ACED

TÜRİYE’NİNXX. YÜZYIL AVRUPA TÜRK MÜZİĞİ BİRLİĞİ SAZ ÜLKELERİ İCRACILARININ İLE OLAN TAKSİMLERİ İLİŞKİSİNİN EUROVİSİONKAPSAMINDA ŞARKI HÜZZÂM YARIŞMASINA MAKAMINDAKİ YANSIMALARI PERDE ve VE “EVERY ARALIK WAY KULLANIMITHAT I CAN” ANLAYIŞI ÖRNEĞİ (1)(1)

THEWITHIN REFLECTIONS THE SCOPE OF ’S OF 20TH CENTURYRELATIONSHIP TURKISH WITH MUSICAL EUROPEAN INSTRUMENTUNINION CUNTRIES PERFORMERS’ ON EUROVISION TAKSIM, FRET SONG AND CONTEST INTERVAL AND USAGE THE EXAMPLEIN OFMAQAM “EVERY OF WAY HUZZAM THAT I CAN”

Mihalis (Michael) KUYUCU Emre PINARBAŞI İstinye Üniversitesi, İktisadi İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi, Medya ve Görsel Sanatlar Bölümü, / Türkiye Süleyman Demirel Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Devlet Konservatuvarı, Müzikoloji Bölümü, Geleneksel ve Modal MüziklerORCID Anabilim ID: 0000-0002-1931-6844 Dalı, Samsun / Türkiye ORCID ID: 0000-0001-6445-6515

Öz: Giriş: Türkiye’nin Avrupa Birliğine girmesi yarım asrı aşan bir Abstract: Introduction: Turkey’s entry into European Union has been tartışma konusu olmuştur. 1960lardan beri gündeme gelen ilk olarak a subject of debate for more than half a century. Battling for many AT olan daha sonra AB olarak anılan dünyanın bu en önemli ve en many years to be introduced into this most important and largest eco- nomic and social union in the world which was first known as EC in the büyük ekonomik ve sosyal birliğine girmek için uzun yıllar mücade- In this study, it is aimed to investigate the use Öz: Amaç: Bu çalışmada XX. yüzyıl Türk Müziği saz icra- 60’sAbstract: and later Aim: referred as EU, Turkey implemented various activities in le eden Türkiye, bu mücadelede değişik faaliyetlerde bulunmuştur. of curtains and gaps in the Hüzzam makam in the context of Türkiye’nincılarının taksimleri AB adaylığında bağlamında siyasi süreçlerin Hüzzâm yanıMakamındaki sıra önemli perdekültü- this struggle. Turkey’s EU candidacy were impacted by both political relve olaylararalık kullanımı da etki etmiştir. ortaya Kapsam: çıkarılarak Türkiye’nin bu perde AB kullanımlarını giriş mücade- processes20th century as well Turkish as cultural music events. makers’ Scope: submissions There have beenand veryto com few- lesindeArel-Ezgi-Uzdilek oynadığı rol ile ses kültürel sisteminde faktörlerin belirtilen bu mücadeleye nazariyatla nasıl karşı etki- commentspare these and curtains studies withabout theTurkey’s theories role mentionedin the campaign in the for Arel-entry into EU and how cultural factors impacted on this campaign. The most ettiğilaştırılması hakkında amaçlanmaktadır. çok az yorum ve çalışma Metot yapılmıştır.: Bu çalışma Bu faktörlerdentaksim ka- Ezgi-Uzdilek sound system. Method: This study is based on en önemlisi Avrupa Yayın Birliği tarafından gerçekleştirilen Eurovision importantexamining of statisticalthese factors methods was the suchEuropean as counting, Song Contest sorting, organized ave- yıtlarından elde edilecek verilerin sayma, sıralama, ortalama by European Broadcasting Union. Pulled off in 2003 after 25 years of Şarkı Yarışması adlı uluslararası yarışma olmuştur. Türkiye 28 yıllık raging and percentage taking of data obtained from improvi- biralma uğraş ve sonucundayüzde alma 2003 gibi yılında istatistiksel kazandığı metodlarla Eurovision zaferiincelemeye sadece striving for success, was Turkey’s Eurovision victory a natural outco- sed instrument records. As it is possible to express the voices doğrudayalıdır. zamanda Müzikteki doğru bir sesleri şarkının sayısal kullanılmasının olarak ifade doğal edebilmek bir sonucu me for having the right song at the right time or was it a reflection of muydumümkün yoksa olduğundan Türkiye’nin istatistiksel Avrupa ile olan yöntemler siyasi ilişkilerinin müzikal analizdeyansıma- Turkey’sin music healthy numerically, political their relationship statistical with methods Europe? haveObjective: been usedThis larının bir sonucu muydu? Amaç: Bu çalışma Türkiye’nin Eurovision studyin musical was reviewed analysis. in The the lightdata ofobtained relationship after between the analysis Turkey were and kullanılmıştır. Analiz sonrasında elde edilen verilerle de elde- , Turkey’s efforts in entering EU and relati- Şarkıki tüm Yarışmasında veriler karşılaştırma ki performansı, yolu Türkiye’nin ile incelenerek AB’ye girişi sonuç ve eldeAv- examined by comparing all the data at hand to try to obta- rupa Birliği ülkeleri ile olan ilişkileri ışığında incelenmiştir. Yöntem: onship between Turkey and EU countries. Method: A historical and edilmeye çalışılmıştır. Bulgular: Saz icracılarının Hüzzâm conceptualin the result. research Results on Eurovision: After analyzing Song Contest the improvisationswas conducted and of Çalışmada Eurovision Şarkı yarışması hakkında kavramsal ve tarihsel instrument performers with MakamBox software in the Hüz- birmakamındaki araştırma yapılmış taksimlerinin ve yarışmanın MakamBox AB ile olan yazılımıortak paydası ile incelen analizi- common ground of the contest with EU was reviewed in the study. A miştir.sonrasında Çalışmanın Arel-Ezgi-Uzdilek uygulama bölümünde ses sisteminde Türkiye’nin herhangi Eurovision bir Şarkı de- researchzam makam, was carried the usage out in theof pitchapplication and intervalpart of the which study oncan Turkey’s not be interaction with European countries prior to her victory in the Eurovi- Yarışmasındağiştirme işareti birincilik ile gösterilemeyen elde ettiği 2003 perde yılında ve ki aralık bu başarısının kullanımları önce- indicated with any change mark in Arel-Ezgi-Uzdilek sound sion Song Contest in 2003 and an assessment was made on how relati- sinde,tespit Avrupa edilmiştir. ülkeleri Sonuç ile olan: Çıkan etkileşimi veriler hakkında sonucunda araştırma Arel-Ez yapılmış- system have been determined. Conclusion: As a result of the ve bu yarışmada elde edilen birinciliğin birlik ülkeleri ile olan ilişkiler onship with EU countries might have triggered Turkey’s victory in the gi-Uzdilek ses sisteminde bulunmayan perde ve aralıklarla songresulting contest. data News are on not political found and in culturalthe Arel-Ezgi-Uzdilek relations between Turkeysound tarafından nasıl tetiklenebileceği konusunda değerlendirme yapılmıştır. system has encountered fret and intervals. As in the case of the Araştırmakarşılaşılmıştır. da Eurovision Hüzzâm Şarkı makamı yarışmasından örneğinde bir yıl olduğuöncesinden gibi yarış gü- and EU countries which had wide media coverage and were published manınnümüz yapıldığı kullanılan aya kadar nazariyat 2002 Mayıs sisteminde – 2003 Mayıs diğer dönemi makamlarda boyunca inHüzzam Hurriyat, makam, recognized impossibilities as the flagship exist of Turkish in the press,expression between of May the Türkiye’ninda benzer Avrupa gösterilemeyen Birliği ülkeleri perdelerin ile olan ifade ilişkisi edilebilmesinde basına yansıyan 2002similar – May frets 2003, in other that makamis a year inbefore the theorythe contest system was usedheld today.until a siyasi ve kültürel olaylar ışığında incelenmiştir. Sonuç: Çalışma so- monthIt is understood prior to it, were that reviewedit is necessary in the survey. to update Conclusion: and re-examine The poli- imkânsızlıklar yaşanmaktadır. Bu imkânsızlıkların giderile- tical and cultural factors paving the way for Turkey to snatch the first nucunda Türkiye’nin Eurovision Şarkı yarışmasında birinci olmasına the Turkish music sound system theory so that these impos- bilmesi, eski ve mevcut icraların daha iyi ifade edilebilmesi, place in the Eurovision Song Contest were reviewed at the conclusion zemin hazırlayan üç önemli siyasi ve kültürel faktör incelenmiştir. sibilities can be overcome, the old and present performances Yarışmadamüzikolojik Türkiye’nin olarak dahaelde ettiği iyi birinciliğin analiz edilebilmesi, bu üç faktör usta-çıraktarafından of the study. Explained in the light of the findings obtained, these three tetiklendiğiilişkisinin tezinidaha savunannice seneler çalışma sonrasına kazanılan sağlıklı birincilikten şekilde on beşnazari yıl factorscan be werebetter compared expressed, with musicologically Turkey’s position can in 2019, be analyzed fifteen years bet- sonraolarak 2018 aktarılabilmesi yılındaki durumu için ileTürk kıyaslama müziği yapılmıştır. ses sistemi Bu nazariyatı kıyaslama- afterter, master-apprenticethe Eurovision victory. relation As a result can of be this conveyed comparison, in aa propositi healthy- sonucunda günümüzde Türkiye ile AB arasında tarihinde olmadığı onway was after produced the better setting times. forth that Turkey and EU are going through a nın güncellenerek yeniden ortaya koyulmasına ihtiyaç duyul- period more strained than ever before and as a consequence Turkey has kadarduğu biröngörülmektedir. gergin dönemin yaşandığı ve bunun sonucunda Türkiye’nin Avrupa’ya sırtını dönen bir ülke konumuna geldiği yargısı türetilmiştir. turnedKey Words: her back Turkish to Europe. Music, Makam, Theory, Musicology

