des 2014

„Í mér er einhver bardagamaður“ – Einar Kárason rithöfundur ræðir við Jón Steinar Gunnlaugsson, fyrrverandi Hæstaréttardómara.

Reykjavík – Bogota – „Reykjavík dagsins í dag er að kafna í dópi“ Leki leggur stjórnmálamann

Var Kókaín orsakavaldur í hruninu? Kippir sér lítið upp við gagnrýni -Sölvi Blöndal í einlægu viðtali.

Ritstjóri: Karl Steinar Óskarsson [email protected]

BIRTÍNGUR Efnisyfirlit útgáfufélag Lynghási 17, 210 Garðabæ, s. 515 5500

Útgefandi Hreinn Loftsson Framkvæmdastjóri Karl Steinar Óskarsson Fjármálastjóri: Matthías Björnsson Yfirmaður hönnunardeildar Linda Guðlaugsdóttir Yfirmaður ljósmyndadeildar Rut Sigurðardóttir Dreifingarstjóri Jóhannes Kr. Kristinsson Blaðamenn 8...... „Í mér er einhver Jón Kristinn Snæhólm ...... bardagamaður“ – Einar Þórainn Þórarinsson Marta Goðadóttir ...... Kárason rithöfundur Nicola Girolami 8 Rafael Pinho ...... ræðir við Jón Steinar Jón Stefánsson ...... Gunnlaugsson, fyrrverandi Ljósmyndarar Heiða Helgadóttir, Aldís ...... Hæstaréttardómara. Pálsdóttir, Hákon Davíð 14 Björnsson og Rut Sigurðardóttir Myndvinnsla 14...... Reykjavík - Bogota. Guðný Þórarinsdóttir. Auglýsingastjórar: Ásthildur Sigurgeirsdóttir, Sigrún Kristinsdóttir og Þórdís 20...... Kókaín. Una Gunnarsdóttir. Netfang: [email protected] Próförk 26...... Winston churchill. Guðrún Nellý Sigurðardóttir, Margrét Árný Halldórsdóttir, Ragnheiður Linnet Áskriftardeild 34...... Kippir sér ekki upp við gagnrýni Ólafur Valur Ólafsson ...... – Sölvi Blöndal í einlægu viðtali. Skrifstofa Auður Guðjónsdóttir, Guðrún Helgadóttir Dreifing 42...... James Bond. 20 Halldór Örn Rúnarsson, 44...... Leki leggur stjórnmálamann. Allur réttur áskilinn varðandi efni ( texta og myndir). Öll notkun 50...... Heimsókn í höfuðstöðvar Opel. efnis, t.d. beinar tilvitnanir og endursagnir, er óheimil án skriflegs leyfis útgefanda. 56...... Klaufabárðar í knattspyrnu. Sjá nánar um réttarvernd og gjaldskrá útgefanda á birtingur.is 58...... Viskí

64...... Blórabögglar í átján ár.

4 leiðari

Árið 2015 verður tímamótaár. Útlit er fyrir að áætlun stjórnvalda um afnám hafta haldið velli). Þá má sjá fyrir sér að það verði lágmark á skattinum, t.d. þannig að muni líta dagsins ljós í upphafi ársins. Vonir eru bundnar við að framkvæmdin ferðagjaldeyrir og smærri fjárfestingar einstaklinga og fyrirtækja féllu utan hans. taki mið af jafnræðissjónarmiðum þannig að erlendir kröfuhafar þrotabúanna En árið 2015 verður tímamótaár í mörgum öðrum efnum en hvað varðar fái ekki sérmeðferð umfram aðra, einstaklinga, fyrirtæki og lífeyrissjóði, sem íslenskt efnahagslíf og áform um afnám gjaldeyrishaftanna. Á árinu verður einnig eru bundnir innan haftanna og þurfa nauðsynlega að komast út fyrir minnst margra merkilegra viðburða í sögunni. Þannig verður réttindaskráin landsteinana með fjárfestingar sínar. Það er eðlismunur á slíkri gjaldeyrisþörf enska, Magna Carta, 800 ára í júní. Þá var konungsvaldinu settar skorður og hagsmunum erlendu kröfuhafanna sem þurfa að komast yfir sitt fjármagn m.a. hvað varðar rétt manna til eðlilegrar málsmeðferðar fyrir sjálfstæðum og koma sér á brott í eitt skipti fyrir öll. Það eru vissulega eðlilegir hagsmunir dómstólum. Í júní verða einnig 100 ár frá því konur fengu kosningarétt á Íslandi. en erlendar fjárfestingar innlendra aðila eru mikilvægari fyrir þjóðina í heild. Á árinu verður þess minnst að 50 ár verða liðin frá því Winston Churchill Það á t.d. sérstaklega við um lífeyrissjóðina sem verða að fara að fá möguleika á kvaddi þetta jarðlíf og 65 ár frá því að George Orwell hélt á vit feðra sinna. að dreifa áhættunni með fjárfestingum í útlöndum. Kröfuhafarnir eru stór hluti Báðir þessir menn skilja eftir sig mikla arfleifð. Setningar úr bókum Orwells, vandans og þeir verða að taka réttmætt tillit til hagsmuna þjóðarinnar í heild. eins og að „sumir séu jafnari en aðrir“, heyrast oft í pólitískri umræðu og Margt bendir raunar til þess að skynsamlega sé staðið að undirbúningnum af sagnfræðiprófessor í Yale sagði nýlega á opinberum vettvangi: „Til að skilja Putin, hálfu stjórnvalda og ef eins vel tekst til og við „leiðréttinguna“ á dögunum er ekki lesið þá Orwell!“ Varnaðarorð bókanna „Animal Farm“ og „1984“ eiga við á ástæða til að örvænta. Þetta er þó mikilvægasta úrlausnarefni ríkisstjórnarinnar öllum tímum. og kemur til með að hafa úrslitaáhrif um þróun efnahagsmála í framtíðinni. Fimmtíu árum eftir andlátið er Winston Churchill enn afar sterk og mikilvæg Því er full ástæða til að fylgjast grannt með framkvæmdinni og hafa hugfast persóna í pólitískum umræðum, ekki síst í heimalandinu þar sem hann hefur að sígandi lukka er best. Líklega er betra að hafa skrefin fleiri en færri í svo hvað eftir annað verið valinn mætasti eða merkasti einstaklingurinn í sögu viðamiklu og vandasömu máli. Bretlandseyja, í hvers kyns umræðuþáttum og skoðanakönnunum. En það er Þegar hafa heyrst hótanir frá talsmönnum kröfuhafanna þess efnis, að líka oft vitnað til orða hans við mörg önnur tækifæri og ævi hans er mönnum svonefndur „útgönguskattur“ verði aldrei samþykktur og að á hann verði látið fyrirmynd um að gefast aldrei upp. Gefast aldrei upp fyrir eigin erfiðleikum, reyna fyrir dómstólum. Jafnvel hafa komið fram raddir sem telja að slíkur skattur andlegum eða líkamlegum, og að takast á hendur erfiðar áskoranir jafnvel þó fái ekki staðist gagnvart stjórnarskránni. Ekki er ástæða til að hafa sérstakar að margt hafi áður mistekist eða farið úrskeiðis. Þá er ævi Churchills áminning áhyggjur af slíkum upphrópunum enda hefur ríkisvaldið víðtækar heimildir um að afskrifa helst aldrei nokkurn einstakling jafnvel þó að viðkomandi virðist til skattlagningar líkt og margoft hefur verið staðfest af íslenskum dómstólum. standa lágt. Flestir töldu að ferli Winston Churchills væri lokið um miðbik fjórða Nú síðast var ríkinu játaður réttur til að leggja hinn svonefnda „auðlegðarskatt“ áratugar síðustu aldar. Hann var þá kominn yfir 60 ára aldursmarkið og hafði á afmarkaðan hóp landsmanna þó að sterk rök hefðu mælt gegn honum, t.d. áorkað miklu. Samt átti hann stærstu afrekin eftir og varð ekki forsætisráðherra varðandi eignaupptöku og brot á jafnræðisreglu. Á hinn bóginn var hann fyrr en hann var orðinn 66 ára að aldri. „Velgengni felst í því að gera mistök á tímabundinn og hefur nú verið aflagður. „Útgönguskattur“ á fjármagn, sem mistök ofan án þess að missa eldmóðinn,“ mun hann hafa sagt og einnig: „Ef þér leitar út úr höftunum, verður væntanlega útfærður á þann hátt, að hann fái finnst þú vera að fara í gegnum helvíti, haltu þá áfram!“ staðist stjórnarskrárbundna vernd eignaréttinda. Hæfir sérfræðingar munu Ég læt að endingu í ljósi þá von að árið 2015 færi Birtíngi og öllum liggja yfir útfærslunni og sérfræðingar á vegum Alþjóðagjaldeyrissjóðsins hafa landsmönnum hagsæld. Fyrirtækið hefur gengið í gegnum mikla erfiðleika á mælt með honum. En allt veltur á útfærslunni og hún hefur ekki enn verið árunum eftir hrun, rétt eins og önnur íslensk fjölmiðlafyrirtæki, og við munum gerð opinber. Meginmarkmiðið er varsla almannahagsmuna með því að koma halda baráttunni áfram. Viðskiptavinum, starfsmönnum og velunnurum í veg fyrir kollsiglingu hagkerfisins um leið og komið er á eðlilegu ástandi í fyrirtækisins færi ég þakkir fyrir samstarfið á árinu og óska þeim öllum farsældar gjaldeyrismálunum með afnámi haftanna. Það eru eðlileg og sjálfsögð markmið í framtíðinni. sem erlendir kröfuhafar verða að virða. Skatturinn yrði væntanlega tímabundinn í nokkur ár og færi hugsanlega stiglækkandi þó að sjálfsagt mætti framlengja Karl Steinar Óskarsson hann ef ástæða þætti til síðar meir (auðlegðarskatturinn var t.d. tímabundinn þó að fyrir liggi að hann hefði örugglega verið framlengdur ef fyrri ríkisstjórn hefði

5 Einar Kárason: Jón Steinar Gunnlaugsson –

„Í mér er einhver þess vegna sem ég rumska því mér finnst bænaköllin skapa róandi og

er einhver Það varð að samkomulagi að ég bankaði uppá hjá Jóni Steinari Gunnlaugssyni. Á daginn kom að við erum nágrannar, búum báðir í Hlíðahverfinu í Reykjavík. Þau hjónin Jón og Kristín Pálsdóttir buðu mér glaðlega að ganga í bæinn, Jón fór með mig inn á skrifstofu „JSG-ráðgjöf“ þar í húsinu, „því að það fyrirtæki á kaffivél“ sagði húsbóndinn og lét renna í tvo bolla. Þar hékk ýmislegt persónulegt á veggjum, myndir sem sumar hverjar eru í nýju bókinni hans, „Í krafti sannfæringar“, og líka gamaldags bílnúmersskilti, R-1231, sem hann sagði hafa tilheyrt Gunnlaugi föður sínum og að hann hefði haldið uppá. Tryggð við bílnúmer kannast ég sjálfur vel við, minn eigin faðir átti bágt með að sætta sig við að þurfa að láta af hendi númerið sitt, R-4194, þegar nýja númerakerfið tók gildi. Þegar við Jón vorum sestir inn í stofu með kaffibollana kom í ljós að bakgrunnur okkar er um margt svipaður; báðir ólumst við upp í Hlíðunum, hann að vísu átta árum eldri svo ekki þekktumst við þá; vorum Framarar í Valshverfi og feður okkar beggja leigubílstjórar. Ég bað hann um að segja mér frá barnæskunni.

ið fluttum í Blönduhlíð 2 þegar ég var tveggja ára, en það hús var með skarð í vör, en ég tók ekki eftir því fyrr en ég var orðinn tíu ára. Hann var svona samvinnuverkefni fjölskyldunnar; móðurforeldrar keyrði leigubíl, átti til að skvetta stundum í sig, en heimilisbragurinn var mínir voru þar og systkini mömmu; Eyjólfur Konráð elskulegur. Það voru ekki mikil peningaráð, pabbi fór stundum út að keyra bara Jónsson, alþingismaður og ritstjóri, oft nefndur Eykon; til að eiga fyrir matnum þann daginn, og eins fór hann stundum að harka á móðursystir mín Þóra var þar sömuleiðis og átti soninn sunnudagseftirmiðdögum því að buddan var tóm eftir laugardaginn. Mamma Baldvin Jónsson sem hefur fengist við að kynna íslenskt var bókmenntasinnuð og las mikið, og pabbi var það líka, hann kunni mikið af Vlambakjöt fyrir útlendingum; við erum fæddir á sama árinu og héldum ásamt vísum og kvæðum. „Illgresi“ eftir Örn Arnarson hafði sérstakan sess á heimilinu Gretti bróður mínum mikið hópinn sem strákar. Á jarðhæðinni var búðin hans og hann þuldi oft uppúr henni. Seinna, þegar við feðgarnir vorum að smakka það afa, Jónsbúð, og mjólkurbúð á vegum Samsölunnar. Hverfið var nýtt, verið að saman í stofunni heima þuldum við á víxl ljóð uppúr Illgresi.“ byggja blokkirnar við Eskihlíðina og þar léku menn sér á stillönsunum. Og nú tók Jón Steinar að fara með perlur upp úr þeirri bók: „Hreppsómaga- Pabbi var eldheitur Framari, og ég var skráður í félagið daginn sem ég var hnokki hírðist inni á palli, ljós á húð og hár. Steig hjá lágum stokki stuttur skírður, 1. nóv 1947, það varð að vera komið nafn! Átta ára gamall var ég sendur brókarlalli, var svo vinafár. Líf hans var til fárra fiska metið. Furðanlegt, hvað í sveit, foreldrar mínir þekktu ekkert fólkið á bænum, þannig var þetta nú í þá strákurinn gat étið ...“ – ljóðið „Þá var ég ungur“ þekkja margir. daga, en ég var heppinn; fólkið sem ég lenti hjá á Gili í Svartárdal í Húnaþingi „Þetta var skemmtileg barnæska; ég gekk í Hlíðaskóla þar sem nú er var afbragðsgott. Annars var ég Reykjavíkurstrákur, pabbi var barnfæddur leikskólinn Hlíðaborg við Eskihlíð, aðalkennari okkar var Ármann Kr. Einarsson Reykvíkingur en mamma úr Stykkishólmi; hún vann lengst af í búð en var barnabókahöfundur, og hann prufukeyrði á okkur frægar bækur sínar um „Árna seinna yfir Borgarbókasafninu í Sólheimum. Hjónaband foreldra minna var í Hraunkoti“. Svo var það Austurbæjarskóli, Langholtsskóli, og í Vogaskóla varð farsælt, pabbi var sterkur og spengilegur, sund- og íþróttamaður góður. Hann ég formaður nemendafélagsins þar. Þar tók ég landspróf og varð næsthæstur, en

8 9 eftir það fóru menn að fá sér í glas og í byrjun menntaskóla fóru einkunnir að slái með. Og í málum eins og prófessorsmálinu, sem snerist um að hann var dala og þurftum við feðgarnir að eiga um það alvarlegan fund í stofunni heima. sakaður um kynferðislega misnotkun gegn dóttur sinni, sló hjarta mitt með rétti Og þá fór þetta að lagast á ný. Í MR var ég í stærðfræðideild og lenti í bekk með manns til að fá sanngjarna dómsmeðferð, eins og er réttur hvers einstaklings, öllum bestu námsmönnum árgangsins; Þórarni Hjartarsyni, Páli Ammendrup, sama hvað þeir eru ásakaðir um.“ Snorra Kjaran, Stefáni Erni Stefánssyni, Karli Tryggvasyni, Hjörleifi Stefánssyni og fleirum. Ég stundaði ekki mikið félagslífið í MR því að frístundum eyddi Í hinni nýju bók Jóns Steinars, „Í krafti sannfæringar“, er kafli sem heitir maður í Glaumbæ, þeim magnaða skemmtistað. Þar hélt ég mig mikið með „Grunnviðhorf“ og þar segir meðal annars: „Einnig er sérstök ástæða til að nefna miklum gleðimönnum sem spiluðu handbolta með ÍR – það voru til dæmis þeir annan þátt, sem að mínum dómi er óaðskiljanlegur hluti af þeirri lífsskoðun sem Þórarinn Tyrfingsson, Gústi Svavars, Vilhjálmur Sigurgeirsson og Ásgeir heitinn hér er lýst, en það er virðing fyrir öðru fólki og skilyrðislaus viðurkenning á rétti Elíasson. Þórarinn varð síðar mikill kraftaverkamaður í að losa fólk við áfengisböl þess til að haga eigin lífi á þann hátt sem það sjálft kýs, eins lengi og það skaðar eins og allir vita; sjálfur hætti hann 1978, og það fór svo að ég fór að dæmi hans ekki aðra. Mannfólkið er fjölbreytilegt og einstakir menn hafa ólíkar kenndir, ári síðar, var í viku á Silungapolli og hef ekki bragðað áfengi síðan.“ hvatir og langanir í lífinu. Allir eiga þar að mínum dómi sama rétt. Ekkert okkar hefur heimild til að sitja yfir hlut annarra með því að bjóða og banna, eins og Ég spurði Jón Steinar um aðra skólafélaga í MR, hélt kannski að þar hefði hann sumir vilja sífellt gera. Sumir vilja flokka mannfólkið eftir þjóðerni, litarhætti, kynnst Matthildingum, þar á meðal Davíð Oddssyni sem hann oft hefur verið trúarbrögðum, kynferði, kynhneigð, gáfum eða hverju því öðru sem greinir einn tengdur við. mann frá öðrum og láta menn njóta misjafns réttar eftir því hverjum þessara „flokka“ þeir tilheyra. Til þess hafa menn ekki heimild af þeirri einföldu ástæðu „Nei, þannig var það nú ekki, Davíð útskrifaðist held ég þremur árum á eftir að einn á ekki að ráða neinu um einkahagi annars. Svo einfalt er það.“ mér – við kynntumst ekkert fyrr en síðar, í lögfræðinni. Ég hef nefnt nokkra Mörg okkar eru Jóni Steinari ósammála um ýmislegt, en um þetta grunnviðhorf bekkjarfélaga minna. Aðrir sem ég umgekkst voru Jón Jónasson, sem nú er látinn, ættu þó flestir sæmilega þenkjandi menn að geta verið sammála. Guðmundur Sigurjónsson, Andrés Sigurðsson, Ingvar Guðnason og Alexander Kynni okkar Jóns Steinars hafa verið allnokkur í gegnum tíðina; stundum Valdimarsson. Þess má geta að skáldið Sigurður Pálsson sem nú er að gefa út höfum við skrifað greinar með andstæðum sjónarmiðum í blöð, en það var minningarbók, aðallega frá árunum í MR, útskrifaðist með mér. Ég fylltist jafnan í kurteisi, og ef við hittumst heilsumst við jafnan glaðlega, enda var honum miklum áhuga á líffræði í MR og gekk vel, og var að hugsa um að fara kannski í gefin létt lund, eins og hann segir í bókinni. Einu sinni hringdi hann í mig því læknisfræði. En fór svo, kannski fyrir tilviljun, í lögfræði, og það hentaði mér vel. hann taldi að grein sem ég birti í blaði hefði verið svar við annarri sem hann Þar kynntist ég Finni Torfa Stefánssyni, sem síðar varð um hríð alþingismaður hafði birt daginn á undan, og hann taldi mig hafa misskilið. Þá var ég staddur í fyrir kratana, og við urðum miklir vinir, leigðum saman kjallaraíbúð á Oddagötu. sumarbústað úti á landi og hafði engin blöð séð, heldur ekki grein hans, svo við Hann var í hljómsveitinni Óðmönnum og fæst nú við alvarlegar tónsmíðar, hlógum að því að hafa tekist að vera ósammála samt. Þó gat maður líka verið vinátta okkar hefur haldist alla tíð. Baldri vini mínum Guðlaugssyni kynntist rækilega sammála Jóni Steinari. Í bókinni „Deilt á dómarana“ sem út kom 1987 er ég einnig og við opnuðum svo saman lögmannsstofu. Þarna var líka Ólafur meðal annars greinargóð umfjöllun um hið svonefnda Spegilsmál, þegar lögregla Gústafsson, en hann hefur verið vinur minn og stuðningsmaður alla tíð gerði upptæk öll eintök af gríntímaritinu Speglinum, sem Úlfar Þormóðsson síðan. Svo var Guðmundur Sigurjónsson skákmeistari í vinahópnum og Árni ritstýrði. Við forystufólk í Rithöfundasambandinu – sjálfur var ég varaformaður Kolbeinsson, síðar meðdómari í Hæstarétti. Gaukur Jörundsson var kennari við þegar bókin kom út en varð formaður ári síðar – töldum að í þessu máli hefði deildina og hann réð okkur Árna Kolbeins til að aðstoða sig við kennsluna. Hann verið gerð alvarleg aðför að mál- og prentfrelsi, og okkur þótti mikilsvert að sjá fékk svo leyfi í eitt ár og fékk þá mig til að leysa sig af á meðan, svo að ég varð og lesa að mikilsvirtur hæstaréttarlögmaður, og úr sjálfu „establissmentinu“ að dósent; það var mér mikils virði og hvatning. flestra áliti, skyldi vera á sama máli og við, og rökstyðja það jafn kröftuglega. Ég var genetískur hægrimaður, foreldrar mínir studdu bæði Sjálfstæðisflokkinn Seinna hringdi Jón í mig og bað mig um að halda ræðu á aðalfundi þótt pólitík hafi ekki verið mikið rædd á heimilinu. Á háskólaárunum gekk ég í knattspyrnuklúbbsins „Lunch United“. Ég féllst á það með því skilyrði að fá þá Heimdall, og fór að aðhyllast hugmyndir um að við sem einstaklingar eigum að líka að koma á knattspyrnuæfingar klúbbsins, og þar með urðum við félagar á taka ábyrgð á gjörðum okkar en að hlutverk ríkisins eigi fyrst og fremst að vera þeim vettvangi. Jón Steinar var þá farinn að kenna til í hnjám og sagðist vera að vernda einstaklingsfrelsi borgaranna.“ með læknisvottorð upp á að þurfa ekki að spila vörn, og sem betur fer var hann lunkinn við mark andstæðinganna og skoraði drjúgt. Svo hætti hann fáeinum Eins og flestir vita er Jón Steinar mælskur maður, svo ég spurði hvort það hefði árum síðar, og það urðu við það nokkur viðbrigði í búningsklefanum fyrir og eftir ekki legið í loftinu að hann sneri sér að stjórnmálum? æfingar því að hann með sinni kraftmiklu rödd, miklu mælsku, og þar sem hann dró aldrei af sér, hafði lengst af verið frummælandi og málshefjandi í flestum „Jú, það gerði það nú reyndar, en segja má að ég hafi hafnað því að gerast hinum spaklegu samræðum sem fóru fram á nefndum vettvangi. pólitíkus, kannski skynjaði ég eitthvert fláræði í stjórnmálunum. Eftir landsfund Sjálfstæðisflokksins 1971 gerði ég upp við mig að ég vildi fást við lögfræði en „Já, það var gaman í Lunch United,“ segir Jón Steinar, „enda læt ég þess ekki pólitík. Ég hélt erindi á fundinum og menn vildu styðja mig til framboðs í félags að góðu getið í bókinni. Þar nefni ég af handahófi nokkra menn úr þeim miðstjórn og svona, en ég hef ekki séð eftir því að hafa ákveðið að einbeita mér stóra hópi, en gleymdi að minnast á að Ellert Schram var þar þegar ég byrjaði að lögfræðinni; því fylgja ákveðin forréttindi að hafa alltaf getað sagt hug sinn án að mæta á æfingar. Sem er óverðskuldað, því að það var ekki lítið gagn af þess að vera bundinn á klafa einhverrar flokkslínu. Enda hef ég oft, þótt margir stoðsendingunum frá Ellert. En af því þú nefnir bókina „Deilt á dómarana“, en virðist halda annað, viðrað skoðanir alveg án þess að hafa áhyggjur af því hvort það hefur lítið tíðkast meðal lögmanna að gagnrýna dóma eftir að þeir hafa verið einhver flokksforysta er sammála mér – Davíð Oddsson hefur á sínum ferli kveðnir upp, þá verð ég að segja að þótt ég sé stríðsmaður þá hef ég tapað málum, stundum tekið þátt í ýmsu sem ég hef ekki verið hrifinn af, og þá hefur vinurinn og séð eftir á að það var réttur dómur. Það er eðlilegt að tapa málum, nema þegar fengið að heyra það. maður telur að dómurinn sé augljóslega rangur. Og það er bjargföst skoðun Í mér er einhver bardagamaður, og því hefur hentað vel að vera málflytjandi. mín að dómsvald sé ekki hafið yfir gagnrýni frekar en annað vald. Dómsvald Enda gegndi ég því starfi 1974-2004 og barðist þá fyrir mitt fólk í dómssölum. er auðvitað þýðingarmikill hluti ríkisvalds, og ríkisvald á að þola gagnrýni. Tók að mér ýmis óvinsæl mál, þar sem almenningsálitið var á móti, eins og mál Samanber Spegilsmálið.“ (Sem Jón Steinar hafði vel að merkja engin afskipti af á Magnúsar Thoroddsen, Hafskipsmálið og hið svokallaða prófessorsmál. Kannski dómsstigi.) „Lögreglan fór og sótti blaðið! Það sem menn skrifa geta þeir þurft að er í dómsmálum frekar leitað til manna þar sem reiknað er með að hjarta þeirra bera ábyrgð á fyrir dómi, en þetta var alger lögleysa!“

