine tijdens beurzen a frigate to host a reception een fregat beschikbaar voor een for the Dutch participants receptie voor de Nederlandse and their relations at various deelnemers en hun gasten. editions of the Posidonia and SMM exhibitions in Piraeus and De bezoekers konden zelfs een Hamburg. rondleiding krijgen aan boord van de Hr.Ms. Amsterdam of de The guests were even offered Hr.Ms. Tromp. Tijdens de recep- a tour on board Hr.Ms. ties vond er een kleine innovatie- Amsterdam and Hr.Ms. Tromp. markt plaats. Deze bijeenkomsten The receptions regularly werden samen met de Nederland- included a small innovation se Ambassade georganiseerd en market, meetings organised vormden een goed onderdeel van in cooperation with the Dutch het social programme tijdens de embassy that formed an beurzen. Een goed staaltje Public-Private Partnership! important part of the social programme during the exhibitions. Great Public-Private Partnership! nice to know

27 ontwikkeling sector internationalisatie

Samen de horizon verbreden

Nederlanders hebben in de maritieme sector wereldwijd een goede naam opgebouwd. Niet alleen als bouwers van schepen, maar ook als toeleveranciers. De totale scheepvaartindustrie is afhankelijk van toelevering. En voor maritieme toeleveranciers is export van levensbelang.

Vanwege de inkrimping van de Nederlandse scheepsbouw werd export voor de toeleveringsindustrie begin jaren 80 een absolute noodzaak. Ook betekende dit dat er in de branche meer aandacht voor het bevorderen van onderlinge contacten en samenwerking nodig was. De focus van Holland Marine Equipment lag eind jaren 80 en begin jaren 90 daarom met name op collectieve exportbevordering.

Minister Jorritsma bezoekt Door de malaise in het Verre Oosten nam de concurrentie eind jaren 90 toe. Continue aandacht het Holland Paviljoen op voor productieverbetering en nieuwe markten betreden was daardoor voor de HME-bedrijven een NEVA in 1995 permanente vereiste. Het wereldwijde transport nam door de globalisering verder toe, wat kansen Minister Jorritsma at voor de toeleveranciers opleverde. Wereldwijd ontwikkelden maritieme landen in deze periode spe- the Holland Pavilion cialismes: Nederland beschikte over enorm veel kennis op het gebeid van voortstuwingstechniek at NEVA 1995 en scheepselektronica.

Don van Oldenbarneveld (Rubber Design BV), bestuurslid export 1999-2005:

“Het bestaan van Holland Marine Equipment is van grote betekenis voor het exportsucces van Rubber Design BV.”

28 Koning Harald van Noorwegen op het Holland Paviljoen op Nor-Shipping in 2001 King Harald (Norway) at the Holland Pavilion at Nor-Shipping 2001

Broadening horizons together

The Dutch have an excellent reputation in the global maritime sector, both as shipbuilders and maritime suppliers. While the total shipping industry depends on suppliers, export is the lifeblood of maritime supply companies.

As the Dutch shipbuilding sector shrank in the early 1980s, export became essential for the survival of the maritime supply industry. It also meant that the branch needed to increase its focus on stimulating business relations and cooperation within the sector. As a result, Holland Marine Equipment mainly focused on collective export promotion in the late 1980s and early 1990s.

Don van Oldenbarneveld (Rubber Design BV), member of the Export Board1999-2005:

“Holland Marine Equipment has had a major influence on the export success of Rubber Design.”

By the late 1990s, the recession in the Far East had increased the levels of competition. This made a constant focus on production improvement and entering new markets a necessity for the Holland Marine Equipment companies. Globalisation increased worldwide transport, and created new opportunities for maritime suppliers. At the same time, maritime companies around the world were becoming more specialised, with the Netherlands having a great deal of knowledge in the field of propulsion technology and onboard electronics. sector development internationalisation 29 ontwikkeling sector internationalisatie

Eigen In- en Verkoopvoorwaarden In 2003 groeide de export van de toeleveringsindustrie sterk: +45%! Om de leden te ondersteunen in hun handel, stelde Holland Marine Equipment als eerste maritieme toeleveringsorganisatie ter wereld voor haar leden eigen In- en Verkoopvoorwaarden op.

Samenwerking exporteurs groot De groep exporterende leden bleef groeien en opvallend was dat bedrijven steeds vaker bereid waren informatie te delen. Anno 2007 werd meer dan 50 procent van de omzet van toeleveranciers gerealiseerd via export. De hoge frequentie van buitenlandactiviteiten van de vereniging had een hecht samenwerkend exportnetwerk opgeleverd.

Marten Kelder (NRF):

“Holland Marine Equipment staat eigenlijk voor alles wat je nodig hebt om kennis en ervaring op te doen in de maritieme sector. Als actief lid heb ik in no-time een enorme kennissenkring opgebouwd.”

Handelsmissie naar Vietnam in 2007 Trade mission Vietnam 2007

30 Marten Kelder (NRF):

“Holland Marine Equipment offers everything you need in order to acquire knowledge and experience in the maritime sector. As an active member I have built up a huge network in no time at all.”

Deelnemers aan het Holland Paviljoen op INMEX India 2005 Participants of the Holland Pavilion at INMEX India 2005

Individual purchasing and sales conditions The supply industry export figures really took off in 2003, with a growth of 45 percent. To support members in their trade, Holland Marine Equipment was the first maritime supply organisation in the world to develop its own purchasing and sales conditions.

Substantial exporter cooperation The group of exporting members continued to grow and, remarkably, companies were increasingly willing to share information. In 2007 over 50 percent of the suppliers’ turnover was realised by means of export. The high frequency of international activities by the association had resulted in a closely cooperating export network.

Increasing trade outside of Europe The need for Dutch companies to internationalise continued to increase, but export was often unknown territory, particularly for SMEs. And unknown often means unloved, as the old saying goes. Ten new countries being added to the European Union resulted in a large internal market without trade limitations, while many companies also started to enter markets outside of Europe. sector development internationalisation 31 ontwikkeling sector internationalisatie

Premier Jan-Peter Balkenende bezoekt het Maritime by Holland Pavilion op Europort 2009 Prime Minister Jan-Peter Balkenende visits the Maritime by Holland Pavilion at Europort 2009

Mario Pistone (Rotor BV):

“Dankzij Holland Marine Equipment zijn wij in staat geweest om onze exportactiviteiten te ontwikkelen en te professionaliseren. Verder kennen wij binnen het ledenbestand veel vaste afnemers van onze motoren. En door samen te werken ontstaan win-win situaties.”

Steeds meer handel buiten Europa De noodzaak voor Nederlandse bedrijven om te internationaliseren bleef sterk toenemen. Vooral voor de kleinere en middelgrote bedrijven was export vaak nog onbekend terrein en onbekend maakt onbemind zoals het oude gezegde luidt. Met tien nieuwe landen binnen de Europese Unie ontstond een gigantische interne markt zonder handelsbelemmeringen en veel meer bedrijven begonnen markten buiten Europa te betreden.

Maritime by Holland De internationale brandingcampagne ‘Maritime by Holland’ werd in 2009 gelanceerd door de Dutch Maritime Trade Board. De campagne versterkt het kwaliteitsimago van de Nederlandse maritieme cluster in het buitenland verder. Dit wordt bereikt door een eenduidige uitstraling op beurzen, evenementen en bij PR-campagnes van branches en individuele bedrijven. Scheepsbouw Nederland en HISWA zijn de eerste branches die het merk uitdragen.

32 Mario Pistone (Rotor BV):

“Thanks to Holland Marine Equipment we were able to develop and professionalise our export activities. In addition, the association members include many companies that regularly purchase engines from us; a cooperation that creates a wealth of win-win situations.”

Maritime by Holland The international branding campaign ‘Maritime by Holland’ was launched by the Dutch Maritime Trade Board in 2009, and strengthened the quality image of the Dutch maritime cluster abroad. This was achieved by means of a uniform presentation at exhibitions and events, and in PR campaigns for branches and individual companies. The Holland Shipbuilding Association and HISWA were the first branches to propagate the brand. The Maritime by Holland Pavilion at SMM 2010

sector development internationalisation 33 nice to know

Vletten bouwen Vlet building

Tijdens SAIL 2005 werd een A new tradition was born at SAIL traditie geboren: vletten bou- 2005 when intermediate vocational wen door MBO-scholieren en education (MBO) students were een wedstrijd varen. stimulated to build and race vlets.

Om de sector te promoten In order to promote the sector bij de werknemers van de among the employees of the toekomst werden de branches future, the branches of the Dutch binnen Stichting Nederland Maritime Network (NML) had been Maritiem Land gekoppeld aan linked to MBO schools for guest MBO-scholen voor gastcol- lectures and the construction of a leges en de bouw van een steel vlet. The project generated a stalen vlet. Ieder jaar genoot great deal of enthusiasm among het project veel enthousiasme the students and resulted in an van de scholieren en ontstond exciting annual race event on the er een ware strijd op het water. water.

De eerste opleiding First course

Het idee voor gezamenlijke cursussen werd geboren uit enige The idea of organising joint courses was partly based on jaloezie. Waarom konden grote bedrijven als Shell en Unilever jealousy. Why were large companies such as Shell and Unilever hun personeel wel een spoedcursus over werken bij hun bedrijf able to provide their own staff with emergency courses about geven en onze werknemers niet? working at their facilities, but not our employees?

Nick Wessels en Martin Bloem lieten het er niet bij zitten. Nick Wessels and Martin Bloem decided to take action. They Samen namen zij de pen ter hand en met wat knip- en plakwerk took upnice their pens, compiled a range of information to and the know was al snel de Maritiem Introductiecursus geboren. De cursus Maritime Introduction course was born. It became a great werd een groot succes en werd gevolgd door alle lagen van het success and was taken up by all levels of the maritime sector, bedrijfsleven: van directeur tot secretaresse en soms zelfs als in- from directors to secretaries. The course was even used as house ‘uitje’ gecombineerd met een scheepsbezoek! in-house outing combined with a ship visit!

Informatie-uitwisseling Information exchange verbeterd door MARTIM improved by MARTIM

Medio jaren negentig leverde het uitwisselen In the mid 1990s problems arose with van gegevens via technische systemen als exchanging data via technical systems such as CAD, CAE en CAM problemen op. CAD, CAE and CAM.

Het Branchecentrum voor Maritieme Tech- The Branch Centre Maritime Technology nologie (BMT) - een samenwerkingsverband Foundation (BMT), a cooperation between tussen VNSI, HISWA en Holland Marine VNSI (the Netherlands’ Shipbuilding Industry Equipment - startte daarom in samenwerking Association), HISWA and Holland Marine met een aantal toeleveranciers en werven het Equipment, therefore started the ‘MARTIM’ project ‘MARTIM’ op. Doel hiervan was het project together with various suppliers and opstellen van afspraken over de uitwisseling yards. The goal was to draw up agreements on van 2D en 3D elektronische productinforma- the exchange of 2D and 3D electronic product tie. De in 1998 gepubliceerde MARTIM-standaard zorgde voor information. The MARTIM standard published in 1998 resulted een betere technische informatieoverdracht tussen bedrijven, in a better technical information exchange between companies. wat de samenwerking en de slagvaardigheid binnen de sector It also further stimulated cooperation and success within the (werven, leveranciers, technische bureaus) bevorderde. sector, benefitting yards, suppliers, technical bureaus and other companies involved. 34 Het IPC netwerk The IPC netw0rk

In totaal deden aan de drie Innovatie Prestatie Contracten van Holland Marine Equipment’s three Innovation Performance Holland Marine Equipment 63 bedrijven uit het MKB mee. Contract projects attracted a total of 63 SMEs.

Het uitwisselen van Exchanging knowledge and kennis en ervaring experience was a major speelde een grote rol part, and various informal binnen de projecten en activities were organised for daarom werden diverse the participants to stimulate informele activiteiten voor this, ranging from fine dining de deelnemers georgani- to company visits and sailing seerd. Van lekker uit eten, days. It was an excellent way tot bedrijfsbezoeken en for the participants to meet vaardagen. De deelne- their branch colleagues in a mers ontmoetten zo hun different setting. branchegenoten eens in een andere setting.

nice to knowDelegatie krijgt politie-escorte in Brazilië Police escort for delegation in Brazil

Eind maart 2007, Rio de Janeiro. Onder In March 2007, a bus with sixteen politiebegeleiding vertrekt een bus met Dutch participants in the maritime 16 Nederlandse deelnemers aan de ma- trade mission to Brazil is escorted by ritieme handelsmissie naar Brazilië van police from Rio de Janeiro airport to het vliegveld naar het hotel vlakbij Sugar their hotel near Sugar Loaf Mountain. Loaf Mountain. Although everyone was tired after Men is moe van de vlucht, maar goed the flight, no one had trouble staying wakker, want de meeste deelnemers awake during their first visit to the komen niet dagelijks in deze stad. city. Thankfully the police escort De politie-escorte bleek gelukkig niet wasn’t needed every day - only for iedere dag nodig, maar de Braziliaanse journeys carrying all our luggage were autoriteiten wilden geen enkel risico the Brazilian authorities especially nemen met onze officiële Nederlandse keen to ensure the security of the delegatie, met name bij deze rit, waarop official Dutch delegation. There is we de koffers bij ons hadden. Ondanks actually little reason to worry about dit begin hoeft men zich in Brazilie niet safety in Brazil as long as you stick zoveel zorgen te maken over veiligheid, to a few basic rules: Don’t carry large zolang men zicht aan enkele basisregels amounts of money, and don’t walk houdt: niet te veel geld op zak, niet in around the wrong neighbourhoods, de verkeerde buurten wandelen en zeker especially at night. niet ’s nachts het verlichte deel van Copacabana verlaten. nice to know

35 interview

“Voor elke branche is het belangrijk dat de Het gaat er om samen naar buiten te treden. belangen behartigd worden, dat geldt zeker Een hoogtepunt in die kwart eeuw is voor mij voor de maritieme toeleveranciers in ons land. het besluit om de krachten te bundelen met de Holland Marine Equipment is er in geslaagd om VNSI tot Scheepsbouw Nederland. Zo kunnen het gezicht van die branche te laten zien. Dat we nog meer een vuist maken in politiek is niet eenvoudig, want de belangen zijn soms opzicht maar ook internationaal.” verschillend en versplinterd. Ondanks dat kan de hele sector naar buiten treden, zowel op nationaal als internationaal niveau.

Holland Marine Equipment is daarom vooral nuttig voor kleinere bedrijven die zelf niet toekomen aan zaken zoals beurzen, opleidingen en internationale contacten. De praktische aanpak leidt tot zaken waar de bedrijven ook echt wat aan hebben.