Anahtar Kelimeler: Kelimeler: Eurovision Türk Müziği, Şarkı Yarışması, Makam, Türkiye, Nazariyat, Avrupa Müzi Bir- Key Words: Eurovision Song Contest, Turkey, European Union, Music, liğikoloji , Müzik, Müzik ve Siyaset Music and Politics

Doi: 10.17370/UHMAD.2018.1.2 XXXX

(1)(1) Sorumlu Yazar:Yazar: MihalisEmre PINARBAŞI, (Michael) KUYUCU, Ondokuz İstinyeMayıs Üniversitesi, Devletİktisadi Konservatuvarı, İdari ve Sosyal Müzikoloji Bilimler Fakültesi, Bölümü, MedyaGeleneksel ve Görsel ve Modal Sanatlar Müzikler Bölümü, Anabilim İstanbul Dalı, Samsun/ Türkiye, / Türkiye, [email protected], [email protected], Geliş Tarihi Geliş Tarihi/ Received: / Re- 11.12.2017,ceived: 14.05.2017, Kabul Tarihi/ Kabul Accepted: Tarihi/ Accepted: 22.04.2018, 26.11.2017, Makalenin Makalenin Türü: Type Türü: of Typearticle of (Araştırma article (Araştırma – Uygulama – Uygulama - Liter- atür/ Research / Research - Application) - Application Çıkar - Literature)Çatışması / ÇıkarConflict Çatışması of Interest:Yok / Conflict / None of Interest:Yok “Etik Kurul / NoneRaporu “Etik Yok Kurul - None Raporu Ethics YokCommittee - None Ethics Committee

471 UHMAD www.uhmadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜZİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Ocak – Şubat – Mart – Nisan Sayı: 12 Kış İlbahar Dönemi Yıl: 2018 International Refereed Journal of Music Researches January - February - March - April Issue: 12 Winter Spring Period Year: 2018 ID:118 K:33 ISSN 2148-8223 ONLINE ISSN:2149-2476 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) Marka Patent - Trademark Patent (2015/04090)

GİRİŞ de, “Bütün yarışmalarda olduğu gibi, burada da kazananın ille de en iyi şarkı değil, daha Türkiye 2003 Mayıs’ında gerçekleştirilen Eu- çok tarihi anı dile getirenin olduğunu” (Bohl- rovision Şarkı Yarışmasını yirmi sekiz yıllık man,2004:9) iddia etmiştir. Bu çalışma Euro- bir uğraş sonucunda kazandı. Türkiye’deki vision 2003’de Türkiye’nin aldığı birincilik birçok kişi için yarışmayı kazanmak, bir “Orta ve bu “tarihi anın” bazı yönler ele alınacak Doğu” ülkesinden ziyade nihayet bir “Avru- ve Türkiye’nin Eurovision Şarkı Yarışmasına pa” ülkesi olarak kabul edilmenin bir sem- katılmasının ne anlama geldiği konusunu tar- bolü olarak görüldü. Bu zafer Türkiye’nin, tışmayı hedeflemektedir. 1960’ların başında Avrupa Ekonomik Top- luluğu ile ilk kez birlik anlaşması imzaladı- EVERY WAY THAT I CAN ŞARKISIN- ğından beri devam eden bir siyasi ve sosyal DA YER ALAN TÜRK & AVRUPA KA- proje olan Avrupa Birliği’ne katılma arzusu- LIPLARI nu ateşledi. Türkiye’nin AB adaylığının ar- dındaki siyasi süreçlere çok önem verilirken, Türkiye 1975 yılından beri neredeyse her Türkiye’nin Avrupa uğraşında kültürün oyna- yıl Eurovision Şarkı yarışmasına katılmıştır. dığı rol ile kültürel alandaki olayların Türkiye Türkiye ilk katıldığı yarışmada sonuncu ol- ile Avrupa arasındaki karmaşık ilişkiye nasıl muş ve sonraki yıllarda pek çok kötü sonuç bir katkıda bulunduğu hakkında, çok şey ko- almıştır. İkisi sıfır puanla (1983 ve 1987’de) nuşulmasına rağmen az sayıda çalışma yapıl- olmak üzere üç kez sonunculuk alan Türki- mıştır. Türkiye’nin 2003 yılında gerçekleşti- ye 2003’ten önce katıldığı 24 yarışmanın rilen Eurovision Şarkı Yarışmasındaki zaferi, dördü hariç hepsinde yarışmayı son sıralarda Türkiye’nin Avrupa sahnesinde yerini bulma- tamamlamıştır. Yarışmadaki bu hüsranlar ve sında alınan virajda kültürün ne kadar önemli utanç verici başarısızlıklar, Türkiye’nin Avru- olduğunu çarpıcı bir biçimde göstermiştir. pa Birliği’ne katılma arzusunun ve o amaca doğru moral bozucu bir şekilde Avrupalıların Türkiye’nin 2003 yılında Sertab Erener’in Türkiye’yi bir Avrupa ülkesi olarak kabul et- seslendirdiği “Every Way That I Can” adlı medikleri algısının kanıtı olarak Türkiye’de şarkıyla yarışmayı kazanması sadece doğru geniş çaplı kabul görmüştür. şarkı ve doğru sanatçıya sahip olmasının so- nucu muydu? Yoksa Türkiye’nin muhteşem Türkiye’de devlet tarafından işletilen kamu zaferine olanak sağlayan şartları Avrupa’nın yayıncısı Türkiye Radyo ve Televizyonu başka yerlerinde meydana gelen olaylar mı (TRT) ülkenin yarışmaya katılımını yönet- yarattı? Philip Bohlman yakın zamanlarda- mektedir. 2003 yılında pek çok sanatçıya ya- ki Eurovision yarışmalarına ilişkin analizin- rışmada Türkiye’ye teklif götüren TRT Türk