10 11 „Nei, ég hef engin viðbrögð fengið, ekki snefil. Og það er ekki út af Í hinni nýju bók Jóns Steinars, „Í krafti sannfæringar“, er einhver lengsti og þagnarskyldu, því að allir þeir dómarar sem stóðu að aðgerðunum gegn mér veigamesti kaflinn um skipun hans í Hæstarétt og veru hans þar. Og ljóst að árið 2004 eru á lífi, og hafa að einum undanskildum látið af störfum. Þeir hafa það mál brennur á honum. Rétt er að vísa til bókarinnar um það málefni, en því óskert málfrelsi til að svara mér hafi þeir einhver svör. Ég hef með sjálfum það blasir við að hann telur, og rökstyður, að þeir dómarar sem sátu í réttinum mér ímyndað mér að viðbrögð muni kannski koma seinna, sem árásir á mig, en hafi snúist gegn sér þegar hann sótti um dómarastöðu í Hæstarétti, reynt að fá hef ekki hugmynd um hvað það verður, enda vita bæði þeir og ég, að það sem aðra til að sækja gegn honum og tekið upp nýjar aðferðir við að raða mönnum stendur í bókinni er allt satt og rétt. En ég hef fengið notaleg og jákvæð viðbrögð eftir hæfni í dóminn. Meðal annars voru þættir sem höfðu verið taldir mönnum úr hópi lögmanna og starfandi héraðsdómara; margir hafa hrósað bókinni og lýst til tekna er síðast á undan var valið í dóminn, eins og málflutningsreynsla og sig sammála. kunnátta í réttarfari, sem Jón Steinar hafði kennt sem aðalnámsgrein í starfi sínu sem prófessor við Háskólann í Reykjavík árin á undan, ekki taldir Jóni Steinari Með frægustu málum sem Jón Steinar hefur verið viðriðinn á síðari árum eru til neins gagns. Að sama skapi kemur fram að hann taldi sig einangraðan í hópi Baugsmálin, en margir telja að þar hafi verið um að ræða einhverskonar pólitíska dómara réttarins og að þeir hafi gert sér far um að sniðganga hann á ýmsan hátt. aðför að Baugsfeðgunum og þeirra fyrirtækjum. Í grein eftir Sigríði Dögg Auðunsdóttur sem birtist hér í Mannlífi fyrir tveimur árum er þessi staða í réttinum dregin upp og ég spurði Jón Steinar hvort myndin „Það er af og frá. Ég hafði engin kynni af Baugsfeðgum, nema ég kannaðist við sem þar birtist væri kannski rétt? Jóhannes sem athafnamann; hann var kannski dálítið frumstæður, en bara fínn maður. Og ég hafði aldrei verið viðriðinn neina flokkadrætti í viðskiptalífinu. En „Já, það má segja að hún greini að mörgu leyti rétt frá - að öðru leyti en því að það var leitað til mín um að taka að mér mál Jóns Sullenberger, og það var mál hún stillir þessu upp eins og þarna hafi verið pólitískar andstæður, sem er ekki af því tagi sem hefur alltaf höfðað til mín; þarna var einstaklingur á móti miklu rétt. Enda mjög sjaldgæft að það reyni á pólitískan ágreining í dómsmálum. Það veldi. Annað var það nú ekki. Svo gerist það að Styrmir Gunnarsson fer að hjala sem er frekar hægt að segja er að menn hafi greint á um málsmeðferð, ég vildi um í persónulegum tölvupóstum til Jónínu Benediktsdóttur, sem Fréttablaðið gera meiri kröfur til réttarheimilda og taldi dómara ekki hafa leyfi til að dæma komst einhvern veginn yfir, að ég sé lojal við Davíð Oddsson. Sem kom málinu eftir öðru en gildandi reglum. ekkert við! Þetta var eitthvert koddahjal. Baugsmenn gripu þetta á lofti til þess að Já, ég fann fyrir óvild strax og ég sótti um, og ég var hafður utangarðs. Dómarar sýna að hér væri um pólitíska aðför að ræða; að málið reki þessi maður sem allir í réttinum beittu sér meira að segja fyrir því að reglum um skipan forseta réttarins viti að sé persónulegur vinur Davíðs Oddssonar. Og Jón Ásgeir ákveður að búa yrði breytt í því skyni að koma í veg fyrir að ég tæki það sæti. En að í þessu hafi til úr þessu samsæri. Þetta gerist á sama tíma og dómurum Hæstaréttar finnst verið einhver pólitík er af og frá, enda veit ég ekki um önnur stjórnmálaviðhorf sér misboðið með því að Ólafur Börkur Þorvaldsson, frændi Davíðs, hafði verið þeirra dómara í réttinum sem ég nafngreini og vildu ekki hafa mig með en að skipaður í réttinn. Og hugarástandið í þjóðfélaginu verður til þess að Baugsmálin þeir hafi kannski verið taldir stuðningsmenn Sjálfstæðisflokksins. Og því má fara eins og þau fara, megninu er vísað frá dómi vegna tilbúinna formsatriða sem bæta við að þeir voru allir skipaðir í dóminn af dómsmálaráðherrum úr röðum síðan hafa engu máli skipt þegar sambærileg mál hafa komið til kasta réttarins. Sjálfstæðismanna.“ En að lokum vil ég segja að það var þungu fargi af mér létt þegar ég var búinn að skrifa bókina. Nú er ég búinn að skila mínu uppgjöri fyrir þetta lífshlaup og Þú greinir mjög nákvæmlega frá þessum málum í bókinni og manni finnst þennan tíma. Hér liggur það fyrir, og þeir sem vilja víkja að mér góðgæti geta gert einhvern veginn eftir að hafa lesið hana að það standi upp á þá sem þar eru það út frá þessu uppgjöri. Ég hef allt of lengi þurft að sitja undir dylgjum um að nafngreindir að svara fyrir sig. Hefurðu fengið einhver viðbrögð? Eru þeir hafa misfarið með þetta vald. Dómsvaldið, sem ég ber gífurlega virðingu fyrir og kannski bundnir þagnarskyldu sem dómarar? tel ofar öllu. Enginn hefði nokkurn tíma getað fengið mig til að misbeita því valdi.

12

Texti: Jón Kristin Snæhólm

Reykjavík-Bogota Eitt af erfiðustu viðfangsefnum nútímans er baráttan á vinsælasta fíkniefninu, kannabis, og framleiðsla við fíkniefnin. Neysla, framleiðsla og innflutningur amfetamíns innanlands er að ná því magni sem innflutt fíkniefna eykst jafnt og þétt hér á landi sem og er.“ í þeim löndum sem við berum okkur saman við. Sannleikurinn er sá að hið svokallaða stríð gegn Stjórnmálamenn og lögregluyfirvöld standa ráðþrota fíkniefnum á Íslandi er mjög að veikjast og mun á frammi fyrir fíkniefnaiðnaðinum, enda löngu ljóst endanum gjörsamlega tapast ef íslensk stjórnvöld fara að hástemmdar yfirlýsingar stjórnmálamanna um ekki aðrar og róttækari leiðir í þessari baráttu. fíkniefnalaust Ísland, eða lögreglunnar um alþjóðlegan Í dag er auðveldara að ná í eitt gramm af hassi en í árangur í baráttunni við fíkniefnin, eru hvorki reistar á eitt kíló af harðfiski. Hví er svo komið og hvað þarf rökum né tölfræðilegum upplýsingum. að gera ef menn eru sammála um að fíkniefni séu „Reykjavík dagsins í dag er að kafna í dópi,“ sagði einn þjóðfélagslegt vandamál? Mannlíf hefur rannsakað hvar af heimildarmönnum Mannlífs. „Ekki er bara nægt Ísland er raunverulega statt í þessum málum. Sagt er að framboð á innfluttum fíkniefnum heldur er landið sannleikurinn geri yður frjálsan. Í þessu samhengi mun algerlega orðið sjálfbært varðandi eigin framleiðslu það ekki gerast.

Undirheimarnir og heimi og þrátt fyrir gagnrýnisraddir dag eru það nánast óskrifuð lög, eða þar er endastöðin, botninn á báðum á heilsugæslukerfið, menntakerfið, óformlegur þjóðfélagssamningur, að heimunum þar sem þeir mætast. alþýðan félagslega kerfið og aðgang að þessir heimar láti hvor annan í friði Lengra nærð þú ekki nema á botni Á Íslandi eru tveir heimar. Í fyrsta auðlindum landsins telst hin íslenska þó að þær brýr sem þarna ná yfir séu grafarinnar. Lögmál undirheimanna lagi er hinn raunverulegi heimur þjóðfélagsgerð ein sú besta í heimi skýrar og heyrumkunnar. Ef þú vilt eru grimm og miskunnarlaus. Þú hversdagslífsins þar sem fólk fer í og fáir Íslendingar vilja skipta á fara yfir, þá ertu velkominn en oftast er borgar greiða með greiða. Ef þig vantar vinnu, setur börnin sín í skólann, þeirri íslensku og einhverri annarri sú leið þyrnum stráð og erfið. Þannig dóp, þá selur þú dóp og færð borgað í kaupir í matinn, stundar áhugamál sín þjóðfélagsgerð þjóðfélaga sem við eru undirheimar Íslands breiðir dópi, ef þú skuldar dóp þá annaðhvort og ræktar sinn heimagarð. Það fer að berum okkur saman við. inngöngu en mjög þröngir útgöngu. Ef borgar þú með peningum eða dópi, lögum og gætir þess að viðhalda þeim Hinn heimurinn er að mestu hulinn og menn vilja yfir til alþýðunnar tekur sú eða ferð í að rukka aðra sem skulda venjum og siðum sem viðhalda því rekinn af öðrum lögmálum, straumum vegferð í raun allt lífið og afföllin eru dóp. þjóðfélagslega mynstri sem gerir okkur og stefnum sem okkur eru huldar og mikil í mannskap talin. Þetta er „dirty bissness“. Þú veist að þjóð. framandi. Ekki nægir að yrkja ljóð, „Ég byrjaði að drekka tólf ára gamall aldrei fyrir hvern þú ert að vinna Í þessum skilningi eru flestir skjóta kvikmyndir né skrifa bækur til og var orðinn handrukkari átján ára. því sá sem upprunalega fjármagnaði Íslendingar löghlýðnir og margoft að fólk almennt nái því hvað þarna Frá fyrsta sopanum til geðdeildar 33a dópinnflutninginn og síðan hinn sem er sagt í alþjóðlegum könnunum að gerist eða hvaða lög og reglur gilda. Í á Landspítalanum er langur vegur en kom því á götuna í sölu eru ekki einn hér búi ein hamingjusamasta þjóð í

14 "Stórlaxarnir eru hinum megin í skjóli hins raunverulega heims eins og flestir þekkja hann" og sami aðilinn. Þú þekkir bara þann við að hóta óbreyttum borgurum Íslendinga var mikill á áttunda Bandaríkjunum og allur innflutningur sem lætur þig fá efnið í smásöluna. en stundum þurfti það að gerast en áratugnum og mikið um að þar væri á hljómplötum einnig þaðan. Bæði Stórlaxarnir eru hinum megin í skjóli það kostaði samskipti við lögreglu, um fyrstu kynni heimamanna af skapaðist þarna gámapláss, felustaðir hins raunverulega heims eins og fíknó, blaðaumfjöllun og afskipti neyslu og ræktun kannabisefna að og skjól fyrir gjaldeyrishöftum flestir þekkja hann. Þeir sem komast stjórnmálamanna. Almenningur vill ræða. ríkisins til að flytja tiltölulega óáreitt einhvern veginn að því hverjir það eru ekkert af okkur vita og fær ekkert af Einnig opnuðust nýir heimar fyrir inn það magn af fíkniefnum sem sem upprunalega fjármagna kaupin á okkur að vita og við í undirheimunum alþýðunni þegar samgöngur til útlanda fullnægði eftirspurninni hér á landi. efnunum sem innflutt eru, þ.e. kókaíni, viljum starfa óáreittir, innan okkar laga urðu almennar og ekki einungis á Markaðslögmálin giltu um þessi efni amfetamíni, englaryki, e-töflum og og reglna.“ færi efnamanna, embættismanna eða eins og annan varning. Framboð stýrði sterum, eru óþægilega minntir á að stjórnmálamanna. Sólarlandaferðirnar verði og því var miklivægt að halda sú vitneskja sé ekki áhugaverð. Þeir Ógnarjafnvægi sem buðust öllum upp úr 1970 nægjanlegum skorti til að verð héldist sem hóta að kjafta í lögregluyfirvöld víkkuðu heimssýn Íslendinga í fleiri sem hæst. til að losna undan skuldum kynnast undirheima og skilningi en einum. Ekkert mál var að Þannig var það að þeir innflytjendur garðklippunum, missa hné, ríkisvalds smygla inn hverskonar efnum, enda sem fluttu inn munaðarvarning í fjölskyldumeðlimum er hótað eða þeir Allt frá því að fíkniefni fóru að streyma íslensk tolla- og lögregluyfirvöld alls miklum mæli og borguðu hann fyrir hreinlega hverfa. til landsins hefur ríkisvaldið reynt að ekki í stakk búin að sporna við ört fram eða höfðu kost á erlendum Þetta er í raun einfalt. Ef þú nærð sporna við sölu, dreifingu og neyslu vaxandi fíkniefnaneyslu hér á landi. bankaviðskiptum, ásamt þeim sem því orðspori að vera töff og klár á þeirra. Í fyrstu var innflutningur Allt flæddi inn. LSD-bréfsnifsi og seldu til erlendra aðila íslenska hlutunum vinnur þú þig upp. Rukkun fíkniefna bundinn við íslenska unnið hass, þá hassolía, marijúana og framleiðslu og áttu gjaldeyri erlendis, fer fram með hótunum um líkamlegar námsmenn erlendis sem kynnst höfðu hass í föstu formi kom í flugfarangri, náðu að skapa grunninn undir pyntingar. Þetta er fyrst erfitt en kemst notkun þeirra á námsárum sínum, þá með fiskiskipum og innflutningi í þann íslenska fíkniefnaheim sem síðan upp í vana og verður síðan tól sérstaklega í Danmörku, Bretlandi og gegnum hafnir landsins og engin nú er nánast ósnertanlegur án þess til að koma þér á framfæri og öðlast Bandaríkjunum. leið að koma í veg fyrir þessa nýju og að hinir háu aðilar alþýðunnar traust. Því grófari sem þú ert, þeim Eftir að eftirspurn eftir fíkniefnum arðbæru atvinnugrein. kæmu þar formlega að máli. Ekkert mun meiri árangur og meiri virðing. jókst í landinu fóru menn að sjá En hverjir voru það sem gátu kusk á hvítflibbanum þar! Ný stétt Þessi heimur er lítill að því leytinu til skjótfenginn gróða í innflutningi fjármagnað kaupin á þessum atvinnumanna hafði skapast á Íslandi, að allt fréttist og skilaboð komast fljótt þeirra, enda efni eins og hass og LSD forboðnu ávöxtum og flutt þá inn? heildsalar fíkniefna, smásalar og síðan og skýrt til skila. í hávegum höfð meðal menntamanna Hvað var það sem Íslendingar handrukkarar. Stundum er rafmagnsmeðferð og listamanna í Bandaríkjunum og framleiddu ekki en sóttu stíft í? Fíkniefnaheimurinn hafði fengið árangursríkust ásamt puttaklippingum Evrópu. Áfengi var bæði dýrt og Jú, tónlist og tískuföt. Og hvaðan sjálfstætt líf og bilið milli virðulegra en oftast nægir að sýna fram á litið hornauga, bjórinn bannaður og kom sá varningur og hvar var hann heildsala sem í fyrstu fjármögnuðu hvar börn eða aðrir ástvinir halda landinn því bruggaður af miklum unninn fyrir íslenska innflytjendur? fíkniefnakaupin erlendis og þeirra sig, sýna myndir af þeim eða flík móði til sjávar og sveita. Samgangur Nánast allur tískuvörufatnaður sem dreifðu og seldu hvarf með í þeirra eigu. Okkur var alltaf illa milli bandaríska varnarliðsins og var fluttur inn frá Bretlandi og öllu þegar gjaldeyrir stóð öllum til

15 "En hverjir voru það sem gátu fjármagnað kaupin á þessum forboðnu ávöxtum og flutt þá inn?"

boða og innflutningur til Íslands í virðulegum nefndum á vegum augljósu þarfir undirheimanna og fíkniefnalögreglunni í skaut. Hörðu þúsundfaldaðist á níunda áratugnum. stjórnmálaflokka eða atvinnulífsins yfirvalda alþýðunnar? Hvernig geta efnin, svo sem kókaín, amfetamín og Hins vegar er það morgunljóst að og vissu sjálfir ekkert í hvað stór hluti allir þeir sem hagsmuna hafa að sterar, koma að mestu frá meginlandi margur glottandi góðborgarinn hér af fjármagni þeirra fór eða eftir hvaða gæta af fíkniefnasölu og fíkniefnafári Evrópu, kókaín frá Amsterdam í á landi spígsporar um völlinn feitur leiðum það sem fjármagnað var komst samræmt sjónarmið og stefnt að sama Hollandi og amfetamín frá Kaunas í og fínn vegna þess að afi gamli og til landsins. markmiði, þ.e. að blekkja almenning Litháen. Ákveðnir seljendur þar sjá pabbi góðfúslega lánuðu fjármagn og Undirheimarnir urðu skipulagðari og ljúga því blákalt framan í hann að um Ísland og þekkja aðalkaupendurna gámapláss í nafni fyrirtækja sinna til og á endanum hvarf hin háa hér sé allt í stakasta lagi? Hvernig var og dreifingaraðilana frá Íslandi en það að eiga fyrir mögru árunum, eins og fjármögnunarstétt og við tóku ógnarjafnvægi markaðs fíkniefnanna gerir fíkniefnalögreglan á Íslandi líka. það var þá kallað í góðra vina hópi. einstaklingar sem eingöngu höfðu og markmiða stjórnvalda gegn þeim Til að viðhalda nægu framboði Með aukinni umræðu og vitneskju um það að markmiði að fjármagna og komið á í landinu? fíkniefna í landinu og koma í veg skaðsemi fíkniefna jókst þrýstingur dreifa fíkniefnunum sjálfir hér á Til þess að svara þessum spurningum fyrir offramboð og þar með lækkun almennings á stjórnvöld að nóg væri landi. Markmið þeirra var að skapa skulum við setja upp eftirfarandi verðs á þeim er ekki vel séð að nýir komið. Menntun lögreglumanna og hér sjálfstæðan heim fíkniefna sem leikrit. aðilar fari í þennan innflutning eða tollayfirvalda fór að miðast við að algerlega færi eftir sínum eigin Vitað er af báðum aðilum að að einhver þeirra sem viðurkenndur uppræta þessa nýju innflutningsiðju lögmálum og reglum og fengi að vaxa fíkniefnamarkaðurinn í landinu er í bransanum fari í of stórtækan og árangurinn lét ekki á sér standa. Í og dafna án afskipta ríkisvaldsins. er ákveðið mengi af stærð og innflutning. stað fregna fjölmiðla um upprætingu Auðvitað kom það aldrei til greina að samkomulag beggja aðila að Þegar nýr aðili kemur til Amsterdam verksmiðja þar sem landi var afskipti ríkisvaldsins yrðu engin. Það halda því sem mest óbreyttu. Ef eða Kaunas eða óvenjumikið bruggaður fóru að berast fréttir af yrði aldrei samþykkt hjá almenningi fíkniefnaheimurinn færir sig upp magn er keypt til innflutnings stórfelldum fundum fíkniefna, þá bæði en mest var um vert að samskipti á skaftið þá kallar það á aukna þá grípur hið innra aðhald á Keflavíkurflugvelli og við hafnir undirheimanna og ríkisins væru fyrir umræðu og kröfu almennings um undirheimanna á Íslandi í taumana landsins. fram ákveðin, leikreglur skýrar og hertari aðgerðir og harðari dóma og og tilkynnir beint til íslensku Í um 90% tilvika var um fund heyrinkunnar þeim sem taka myndu því meiri útdeilingu almannafjár til fíkniefnalögreglunnar um hvern kannabisefna að ræða og handtökur, þátt í leiknum. málaflokksins. Stjórnmálamenn sitja er að ræða, hvernig fíkniefnunum varðandi hin efnin var einfaldlega Stjórnendur undirheimanna og því í súpunni. sé ætlað að komast til landsins gengið þannig frá hnútum að engin fjármögnunaraðilar gera ákveðna Vitað er að tiltölulega fáir og hvenær. Fíkniefnalögreglan leið var að finna þau með góðu móti. arðsemiskröfu á innflutning fíkniefna einstaklingar sjá um og fjármagna leggur svo hald á efnin, handtekur Stórlaxarnir voru aldrei í fréttum og til landsins sem og á framleiðslu innflutning á þeim efnum sem ekki viðkomandi innflytjanda og fær venjulegast voru það þeir einstaklingar þeirra hér á landi. Stjórnmálamenn eru framleidd hér heima og þeir hafa hrós í fjölmiðlum og frá almenningi sem fluttu efnin inn og sem dreifðu og lögregluyfirvöld þurfa og verða að einfaldlega þróað með sér þannig leiðir og stjórnmálamönnum fyrir einkar þeim sem sátu í súpunni og fundu sýna ákveðinn og stöðugan árangur í innflutnings að það er áhættunnar frábær og fagleg vinnubrögð. Oft fyrir refsivendi laganna. Stórlaxarnir baráttunni við fíkniefnin. virði að taka áföllum sem verða er minnst á alþjóðlegt samstarf voru annars staðar. Þeir sátu jafnvel Hvernig er hægt að sætta þessar þegar sendingar hingað heim falla lögregluyfirvalda margra landa og –

16 "Hvernig var ógnarjafnvægi markaðs fíkniefnanna og markmiða stjórnvalda gegn þeim komið á í landinu?"