“Holland Marine Equipment is het gezicht van onze maritieme bedrijven”

Goof Hamers CEO van IHC Merwede

36 Goof Hamers CEO of IHC Merwede

“Holland Marine Equipment is the public face of our maritime companies”

“Every business needs its interests to be This is about presenting a united front both in represented, and the maritime suppliers in the the Netherlands and to the world. For me, one Netherlands are no exception. Although it is of the absolute highlights of the past quarter- not easy to work for the collective good when century was HME’s decision to join forces individual interests are so often diverse and with the Netherlands Shipbuilding Industry fragmented, Holland Marine Equipment has Association (VNSI) to form the Holland genuinely succeeded as a showcase for our Shipbuilding Association. This has really industry. strengthened our hand, both from a political point of view and internationally.” Holland Marine Equipment is particularly useful to smaller companies that cannot easily gain access to scholarships, education, international contacts and the like themselves. The practical approach of the association creates business opportunities that really benefit the companies.

interview

37 ontwikkeling sector emancipatie

Van top-down naar partnership

Toeleveranciers in de scheepsbouw zijn medio jaren 80 in grote mate afhankelijk van werven en reders. In de loop der tijd verandert de relatie in de keten en worden toeleveranciers steeds eerder bij het ontwerpproces betrokken en om oplossingen gevraagd. Anno 2011 komt veel van de innovaties aan boord voort uit een goede samenwerking tussen toeleveranciers, werf en reder.

De relatie werf-toeleverancier en reder-toeleverancier was van oorsprong top-down. De werf en reder bepaalden het ontwerp en welke onderdelen in het schip geïnstalleerd werden. Toeleveranciers leverden vervolgens binnen het gestelde kader.

Kees Warbout (SAM Electronics) bestuurslid branchebelangen 1997-2004:

“Gerard Speld heeft tijdens zijn voorzitterschap voor een schwung binnen de vereniging gezorgd. Hij heeft de toeleveranciers van een minderwaardigheidscomplex afgeholpen en zelfbewustzijn gecreëerd.”

38 From top down to partnership

In the mid 1980s, suppliers in the shipbuilding sector largely depended on yards and shipping companies. Over time the relationship in the chain changed as suppliers became more involved in the design process and were asked for solutions at an increasingly earlier stage. Today many onboard innovations are the result of close cooperation between suppliers, yards and shipping companies.

The yard-supplier and shipping company-supplier relationship was traditionally a top down affair. The yard and shipping company determined the design and which components would be installed onboard, while suppliers delivered these components within the determined framework.

Kees Warbout (SAM Electronics) Member of the Board for General Trade Interests 1997-2004:

“During his chairmanship Gerard Speld was responsible for a positive change within the association. He helped the suppliers overcome their lack of self-esteem and develop self-awareness.”

Changing working relationships Vessels became increasingly complex, and the position of suppliers with regard to their clients started to change around the turn of the millennium. The traditionally subsidiary role of the supplier transformed into a form of cooperation that more resembled a partnership. sector development emancipation 39 ontwikkeling sector emancipatie

Werkrelatie verandert Schepen werden steeds complexer en rond 2000 begon de positie van de toeleveranciers ten opzichte van de opdrachtgever van karakter te veranderen. De traditioneel ondergeschikte rol van de toeleverancier maakte plaats voor een samenwerkingsverband dat veel meer het karakter had van een ‘partnership’.

Er kwam een stroomversnelling: de gemiddelde leeftijd van een schip kwam steeds lager te liggen en de scheepsnieuwbouw en haar toeleveranciers moesten steeds sneller reageren op verande- ringen in de maritieme markt. De leden van Holland Marine Equipment speelden hier goed op in door, in samenwerking met rederijen en werven, continu met nieuwe ideeën te komen.

Samenwerking groeit De markt veranderde verder: reders werkten in toenemende mate direct samen met systeem- leveranciers in voortstuwing, elektrotechniek en grote metaalverwerkende bedrijven. Ze vormden bouwteams, terwijl de werf die het schip ging bouwen, simultaan werd geselecteerd. De groeiende samenwerking was in het strategierapport ‘Innovatie 2020’ (2005) één van de speerpunten.

Dick Alewijnse (Alewijnse Holding) bestuurslid innovatie 2002-2006:

“Holland Marine Equipment is voor mij de leukste business club waar ik ooit in gezeten heb. Het is toegankelijk en biedt naast een uitstekende ondersteuning een unieke mix van opdrachtgevers en toeleveranciers. Ik wil alle leden aanbevelen een tijdje in het bestuur te zitten. For the sake of your own business!”

40 Then developments accelerated: The average life of vessels became shorter and new-build yards and their suppliers had to respond increasingly quickly to changes in the maritime market. Members of Holland Marine Equipment addressed these changes well by continuously developing new ideas in cooperation with shipping companies and yards.

Increasing cooperation And the market kept on changing: Shipping companies increasingly worked directly with system suppliers in propulsion, electrical engineering and large metal processing companies. They developed building teams while simultaneously selecting the yard that was to construct the vessel. The increasing cooperation was one of the main issues in Holland Marine Equipment´s ‘Innovation 2020’ strategy report (2005) as more and better collaboration between suppliers, yards and shipping companies as well as with research institutes and the government is of major importance. In the same year, the VNSI (Netherlands’ Shipbuilding Industry Association) also mentioned chain cooperation as an important point of action.

Dick Alewijnse (Alewijnse Holding) member of the Innovation Board 2002-2006:

“I see Holland Marine Equipment as the best business club I was ever part of. It has an open character and offers a unique mix of clients and suppliers in addition to providing excellent support. I recommend that all members be part of the Board for a while... For the sake of your own business!” sector development emancipation 41 ontwikkeling sector emancipatie

Jeroen Kortsmit (Koninklijke Dirkzwager):

“Holland Marine Equipment is een zeer professionele branchevereniging die kennis heeft van de markt en haar leden (van MKB tot Multinational), luistert naar de behoefte van haar leden, ondersteuning biedt bij allerlei activiteiten, wereldwijd aanzien heeft en de politiek kent en waar nodig weet te bereiken.”

Meer en betere samenwerking tussen toeleveranciers, werven en reders maar ook met kennisinstituten en de overheid was van groot belang. In hetzelfde jaar werd door VNSI (Vereniging Nederlandse Scheepsbouw Industrie) betere ketensamenwerking ook als belangrijk actiepunt genoemd.

In 2006 werd tevens op Europees niveau een betere samenwerking als speerpunt beschouwd voor een gezonde toekomst van de Europese scheepsbouwindustrie. De rol van toeleveranciers bleef steeds belangrijker worden bij het bouwen van met name complexe schepen.

Branche volgt markt Gebaseerd op deze marktontwikkeling richtten VNSI en Vereniging Holland Marine Equipment begin 2008 de gezamenlijke branchevereniging Scheepsbouw Nederland op. De brancheverenigingen sluiten nu perfect aan op de trend in de markt en kan marktconforme ondersteuning blijven bieden.

Arie Boer (Bakker Sliedrecht):

“Voor echte (effectieve) samenwerking moet men op elk niveau in elkaar geloven. Bakker Sliedrecht en Croon Elektrotechniek hebben de afgelopen jaar zo’n samenwerking binnen alle facetten en lagen van hun organisatie op zeer succesvolle wijze gerealiseerd. Dit was voor onder andere twee pijpenleggers en een diving support vessel voor het bedrijf Subsea7 en een heavy lift vessel voor Seaway Heavy Lifting. Het betrof hier zeer complexe en innovatieve schepen, welke aan de hoogste eisen moesten voldoen. Samenwerken is geloven.”

42 In 2006 an improved cooperation was also considered essential at a European level to achieve a healthy future for the European shipbuilding industry. The suppliers’ role continued to become more important in the building of complex vessels in particular.

Branch follows the market Based on these market developments, the VNSI and Holland Marine Equipment Association established the joint branch association Holland Shipbuilding Association (Scheepsbouw Nederland) in early 2008. As a result, the branch associations were perfectly in line with the market trend and able to continue to offer the right sort of support to the market.

Jeroen Kortsmit (Royal Dirkzwager):

“Holland Marine Equipment is a highly professional branch association with an excellent knowledge of the market and its members (from SMEs to multinationals). It listens to the needs of its members, offers support for various activities, has global recognition, understands the political environment and how to access it when necessary.”

Arie Boer (Bakker Sliedrecht):

“Genuinely effective cooperation requires mutual trust on every level. Over the past year Bakker Sliedrecht and Croon Elektrotechniek have successfully realised such a partnership within all facets and layers of the organisation. This involved, among other things, two pipe laying ships and a diving support vessel for the company Subsea7 as well as a heavy lift vessel for Seaway Heavy Lifting. These were all highly complex and innovative vessels that needed to meet the highest requirements. Cooperation is having faith in one another.” sector development emancipation 43 interview

“Holland Marine Equipment heeft zijn nut voor de sector ruimschoots bewezen”

“De maritieme sector heeft de afgelopen Prestatie Contracten’. Een jaar geleden heb jaren bewezen zich aan te kunnen passen in ik de deelnemende bedrijven nog bezocht. moeilijke tijden. De keuze voor niches waarin Verdere samenwerking tussen bedrijfsleven, men uitblinkt is succesvol gebleken, de sector kennisinstellingen en de overheid is wat mij is wereldwijd toonaangevend. En wat mij betreft betreft essentieel om voor de maritieme heeft Holland Marine Equipment zijn nut voor sector toonaangevend te blijven. Ik heb er de sector ruimschoots bewezen. De opzet van alle vertrouwen in dat verdere samenwerking, de Holland Marine Houses in verschillende vormgegeven in de topsector ‘Water’, er voor landen staan me nog helder voor de geest. zorgt dat de maritieme sector de concurrentie Een mooie samenwerking tussen Holland ook de komende 25 jaar voor zal blijven.” Marine Equipment en ‘ons’ AgentschapNL. Ook op het gebied van innovatie heeft Holland Marine Equipment een belangrijke rol gespeeld, onder meer door als één van de eerste branches deel te nemen aan de ‘Innovatie

Chris Buijink secretaris-generaal van het ministerie van EL&I

44 Chris Buijink Secretary General of the Dutch Ministry of Economic Affairs, Agriculture and Innovation (EL&I)

“In recent years the Dutch maritime sector to take part in the ‘Innovation Performance has proven itself very adaptable when the Contracts’ scheme. I visited the companies going gets tough. The decision to focus on involved around a year ago. Further cooperation niche markets in which companies excel has between the industry, research institutes been a successful one, giving the sector a and the government is crucial to maintain leading position globally. I believe that Holland the maritime sector’s leading position. I am Marine Equipment has more than proven confident that continued collaboration among its value to the sector. The establishment of the key players in the ‘Water’ sector will ensure Holland Marine Houses in various countries, a that the industry stays ahead of the competition superb cooperation between Holland Marine for the coming 25 years.” Equipment and ‘our’ NL Agency, is still fresh in my mind. Holland Marine Equipment also played a major role in the field of innovation; for instance by being one of the first branches

interview

“Holland Marine Equipment has more than proven its value to the sector”

45 nice to know

Tijdens missie gaat EK kijken gewoon door We are the champions

Hilco Oortwijn (nu Newthex Ned) was tijdens het Europees Hilco Oortwijn (currently of Newthex Ned) was part of a Kampioenschap Voetbal 1988 met Holland Marine Equipment trade mission to Yugoslavia during the European Football op handelsmissie naar Joegoslavië. De groep reisde grotendeels Championships of 1988. Most travel took place by boat and per schip. Tijdens de finale, onderweg van Split naar Riega: during the final itself – in which Holland was playing – the “Met de hele ploeg zaten we op een klein zwart-wit teeveetje participants were on their way from Split to Riga: “The entire met waardeloze verbinding naar de EK-finale te kijken. En group was watching the match on a tiny black and white Nederland werd Europees kampioen! We waren dan niet in television with a lousy reception. Although far from home, we Nederland, maar we hadden wel een eigen stukje Nederland created our own patch of Holland in Yugoslavia as the Dutch in Joegoslavië. Wat was het gezellig!” were crowned European champions. It was a great deal of fun!”

Geintjes mogen Joking allowed

Wim Kok (ex IHC Lagersmit) en Hilco Oortwijn (nu Newthex Wim Kok (formerly of IHC Lagersmit) and Hilco Oortwijn Ned) haalden wat anekdotes op, die de ontspannen onderlinge (currently of Newthex Ned) share a few anecdotes that reflect band tijdens exportactiviteiten goed weergeven. Tijdens NEVA the relationship and contact during export activities. “Lankhorst 1987 demonstreerde Lankhorst drijvende trossen in een water- was demonstrating hawser flotation in a large water basin at bak. Na sluitingstijd hebben we met een paar een metalen pen NEVA 1987. After closing the exhibition, a couple of us hit the in de tros geslagen, waardoor de tros toch zonk. De volgende hawser with a few metal pins which caused it to sink. The next dag wisten de heren van Lankhorst niet wat ze zagen en begre- day, the people from Lankhorst could not believe their eyes. pen er niks van! Na een tijdje toch maar verteld hoe het kwam After a while we told them what we did so they could get the en de tros dreef weer. hawsersnice back afloat.” to know

Op een beurs in Japan is Renée Menting van Winel door de “Renée Menting of Winel was taken for a ride by his fellow heren eens flink in de maling genomen. Ze stond daar met participants during an exhibition in Japan. Winel was exhibiting een automatische schuifdeur demonstratie. De heren plakten an automatic sliding door. The others present stuck a coin een muntje op de sensor, waardoor de deur niet meer werkte. in front of the sensor so that the door no longer functioned. Servicemonteur er bij, grote vraagtekens. Toen maar verteld over The service repair man showed up and hadn’t a clue what was het muntje… wrong. Eventually we told them about the coin…”

Het HME-huwelijk A marriage made in HME

Tijdens NEVA 1995 ontmoetten Jan Evertsen and Karin Overkamp met Jan Evertsen en Karin Overkamp at NEVA 1995. Although they worked at elkaar. Werkend bij twee con- competing companies (IHC Lagersmit currenten (IHC Lagersmit en and Maprom Engineering) they fell Maprom Engineering) vielen zij in love and married in 1996. Funnily als een blok voor elkaar. In 1996 enough, although they only lived 11 zijn zij getrouwd en beiden zijn kilometres apart, it required a Dutch nog werkzaam bij Maprom. Ze presentation in Russia for them to meet! woonden 11 kilometer bij elkaar The couple both now work at Maprom. vandaan, maar blijkbaar was er een Nederlandse presentatie op een beurs in Rusland nodig om elkaar te ontmoeten.

46 Nut vs fun Benefit vs fun

In 1989 ging de groep In 1989 a group of pioniers op missie naar pioneers headed to Turkije. De missie begon Turkey for a trade bij de ambassade in An- mission. It started at kara; niet echt een gebied the Dutch embassy in waar je als maritieme Ankara, which is not toeleverancier iets aan really situated in a region hebt: nergens een werf of interest to maritime te bekennen! Gelukkig eindigde de missie succesvol in Istanbul, suppliers as there wasn’t a yard in sight! Luckily the mission waar genoeg business mogelijkheden waren. ended successfully in Istanbul, where business opportunities aplenty awaited.

Leegloop Running on empty

SiteScape was sinds 2002 het intranet voor de leden en daarmee SiteScape was opened as the intranet for members in 2002, konden eenvoudig berichten, presentaties etc. naar ontvangers- allowing them to easily send messages, presentations and the groepen gestuurd worden. Je moest echter wel opletten dat je de like to specific receiver groups. It was, however, essential to goede groep selecteerde. select the right group of receivers.