48 UHMAD www.uhmadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜZİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Ocak – Şubat – Mart – Nisan Sayı: 12 Kış İlbahar Dönemi Yıl: 2018 International Refereed Journal of Music Researches January - February - March - April Issue: 12 Winter Spring Period Year: 2018 ID:118 K:33 ISSN 2148-8223 ONLINE ISSN:2149-2476 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) Marka Patent - Trademark Patent (2015/04090) pop müziği şarkıcısı Sertab Erener’e de tek- Türk Dil Kurumunun başkanı, “Ülkemizin lifte bulundu. Sertab Erener, İngilizce şarkı Eurovision şarkı yarışmasında İngilizce söz- söylemesine izin verilmesi şartıyla Türkiye’yi lere sahip bir şarkıyla temsil edilecek olması 2003 yılında Eurovision Şarkı Yarışmasında dilimizde ve hayatımızın her alanında yeni temsil etmeyi kabul etmiştir. 1990’lardan beri yabancılaşmalara yol açacaktır” (TDK,2003) Türk pop müziğinin tanınmış bir sanatçıların- diyerek olabilecek en sert dili kullanarak eleş- dan biri olan Sertab Erener’in kozmopolit tiride bulunmuştur. Sertab Erener ise kararını bağlantılar ve uluslararası iş birliği konusun- savunurken “dünya pazarı bunu gerektiriyor. da o zamana kadar ki referansları onun Av- …. Dünya standartlarına uymak için İngiliz- rupa’daki referanslarına olumlu etki etmiştir. ce sözlerinizin olması gerek. Dünyanın yarı- ’in 1999 yılına ait İngilizce al- sı İngilizce dinliyor, Türk bir sanatçıyı niye bümünün Türkiye ve Orta Doğu baskısı için İngilizce dinlemesinler?” (Hürriyet,2003) de- “” adlı single’da Martin’le miştir. bir düet yapmış, popüler İspanyol tenor Jose Carreras 1998 Aralık’ta İstanbul’da verdiği Sertab Erener’in hayat arkadaşı ve aynı za- konserde bir düet (Andrew Lloyd Weber’in manda projede beraber çalıştığı müzisyen De- Phantom of the (Operanın Hayaleti) mir Demirkan’la birlikte bestelediği “Every adlı eserinden “All I Ask of You” adlı parça- Way That I Can” adlı şarkısı müzikal anlam- yı) yapmıştı. Sertab Erener Eurovision pro- da tam olarak herhangi bir Türk makamında jesi için yarışma parçasının iki dilli Türkçe- (halk müziğinde ve popüler müzikte de yay- İngilizce bir versiyonunu da yayınlamasına gın bir şekilde bulunan Türk klasik müzik rağmen, planı yarışmada şarkıyı tamamen sistemindeki usuller) olmamasına rağmen, İngilizce söylemekti. Bunun için şarkının şarkının melodisi, oktavın alt yarısında tekrar tanıtım video klibinde şarkının sadece İngi- eden cümleyle başlayan ve ardarda cümlelerle lizce olan versiyonunu kullanmıştır. Sertab aralığı yukarıya doğru gitgide genişleten tipik Erener’in İngilizce söylemek konusunda- bir makamsal icranın minyatürleştirmesini ki ısrarı Türkiye’de hararetli bir tartışmanın andırmıştır (Reinherd, 1980:277). Tessitu- başlamasına neden olmuştur. İktidardaki ranın pes başlayıp, daha sonra yukarı doğru Adalet ve Kalkınma partisinden bir milletve- genişlediği bu tür bir gelişme ayrıca Arabesk kili TRT’den sorumlu Devlet Bakanı ile ilgi- gibi diğer Türk popüler müzik tarzlarında da li verdiği soru önergesinde “Türkiye’nin bu yaygın olarak kullanılmıştır. Şarkının düzen- yarışmada İngilizce şarkıyla temsil edileceği lemesi tipik Türk enstrümantal tınıları ve ens- iddiası doğru mudur?” diye sorarak hararetli trümanlarla vokal solo arasındaki antifonal bir tartışmamın başlangıcını yapmıştır. ilişkilerinden de yararlanmıştır. Hepsi aynı

49 UHMAD www.uhmadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜZİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Ocak – Şubat – Mart – Nisan Sayı: 12 Kış İlbahar Dönemi Yıl: 2018 International Refereed Journal of Music Researches January - February - March - April Issue: 12 Winter Spring Period Year: 2018 ID:118 K:33 ISSN 2148-8223 ONLINE ISSN:2149-2476 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) Marka Patent - Trademark Patent (2015/04090) notaları çalan toplu keman ve çelloların oluş- hazırlayan dönem Avrupa’da Türkiye’ye yö- turduğu yaylılar grubu, arabeskin ortak özelli- nelik tutumları etkileyen birtakım siyasi ve ği olan melodinin söylenen cümleleri arasına kültürel faktörleri de öne çıkarmıştır. Bu fak- eklenmiş kısa figürleri (notalar grubu) sıkça törleri dört başlıkta sıralamak mümkündür: kullanılmıştır (Stokes, 1992:168). Şarkının İkinci Körfez savaşından hemen önceki yarışma versiyonu için kullanılan ritim par- dönemde Türkiye’nin Amerika Birleşik çası, Orta Doğu’nun her tarafında bulunan, Devletleri’ne olan desteğinin sınırlı kal- Türkiye’de özellikle arabesk, Çigan müziği ve ması oyun havası dansıyla ilişkilendirilen darbukayı da içermiştir. Tüm bu özellikler “Every Way Türkiye ile Güney Kıbrıs Rum Kesimi That I Can”in CD single’ında yer alan “rad- arasında gelişen ilişkiler yo mix’inde işitsel daha ön plana çıkar-  tılmıştır. Hip-hop tarzı scratching (plakçalar Batı Avrupa ülkelerindeki büyük sayıda üzerinde plağın ileri geri oynatılmasıyla çıkan Türk diasporası cızırtı sesi) ve vurmalı çalgılardan oluşan ritim Avrupa’daki ulusal kültüre yönelik yeni parçası haricinde diğer tüm enstrümanların se- tutumlarla birlikte ortaya çıkan Avrupa sinin düştüğü ikinci nakarattan sonraki geçiş siyasi haritasının yeniden çizilmesi. bölümünde (bridge) Sertab Erener’in vokalini göbek dansına benzer bir ritimle destekleyen Bu dönem Türkiye’ye televoting oylamasın- Darbuka özellikle bu şarkının mix’inde öne çı- da ki halk desteğini harekete geçiren önemli kartılmıştır. Köprünün son satırında ise bütün faktörlerden biri Avrupa’daki savaş karşıtlığı- vurmalı çalgıların sesi düşmüş, sadece rap’e na olan duyarlılık olmuştur. 20 Mart’ta baş- anlık benzeyişi vurgulayan scratching’in eşlik layan Amerika’nın başı çektiği Irak’ın işga- ettiği, Sertab’ın konuşma şeklinde vokaline bı- linin hemen öncesinde, 1 Mart 2003’te, Türk rakmıştır. Böylece şarkıda egzotik Türk öğele- parlamentosu siyasi liderlerin dileklerinin ri baştanbaşa melez tarzın içinde öğeler olarak aksine, Amerika Birleşik Devletleri’nin ku- kullanılmıştır. zey Irak’taki kara harekâtı için toplanma böl- gesi olarak Türkiye’nin güneyindeki İncirlik EUROVISION ŞARKI YARIŞMASINDA askeri üssünü kullanmasına izin vermemiştir. ELDE EDILEN BİRİNCİLİĞE ETKİ Washington’un üssün kullanılması karşılı- EDEN SİYASİ VE KÜLTÜREL FAK- ğında Ankara’ya ekonomik yardım olarak 6 TÖRLER milyar dolar teklif etmesine ve Türkiye tale- 2003 yılında düzenlenen Eurovision Şarkı bini yerine getirmediği takdirde ülkeye mali yarışmasında elde edilen birinciliğe zemin kısıtlamalar getirmesi için Uluslararası Para