ALLIR GRÆÐA til 15 ár. Ísland er orðið sjálfbært eru hassfræ að finna. Hverjum hefði riðla allri skipulagðri eiturlyfjasölu og Einn viðmælandi Mannlífs innan varðandi kannabisframleiðslu. dottið það í hug að Goggi og Snælda ræktun í landinu og innan fárra ára undirheimanna fullyrti „að nú er Innflutningur á kannabis er fyrir þó hafi gert uppátækjasömum íslenskum skapa glundroða í íslensku samfélagi. það aðalhlutverk fíknó og íslenskra nokkru aflagður, enda Ísland komið hasshausum kleift að hefja eigin Þetta tiltölulega nýja kerfi felst í lögregluyfirvalda almennt að hindra í fremstu röð þjóða í framleiðslu á framleiðslu, fram hjá harðsvíruðum því að komið hefur verið upp neti að ofbeldið, sem viðgengst innan hágæðakannabisefnum. Íslenskt hass íslenskum eiturlyfjabarónum. Svar kannabisræktenda út um allt land, þá undirheima landsins, nái inn í daglegt er nú talið eitt það besta í heimi. Allir undirheimanna var að hefja stórfellda sérstaklega á höfuðborgarsvæðinu, líf hins almenna Íslendings og haldist geta nú nálgast hágæðahass, enda hassframleiðslu í sveitum landsins, sem rækta fáar plöntur á heimilum innan þeirra vébanda þar sem almenn skammt síðan að aðferðir við ræktun fjær þéttbýli. sínum gegn hóflegri greiðslu. Tíu sátt milli yfirvalda og undirheima og dreifingu og neysla þess varð Mikill og tíður stuldur á öflugum plöntur á hundrað heimilum gera ríkir“. Gerð er sú óopinbera krafa að nokkuð almenn í landinu. Í gamla gróðurhúsalömpum íslenskra þúsund plöntur, þúsund heimili með undirheimarnir afgreiði sín mál sem daga gátu nánast allir bruggað bjór ylræktarbænda benti til þess að tíu plöntur gera tíu þúsund plöntur. mest sjálfir. Baráttan við innflutning og landa, í dag geta allir sem vilja mikil innanlandsframleiðsla væri Aðalatvinna stjórnenda hins íslenska og dreifingu fíkniefna til Íslands er í ræktað hass til einkanota og sölu og hafin. Gallinn á gjöf Njarðar var sá kannabismarkaðar er í fyrsta lagi raun töpuð og raunveruleikinn sá að því miður fór fíkniefnaheimurinn í að umfangið var það augljóst að að safna uppskerunni saman og í halda þessum tveimur heimum sem mjög öfgafullar aðgerðir eftir að stóru erfitt var að fela hinn nýja landbúnað öðru lagi að vinna úr hráefninu eftir mest aðskildum. ræktunarstöðvarnar liðu undir lok.“ fyrir árvökulum augum íslenskrar þörfum markaðarins. Margar litlar og „Við viljum sjá um okkar mál sjálfir, sveitalögreglu og hinum forna ósýnilegar kannabisframleiðslustöðvar enda enginn áhugi á því að fara í Hvað er það sem koma bústólpa sem ekki þoldi gripdeildir vinna dag og nótt í þéttbýlinu við né samkeppni undirheimanna í þessa iðju þegar þessar línur eru stríð við lögregluna. Það er gott skal? að hin almenna lögregla sé ekki íslenskum landbúnaði. Tekið var þá til skrifaðar. Hass-sendlar eru á ferðinni Eftir að nánast varð ógerlegt að vopnuð vegna þess að á meðal þess ráðs að flytja framleiðsluna inn í dag og nótt og ná í litla uppskeru hér smygla hassi til landsins vegna hertra okkar eru einstaklingar sem myndu þéttbýlið, íbúðir og einbýlishús keypt og þar frá heimilum sem drýgja vilja aðgerða lögregluyfirvalda og þess ekki hika við að vopnast til að verja eða leigð undir starfsemina, en sú tekjurnar. hve efnið var óarðbært í sölu fóru sína hagsmuni. Það er nóg til af framleiðsla var þeim annmörkum háð „Gera nokkrar hassplöntur undirheimarnir að huga að öðrum skotvopnum í undirheimunum að þefvísir nágrannar hasshirðanna einhverjum nokkurt mein?“ efnum. Eftirspurnin eftir hassinu og við kunnum að nota þau. Þessi beindu lögreglunni og hundum þeirra spyrja einstæðir foreldrar, fátækir var þó alltaf stöðug og einstaklingar, samvinna undirheimanna og á ræktunarstaðina, framleiðendum til námsmenn, láglaunafólk eða bara sem sóttu í efnið, mynduðu markað íslenskra lögregluyfirvalda er að mikils tjóns og ama. hver sá sem sér ekkert að því að leggja sem varð að fullnægja. Menn höfðu líða undir lok, ekki það að báðir Til að minnka áhættuna sem þessum nýja „blómlega“ iðnaði lið. uppgötvað að í raun var innflutningur aðilar vilji að henni ljúki, heldur er stafaði af tiltölulega fáum en stórum Hið hræðilega við þessa útbreiðslu á hassfræjum löglegur vegna sannleikurinn sá að menn hafa misst ræktunarstöðum í höfuðborginni og framleiðslunnar er að hún auðveldar almennrar ástar íslenskra barna á tökin á því óopinbera ógnarjafnægi nágrannasveitarfélögum hennar var aðgengi og því neyslu aldurs- og páfagaukum. Í fóðri þeirra var og sem ríkt hefur hér á landi sl. 10 nýtt kerfi fundið upp sem felst í því að þjóðfélagshópa sem annars hefðu

17 haft mikið fyrir því að komast yfir kannabisefni fyrir nokkrum árum. Litlu ræktendurnir í Æsufellinu, Tröllakórnum, Fannborginni, Stúdentagörðunum, Ægisíðunni eða bara hvar sem er hafa nú þekkinguna til að rækta og framleiða afurðir úr kannabisplöntunni sem eru á heimsmælikvarða og veitir hinum innfluttu og harðari efnum fulla samkeppni, sérstaklega þar sem kaupmáttur einstaklinga í öllu þjóðfélaginu hefur minnkað, bæði í styrk og verði. Íslenska hassið er nú talið eitt það besta í heimi og mun ódýrara er að neyta þess en t.d kókaíns. Ekki má heldur gleyma þeirri samfélagslegu staðreynd að mun meiri þolinmæði og skilningur er fyrir neyslu kannabisefna, ekki bara í íslensku samfélagi heldur almennt í heiminum og þarf ekki nema að benda á Kristjaníuhverfið í Kaupmannahöfn, Mekku margra íslenskra hasshausa, og Sódómu norðursins, Amsterdam. Sannleikurinn er sá að nú í dag eru orðnir það margir mjög virkir ræktendur og framleiðendur kannabisefna í höfuðborginni að framboðið mun lækka verðið til muna og því verður að stækka markaðinn. Grunnskólarnir og félagsmiðstöðvarnar eru nú hin nýju markaðssvæði og bæði gæði efnanna og mengun þeirra með sterkari ávanabindandi efnum viðheldur virkum neytendahópi og stækkar hann daglega. Internetið og fésbókin eru hin nýju markaðssölutæki. Það eru engir og dreifir hágæðahassi til unglinga skuggalegir sölumenn á skólalóðunum í hverfinu, líkt og hann Lárus í eða í félagsmiðstöðvunum. Nei, Lönguhlíðinni sauð landa og seldi úr „Gera nokkrar hassplöntur þeir eru inni í herbergjum barna og kjallaranum fyrir fjörutíu árum síðan. unglinga Íslands, inni á heimilum Íslensk stjórnvöld standa ráðþrota einhverjum nokkurt mein?“ hins venjulega Íslendings. Þar er frammi fyrir þessari þróun. Aðgengi talað tungumál sem flestir foreldrar allra þeirra sem vilja fíkniefni er algert, hreinlega ekki skilja. Skólarnir og bæði hvað varðar kannabisefni og spyrja einstæðir foreldrar, hið félagslega umhverfi kringum þá sterkari efni. Ísland er orðið sjálfbært þjónar því hlutverki að kynna hvar og og með sérstöðu í kannabisræktun fátækir námsmenn, hvernig er hægt að komast yfir efnin og er á góðri leið með að verða það og hversu skaðlaus þau í eðli sínu eru. á sviði framleiðslu amfetamíns og láglaunafólk eða bara Áróðurinn er alls staðar og ekki annarra örvandi efna. Þekkingin og spurning um hvort heldur hvenær framleiðslan er þegar fyrir hendi. algert stjórnleysi með offramboði Hvenær hefst útrás íslenskrar hver sá sem sér ekkert að kannabisefna og þá harðari efna eiturlyfjaframleiðslu eða er hún þegar í leiðinni tröllríður þjóðinni. hafin til annarra landa? því að leggja þessum nýja Undirheimarnir og alþýðan er að -Er Reykjavík að verða Bogota renna saman í eina heild þar sem norðursins? „blómlega“ iðnaði lið." húsmóðirin á Háleitisbrautinni selur - Er þetta það sem koma skal?

18 húðvörurnar innihalda lífvirk efni sem stuðla að náttúrulegri fegurð húðarinnar. Efnin hafa framúrskarandi andoxunarvirkni í frumum, þau stórauka kollagenframleiðslu og hindra niðurbrot byggingarefna húðarinnar.

Sérvalin innihaldsefni, íslensk þróun og framleiðsla.

Var kókaínneysla meðal orsakavalda hrunsins – einnig á Íslandi?

Prófessor David Nutt segir að fjármálakrísan hafi orðið vegna þess að of margir bankamenn hefi neytt kókaíns. Bankamennirnir hafi verið fullir sjálfsöryggis vegna neyslunnar og tekið of mikla áhættu. Kókaín hafi passað fullkomlega við menningu þeirra í aðdraganda hrunsins, Prófessor David Nutt flutti fyrirlestur þ.e.a.s. hraða og spennu og að stækka mikið og ört í viðskiptum. í Háskóla Íslands hinn 15. september sl. þar sem hann gagnrýndi m.a. tvískinnungshátt breskra yfirvalda gagnvart vímuefnum. Hann var Prófessor David Nutt er heimsþekktur tóku óskynsamlegar ákvarðanir Sumir neytendur verða málgefnir og formaður ráðgjafanefndar breskra stjórnvalda um misnotkun vímuefna breskur vísindamaður og sérfræðingur og voru með megalómaníu sannfærandi. Neyslunni getur fylgt (Advisory Council on the Misuse of um vímuefnamál. Hann hefur fullyrt (mikilmennskubrjálæði) vegna aukin skerpa, líkamleg og andleg Drugs) á árunum 2008-2009. Hann að kókaínneysla bankamanna og neyslu kókaíns.“ Frá Bandaríkjunum orka, en um leið dómgreindarbrestur lenti í útistöðum við stjórnvöld vegna annarra kaupsýslumanna hafi verið hafa löngum borist fregnir af og eirðarleysi. Að sjálfsögðu höfðu skoðana sinna á því hvernig flokka beri vímuefni og um hættuna af notkun ein af ástæðum fjármálakrísunnar. mikilli kókaínneyslu á Wall Street græðgi, sjálfselska, vanþekking, ákveðinna tegunda þeirra. Alan „Spennufíkn, græðgi og kókaín er ekki í aðdraganda hrunsins. Skrifstofa heimska, frekja og yfirgangur mikið að Johnson, þáverandi innanríkisráðherra góður kokteill,“ sagði hann í viðtali við fjársvikarans Bernie Maddoffs var t.d. segja í aðdraganda hrunsins. Margt af Bretlands, vék honum úr ráðinu árið 2009. Sú aðgerð dró þó á engan hátt úr The Sunday Times hinn 14. apríl 2013. þekkt undir nafninu „norðurpóllinn“ því sem rakið er í Rannsóknarskýrslu kraftinum í málflutningi prófessorsins Þetta þrennt einkenndi að hans sögn vegna hins mikla magns kókaíns, sem Alþingis ber keim af slíkum þáttum. heldur hefur hróður hans aukist ef lifnaðarhætti margra kaupsýslumanna þar var að finna. Er mögulegt að kókaín hafi komið eitthvað er í kjölfarið. Nutt er nýkjörinn í aðdraganda efnahagserfiðleikanna á Staðhæfingar um kókaínneyslu við sögu í einhverjum fjárfestingum forseti Evrópska heilarannsóknaráðsins (European Brain Council), prófessor í Vesturlöndum sem hófust á árunum íslenskra bankamanna og annarra íslenskra kaupsýslumanna og tauga- og geðlyfjafræði og formaður 2007-2008. kaupsýslumanna hafa ekki farið bankamanna á árunum fyrir hrun? geðlyfjafræðihóps við rannsóknardeild Fjölmargir vísindamenn hafa hátt í opinberri umræðu um orsakir Þeir tilheyrðu þeim kúltúr sem var Imperial College í London. Þá er hann forseti Óháðu vísindanefndarinnar tekið í sama streng. Einn þeirra, hrunsins hér á landi. En er ástæða til allsráðandi hjá kollegum þeirra í um vímuefni (ISCD), forseti Dr. Chris Luke, sem starfar við að ætla að þeir hafi verið saklausari Lundúnum, New York og Lúxemborg. Evrópuháskólans í taugageðlyfjafræði háskólasjúkrahúsið í Cork á Írlandi, í þessum efnum en starfsbræður Næturklúbbarnir, veitingahúsin (ECNP) og nýkjörinn forseti Sambands fullyrti í samtali við írska dagblaðið þeirra á Bretlandseyjum og í og barirnir, sem Íslendingar í breskra taugavísindamanna, svo fátt eitt sé nefnt af trúnaðarstöðum hans The Irish Examiner hinn 16. Bandaríkjunum? viðskiptaerindum erlendis stunduðu af á vísindasviðinu, innan Bretlands og desember 2010, að „forystumenn í Kókaín er örvandi efni sem leiðir til miklum krafti voru löðrandi í áfengi, í alþjóðlegu samstarfi. Að auki hefur írskum fjármálum og stjórnmálum aukins sjálfstrausts og áhættusækni. kókaíni og öðrum fíkniefnum. hann ritstýrt tímaritinu The Journal of Psychopharmacology í rúman áratug.

20

FYRIR 50 ÁRUM ...

Teiknimyndirnar um Tomma og Jenna hófu göngu sína á CBS-sjónvarpsstöðinni þann 25. september.

Þann 8. mars stigu fyrstu 3500 with the Golden Gun út í fyrsta sinn, bandarísku hermennirnir á land í átta mánuðum eftir dauða höfundarins, Suður-Víetnam. Þeir voru búnir til Ian Flemings. bardaga en var þó aðeins ætlað að standa vörð um mikilvægan flugvöll í Þann fyrsta ágúst voru Da Nang en var ekki ætlað að taka þátt sígarettuauglýsingar bannaðar í bresku í bardögum. Þetta breyttist vitaskuld sjónvarpi. allt og við tók blóðug styrjöld sem hvílir enn sem mara á bandarískri þjóðarsál. Sendu Bítlarnir frá sér breiðskífuna Help!, í ágúst. Þann 15. þess mánaðar héldu Vísindaskáldsagan Dune, eftir Frank þeir svo fyrstu tónleikana á íþróttaleikvangi í sögu rokksins þegar þeir léku fyrir Í mars varð Nicolae Ceaușescu aðalritari Herbert, var gefin út 1965. Leikstjórinn 55.600 manns á Shea Stadium í New York. Kommúnistaflokks Rúmeníu. Hann David Lynch átti síðar eftir að stýrði landinu með harðri hendi kvikmynda hana, árið 1984. til 1989 en í desember það ár urðu mótmæli gegn ógnarstjórn hans að byltingu. Hann reyndi að flýja en var handsamaður ásamt eiginkonu sinni, Elenu. Þau voru leidd fyrir dóm í snatri þar sem þau voru fundin sek um þjóðarmorð og hryðjuverk og voru í kjölfarið leidd fyrir aftökusveit. Í apríl kom James Bond-bókin The Man

Þann 14. apríl voru Richard Hickock og Perry Smith hengdir fyrir að hafa myrt fjóra meðlimi Í október tilkynnti Fidel Castro, Herbert Clutter-fjölskyldunnar. leiðtogi Kúbu, að Che Guevara hefði Truman Capote sagði sögu sagt af sér og væri farinn úr landi. þeirra í bók sinni In Cold Blood.

ÁRIÐ 1965 FÆDDUST ... ÁRIÐ 1965 LÉTUST ... J.K. Rowling, höfundur bókanna Breska ljóð- og leikskáldið T. S. Eliot, um Harry Potter. 76 ára að aldri, Winston Churchill, 90 ára, söngvarinn Nat King Cole, 49 ára. Leikararnir Robert Downey Jr. og Þá var andófsmaðurinn Malcolm X Charlie Sheen, Sarah Jessica Parker myrtur í New York, 39 ára gamall. Snyrtivöruframleiðandinn Helena og Elizabeth Hurley. Þau verða því öll Eins og gítarleikarinn Slash og Rubinstein, sem fæddist 1870, féll einnig fimmtug 2015. þáttastjórnandinn og strigakjafturinn Gamanleikarinn Stan Laurel, sá mjói frá og hesturinn Trigger, hinn tryggi Piers Morgan. í Gög og Gokke-dúettinum, lést af völdum hjartaáfalls, 74 ára gamall. fylginautur kúrekans Roy Rogers, drapst.

22 Var hrollurinn Repulsion, eftir Roman Leikstjórinn Russ Meyer, sem gerði út Polanski, frumsýndur. á brjóstastórar leikkonur, bauð upp á bíla- og slagsmálahasarinn Faster, Jane Fonda og Lee Marvin fóru á Pussycat! Kill! Kill! kostum í grínvestranum Cat Ballou.

Reið Clint Eastwood um héruð í sínum öðrum spaghettívestra, For a Few Dollars More.

Lék Sean Connery James Bond í fjórða skipti í Thunderball.

Lék Peter Cushing hinn lífseiga og dáða tímaflakkara Doctor Who í Dr. Who and the Daleks. FYRIR 100 ÁRUM ...

ÁRIÐ 1915 FÆDDUST ... Sovéska skyttan Vasily Zaitsev en Sænska leikkonan Ingrid Bergman, Í janúar hafnaði fulltrúadeild hann gat sér frægð fyrir ótrúlega sem lék til að mynda í Hitchcock- Bandaríkjaþings tillögu um að konur færni með riffilinn í umsátrinu um myndinni Notorius og hinni rómuðu fengju kosningarétt. Stalíngrad í seinni heimsstyrjöldinni. Casablanca á móti Humprhey Bogart. Þá felldi hann frá 10. nóvember til Þann 5. júní fengu konur í Danmörku 17. desember 1942 225 hermenn Bandaríska leikskáldið Arthur Miller. og á Íslandi kosningarétt og kjörgengi. Þjóðverja og þar af ellefu leyniskyttur Hann lést 2005. óvinarins. Hann lést 1991. Jude Law Í október komu Hamskiptin eftir Franz lék Zaitsev í kvikmyndinni Enemy at Franski heimspekingurinn og Kafka út í fyrsta sinn í Þýskalandi. the Gates 2001. bókmenntarýnirinn Roland Barthes. Hann skrifaði meðal annars um Skáldsagan Tarzan snýr aftur, eftir Afrísk-ameríska söngkonan Billie dauða höfundarins og lést 1980 þegar Edgar Rice Burroughs, kom út. Holiday. Hún lést 1959. hann varð fyrir bíl þegar hann var á heimleið, fótgangandi í París. Í fjötrum (Of Human Bondage), eftir Kvikmyndaleikstjórinn og leikarinn W. Somerset Maugham, kom út. Orson Welles, sem á heiðurinn af Söngvarinn Frank Sinatra sem lést Citizen Kane sem almennt er talin ein 1998. besta kvikmynd allra tíma. Hann lést 1985. Franska söngkonan Édith Piaf, sem sá ekki eftir neinu. Hún lést 1963.

23 Tequila Drykkurinn sem huggar sálir syrgjenda Það eru algeng viðbrögð þegar fólk heyrir talað um tequila að það hugsi um skot með salti og sítrónu, misvel gerðar Margaritur og skelfilega timburmenn. Þetta er sem betur fer að breytast því tequila er sú áfengistegund sem er í mestum vexti á heimsvísu og eru neytendur að snúa sér meira og meira að „premium tequila“. Texti: Brandur Sigfússon

eildarvöxtur tequila í heiminum hannað til að eiginleikar og flókin lyktar- og 100% Blue Agave-Tequila. Patron Tequila er er meiri en samanlagður bragðsamsetning tequila fái notið sín sem eitt af þeim vörumerkjum sem eru leiðandi í vöxtur allra annarra helstu best. framleiðslu á gæða-tequila í heiminum í dag áfengistegunda. Markaðurinn Eins eru barþjónar um allan heim orðnir Frozen og heyra má rappara og fleiri tónlistarmenn fyrir 100% blue agave tequila meðvitaðri um þennan frábæra drykk og Margarita syngja um það í sínum lögum. Einnig hafa hefurH aukist gríðarlega á virðist hugmyndaflugið þeir náð frábærum árangri með líkjöra síðustu 15 árum. Árið 1995 ekki eiga sér nein takmörk byggða á tequila eins og Patron XO Café- „Til eru tveir Fyrsta Frozen var hlutfall þess í útflutningi þegar kemur að gerð nýrra líkjör sem loks er fáanlegur í Vínbúðum flokkar af Margarita-vélin 1/60 en í dag er það við að tequila-kokteila. Til dæmis er var fundin upp af ríkisins. ná 1/3 og er enn á uppleið. tequila, Tequila orðið mjög vinsælt að blanda Mariano Martinez Eins og staðan er enn í dag virðist framtíð Þessi aukning hefur mikið til 100% blue agave gæða- Jr., veitingamanni tequila vera í höndum Bandaríkjamanna átt sér stað í Bandaríkjunum Mixto og Tequila tequila saman við kampavín. í Dallas, árið en þar fer fram 70% af sölu drykkjarins, 10 en Evrópa er að taka við sér 100% Agave.“ Í löndum eins og Rússlandi 1971. Hann seldi % í Mexíkó og 20% dreifist svo á restina af og þekking á góðu Tequila er og Tyrklandi líta neytendur samkvæmt sögunni heiminum. Við Evrópubúar þurfum því að sífellt að aukast. á tequila sem „super- rúmlega 140.000 lítra gefa enn meira í til að halda þessum göfuga Margir barir og veitingastaðir eru premium“-vöru vegna framandleika þess og (38.000 gallon) af drykk á lofti. farnir að leggja meiri áherslu á faglega fjölbreytni sem og tengsla við Mexíkó sem frosinni margaritu þeir líta á sem mjög dulrænan stað. Eins framreiðslu drykkjarins; eru hættir að fyrsta árið. Vélin fékk Hvað er tequila? hafa frægir leikarar og tónlistarmenn tekið sess á Smithsonian’s bera tequila fram í skotglösum með salti Tequila er drykkur unninn úr plöntu sem tequila upp á sína arma og hefur heyrst af National Museum og sítrónu og eru farnir að bera það fram heitir agave tequiliana weber blue og er þekktum Íslandsvini sem ekki gat hugsað of American History í kampavínsglasi eða sérhönnuðu tequila- þykkblöðungur af liljuætt (amaryllis) en hefur sér að drekka neitt annað en Patron Silver árið 2005. glasi sem Riedel-glasaframleiðandinn hefur ekkert með kaktus að gera eins og algengt er

24 drykkir Tequila er flokkað eftir aldri og geymslu: Tequila Silver : Þekkist einnig undir Blanco, plata, white og platinium. Þetta er tequila í sinni hreinustu mynd og sú tegund sem er mest seld í heiminum í dag. Hér fær kröftugt bragð agave- plöntunnar ásamt náttúrulegum sætleika hennar að njóta sín. Tequila Silver fær oftast að jafna sig í u.þ.b. fjórar vikur á stáltönkum eftir eimingu og er síðan sett á flöskur. Tequila Gold: Einnig þekkt sem Joven eða Oro. Þessi tegund er í flestum tilfellum gerð úr Tequila Mixto þar sem leyfilegt er að setja aukabragð og litarefni út í til að ná fram þessum gyllta lit áður en sett er á flöskur. Tequila Gold er oft í ódýrari kantinum og hefur verið mjög vinsælt í kokteila. Tequila Reposado: Þetta er fyrsta eða yngsta stig af tequila sem látið er þroskast á eikartunnum en það er látið liggja í 2 -11 mánuði áður en Sagan af Mayahuel því er tappað á flöskur. Með þessu móti næst Til eru margar þjóðsögur varðandi tequila og agave. við og hóf leit að þeim. Þau neyddust til að flýja og fram gullinn litur og gott jafnvægi milli agave Ein þeirra er sagan af Mayahuel sem reyndar er til í ferðuðust um þar til þeim varð ljóst að þau gætu ekki og eikarinnar. Mismunandi er hvernig eik er mörgum mismunandi útgáfum. Aztectar töldu að þegar falist lengur. Þau töldu sína einu von að verða að trjám notuð en framleiðendur nota bæði nýja og jörðin myndaðist hefði ill gyðja að nafni Tzintzimitl búið sem gætu staðið hlið við hlið og vindurinn látið lauf notaða, franska og ameríska, en algengast er að á himnum og haldið jörðinni í gíslingu þar sem hún þeirra strjúka hvort öðru. bourbon-tunnur séu notaðar. stjórnaði birtu og ljósi jarðar. Hún hélt jörðinni í myrkri Tzintzimitl sendi ljós sitt og stjörnur til að leita þeirra, Tequila Añejo: Eftir að hafa þroskast í að minnsta og neyddi innfædda til mannfórna í skiptum fyrir örlitla fann þau að lokum og Mayahuel var drepin í hörðum kosti eitt ár á eikartunnu getur Tequila kallast birtu. bardaga. Þegar Quetzalcoatl komst að því reiddist Añejo. Einnig er sett það skilyrði að tunnurnar Dag einn hafði einn af guðunum, Quetzalcoatl, fengið hann, hélt upp til himna og drap að lokum hina illu sem það þroskast á séu ekki stærri en 600 lítrar. nóg af þessu ástandi. Hann trúði á heiður og hið góða gyðju. Við það losnaði ljósið úr viðjum hennar og það Tequila Añejo er yfirleitt hunangsbrúnt á lit, og ákvað að stíga upp til himna til að berjast gegn hinu birti til á jörðinni aftur. Quetzalcoatl hafði þó misst mýkra, bragðmeira og flóknara en Reposado. illa og gyðjunni Tzintzimitl. Þegar þangað var komið þá sem hann elskaði og hélt til við gröf hennar og fann hann aðeins barnabarn hinnar illu gyðju sem hún syrgði. Þetta tók mikið á hina guðina sem ákváðu að Tequila Extra Añejo: Þessum flokki var bætt inn hafði rænt og haldið hjá sér. Það var gyðjan Mayahuel gefa honum gjöf sem myndi friða sál hans. Létu þeir sumarið 2006. Hér þarf tequilað að þroskast í sem var gyðja frjósemi og var henni lýst sem ákaflega plöntu vaxa upp úr gröf Mayahuel sem hafði marga þrjú ár á eikartunnu. Við svo langa geymslu næst fagurri gyðju með 400 brjóst. Quetzalcoatl féll eiginleika, einn þeirra var að úr henni var hægt að fram fallegur mahóníbrúnn litur og enn flóknari samstundis fyrir fegurð Mayahuel og ákvað að drepa gera göfugan drykk sem myndi hugga sál þeirra sem bragðeiginleikar svo færustu sérfræðingar eiga hina illu gyðju, taka Mayahuel með sér niður á jörðina misst hefðu sína nánustu. Þetta var að sjálfsögðu oft erfitt með að greina það frá öðru fáguðu og gera hana að konu sinni. agave-plantan og drykkurinn tequila sem sagður er sterkvíni. Þegar Tzintzimitl komst að þessu brást hún hin versta hugga sálir syrgjenda.