Zo kwam een bericht bedoeld voor het bureau van Holland Mari- At one point a message intended for the Holland Marine ne Equipment bij alle leden terecht. Inhoud: “de missie in China Equipment office was sent to all members instead. It stated verliep erg goed, de sfeer was fantastisch, de opgedane relaties that the mission in China was going very well, the ambiance nice to knownuttig. Enig nadeel; de projectleider had ontzettend last van zijn was excellent and the newly developed business relations were darmen en liep leeg.” Heel handig, dat SiteScape! very useful. It also stated that the project leader had quite some bowel problems and was slowly running on empty. Great idea, that SiteScape!

Ontwerp het All Electric Ship Design the All Electric Ship

Het All Electric Ship Platform, een samenwerkingsverband van The All Electric Ship Platform, a cooperation between companies bedrijven en kennisinstel- and research institutes, lingen, werd in 2000 opge- was established in 2000 richt met als doel studies to carry out studies into naar elektrische voortstu- electric propulsion for wing voor schepen uit te vessels. voeren. In 2004 the Platform In 2004 werd voor het initiated a competition Platform een wedstrijd among ship engineering onder studenten scheeps- students. bouwkunde uitgezet. Win- The winner was Anke naar was Anke Kempen. Kempen. The All electric Het samenwerkingsmodel Ship collaboration is also van All Electric Ship is ook used on later innovative gebruikt voor latere projects, such as innovatieprojecten, Shore Support en zoals Shore Support en Broadband@Sea. Broadband@Sea. nice to know

47 export Nederlandse toeleveranciers veroveren de maritieme wereld

In de beginjaren van de vereniging organiseerden de bestuursleden zelf kleine collectieve missies en beursdeelnames. Grote beurspresentaties en handelsmissies, lokale vertegenwoordiging, marktstudies en informatiebijeenkomsten kwamen op het programma toen er een echt bureau kwam. Typerend voor de exportactiviteiten: het sterke onderlinge netwerk van de deelnemende bedrijven.

Holland Paviljoen op Cruise & Ferry London in 2001 The Holland Pavilion at Cruise & Ferry London 2001

Gezamenlijke paviljoens Vanaf het eerste begin van Holland Marine Equipment stonden collectieve beursdeelnames op het programma. Deze deelnames begonnen klein en vonden plaats op toen nog kleinere beurzen, zoals Marintec in Sjanghai; veel later één van de grootste maritieme beurzen ter wereld. De gezamenlijke groepering van stands werd later aangevuld met een HME-balie en promotiemateriaal. De eerste catalogus verscheen. Geleidelijk groeide de groep uit tot een paviljoen met lounge, waarin deelnemers een eigen stand hadden en recepties plaatsvonden; de latere Maritime by Holland paviljoens.

Kees Warbout (SAM Electronics) bestuurslid branchebelangen 1997-2004:

“De samenvoeging van de Nederlandse maritieme beurzen zie ik als een kunststukje van Holland Marine Equipment en ik ben er trots op hier een bijdrage aan te hebben geleverd.”

De Nederlandse maritieme toeleveringsindustrie presenteerde zich op vele internationale beurzen als collectief: SMM (Duitsland), Nor-Shipping (Noorwegen), Posidonia (Griekenland), Marintec (China), Europort Istanbul (Turkije), Navalia (Spanje), NEVA (Rusland), Kormarine (Zuid-Korea), INMEX (China, India en Maleisië), Vietship en Maritime Vietnam (Vietnam), Seatrade Middle East Maritime (Verenigde Arabische Emiraten), Asia Pacific Maritime (Singapore), International Workboat Show (Verenigde Staten) en natuurlijk Europort (Nederland).

48 INMEX India 2005 INMEX India 2005

Dutch suppliers conquer the maritime world

In the early years of the association, it was the board members themselves who organised small collective missions and visits to exhibitions. Large exhibition presentations and trade missions, local representation, market studies and information meetings were added to the programme once an official office was opened. A key characteristic of the export activities today is the strong closely-knit network of participating companies.

Joint pavilions Collective exhibition participations have been on the Holland Marine Equipment agenda since the outset. They started out small at (then) relatively minor exhibitions, such as Marintec in Shanghai, which later became one of the largest maritime exhibitions in the world. The joint grouping of stands was then expanded with an HME desk and promotional material, followed later by the first catalogue. Gradually the group developed into a pavilion with a lounge where participants had their own stand, and which was used for receptions. This eventually evolved into the Maritime by Holland pavilions.

The Dutch maritime supply industry presented itself as a collective at a large number of exhibitions, including SMM (Germany), Nor-Shipping (Norway), Posidonia (Greece), Marintec (China), Europort Istanbul (Turkey), Navalia (Spain), NEVA (Russia), Kormarine (South Korea), INMEX (China, India and Malaysia), Vietship and Maritime Vietnam (Vietnam), Seatrade Middle East Maritime (United Arab Emirates), Asia Pacific Maritime (Singapore), International Workboat Show (United States), and Europort (the Netherlands).

Kees Warbout (SAM Electronics) Member of the Board for Branch Interests 1997-2004:

“The merger of the Dutch maritime exhibitions was a major achievement for Holland Marine Equipment, and I am proud to have been a part of it.” export

49 export Nederland In Nederland gaven de leden aan graag één beurs te hebben in de twee jaar, in plaats van de huidige twee (Europort in de RAI en Rotterdam Maritime in Ahoy). In 2005 werden de Nederlandse beurzen Rotterdam Maritime (Ahoy Rotterdam) en Europort (RAI Amsterdam) samengevoegd tot de tweejaarlijkse beurs Europort Maritime in Ahoy Rotterdam. De vereniging heeft zich steeds ingespannen om het internationale karakter van deze beurs te stimuleren.

Harry Pronk (Dagin Marine Technology):

“Holland Marine Equipment is een uiterst waardevol hulpmiddel. Missies geven de gelegenheid om een eerste indruk te krijgen van een land waar we als Dagin niet eerder zijn geweest of nog maar net bezig zijn. De deelname aan beurzen neemt mij erg veel werk uit handen en is relatief goedkoop en de kwaliteit is zeer goed.”

Handelsmissies In landen en regio’s waarin de maritieme sector opkomend of destijds nog slecht georganiseerd was, gingen Nederlandse toeleveranciers tijdens een handelsmissie direct bij relevante marktpar- tijen langs. Op de agenda stonden onder andere: China, Vietnam, Rusland, India, Verenigde Staten, Brazilië, Maleisië, Roemenië, Turkije, Dubai, Duitsland en Bangladesh.

Lokale vertegenwoordiging In China (2003), Vietnam (2007), Brazilië (2009) en Rusland (2009) werden de zoge- naamde Holland Marine Houses geopend; lokale vertegenwoordigingen van de vereniging, gedragen door een select aantal bedrijven. Diensten van deze lokale vestigingen: het trace- ren van nieuwbouwopdrachten, het promoten van de deelnemers, toezicht op lokale agenten, hulp bij inbedrijfstellingen en kwaliteitscontro- les op inkoop.

De opening van het Holland Informatiebijeenkomsten Marine House Vietnam Uit de exportenquête van 2003 bleek dat er steeds meer behoefte was aan aanvullende exportac- in 2007 tiviteiten. Het draaide niet meer alleen om beurzen. Het binnen Nederland onderhouden van een Opening of the Holland exportnetwerk en het stimuleren van kennisoverdracht werden steeds belangrijker. Holland Marine Marine House Vietnam Equipment startte daarom met het organiseren van diverse seminars over exporteren en opko- in 2007 mende markten.

Shipbuilding Intelligence Service In 2004 lanceerde de vereniging de Shipbuilding Intelligence Service, bestaande uit wereldwijde scheepsbouwstatistieken, een wekelijkse digitale nieuwsbrief met scheepsbouwnieuws (Clipper), marktstudies, doorsturen van buitenlandse aanvragen en helpdeskfunctie voor toetreden tot nieuwe markten. Later werd deze service overgenomen door Scheepsbouw Nederland, waardoor ook de werven konden profiteren van de landenkennis.

Themajaren Vanwege de vele kansen die de opkomende markt China bood, werd 2003 uitgeroepen tot ‘Chinajaar’. Er werden vele activiteiten georganiseerd met als doel de positie van het Nederlandse maritieme bedrijfsleven op de Chinese maritieme markt te verbeteren. In overleg met lidbedrijven en VINASHIN werd 2006 uitgeroepen tot ‘Vietnamjaar’. 2g@there avant la lettre!

50 The Netherlands In the Netherlands, the members indicated that they would prefer to have one exhibition per two years, instead of the then two (Europort in the RAI and Rotterdam Maritime in Ahoy). The two exhibitions were merged in 2005 to create the biennial Europort Maritime in Ahoy Rotterdam. The association has worked continuously to stimulate the international character of the exhibition.

Trade missions In countries and regions in which the maritime sector was still developing or badly organised at the time, Dutch suppliers would visit relevant market parties directly during trade missions. Destinations included China, Vietnam, Russia, India, the US, Brazil, Malaysia, Romania, Turkey, Dubai, Germany and Bangladesh.

Local representation So-called Holland Marine Houses were opened in China (2003), Vietnam (2007), Brazil (2009) and Russia (2009). These function as the local representative office of the association, and are the responsibility of a select number of companies. Services include finding new-build orders, promoting the participants, supervising local agents, providing support in starting up Holland Paviljoen operations, and checking product quality. Eurasia 2007 The Holland Pavilion Information meetings at Eurasia 2007 An export survey from 2003 showed an increasing demand for additional export activities. Exhibitions were no longer the sole interest; maintaining an export network in the Netherlands and stimulating knowledge transfer had become increasingly important. In response Holland Marine Equipment started organising various seminars about exporting and upcoming markets.

Harry Pronk (Dagin Marine Technology):

“Holland Marine Equipment is an extremely valuable organisation. Missions provide the opportunity to get a first impression of a country where Dagin has not yet been or has just started as a company. Exhibition participation saves me a great deal of work and is relatively cheap while the quality is very high.”

Shipbuilding Intelligence Service In 2004 the association launched the Shipbuilding Intelligence Service with global statistics, a weekly digital newsletter (Clipper), market studies, forwarding of international requests, and a helpdesk function for those entering new markets. Later this service was taken over by Holland Shipbuilding Association (Scheepsbouw Nederland), which allowed yards to also benefit from country information.

Theme years Due to the many opportunities offered by the upcoming Chinese market, 2003 was appointed ‘China Year’, and many activities were organised with the aim of improving the position of the Dutch maritime business industry on the Chinese market. After collaboration with member companies and VINASHIN, 2006 was declared ‘Vietnam Year’.

export

51 export

Het eerste Maritime by Holland Pavilion op Europort 2009 The first Maritime by Holland Pavilion at Europort (2009)

Maritime by Holland De internationale brandingcampagne Maritime by Holland startte in 2009 als sectorbreed initiatief. De exportactiviteiten werden vanaf toen onder één gezicht en één vlag georganiseerd; de Nederlandse vlag. Door deze campagne van de Dutch Maritime Trade Board onder leiding van Fritz Conyn, voelde een breed segment van maritieme bedrijven zich meteen thuis in het Holland Paviljoen. Immers: de positionering werd breed maritiem in plaats van alleen equipment!

Annet Boers (Imtech Marine):

“Sterk van Holland Marine Equipment vind ik de efficiënte lobby naar overheden en andere maritieme organisaties. En in zijn algemeenheid belangenbehartiging voor de gehele branche. Ook netwerken binnen de vereniging is zeer waardevol, je komt alle belangrijke spelers tegen. Daarnaast promotie van onze veelzijdige Nederlandse maritieme expertise in het buitenland!”

Handelsmissie naar Netwerk verbindt Verenigde Staten 2009 De kracht van het gezamenlijk presenteren in het buitenland was het ijzersterke onderlinge Trade mission to USA netwerk dat ontstond. Dit leverde naast veel zakelijke kansen ook veel informele relaties voor in 2009 de exporteurs op.

Export anno 2011 De beurzen en handelsmissies worden met enige regelmaat ondersteund door Stichting Nederland Maritiem Land en Agentschap NL, hetgeen de deelnemende bedrijven evidente voordelen biedt. Scheepsbouw Nederland ondersteunt de exporteurs momenteel op twee manieren. Vanuit het kantoor in Rotterdam verzorgt HME BV handelspromoties, collectieve beursdeelnames, handelsmissies en internationale PR-activiteiten. Vanuit het centrale kantoor in Zoetermeer wordt gevochten voor een internationaal level playing field, bijvoorbeeld door gelijke financieringsmogelijkheden te bepleiten voor de bedrijfstak.

52 Maritime by Holland The international branding campaign Maritime by Holland started in 2009 as a sector-wide initiative. From then on, export activities were organised with a single face and under a single flag - the Dutch flag. As a result of this Dutch Maritime Trade Board campaign, led by Fritz Conyn, a wide segment of companies felt at home in the Holland Pavilion as the positioning had been expanded to include many maritime sectors in addition to equipment supplies.

Network connections The strength of organising these joint presentations abroad was the powerful network it created. In addition to many business opportunities, this also resulted in numerous informal relations for the exporters.

Annet Boers (Imtech Marine):

“I am impressed by the efficient way Holland Marine Equipment lobbies governments and other maritime organisations as well as the representation of the entire branch in general. Furthermore the network, you’re able to meet key players. There is also the first class promotion of our versatile Dutch maritime expertise abroad!”