50 UHMAD www.uhmadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜZİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Ocak – Şubat – Mart – Nisan Sayı: 12 Kış İlbahar Dönemi Yıl: 2018 International Refereed Journal of Music Researches January - February - March - April Issue: 12 Winter Spring Period Year: 2018 ID:118 K:33 ISSN 2148-8223 ONLINE ISSN:2149-2476 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) Marka Patent - Trademark Patent (2015/04090)

Fonu’nu etkileyeceği yönündeki tehditlerine Bu yarışma aynı zamanda birçok seyirci ve rağmen Türkiye’de meclis bu kararı almıştır. katılımcı için Amerikan kültürüne karşın kıta Türkiye’nin Irak’a bir kara işgali başlatmak Avrupası kültürünün bir kutlaması olmuştur. üzere topraklarını kullanması için Amerika Genel nüfusun büyük ölçüde savaşa karşı Birleşik Devletleri’ne izin vermeyi reddet- olduğu Almanya, Fransa, Norveç, Avustur- mesi ve aynı zamanda, hem Türkiye’nin Kürt ya, Belçika ve Hollanda gibi Avrupa ülkeleri azınlığı arasında ayrılıkçılığı teşvik etmesin- Türk parlamentosunun kararını, Amerika’nın den korkan Iraklı Kürtlerin kendi devletleri- zorba taktiklerine Türkiye’nin karşı çıkması ni kurma hülyasını engellemek, etnik bağları olarak yorumlamışlardır. Bu ülkelerin hep- olan Türkmen azınlığını koruması bakımın- sinde (Hollanda hariç) sadece halkın görüşü dan stratejik bir karar olmuştur. Amerika kara değil resmi hükümet politikaları da savaşa birliklerine güneydoğu Türkiye üzerinden Irak’a doğru kuzey işgal yolu açmaya izin karşıydı. Bu ülkelerin tümü, en yüksek iki vermeyi reddeden Türkiye’nin kaybedecek puan olan 10 veya 12 puanı Türkiye’ye ver- çok şeyi vardı ancak yine de bu riski göze al- dikleri tablo 1’den görülmektedir. Irak’ın iş- mıştı. Irak’ın işgali başladıktan sadece 2 ay galinde Amerika Birleşik Devletleri’nin en sonra yapılan 2003 Eurovision Şarkı Yarışma- büyük Avrupalı destekçisi olan İngiltere, ya- sı bir ölçüde bu savaşın gölgesinde kalmıştır. rışmada sıfır puanla sonuncu olmuştur.

Tablo 1. Ülkelerin Türkiye’ye 2013 Yılında Düzenlenen Eurovision Şarkı Yarışmasında Verdiği Puanlar (Kuyucu,2012:245)

Avusturya 12 Birleşik Krallık 7 Hollanda 12 İsrail 7 Belçika 12 Yunanistan 7 Bosna Hersek 12 Malta 4 Hırvatistan 10 İzlanda 3 Slovenya 10 İspanya 3 Romanya 10 Ukrayna 2 Almanya 10 Polonya 2 Fransa 10 Rusya 0 Norveç 10 Letonya 0 Kıbrıs 8 Estonya 0 İsveç 8 İrlanda 0 Portekiz 8 Toplam:167

51 UHMAD www.uhmadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜZİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Ocak – Şubat – Mart – Nisan Sayı: 12 Kış İlbahar Dönemi Yıl: 2018 International Refereed Journal of Music Researches January - February - March - April Issue: 12 Winter Spring Period Year: 2018 ID:118 K:33 ISSN 2148-8223 ONLINE ISSN:2149-2476 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) Marka Patent - Trademark Patent (2015/04090)

Kuzey Kıbrıs konusunda uzlaşma Eurovision larını yarışma sırasında anons ederken eliyle oylamasını Türkiye lehine etkileyen ikinci barış işareti yapıp, “Avrupa, Kıbrıs’a barış, önemli faktör olmuştur. Nisan 2003’te, tesa- Türkiye sekiz puan” demiştir. düfen yarışmadan sadece bir ay önce, Kuzey Türkiye’nin yarışmada topladığı puan 167 ol- Kıbrıs Türk Kesimi yetkilileri, Güney Kıbrıs muştur. Yarışmada ikinci sırayı alan Belçika arasında onlarca yıldır süren seyahat kısıtla- ise 165 puan toplamıştı. Kıbrıs Rum Kesimi, malarını yumuşatmışlardır. Bu yasağın kal- Türkiye’ye sekiz puanı vermemiş olsaydı, dırılmasından sonra her iki taraftan binlerce Türkiye yarışmada birinciliği kazanamazdı. ziyaretçi sınırı geçmiştir. Uluslararası medya Kıbrıs’ın bu beklenmedik desteği Türkiye’nin 30 yıldır ayrı kalmış eski arkadaşların nihayet aynı derecede beklenmedik zaferine önemli birbirlerini ziyaret edebilmeleri ve sınır aşırı bir katkıda bulunmuştur. dostluklarını yeniden kurabilmeleri anlamına gelen bu karardan, Rum ve Türklerin Kıbrıs 2003’ün başlarında, Türkiye’yi ilgilendiren adasında birlikte barış içinde yaşadığı geçmiş bu aniden gelişen siyasi durumlar dışında, günlere referanslar yaparak olumlu bir şekil- Eurovision’da Türkiye’ye verilen genel des- de bahsetmiştir. Yaşanan bu uzlaşma özel- teğe iki tane daha uzun vadeli faktör de katkı- likle yarışma zamanı geldiğinde gündemde da bulunmuştur. Bunlardan birincisi özellikle olan önemli bir konu olmuştur (Kathimerini, yarışmada televoting olarak adlandırılan tele- 2003). Kıbrıs meselesinde buzların çözül- oylamanın başlatılması olmuştur. Telefonla mesini Avrupa basını Türkiye’nin AB aday- SMS aracılığı ile ilk oy kullanılmaya geçildi- lığında ilerlemesi için önemli bir yol olarak ği 1997 yılından beri Avrupa’nın her tarafın- yorumlamıştır. Avrupa kamuoyu Kıbrıs Rum da yaşanan teknolojik gelişmeler sayesinde, Kesimi’nin, Kuzey Kıbrıs olsa da olmasa geleneksel jüri sistemi yerine (izleyenlerin da, Mayıs 2005’te AB’ye üye olması plan- doğrudan arayarak istedikleri şarkıya oy ver- lanmasına rağmen, birleşmiş bir Kıbrıs’ın diği) telefonla oy kullanma sistemi ilk kez AB’ye girebilmesini sağlayacak bir son daki- 2003 yılında zorunlu yöntem haline gelmiştir. ka anlaşması için gelecek adına bir olasılığın 2003 yılında sadece Bosna Hersek ve Rusya önemli bir adımı olarak yorumlanmıştır. oylarını belirlemek için hala jüri sistemi kul- Bu uzlaşma atmosferinde, Kıbrıs adına puan lanmış diğer tüm ülkeler televoting sistemi veren Kıbrıs Rum Kesimi yarışma tarihinde kullanmıştır. 2003 aynı zamanda resmi yarış- ilk kez Türkiye’ye puan vermiştir. Bu ilk kez ma kurallarının SMS (Kısa Mesaj Hizmeti) alınan puanın değeri ise sekiz olmuştur. Kıb- ile oy kullanmaya izin verildiğini özellikle rıs Rum Kesimi sunucusunun ülkesinin oy- açıklandığı ilk yıl olmuş ve 2004 yılında tüm

52 UHMAD www.uhmadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜZİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Ocak – Şubat – Mart – Nisan Sayı: 12 Kış İlbahar Dönemi Yıl: 2018 International Refereed Journal of Music Researches January - February - March - April Issue: 12 Winter Spring Period Year: 2018 ID:118 K:33 ISSN 2148-8223 ONLINE ISSN:2149-2476 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) Marka Patent - Trademark Patent (2015/04090)

ülkelerin SMS ile oy kullanmanın şart haline destekle paralel olmadığı gerçeği bu izlenimi gelmesini sağlamıştır. desteklemiştir.