að fólk haldi. Til eru rúmlega 300 tegundir vera gerðir úr, en algengast er að menn noti Tequila 100% Agave verður einnig að vera af agave-plöntunni en þessi er sú eina sem kopar eða stál eftir því hvaða eiginleika þeir tappað af framleiðanda en ekki eins og leyfilegt er að nota í tequila. Plantan eða Piña vilja fá fram í tequilanu. Eftir seinni eimingu Tequila Mixto þar sem leyfilegt er að flytja eins og hún er kölluð þegar búið er að skera Espresso er komið að því að ákveða hvers konar tequila milli landa í tönkum og tappa annars staðar. skal gera og hvort eigi að setja það á tunnu Þetta gerir að verkum að eftirlit með Tequila blöðin af, getur orðið gríðarlega stór, allt að Martini rúmlega 100 kg en fullvaxin er algengast að eða beint á flöskur. 100% Agave er einnig mun meira en með hún vegi 40-80 kg. Lífskeið hverrar agave- Það sem mestu skiptir varðandi ilm og Tequila Mixto þar sem erfitt er að halda uppi 2cl Patron Silver gæði tequila eru gæði hráefnisins sem notað eftirliti ef vörunni er tappað í öðru landi. plöntu er 8-14 ár en það fer líka eftir jarðvegi, Tequila loftslagi og ræktunaraðferðum. Piñan er er við framleiðsluna og hvort tequilað er Framleiðsla tequila er eingöngu leyfð á 181 2cl Patron XO Café látið þroskast á tunnu eða ekki. Til eru tveir svæði í 5 héruðum í Mexíkó og flest eru þau bökuð í gufu í 8-72 klukkustundir eftir því 2cl espresso hvaða framreiðsluaðferð er notuð og þetta flokkar af tequila, Tequila Mixto og Tequila í Jalisco-héraðinu þar sem borgin Tequila flórsykur 100% Agave. Í Tequila Mixto þarf eingöngu er staðsett. Mikið og strangt eftirlit er með ferli breytir flóknum kolvetnum í plöntunni súkkulaðispænir yfir í einfaldar sykrur. Þetta er síðan kælt að vera 51% agave-safi en algengt er að restin framleiðslu Tequila, líklega hið strangasta í og hakkað áður en ávextinum er blandað sé mjög hlutlaus, lyktar- og bragðlaus melassi kringum framleiðslu áfengis ásamt koníaki og Flórsykurinn er eða eimaður sykurvökvi. Einnig er leyfilegt er því fylgt eftir af stofnun sem heitir C.R.T. saman við vatn, svo að einfaldara sé að vinna settur á brún úr sykrunum. Kjöt plöntunnar er fjarlægt að notast við bragðefni í Tequila Mixto til að (Consejo Regulador del Tequila) www.crt. martini-glassins. gefa því ákveðinn karakter, eins og til dæmis org.mx/. Einnig er hver tequila-flaska merkt og eftir situr vökvi sem kallast „aguamiel“ Áfengi og espresso sem mætti þýða sem hunangsvatn. Vökvinn sérrí, karamellu eða kókos. með svokölluðu NOM-númeri svo hægt sé að sett í hristara með Tequila 100% Agave verður hins vegar eins rekja uppruna hennar. Hægt er að fletta því er síðan gerjaður nú til dags oftast í stórum klaka og hrist vel stáltönkum og þar á eftir tvíeimaður í og nafnið gefur til kynna að vera eingöngu upp í sérstökum NOM-gagnagrunni, www. saman. Síað í glasið búið til úr 100% vökva úr agave-plöntunni. tequila.net/nom-database.html. M svokölluðum „pot-still“ eða „alambics“. Engir og skreytt með Það er nær alltaf eimað í „Pot-Still“ og ekki staðlar eru um hvaða efni þessir pottar skulu súkkulaðispænum. er leyfilegt að bæta við neinum aukefnum.

25 Winston Churchill heilsaði iðulega með sigurmerki vísifingurs og löngutangar: „V“ fyrir „Victory“ á ensku.

Mætasti sonur Breta á síðustu öld 50 ára ártíð Winston Churchills

Hinn 24. janúar 2015 verða 50 ár liðin frá því einn merkasti stjórn- en ekki á móti gangi söguhjólsins.“ saman um að sízt mundi ástandið málaskörungur Vesturlanda, Winston Leonard Spencer Churchill, eins Þá var greint frá því í íslenskum batna við tilkomu hans. Annar sagði og hann hét fullu nafni, kvaddi þennan heim. Við andlát hans var hann fjölmiðlum þennan dag að forseti eitthvað á þessa leið: „Ég held ég muni, hvarvetna hylltur með þakklæti og virðingu sem leiðtogi hins frjálsa Íslands, Ásgeir Ásgeirsson, yrði fulltrúi þegar hann var nærri búinn að láta heims á tímum seinni heimsstyrjaldarinnar. íslensku þjóðarinnar við útförina okkur tapa stríðinu með Dardanelles- en hann var þá staddur í London í herförinni 1915.“ Hinn svaraði: „Eða einkaerindum. þegar hann hérumbil setti brezka Íslenskir fjölmiðlar gerðu sögu hans þessari öld“. Þjóðviljinn greindi frá Í framangreindum minningarorðum heimsveldið á hausinn með því að greinargóð skil þegar fregnin um minningarathöfnum víða um heim um Bjarna Benediktssonar á forsíðu hækka pundið á meðan hann var andlátið barst. Tíminn gaf út aukablað hinn aldna skörung og í yfirlitsgrein Vísis var á það bent að af öllum fjármálaráðherra 1924-1929“.“ 24. janúar 1965 undir fyrirsögninni: inni í blaðinu, þar sem sagður var stjórnmálamönnum á öldinni hefði Frægð og frami Winston Churchills „Sir Winston lézt í morgun“. kostur og löstur á „gamla manninum“, Winston Churchill verið lengst í stóð ekki ávallt í svo miklum blóma Dagblaðið Vísir fékk þá Ásgeir var klikkt út með setningunni: „Regla forystusveit „...en sætti þó löngum sem við andlátið. Sem fyrr segir töldu Ásgeirsson, forseta Íslands, og Bjarna Rómverja um að ekki skuli segja annað misjafnari dómum en flestir aðrir“. margir Bretar skömmu fyrir upphaf Benediktsson forsætisráðherra til að en gott um þá sem dauðir eru kann Síðan segir Bjarni orðrétt: „Ég seinni heimsstyrjaldarinnar 1939, að rita minningarorð um Churchill á að eiga við um meðalmenni. Hún minnist þess, að sumarið 1939 dvaldi tími Winston S. Churchills væri liðinn. forsíðu sinni 25. janúar 1965. Á forsíðu gildir ekki þegar stórbrotnir menn ég í London. Þá þótti sýnt, að til En hann varð samt forsætisráðherra Morgunblaðsins var svohljóðandi eiga í hlut; slíkir menn geta jafnvel stórtíðinda mundi draga. Heyrði ég skömmu síðar og með óbugandi vilja fyrirsögn 26. janúar 1965: „Andi vaxið af göllum sínum. En mannkostir þá einu sinni á tal tveggja Breta af og trú á sigri á Adolf Hitler sameinaði hans mun lifa um aldir“. Þar var Churchills voru miklir; gáfur hans og alþýðustétt. Hvorugum þeirra leizt hann þjóð sína á ögurstundu í sögu viðbrögðum við andlátsfréttinni lýst hæfileikar frábærir og hann var svo á horfurnar og sagði þá annar, að Bretlands. frá öllum heimshornum. Alþýðublaðið lánsamur að rás viðburðanna hagaði sumir segðu, að nú þyrfti þjóðin á lét sitt ekki eftir liggja þennan dag því svo til að hann fékk um skeið að Churchill að halda. En báðum kom og sagði hann „mætasta son Breta á verja þeim í þágu framvindunnar, með

26 „Orðsnilli hans, baráttugleði og hugmyndaauðgi munu verða uppi meðan sögur eru sagðar.“ -Bjarni Benediktsson forsætisráðherra í Vísi 25. janúar 1965

Clement Attlee vann stórsigur en Dýrkaði móður sína Íhaldsflokkurinn beið einhvern mesta Móðir hans, Jennie Jerome, var dóttir ósigur í sögu sinni. Þessi úrslit fengu þekkts, bandarísks kaupsýslumanns. mjög á Churchill og hann var bæði Hún og maður hennar tóku virkan sár og dapur í kjölfarið. Heimurinn þátt í félagslífi aðalsins en barnfóstrur taldi hann hetju en sjálfur var hann sinntu Winston og yngri bróður hans, ekki sérlega ánægður með hlutskipti Jack. Sjö ára var Winston sendur sitt. Við ósigurinn í kosningunum í heimavistarskóla heilags Georgs bættist að öllum mátti vera ljóst að en þar þótti skólastjórinn sérlegt dagar heimsveldisins Stóra-Bretlands hörkutól. Þar var hann í tvö ár og voru liðnir. Alla 20. öldina voru leið illa. Hann var baldinn og fékk Bandaríkjamenn og Sovétmenn oft að kenna á vendinum. Þaðan var aðalleikararnir í heimsstjórnmálunum. hann sendur í heimavistarskóla í Churchill var mjög Brighton og að loknu barnaskólanámi þjóðernissinnaður enda hafði var hann sendur í hinn þekkta hann alist upp á blómatíma breska einkaskóla Harrow. Hann stóð sig heimsveldisins. Hann taldi sig eiga vel í þeim greinum sem hann hafði þátt í hverfandi áhrifum þjóðar sinnar áhuga á en leiddi hjá sér fornmálin og og niðurlægingu. Um ævistarfið sagði stærðfræðina. Hann átti erfitt með að hann dapur: „Ég hef unnið hörðum laga sig að reglum skólans og sumir höndum allt mitt líf, unnið að ótal kennaranna gerðu lítið úr honum. Þó hlutum en í raun ekki áorkað neinu.“ vingaðist hann við einn þeirra, Mr. Somerset, sem kenndi honum ensku. Upphafið Fór Churchill síðar fögrum orðum Winston Leonard Spencer Churchill um þennan kennara sem reynst hafði fæddist 30. nóvember 1874 í honum vel í fagi sem átti eftir að Bleinheim-höll skammt frá Oxford. skipta hann svo miklu máli síðar á Fyrstu tvö nöfnin (Winston og lífsleiðinni. Leonard) voru nöfnin á öfum hans Churchill sendi frá sér bókina My en nafnið Spencer var nafn forföður Early Life: A Roving Commission hans, hertogans af Marlborough. Faðir árið 1930. Þar segir hann æsku hans, Randolph Churchill lávarður, sína hafa verið einkar ánægjulega var áberandi stjórnmálamaður og ævintýraríka. Ekki er ljóst af Íhaldsflokksins í sinni tíð. Rétt eins og frásögn hans að hann var í rauninni önnur aðalsbörn síns tíma umgekkst mjög einmana barn. Foreldrar Winston foreldra sína ekki mikið á hans heimsóttu hann nánast aldrei uppvaxtarárunum. á heimavistina. Af bréfum er ljóst Bretar streymdu út á götur og torg stjórnmálakænsku hafði honum að hann bað þau oft um að koma Lundúna 8. maí 1945, fögnuðu og tekist að mynda bandalag Breta, í heimsókn. Hann saknaði móður veifuðu fánum því sigur hafði unnist Bandaríkjamanna og Sovétmanna í síðari heimsstyrjöldinni. Hitler var gegn Þjóðverjum og sigra. allur og átökunum í Evrópu var lokið. Winston Churchill 10 ára (til Winston Churchill forsætisráðherra hægri) með móður sinni, Tapaði völdum Jennie, og yngri bróður, Jack. birtist á svölum Whitehall og En sigurvíman varaði ekki lengi. mannfjöldinn þagnaði. Áheyrendur Þjóðstjórnin, sem mynduð hafði verið hlustuðu lotningarfullir á ræðu hans í stríðsbyrjun, var leyst upp og efnt til og var henni einnig útvarpað. „Guð almennra þingkosninga í Bretlandi 5. blessi ykkur! Þetta er ykkar sigur,“ júlí 1945. Talningu var frestað í þrjár sagði Churchill. „Þið hafið sigrað með vikur þar sem atkvæði voru lengi að hugrekki ykkar og þrautseigju.“ Og berast frá herstöðvum víða um heim. mannfjöldinn svaraði einum rómi: Curchill sat á þessum tíma ráðstefnu „Nei! Þinn er sigurinn!“ í Potsdam í Þýskalandi þar sem hann, Síðari heimsstyrjöldin var sigurför Jósef Stalín og Harry Truman ræddu Churchills. Í fimm ár hafði hann skiptingu Evrópu í framtíðinni. Hann sameinað þjóð sína gegn voldugum fór heim til að vera viðstaddur þegar óvini. Myndin af góðlegum, brosandi úrslit kosninganna lægju fyrir og manni með hatt, þverslaufu og vindil í reiknaði heldur með því að fara aftur munni sem reisir hönd og myndar „V“, til fundar við þá Stalín og Truman að sigurmerkið, með tveimur fingrum talningu lokinni. En það varð ekki. varð baráttutákn Breta. Með ólseigri Verkamannaflokkurinn undir forystu sinnar mjög, enda dýrkaði hann Fréttaritari á Kúbu hestum en það var uppáhaldsíþrótt ættjarðarást. hana. „Ég elskaði hana afar heitt, en Churchill var merkisberi (cornet) í Churchills. Og þarna sinnti hann því Alsæll með móttökurnar bað úr fjarlægð,“ segir hann í minningum svonefndri fjórðu Húsaraherdeild sem hann hafði vanrækt í skóla, lagði Churchill um að vera færður á sínum. í Aldershot og sumarið 1895 var stund á fornmálin og lestur. Val hans annað átakasvæði. Hann var sendur Churchill sýndi snemma mikinn tilkynnt að deildin yrði send til á bókmenntum sýnir glöggt að hann til Súdan og var þar undir stjórn áhuga á hernaði og hernaðarlist. Hann Indlands. Hann fékk því til leiðar hugðist hasla sér völl í stjórnmálum Kitchener, lávarðar og herforingja. lék sér oft með tindáta og reisti virki komið að hann fengi áður að fara til eins og faðir hans hafði gert. Hann Þar tók hann þátt í einum af síðustu og varnargarða. Eitt sinn smíðaði hann Kúbu sem stríðsfréttaritari til að segja gleypti í sig sagnfræðiverk og riddaraliðsátökum breskrar sögu. meira að segja kastvél, miðaði á kú og tíðindi af uppreisn eyjarskeggja gegn þingræður síðustu hundrað ára. Búastríðið í Suður-Afríku hófst 1899 skaut á hana óþroskuðum eplum. spænska nýlenduveldinu. Á Kúbu Churchill varð fljótt leiður á lífinu og Churchill hélt til vígstöðvanna að Randolph lávarður ákvað að kynntist hann fyrst styrjaldarátökum í Bangalore. Ákveðið var að senda senda fréttir þaðan heim til Bretlands sonurinn gengi í herinn að lokinni af eigin raun. Hann sendi hersveit norður á Indland í ágúst á vegum Daily Mail. Þar lenti hann skólagöngunni í Harrow. Winston Lundúnablaðinu Daily Graphic röð 1897 til að berja niður uppreisn og í atburðum sem juku enn á frægð gladdist ákaflega og taldi föður sinn greina beint frá vígstöðvunum. Hann hann bað um að fá að fara með sem hans heima. Hann var tekinn til hafa komið auga á hernaðargáfur var þegar orðinn nokkuð glöggur á liðsforingi og fréttaritari. Barist var fanga í fyrirsát og settur í fangabúðir í hans. En lávarðurinn sagði Winston lífsins lystisemdir og þegar hann hélt af mikilli grimmd af beggja hálfu og Pretoríu. Honum tókst að flýja þaðan ekki nógu greindan til að stunda heim á leið hafði hann ógrynni kaffis þótti Churchill sýna mikla dirfsku í á ævintýralegan hátt og komast af háskólanám. Ef til vill má rekja og gæðavindla í farteski sínu. störfum sínum bæði sem hermaður og yfirráðasvæðum Búa. óslökkvandi metnaðargirni Churchills fréttaritari. Greinar hans voru birtar til þess að hann fékk aldrei tækifæri til í Daily Telegraph og komu út í fyrstu að sanna ágæti sitt fyrir föður sínum. Fréttir frá Indlandi bók Churchills árið 1898, The Story Churchill fór til Indlands með Hetjan hyllt Randolph lávarður lést árið 1895, 56 of the Malakand Field Force. Þessi Churchill var hylltur sem hetja þegar ára að aldri. Þá var Winston Churchill herdeild sinni 11. september 1896. skrif vöktu mikla athygli og bókin Hernaðurinn á Indlandi reyndist hann sneri heim frá Suður-Afríku. tvítugur og lauk prófi frá herskólanum seldist vel. Bæði prinsinn af Wales, Hann bauð sig fram í þingkosningum í Sandhurst þetta sama ár með góðum ekki íþyngjandi. Liðsforingjar bjuggu sem síðar varð Edward konungur í veglegu húsi í Bangalore með haustið 1900, 26 ára að aldri, náði vitnisburði, enda líkaði honum vel við VII, og Salisbury, lávarður og kjöri og hóf hinn langa og merka skólann og kennarana. þjónustuliði og nægur tími gafst til forsætisráðherra, lýstu mikilli ánægju samkvæmishalds og pólóleikja á stjórnmálaferil. Hugmyndaauðgi var með spennandi frásögnina, þrungna ein af sérgáfum Churchills, ásamt vinnusemi og mælsku. En hann var ekki síður upptekinn af sjálfum sér, eigingjarn og af mörgum talinn óáreiðanlegur. Hann var í Íhaldsflokknum í nokkur ár en gekk til liðs við Frjálslynda flokkinn 1904. Churchill var nefnilega mjög hlynntur fríverslun og kunni ekki að meta varnarstefnu íhaldsmanna. Gamlir vinir í Íhaldsflokknum, flestir úr aðalsstétt, sneru við honum baki þegar hann skipti um flokk. Frjálslyndir tóku honum fagnandi og komst hann til mikilla metorða meðal þeirra á næstu árum. Hann var skipaður aðstoðarráðherra og staðgengill Elgins lávarðar nýlendumálaráðherra aðeins þrítugur að aldri. Hann varð fljótt náinn vinur David Lloyd George, eins vinsælasta stjórnmálamanns Frjálslynda flokksins og síðar forsætisráðherra. Árið 1908 var hann skipaður viðskiptaráðherra og fékk þá fyrst sæti við ríkisstjórnarborðið (cabinet). Fyrst varð hann þó á grundvelli hefðar að fá óskorað traust kjósenda sinna í aukakosningum. Hann leitaði eftir stuðningi í kjördæmi sínu í Norðvestur-Manchester en tapaði naumlega. Þá bauð hann sig

Churchill vekur hrifningu á Íslandi

Nafni Winston S. Churchills bregður fyrst fyrir í íslenskum fjölmiðlum á tímum Tveimur árum síðar, 29. apríl 1908, er farið um hann fögrum orðum í Ísafold og Búastríðsins. Hinn 19. mars árið 1900 birtist í Austra bréf sem hann hafði skrifað hann sagður „einhver hinn mesti efnismaður í stjórnmálamannaliði Breta, maður í Lundúnablaðið Morning Post skömmu áður um stöðuna í stríðinu. Þar er einnig flugskarpur og frábærlega vel máli farinn.“ Þá er hann mærður í sama blaði 6. greint frá handtöku hans og fangelsun og sögulegum flótta hans úr fangelsinu í maí 1908 fyrir hugdirfsku og ritsnilli og sagt að honum sé þakkað manna mest Pretoríu. Þá er honum hrósað fyrir harða afstöðu gegn tollverndarstefnu í breska „að Búar fengu svo fljótt sjálfsforræði sem þeir fengu eftir ófriðinn“. þinginu í íslenskum blöðum, t.d. í Reykjavík 25. júní 1903 og 10. febrúar 1906.

28 Stríðsfangar í Búastríðinu, Churchill er lengst til hægri. hann sér gegn baráttu kvenna fyrir með eindæmum illa og eftir átta Hættan af Winston Churchill kosningarétti og sagði að „nóg væri mánaða átök urðu bandamenn frá í herþjónustu á Indlandi 1897. samt af fáfróðum kjósendum“. Eftir að hverfa. Hrakfarirnar í Gallipoli bolsévismanum og að Churchill varð innanríkisráðherra kostuðu hálfa milljón manna lífið. 1910 beitti hann sér fyrir umbótum Churchill var ekki einn um þessi nasismanum í fangelsismálum. Ári síðar var hann ósköp en gagnrýnin beindist öll að skipaður flotamálaráðherra og gegndi honum. Hann sagði af sér og gekk í Í Morgunblaðinu 4. mars 1920 er því embætti þar til hann hraktist úr herinn. Að styrjöldinni lokinni gekk á vitnað til ræðu sem Churchill hélt ríkisstjórninni og síðar herráðinu ýmsu í stjórnmálastörfum Churchills. í Sunderland og sagt að hann megi eftir hina misheppnuðu herför til Fullur andstyggðar fylgdist hann með telja „efnilegastan og atkvæðamestan Hellusunds (Dardanelles) og innrásina byltingu kommúnista í Rússlandi af hinum yngri stjórnmálamönnum á Gallipoli-skaga í Tyrklandi vorið 1917. Að loknum þingkosningum í Breta“. Í ræðunni varaði Churchill við 1915. Bretlandi í desember 1918 varð David hættunni af bolsévismanum og hvatti Gáfur Churchills komu best í ljós Lloyd George áfram forsætisráðherra einnig til þess að ekki yrði gengið of í hernaði. Honum varð snemma þrátt fyrir sigur Íhaldsflokksins í nærri Þjóðverjum vegna stríðsins ljóst að brátt liði að styrjöld milli kosningunum þar sem forystumenn heldur yrðu aðrar þjóðir að eiga eðlileg Breta og Þjóðverja. Þegar hann var þeirra og forystumenn Frjálslynda og mikil viðskipti við þá til að tryggja flotamálaráðherra 1911 undirbjó hann flokksins afréðu að halda friðinn. sjóherinn rækilega undir átökin sem stjórnarsamstarfinu áfram. Í Íslenskir fjölmiðlar vitnuðu oft til hófust 1914. Churchill beið átakanna kjölfarið varð Winston Churchill Churchills á árunum milli stríða. fram í öðrum aukakosningum sem af ákafa og fann því til nokkurrar hermálaráðherra og varð óskaplega Morgunblaðið, Tíminn, Alþýðublaðið fram fóru skömmu síðar í Dundee á sektarkenndar. „Undirbúningur heillar óvinsæll þegar hann sendi breska og fleiri blöð gerðu skilmerkilega Skotlandi. Þar vann hann glæsilega mig óskaplega,“ skrifaði hann konu hermenn til Rússlands að berjast með grein fyrir kröftugri andstöðu kosningu og gat tekið sæti sitt í sinni. „Ég vona að Guð fyrirgefi mér mönnum keisarans 1920. hans við uppgang nasismans í ríkisstjórninni léttúðina.“ Þýskalandi, varnaðarorðum hans Á sama tíma stofnaði Churchill En stríðsgæfan var hvorki honum gagnvart hernaðaruppbyggingu og fjölskyldu. Hann hitti verðandi Skipt um flokk útþenslustefnu Þjóðverja í aðdraganda hliðholl né breska heimsveldinu. Í Forsætisráðherrann, David eiginkonu sína, Clementine Hozier, upphafi fyrri heimsstyrjaldarinnar styrjaldarinnar 1939-1945, svo ekki sé árið 1904 og þau gengu í hjónaband Lloyd George, fól Churchill minnst á ofsóknirnar gegn gyðingum 1914 var breska heimsveldið nýlendumálaráðuneytið 1921 og fékk 1908. Clementine var ekki eins ættstór voldugasta ríki jarðar og réð yfir sem Churchill gagnrýndi harðlega í og eiginmaðurinn. Móðir hennar var hann þá nokkra uppreisn æru eftir ræðu og riti þegar á árunum 1933-34. meira en fjórðungi jarðarinnar með ófarirnar 1915. Skoðanir hans og af aðalsættum en faðir hennar starfaði nýlendum sínum. Í lok stríðsins 1918 Í íslenskum fjölmiðlum kom fram hjá tryggingarfélagi og ættarauður var frjálslyndra fóru þó hreint ekki alltaf að Adolf Hitler væri svo í nöp við var veldi Bretlands ekki nema svipur saman og ekki leið á löngu þar til leiðir enginn. Hjónunum varð fimm barna hjá sjón. málflutning Churchills að hann hefði auðið, eitt þeirra lést á þriðja ári. skildu. í desember 1935 bannað dreifingu á Samsteypustjórn íhaldsmanna og Hrakfarirnar 1915 tímariti með grein hans um ástandið í Umdeildur og íhalds- frjálslyndra féll í október 1922 þegar Þýskalandi. Í fyrri heimsstyrjöldinni mátti meirihluti þingmanna Íhaldsflokksins Í íslenskum fjölmiðlum var einnig samur Churchill þola einn sinn mesta neitaði að styðja hana áfram. Boðað greint frá afstöðu Churchills í Sem ráðherra vann Churchill ósigur. Hann og aðrir ráðamenn var til þingkosninga í nóvember umdeildari málum, t.d. stuðningi sannarlega að ýmsum endurbótum ákváðu að ráðist skyldi gegn Tyrkjum sama ár. Curchill var þá fárveikur af hans við Edward konung VIII, sem á félagssviðinu, einkum í málefnum á Gallipoli-skaga nærri Istanbúl botnlangakasti og gat því ekki heillað afsalaði sér krúnunni í árslok 1936 fátækra en aðrar hugmyndir hans (Herförin til Hellusunds). Með því kjósendur með mælskulist sinni. Hann vegna ástarsambands síns við Wallis voru íhaldssamari. Hann var til átti að þvinga Ottómanaveldið til tapaði þingsæti sínu og var utan þings Simpson. dæmis innanríkisráðherra 1910-1911 uppgjafar og lokka stóran hluta þýska í fyrsta skipti í 22 ár. „Á einum og og sendi út hersveitir til að stöðva hersins frá stöðnuðum átökunum á sama degi missti ég ráðherradóminn, verkföll verkalýðsfélaga og mótmæli vesturvígstöðvunum. þingsætið og botnlangann,“ sagði félagsmanna. Árið 1912 beitti Landgangan 25. apríl 1915 tókst hann og var ekki af baki dottinn.