Handelsmissie naar Brazilie in 2009 Trade mission to Brazil in 2009

Export 2011 The exhibitions and trade missions are regularly supported by the Dutch Maritime Network (NML) and Agency NL, which offers the participating businesses some clear advantages. The Holland Shipbuilding Association currently supports the exporters in two ways. From the office in Rotterdam, HME BV organises trade promotions, collective exhibition participations, trade missions, and international PR activities. And from its central office in Zoetermeer, Holland Shipbuilding Association strives to achieve an internationally level playing field, for example by advocating equal financing opportunities for the branch.

export

53 “Een hechte band tussen Holland Marine Equipment en Europort” interview

“Onze relatie met Holland Marine Equipment ertoe geleid dat Rotterdam de voorkeur bestaat al zolang als Ahoy vakbeurzen kreeg. Daardoor lag de weg voor Ahoy open organiseert voor de maritieme sector. De Europort over te nemen. Vanaf dat moment vereniging heeft van oudsher een hechte band werd de beurs Europort Maritime gedoopt en met de beurs Europort. sinds 2009 weer Europort. Dat deze beurs uitgegroeid is tot een internationaal vermaarde Begin deze eeuw kende Nederland twee beurs is voor een belangrijk deel te danken maritieme beurzen: Europort in Amsterdam aan de ondersteuning en het vertrouwen van en Rotterdam Maritime. Holland Marine Holland Marine Equipment.” Equipment heeft vanaf 2002 bijna non-stop gepleit voor één grote internationale beurs. Die constante druk heeft ertoe geleid dat in 2002 de organisators elkaar opzochten om mogelijkheden voor samenwerking te verkennen. Na twee jaar praten bleek samenwerking niet haalbaar. Uiteindelijk heeft interventie van Holland Marine Equipment en met name van directeur Martin Bloem

Jos van der Vegt President-commissaris van Ahoy

54 Jos van der Vegt Chairman of the Board of Ahoy

“A close relationship between Holland Marine Equipment and Europort”

“We have had a partnership with Holland It ultimately took an intervention by Holland Marine Equipment for as long as Ahoy has Marine Equipment, and especially its director been organising trade shows for the maritime Martin Bloem, for Rotterdam to gain the upper industry, and the association has always had a hand between the two. This opened the way for close connection with the Europort exhibition in Ahoy to take over the event, initially christened particular. Europort Maritime, from Amsterdam RAI. The sustained support and dedication of Holland At the beginning of the century, there were two Marine Equipment has played an important major maritime exhibitions in the Netherlands part in the international reputation of the joint - Europort in Amsterdam and Rotterdam exhibition, which was renamed Europort in Maritime. Holland Marine Equipment started 2009.” lobbying for a merger between the two in 2002. Its constant pressure led to a series of meetings between the organisers of the two trade shows, aimed at exploring possibilities for cooperation. After two years of talks, however, they were still unable to reach a solution.

interview

55 innovatie

Bedrijven gaan belang innovatie steeds meer inzien Companies increasingly understand the importance of innovation

Samen innoveren: het belang dringt door

Sinds 2000 behoort Innovatie tot één van de drie pijlers van de vereniging. De focus van de vereniging komt nu ook duidelijk op technologisch vlak te liggen. Het signaleren van trends, het stimuleren van samenwerking en het organiseren van projecten worden dagelijks werk.

In 2000 definieerde Stichting Nederland Maritiem Land (NML) de Nederlandse maritieme cluster niet alleen als een economisch, maar ook als een kenniscluster. Nederlandse maritieme bedrijven bleken behoorlijk innovatief te zijn, alleen was men daar te bescheiden in. Aandacht voor innovatie bleek een mentaliteitskwestie voor de hele sector.

Matchen van kennis De vereniging startte met innovatie door deelname aan de regeling voor branchetechnologiecentra. Niet lang daarna zag de Maritime Innovation Award het licht. Deze jaarlijkse prijs voor het meest innovatieve maritieme bedrijf werd bij het afscheid van voorzitter Gerard Speld (2000) in het leven geroepen. Branchebreed werd het Maritiem Innovatie Forum opgericht, waaruit in 2002 onder andere COMPOSITIE rolde. Onder dit project werden tal van bijeenkomsten georganiseerd om gezamenlijke innovaties tot stand te brengen. De Technologiecommissie werd omgedoopt tot Innovatiecommissie om kennisoverdracht en samenwerking binnen de sector te bevorderen. Dit was namelijk essentieel voor het groeiende innovatievermogen.

Moritz Krijgsman (Alewijnse Marine Technology):

“De branchevereniging geeft mij extra contacten met ontwerpbureaus, werven en de toeleverende industrie. Steeds vaker zien we mogelijkheden om gezamenlijke ontwikkelingen te doen en in consortia prototypes te bouwen.”

Door de jaren heen ging de vereniging steeds meer samenwerken met het bedrijfsleven, overheidsinstanties (AgentschapNL, Syntens, NEA), kennisinstituten (TNO, TU Delft, MARIN, Kenniscen- trum Duurzaam Schip) en andere brancheverenigingen (o.a. KVNR, VNSI, HISWA). Gezamenlijk werden diverse innovatiestimuli voor de branche ontwikkeld.

Zo zette Holland Marine Equipment met bedrijven het Platform All Electric Ship verder op de kaart. Later pakte de vereniging signalen uit de markt op om meer richting milieuvraagstukken te kijken. Dit resulteerde in de oprichting van het Platform Scheepsemissies.

56 Growing awareness of need for joint innovation

Innovation has been one of the main objectives of the Holland Marine Equipment Association since 2000 and it has expanded its focus to include technological developments. Identifying trends, stimulating cooperation and organising projects have become part of the daily routine.

In 2000 the Dutch Maritime Network (NML) defined the Dutch maritime cluster as both an economic and a knowledge cluster. Although Dutch maritime companies were shown to be quite innovative, they were too modest in their achievements. Throughout the entire sector a paradigm shift towards greater innovation was required.

Matching knowledge The association started occupying itself with innovation by participating in the programme for branch technology centres. The Maritime Innovation Award was established in 2000, an annual prize for the most innovative company that was initiated to mark the departure of Chairman Gerard Speld. The Maritime Innovation Forum was established branch-wide, with the COMPOSITION project being one of the results. Set up in 2002, COMPOSITION organised many meetings aimed at developing joint innovations. The Technology Committee was renamed the Innovation Committee, and focused on stimulating knowledge exchange and cooperation within the sector. This proved crucial for enhancing the innovation capacity.

Throughout the years the association continued to increase its cooperation with industry, De jaarlijkse Maritime government institutions (Agency NL, Syntens, NEA), research institutes (TNO, TU Delft, MARIN, Innovation Award werd in Information Centre Sustainable Shortsea Shipping) and other branch associations (including het leven geroepen bij het KVNR, VNSI, and HISWA). Various innovation incentives for the industry were developed through afscheid van Gerard Speld these collaborations. (2000) The annual Maritime An example is the development of the All Electric Ship Platform by Holland Marine Equipment Innovation Award was and the industry. Later the association picked up a market demand for an increased focus on founded on the occasion of environmental issues, which resulted in the establishment of the Ship Emissions Platform. the departure of Chairman Gerard Speld in 2000

Moritz Krijgsman (Alewijnse Marine Technology):

“The branch association provides me with extra contacts with design companies, shipyards and the supply industry. We increasingly see possibilities to achieve joint developments and build prototypes in consortiums.” innovation

57 innovatie

Winnaar Maritime Innovation Award 2008: de SafeWinch van Machine- & Lierenfabriek C. Kraaijeveld BV Winner of Maritime Innovation Award 2008: SafeWinch by Machine- & Lierenfabriek C. Kraaijeveld BV Innovatiestimulering door overheid In 2005 en 2006 werd door zowel overheid als de branche veel gedaan aan het tot stand brengen van nieuwe innovatieregelingen: • De pilot-regeling Innovatie Prestatie Contracten (IPC) werd opgepakt en binnen enkele maanden hadden 29 MKB-bedrijven een plan voor drie jaar opgesteld. Naast de eerste pilot werden nog twee andere IPC’s opgestart door Holland Marine Equipment.

• De Innovatie Impuls voor de Zeescheepvaart van het Ministerie van Verkeer & Waterstaat (10 miljoen euro), later bekend als de Subsidieregeling Maritieme Innovatie (SMI), waarvoor NML samen met enkele belangrijke Nederlandse rederijen, de maritieme maakindustrie en kennisinstellingen de Maritime Innovation Board (MIB) vormde. Uiteindelijk werden via de inzet van Holland Marine Equipment ruim 30 SMI projecten opgestart met zo’n 100 betrokken bedrijven.

• De Omnibusregeling vanuit het Ministerie van Economische Zaken, dat de maritieme cluster heeft uitgedaagd een strategische agenda voor te leggen. Resultaat: ‘maritiem’ werd één van de sleutelgebieden van het Maritiem Innovatie Platform (MIP) onder leiding van oud-minister- president J.P. Balkenende. Vanuit het MIP werden vier innovatieconsulenten aangewezen - waaronder één bij Holland Marine Equipment en één bij Scheepsbouw Nederland - om de innovatiekracht van het MKB te vergroten.

• Via de Subsidieregeling Innovatieve Binnenvaart konden binnenvaartondernemers een innovatief project indienen bij Holland Marine Equipment.

Aangezien de bovengenoemde regelingen ten einde liepen presenteerde de Maritime Innovation Council in november 2010 de nieuwe, clusterbrede, innovatieagenda voor de maritieme sector: ‘Nederland: De Maritieme Wereldtop’. Deze agenda bouwde verder aan de successen van de huidige maritieme innovatieregelingen, zoals het Maritieme Innovatie Programma (MIP) en de Subsidieregeling Maritieme Innovatie (SMI). In april 2011 presenteerde de branche vier centrale thema’s waarin zij in de komende jaren wil excelleren. In april 2011 presenteerde de branche de thema’s waarmee zij de komende jaren wil excelleren. Dat zijn ‘Het winnen van grondstoffen en duurzame energie op zee’, ‘Het schone schip’ en ‘Het slimme schip’. Deze thema’s zijn verwerkt in het advies van de Topsector Water. Hiermee toont de maritieme sector haar innovatiekracht.

Jos van der Tak (Van Lessen en Punt Holding BV):

‘De bredere kijk van Holland Marine Equipment op het hele maritieme gebeuren biedt veel meerwaarde. Daarnaast beschouw ik Holland Marine Equipment als een prikkel tot innovatie.”

58 Government stimulated innovation In 2005 and 2006 both the government and the branch put in a great deal of effort to establish new innovation schemes: • The Innovation Performance Contracts (IPC) pilot scheme was welcomed with a great deal of enthusiasm. Within several months, 29 SMEs had developed a three-year plan. Two other IPCs were initiated by Holland Marine Equipment after the first pilot.

• The Innovation Impulse for Sea Shipping from the Ministry of Transport, Public Works and Water Management (10 million euros), later known as the Maritime Innovation Subsidies Regulation (SMI), for which the Dutch Maritime Network (NML) established the Maritime Innovation Board (MIB) with several major Dutch shipping companies, the maritime manufacturing industry and research institutes. Eventually the efforts of Holland Marine Equipment helped initiate around 30 SMI projects involving approximately 100 companies.

• The Omnibus Regulation from the Ministry of Economic Affairs, which challenged the maritime cluster to submit a strategic agenda. The result was that ‘maritime’ became a key policy area for the government and the Prime Minister at the time, J.P. Balkenende, set up the Maritime Innovation Programme (MIP). Four innovation consultants were appointed from the MIP - including one at Holland Marine Equipment and one at Holland Shipbuilding Association (Scheepsbouw Nederland) – to increase the innovative strength of SMEs.

• Via the Subsidy Programme for Inland Shipping inland shipping companies were able to submit innovative projects to Holland Marine Equipment.

Jos van der Tak (Van Lessen en Punt Holding BV):

‘The broader perspective Holland Marine Equipment has of the entire maritime business is of great added value. I also consider Holland Marine Equipment as an excellent stimulator of innovation.”

As the abovementioned programmes were concluded, the Maritime Innovation Council presented the new cluster-wide innovation agenda for the maritime sector in November 2010, The Netherlands: Leading in the Maritime World (Nederland: De Maritieme Wereldtop). This agenda was built on the successes of the maritime innovation programmes, such as the MIP and the Maritime Innovation Subsidies Regulation (SMI). In April 2011 the branch introduced four central themes in which it aims to excel over the coming years. These so-called ‘Blue Diamonds’ are Mining at Sea, the Clean Ship, the Smart Ship and the Networked Ship, themes that emphasise the importance the maritime industry attaches to joint innovation and the development of knowledge.

COMPOSITIE workshop 2006 2006 COMPOSITION workshop

innovation

59 “Wat er nog is, dat moet blijven” interview

“Het is een goede zaak dat een organisatie waarmee Nederland afscheid heeft genomen als Holland Marine Equipment bestaat, van Nedlloyd is tekenend voor de verminderde richting de politiek, het publiek en de klanten”, belangstelling voor de scheepvaart. Wat is vindt Hans Huisman, directeur nieuwbouw er nog overgebleven van de Nederlandse van ER Schiffahrt in Hamburg en jurylid rederijen? Kijk, wat er nog is, dat moet blijven. van de Maritime Innovation Award. “Dat En daar is Holland Marine Equipment goed ze een eenduidig signaal kunnen afgeven voor, om dat uit te dragen en te behartigen.” als er problemen zijn in de sector, ik denk bijvoorbeeld aan oneigenlijke subsidies aan de scheepsbouw in andere landen.

In het geval van de scheepvaart komt er nog iets bij: ontzettend veel mensen hebben er geen idee meer van wat die betekent voor onze economie. Vroeger kwamen de schepen in de haven bij de stad; tegenwoordig moet je een dagtocht organiseren om een schip te zien. De mensen beleven de scheepvaart niet meer, zo is de praktijk van alledag. Het gemak

Hans Huisman van ER Schiffahrt in Hamburg

60 Hans Huisman from ER Schiffahrt in Hamburg

“Hold on to what we have”

“It is good that there is an organisation like out Nedlloyd is symptomatic of the diminished Holland Marine Equipment when it comes interest in maritime activities. How much is left to our dealings with politicians, the public of the Dutch shipping companies? Publicising and clients,” says Hans Huisman, Director and defending their interests is something Newbuildings of ER Schiffahrt in Hamburg and that Holland Marine Equipment can do well. member of the jury for the Maritime Innovation We should hold on to what we still have in the Award. “It can give a clear signal if there Netherlands.” are problems in the industry such as unfair subsidies to the shipbuilding industry in other countries.

Where shipping is concerned, there is another factor, however: A lot of people no longer have any idea of what it represents for our economy. Where you once had ships arriving in harbours near the cities, you now need to organise a daytrip just to see one. People no longer experience shipping as an everyday practice. The ease with which the Netherlands pulled

interview

61 trainingen

Specifieke maritieme kennis primaire behoefte

Holland Marine Equipment werd in 1986 opgericht ter bevordering van export. Vervolgens werd innovatie als speerpunt toegevoegd. En omdat alleen goed opgeleide medewerkers in staat zijn baanbrekende innovaties te realiseren, met wereldwijde afzet, vormde opleidingen per 2000 tezamen met export en innovatie een logische drieluik.

Voorloper van het aanbod van Holland Marine Equipment waren de trainingen op mechanisch en elektronisch vlak verzorgd door Stichting Branchecentrum Maritieme Technologie (branchebreed initiatief). Er bleek echter behoefte aan specifieke maritieme trainingen. Uit de in 2000 gehouden enquête bleek dat de meeste belangstelling uitging naar cursussen op het gebied van veiligheid, Letter of Credit (LC), leveringsvoorwaarden, overzicht van regelgeving en een maritieme introductiecursus.

Gert-Jan Huisink directeur HME BV:

“Het is inspirerend om te zien dat ook experts uit onze achterban hun kennis willen delen. Het geeft een aanzuigende werking op medewerkers van werven, rederijen, overheid en docenten van zeevaartscholen.”

Opleidingsbehoeften leden als basis Voor het opzetten van trainingen startte de vereniging een samenwerking met het Da Vinci College. In november 2000 zag de eerste cursus het daglicht: ‘VOL/VCA voor de maritieme sector’, gevolgd door de ‘Maritieme Introductiecursus’ in februari 2001.

Eind 2002 waren er zes trainingen en werd de Opleidingscommissie opgericht om de pijler verder te professionaliseren. De commissie, bestaande uit afgevaardigden van lidbedrijven, presenteerde de toekomstplannen in het Trainingskompas 2003/2004, met daarin een uitbreiding van het aanbod op basis van de wensen van de leden.