İlk kez 1997 yılında uygulanmaya başlayan Batı Avrupa’da yaşayan Türklerin nüfusu- tele-oylamayı ilk kez kullanan beş ülkeden na yönelik yapılan araştırmalar değişkenlik biri Almanya olmuştur. O yıl Almanya’nın göstermektedir. Tablo 2’de 2000 ile 2002 Türkiye’ye verdiği puanlarda dramatik bir yılları arasında Avrupa’da yaşayan Türk nü- artış olmuştur. Bu birkaç yıl devam eden bir fusunun en yoğun olduğu ilk beş Avrupa eğilimi de başlatmıştır. Türkiye’ye dört yıl ülkesine ilişkin üç farklı yayınlanmış kay- artarda hiç puan vermedikten sonra (1991- naktan derlenen veriler gösterilmiştir. “AB” 96, Türkiye’nin yarışmaya katılmadığı 1994 sütunundaki rakamlar Avrupa Birliği’nin ile Almanya’nın katılmadığı 1996 hariç), İltica ve Göç Hakkında Yıllık Raporu’ndan Almanya 1997 yılından başlayarak üç yıl ar- (2001) alınmış olup, sadece Türk vatan- tarda (1997-99) Türkiye’ye en yüksek puan daşlarını içermektedir (rakamlar ikamet et- olan 12 puanı vermiştir. 1999 yılından sonra tikleri ülkede sonradan vatandaşlığa kabul Almanya’nın Türkiye verdiği puanlar giderek edilen Türkleri içermemektedir) (Avrupa azalmış, 2000’de 10 puan, 2001’de 7 puan Komisyonu Yıllık Raporu,2001). “OECD” ve 2002’de 0 puan verdikten sonra Sertab sütunundaki rakamlar Ekonomik İşbirliği ve Erener’in Türkiye adına yarışmayı kazandı- Kalkınma Örgütü’nün Göçmen ve Mülteciler ğı 2003 yılında tekrar 10 puana yükselmiş- Hakkında Veritabanı’ndan (2004) alınmıştır tir. 1997 yılından başlayarak Almanya’dan (OECD,2005). “Konsolosluklar” sütununda- Türkiye’ye gelen ani destek rüzgârının ana- ki rakamlar Avrupa ülkelerindeki Türk kon- vatanlarına oy atmak için tele-oylama kul- solosluklarından alınmış rakamlara dayanan lanan o ülkedeki büyük Türk nüfusundan Türk hükümetinin kaynaklarından derlenmiş- kaynaklanmıştır (Gambaccini,1999:149). tir. Bu sayılar yüksek gözükse de bu ülkeler- Türkiye’nin yarışmayı üçüncü bitirdiği 1997 de yaşayan belgesiz (oturmaz izni olmayan) yılı dışında Almanya’nın Türkiye’ye verdiği Türk vatandaşlarının tahmini rakamlarını da puanların diğer ülkelerden Türkiye’ye verilen yansıtmaktadır (Manço,2004:153).

53 UHMAD www.uhmadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜZİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Ocak – Şubat – Mart – Nisan Sayı: 12 Kış İlbahar Dönemi Yıl: 2018 International Refereed Journal of Music Researches January - February - March - April Issue: 12 Winter Spring Period Year: 2018 ID:118 K:33 ISSN 2148-8223 ONLINE ISSN:2149-2476 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) Marka Patent - Trademark Patent (2015/04090)

Tablo 2. Avrupa’da Türklerin En Yoğun Olduğu Beş Ülke

AB OECD Konsolosluklar Almanya 1.947.938 1.189.250 2.551.000 Fransa 173.051 179.382 350.000 Hollanda 100.309 181.865 330.000 Avusturya 98.801 125.026 200.000 Belçika 45.866 70.793 140.000

Oy atma örüntüsüyle ilgili olarak, en yüksek Fransa, Hollanda ve Belçika’nın Türkiye’ye Türk nüfusuna sahip bu “ilk beş” ülke, 2003 12 tam puan verdiği 2004 yılında bu eğilim yılında düzenlenen yarışmada, Türkiye’ye devam etmiştir. olabilecek en yüksek puan olan ya 12 veya 2003 yılında düzenlenen Eurovision Şarkı 10 puan vermiştir. Tele-oylama hakkında Yarışmanın sonucunu etkilemiş olabilecek en Eurovision Şarkı Yarışması kuralları, kişinin aradığı ülke için oy kullanamayacağını, an- karmaşık etken, etnik ve milli kültürel ifade- cak Almanya’da yaşayan Türkler gibi, mem- ye yönelik yeni yeni boy gösteren tutumları leketlerinin dışında ikamet eden izleyicilerin harekete geçiren Avrupa siyasi haritasının ye- anavatanları için oy atmalarını engelleyecek niden çizilmesi ve Avrupa Birliği’nin devam bir engel olmadığını belirtmektedir. eden büyümesi olmuştur. Örneğin, 1993’den önce yarışmada bir Yugoslav devleti varken, Yarışmada isimsiz tele-oylama arayanın mil- daha sonra yarışmanın sonucunu değiştire- liyeti veya etnisitesine dayalı olarak ayırım bilecek kendilerine ait oy grupları bulunan yapmadığından, Türkiye dışında ikamet eden beş ayrı ülke katılmıştır. Tablo 1’de yer alan Türkler anavatanlarını desteklemek için ko- puanlamada Bosna Hersek (12 puan), Hır- layca oy kullanabilmişlerdir. 2003 yılındaki vatistan (10 puan) ve Slovenya (10 puan) yarışma sırasında TRT (Türk Radyo ve Te- levizyonu) sunucuları yurtdışında yaşayan dâhil 2003’te Türkiye’ye en yüksek puanları Türkleri ve yarışmayı TRT’nin uydu aracı- veren bu kapsamda değerlendirilebilecek ül- lığıyla sunduğu yayınını seyredenlerin SMS keleri de göstermektedir. Bu ülkelerin hepsi yollayarak Türkiye’ye oy vermeleri konusun- Yugoslavya’dan dağılan ve bağımsızlığını da teşvik etmişledir. Bu bulgular Türkiye’nin ilan eden ülkeler olmuştur. (Makedonya ve 2003 yılında elde ettiği birincilikte Batı Av- Sırbistan-Karadağ 2003 yılındaki yarışmaya rupa’daki büyük Türk diasporasının da rolü katılmamıştır). Oy vermedeki bu eğilim kıs- olduğu tezini güçlendirmektedir. Almanya, men Balkanlar ve Türkiye arasında paylaşı-