29 Churchill á ferð í Frakklandi 1944. Montgomery hershöfðingi er til hægri með alpahúfu.

Churchill kannar afleiðingar loftárásar Þjóðverja í Lundúnum sunnanverðum 10. september 1940.

Winston Churchill sagði skilið að efla djörfung og hug almennings. við frjálslynda og gekk til liðs við „Ég hef ekkert að bjóða nema blóð, Íhaldsflokkinn í kosningunum 1924. erfiði, tár og svita,“ sagði hann og Hann var ekki fyrr genginn í flokkinn öllum varð ljóst að hann hugði ekki á en hann var orðinn fjármálaráðherra friðarviðræður. í ríkisstjórn undir forsæti Stanley Útlitið var með eindæmum dökkt. Baldwins. Þjóðverjar höfðu lagt Pólland, Danmörku og Noreg undir sig. Næstir Skrifað um forföður í röðinni voru Hollendingar, Belgar Churchill varð fljótt mjög umdeildur og Frakkar. Bretar óttuðust mjög árás sem fjármálaráðherra. Ákvörðun hans Þjóðverja yfir Ermarsundið. Í ræðu um að setja breskan gjaldmiðil aftur á í neðri deild breska þingsins 18. júní gullfót olli efnahagslegum hamförum. sagði Churchill: „Orrustunni um Næstu árin einkenndust af samdrætti Frakkland er lokið. Ég tel að orrustan í útflutningi, atvinnuleysi og tíðum um Bretland sé skammt undan.“ verkföllum. Verkamannaflokkurinn Orrustan um Bretland var háð í lofti Borgarastríðið á Spáni vann kosningarnar árið 1929 og og konunglegi breski flugherinn missti var í fyrsta skipti í sögunni orðinn þriðjung flugmanna sinna sumarið Morgunblaðið hafði augljóslega mætur á Churchill á millistríðsárunum og stærri á þingi en Íhaldsflokkurinn. 1940. En Bretar gáfust ekki upp og að tók t.d. í svipaðan streng og hann gagnvart borgarastríðinu á Spáni 1936. Í Tímabilið sem kennt hefur verið við lokum varð Hitler að gefa upp allar leiðara blaðsins 25. ágúst 1936 segir m.a. orðrétt: „Roskinn og dálítið reyndur „eyðimerkurgönguna“ í lífi Churchills vonir um innrás. Það var fyrsta áfall stjórnmálamaður, Winston Churchill, hefir skrifað grein um borgarastyrjöldina gekk nú í garð og stóð yfir næstu tíu þýsku stríðsvélarinnar. á Spáni. Hann er á allt annari skoðun en Jón Baldvinsson. Hann hefir enga von árin. um að „frelsi og lýðræði“ sigri hvor sem ofaná verður. Hann telur alveg víst að Mestan hluta fjórða áratugarins L oftárásir á Lundúnir við taki einræðisstjórn á Spáni, annaðhvort kommúnistar eða fasistar. Hann helgaði hann sig ritstörfum, skrifaði Þjóðverjar héldu áfram að fljúga yfir hvetur landa sína í nafni „frelsis og lýðræðis“ til að láta deiluna afskiftalausa í bækur og blöð og meðal annars rit Ermarsund og réðust nú á Lundúnir alveg gagnstætt því sem Jón Baldvinsson gerir. Til eru þeir menn hér á landi, um forföður sinn, John Churchill, og aðrar breskar borgir í skjóli sem álíta að Winston Churchill sje alveg eins dómbær í þessum efnum og sjálfur fyrsta hertogann af Marlborough. nætur. Í þessum hamförum hlaut Jón Baldvinsson. Og til eru þeir menn, sem álíta að úr því að breska heimsveldið Hann ferðaðist einnig mikið, m.a. Churchill virðingu almennings þegar vill ekki brenna sig á fingrunum með afskiftum þessarar deilu þá sje íslenska um Bandaríkin og Kanada, og hélt hann heimsótti verksmiðjurústir og heimsveldinu engu síður þörf á varúð.“ fyrirlestra. Á stjórnmálasviðinu sundursprengd borgarhverfi. þótti hans tími liðinn af flestum Og nú tók Churchill sína djörfustu og ef ekki hefði komið til síðari ákvörðun. Til þess að koma í veg Forsætisráðherrann heimsstyrjaldarinnar hefði fyrir að Þjóðverjar stigju á land á stjórnmálaferli hans hugsanlega verið Bretlandseyjum sendi hann hersveitir lokið. til aðstoðar þeim Bretum sem börðust Winston Churchill var 66 ára gamall þegar hann varð forsætisráðherra 1940 og gegn félaga Hitlers, Mussolini, í Afríku ár hans á þeim stóli voru ótvírætt árangursríkust á ferlinum. Allir hans fjölmörgu Sameinað afl og síðar þýska Afríkuherinn. Haustið hæfileikar nýttust loks til fulls. „Engu var líkara en örlögin stjórnuðu mér og 1942 unnu bandamenn sérlega allt sem ég áður hafði gert hefði aðeins verið undirbúningur fyrir þessi átök,“ Hitler réðst gegn Frökkum 10. maí 1940 og samdægurs var Churchill mikilvægan sigur við El-Alamein. skrifaði hann í minningar sínar. Churchill var einn fárra sem strax í upphafi Síðar skrifaði Churchill: „Fyrir óttaðist uppgang nasista í Þýskalandi og varaði við hernaðaráróðri Hitlers. Þegar boðið embætti forsætisráðherra. Í fyrstu ræðu sinni í því embætti gaf Alamein var óhugsandi að við ynnum, Bretland lýsti yfir stríði á hendur Þjóðverjum 1939 var honum boðin staða eftir Alamein var óhugsandi að við flotamálaráðherra. Ári síðar var hann sá eini sem gat sameinað alla og setið á Churchill tóninn og ljóst var að hann var búinn ótrúlegum eiginleikum til töpuðum.“ forsætisráðherrastóli. Barbarossa-aðgerð Þjóðverja átti

30 einnig eftir að draga mikilvægan dilk á styrjöldinni fyrr en eftir árás Japana á styrjöldinni en Verkamannaflokkurinn mestum tíma í að eta, drekka og spila eftir sér. Þeir höfðu, öllum að óvörum, Pearl Harbor í desember 1941. gjörsigraði í kosningum að styrjöldinni á spil. Hann fékk slag 1955 og varð ráðist gegn Sovétríkjunum sumarið Churchill dreif samstarf lokinni sem fyrr segir. Churchill að segja af sér embætti. Síðustu árin 1941. Churchill hafði litlar mætur á þremenninganna áfram en honum var dyggur stuðningsmaður breska skrifaði hann sögu enskumælandi kommúnisma en afréð að ganga til var ljóst að hvorki Bandaríkjamenn né heimsveldisins og ákaflega óánægður þjóða, A History of the English- bandalags við Stalín. Síðar kom í ljós Sovétmenn höfðu nokkurn áhuga á þegar stjórn Verkamannaflokksins Speaking Peoples, í fjórum bindum. að Þjóðverjum var um megn að há þátttöku Breta í heimsstjórnmálunum. veitti Indlandi sjálfstæði 1947 og Churchill andaðist sem fyrr segir stórstyrjöld á tveimur vígstöðvum Búrma 1948. Bitur fylgdist hann með 24. janúar 1965 og stjórnmálamenn samtímis. Vildi með yfir sundið Sovétríkjunum leggja austurhluta um allan heim mættu til útfarar hans í Þjóðverjar töpuðu við Stalíngrad Evrópu undir sig. Í frægri ræðu sem Dómkirkju heilags Páls í Lundúnum. Á fund Roosevelts veturinn 1943 og Rauði herinn hélt í hann hélt í Fulton í Bandaríkjunum 5. Það vakti þó athygli að Lyndon B. Churchill var hálfbandarískur og vestur. Í júlí árið eftir óðu Bretar og mars 1946 lýsti hann hvernig álfunni Johnson, forseti Bandaríkjanna, var hafði lengi reynt að fá Roosevelt Bandaríkjamenn á land í Normandí. væri skipt með „járntjaldi“ milli ekki viðstaddur sökum veikinda og forseta til að taka þátt í styrjöldinni. Enginn hafði efast um hugrekki kommúnista í austri og lýðræðisins í Bretar voru sárir þegar fréttist að Í ágúst 1941 steig hann um borð Churchills í átökum áður en þegar vestri. Ræðan vakti heimsathygli og er Hubert Humphrey varaforseti yrði í orrustuskipið HMS Prince of hann heimtaði að fá að taka þátt í talin marka upphaf kalda stríðsins sem ekki heldur viðstaddur jarðarförina. Wales. Skipið lét úr höfn og sigldi innrásinni 6. júní fékk Georg konungur stóð yfir næstu fimmtíu árin. Að guðsþjónustunni lokinni var kistu yfir Atlantshafið því Churchill VI hann til að hætta ekki lífi sínu að hans komið fyrir á einum af bátum ætlaði á fund Bandaríkjaforseta. nauðsynjalausu. Heilsuleysi flotans og siglt yfir Thames og því Fundurinn varð árangursríkur, Frakkland var frelsað og Þjóðverjar Churchill varð enn forsætisráðherra næst farið með hana að Waterloo- honum lauk með undirritun hörfuðu. Í apríl 1945 féll Hitler fyrir árið 1951 en á þeim tíma var hann járnbrautarstöðinni. Þaðan var hún Atlantshafsyfirlýsingarinnar en þar er eigin hendi og 7. maí gáfust Þjóðverjar varla nema skugginn af þeim flutt í sérstökum vagni í smáan kveðið á um sameiginlegt markmið; upp. stjórnmálamanni sem hann hafði sveitakirkjugarð í Bladon, nærri sigur á Þjóðverjum og Öxulveldunum. Sannarlega var Churchill í hávegum áður verið. Hann ríghélt í hugmyndir ættarsetri Churchill-fjölskyldunnar í Bandaríkjamenn tóku þó ekki þátt í hafður fyrir framgöngu sína í sínar um breska heimsveldið og eyddi Blenheim.

Churchill á Íslandi

Fimmtudaginn 14. ágúst 1941 barst íslenskum stjórnvöldum sú vitneskja að að heita því að Ísland fengi fullt frelsi að styrjöldinni lokinni. Heimsóknin og Winston Churchill væri á leið til landsins. Koma hans var boðuð tveimur ummæli Churchills féllu í góðan jarðveg meðal Íslendinga og er óhætt að fullyrða dögum síðar og myndi hann stíga á land að morgni laugardags, kl. 10:30 að að hann hafi notið almennrar hylli landsmanna á stríðsárunum og síðar. íslenskum tíma. Churchill hafði setið á fundi með Franklin Roosevelt forseta Ákvarðanir Churchills um hernám Íslands og forysta hans í viðræðum um um borð í herskipi við strendur Bandaríkjanna og ætlaði hann að koma við hér aðkomu Bandaríkjamanna að styrjöldinni olli straumhvörfum í Íslandssögunni. á landi. Hann steig á land á tilgreindum tíma og heilsaði Hermanni Jónassyni Með hernámi Breta á Íslandi, 10. maí 1940, var landinu kippt inn í hringiðu forsætisráðherra á bryggjunni. Hann hélt svo ásamt fríðu föruneyti upp í heimsmálanna. Í framhaldi af viðræðum Churchills og Roosevelt ákvað hinn Alþingishús þar sem Sveinn Björnsson ríkisstjóri og ríkisstjórnin biðu hans. síðarnefndi hinn 28. maí 1941 að Bandaríkin tækju yfir hervernd Íslands Skömmu síðar kom hann fram á svalir Alþingishússins í fylgd þeirra Sveins þótt þeir teldust enn hlutlausir í styrjöldinni. Í kjölfarið var undirritaður og Hermanns og hélt þar stutta ræðu. Hann kvað það gleðiefni að hafa fengið herverndarsamningur á milli Íslands og Bandaríkjanna 7. júlí 1941 og þar með tækifæri til að heimsækja Ísland og íslensku þjóðina. Hann sagði að Bretar og lauk í raun hernáminu. Winston Churchill þakkaði síðan fyrir sig með heimsókn Bandaríkjamenn hefðu tekið að sér að bægja ófriðnum frá landinu. Ef þeir til landsins mánuði síðar og bæði Bretar og Bandaríkjamenn stóðu við orð hans hefðu ekki komið hefðu aðrir orðið til þess. Hann kvað landið mikilvæga stöð um stuðning við sjálfstæði Íslands þegar þeir lýstu yfir stuðningi við stofnun í baráttunni fyrir vernd þjóðréttinda og frelsis. Hann lauk máli sínu með því lýðveldis á Þingvöllum 17. júní 1944.

Grein þessi er aukin og endurbætt útgáfa af grein eftir Söru Griberg sem birtist í 12 tölublaði Sögunnar allrar 2012.

31 ÞOKKALEG BÓKAJÓL

Fyrstu öldur jólabókaflóðsins skullu ENGLARYK – dauðunum. Svartleðraðir aðdáendur af fullum þunga á landsmönnum í GUÐRÚN EVA verka hans þurfa að vísu ekki að MÍNERVUDÓTTIR örvænta, hér kemur fyrir ansi skverlegt október og síðan þyngdist straumurinn mótorhjólagengi, sem ilmar af gamla góða Það er ekkert leðrinu en persónusköpunin er flóknari og í nóvember og tryllingurinn í sölunni leyndarmál að ég hugmyndafræðin ristir dýpra en í sumum er einhver ákafasti nær svo, venju samkvæmt, hámarki fyrri bóka hans. Þetta er í stuttu máli sagt aðdáandi Guðrúnar saga um mann sem er með allt niður í desember. Þrátt fyrir fjölda titla og Evu Mínervudóttur um sig og síðan liggur leiðin bara niður líflega umræðu er þó fátt sem stendur sem er að mínu mati á við. Fantaskemmtileg saga og nær því einhver allra stílsnjallasti, næmasti upp úr þetta árið og eiginlega má samt líka að fylla mann hluttekningu með og besti rithöfundurinn sem skrifar á hörmulegum örlögum aðalpersónunnar, segja að allt sé með kyrrum kjörum íslenska tungu þessi árin. Hún hlaut árið Kristófers. á miðunum. Þórarinn 2011 Íslensku bókmenntaverðlaunin Þórarinsson fiskaði fyrir skáldsöguna Allt með kossi vekur en snilldarverkið Yosoy er enn sú bóka KAMP KNOX nokkrar jólabækur upp hennar sem ég hef í mestum hávegum og – ARNALDUR úr flæðarmálinu og fékk er stundum enn að jafna mig á henni, níu INDRIÐASON bókmenntadrottninguna árum eftir að hún kom út. Arnaldur Indriðason Englaryk ber öll helstu og bestu getur varla valdið Kolbrúnu Bergþórsdóttur höfundareinkenni Guðrúnar Evu og stíllinn tugþúsundum dyggra til þess að leggja mat sitt á er þannig að unun er að lesa. Þetta er þó lesenda sinna ekki hennar besta saga til þessa og er vonbrigðum. Þótt bækur vertíðina 2014. dálítið rótlaus á köflum en engu að síður hans séu misgóðar má yndislestur. alltaf ganga að ákveðnum hlutum vísum. „Þetta eru svona þokkaleg bókajól,“ segir Hér segir Guðrún Eva sögu fjölskyldu frá Stíll hann er látlaus og mætti ef til vill vera Kolbrún Bergþórsdóttir, bókarýnir til fjölda Stykkishólmi sem fer í algert uppnám tilþrifameiri í ljósi viðfangsefna hans sem ára og aðaldívan í Kilju Egils Helgasonar, þegar dóttirin hittir Jesúm í sumarfríi eru morð og glæpir en hann hefur mótað sjónvarpsþættinum sem ræður því hvaða í Andalúsíu. Hún tekur hann sér til sinn stíl sem verður ekki af honum tekinn. bækur ná landi og hverjar sökkva hratt til botns. „Það er kannski fyrirmyndar en hneykslar bæjarbúa og Í seinni tíð, eftir að hann skildi við dáðan fátt sem sker sig úr, nema stjarna vertíðarinnar sem er Ófeigur setur fjölskyldu sína í slíkt uppnám að alls lögregludurginn Erlend í limbói einhvers Sigurðsson með skáldsögu sína Öræfi. Ég held að fæstir hafi kyns uppgjör er óhjákvæmilegt. staðar lengst úti í rassgati, hefur hann reiknað með því fyrir fram að hann kæmi svona sterkur inn.“ leikið sér með fortíðarglæpi og dregið upp LITLU skemmtilegar tíðarandalýsingar. Á þessum slóðum hnyklar Arnaldur vöðvana með Kolbrún segir flesta aðra höfunda vera á sínu góða róli. „Annars DAUÐARNIR – er allt bara eins og vera ber. Aðdáendur Kristínar Steinsdóttur stæl og hefur á síðustu árum töfrað fram fá sína Kristínu, aðdáendur Arnaldar fá sinn Arnald, Steinunn STEFÁN MÁNI Reykjavík á tímum einvígis aldarinnar og nú Sigurðardóttir skilar sínu til sinna. Sama má segja um Yrsu og Stefán Máni hefur mætir Erlendur til leiks, ungur og tiltölulega Einar Kárason sem er á sínum Sturlungaslóðum. Þannig að á síðustu árum hrist nýbyrjaður í löggunni, árið 1979, og fæst þetta eru frekar hefðbundin bókajól. Nema náttúrlega að Gyrðir fram úr annarri við sakamál sem tengist herstöðinni á Elíasson toppar sjálfan sig og sendir frá sér eina af sínum albestu leðurjakkaklæddri Miðnesheiði. bókum, Koparakur.“ erminni Þessir aldaspeglar Arnaldar eru á köflum hvern doðrantinn á hreinn yndislestur en mestu flugi náði hann fætur öðrum um allskonar ofurmannlegt í fortíðarlýsingum sínum í Skuggasundi illþýði og hefur verið einráður þar sem í fyrra, sinni bestu bók í langan tíma. spenna og hryllingur mætast í íslenskum Spennan og samúðin með persónum ristir skáldskap. Ljóst er að hann hefur ekki eins djúpt í Kamp Knox, þótt manni viljað fást við nokkuð aðra hluti í Litlu leiðist lesturinn aldrei. Þar munar mest um

32 lifandi lýsingar Arnaldar á horfnum heimi, sloppinn. Þessi magnaða og sérkennilega DNA er mjög spennandi og rígheldur Connelly. Tóninn er samt svipaður sem vekja ýmist nostalgíu eða forvitni eftir saga skilur eitthvað eftir sig sem maður þannig en sem fyrr er stíll Yrsu gallaður, í verkum þeirra og margt líkt með því hversu langt aftur minni lesandans nær. þarf að melta og pæla í að minnsta kosti orðalag klúðurslegt sem er ljóður á annars lögreglumönnunum og þar er sko alls fram að jólum. skemmtilegri spennusögu. Með smávegis ekki leiðum að líkjast fyrir Davíð. Connelly yfirlegu og fínpússningu yrðu bækur rennur stundum út í klisjur og yrði á köflum STUNDARFRÓ – GÆÐAKONUR Yrsu fyrsta flokks þrillerar en því miður hallærislegur ef hann afgreiddi ekki ORRI HARÐARSON fær maður á tilfinninguna að hún skili klisjurnar á sinn snjalla hátt. Jón Óttar – STEINUNN Orri Harðarson er handritum alltaf á síðustu stundu, þegar er ekki kominn á sama stað og Connelly þekktastur sem SIGURÐARDÓTTIR prentvélarnar eru farnar að ýlfra. Ekki síst og sumt virkar því klaufalegt. En bókin tónlistarmaður ofan Stíll, kaldhæðni og þar sem þessum gloppum fjölgar eftir því er skemmtileg og ég bíð spenntur eftir af Skaga en þegar skopskyn Steinunnar sem líður á söguna. boðuðum lokum þessa þríleiks. hann sendi frá sér Sigurðardóttur nýtur bókina Alkasamfélagið sín í botn í Gæðakonum ÓKYRRÐ – JÓN SVARTHVÍTIR fyrir nokkrum árum þar sem hún segir frá blasti við að þar fór stílfær húmoristi. eldfjallafræðingnum ÓTTAR ÓLAFSSON DAGAR – Í Alkasamfélaginu hakkaði hann AA- Maríu Hólm. Hún er á leið til Parísar í Jón Óttar Ólafsson er JÓHANNA doktor í afbrotafræðum, samtökin í spað og hengdi þann æðri mátt flugvél þegar kona gefur henni gaum. KRISTJÓNSDÓTTIR hefur starfað innan sem þeir Bill og Bob boðuðu í baráttunni Leiðir þeirra liggja aftur saman og ekki Jóhanna Kristjónsdóttir lögreglunnar, í við Bakkus úti á snúru. Orri veit sitthvað ljóst hvað þessi dularfulla kona vill Maríu. er stórmerkileg fjárfestingabanka og hjá um drykkjuskap enda hefur hann sjálfur Gæðakonur er besta bók Steinunnar kjarnorkukona og sérstökum saksóknara, bergt af því beiska eldvatni sem hefur til þessa, í það minnsta af þeim sem ég annáluð fyrir stílfimi sína. eins og frægt er orðið. dregið margan manninn til glötunar. Hann hef lesið. Stíll hennar heillar og það er Hún er líka móðir eins Hann býr því að góðum reynslubanka fyrir vinnur áfram með yfirgripsmikla þekkingu ekki á hverjum degi sem maður kemst besta vinar míns þannig að ég þóttist eiga reyfaraskrif og nýtti innistæðu sína með sína á drykkjuskap í Stundarfró og gerir í sannkallaðar fagurbókmenntir sem von á góðu þegar ég byrjaði á Svarthvítum ágætum í sinni fyrstu bók, Hlustað, í fyrra. það á svo skemmtilegan hátt að maður byggja upp spennu sem magnast á dögum. En samt, hversu spennandi Hann heldur taktinum vel í framhaldinu, hrífst með skáldinu Arinbirni Hvalfjörð í endasprettinum í óvissu og áhyggjum af getur uppvaxtarsaga konu frá Reykjavík Ókyrrð, enda skildi hann þannig við brölti sínu. Orri er fyndinn og fljúgandi lipur örlögum aðalpersónunnar. 1940-1955 verið, með fullri virðingu fyrir lesendur í Hlustað að maður beið nokkuð penni þannig að maður er strax farinn að Jóhönnu? spenntur eftir framhaldinu á ævintýrum og bíða eftir næstu bók hans. DNA – YRSA Svarið er einfalt. Mjög spennandi og hremmingum fyrrum bankamannsins og áhugaverð. Það býr einhver galdur í SIGURÐARDÓTTIR núverandi rannsóknarlögreglumannsins þessari æviminningabók. Frábærar ÖRÆFI – Yrsa Sigurðardóttir kann Davíðs. persónulýsingar standa upp úr en ÓFEIGUR að spinna spennandi Davíð vill nú ólmur elta slóð bankabófa svipmyndir af tíðarandanum eru líka SIGURÐSSON sögur og er í góðum gír sem hann rakst á við morðrannsókn í eftirminnilegar. Án þess að hafa í DNA og býður upp á Hlustað en er haldið niðri af yfirmönnum Stíllinn er fallegur og hlýr og húmorinn komist yfir að lesa allar krassandi morð sem fá sínum. Þegar hann er sendur til leynir á sér. Eftir lesturinn getur þær skáldsögur sem hárin til að rísa, enda Cambridge til þess að aðstoða við kaldrifjaður lesandi bara hugsað: Þessu hafa úðast út síðustu fengur að subbulegum rannsókn á morði á ungum Íslendingi fólki var gaman að kynnast. Takk! vikurnar tel ég mér drápum, ekki síst þegar morðtólin eru fara hjólin að snúast á fullu og spennan fullkomlega óhætt að aðgengileg á hverju heimili. Býsna magnast. fullyrða að ég muni ekki lesa betri bók en skemmtilegt og upplífgandi allt saman. Stirður stíll var helsti ljóðurinn á Hlustað Öræfi Ófeigs Sigurðssonar á þessu ári. Hasarinn byrjar á því að ung kona er myrt og sama má segja um Ókyrrð þótt bókin sé Enda þess fullviss að hér sé á ferðinni hrottalega á heimili sínu og eina vitnið er engu að síður áhugaverð og vel læsileg. besta skáldsagan sem kemur út á þessari sjö ára dóttir hennar. Morðinginn er hvergi Ég leyfði mér í fyrra að líkja Hlustað við vertíð. Stílgáfa Ófeigs er töfrum líkust og nærri hættur og lætur til sín taka aftur og bækur meistara Michael Connelly um maður sogast inn í heillandi textann og radíóamatör fær undarleg skilaboð sem krossfarann og lögreglumanninn Harry sleppur ekki út úr honum fyrr en að lestri tengja hann báðum fórnarlömbunum án Bosch í Los Angeles og stend enn við loknum. Og þá er maður ekki einu sinni þess að hann þekki nokkuð til þeirra. það þótt Jón Óttar sé auðvitað enginn

33 Texti: Brandur Sigfússon

Kippir sér lítið upp við gagnrýni

Sölvi Blöndal venti kvæði sínu í kross eftir farsælan tónlistarferil og hóf nám í hagfræði rúmlega þrítugur að aldri. Nú sinnir hann starfi sjóðsstjóra hjá Gamma og hefur gríðarlegan áhuga á fasteignamarkaðnum. Marta Goðadóttir ræddi við hann um umdeild fasteignaviðskipti Gamma, Quarashi og áfallið þegar hann hryggbrotnaði í fyrra.