Training Onboard Noise and Vibration Onboard Noise and Vibration Course

62 Basic need for maritime specific knowledge

Holland Marine Equipment was primarily established in 1986 to stimulate export, with innovation only being added as a key objective later. And because only well-educated employees are capable of realising revolutionary innovations for the global market, education was added to export and innovation as a logical third goal in 2000.

The forerunner of the Holland Marine Equipment offer in education was a series of courses in the field of mechanics and electronics organised by the Branch Centre for Maritime Technology Foundation (a cross-sector initiative). It became clear, however, that there was a demand for specific maritime courses. A survey held in 2000 showed that the interest was mainly in courses in the field of safety, Letters of Credit (LC), delivery conditions, regulation overviews and a maritime introduction course.

Gert-Jan Huisink Director HME BV:

“It is inspiring to see experts from member companies prepared to share their knowledge. It has a very positive effect on employees from yards, shipping companies, government authorities and maritime colleges.”

Members’ educational demands as basis To develop these courses, the association collaborated with the Da Vinci College. The first course started in November 2000 with ‘VOL/VCA (Safety for Managers) in the maritime sector’, followed by the ‘Maritime Introduction Course’ in February 2001.

In late 2002 six courses had been developed, and an Education Committee was established to further professionalise the process. The committee, which consisted of representatives from member companies, presented its plans for the future in the ‘Training Compass 2003/2004’, which included an expansion of the course programme based on the demands of members.

Mijke Zabel of Radio Holland Netherlands BV on the Maritime Introduction Course:

“The strong points of this course are the wide range of speakers and their enthusiasm.” training

63 trainingen

Mijke Zabel van Radio Holland Netherlands BV over de Maritieme Introductie:

“De sterke punten van deze cursus zijn de wisseling van sprekers en het enthousiasme waarmee werd verteld.”

Het probleem van aantrekken van nieuw, goed opgeleid personeel met maritieme kennis werd inmiddels steeds groter. Bedrijven moesten er alles aan doen om bestaand personeel te behouden en nieuwe medewerkers zo snel mogelijk in te werken. Kortdurende maritiem specifieke opleidingen waren vaak niet voorradig bij gevestigde cursusaanbieders en dus moeilijk in een persoonlijk opleidingstraject in te passen. De door Holland Marine Equipment opgezette trainingen vormden korte modules die hierin wel voorzagen.

Samenwerking in de cluster Onder de vlag van Stichting Nederland Mari- tiem Land richtte Holland Marine Equipment in 2004 samen met HISWA Vereniging en VNSI het Maritiem Onderwijsforum Maakindustrie op. Samen wilden de verenigingen bereiken dat onderwijs en bedrijfsleven in de maritieme maakindustrie beter op de elkaar afgestemd waren en dat het kennisniveau in de industrie verder omhoog ging.

De samenwerking kreeg tevens vorm in de ‘human capital roadmap’ (2006), dat in het kader van het Maritiem Innovatie Programma van het Ministerie van Economische Zaken werd uitgevoerd. Onder de vlag van Scheeps- bouw Nederland zet de vereniging zich actief in voor hoogwaardig, maritiem technisch onderwijs, het aantrekken van nieuw personeel en het behoud van bestaand personeel.

Robin Fearnley, BMT over Onboard Noise & Vibration:

“The training was pitched at the right level for people in the industry and the trainers managed to keep the lecturers interesting.”

Bestaande kennis uit de sector benutten In 2007 werd bij HME BV een trainingsmanager aangesteld, groeide het cursusaanbod verder, ontstonden meer samenwerkingsverbanden (o.a. met het Scheepvaart- en Transport College, TU Delft en TNO) en werd het aanbod nationaal en internationaal vermarkt. In 2011 bestaat het totaal aanbod uit 15 vaste trainingen en cursussen op diverse kennisniveaus.

Annas EI Ghouche van Pon Power BV over ‘Dieselmotoren in de maritieme industrie’:

“Goede wisselwerking tussen theorie en praktijkvoorbeelden aan de hand van uitstekend lesmateriaal.”

64 The problem of attracting new, well-trained personnel with maritime knowledge continued to grow. Companies had to put all their efforts into holding on to their existing personnel and settling in new staff as quickly as possible. Short-term maritime specific courses were often unavailable at established educational institutes and, therefore, difficult to include in a personal education trajectory. The courses developed by Holland Marine Equipment consisted of short modules that filled this gap.

Robin Fearnley of BMT about Onboard Noise & Vibration:

“The course was pitched at the right level for people in the industry and the speakers ensured that the lectures were interesting.”

Cooperation in the cluster Under the flag of the Dutch Maritime Network (NML), Holland Marine Equipment established the Manufacturing Industry Maritime Education Forum with the HISWA Association and the Netherlands’ Shipbuilding Industry Association (VNSI) in 2004. The joint goal was to harmonise education and industry within the maritime manufacturing sector and increase the knowledge level within the industry.

The cooperation further took shape with the ‘human capital roadmap’ (2006), which was implemented as part of the Maritime Innovation Programme of the Ministry of Economic Affairs. Under the colours of the Holland Shipbuilding Association, Holland Marine Equipment actively dedicated itself to providing high-quality maritime technical education, attracting new employees and retaining existing personnel.

Utilising existing knowledge in the sector In 2007 HME BV appointed an education manager and the number of courses continued to grow. More joint ventures were developed (for example with the Shipping and Transport College, Delft Technical University and TNO) and the courses were marketed nationally and internationally. Currently, in 2011, the total course offer has grown to 15 permanent courses at all knowledge levels.

Annas EI Ghouche of Pon Power BV on ‘Diesel engines in the maritime industry’:

“A good interaction between theory and practical examples by means of excellent teaching material.”

training

65 nice to know

Pionieren in Brazilië Pioneering in Brazil

Op 11 april 2008 vroeg president Luiz Inácio Lula da Silva van During an official lunch with the Dutch Queen Beatrix on 11 Brazilië tijdens de staatslunch met Koninging Beatrix om samen- April 2008, President Luiz Inácio Lula da Silva of Brazil asked for werking met Nederlandse scheepsbouwcluster. cooperation with the Dutch shipbuilding cluster.

Lula, die ook als staal- Lula, who used to work as arbeider bij de scheeps- steel worker at the Brazilian werf van Verolme in Verolme shipyard, explained Brazilië werkte, wilde his desire to invest 200 de komende jaren 200 billion in improving the miljard uittrekken voor infrastructure of his country verbetering van de infra- over the coming years, and structuur in zijn land en how he saw the Netherlands zag Nederland als een as an important provider belangrijke leverancier of maritime expertise: van maritieme expertise: “I draw your attention to “I draw your attention to the ambitious reforms in the ambitious reforms our country’s shipbuilding in our country’s and port sectors, which shipbuilding and port are areas in which the sectors, which are Netherlands has particular areas in which the interest and skills.” Partly Netherlands has as a result of the positive particular interest and skills.” Mede naar aanleiding van de signals from Brazil, Dutch Minister of Transport, Public Works positieve signalen vanuit Brazilië, leidde Minister Eurlings in and Water Management Camiel Eurlings led a Holland Marine maart 2009 een Holland Marine Equipment-handelsmissie naar Equipment trade mission to the country in March 2009. dit land. nice to know Leuke capriolen om voor elkaar te krijgen (Mis)adventure wat je wilt

“We gingen op advies van de EVD “On the recommendation of the EVD met een groep leveranciers naar (now Agency NL) a group of suppliers Cruise & Ferry in Miami. Was de kist went to the Cruise & Ferry exhibition met alle kaas en worst voor het in Miami. Unfortunately the crates of paviljoen naar Dubai verscheept! cheese and sausage intended for the pavilion were shipped to Dubai. Op Schiphol hebben we allemaal van alles gekocht, her en der in tassen, We had to stock up at Amsterdam jassen, zakken en koffers gestopt. Schiphol Airport, carrying the food in Zenuwachtig voor de douane, gil- our bags, coats, pockets and suitcases. lend van de lach na de douane. Op After nervously passing through de beurs zelf moesten we het door customs, we boarded our aircraft crying Grolsch gesponsorde bier weer te- with laughter. Once at the exhibition rugkopen. Sociaal een zeer geslaagde we had to buy back the beer that had week, qua markt verkeerd, maar de been sponsored by the brand Grolsch. binding onderling was fantastisch.” Although not so successful in market terms, it was a great week socially and the feeling of togetherness was fantastic.”

66 Spreek de taal van je klant Learn your clients’ language

Kees Lagendijk, 30 jaar actief in de export van machinekamer- During a joint workshop in 2004, Kees Lagendijk - who has elektronica, wees in 2004 tijdens een gezamenlijke workshop decades of experience in the export of engine room electronics op het grote belang van kennis van de etiquette en gebruiken in - pointed out the major importance of understanding the andere landen. etiquette and customs of foreign countries.

“In Duitsland spreken ze nog altijd met twee woorden, een “Get to know the cultural differences or you may come across Japanner buigt wanneer hij zijn visitekaartje aanbiedt, Zuid-Ame- as rude to potential business partners, who may then refuse rikanen omhelzen elkaar, Russen kussen en Arabieren vinden het to do business with you at all. Politeness is still essential in onbeschoft wanneer je met je benen over elkaar zit.” Bedrijven Germany, and the Japanese always bow when they offer you their kunnen volgens Lagendijk ook betere een oudere man naar het business card. South Americans embrace, Russians kiss, while buitenland sturen. “Die maakt, zeker in Azië, waar ouderdom Arabs find it rude if you sit with your legs crossed.” According to voor wijsheid staat, meer indruk dan een jonge hond.” Wisselen Lagendijk, companies are also better off sending older people van verkopers is uit den boze. “Daar snappen ze niks van. Men- abroad. “Especially in Asia, where age equals wisdom, more sen blijven in Azië hun hele leven bij één firma. In Japan begint elderly staff will make a greater impression than their younger de jongste generatie nu pas mondjesmaat te wisselen.” colleagues.” Changing between salesmen is a no-no. “They won’t understand. In Asia people stay with their company their entire life. In Japan, the youngest generation is just starting to switch employers.”

Maritime Innovation Award winners

2001 NoReTex (Rubber Design BV) 2002 Carrousel Tug (Novatug BV) Flexible Tank Modules (Holvrieka–Nirota BV) 2004 UniMACS® Blueline integrated bridge system (Imtech Marine & Offshore BV) 2005 PCL 600 Cutting Robot Line (HGG Profiling Equipment BV) EEx High Resolution Explosive-proof Colour Compact Camera (Orlaco Maritime CCTV BV) nice to know 2006 EPS Thruster™ (Van der Velden® Marine Systems) 2007 Subsea complex pipe laying systems (Huisman-Itrec) Total Welding Robot System with Rinas Weld (Kranendonk Production Systems BV) 2008 SafeWinch (Machine- & Lierenfabriek C. Kraaijeveld BV) 2009 ENC-Track (Datema Delfzijl) 2010 Ampelmann (Ampelmann Operations BV) Winnaars Maritime Innovation Award

2001 NoReTex (Rubber Design BV) 2002 Carrousel Tug (Novatug BV) Flexibele Tankmodules (Holvrieka–Nirota BV) 2004 UniMACS® Blueline integrated bridge system (Imtech Marine & Offshore BV) 2005 PCL 600 snijrobotlijn (HGG Profiling Equipment BV) EEx Hoge resolutie Explosieveilige Kleuren Compact Camera (Orlaco Maritime CCTV BV) 2006 EPS Thruster™ (Van der Velden® Marine Systems) 2007 Subsea complex pipe laying systems (Huisman-Itrec) Totaal Lasrobotsysteem met Rinas Weld (Kranendonk Production Systems BV) 2008 SafeWinch (Machine- & Lierenfabriek C. Kraaijeveld BV) 2009 ENC-Track (Datema Delfzijl) 2010 Ampelmann (Ampelmann Operations BV) nice to know 67 “Holland Marine Equipment staat stevig op kaart” interview

”In 1998 maakte ik voor het eerst kennis met die nog lang niet teneinde lijkt, maar die de voorzitter en directeur van Holland Marine wel steeds complexer wordt door de snelle Equipment. Zij kwamen met een missie: internationalisatie van de Nederlandse erkenning als maritieme brancheorganisatie bedrijven, de grote druk om snel en veel te die ook onderdeel was van de maritieme innoveren, goede mensen aan te trekken cluster. In april 1997 was op initiatief van het en op te leiden, in Europa te lobbyen, te Ministerie van Verkeer en Waterstaat door het communiceren met jongeren en beleidsmakers, bedrijfsleven de Stichting Nederland Maritiem en nog veel meer.” Land opgericht met een vertegenwoordiging van zes sectoren, en de maritieme toeleveranciers waren daar niet bij. Holland Marine Equipment had destijds 47 leden en wij twijfelden aan de claim dat zij een belangrijke sector vertegenwoordigden.

Een sectorstudie bevestigde het economisch belang en de omvang van de maritieme toeleveranciers binnen de cluster. In de afgelopen 13 jaar heb ik met bewondering gezien hoe Holland Marine Equipment is gegroeid, haar activiteiten heeft verbreed en verdiept. Kortom Holland Marine Equipment staat stevig op de kaart. Het is een successtory

Niko Wijnolst voorzitter Stichting Nederland Maritiem Land

68 Niko Wijnolst Chairman Dutch Maritime Network

“Holland Marine Equipment is firmly on the map”

“I first met the president and CEO of Holland it is becoming more complex thanks to the Marine Equipment in 1998 when the association rapid internationalisation of Dutch companies came to me with a mission: To be recognised as and the pressure to innovate quickly, attract a trade association within the maritime cluster. and train good people, lobby in Europe, In the previous year, the business community communicate with young people and policy had established the Netherlands Maritime makers, and much more besides.” Network Foundation at the initiative of the Ministry of Transport, Public Works and Water Management. The foundation was established by representatives from six sectors, but initially excluded maritime suppliers - at the time, Holland Marine Equipment had 47 members, and we doubted the claim that they represented an important sector.

A later sector study confirmed the economic size of the maritime suppliers and their importance to the cluster, however. Over the past 13 years I have watched with admiration how Holland Marine Equipment has expanded, broadened and deepened its activities. In other words, it is now firmly on the map. And this success story is far from over, although

interview

69 ketensamenwerking

Collectief belang, collectief handelen

Naast onderwerpen specifiek voor de maritieme toeleveranciers waren er zaken die betrek- king hadden op de gehele maritieme sector. In toenemende mate werden items branchebreed aangepakt om zo het beste voor de markt voor elkaar te krijgen.

Bij de oprichting van Holland Marine Equipment kwam de samenwerking met andere branches binnen de maritieme sector reeds aan de orde. Een eerste verkenning tot nader samenwerken met onder andere IRO, VNSI en KVNR liet echter zien dat de tijd nog niet rijp was. De focus van de meeste deelnemende bedrijven lag op exportbevordering en niet op branche-initiatieven.