54 UHMAD www.uhmadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜZİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Ocak – Şubat – Mart – Nisan Sayı: 12 Kış İlbahar Dönemi Yıl: 2018 International Refereed Journal of Music Researches January - February - March - April Issue: 12 Winter Spring Period Year: 2018 ID:118 K:33 ISSN 2148-8223 ONLINE ISSN:2149-2476 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) Marka Patent - Trademark Patent (2015/04090) lan kültürel ve müzik yakınlıktan kaynaklan- farkına varacağı Türkiye’nin Eurovision za- mıştır. ferinin siyasi önemi hakkında iddialar ortaya atmışlardır. Devlet Bakanı Kürşat Tüzmen, Yukarıda ele alınan dört etken, Türkiye’nin “Bu başarı hak ettiğimiz AB’ye giriş için sürpriz zaferiyle sonuçlanan 2003’de bir rast- atmosferi yaratacak bir dönüm noktasıdır” lantı eseri bir araya gelmiş gibi gözükebilir. (Akşam,2003:1) derken, dönemin Türkiye Bu etkenlerin herhangi biri muhtemelen pu- başbakanı Recep Tayyip Erdoğan daha da anlamada Türkiye’yi zirveye taşımak için umutlu bir açıklama yapmış ve “Bu sonuç kendi başına yeterli olmazdı. Türkiye’nin AB sürecini hızlandıracaktır” TÜRKİYE’NİN AVRUPAYA AÇILAN demiştir (Zaman,2003:1). KAPISI OLARAK EUROVISION ŞAR- Türkiye’nin yarışmadaki performansı ve za- KI YARIŞMASI feri hakkında diğer Avrupa ülkeleri basınları- Türkiye’de Sertab Erener’in başarısı birçok nın yorumları da Türk basınında geniş çapta kişi tarafından sadece Türk kültür üretimi için yer bulmuştur. Hürriyet “Yabancı Basın Ne bir halkla ilişkiler zaferi olarak değil, ayrıca Dedi” başlığı altında, (Hepsi AB ülkesi olan) Türkiye’nin Avrupa’daki siyasi hırslarının İngiltere, İspanya, Almanya ve Hollanda’da- haklılığını ortaya koymuştur. Yarışmanın er- ki haberlerden tercüme edilen alıntılar dâhil, tesi günü “Avrupa bizi daha çok dinleyecek” Sertab’ın zaferi hakkında diğer ülkelerin diye yazan Hürriyet gazetesinin manşeti, gö- olumlu yayınlarının bir özetini yayınlamış- rünüşte yarışma zaferinin Türk pop müziğine tır (Hürriyet,2003:4) Radikal gazetesi benzer açması beklenen Avrupa pazar alanına atıfta şekilde yabancı basında konu ile ilgili yer bulunmuştur (Hürriyet,2003:1. Hürriyet ga- alan haberlerin bir özetinin yanı sıra İngiliz zetesinde bu zaferi anlatan manşetin altında The Times’da yayınlanan bir makale hakkın- üstü örtülü bir alt metinde vardı: “Bakın, bu- da ayrı bir haber yayınlayarak The Times’dan nunla Avrupalı olduğumuzu ispat ettik – şim- alıntı yapmıştır: “Hasta Adam ayağa kalktı” di AB bizim üyelik talebimizi kabul etmeli.” (Radikal,2003:18). Bu haber, bir Avrupa ga- Günlük gazetelerden (merkez sağcı) Milliyet zetesinin eskiden “Avrupa’nın hasta adamı” ile (İslamcı) Yeni Şafak’ın her ikisinin ön olan bu ülkeyi artık güçlü kuvvetli ve ayağa sayfa manşetlerinde de, “Avrupa’yı Fethet- kalkmış olarak tarif ettiğini vurgulayarak, ti” metni yer almıştır (Yeni Şafak, 2003:1). Avrupa’nın Türkiye’nin en azından kültür Türkiye’nin Eurovision Şarkı yarışmasını ka- alanında yapabileceği katkıları nihayet tak- zanmasının ardından birkaç Türk politikacı dir ettiğini belirtmiştir. Dönemin dış işleri da bu coşkuya kapılıp, serinkanlıların hemen bakanı Abdullah Gül “Eurovision ve Cannes

55 UHMAD www.uhmadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜZİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Ocak – Şubat – Mart – Nisan Sayı: 12 Kış İlbahar Dönemi Yıl: 2018 International Refereed Journal of Music Researches January - February - March - April Issue: 12 Winter Spring Period Year: 2018 ID:118 K:33 ISSN 2148-8223 ONLINE ISSN:2149-2476 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) Marka Patent - Trademark Patent (2015/04090)

Film Festivali başarıları hükümetin sağladığı yalı…” (Hey,1978:3) yorumunu yapmıştır. prestij sayesinde elde edildi” derken, Devlet Türkiye’nin ilk kez sıfır puan alarak sonuncu Bakanı Kürşad Tüzmen “Başbakanın Avrupa olduğu 1983 yarışmasında solist olarak yarı- ülkelerine ziyareti bu başarıda etkili oldu” şan Çetin Alp yarışmadan sonra “Eğer adım (Akşam,2003:3) demiştir. Sertab Erener ise Michael olsaydı sonuç farklı olurdu” (Hürri- yarışmayı kazandıktan sonra İngilizce şarkı yet,1983:3) yorumunu yaparken 1984 yılın- söylemek konusundaki ısrarının karşılığı- da yarışmada o güne kadarki en iyi derece nı aldığını söylemiş ve Türkiye’nin bundan olan on ikincilik sonrasında dönemin iktidar böyle yarışmaya İngilizce şarkıyla katılması partisi ANAP Kültür ve Turizm Bakanı Mü- gerektiğini belirtmiştir (Sabah,2003:2). kerrem Taşçıoğlu “Hükümetimizin içeride ve SONUÇ dışarıda uyguladığı başarılı politika ve ça- lışmalar, dış dünyada puanımızı arttırmıştır” Eurovision’u kazanmak nihayetinde (Milliyet,1984) yorumunu yapmıştır. 1987 Türkiye’nin AB adaylığının kaderini be- yılında Türkiye’yi Euovision Şarkı Yarışma- lirleyecek siyasi mücadelede herhangi bir sında temsil eden , yarışmadan değişiklik yapmamıştır. Türk bakış açısına önce yarışmanın düzenlendiği Belçika’da göre popüler kültür üretimi ve performans, yapılan bir resepsiyonda Belçika başbakanı- sosyolog Ayşe Öncü’nün (1993) “Avrupalı- nın yanına giderek “Size Başbakan Turgut lık için Türkiye’nin uygunluğu ve yeterliliği Özal’ın selamını getirdim. AET’ye ( o dö- hakkında tartışma” olarak bahsettiği konuda nemlerde AB’ye verilen isim) başvurumuz önemli bir rol oynamaktadır. Bu rol Eurovi- konusunda bize yardımcı olur musunuz?..” sion Şarkı Yarışması tarihi boyunca kendisi- ni hissettirmiştir. Alınan her başarısızlıktan (Zabcı, 1987:5) sorusunu sormuştur. 1993 sonra Türkiye’nin Avrupa ülkeleri ve AB ile yılında yapılan yarışmadan sonra elde edilen olan ilişkileri üzerinden yorumlar yapılmış- başarısızlık sonrasında Önder Bali “Biz Müs- tır. Attila Özdemiroğlu, 1975 yılında elde lüman bir ülke olduğumuz için kimse bize edilen sonunculuk ile ilgili “Biz, şansımızı puan vermedi.” (Milliyet,1993:8) yorumunu başarısız dış politikamız yüzünden kaybet- yapmıştır.2004 yılında İstanbul’da düzenle- tik. Dış işleri bakanlığı, Eurovision yapım nen Eurovision Şarkı Yarışmasında dördüncü komitesini suçlayacağı yerde kendisini suç- olan Türkiye’nin bu başarısı ile ilgili en çok lasın” (Kuyucu,2012:45) derken, Hey Der- yapılan yorumlardan biri, “bu başarının son gisi Genel Yayın Yönetmeni Doğan Şener birkaç yılda Avrupa’da esen pozitif Türkiye 1978 yılında elde edilen başarısız sonuç ile rüzgarı” (Kuyucu,2005) önemli bir rol oyna- ilgili “….Adımız Avrupalı ama kafamız As- dığı yönünde olmuştur.