Texti: Marta Goðadóttir Myndir: Hákon Davíð Björnsson

Sölvi er næstyngstur í fjögurra systkinahópi. Magga Stína, eldri systir hans, starfar keyra þá í gang, ákvað um að snúa mér að öðru og sótti um vinnu vorið 1999. við tónlist, yngri systir hans, Elsa, er lærður fatahönnuður og sjálfur starfaði hann Sem betur fer fékk ég ekki starfið því við það tvíefldist ég og kýldi á að gera aðra sem tónlistarmaður í rúman áratug. Það er því ekki úr vegi að spyrja hann úr plötu. Hálfu ári síðar vorum við allir fluttir til New York. Eftir þetta ferli trúi hverju þessi listræna sprettur. „Ég held að hún hljóti að eiga rætur sínar að rekja ég því að okkur er ætlað að framkvæma ákveðnar hugmyndir. Jafnvel þótt við í uppeldi okkar sem var að mörgu leyti óvanalegt. Við hlutum íhaldssamt en að streitumst sjálf á móti þeim er okkur ýtt út í að framkvæma þær. Þetta kenndi sama skapi frjálslynt uppeldi. Mamma mín hefur alltaf verið laus við þá þörf fyrir mér líka nauðsyn þess að hlusta á skilaboð úr umhverfinu og taka þau inn, að setja sig í sama form og aðrir. Hún er fordómalaus og opin kona sem lagði ríka jafnvel þótt mann langi að gera annað.“ Útlandaævintýri Quarashi var Sölva og áherslu á að við fengjum að vera eins og við erum. Við vorum til dæmis aldrei félögum mikil upplifun. „Milljónum dollara og mörg hundruð tónleikum síðar klædd í madrósaföt fyrir pródúseraðar myndatökur sem börn,“ segir Sölvi og var ég bæði reynslunni ríkari á góðan og slæman hátt. Samstarfið var skemmtilegt hlær. „Slíkar uppstilltar myndir héngu uppi af öllum barnabörnum ömmu og afa en líka átakasamt og erfitt á tímabili þar sem bandið samanstóð af ólíkum nema af okkur systkinunum. Við fengum að vera nákvæmlega eins og við vildum einstaklingum.“ vera. Þegar ég byrjaði í sex ára bekk var ég til dæmis klæddur í rauða kápu sem Sölvi hætti í Quarashi eftir rúman áratug í tónlistarbransanum. Þá venti stakk verulega í stúf. Einhverjir krakkar reyndu að stríða mér en einhvern veginn hann kvæði sínu í kross, settist á skólabekk og hóf nám í hagfræði við Háskóla var mér slétt sama. Þessi arfur hefur smitast í eigið uppeldi á syni mínum. Ég Íslands. „Þegar ég byrjaði fyrst að skapa tónlist varð ég fyrir andlegri vakningu. reyni að ala hann upp á þennan sama fordómalausan hátt og sem dæmi er mér Tónlistarheimurinn þróaðist, það gekk vel framan af hjá mér og gekk svo nákvæmlega sama hvernig litum hann klæðist. Pabbi er aftur á móti íhaldssamari, upp og ofan. Í kringum 2003 og 2004 fékk ég sterka tilfinningu fyrir því að hálfsænskur og vinstrimaður. Hann er mikill Svíi í sér; rútíneraður, agaður og tónlistarferli mínum væri lokið. Ég var orðinn hugmyndasnauður auk þess sem ávallt með markmið. Ég held að þau hafi veitt okkur gott uppeldi í sameiningu.“ ég sá að plötubransinn var að hrynja innan frá. Ég hafði engan áhuga á að spila á Sölvi fór hina hefðbundnu leið Vesturbæings að eigin sögn. Hóf námsferilinn á tónleikum svo landslagið var orðið óspennandi fyrir mig sem tónlistarmann. Ég Tjarnarborg, gekk svo í Melaskóla, Hagaskóla og Menntaskólann í Reykjavík. Að tók þá útreiknaða ákvörðun um að hætta þessu og fór í nám. Mig langaði ekki í menntaskóla loknum tók líf hans aftur á móti óvænta stefnu. „Upphaflega ætlaði verkfræði því svo mikill pappakassi er ég ekki. Hagfræði fól í sér bæði abstrakt ég sömu línulega leið og áður og halda beint í háskóla að menntaskóla loknum. hugsun og raungreinanálgun. Það var líka eitthvað að gerjast í hausnum á mér Ég hafði verið í nokkrum ólíkum hljómsveitum, tekið þátt í Músíktilraunum þar sem ég hafði orðið markaðssinnaðri með árunum. Mig langaði til að læra sem hann vann reyndar með hljómsveitinni Stjörnukisa. Það var aldrei í skipulögð vinnubrögð og finna mér nýjar áskoranir. Hagfræðin lá því beinast kortunum að starfa sem tónlistarmaður í fullu starfi en það þróaðist í þá átt. við.“ Fljótlega þreyttist ég þó á þessu hljómsveitarformi. Satt best að segja var ég Sölva fannst óneitanlega einkennileg upplifun að byrja í háskóla og mæta í orðinn þreyttur á svokölluðu hljómsveitarlýðræði sem fól í sér að hlusta stöðugt stærðfræðitíma með mun yngri krökkum. „Í þessum litla tónlistarheimi á Íslandi á sjónarmið allra meðlima hverja hljómsveitaræfinguna á fætur annarri. Ég var ég búinn að búa til ákveðna mynd af sjálfum mér. Við tónlistarmenn erum stofnaði því hljómsveitina Quarashi árið 1996 af nokkurs konar slysni. Þá var ég flestir með egó og ég er eflaust með stærra egó en margir, ég viðurkenni það að prófa nýja tækni og gera tónlist á tölvu með aðstoð hljóðgervla. Það gerði ég hiklaust. En þarna sat ég allt í einu í hópi mun yngri krakka á nýjum vettvangi. einn í mínu horni og líkaði vel. Fyrsta Quarashi-platan kom út árið 1997 og við Ég var einu sinni spurður hvort ég væri ekki gaurinn í Skítamóral, þá sauð á mér urðum nokkuð vinsælir. En þegar vinsældirnar fóru dalandi myndaðist ákveðið og man að ég hugsaði mér: ó nei, en hló innra með mér. Þetta var engu að síður tómarúm. Mig langaði að gera meiri tónlist en andinn er misjafn í hljómsveitum frábær reynsla fyrir mig og þegar öllu er á botninn hvolft hafði ég gott af henni.“ og strákarnir í bandinu voru ekki beint að drífa þetta áfram. Ég nennti ekki að Samhliða námi starfaði Sölvi í greiningardeild Kaupþings. „Þar opnaðist fyrir

34 "Við tónlistarmenn erum flestir með egó og ég er eflaust með stærra egó en margir, ég viðurkenni það hiklaust."

35 "Ég er aldrei ánægður. Ég hef oft velt því fyrir mér af hverju ég er svona erfiður."

mér nýr heimur sem einkenndist af dálítilli sportstemningu. Þar störfuðu margir gaurar úr handbolta og fótbolta en ég hef engan áhuga á boltaíþróttum. Ég var því mjög glaður þegar ég kynntist Ásgeiri Jónssyni sem starfar einnig hjá Gamma í dag. Hann hafði ekki hugmynd um hver ég var og við vorum einu gaurarnir í öllu fyrirtækinu sem horfðum ekki á úrslitaleiki í HM í handbolta. Við náðum strax vel saman.“ Eftir tiltölulega stutta dvöl í Kaupþingi ákvað Sölvi að flytja til Stokkhólms haustið 2008 og hefja þar meistaranám í hagfræði. „Ég var nú ekki svo framsýnn að sjá fyrir bankahrun. Mér fannst ég á þeim tíma einfaldlega ekki nógu góður í hagfræði og vildi ná betri tökum á tölfræði og stærðfræði. Ég sé ekki eina sekúndu eftir því að hafa sagt upp og farið út, enda hrundu bankarnir mánuði síðar. Ég hafði líka aldrei haft áhuga á að tryggja mér öruggan sess inni á þeirri skrifstofu og langaði að breyta til.“ Sölvi segir vissulega ólíku saman að jafna að vinna á skrifstofu átta tíma á dag og vinna tónlist í stúdíói. „Í lok dags snýst þetta samt í prinsippinu um sama hlutinn, að helga sig ákveðnu verkefni og klára það með stæl. Að sjálfsögðu er nauðsynlegt að hafa gaman af eigin starfi en ég tel skemmtanagildi starfa stundum ofmetið.“ Hann svalar tónlistarþörf sinni við og við með því að semja tónlist og spila á tónleikum. Hann stofnaði nýverið hljómsveitina Halleluwah ásamt vinkonu sinni, Rakel Mjöll, en þau stefna að því að gefa út plötu næsta vor. „Mér finnst grasið oft grænna hinum megin. Ég þarf stundum að minna sjálfan mig á hvernig mér leið einu sinni þegar ég var í þá mund að stíga á svið með Quarashi, fyrir framan 30 þúsund manns og Eminem var næstur á svið eftir okkur. Þá hugsaði ég hvað mig langaði að vera annars staðar þá stundina. Ég er aldrei ánægður. Ég hef oft velt því fyrir mér af hverju ég er svona erfiður. Eins og Magga Stína systir mín segir oft við mig í gríni, „Það er erfitt að vera þú, Sölvi“. Ég er víst Tígrisdýr í austrænni stjörnuspeki og Steingeit í vestrænni, það ku vera einstaklega erfið blanda og skapa togstreitu. En á sama tíma hef ég gríðarlegt drif. Ég er keppnismaður, tapsár og get verið hörundsár. Ég hef nú reyndar þroskast hvað það varðar. Ég hef svo oft farið fram úr mér að ég finn samstundis þegar ég geng of langt og biðst strax afsökunar. Ég átti það til að fara klaufalega að við að ná markmiðum mínum.“ Nú hafa tveir ólíkir heimar mæst á leið Sölva í gegnum lífið, tónlist og svo hagfræði og fjármálageiri. Fyrsta orðið sem kemur upp í hugann er togstreita. Forvitnilegt er því að vita hverjar pólitísku skoðanir hans eru? „Eini stjórnmálamaðurinn sem ég hef raunverulega stutt er Jón Gnarr. Hann er líka nokkurs konar anarkisti líkt og ég. Svipað og með marga var ég vinstrisinnaður í menntaskóla en líf mitt breyttist þegar ég ákvað að læra hagfræði í Háskóla Íslands. Annaðhvort þarf viðkomandi að hafa tekið illa eftir í tímum eða verið hreinlega ósammála þeim hagfræðiskóla sem þar er kenndur ef hann kemur fjárveitingu frá hinu opinbera. Kraftur einstaklinganna er lykilatriði í sköpun, úr því námi, vinstrisinnaðar. Líf mitt breyttist við að lesa Adam Smith og rit hann er í raun fegurðin í henni. Það á heldur ekki við rök að styðjast að 30 hans Auðlegð þjóðanna. Auk þess er fræg bók eftir John Maynard Keynes, prósent tíma listamanna fari í styrkumsóknagerð. Ég er hlynntari því að lækka General Theory einnig sterkur áhrifavaldur á mína lífssýn. Ég hef aldrei verið skatta á listsköpun. Í stað þess að innheimta og láta listamenn hafa fjármunina, flokkspólitískur en lít á mig sem frjálshyggjumann og markaðssinna. Mér vil ég frekar leyfa þeim, auk annarra, að borga lægri skatta. Hið opinbera hefur finnst nauðsynlegt að setja vöxt hins opinbera skorður enda sýnir reynslan tilhneigingu til að fara stöðugt meira og meira inn á okkar daglega líf, það tel ég að ríki hafi frekar tilhneigingu til að þenjast heldur en smækka. Til dæmis er vera neikvæða þróun.“ frekar óhugnanlegt hvernig umræðan um listir og menningu á Íslandi snýst í síauknum mæli um fjárveitingar hins opinbera. Ég er ekki endilega á móti Hryggbrotnaði í brekkunni öllum styrkjum en trúi fyrst og fremst á frumkvæði einstaklinga við sköpun. Ég vil sem mest af listum og menningu en tel okkur vera komin í ógöngur hér Þann 19. janúar síðastliðinn lenti Sölvi í alvarlegu slysi þegar hann hryggbrotnaði á landi þar sem sköpun dans, tónlistar, leikhúss og annarra lista er yfirleitt háð í snjóbrettaferð fyrir norðan ásamt félögum sínum. „Ég á mér fá áhugamál og

36 "Ég er hlynntari því að lækka skatta á listsköpun. Í stað þess að innheimta og láta listamenn hafa fjármunina, vil ég frekar leyfa þeim, auk annarra, að borga lægri skatta."

stunda hvorki golf né veiði. Aftur á móti elska ég að vera á fjöllum. Þegar ég horfi að ganga nokkurn tíma framar. Að sjálfsögðu spurði hann að þessu af yfirlögðu á fjöllin og snjóinn er eins og allt hljóðni innra með mér og mér finnst ég sitja ráði en það er merkilegt að upplifa þessar andstæður á augnablikinu.“ Í ljós á toppi lífs míns. Þegar slysið átti sér stað var ég að njóta eins slíks augnabliks kom að Sölvi var hryggbrotinn. Lífi hans var bjargað með aðgerð sem hann ásamt félögum mínum í fjallinu. Augnabliki síðar flaug ég fjóra til fimm metra ber 25 sentímetra langt ör eftir. Batinn reyndist honum erfiður bæði líkamlega niður af syllu á snjóbretti. Ég missti jafnvægi í loftinu og lenti illa á bakinu. Það og andlega og hann var nokkra mánuði að jafna sig. „Þetta var erfið lífsreynsla fór ekki á milli mála að eitthvað alvarlegt hafði gerst,“ segir Sölvi hugsi. „Það er og spítalalegan reyndi á mig. Ég man eftir eldri konu sem tók fram úr mér á erfitt að útskýra slys fyrir öðrum. Það er sérstök upplifun að fyllast vanmætti og göngugrindinni og ég var spúlaður af sjúkraliðum. Reynsla sem ég vil síður bjargarleysi. Fólk sem lendir í alvarlegu slysi er væntanlega að upplifa sinn versta upplifa aftur. Ég var margar vikur í áfalli yfir að hafa lent í slysi, liggja í sjúkrarúmi dag yfir ævina. Svo koma pollrólegir sjúkraflutningamenn og læknar á vettvang. og sjá fólk horfa á mig með ótta í augum. Ég hef verið heppinn í gegnum tíðina Þarna mætast miklar andstæður, manneskja í áfalli og yfirvegunin uppmáluð. og alltaf haft ofurtrú á eigin lukku. Fyrir vikið reyndist mér erfitt að trúa því Sjúkraflutningamaðurinn sem mætti fyrstur á stað spurði mig samstundis hvort að ég hefði lent í þessu slysi. Ég tel mig hafa unnið ágætlega úr áfallinu og ég ég fylgdist með boltanum, þar sem ég lá, hélt að ég væri að deyja og efaðist um upplifði þakklæti í bataferlinu þegar ég hugsaði til þess að það væri tölfræðilega

37 "Ég viðurkenni þó fúslega að föðurhlutverkið er mér frekar óeðlislægt og mikil áskorun."

ómögulegt að komast klakklaust í gegnum fyrstu 40 ár lífsins. Læknirinn minn, við fyrir hönd okkar viðskiptavina í gegnum sjóði sem stýrt er hjá GAMMA. Halldór Jónsson, er mikill öndvegismaður og studdi vel við mig í bataferlinu. Fasteignaverð var hagstætt eftir mikla lækkun árið 2009. Margir sátu fastir í Hann ráðlagði mér að fara sem fyrst aftur út í lífið, sama hve erfitt það kynni að yfirskuldsettum eignum og ekkert var byggt þar sem markaðsverð endurspeglaði vera. Ég fór að hans ráðum, fór í vinnu, sótti tónleika og hitti fólk. Það gekk illa ekki byggingarkostnað. Þarna hófst endurreisn fasteignamarkaðarins sem hefur til að byrja með en alltaf betur og betur. Líkamlega er ég nánast kominn til baka að mörgu leyti haft jákvæð áhrif á efnahag heimila og uppbygging er komin á en ég finn enn fyrir kvíða þegar ég hugsa um slysið. Fyrir hálfu ári síðan var ég fullt.“ kokhraustur og ætlaði aftur á snjóbretti innan árs. Ég hef hins vegar ákveðið að Flestar íbúðir sem sjóðurinn hefur fest kaup á eru um 70-100 fm að stærð, fresta því í bili. Áhugamál mín eru fá og ég verð að snúa aftur í brekkuna. Ég geri miðsvæðis í Reykjavík. Telur þú að fjárfestingar sjóðsins á íbúðarhúsnæði það einhvern tíma þegar ég er tilbúinn.“ hafi lagt stein í götu ungs fólks og hindrað aðgang þeirra að fasteigna- og leigumarkaðnum? Enginn Instagram-pabbi „Stutta svarið er nei, alls ekki. Í fyrsta lagi eru fimm hundruð kaupsamningum þinglýst í hverjum mánuði. Við höfum fjárfest í um þrjú hundruð íbúðum á Sölvi á lítinn þriggja ára strák. „Það breyttist margt í lífi mínu þegar ég varð undanförnum tveimur árum og því keypt að jafnaði nokkrar á mánuði. Verðið pabbi, þar sem það kom óvænt upp. Sumir karlmenn í kringum mig eru miklir er fest af markaðsaðilum, við höfum engin áhrif á verðið og af tölunum að dæma barnakarlar, ólíkt mér. Ég hef aldrei verið það. Þegar í ljós kom að við áttum von eru flestir kaupendur og seljendur fasteigna einstaklingar. Árin 2011 og 2012 var á barni vissi ég ekki alveg hvernig ég átti að haga mér. Svo leit ég í kringum mig kvartað mest yfir að húsnæði fjölmargra fjölskyldna var yfirskuldsett. Það voru og sá vini mína tækla þetta hlutverk og tók þá ákvörðun um taka þessu barni því góðar fréttir fyrir þær fjölskyldur að sjá íbúðaverð hækka. Loks gat fólk sem fagnandi. Að undanförnu, eftir því sem sonur minn eldist, hef ég fundið laun sat uppi með yfirskuldsett húsnæði selt. erfiðisins. Ég verð að viðurkenna að ég fann ekki tenginguna við son minn strax. Í öðru lagi er mikilvægt að minna á að við settum 300 til 400 eignir á Nú er hann að verða þriggja ára og við erum alltaf að tengjast betur. Stundum leigumarkaðinn sem voru áður í séreign. Þar með fjölguðum við leiguíbúðum, heyrir maður, „þegar barnið mitt fæddist var eins og nýjar dyr hafi opnast að stuðluðum að lægra leiguverði og gátum boðið leigjendum upp á langtímaleigu hjarta mínu. Þannig var það alls ekki hjá mér. Af minni reynslu að dæma er í öruggu húsnæði. Við höfðum orðið varir við eftirspurn eftir þeim kosti. Það þetta ferli og tengingin næst ekki á einu augabragði. Engu að síður ákvað ég að má vel vera að leiguverðið sé hátt. Persónulega finnst mér það líka en mér finnst fagna föðurhlutverkinu, fara inn í það heils hugar og ákvað að verða ekki bara osturinn minn og matarkarfan í heild sinni líka allt of dýr. Við viljum öll hafa það instagram-pabbi. Það þýðir ekki að standa til hliðar og ætlast til tengingin komi betra en það hefur ekki beint með Gamma að gera. til manns, það þarf að ganga inn í hlutverkið þó að það geti verið erfitt. Tengingin Í þriðja lagi þá er airbnb, íbúðaleiguvefurinn, raunverulega langstærsti kemur í gegnum umönnunina, þegar lesið er fyrir börnin og jólaskemmtanirnar orsakavaldurinn að hækkandi leiguverði miðsvæðis í Reykjavík. Nánast allir sem sem maður sækir. Ég viðurkenni þó fúslega að föðurhlutverkið er mér frekar vettlingi geta valdið eru að leigja út til ferðamanna. Það er mikilvægt að átta sig óeðlislægt og mikil áskorun.“ á því að jafnvel þó að GAMMA reki stærsta einkarekna leigufélag landsins og Sölvi vann við greiningu á íbúðar- og atvinnuhúsnæði í Reykjavík hjá umsvifin séu sannarlega mikil, þá er félagið ekki markaðsráðandi aðili af neinu greiningardeild Kaupþings áður en hann hélt til Stokkhólms í frekara nám. tagi, hvorki í fasteignaviðskipum né á leigumarkaði. En auðvitað er það okkar Þar lagði hann stund á meistaranám í hagfræði og var byrjaður í doktorsnámi, hlutverk að skila fjárfestum okkar ávöxtun.“ fjármögnuðu meðal annars af Sveriges Riksbank, þar sem hann stundaði Þið hafið verið gagnrýndir harðlega, til dæmis af Svani Guðmundssyni, rannsóknir á fjármála- og fasteignabólum í Skandinavíu. Hvaðan ætli þessi formanni Félags löggiltra leigumiðlara, sem sagði orðrétt í Fréttatímanum „Þeir beislandi áhugi á fasteignamörkuðum komi? „Ásgeir Jónsson, dósent í Háskóla eru að búa til bólu sem springur út eins og graftarkýli á unglingi.“ Hvernig Íslands, vakti upphaflegan áhuga minn fyrir fasteignahagfræði. Ég komst fljótt kom sú gagnrýni við þig? „Svani má auðvitað finnast þetta. Oftast myndast að því að hún er ávanabindandi. Ég skrifaði meistararitgerð um opinberar slíkar skoðanir út frá persónulegum hagsmunum fólks og það er mannlegt. Ég skuldir, hef mikinn áhuga á fjármálakreppum og hef reynt að sérhæfa mig í kippi mér því lítið upp við svona tal. Aftur á móti styður fyrirtækið við ýmis þeim. Þar að auki hef ég verið að sýsla með fjárfestingar og eignastýringu á uppbyggileg verkefni, menningu og listir, líkt og Sinfóníuhljómsveit Íslands, fasteignamörkuðum.“ Víking Heiðar Ólafsson píanóleikara og fleiri. Núna erum við að taka þátt í opnun nýs kaffihúss, Reykjavík Roasters, í Brautarholti sem er staðsett í einni Kippir sér lítið upp við gagnrýni eigna okkar þar og Laugavegur 77 er annað dæmi um jákvætt verkefni á okkar á vegum.“ Síðastliðin fjögur ár hefur Sölvi starfað hjá fjármálafyrirtækinu GAMMA. Líkt og fram hefur komið á Sölvi fjölbreyttan feril tónlistar og viðskipta að Þar stýrir hann sjóðunum GAMMA Centrum og GAMMA Eclipse, lokuðum baki. Miðað við ferilinn er ómögulegt að giska á framtíðarplön hans. „Ég hef fagfjárfestasjóðum sem fjárfesta fyrst og fremst í íbúðarhúsnæði miðsvæðis í aldrei leynt því að í náinni framtíð langar mig að sameina bakgrunn minn í Reykjavík. „Árið 2011 var ég beðinn um að skrifa skýrslu um fasteignamarkaðinn listum og viðskiptum. Undanfarin tíu ár hefur til dæmis stórmerkileg þróun ásamt Ásgeiri Jónssyni, efnahagsráðgjafa GAMMA og dósent í HÍ. Þá var talað átt sér stað í tónlist. Sá geiri þróaðist hratt úr því að vera hálaunabransi yfir í að um að offramboð væri af tómum íbúðum. Við ákváðum að greina þetta betur og vera fátækrabransi. Það felst því spennandi áskorun í að búa til tekjumódel fyrir kortleggja markaðinn. Niðurstöður skýrslunnar leiddu í ljós fyrirsjáanlegan skort tónlist, bíó og sjónvarp þar sem bylting hefur orðið á streymi á mynd og hljóði. á húsnæði og því myndaðist tækifæri til að fjárfesta í íbúðarhúsnæði. Það gerðum Annars stefni ég að því að leita uppi enn fleiri spennandi áskoranir í framtíðinni.“

38 "Það má vel vera að leiguverðið sé hátt. Persónulega finnst mér það líka en mér finnst osturinn minn og matarkarfan í heild sinni líka allt of dýr. Við viljum öll hafa það betra en það hefur ekki beint með Gamma að gera."