De gezamenlijke belangenbehartiging kwam in 1997 op gang met de start van Nederland Maritiem Land (NML). Deze Stichting had als primair doel het promoten en versterken van de Nederlandse maritieme cluster. De maritieme toeleveranciers traden toe in maart 1999, waarmee NML 11 sectoren omvatte: zeescheepvaart, havens, offshore, waterbouw (baggeren), binnenvaart, marine, scheepsbouw, maritieme toeleveranciers, watersportindustrie, maritieme dienstverlening en visserij.

Gezamenlijke Maritieme toeleveranciers willen samenwerken ledenbijeenkomst met IRO De wens van de lidbedrijven was inmiddels veranderd en het stimuleren van branchebrede bij IHC Merwede samenwerking kreeg prioriteit. Zo kwam in 1999 uit de technologiecommissie naar voren dat op Joint member event with het gebied van informatie-uitwisseling nog veel verbeterd kon worden. Men wilde als toeleverancier IRO at IHC Merwede graag co-maker of co-engineer zijn in een netwerk en eerder bij het ontwerp en bouwproces van een schip betrokken worden om zodoende een beter (totaal-)product af te leveren.

Branchebrede activiteiten van start In 2002 werd de strategische positionering van Holland Marine Equipment gewijzigd. Dit betekende verdere concentratie op de onderlinge relaties met de andere maritieme branches. Op strate- gisch niveau werd de samenwerking met de scheepsbouw- en rederswereld geïntensiveerd (VNSI en KVNR), terwijl op operationeel niveau aansluiting werd gezocht bij branches als IRO (offshore) en HISWA (jachtbouw), met name op exportgebied.

Rob Alblas secretaris Holland Marine Equipment 1986-1996:

“Mooi om te zien dat anno 2011 de ketensamenwerking, in Nederland én Europa, verder uitgebouwd wordt. In de beginjaren van Holland Marine Equipment waren de plannen er al voor meer samenwerking. De tijd was er echter nog niet rijp voor.”

70 Gezamenlijk project Platform Scheepsemissies Joint project on Platform Ship Emissions

Collective interests, collective actions

In addition to subjects specific to maritime suppliers, there are also issues that involve the entire maritime sector. These are being increasingly approached across the entire branch to achieve the best possible results.

Cooperation with other branches within the maritime sector was already an issue when Holland Marine Equipment was first established. An initial exploration into closer cooperation with organisations such as the Association of Dutch Suppliers in the Oil and Gas Industry (IRO), the Dutch Shipbuilding Industry Association (VNSI) and the Royal Dutch Shipowners’ Association (KVNR) showed, however, that the time was not yet right: The focus of most member companies was on export promotion rather than branch initiatives.

Joint representation got off the ground in 1997 with the start of the Dutch Maritime Network (NML), the primary goal of which was to promote and strengthen the Dutch maritime cluster. The maritime suppliers joined in March 1999, increasing the number of sectors in NML to 11: Sea shipping, ports, offshore, hydraulic engineering (dredging), inland shipping, navy, shipbuilding, equipment suppliers, watersports, maritime services and fishery.

Rob Alblas Secretary Holland Marine Equipment 1986-1996:

“It is good to see that cooperation throughout the chain has further increased in 2011 in both the Netherlands and Europe. There had been plans for greater collaboration in the early years of Holland Marine Equipment, but the timing just wasn’t right.”

Maritime suppliers seek cooperation Gradually the wishes of the member companies changed and the stimulation of cross-sector cooperation became more of a priority. The technology commission showed in 1999, for example, that there were plenty of improvements to be made in the field of information exchange. Supply companies wanted a co-maker or co-engineer in their network and to be involved in the shipbuilding process at an earlier stage in order to deliver a better (overall) product. branch cooperation

71 ketensamenwerking

Honderden branchegenoten ontmoetten elkaar tijdens het Maritime Awards Gala Maritime Awards Gala: Platform for hundreds of maritime experts

In 2006 werd het eerste Maritime Awards Gala georganiseerd: hiermee hadden de Koninklijke Nederlandse Vereniging van Technici op Scheepvaartgebied (KNVTS), Holland Marine Equipment en VNSI in samenwerking met Stichting Ondersteuningsfonds Nationaal Instituut voor Scheep- vaart en Scheepsbouw (NISS) een netwerkplatform gecreëerd voor de gehele Nederlandse maritieme industrie. Tijdens latere edities haakten de HISWA en KVNR aan. Zo ontstond een branchebreed netwerkevenement voor zo’n 700 personen.

VVD-Kamerleden Paul de Krom en Charlie Aptroot over de oprichting van Scheepsbouw Nederland (2008):

“Wie groter is, heeft een duidelijkere stem. Het is voor ons goed dat we een solide belangenbehartiger als aanspreekpunt hebben.”

Scheepsbouw Nederland Een duidelijk voorbeeld van samenwerking in de branche vormde in 2008 de oprichting van Scheepsbouw Nederland, de gezamenlijke vereniging van Holland Marine Equipment en VNSI. De maritieme toeleveranciers en scheepswerven waren in de voorgaande jaren gelijkwaardigere partners geworden en kwamen door Scheepsbouw Nederland nog dichter tot elkaar.

Versterken van de synergie met de andere maritieme branches was één van de strategieën uit het in 2008 door Scheepsbouw Nederland gepresenteerde rapport ‘5x aanpakken’. De werkprocessen bij ontwerp, bouw en onderhoud moesten beter op elkaar worden afgestemd. Het ging niet alleen om technische aspecten (bijvoorbeeld uitwisseling van werkgegevens), maar ook om vertrouwen tussen samenwerkingspartners.

Eén van de eerste resultaten zag in september 2008 het daglicht: de brancheorganisaties HISWA, Vereniging, VBKO, IRO en Scheepsbouw Nederland bundelden hun inzet om in het maritieme onderwijs een opleidingsinfrastructuur op te zetten op MBO-, HBO- en WO-niveau. In 2011 resulteerde de samenwerking van de branches in de Maritime Week, met daarin vele sector brede activiteiten om de sector nationaal en internationaal te promoten.

Hans de Boer algemeen directeur IRO:

“Ik ken Holland Marine Equipment vanuit twee aspecten: vanaf jaren 90 als lidbedrijf (Bodewes Winches) en sinds 2000 als directeur van IRO. Als IRO hebben wij nu al vele jaren een uiterst prettige samenwerking op het gebied van algemene belangenbehartiging, exportbevordering (beurzen) en gezamenlijke ledenbijeenkomsten.” 72 The beginning of brand-wide activities The strategic positioning of Holland Marine Equipment changed in 2002, leading to a further concentration on relationships with other maritime branches. The cooperation with shipbuilding and the shipping industry (VNSI and KVNR) was intensified, while alliances were also sought with industries such as IRO (offshore) and HISWA (yachtbuilding) on an operational level in general and in export matters in particular.

Paul de Krom and Charlie Aptroot members of the Dutch Lower House for the People’s Party for Freedom and Democracy (VVD) on the establishment of the Holland Shipbuilding Association (2008):

“The larger the organisation, the louder its voice. We benefit from having a reliable representative as a contact.”

The first Maritime Awards Gala was organised in 2006 by the Royal Netherlands Society of Professionals in Shipping Technology (KNVTS), Holland Marine Equipment, VNSI and the National Institute for Shipping and Shipbuilding Support Foundation (NISS). This offered a networking platform for the entire Dutch maritime industry and both HISWA and KVNR joined for later editions. The result today is a cross-sector networking event of around 700 people.

Holland Shipbuilding Association (Scheepsbouw Nederland) A clear example of cooperation in the branch was the establishment of the Holland Shipbuilding Association (Scheepsbouw Nederland) in 2008, the joint association of Holland Marine Equipment and VNSI. The maritime suppliers and shipyards had become equal partners over the previous years and became even closer via Holland Shipbuilding Association.

Strengthening the synergy with other maritime branches was one of the strategies from the report presented by Holland Shipbuilding Association in 2008. Called ‘Five Strategies for the Future’, it aimed to harmonise the working processes involved in design, construction and maintenance. This included both the technical aspects (such as exchanging work data) as well as the degree of trust between the project partners.

One of the first results became clear in Brancheorganisaties HISWA, September 2008: The branch organisations Vereniging, VBKO, IRO en the HISWA Association, Dutch Association Scheepsbouw Nederland of Contractors in Dredging and Shore and bundelden in 2008 hun Bank Protection (VBKO), IRO and the Holland inzet om in het maritieme Shipbuilding Association joined forces to onderwijs een opleidings- establish an education infrastructure for infrastructuur op te zetten intermediate and higher vocational and op MBO-, HBO- en university maritime education. WO-niveau In 2011 the cooperation between the branches HISWA, VBKO, IRO and resulted in the Maritime Week, which included Holland Shipbuilding many sector-wide activities aimed at promotion Assiociation joined forces on a national and international level. to establish an education structure

Hans de Boer General Manager IRO:

“I came to Holland Marine Equipment from two perspectives: As a member company since the early 1990s (Bodewes Winches) and as Director of IRO since 2000. With IRO we enjoyed excellent cooperation in the field of general representation, export promotion (exhibitions) and joint member meetings for many years.” branch cooperation

73 interview

“Holland Marine Equipment is de toekomst van onze maritieme historie”

“Holland Marine Equipment is een zeer Wat de toekomst betreft hoop ik dat ze de ondernemende brancheorganisatie die nuchtere Rotterdamse mentaliteit zullen blijven wereldwijd de belangen van de Nederlandse behouden.” maritieme toeleveringsindustrie goed op de kaart zet. Voor FME-CWM is Holland Marine Equipment één van de belangrijkste pijlers onder het maritieme cluster. Door de samenwerking in de keten brengt Holland Marine Equipment innovaties tot stand die voor de rest van de industrie en economie van groot belang zijn. Holland Marine Equipment is de toekomst van onze maritieme historie. De VOC-mentaliteit is er nog steeds en dat houden we graag zo.

Een hoogtepunt is het ontstaan van de samenwerking met VNSI in de koepel Scheepsbouw Nederland. Ik heb hier zelf een bijzondere rol in mogen vervullen en ik denk dat deze samenwerking voor alle betrokken partijen winst heeft opgeleverd.

Jan Kamminga voorzitter van de FME-CWM

74 Jan Kamminga Chairman of FME-CWM

“Holland Marine Equipment is a highly I hope that we never lose the VOC spirit of entrepreneurial trade association that serves Dutch shipping. Holland Marine Equipment is the worldwide interests of Dutch maritime the future of our maritime history. It embodies suppliers very well. At FME-CWM, we consider the spirit of the former Dutch East India Holland Marine Equipment to be one of the Company, and we wouldn’t have it any other key pillars supporting the maritime cluster - it way.” fosters cooperation across the chain, facilitating innovations that are of major importance to the rest of the industry.

A highlight in this evolution has been the cooperation with the Netherlands Shipbuilding Industry Association (VNSI) under the auspices of the Holland Shipbuilding Association. I have had the privilege of participating in this myself, and I think that the partnership has been fruitful for all involved.

interview

“Holland Marine Equipment is the future of our maritime history”

75 klassebureaus

Klassebureaus uitlijnen: een lange adem

Elke toeleverancier krijgt te maken met klassebureaus, oftewel classificatiemaatschappijen. In de ogen van veel bedrijven worden er onterechte criteria gehanteerd en is het kostenniveau te hoog. In 2001 ging Holland Marine Equipment de discussie aan met classificatiebureaus.

Holland Marine Equipment publiceerde na onderzoek naar de dienstverlening van de klassebureaus het rapport ‘Classificatiemaatschappijen: een klasse apart’. De belangrijkste conclusies: er ging veel geld verloren door dubbele keuringen en tijdrovende procedures. Volgens sommigen was er zelfs sprake van een ongelijk speelveld met buitenlandse concurrenten, die eenvoudiger aan hun goedkeuring kwamen.

Internationale aanpak Al snel bleek dat de problematiek internationaal moest worden aangepakt. De nationale klassebureaus verwezen namelijk steevast door naar hun internationale moederorganisaties. De Europese koepelorganisatie European Marine Equipment Council (EMEC) bood soelaas. Samen met Duitsland, Oostenrijk en Noorwegen werd de werkgroep ‘Efficient Classification’ geformeerd en zijn de problemen bij de hoofdkantoren van de klassemaatschappijen aangekaart. Zoals verwacht stond de klasse niet te trappelen van enthousiasme en werd het een traject van lange adem.

Lid werkgroep Marcel Somers (Alfa Laval Aalborg Nijmegen):

“De classificatiebureaus hanteren verschillende certificaat- en keurkosten en er is geen goed beeld vooraf (prijslijst o.i.d.). Er lijkt nog steeds veel weerstand bij de klassebureaus om hier verandering in te brengen. Deelname aan de werkgroep ‘Klasseregels’ heeft ons in ieder geval meer bewust gemaakt van de mogelijkheden om zowel procesmatig als qua kosten de situatie te verbeteren.”

76 Aligning class societies: patience required

While all suppliers have to work with classification societies, many companies feel that they employ unjust criteria and add excessive costs. In 2001 Holland Marine Equipment started a debate with these classification societies.

After research into the services of classification societies, Holland Marine Equipment published the report ‘Classification societies: A class apart’ (Classificatiemaatschappijen: een klasse apart). The main conclusions were that a great deal of money was being wasted due to duplicated inspections and time-consuming procedures. According to some, this was creating an unequal playing field with non-Dutch competitors who had much less trouble acquiring approval.

International approach It soon became clear that the issues regarding classification had to be approached from an international perspective, as national classification societies consistently referred to their international mother organisations. The European umbrella organisation European Marine Equipment Council (EMEC) provided a solution. It established the work group ‘Efficient Classification’ together with Germany, Austria and Norway, which submitted problems to the head offices of the classification societies. As expected these organisations were anything but enthusiastic and the process required a great deal of patience.

Working group member Marcel Somers (Alfa Laval Aalborg Nijmegen):

“The classification societies apply different certification and inspection costs and there is no clear picture of these costs in advance - for example, with a price list. It seems that there is still quite a lot of resistance to change among these authorities. Participating in the ‘Class Regulations’ working group made us more aware of ways to improve the situation in terms of both processes and costs.”

classification societies

77 klassebureaus

EMEC begon tegelijkertijd een lobby bij de Europese Commissie. Die werd zich ervan bewust dat de houding en werkwijze van classificatiebureaus de Europese industrie en veiligheid niet altijd ten goede kwam. De Europese Commissie wees een rapporteur aan om de problematiek in kaart te brengen en met een voorstel te komen. Dit leidde in 2004 tot een concept richtlijn voor de harmonisatie van eisen en wederzijdse erkenning van certificaten door klassebureaus, gebaseerd op equivalente normen.

Om ondertussen in te spelen op de kennisbehoefte bij leden over hoe het beste om te gaan met klassebureaus, werd in 2004 gestart met de tweedaagse workshop ‘Toepassing classificatieregels voor elektrotechnische ontwerpers’.