56 UHMAD www.uhmadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜZİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Ocak – Şubat – Mart – Nisan Sayı: 12 Kış İlbahar Dönemi Yıl: 2018 International Refereed Journal of Music Researches January - February - March - April Issue: 12 Winter Spring Period Year: 2018 ID:118 K:33 ISSN 2148-8223 ONLINE ISSN:2149-2476 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) Marka Patent - Trademark Patent (2015/04090)

Türkiye 2013 yılından sonra Eurovision Şar- lerini askıya almaya başlamış ve AB’ne rest kı yarışmasına katılmamıştır. Türkiye’nin ya- çekmiştir. Recep Tayyip Erdoğan 1 Ekim rışmaya katılmaması ile ilgili TRT “yarışma 2017 tarihinde yaptığı açıklamada “..Bizim oylamasında adil olmayan bir sistem var, bazı Avrupa Birliğine ihtiyacımız kalmamıştır” değişiklikler istedik” açıklamasını yaparken, demiştir. (BBC Türkçe,2017). yarışmanın fanları bu konu ile ilgili ciddi Bugün Türkiye’nin Avrupa’daki yeri hak- tepkiler göstermiştir. Türkiye’nin yarışma- kında Türkiye’nin iç tartışmaları hala devam ya katılmamasının ardından politik nedenler etmektedir. Avrupa sahnesine küsen ya da olduğunu iddia edenlerin de sayısı oldukça bu sahnede olmayı artık eskisi gibi isteme- fazla olmuştur. Yarışmanın Türkiye fan say- yen Türkiye, Eurovision Şarkı Yarışmasına fası Eurovision – Turkey’e gelen mesajlar da katılmamaktadır. Bu durum yarışma ile Türkiye’nin yarışmaya katılmaması ile siya- Türkiye’nin AB ile olan ilişkisinin günümüze set arasında ilişki kurmuştur: “AKP yöneti- olan yansımasını göstermektedir. Gelecekte minin batı nefreti bizi bu şovdan ve Avrupa dağılacağı dahi iddia edilen AB‘nin Türkiye ile olan bir iki bağdan koparmıştır. Yakında ile mi yoksa Türkiye’siz mi yoluna devam Asya’ya da Arap ülkelerinin organizasyonla- edeceği tartışılırken, Türkiye’nin 2018 yılına rına sanatta sporda katılırsak şaşırmam .Fene- gelirken uyguladığı AB stratejisinin Eurovi- ri de Euroleague’den alın da bari Avrupa’ya sion Şarkı Yarışması ile etkileşimini hangi tam dönelim arkamızı ..” 1Eurovision Şarkı yönde değiştireceği de bu tartışmanın sonuç- yarışması ile AB arasındaki ilişki Türkiye’nin larına göre netleşecektir. yarışmaya katılmadığı yıllarda da devam et- KAYNAKÇA miştir. Özellikle 2010’lu yıllarda Avrupa ile gergin günler yaşayan Türk siyaseti bu dö- AKŞAM (2003). “Sertab Utandırdı”, 26 Ma- nemde Avrupa ülkeleri ile değişik polemikler yıs 2003 yaşamıştır. Bu polemiklerin sonucunda Tür- AKŞAM (2013). “Devletin Zirvesinde Lis- kiye Avrupa ülkeleri ile olan ilişkilerinin de telerin Tepesinde” Akşam Gazetesi, 27 azalmasına ve 2000’lerin başında Avrupa’da Mayıs 2003 esen “pozitif Türk rüzgarının” dinmesine hat- ta tersine dönmesine neden olmuştur. 2017 BBC TÜRKÇE (2017). http://www.bbc. yılında Avrupa ile ortak saat diliminden çıkan com/turkce/41461446 Erişim Tarihi Türkiye yavaş yavaş Avrupa ile olan ilişki- 12.10.2017

1 https://eurovision-turkey-love.tr.gg/Eurovision- BOHLMAN, P., (2004). The Music of Euro- Derecelerimiz.htm pean Nationalism, Santa Barbara

57 UHMAD www.uhmadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜZİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Ocak – Şubat – Mart – Nisan Sayı: 12 Kış İlbahar Dönemi Yıl: 2018 International Refereed Journal of Music Researches January - February - March - April Issue: 12 Winter Spring Period Year: 2018 ID:118 K:33 ISSN 2148-8223 ONLINE ISSN:2149-2476 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) Marka Patent - Trademark Patent (2015/04090)

EUROPEAN COMMISSION (2001). The KUYUCU, M., (2005). Pop İnfilakı , İstan- European Commission Annual Report on bul: Kar Yayınları Aslum and Migration MANÇO, U., (2004). Tures d’Europe: Une GAMBACCİNİ, P., JONATHAN, R., Presence Diasporique Unique Par son BROWN T., (1999). The Complete Eu- Poids Demographique et sa Complexite rovision Song Contest Companion. İngil- Sociale . Fransa: L’Harmattan tere: Pavilion MİLLİYET, (1984). “Taşçıoğlu: Puan Aldıkç HEY DERGİSİ, (1978). “Eurovision’da Keyiflendim” , 7 Mayıs 1984 Ucuzluk Var” , Doğan Şener , 1 Mayıs MİLLİYET, (1993). “Tepkiler Farklı” 17 1978 Mayıs 1993 https://eurovision-turkey-love.tr.gg/Eu- OECD, (2004). Database on Immigrants and rovision-Derecelerimiz.htm , Erişim Ta- Expartriates , http://www.oecd.org Reac- rihi: 21.10.2017 hed at 08.09.2006 HÜRRİYET, (1983). “Sonuncuyuz Ama RADİKAL, (2003). “Sertab Dünyaya Açılı- Efendiyiz”, 25 Nisan 1983 yor” , 27 Mayıs 2003 HÜRRİYET, (2003). “Avrupa Bizi Daha çok REINHARD, K., (1980). “Turkey, The new Dinleyecek” , 26 Mayıs 2003 Grove Dictionary of Music and Musici- HÜRRİYET, (2003). “İngilizce Şarkı Tartış- ans” İngiltere: MacMillan ma Yarattı” 25 Şubat 2003 STOKES, M., (1992). The Arabesk Debate: HÜRRİYET, (2003). “Dış Basın Ne Dedi?” , Music and Musicians in Modern Turkey. 26 Mayıs 2003 İngiltere: Oxford Clarendon Press

KATHİMERİNİ, (2003). “Eurovision bugs TDK, (2003). “İngilizce Şakı Yeni Yabancı- Cyprus” , 28 Mayıs 2003 laşmalara Yol Açacak” http://www.tdk. gov.tr , Reached at 04.06.2004 KUYUCU, M., (2005). Türkiye’nin Eurovi- sion Serüveni” 1. Baskı, İstanbul: Nokta YENİ ŞAFAK, (2003). “Sertab Erener Kitap Avrupa’yı Fethetti” , 26 Mayıs 2003

KUYUCU, M., (2010). Türkiye’nin Eurovi- ZABCI, F., (1987). “Seyyal Taner Pop Üstü- sion Serüveni” 2. Baskı, İstanbul: Esen ne Pop Kırdı” , 7 Mayıs 1987 tarihli Hür- Kitap riyet Gazetesi