39 Heimasmíðuð hjól Það sem heillar mig við reiðhjól er einfaldleikinn. Hjólin sem ég set saman eru eins einföld og hugsast getur, engir gírar, engin fjöðrun, bara stórt tannhjól sem drífur minna tannhjól, tengdu við afturhjólið, og stýri, bremsur og hnakkur til að sitja á. Þar sem það eru engir gírar á hjólinu, snýst keðjan mjúklega og hljóðlega og það er lítill núningur við tannhjólin. Það þýðir líka að hjólið er mjög létt, aðeins um sjö kíló.

Umsjón: Rafael Pinho Myndir: Rafael Pinho

vona hjól voru mjög vinsæl í yfirleitt gömul götu- eða keppnishjól flutt í nýja íbúð með stærri geymslu. Ég verð að játa að Reykjavík er ekki London þegar ég flutti þaðan úr stáli sem hafa verið gerð upp með Ég var líka kominn með bakteríuna besti staðurinn fyrir hjól af þessu tagi fyrir fimm árum, sérstaklega nýjum léttari pörtum. og það leið ekki á löngu þar til ég fann og þeir dagar sem hægt er að nota þau á meðal hjólasendla sem Ég ákvað að setja sjálfur saman hjól annað hjól í Góða hirðinum. Þetta var eru kannski ekki margir. En ég geri þau kusu einfalda, hraðskreiða og fór að leita að stelli á eBay. Ég fann illa farið, gamalt, franskt götuhjól sem ekki upp af praktískum ástæðum. Ég og áreiðanlega fararskjóta síðan handsmíðað, enskt Claud Butler- kostaði mig 2.000 krónur. Fjórða hjólið geri þetta af því að mér finnst hjólin til að komast leiðar sinnar. Vegna hjól frá 1953 og breytti því í eingíra kom upp í hendurnar á mér þegar ég flott og gaman að hjóla á þeim. Í dag Sumferðarþungans í borginni eru reiðhjól hjól með aðstoð Davids hjá Kría hjól. fór í Sorpu að henda jólatré. Í þetta sinn fleygir tækninni svo hratt fram að það oft fljótlegri ferðamáti en einkabílar og Ég hafði svo mikla ánægju af smíðinni gamalt, ryðgað, kanadískt stell með eru fáir hlutir eftir sem ég raunverulega fara jafnvel hraðar yfir en vélhjól. Stýrin að ég keypti strax annað stell, Peugeot mjög flottum, upprunalegum Shimano- skil hvernig virka. Þá finnst mér mjög eru stytt til þess að hjólreiðamennirnir frá 9. áratugnum, og byrjaði upp á pörtum. Það veitir mér ómælda gleði að gaman að hafa eitthvað sem ég þekki inn geti smokrað sér á milli bílanna og nýtt en varð þá að setja upp talíu í litlu sjá ónýtt, ryðgað hjól eignast nýtt líf eftir og út, eitthvað einfalt sem samanstendur almennar umferðarreglur eru að mestu geymslunni minni til að geta hengt að hafa verið sandblásið, pólýhúðað, af stáli, áli, gúmmíi og legum. virtar að vettugi. Ég hreifst af einfaldri hjólin upp í loft. Ég hefði kannski látið bónað og endurgert og verða jafnvel fagurfræði þessara hjóla en þetta eru staðar numið þarna ef ég hefði ekki betra en nýtt.

40 græjan mín

„ Það veitir mér ómælda gleði að sjá ónýtt, ryðgað hjól eignast nýtt líf eftir að hafa verið sandblásið, pólýhúðað, bónað og endurgert og verða jafnvel betra en nýtt.

“ 41 HINN FORNI FJANDI BONDS SNÝR AFTUR Ian Fleming kynnti James Bond, njósnara hennar hátignar númer SPECTRE er 007, til sögunnar árið 1952 í skáldsögunni Casino Royale. Tíu árum síðar, 1962, holdgerðist þessi útvörður hins frjálsa heims í Sean þrumufleygur Connery í fyrstu Bond-myndinni, Dr. No. Bond hefur staðið vörð allar Bond-bálkurinn var endurræstur með götur síðan og haldið aftur af Sovétmönnum, hryðjuverkagengjum, miklum stæl 2006 þegar Craig tók við fíkniefnabarónum og alls konar geðsjúklingum sem hafa einsett sér hlutverkinu og horfið var til upprunans, ýmist að leggja heiminn undir sig eða rústa honum. bókstaflega, með því að kvikmynda loks Á þessari rúmu hálfu öld sem liðin úti um allan heim nýlega þegar fyrstu bók Flemings um Bond, Casino er síðan Connery kveikti í fyrsta framleiðendur Bond-myndanna létu Royale. Maskínan hökti aðeins í næstu vindlingnum, kynnti sig sem „Bond, þau boð út ganga að næsta Bond-mynd, mynd, Quantum of Solace, en þar voru James Bond“ og pantaði sinn fyrsta sem verður númer 24 í röðinni, muni þó kynnt til sögunnar samtök sem Vodka Martini, hristan en ekki bera titilinn SPECTRE. minntu glettilega á SPECTRE. Síðasta hrærðan, hefur Bond lagt að velli skúrka Loksins, loksins! Og af hverju var Bond-mynd, Skyfall, var dásamleg veisla eins og Goldfinger, manninn með gylltu ekki löngu búið að gera þetta? Svarið við fyrir harða Bond-aðdáendur, stútfull af byssuna, sjálfan Scaramanga, Mr. Big því er þó samt sennilega, sem betur fer, vísunum í eldri myndir og þá voru loks og skósveinana Oddjob, stálkjaftinn að ekki var búið að gera þetta vegna þess kynnt til sögunnar M og Monneypenny ARFTAKINN Jaws, komið í veg fyrir nokkrar að núna er akkúrat rétti tíminn fyrir í anda gömlu myndanna. Það er því Daniel Craig og Connery eiga það heimsstyrjaldir og stöku heimsenda. Af SPECTRE að teygja sína ótal arma illsku rökrétt framhald að SPECTRE mæti í sameiginlegt að í meðförum þeirra öllu sínu veldi í næstu mynd. er Bond eitilharður og líkastur þeim öllum þeim andskotum sem Bond hefur og eyðileggingar um heimsbyggðina. Bond sem birtist í bókum Ian Flemings. mætt hefur enginn verið skæðari og Slagkrafturinn í SPECTRE og erkióvini SPECTRE kemur fyrst við sögu í Bondarnir þeirra mega ekkert vera að erfiðari viðureignar en glæpasamtökin Bonds, stofnanda samtakanna, Ernst Bond-bókunum 1961 í Thunderball. því að djóka neitt. Þeir ganga hreint SPECTRE. Stavro Blofeld, er nefnilega magnaður ef Þetta var áttunda bókin um Bond til verks, ískaldir og miskunnarlausir, en hann hafði áður helst glímt við þannig að SPECTRE má fara að vara sig. haft er í huga að samtökin koma aðeins Verðugur við sögu í sex Bond-myndum af þeim Rússagrýluna, KGB og undirdeild 23 sem gerðar hafa verið og þannig hafa þeirrar leynisþjónustu, SMERSH, andstæðingur Roger Moore, Timothy Dalton, Pierce sem einbeitti sér að því að uppræta Þessi skelfilegu samtök eru þess eðlis Brosnan og, hingað til, ekki heldur njósnara vestrænna ríkja. Fleming hafði að venjulega rennur fólki kalt vatn Daniel Craig tekist á við SPECTRE. á tilfinningunni að kalda stríðið væri milli skinns og hörunds þegar það Samtökin voru hins vegar að klárast eða yrði í það minnsta búið heyrir þau nefnd á nafn, enda stendur andstæðingur Sean Connery í öllum þegar Thunderball yrði kvikmynduð skammstöfunin fyrir Special Executive Bond-myndum hans, nema Goldfinger. og Rússarnir því að renna út sem for Counter-intelligence, Terrorism, George Lazenby lenti illa í SPECTRE óvinir Bonds. Hann kokkaði því upp Revenge and Extortion. Minna má og Blofeld í sinni einu mynd, On SPECTRE, frjáls og óháð samtök sem KOLKRABBINN það ekki vera en á íslensku má útleggja Her Majesty’s Secret Service, og þar spiluðu á bæði stórveldin og höfðu ekki SPECTRE eru alvörusamtök með sitt eigið lógó þetta sem alþjóðleg samtök á sviði sem Connery og Craig eru óumdeilt aðra pólitík en þá að auðgast og valda og stjórnarmeðlimir ganga undir einföldum glundroða í leiðinni. númerum en ekki eiginnöfnum. Aðalgæinn gagnnjósna, hryðjuverka, hefndar og hörðustu og bestu Bondarnir þá er er númer 1, síðan kemur 2 og svo koll af kúgunar. Og það versta við SPECTRE SPECTRE verðugur andstæðingur Bond er vitaskuld í grunninn kolli. SPECTRE teygir anga sína víða og fæst er að þau standa vel undir þessu öllu Craigs og tímabært að hann mæti kalda stríðshetjan og Fleming skóp meðal annars við fíkniefnasmygl, morð, saman. Samt sem áður fór nostalgískur samtökunum í sinni fjórðu Bond-mynd. hann ekki síst til þess að reyna að efla fjárkúganir, hryðjuverk og stefnir af og til að sjálfsálit Breta sem var nokkuð dældað heimsyfirráðum. sæluhrollur um ótal Bond-aðdáendur

Framan af var andlit Blofelds ekki af stað heimsstyrjöld. Ofan í gígnum sýnt á tjaldinu en hann var jafnan fær hann kjörið tækifæri til þess að sýndur strjúka hvítum angóraketti losa sig við Bond í eitt skipti fyrir öll ÓVINUR NÚMER 1 sem varð helsta einkenni hans. en gerir þau sígildu mistök að þurfa Blofeld hefur verið margstældur fyrst að grobba sig yfir stórkostlegum Ofurskúrkurinn Ernst Stavro Blofeld skáldsögum Flemings, Thunderball, sem fyrirmynd að ofurskúrki en plönum sínum. Bond biður um er samkvæmt bókum Ian Flemings On Her Majesty’s Secret Service og eftirminnilegasta skrumskælingin á að fá að reykja síðustu sígarettuna fæddur þann 28. maí 1908 í Póllandi You Only Live Twice, og sex Bond- honum er vitaskuld Dr. Evil í Austin við það tækifæri. „Já, látiði hann fá og deilir afmælisdegi með Fleming. myndum, From Russia with Love, Powers-myndunum. sígaretturnar sínar. Það verður ekki Hann er stofnandi SPECTRE sem Thunderball, You Only Live Twice, nikótínið sem drepur þig, herra hann stjórnar með harðri hendi sem On Her Majesty’s Secret Service, Nokkrir leikarar hafa túlkað Blofeld Bond.“ Rettan er auðvitað leynivopn Númer 1. Blofeld er ofurgreindur Diamonds Are Forever og For Your í gegnum tíðina. Hann sýndi fyrst frá Q og Bond bjargar sér á þeim og fyrir Bond er hann það sama og Eyes Only. Hann skýtur svo einnig andlit sitt í You Only Live Twice þar hvimleiða ósið sem reykingar eru. prófessor Moriarty fyrir Sherlock upp kollinum í hinni sjálfstæðu Never sem Donald Pleasence lék hann með Holmes. Say Never Again sem byggði á sama tilþrifum. Þar heldur hann til ofan í Kojack-leikarinn Telly Savalas lék Blofeld kemur við sögu í þremur handriti og Thunderball. eldfjalli í Japan og ætlar sér að koma Blofeld í næstu mynd, On Her

42 að lokinni seinni heimsstyrjöldinni. SPECTRE og Blofeld koma mest Þeir höfðu vissulega sigur með við sögu í þremur bóka Flemings: bandamönnum en nú blasti við Thunderball, On Her Majesty’s Secret gerbreytt heimsmynd og Stóra-Bretland Service og You Only Live Twice. Þessi var ekki lengur heimsveldi, heldur þrenna sem oft er kölluð Blofeld- BOND, JAMES BOND peð á taflborði nýju stórveldanna, trílógían er býsna mögnuð og þær eru Sean Connery var fyrsti Bandaríkjanna og Sovétríkjanna. Þá með tilfinningaríkari bókum Flemings Bondinn í bíó. Hann kynnti sig til leiks í Dr. var nú ekki ónýtt að fá fram þennan um Bond. Í Thunderball kemur Bond í No 1962 og þurfti þá sjarmerandi stórreykingamann, veg fyrir stórkostleg fjárkúgunaráform strax að takast á við flagara og drykkjurút sem brunaði á SPECTRE sem hafa rænt tveimur SPECTRE. flottum Bentley, sængaði hjá fögrum bandarískum kjarnorkusprengjum fljóðum og lumbraði þess á milli á sem Blofeld hugðist sprengja í tveimur kommaskrílnum. Bond var einfaldlega stórborgum ef ekki yrði orðið við bestur og þurfti oftar en ekki að kröfum hans. Erkifjendunum lýstur svo koma CIA til hjálpar í baráttunni við harkalega saman í On Her Majesty’s kommalufsurnar. Secret Service sem lýkur með þeim Blofeld lýsir SPECTRE ágætlega í ósköpum að Blofeld og illkvendið Irma hefur SPECTRE yfirtekið hlutverk Lazenby stóð sig ekki sem skyldi og From Russia with Love-myndinni þegar Bunt drepa Tracy, eiginkonu Bonds, SMERSH. SPECTRE sat síðan hjá í Connery var því kallaður til og hélt enn hann etur saman þremur bardagafiskum á brúðkaupsdaginn. Bond hyggur þriðju myndinni, Goldfinger, en kemur á ný til atlögu við SPECTRE í Diamonds í búri á skrifstofu sinni. Tveir byrja vitaskuld á hefndir og hefur uppi á inn af fullum krafti í Thunderball Are Forever. Þar kemur Bond til leiks strax með stærilæti að berjast upp á Blofeld í Japan í You Only Live Twice. þar sem samtökin ræna tveimur í hefndarhug og í byrjun myndarinnar líf og dauða á meðan gáfaði fiskurinn SPECTRE eru þá orðin hálftannlaus og kjarnorkusprengjum og setja allt í eltist hann við Blofeld út um allan heim heldur sig til hlés og fylgist með. Bond gerir endanlega upp við Blofeld uppnám. Bond kemur að sjálfsögðu í og telur sig ná að drepa hann áður Blofeld segir hann bíða þar til hinir þar. Djöfulgangurinn í endataflinu er veg fyrir að plön Blofelds gangi eftir og en atburðarásin hefst fyrir alvöru. En séu orðnir vígamóðir, þá lætur hann slíkur að Bond stendur eftir minnislaus hann heldur áfram að leggja samtökin í ófeigum verður ekki í hel komið og til skarar skríða. Þannig er SPECTRE og lifir um stund sem japanskur einelti í You Only Live Twice. Þar hefur Blofeld skýtur upp sínum fúla kolli og og hinir tveir eru að sjálfsögðu ígildi fiskimaður þangað til hann ranglar Blofeld komið sér fyrir í eldfjallsgíg í nú með tvífara með sér þannig að Bond stórveldanna tveggja. til Sovétríkjanna í leit að fortíð sinni. Japan og rænir á víxl bandarískum og er í stökustu vandræðum með að kála Þaðan snýr hann aftur heilaþveginn í sovéskum geimförum þar til spennan hinum eina sanna. Blofeld og Bond The Man with the Golden Gun en það milli stórveldanna er orðin slík að Eftir Diamonds Are Forever hætti heimsstyrjöld er á næsta leyti. En Connery endanlega og um leið skildu SPECTRE voru í upphafi lítil klíka er önnur saga. sem fyrr eru það Bretar, með Bond í leiðir með Bond og SPECTRE. Roger illmenna úr röðum helstu fautahópa Dr. Julius No, vinnur sín myrkraverk fararbroddi, sem bjarga málunum. Moore tók við og í næstu myndum heims: Gestapó, mafíunni, SMERSH á Jamaíka á vegum SPECTRE þannig Eftir You Only Live Twice var er eins og Blofeld og SPECTRE hafi og leynilögreglu Títós. Samtökunum að samtökin stimpla sig strax inn í Connery kominn með upp í kok af aldrei verið til. Moore fékk þó að vex þó hratt ásmeginn og þau ógna fyrstu Bond-myndinni, Dr. No, og Bond og hætti. George Lazenby tók þá kveðja Blofeld endanlega þegar hann ítrekað heimsfriði og jafnvægi efnahags verða aðalviðfang Seans Connery í við hlutverkinu og tókst á við SPECTRE lét hann falla í hjólastól af þyrlu ofan í heimsbyggðarinnar í Bond-myndunum. myndunum sex sem hann lék í. Í næstu í On Her Majesty’s Secret Service, verksmiðjuturn í upphafsatriði For Your Blofeld hefur orð á því að samtök mynd, From Russia With Love, sést í einni bestu og vanmetnustu Bond- Eyes Only. Síðan þá hefur ekkert spurst þessi líði ekki mistök og meðlimum fyrsta skipti í Blofeld þótt andlit hans sé myndinni. Þetta er ein dramatískasta til SPECTRE og Blofeld fyrr en nú og er refsað grimmilega fyrir svik og aldrei sýnt. Í myndinni setur SPECTRE saga Flemings en í henni verður Bond engin hætta er á öðru en að endurfundir mistök en fyrir slíkt gjalda meðlimir heilmikla áætlun í gang sem gengur út á ástfanginn og kvænist sinni heittelskuðu Bonds og SPECTRE verði einn af með lífi sínu. Og þar sem enginn úr að komast yfir dulmálsvél Sovétmanna Tracy. Hjónabandssælan verður þó hápunktum bíóársins 2015. röðum SPECTRE hefur við Bond þarf og hefna sín á Bond í leiðinni fyrir stutt þar sem Blofeld og samstarfskona Blofeld oftar en ekki að lóga sínu eigin tjónið sem hann olli samtökunum í Dr. hans, Irma Bunt, drepa Tracy á fólki fyrir það eitt að standast 007 ekki No. Í bók Flemings stendur SMERSH brúðkaupsdaginn. snúning. á bak við plottið en í kvikmyndunum

Majesty’s Secret Service, en þá en hann hafði áður leikið breskan Sænski öndvegisleikarinn Max von hafði skúrkurinn hreiðrað um sig í leyniþjónustumann í You Only Sydow tók að sér hlutverk Blofelds Sá frábæri leikari Christoph svissnesku Ölpunum. Í arnarhreiðri Live Twice. Blofeld hefur breytt í sjálfstæðu Bond-myndinni Never Waltz mun fara með hlutverk sínu þar hafði hann smalað saman útliti sínu með lýtaaðgerðum og Say Never Again 1983 þegar Sean aðalillmennisins í næstu Bond-mynd fegurðardrottningum frá öllum einnig látið setja nýja andlitið á Connery setti upp hárkollu og lét sem ber þann volduga titil SPECTRE. heimshornum með það fyrir augum fleiri menn þannig að úr vöndu er tilleiðast að leika Bond einu sinni Fyrir liggur að persóna Waltz heiti að gera þær út með vírus sem ætlað að ráða fyrir Bond sem gengur illa enn. Myndin var gerð í óþökk EON, Oberhauser en dyggir aðdáendur er að rústa öllum landbúnaði í að kála hinum eina rétta Blofeld. sem framleiðir Bond-myndirnar, Bonds og Blofelds halda í vonina um heiminum. Bond tekst bæði að sænga Þegar hér er komið við sögu stendur en þar sem Fleming sat ekki einn að hér sé um dulnefni að ræða og hjá flestum konunum og koma í veg Blofeld í stórfenglegu demantabraski að höfundarrétti Thunderball Waltz sé í raun sjálfur Ernst Starvo fyrir áform Blofelds en geldur fyrir sem er vitaskuld liður í nýjustu myndaðist þessi glufa til þess að gera Blofeld. Það yrði auðvitað frábært, það dýru verði þar sem afskipti hans kúgunaráformum hans. Rannsókn Bond-mynd utan seríunnar. Hér er enda vandfundinn betri leikari kosta hann eiginkonuna. Bonds á demantasmyglinu leiðir hann sögð sama sagan og í Thunderball til þess að túlka illsku Blofelds en enn eina ferðina til fundar við sinn þar sem SPECTRE rænir tveimur einmitt Christoph Waltz. Charles Gray tók við hlutverki forna fjanda. kjarnorkuflaugum sem Bond verður Blofelds í Diamonds Are Forever að finna áður en Blofeld sprengir þær.

43 leggurLeki stjórnmálamann -Eftir Jón Stefánsson

Eitt sinn er Gunnar Thoroddsen var spurður um mannkosti Geirs Hallgrímssonar, þáverandi formanns Sjálfstæðisflokksins og forsætis- meirihluta Samfylkingar og Besta skorti forystuhæfileika til að rífa ráðherra, svaraði Gunnar: ,,Ég þekkti Hallgrím föður hans vel og mætari, flokksins. Hún gat ekki haldið uppi fylgið upp og mynda ríkisstjórn. heilsteyptari og heiðarlegri manni hef ég aldrei kynnst. Einkennilegt öflugri stjórnarandstöðu á sama tíma Ólöf Nordal hafði starfað náið með hvað þeir feðgar eru ólíkir!” Þetta svar varaformanns Sjálfstæðisflokk- og hún gegndi slíku trúnaðarstarfi Bjarna og naut almenns stuðnings sins, Gunnars Thoroddsen, lýsir með skýrum hætti þeim djúpstæða fyrir ráðandi meirihluta. Nýtt og í Sjálfstæðisflokknum. Hún þótti ágreiningi sem var innan flokksins á öllum áttunda áratugnum sem óútreiknanlegt stjórnmálaafl undir hafa staðið sig vel á mjög erfiðum forystu Jóns Gnarr tók Hönnu Birnu tímum flokksins og því ljóst að endaði með ríkisstjórnarmyndun Gunnars og klofningi flokksins í nær úr sambandi. Á endanum sá Hanna ekki var pláss fyrir Hönnu Birnu í heilt kjörtímabil. Birna að þetta samstarf gat ekki forystunni. Ef Hanna Birna færi í Saga samskipta formanna og varaformanna Sjálfstæðisflokksins hefur gengið upp og sleit því en þá höfðu framboð á móti Ólöfu myndi hún nær alla tíð verið saga gagnkvæms trausts, samvinnu og vináttu, þótt Jón Gnarr og félagar náð sínu fram. einfaldlega tapa þar sem ljóst mátti vissulega hafi hvesst og ágreiningur stundum skotið upp kollinum eins Stjórnmálafræðingurinn var skák og vera, aðenginn vilji væri á meðal og gengur og gerist þar sem sterkir og skapstórir einstaklingar starfa mát í taflinu við grínistann! Því kom sjálfstæðismanna að skipta um náið saman. Samskipti og langvarandi vantraust Gunnars og Geirs er það mörgum sjálfstæðismönnum varaformann. Fleyg ummæli Gunnars undantekning ef frá eru talin þau rúmu tvö ár sem Davíð Oddsson sat á óvart þegar gagnrýnisraddir Thoroddsen áttu ekki við undir sem varaformaður Þorsteins Pálssonar. Í raun reyndi aldrei á samstarf fóru að heyrast frá Hönnu Birnu þessum kringumstæðum, en hann þeirra allt þar til Davíð, með stuttum fyrirvara, bauð sig fram gegn Þor- og stuðningsmönnum hennar um sagði eitt sinn í hæðnistón um stöðu steini og vann hann á landsfundinum fyrir alþingiskosningarnar 1991. vonlausa stjórnarandstöðu Bjarna Geirs Hallgrímssonar sem formanns Benediktssonar í landsmálunum. og gagnrýni stuðningsmanna Geirs á Á útmánuðum 2012 brá svo við að hann sem varaformann: ,,Nú stendur Eftir hinn sögulega landsfund Þegar farið var að líða að fylgi flokksins fór að hjarna við í formaðurinn sig illa og skal þá skipta 18.-20. nóvember 2011 þar sem lokum síðasta kjörtímabils og skoðanakönnunum á landsvísu en um varaformann!” En skjótt skipast Hanna Birna Kristjánsdóttir bauð alþingiskosningarnar 2013 voru borgarstjórnarflokkur Hönnu Birnu veður í lofti. Vegna fjölskylduástæðna sig fram gegn sitjandi formanni, í augsýn höfðu sjálfstæðismenn náði engu flugi. Borgarfulltrúar tilkynnti Ólöf Nordal brottför sína úr Bjarna Benediktssyni, og tapaði miklar og vaxandi áhyggjur af stöðu Sjálfstæðisflokksins töluðust reyndar íslenskri pólitík og opnaði þar með ríkti eins konar ,,vopnaður friður” flokksins í skoðanakönnunum. ekki við eftir harkalegt prófkjör haustið dyrnar að varaformannsstólnum fyrir í Sjálfstæðisflokknum í Reykjavík. Fylgið hreyfðist lítið þrátt fyrir miklar 2009. Borgarstjórnarflokkurinn var því Hönnu Birnu og um leið útgönguleið Langur stjórnarandstöðutími óvinsældir ríkisstjórnar Jóhönnu lamaður og hugur Hönnu Birnu var úr borgarmálunum. virtist vera í uppsiglingu og alls Sigurðardóttur og villikatta hennar. tekinn að snúast um landsmálin. óvíst hvort Sjálfstæðisflokkurinn Það var eins og Bjarni Benediktsson og Hanna Birna heggur í endurheimti tapaða stöðu eftir þingflokkurinn í heild sinni næði ekki Þegar leið á vorið 2012 urðu efnahagshrunið 2008. Hanna Birna áttum, kæmi sjónarmiðum sínum ekki raddir enn háværari úr röðum annað sinn var alls ekki sátt við niðurstöðuna, á framfæri eða stæði undir merkjum stuðningsmanna Hönnu Birnu, þess Eftir sigur Hönnu Birnu í prófkjörinu enda hafði hún reiknað með sigri í sem málsvari borgaralegra afla í efnis að úrslit síðasta landsfundar vegna alþingiskosninganna í Reykjavík formannskjörinu. Stuðningsmenn landinu. Afhroð Sjálfstæðisflokksins flokksins, þ.e. fundarins haustið 24. nóvember 2012 var hún komin hennar voru sigurvissir á fundinum. í borgarstjórnarkosningunum 2010 2011, hefðu verið mistök. Svipað í forystusveitina í landsmálunum Þeir áttuðu sig greinilega ekki á undir forystu þáverandi borgarstjóra, væri komið fyrir flokknum og og leið hennar í varaformanninn því hve vel liðsmenn Bjarna voru Hönnu Birnu Kristjánsdóttur, haustið 1988 þegar Jón Baldvin galopin. Innsti kjarni stuðningsmanna undirbúnir. Bjarni var í rólegheitunum hafði líka lamandi áhrif á innra Hannibalsson og Steingrímur hennar var sammála um að ekki búinn að ná yfirhöndinni meðal starf flokksins. Stjórnarandstaðan Hemannsson hentu Þorsteini væri hyggilegt að hjóla aftur í Bjarna landsfundarfulltrúa um miðjan í borginni var afar máttlítil, enda Pálssyni og Sjálfstæðisflokknum út á landsfundi flokksins, sem haldinn laugardaginn, en kosið var á hafði Hanna Birna tekið við embætti úr ríkisstjórn. Bjarni Benediktsson var 18.-20. febrúar 2013, heldur sunnudeginum. forseta borgarstjórnar undir nýjum væri að vísu góður drengur en væri klókara að láta hann og þá sem