Doel in zicht door verordening In 2006 werd de aftrap gegeven voor het opstellen van cases met concrete voorbeelden van problemen met de klassebureaus. In navolging hierop, publiceerde de Europese Commissie in mei 2009 een verordening. Deze verordening maakte deel uit van het Maritieme Veiligheidsprogramma van de Europese Commissie en kwam bekend te staan als Artikel10. Dit artikel was van groot belang voor de maritieme sector in het algemeen en maritieme toeleveranciers in het bijzonder. Door het accepteren van elkaars certificaten moesten de kosten voor bedrijven lager worden. Om het imple- mentatieproces te faciliteren werd een werkgroep met bedrijven opgericht.

Lid werkgroep Gérard Swagten (Bosch Rexroth):

“Het eenzijdig afdwingen van samenwerking tussen klassebureaus door de industrie geeft nog geen resultaten. Laten we een bredere samenwerking zoeken. Het opstellen van regelgeving voor nieuwe producten, verlenen van advies aan de industrie en het vertegenwoordigen van belangen in een vereniging van klassebureaus kunnen daar toe behoren, zodat we als branche tot een gewenst resultaat kunnen komen.”

Tijdens de internationale workshop ‘Efficient Class, The Way Forward’ in oktober 2009 werd meer duidelijk over het harmonisatieproces van klasseregels en het accepteren van elkaars certificaten. De door EMEC georganiseerde bijeenkomst bracht in Brussel Europese wetgevers, de maritieme industrie en klassebureaus vanuit de hele wereld bijeen. De Europese Commissie maakte duidelijk dat er werk aan de winkel was. Het was geen vraag meer of, maar wanneer de bevoegde klassebureaus elkaars certificaten zouden accepteren. Binnen vijf jaar moest een zichtbare progressie zijn gemaakt, anders lijkt aanvullende wetgeving onontkoombaar.

78 EMEC simultaneously started lobbying the European Commission to make it aware that the attitude and working methods of classification societies did not always benefit the European industry or safety. The EC appointed a monitoring body to analyse the problems involved and develop a proposal. This led to a concept guideline for the harmonisation of requirements and mutual recognition of certificates by class societies based on equivalent standards in 2004.

Meanwhile, to address the demand among members for knowledge on how to deal with classification societies, a two-day workshop was held by Holland Marine Equipment entitled ‘Application of classification regulations for electro-technical designers’.

Decree brings objectives in sight A compilation of concrete case studies of problems with classification was initiated in 2006, resulting in the European Commission publishing a decree in May 2009. This decree was part of the ECs Maritime Safety Programme and became known as Article 10. The article was of major relevance to the maritime sector in general, and maritime suppliers in particular, as accepting each other’s certificates meant cost reductions for the industry. A working group of businesses was established to facilitate the implementation process.

Greater clarity on the harmonisation process of classification regulations and the acceptance of each other’s certificates was achieved during the international workshop ‘Efficient Class, The Way Forward’ in October 2009. The meeting, organised by EMEC and held in Brussels, brought together European legislators, the maritime industry and classification societies from around the world. Although the European Commission made clear that there was plenty of work to be done, it was no longer a matter of whether the authorised classification societies would accept each other’s certificates, but when. If visible progress is not made within five years, however, additional legislation seems inevitable.

Working group member Gérard Swagten (Bosch Rexroth):

“The unilateral pressure from the industry for cooperation between classification societies has yet to yield any significant results and we need to find a broader basis for cooperation. This could include the development of regulations for new products, consulting the industry and representing interests in an association of classification societies. This may help the sector achieve the desired results.”

classification societies

79 interview

“Holland Marine Equipment betekent vooral een push voor innovatie”

“Holland Marine Equipment is een organisatie van Holland Marine Equipment die de eerste die sterk gericht is op dienstverlening aan de stappen heeft gezet en de ontwikkeling tot toeleveranciers voor de Nederlandse maritieme een Europese associatie in gang heeft gezet. markt, niet alleen landelijk, maar ook op Daarom wil ik in het bijzonder twee mensen Europees en internationaal niveau. Holland noemen die invloed op me hebben gehad, in Marine Equipment betekent vooral een push persoonlijk en professioneel opzicht: Martin voor innovatieve projecten en dienstverlening Bloem en Pim van Gulpen. Ontzettend aan de maritieme industrie. Holland Marine bedankt!” Equipment is een inspiratiebron voor de gehele Europese maritieme sector wat onder meer betreft efficiënte classificatie, de ontwikkeling van short sea shipping, succesvolle handelsmissies en de verspreiding van technologie. Holland Marine Equipment betekent voor mij persoonlijk als wel voor de EMEC een heleboel. Toen ik werd voorgesteld voor de functie van algemeen secretaris van de EMEC in 2005 was de voorzitter iemand

Paola Lancellotti van EMEC (European Marine Equipment Council) in Brussel

80 Paola Lancellotti of the European Marine Equipment Council (EMEC) in Brussels

“Holland Marine Equipment is an organisation Marine Equipment and had already taken strongly committed to service provision to the first steps towards the development of a Dutch maritime suppliers, in the Netherlands European association. Accordingly, I would like as well as in Europe and the wider world. It to specifically mention two people who have represents above all a push for innovative had a great influence on me, both personally projects and services in the maritime industry. and professionally: Martin Bloem and Pim van Holland Marine Equipment is a genuine Gulpen. Thank you so much!” inspiration for the entire European maritime sector when it comes to issues like efficient classification, the development of short sea shipping, successful trade missions, or the spread of technology.

Holland Marine Equipment means a lot to me personally, as well as to the EMEC as a whole. When I was first put forward as a candidate for the post of secretary general of EMEC in 2005, the Chairman was from Holland

interview

“Holland Marine Equipment is above all a push for innovation”

81 europa

Holland Marine Equipment aanjager Europese stem

Begin jaren 90 stond de maritieme toeleveringsindustrie niet op de kaart bij de Europese Commissie. De scheepsbouw wel, maar zonder equipment kan natuurlijk geen enkel schip gebouwd worden. De Brusselse visie moest veranderen.

De toeleveranciers vormden onbekend terrein voor de parlementsleden in Brussel. Samen met het Britse BMEC (nu Society of Maritime Industries) richtte Holland Marine Equipment daarom in 1991 de European Marine Equipment Council (EMEC) op. Het secretariaat werd gevoerd door BMEC in Londen, Hans Koomen (Holland Marine Equipment) was de president.

Het eerste resultaat van de Brusselse lobby door EMEC was de oprichting van het Maritime Industries Platform, gevolgd door de commissie Bangemann (situatie klassebureaus). Het bleek praktischer om in het Brusselse te zitten en het secretariaat verhuisde in 2000. Nieuwe secretaris- generaal werd Bernard Dognaux. Hierdoor kon er ook beter samengewerkt worden met CESA (Community of European Shipyards Associations), de Europese organisatie voor de scheepsbouwindustrie.

Hans Koomen als voorzitter EMEC op bezoek in Japan (1992) EMEC Chairman Hans Koomen visiting Japan in 1992

82 General Assembly van EMEC in Kroatië in 2007 The EMEC General Assembly Holland Marine Equipment strengthens in Croatia in 2007 the European voice

In stark contrast to the shipbuilding industry, the maritime supply industry was not on the European Commission’s agenda in the early 1990s. Yet no ships can be built without equipment and it was obvious that Brussels’ perspective needed to change.

Two decades ago the supply sector was unknown territory for the MEPs in Brussels. This is why Holland Marine Equipment established the European Marine Equipment Council (EMEC) in 1991 with the British BMEC (currently the Society of Maritime Industries). The Secretariat was in the hands of the BMEC in London, with Hans Koomen (Holland Marine Equipment) serving as President.

The first result of EMEC’s lobbying activities in Brussels was the setting up of the Maritime Industries Platform, followed by the Bangemann Commission, focused on issues surrounding classification authorities. After it proved to be more practical to be situated in Brussels, the Secretariat moved to Belgium in 2000, with Bernard Dognaux as the new Secretary-General. The move also improved cooperation with CESA (Community of European Shipyards Associations), the European organisation for the shipbuilding industry.

The chairmanship returned to Dutch hands in 2005 (2005-2006 Goof Hamers and 2006-2011 Pim van Gulpen). In early 2006, EMEC was strengthened by the appointment of a paid Secretariat (Paola Lancellotti) and the establishment of the EMEC Network.

Joint European strength Under Dutch chairmanship, EMEC founded a small organisation called EMECRID, which was based europe on the principle of ‘joint European strength’. It included various working groups that analysed the 83 europa Het voorzitterschap kwam in 2005 weer in Nederlandse handen (2005-2006 Goof Hamers en 2006-2011 Pim van Gulpen). EMEC kreeg begin 2006 meer body door het in werking stellen van een betaald secretariaat (Paola Lancellotti) en het op de kaart zetten van het EMEC Network.

Samen sterk vanuit Europa EMEC richtte onder Nederlands voorzitterschap een kleine organisatie op onder de naam EMECRID. Samen sterk vanuit Europa; de basisgedachte van EMECRID. In verschillende werkgroepen werd bekeken welke gezamenlijke mogelijkheden Europese toeleveringsbedrijven (MKB bedrijven) zien om de niet-Europese concurrentie voor te blijven. EMECRID is onderdeel van het Waterborne Technology Platform, waarin de R&D behoeften van de maritieme industrie in kaart gebracht worden.

Lobby in Europa blijft zeer belangrijk voor de branche. In 2011 heeft EMEC drie personeelsleden en vindt er een steeds nauwere samenwerking met de Europese collega´s van de scheepsbouw (CESA) plaats.

John Murray Chief Executive Society of Maritime Industries (previously BMEC):

“Ik ben verheugd Holland Marine Equipment te feliciteren met haar 25-jarig bestaan. Onze organisaties hebben veel gemeen en hebben samen de European Marine Equipment Council opgezet, omdat we beide één sterke Europese positionering in het belang van de gehele maritieme toeleveringsindustrie belangrijk vonden.”

Gezamenlijke nieuwjaarsreceptie EMEC en CESA in 2007 Joint New Year´s reception between EMEC and CESA in 2007

84 mutual opportunities for European supply companies (SMEs) to stay ahead of their non-European competitors. EMECRID is part of the Waterborne Technology Platform, which analyses the R&D needs of the maritime industry.

Lobbying in Europe continues to be of great importance to the branch. EMEC currently has three employees (2011) and is continuously enhancing the close cooperation with European colleagues in shipbuilding.

Social Programme van CESA General Assembly in Volendam juni 2010 CESA General Assembly outing to Volendam in june 2010

John Murray Chief Executive Society of Maritime Industries (previously BMEC):

“I am delighted to be able to congratulate Holland Marine Equipment on reaching its 25th anniversary. Our two organisations have much in common and were instrumental in creating the European Marine Equipment Council as we both saw the need for strong representation in respect of European policy issues which affect the marine equipment industry.”

europe

85 nice to know

Middenin de scheepsbouw At the heart of shipbuilding tijdens missie in Turkije during Turkey mission

Het bezoek aan Marmara Shipyard aan de baai van Izmit bleek The visit to Marmara Shipyard in the bay of Izmit during the een ietwat rumoerig, maar goed bezoek tijdens de handelsmis- trade mission to Turkey in 2005 was a successful, albeit slightly sie naar Turkije in 2005. noisy, affair.

De kantoorruimte van Marmara The offices of Marmara Shipyard bevond zich onder Shipyard were situated below beide slipways van de werf. Bo- the two slipways of the ven onze hoofden werden twee yard and ships were being schepen gebouwd! Het gedon- built above our heads as we der en geraas was dus niet van spoke. Small wonder our de lucht. conversations were drowned out by the din.

nice to know Afscheid van ‘ridder’ Henk Lacet Farewell to ‘Knight’ Henk Lacet

In 2002 ontving Henk Lacet voor zijn tomeloze inzet voor de In 2002 Henk Lacet received the Royal honour of Companion exportpromotie van het maritieme bedrijfsleven de koninklijke of the Order of Orange-Nassau for his unstinting dedication onderscheiding Ridder in de Orde van Oranje Nassau. to export promotion of the Dutch maritime industry, and bid a Tevens nam hij ‘formeel’ formal farewell to his function afscheid, maar de as Chairman (we would afgelopen jaren zijn we continue to run into Henk in Henk met name in Azië the following years, especially nog heel veel tegenge- in Asia). During his farewell komen. Martin Bloem reception, all attendants componeerde daarvoor enthusiastically sang along with “Het grote Henk Lacet the ‘Henk Lacet Song’ written Afscheidslied”. especially for the occasion.

86 Voetbal in Vietnam Football in Vietnam

In 2004 ging een groep toeleveranciers naar Vietnam. Een echte In 2004 a group of suppliers travelled to Vietnam on a pioniersmissie, Uit het verslag: pioneering mission. Here is an excerpt from the report:

‘In the middle of nowhere’ aangekomen, compenseert de ver- “After arriving in the middle of nowhere, the warm welcome welkoming alle hitte en stof in onze longen! Overdonderd door we received at the yards made up for the heat and dust in our de mogelijkheden en wel- lungs. Overwhelmed by willendheid van de werven the opportunities and om samen te werken trekt willingness of the yards de groep door naar Hanoi. to work together, the Daar aangekomen wor- group continued towards den alle delegatieleden Hanoi. After our arrival, all verwacht voor een diner the delegation members met Ambassadeur Gerben attended a dinner with de Jong. Met enkele Dutch ambassador Gerben Vietnamese kopstukken de Jong, accompanied van Vinashin, Vinalines by excellent company, en Vinamarin, bevindt including several de delegatie zich in goed Vietnamese heavyweights gezelschap. Vinashin kop- from Vinashin, Vinalines man Le Loc sprong bijna and Vinamarin. The head een gat in de lucht toen of Vinashin, Le Loc, was hij een shirt van Oranje delighted to be given a uitgereikt kreeg en begon Dutch national football spontaan een hele rij Nederlandse voetballers op te noemen.’ shirt, and spontaneously started naming a long list of Dutch football players.” In 2005 werd er nog een missie georganiseerd en besloot Holland Marine Equipment 2006 uit te roepen tot Vietnamjaar. “Another mission was organised in 2005 and, based on the Ook hier stond voetbal centraal. Voormalig Ajax-voetballer wealth of opportunities, Holland Marine Equipment decided Jan van Halst bezocht het land na bemiddeling van ambassadeur that 2006 would be the Vietnam Year. Thanks to the efforts of Andre Haspels en Marjan Lacet. Van Halst gaf clinics en ambassador Andre Haspels and Marjan Lacet, the former Ajax trainingen aan de Vietnamese voetbaljeugd. En becommenta- football player Jan van Halst visited Hanoi and gave various rieerde als hoogtepunt aldaar de wedstrijd Servië-Montenegro clinics and training sessions to young Vietnamese players. The – Nederland tijdens het WK. highlight was his live commentary during the World Cup match nice to know between Serbia-Montenegro and the Netherlands.”

Hoog bezoek tijdens workshop Distinguished visitor to workshop

De deelnemers aan de Participants in the HME workshop HME-voor- Conditions workshop on waarden op 5 december 5 December 2002 were 2002 kregen bezoek van honoured by a visit by Sinterklaas, eigenlijk Sinterklaas (Saint Nicholas), Bett Zwiers die namens who addressed the attendees Flender Bruinhof Marine on behalf of Flender Bruinhof de zaal toe sprak, samen Marine, together with Mildred met Mildred Sanders Sanders (Wärtsilä Propulsion (Wärtsilä Propulsion Netherlands BV). Netherlands BV).

nice to know

87 overheid

Toeleveranciers zetten voet aan wal in Den Haag

Als oorspronkelijk sterk marktgerichte branche-organisatie moest Holland Marine Equipment niet zoveel hebben van de politiek. Met het groter worden van de vereniging namen echter ook de politieke vragen toe en groeide de Haagse lobby gestaag.