58 UHMAD www.uhmadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜZİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Ocak – Şubat – Mart – Nisan Sayı: 12 Kış İlbahar Dönemi Yıl: 2018 International Refereed Journal of Music Researches January - February - March - April Issue: 12 Winter Spring Period Year: 2018 ID:118 K:33 ISSN 2148-8223 ONLINE ISSN:2149-2476 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) Marka Patent - Trademark Patent (2015/04090)

ZAMAN, (2003). “Bu Birincilik Başlangıç ZAMAN, (2003). “Meclis’te Sertab Erener Devamı gelecek” , 26 Mayıs 2003 Rüzgarı Esti” , 28 Mayıs 2003

59 UHMAD www.uhmadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜZİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Ocak – Şubat – Mart – Nisan Sayı: 12 Kış İlbahar Dönemi Yıl: 2018 International Refereed Journal of Music Researches January - February - March - April Issue: 12 Winter Spring Period Year: 2018 ID:118 K:33 ISSN 2148-8223 ONLINE ISSN:2149-2476 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) Marka Patent - Trademark Patent (2015/04090)

EXTENDEND ABSTRACT

Introduction: Turkey’s bid to join the European Union has been a subject of debate over a period of half a century. Struggling for many years to enter the world’s most important and largest economic and social union initially known as the EC and later as the EU, Turkey was engaged in different activities to accomplish this feat which remained in the agenda since the 1960s. Political processes as well as significant cultural events also influenced EU candidacy of Turkey. Scope: Very few comments were made and even fewer studies were pursued on how Turkey’s role in its bid to join the EU and cultural factors have influenced this struggle. The most significant of these factors is the Eurovision Song Contest carried out by the European Brodcasting Union each year. Was Turkey’s Eurovision victory in 2003 after a pursuit of 28 years only a natural outcome of performing the right song at the right time, or was it a direct consequence of Turkey’s good political relations with Europe at the time? Purpose: This study was reviewed in the light of Turkey’s performance in the Eurovision Song Contest, Turkey’s bid to join EU and her relations with the European Union countries. Method: A conceptual and historical research on the Eurovision Song Contest was conducted and the Contest’s common ground with EU was reviewed in this study. A research on Turkey’s interaction with the Euro- pean countries prior to her victory in the Eurovision Song contest in 2003 was conducted and an evaluation on how the relations between Turkey and the European countries may have triggered this victory was made, in the application section of this study. Turkey’s relations with European countries during May 2002 – May 2003, one year prior to the Contest until the month in which the Contest was held, were reviewed in the light of political and cultural events of the time which appeared in the media. Conclusion: Three important political and cultural factors for- ming the basis to Turkey’s victory in the Eurovision Song Contest were analysed in the study. Defending the argument that these three factors triggered Turkey’s victory in 2003, the study was conducted to compare Turkey’s situation in 2018, fifteen years after winning the Contest. As a result of this comparison, it was concluded that relations between Turkey and EU are very tense nowadays and therefore Turkey has turned its back to Europe. Turkey has not entered the Eurovision Song contest after 2013. Eventually winning the Eurovision Song Contest have not made any changes in the political struggle which will determine the fate of EU candidacy of Turkey. Production of popular culture and performance plays an important role in the subject described by sociologist Ayşe Öncü as the “argument on conformance and competence of Tur- key for becoming European” (1993), according to the turkish point of view. This role casted its shadow through out the history of Eurovision Song Contest. Comments were made over

60 UHMAD www.uhmadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜZİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Ocak – Şubat – Mart – Nisan Sayı: 12 Kış İlbahar Dönemi Yıl: 2018 International Refereed Journal of Music Researches January - February - March - April Issue: 12 Winter Spring Period Year: 2018 ID:118 K:33 ISSN 2148-8223 ONLINE ISSN:2149-2476 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) Marka Patent - Trademark Patent (2015/04090)

Turkey’s relations with European countries and EU after each failure in the Contest. Attila Öz- demiroğlu said “We lost our chances because of our failed foreign policy. Ministry of Foreign Affairs has to blame itself rather than blaming the Eurovision production committee.” (Kuyucu, 2012:45), with regards to the last place in the Contest in 1975, whereas Doğan Şener, Chief Editor of Hey Magazine commented: “… we are mentioned as Europeans, but our mentality in Asian…” (Hey,1978:3), after the failure in 1978. Çetin Alp, the singer who represented Turkey in 1983 where Turkey took last place with zero points for the first time, commented after the contest: “The result would have been different, if my name was Michael” (Hürriyet,1983:3), whereas Mükerrem Taşçıoğlu of ANAP, Minister of Culture and Tourism at the time said: “Suc- cessful policies and activities implemented by our goverment within our country and abroad have increased Turkey’s value in the free world.” (Milliyet,1984), after Turkey grabbed 12th place in 1984, the best rank until that time. Seyyal Taner, representing Turkey in the Eurovision Song Contest in 1987, walked over to the Prime Minister of Belgium, at a reception organized before the contest, and asked: “I have brought the kind regards of our Prime Minister Turgut Özal. Would you help us with our bid to join EEC? (the former name of EU)” (Zabcı, 1987:5). After the failure in 1993, Önder Bali commented: “No one gave us any points, because we are a Muslim country.” (Milliyet,1993:8). One of the popular comments was: “Mood of optimism towards Turkey in the last few years played an important role in this success” (Kuyucu,2005), after Turkey took fourth place in the Contest held in Istanbul in 2004. Turkey has not partici- pated in the Eurovision Song Contest after 2013. TRT stated that: “the voting is not fair, so we asked for some changes”, with respect to Turkey’s decision to not participate in the Contest, whereas the fans of the Contest reacted to non-participation. There were many people who claimed that there were political reasons behing Turkey’s decision to not participate in the Con- test. The messages sent to the Eurovision – Turkey, the Turkish fan page of the Contest, built a relationship between Turkey’s decision to not participate in the Contest and politics and several comments were: “AKP’s hatred towards West pulled Turkey from this Contest and severed one of the last few ties we had with Europe. I would not be suprised if we choose to participate in art and sports organizations in Asia or the Middle East. Pull off Fenerbahçe from Euroleague, so that we will turn our backs to Europe totally…” (https://eurovision-turkey-love.tr.gg/Eurovi- sion-Derecelerimiz.htm). The relationship between Eurovision Song Contest and EU continued in the years in which Turkey did not participated in the Contest. Having tense relations with Europe especially in the 2010s, Turkish politics had different arguments with european count- ries in this period. These arguments led to worn out relations between Turkey and European countries and souring of the “mood of optimism towards Turkey” which was relevant in the

61 UHMAD www.uhmadergisi.com ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜZİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Ocak – Şubat – Mart – Nisan Sayı: 12 Kış İlbahar Dönemi Yıl: 2018 International Refereed Journal of Music Researches January - February - March - April Issue: 12 Winter Spring Period Year: 2018 ID:118 K:33 ISSN 2148-8223 ONLINE ISSN:2149-2476 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706) Marka Patent - Trademark Patent (2015/04090) beginning of the 2000s. Parting with Eastern European Time by abolishing daylight saving time in 2017, Turkey has begun to suspend her relations with Europe and had a showdown with EU. On October 1st, 2017, President Recep Tayyip Erdoğan said: “We do not need European Union…” (BBC Turkish, 2017). Turkey’s domestic arguments about her place in Europe still continue today. Being cross with Europe or not wanting to be a part of it, Turkey is not partici- pating in the Eurovision Song Contest. This situation is a reflection of Turkey’s relations with EU through the Contest. While it is being argued whether EU, long rumored to disintegrate in the future, will continue with or without Turkey, In what direction Turkey’s EU strategy will change Turkey’s interaction with the Eurovision Song Contest will become clear according to the consequences of this argument.

62