In de jaren 80 beperkte de overheidssteun aan de scheepsbouw zich tot de scheepswerven. Het stoorde de toeleveranciers dat zij het moesten opnemen tegen de harde buitenlandse concurrenten bij het verwerven van orders bij deze werven. Hier lag een belangrijke rol voor Holland Marine Equipment: het onderhouden van contacten met Nederlandse overheidsinstanties.

Bijeenkomst Innovatie Prestatie Contract Innovation Performance Contracts meeting

Roland Kortenhorst Tweede Kamerlid CDA in 2002:

“Ik zou willen dat ‘Den Haag’ veel beter wist wat voor schitterend maritiem bedrijfsleven we in Nederland hebben. En er is maar één manier om dat te bereiken: bedrijfsleven; toon wie je bent en wat je waard bent!”

Meer invloed bij overheid Door de groei van de vereniging stond Den Haag begin 21ste eeuw op de agenda van Holland Marine Equipment en reisde de vereniging regelmatig af naar het Binnenhof en omstreken. De gesprekken daar gingen over drie onderwerpen: het bereiken van gelijke kansen voor de toeleveringsindustrie ten opzichte van buitenlandse concurrenten, ondersteuning van de export-promotie en het aandacht vragen voor maritieme technologie. 88 Pim van Gulpen overhan- digt het Jaarbericht 2007: Samen sterk in waterwerk aan Minister Maria van der Hoeven (EZ) Pim van Gulpen presents the Annual Report to Minister Maria van der Hoeven (Economic Affairs)

Suppliers gain foothold in The Hague

As a market-oriented branch organisation, Holland Marine Equipment was traditionally not overly keen on politics. However, as the association grew so too did the number of political questions, and the lobbying activities in The Hague were gradually expanded.

In the 1980s government subsidies to the shipbuilding industry were limited to the shipyards. Suppliers were increasingly frustrated that they had to compete with tough non-Dutch competitors in acquiring orders from these shipyards. Holland Marine Equipment played a major role in tackling this problem by maintaining contact with Dutch government institutions.

Increasing influence on the government As a result of the growth of the association in the early 21st century, The Hague became more of an issue on Holland Marine Equipment’s agenda than ever before. The association regularly travelled to the seat of the Dutch government, the Binnenhof, and its surroundings for meetings on three main issues: Achieving equal opportunities for the supply industry compared to non-Dutch competitors, supporting export promotion, and putting the spotlight on maritime technology.

Glimpse behind the scenes To expand awareness of the economic importance of the maritime suppliers, Holland Marine Equipment worked hard to promote their activities and achievements. As a result, The Hague became increasingly conscious of the branch and the enthusiasm of politicians and government officials was enhanced by inviting them for a glimpse behind the scenes. An example, was the Maritime Rally organised in 2005, which included visits to member companies and research government institutes. These activities opened up many doors. 89 overheid

‘Maritieme Rally’ Ministerie van Economische Zaken in 2005 ‘Maritime Rally’ Ministry of Economic Affairs in 2005

Kijkje in de keuken Om het economisch belang van de maritieme toeleveranciers breder bekend te maken, communi- ceerde Holland Marine Equipment veel over haar activiteiten en resultaten. Hierdoor raakte Den Haag steeds beter op de hoogte van de branche. Politici en ambtenaren werden geënthousias- meerd door ze uit te nodigen voor een kijkje in de keuken. Zo werd er bijvoorbeeld in 2005 een ‘Maritieme Rally’ georganiseerd waarmee zij langs lidbedrijven en kennisinstellingen reisden. Dergelijke activiteiten openden vele deuren.

Toekomstvisies werden opgesteld in publicaties als ‘Innovatie 2020’ en ‘2007: Samen Sterk in Waterwerk’, documenten die de lobby in Den Haag ondersteunden. Holland Marine Equipment werd steeds meer als nationale gesprekspartner erkend en diverse regelingen zagen de afgelopen tien jaar het daglicht, waaronder: • Innovatie Prestatie Contracten (IPC) • Subsidieregeling Maritieme Innovatie • Subsidieregeling Innovatieve Binnenvaart • Maritiem Innovatie Platform • Ondersteuning exportpromotie • Programma Starters Buitenlandse Markten

De lobby werd door het samengaan met VNSI alleen maar sterker. Overheidsbekleders gingen evenementen als de Week van de Scheepsbouw en het Maritime Awards Gala bezoeken, waardoor zij verdere feeling met de sector kregen en de relatie versterkte.

90 Roland Kortenhorst member of the Lower House for the CDA (Christian Democratic Appeal) in 2002:

“I would like ‘The Hague’ to be more aware of the wonderful maritime industry we have in the Netherlands. There is only one way to achieve that: The industry should show them who they are and what they are worth!”

Future visions were drawn up in publications such as ‘Innovation 2020’ and ‘2007: Joint Strength in Water Work’, documents that further supported the lobbying activities in The Hague. Holland Marine Equipment was increasingly recognised as a national discussion partner, which resulted in various programmes such as: • Innovation Performance Contracts (IPCs) • Maritime Innovation Subsidies Regulation (SMI) • Subsidy Programme for Inland Shipping • Maritime Innovation Programme (MIP) • Export promotion support • Programme for start-ups on non-Dutch markets

The merger with VNSI (Dutch Shipbuilding Industry Association) further strengthened the lobby. Government officials visited events such as the Shipbuilding Week and the Maritime Awards Gala, which increased their understanding of the sector and strengthened the relationship.

Staatssecretaris Onderwijs Marja van Bijsterveldt opende de Week van de Scheepsbouw 2009 State Secretary of Education Marja van Bijsterveldt opens the Dutch Shipbuilding Week in 2009

government

91 aantal leden

Vereniging Holland Marine Equipment

92 number of members

Holland Marine Equipment Association

93 ABB Marine & Turbocharging Emigreen BV Action-Hydro BV EN Motoren Nijmegen BV Aegir-Marine BV Enerpac BV Aggreko Nederland BV EngineFlex BV Ajax Chubb Varel Eteha BV Slangtechniek Alewijnse Holding BV Euroglide BV Alewijnse Marine BV Expertisebureau Van Duyvendijk en Zn BV Alewijnse Marine Systems BV Favoriet Shiprepair & Building BV Alewijnse Marine Technology BV FN Diving BV Alfa Laval Aalborg BV Free Technics BV Alfa Laval Aalborg Nijmegen BV Future Pipe Industries BV Alfa Laval Benelux BV GEA Bloksma Alphatron Marine BV GEA Westfalia Separator Nederland BV Amarcon BV GeberitBV Amnitec BV Gebhard Electro BV Amsterdam Industrial Design BV Gebr. van Leeuwen WIS BV AMW Marine BV Global Valve Center BV Ankerbeer BV GMS Instruments BV Aquality BV Green Award Foundation Argument-Geomatica Greenland Engineering BV Atlas Copco Compressors Nederland Grundfos Nederland BV Bakker Sliedrecht Elektro Industrie BV GTKBV Bell Licht BV Ha-Ce Engineering BV Benes Machinefabriek BV HamelMetaal Bierens Machinefabrieken Hamworthy BV BO&AC Nederland BV Hatenboer- Water BV Boone BV, Technisch Handels- en Adviesbureau HDC MarvelConsult BV Bosch Rextroth BV Heatmaster BV BOT Groningen BV Heinen & Hopman Engineering BV Breman Ship Engineering BV Helmers Accommodatie en Interieur BV Brevini Nederland BV Hempel (The Netherlands) BV C- Nautical BV Hertel Offshore Het Anker BV CentraalStaal BV HGG Profiling Equipment BV Central Industry Group NV Holland Cargo Pumps Chartworx BV Holland Marine Lifts Chugoku Paints BV Holland Marine Services Amsterdam BV C-Job & Partners BV Holland Marine Technologies BV Cofely West Industrie BV Hoogendoorn Maritieme Betimmeringen & Interieurbouw Combimac BV Huisman Equipment BV leden Concordia Shipyards BV IHC Hytop BV Conoship International BV IHC Lagersmit BV Coops en Nieborg BV IHC Metalix B Corrosion & Water Control BV IHC Parts & Services BV Cramm Yachting Systems IHC Piping BV Croon Elektrotechniek IMC Corporate Licensing BV SystemsCSI IMT BV Cummins Holland BV Imtech Marine & Offshore BV Dagin Marine Technology Imtech Marine BV Damen Anchor & Chain Factory (AKF) International Paint (Nederland) BV Damen Marine Components Intertech BV Damen Schelde Gears IPCO Power BV Damen Schelde Marine Services Johnson Controls Systems & Service BV Datema Nautical Safety Kaefer Opticon BV DBR Generatorsets Kalkman Scheepstechniek BV De Koning Straal- & Schilderwerken BV Kampers Pumps & Service BV De Voogt Naval Architects Kampers Scheepskonstruktie De Waal Machinefabriek BV Kelvin Hughes (Nederland) BV Den Haan Rotterdam BV Ket Marine BV Deno Compressors BV Koike Europe BV DiscomBV Kolmer Elektromotoren BV Doedijns Hydraulics BV Kongsberg Maritime Holland BV Doornbos Equipment BV Konutherm BV Double D Marine Equipment BV KOSEQ Draka Marine, Oil & Gas Kranendonk Production Systems BV Droste Electro Lobith BV KSTBV Drumarkon International BV KTR Benelux BV Dutch Romanian Marine Consultants (DRMC) Kwant Controls BV Dutchi Electric Motors BV Lankhorst Ropes Econosto Nederland BV LEMANS Nederland BV 94 Eekels Elektrotechniek BV Liebherr Maritime Benelux BV eL-Tec Elektrotechnologie Lift Emotion BV LoggersBV SASTECH Logic Vision BV Scheen BV Scheepsbouwkundig Bureau Herman Jansen BV Mach6 Machine Support BV Scheepvaart en Transport College BV / Locatie MSR Machinefabriek- & Lierenfabriek C. Kraaijeveld BV Machinefabriek Borger BV Ship’s Equipment Centre Groningen Machinefabriek G. Olthof NV Siemens Nederland NV Machinefabriek L. Straatman BV Smits Neuchatel Marine Department BV Mampaey Offshore Industries BV Soottech BV MAN Diesel Benelux BV Specialised Tanker Services MAN Rollo BV Sperre Rotterdam BV Marble Automation BV SPX Flow Technology Assen BV Marine Engineering Star BV SST Staalsnijtechniek BV Marine Service Holding B.V. STACO EUROPE BV Marine Service Noord BV Statendam Steel Plates Marine-Solutions BV BVSTC Maritima Green Technology Stolk Marimecs BV MasterShip Software BV Straaltechniek International BV Matecs BV Stratos Global BV Merrem & La Porte BV Struik & Hamerslag BV Meteo Consult BV T.G.S. The Grab Specialist BV Minks Kunststoftechniek BV Techno Fysica BV BVMME Theunissen Technical Trading BV Motrac Hydrauliek BV Thordon Bearings Inc. Netherlands Office MT InternationalMT Thrustmaster Europe BV N2Safety TOSBV Ned Marine Services BV Transafe BV Ned-Deck Marine BV Transas Limited Benelux Netwave Systems Transmark Fcx Ubel & Ventil NewDealSeals BV Transocean Coatings BV NewThexTrinoxxBV Nederland BV Nieland BV TrustLube BV Nijhuis Pompen BV TurboNed Service BV Northrop Grumman Sperry Marine BV Twentsche Kabelfabriek BV NovatugBV Uittenbogaart BV, Technisch bureau Novio Nautic BV Ulstein Sea of Solutions KoelingNR Unisafe Marine Firefighting & Safety Equipment NRF, Nederlandse Radiateuren Fabriek B.V. VAF Instruments BV Numeriek Centrum Groningen Offshore Ship Designersmembers BV Van Berge Henegouwen Installaties BV Orlaco Products BV Van der Velden Marine Systems Outsource- IT Management Van Leeuwen Buizen Pauw Technical Consultancy BV Van Lessen & Punt Holding BV Pharos Engineering BV Van Leusden BV Phoenix Vibration Controls BV Van Voorden BV Pinta Nieuwburg BV Varekamp Exportpacking & Logistics Pon Power BV VDL Klima BV PPG Marine & Protective Coatings Vecom Marine Services BV Praxis Automation Technology Verebus Engineering Promac BV Verhaar Omega BV Pro-Nautas BV Veth Propulsion BV Q-Shipping Voith Turbo BV Radio Holland Netherlands BV VSH Fittings BV Radio Zeeland DMP BV Vuyk Engineering Groningen BV Recontec BV Vuyk Engineering Rotterdam BV Redwise Maritime Services BV W&O Supply BV REMATBV W.K.M. Cornelisse Trading BV Ridderinkhof BV Wärtsilä Netherlands BV Roemeg Wavin Nederland BV Rolls-Royce Marine Benelux BV WDH Hydraulics Rotodyne Ventilatoren BV WestmarkBV Rotor BV Wilhelmsen Ship Service Roxtec BV WinelBV Royal Dirkzwager Winteb Royal RoosRoyal WNL Marine Electronics BV RR Holland BV Wolfard & Wessels Werktuigbouw BV RS Technics BV Worldwide Portable Machining BV Rubber Design BV Wouter Witzel Eurovalve BV Ruysch Technical-Agencies BV WRS Marine Inspections SAM Electronics BV Yanmar Europe BV 95 BVSARC ZF Marine Krimpen colofon colophon

Tekst Text Scheepsbouw Nederland onder redactie van Linda te Veldhuis Holland Shipbuilding Associtation edited by Linda te Veldhuis Jacques Kraaijeveld, Tekstbureau To the Point (interviews)

Vertaling Translation Writewell: Andrew Rogers, Akke Pinkster

Vormgeving Design Stan van Oss, Doetinchem

Fotografie Photograpy Archief Vereniging Holland Marine Equipment/Scheepsbouw Nederland Archive Holland Marine Equipment Association/Holland Shipbuilding Association Hans Heynen, Weekblad Schuttevaer (oprichting Scheepsbouw Nederland establishment Holland Shipbuilding Association) Edwin Weers (voorwoord foreword Hans Koomen) E.J. Bruinekool Fotografie (Nice to know Maritime Innovation Award) Izabella van Tuijl (p.62)

Oplage Circulation 1.500

augustus 2011 August 2011

‘Holland Marine Equipment: 25 jaar pionieren’ is een speciale uitgave in de gelegenheid van het 25-jarig bestaan van Vereniging Holland Marine Equipment.

‘Holland Marine Equipment: A pioneering spirit for 25 years’ is a special publication to mark the silver jubilee of the Holland Marine Equipment Assocation.

ISBN 978-90-817739-0-4