44 "Stuðningsmenn hennar voru sigurvissir á fundinum og áttuðu sig greinilega ekki á því hve vel liðsmenn Bjarna voru undirbúnir."

börðust fyrir hann á landsfundinum stoðum undir þennan orðróm. haustið 2011 sitja uppi með ábyrgðina Grunsemdir vöknuðu strax meðal af líklegum ósigri í komandi stuðningsmanna Bjarna þess efnis að þingkosningum og stjórnarandstöðu skoðanakannanirnar væru keyptar á nýju körtímabili. Ef pólitísk örlög af stuðningsmönnum Hönnu Birnu, Bjarna færu á þann veg, að flokkurinn enda voru þær framsettar af Gísla yrði áhrifalaus í landsmálunum, Frey Valdórssyni, blaðamanni og yrði afsögn hans óumflýjanleg. einum dyggasta stuðningsmanni Hanna Birna yrði þá formaður hennar. Niðurstöðurnar bentu til um forystu í miðri á til að lágmarka öfl handgengin Hönnu Birnu hefðu Sjálfstæðisflokksins fyrr en seinna. betra gengis flokksins undir hennar óumflýjanlegt tap í kosningunum. ákveðið að ganga á milli bols og Sjálfstraust stuðningsmanna Hönnu formennsku. Mikill meirihluti höfuðs á formanninum í pólitískum Birnu var í hámarki og glöddust þeir aðspurðra taldi að flokknum myndi Aðspurð um traustsyfirlýsingu skilningi. Friðrik Friðriksson mjög yfir árangri hennar í prófkjörinu vegna betur með hana í formannsstóli. handa Bjarna í þessari þröngu stöðu kosningastjóri er þekktur innan haustið 2012 sem og á landsfundinum Stuðningsmenn Bjarna höfðu miklar sagði Hanna Birna aðeins eitthvað Sjálfstæðisflokksins sem liðsmaður í febrúar 2013, þegar hún var kjörin efasemdir um framkvæmd þessara á þá leið, að hún myndi ,,styðja þá gamla flokkskjarnans sem réð ríkjum varaformaður flokksins. Fundurinn skoðanakannana og flokkuðu þær sem ákvörðun sem Bjarni tæki varðandi á Davíðstímanum. Friðrik, Hannes markaði upphaf kosningabaráttunnar lítt dulinn áróður gegn honum. Engar setu sína í formannsstóli flokksins”. Hólmsteinn Gissurarson, Björn fyrir alþingiskosningarnar í apríl það sambærilegar kannanir voru gerðar Annað var það nú ekki. Aldrei fundu Bjarnason og Kjartan Gunnarsson eru ár. Sögulegur kosningaósigur hennar á vinsældum varaformanna hinna nánustu bandamenn Bjarna fyrir í hópi áhrifamestu stuðningsmanna í borgarstjórnarkosningunum 2010, stjórnmálaflokkanna né á pólitískri neinu frumkvæði af hennar hálfu um Hönnu Birnu. vandræðagangurinn vegna setu getu þeirra umfram formenn þeirra til að koma formanninum til varnar, hennar í forsetastóli borgarstjórnar að leiða viðkomandi flokka. hvorki pólitískt né persónulega. Bjarni Benediktsson horfðist í augu í skjóli Jóns Gnarr og ósigur við tvo kosti, þ.e. að víkja fyrir Hönnu hennar gegn Bjarna Benediktssyni Kosningabaráttan í Reykjavík Formaður á barmi Birnu og trúa því að hún myndi leiða flokkinn til betri kosningaúrslita eða á landsfundinum 2011 var allt að fyrir alþingiskosningarnar í hengiflugs baki. Framtíðin blasti við henni sem apríl 2013 þótti máttlaus með klára slaginn og taka afleiðingunum. væntanlegs leiðtoga flokksins að mati eindæmum. Öllu púðrinu virtist Þegar rúmur mánuður var til kosninga stuðningsmanna hennar. eytt í að styrkja stöðu Hönnu var látið sverfa til stáls. Stanslaus Enginn veit, nema Bjarni Birnu innan flokksins, m.a. með fréttaflutningur af vinsældum Hönnu Benediktsson og hans nánustu, En nú fóru undarlegir hlutir að framangreindum skoðanakönnunum Birnu og skipulegar hringingar hvernig honum leið eða hvaða gerast. Þegar að loknum landsfundi fór Viðskiptablaðsins. Í stað þess að ýmissa áhrifamanna innan ákvörðun hann hafði tekið um af stað orðrómur innan flokksins í þá berjast út á við einkenndist baráttan Sjálfstæðisflokksins í Bjarna, þar sem sína pólitísku framtíð þegar hann veru að góð útkoma væri því aðeins af baktali um formanninn og einstaka hann var hvattur til að segja af sér, fóru mætti í kosningaþátt RÚV að kvöldi möguleg í alþingiskosningunum þingmenn sem þóttu hallir undir að hafa áhrif. Steininn tók úr þegar fimmtudagsins 11. apríl 2013. ef Hanna Birna tæki við hann. Í marsmánuði voru árásirnar kosningastjóri Sjálfstæðisflokksins Framkoma Bjarna og svör mörkuðu flokksformennskunni af Bjarna á Bjarna orðnar það alvarlegar að í Suðvesturkjördæmi (Kraganum), tímamót í hans pólitíska lífi. Þjóðin, Benediktssyni. Slakt gengi flokksins í stuðningsmenn hans fundu sig knúna Friðrik Friðriksson, hvatti Bjarna sem orðið hafði vitni að einu grófasta skoðanakönnunum sýndi að það væri að greina honum frá því af hvaða rót opinberlega til afsagnar. Í fjölmörgum pólitíska tilræði við nokkurn nánast útilokað að mynda ríkisstjórn þær væru runnar og hver tilgangurinn einkaviðtölum í kosningabaráttunni stjórnmálamann í langan tíma, varð undir forystu Bjarna . Vafamál væri væri. Níðhöggin dundu á honum hafði hann gagnrýnt formanninn og að fá að vita hvort Bjarni Benediktsson hvort flokkurinn kæmist í ríkisstjórn og það sem meira var, fjölmargir hæfileika hans til forystustarfa. Ekki ætlaði að klára kosningarnar eða láta yfirhöfuð. Skoðanakannanir birtust sjálfstæðismenn voru farnir að trúa bætti úr skák að eiginkona hans, Hönnu Birnu það eftir. Í þættinum í Viðskiptablaðinu sem renndu því að ef til vill væri best að skipta Elín Hirst, var í fimmta sæti listans í sagðist Bjarni vera að íhuga stöðu sína kjördæmi Bjarna. Mátti ljóst vera að

45 "Hún gat ekki haldið uppi öflugri stjórnarandstöðu á sama tíma og hún gegndi slíku trúnaðarstarfi fyrir ráðandi meirihluta."

og til greina kæmi að stíga til hliðar. stað og Friðrik var knúinn til afsagnar. stjórnarmyndunarviðræður við innanríkisráðuneyti var kominn Einlægni hans vakti mikla athygli og Gagnsókn stuðningsmanna Bjarna Sigmund Davíð Gunnlaugsson, nokkuð sérstakur stjórnmálamaður kallaði fram viðbrögð. Benediktssonar var hafin. formann Framsóknarflokksins, í þann ráðherrastól. Stjórnunarstíll Grasrótin í Sjálfstæðisflokknum fór Hinn almenni sjálfstæðismaður hélt Hönnu Birnu algerlega fyrir Hönnu Birnu er ekki hinn opni, af stað, hinn almenni sjálfstæðismaður hafði fengið nóg og sló skjaldborg utan viðræðurnar allt til myndunar lýðræðislegi stjórnunarstíll ,,samræðu til sjávar og sveita lét til sín heyra. um formann sinn á ögurstundu. ríkisstjórnarinnar í júní 2013. og sátta” sem hún og stuðningsmenn Hvað var að gerast? Ætluðu menn Bjarni, auðmjúkur í viðtalinu í Hún kvartaði sáran yfir þessu hennar hafa haldið á lofti. Hún er virkilega að kála formanninum rétt kosningasjónvarpi RÚV, kominn við stuðningsmenn sína og mun stjórnmálamaður af gamla skólanum fyrir kosningar? Hvaða ,,record” að hinu pólitíska hengiflugi, ákvað Þórey Vilhjálmsdóttir hafa komið sem sækir völd sín og áhrif til hafði Hanna Birna í almennum að taka slaginn og axla þá pólitísku þeim skilaboðum til þáverandi þeirra sem áður höfðu völdin og kosningum og hvernig skildi ábyrgð sem beið hans. Á einu tengdamóður sinnar, Ragnheiðar vilja viðhalda þeim í gegnum nýja hún við borgarstjórnarhópinn í augabragði fór samúðarbylgja um Ríkharðsdóttur, síðar formanns aðila. Þannig hefur leið Hönnu Ráðhúsinu? Var það eitthvað til að landið og daginn eftir hið fræga þingflokks Sjálfstæðisflokksins. Birnu til æðstu metorða í íslenskum hrópa húrra fyrir? Hafði henni ekki sjónvarpsviðtal var allt annar tónn stjórnmálum verið valin og varin verið hafnað sem formanni aðeins í sjálfstæðismönnum um allt land. Ekki varð umflúið að af sumum af fyrrum valdamestu örfáum misserum áður? Grasrótin, Laugardaginn 13. apríl 2013 mættu varaformaðurinn, Hanna Birna, mönnum Sjálfstæðisflokksins. Hún þá sérstaklega í Reykjavík, vildi um 800 manns á stuðningsfund fyrir yrði ráðherra en það þótti sæta hóf störf í Valhöll skömmu eftir að hún Bjarna fremur en Hönnu Birnu. Bjarna í FG í Garðabæ, heimabæ tíðindum í Valhöll þegar tilkynnt lauk MA prófi í alþjóðastjórnmálum Forystumenn hverfafélaganna og þeir Bjarna, þar sem hann var hylltur sem var úr innanríkisráðuneytinu frá háskólanum í Edinborg og hún fjölmörgu sjálfstæðismenn sem höfðu leiðtogi. Varaformaðurinn var dreginn hver yrði hennar persónulegi var lengi aðstoðarmaður þáverandi árum saman starfað fyrir flokkinn í upp á svið til að lýsa stuðningi við aðstoðarmaður. Var þar kominn Gísli framkvæmdastjóra flokksins, Kjartans Reykjavík, þ.e. þeir sem þekktu best til formanninn. Aðalinntakið í ræðu Freyr Valdórsson, blaðamaðurinn Gunnarssonar. Í öllum prófkjörum vinnubragða hennar í gegnum tíðina, Hönnu Birnu á þessum fundi var á Viðskiptablaðinu; einn af þeim Björns Bjarnasonar var hún fremst sögðu hingað og ekki lengra. Allir að óska eftir svigrúmi til að sinna mönnum sem stjórnað höfðu meðal jafningja og starfaði þar við símar glóðu í Valhöll og heimsóknir varaformannsembættinu! Skilaboð hinni pólitísku aðför að Bjarna hlið Ásdísar Höllu Bragadóttur og flokksmanna þangað jukust til muna fundarins voru á hinn bóginn skýr; Benediktssyni í aðdraganda Hannesar Hólmsteins Gissurarsonar þessa örlagaríku daga. fyrst formaðurinn ætlaði að berjast þá kosninganna. Þórey Vilhjálmsdóttir en þau eru jafnframt nánustu ráðgjafar skyldu menn ekki gefast upp fyrr enn í var sjálfsagður fylgifiskur úr hennar. Grasrótin til varnar fulla hnefana. Ráðhúsinu þar sem hún hafði þjónað Hönnu Birnu sem framkvæmdastjóri Aldrei reyndi á kjörþokka Bjarna Ben Ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur borgarstjórnarflokksins. Í kjölfarið sat Hönnu Birnu fyrr en í Í Kraganum varð allt vitlaust vegna féll með brauki og bramli í Hanna Birna Kristjánsdóttir einangruð borgarstjórnarkosningunum 2010 vinnubragða kosningastjórans. kosningunum 2013 og tveggja flokka í ríkisstjórn með aðstoðarmenn þar sem Sjálfstæðisflokkurinn galt Nokkrir málsmetandi sjálfstæðismenn ríkisstjórn Sjálfstæðisflokksins og sem áttu fjölda óvina innan og utan sögulegt afhroð. Henni var hafnað í kjördæminu tóku það upp hjá Framsóknarflokksins var augljós flokksins; óvina sem nú biðu afreka sem borgarstjóra eftir tveggja ára sér að hringja beint í Friðrik kostur í stöðunni. Reiði fjölda Hönnu Birnu í stóru og flóknu setu í þeim stóli. Árið 2002 fékk hún Friðriksson og krefjast afsagnar hans. sjálfstæðismanna vegna framkomu ráðuneyti. borgarfulltrúasæti í uppstillingu og Þegar Jónmundur Guðmarsson, Hönnu Birnu við Bjarna kraumaði var tekin fram fyrir mun reynsluríkara þáverandi framkvæmdastjóri undir niðri, enda niðurstöður Klíku- og fólk í borgarmálunum. Flokkurinn Sjálfstæðisflokksins, fékk veður af kosninganna í hennar kjördæmi reið ekki feitum hesti frá þeim þessum hringingum, lét hann það út ekkert til að hrópa húrra fyrir. klækjastjórnmál kosningum undir forystu Björns ganga að þessi krafa í Kraganum væri Einnig var tekið eftir því að Bjarni Þegar Hanna Birna Kristjánsdóttir Bjarnasonar. Í prófkjörinu 2005 með velþóknun Bjarna. Allt fór þá af Benediktsson, sem strax hafði hafið tók við lyklavöldunum í hinu nýja var hún eina konan sem gat gert

46 "Grunsemdir vöknuðu strax meðal stuðningsmanna Bjarna þess efnis að skoðanakannanirnar væru keyptar af stuðningsmönnum Hönnu Birnu, enda voru þær framsettar af Gísla Frey Valdórssyni, blaðamanni og einum dyggasta stuðningsmanni hennar."

tilkall til annars sætisins, enda stóð þekktist og samskipti hennar við og Framsóknarflokks lokið í óumflýjanleg. Neitun hennar að taka prófkjörsbarátta hennar algerlega í borgarfulltrúa voru stopul ef þeir voru borginni. En um leið var stuðningi ábyrgð á gjörðum aðstoðarmanns skugga toppslagsins á milli Vilhjálms ekki í hennar liði. Gísli Marteinn og fjölda sjálfstæðismanna í borginni síns og á vinnubrögðum Þ. Vilhjálmssonar og Gísla Marteins Þorbjörg Helga höfðu greiðan aðgang við Hönnu Birnu lokið. Í lok innanríkisráðuneytisins vakti Baldurssonar en bæði framboðin að henni en þau Vilhjálmur Þ., Júlíus borgarstjóraferils hennar og síðar hneykslan þorra fólks og skapaði studdu hana. Sem sitjandi borgarstjóri Vífill, Kjartan Magnússon og Jórunn oddvita í minnihluta var ljóst, að flokkssystkinun hennar margvísleg hlaut hún síðan yfirburðakosningu Frímannsdóttir voru ekki í nánum mikilvægir stuðningsmenn hennar, pólitísk óþægindi. í borgarstjórnarprófkörinu 2010. samskiptum við borgarstjórann. þau Gísli Marteinn Baldursson og Í prófkjöri Sjálfstæðisflokksins í Þorbjörg Helga Vigfúsdóttir, höfðu Sú staðreynd að engir fundir voru nóvember 2012 sigldi hún auðveldlega Bakland á bak og burt einnig yfirgefið hana. Þegar á reyndi haldnir henni til stuðnings á vegum í fyrsta sætið þar sem framboð þeirra Ekkert er eins dýrmætt og traust höfðu þau hvorugt stuðning hennar flokksfélaganna í Reykjavík segir mikið Guðlaugs Þórs Þórðarsonar og Illuga bakland í stjórnmálum. Með í prófkjörum; ekki í prófkjörinu 2010 um veika stöðu hennar meðal hinna Gunnarssonar voru löskuð eftir annars traustu baklandi er átt við að þegar þau bæði sóttust eftir öðru sæti almennu flokksmanna í dag. Hún tók vegar styrkjamál og hins vegar vegna stjórnmálamaður hafi fjölda traustra framboðslistans þar sem þau kepptu sér frí frá stjórnmálaafskiptum og segist málefna Sjóðs 9. Guðlaugur Þór gerði vina og trúnaðarmanna sem ganga í við Júlíus Vífil og Kjartan Magnússon ætla að snúa til þeirra starfa í ársbyrjun ekki einu sinni tilkall til fyrsta sætisins gegnum eld og brennistein og verja og ekki í prófkjörinu í nóvember 2015 en það er allt eins viðbúið að frí og sleppti Hönnu Birnu við harðan hann í hvívetna. 2013 þar sem hún studdi Halldór hennar frá stjórnmálum verði lengra slag þar. Hanna Birna Kristjánsdóttir Halldórsson gegn Júlíusi Vífli og þegar endanlegt álit Umboðsmanns fór því aldrei í prófkjör þar sem Hanna Birna hafði í upphafi Þorbjörgu Helgu í oddvitasæti listans. Alþingis á afskiptum hennar af hún þurfti að etja kappi við öflugan stjórnmálaferils síns mjög lögreglurannsókninni á brotum mótframbjóðanda um forystuna. almennan og víðtækan stuðning Stjörnuhrap og aðstoðarmannsins liggur fyrir í janúar. innan Sjálfstæðisflokksins í Forystukreppa Sjálfstæðisflokksins Sumir þeirra sem starfað hafa með pólitísk örlög er staðreynd sem ekki verður leyst Reykjavík. Þetta breyttist eftir hið Þeim sem þekkja til framangreindra Hönnu Birnu í stjórnmálum eða margumtalaða REI-mál þar sem hún, nema með afsögn Hönnu Birnu sem störfum tengdum stjórnmálastarfi eru vinnubragða Hönnu Birnu varaformanns. Ólöf Nordal sneri án vitneskju þáverandi borgarstjóra, Kristjánsdóttur innan mjög gagnrýnir á skapgerð hennar Vilhjálms Þ. Vilhjálmssonar, óvænt aftur í stjórnmálin og hefur og stjórnunarstíl. Í Reykjavík þótti Sjálfstæðisflokksins kom því tekið við ráðuneyti Hönnu Birnu sem boðaði til fundar með þáverandi málflutningur hennar í kjölfar hún fælin til ákvarðanatöku. Í hennar formanni Sjálfstæðisflokksins og nú bíður örlaga sinna í pólitíkinni. tíð sem formanns skipulagsráðs lekamálsins ekki á óvart. Fyrst Öll kurl eru ekki enn komin til grafar forsætisráðherra, Geir H. Haarde, var reynt að þræta fyrir tilurð borgarinnar hrönnuðust t.d. upp með hinum sex borgarfulltrúunum. í lekamálinu og því vafasamt að hún erfið mál þannig að samstarfsmenn minnisskjalsins og síðan var reynt geti gegnt hlutverki staðgengils Bjarna Þar gagnrýndi hún borgarstjórann að hafa áhrif á rannsókn málsins og samherjar þurftu oft að grípa inn en hann fékk ekki tækifæri til að Benediktssonar, fjármálaráðherra í ákvarðanatökuferlið. Spurður um með tíðum fundum ráðherra með og formanns flokksins, þegar hún verja hendur sínar á fundinum. Stefáni Eiríkssyni, lögreglustjóra samstarfið við Hönnu Birnu sagði Þessi framkoma gagnvart sitjandi snýr til baka úr sjálfskipaðri útlegð þáverandi skipulagsstjóri borgarinnar, höfuðborgarsvæðisins. Á rúmum í kjölfar afsagnar hennar sem borgarstjóra var forsmekkurinn að því eins árs líftíma lekamálsins sýndi Birgir H. Sigurðsson, eitt sinn: ,,Ég sem koma skyldi. innanríkisráðherra í nóvember sl. þurfti að drekka mikið ,,latte’’ með Hanna Birna engin merki þess Sögulegt stjörnuhrap hennar úr æðstu henni!’’ að koma hreint fram við þjóðina, metorðum er staðreynd. Hún virðist Um leið og hún kvartaði undan þingið eða samflokksmenn sína vinnubrögðun stjórnar Orkuveitunnar á endanum hafa fallið á eigin bragði. Sem borgarstjóri var hún fjarlæg í þingliðinu. Öðru nær. Það var Stærsta lexían af falli Hönnu Birnu er í REI-málinu og sagðist geta myndað ekki fyrr en fokið var í flest skjól og og lítt gefin fyrir að blanda geði nýjan meirihluta í borginni með því kannski sú, að klækjastjórnmál án við samstarfsfólk sitt. Viðtalstímar eftir afsögn síns nánasta pólitíska klókinda séu dæmd til að mislukkast. Svandísi Svavarsdóttur í VG var ráðgjafa að afsögn hennar varð borgarstjóra urðu færri en áður meirhlutasamstarfi Sjálfstæðisflokks

47 DBÓK AN NNSINS H RAMA HER

Að strauja skyrtu ❶ Krumpaðar og illa farnar skyrtur eru klárlega ekki málið. Þær bera þess vitni að umræddur maður sé frekar óskipulagður, latur og almennt ekki með’etta. Straujaðu bara hreinar skyrtur, ef þú ert að reyna að bjarga stefnumóti kvöldsins með því að strauja óhreina skyrtu er hætta á að þú festir bletti í skyrtuna. Engar aulareddingar! Vertu með vatn í spreibrúsa við höndina og þér eru allar leiðir færar í þessu verkefni.

Umsjón: Dóra Lind Vigfúsdóttir Myndir: Rakel Ósk Sigurðardóttir ❷ ❸

Skref 1: Skref 4: Settu vatn í straujárnið og stingdu Vinstri hlið skyrtunnar fer nú á brettið í samband. Hafðu breiðari enda og hálsmálið við mjóasta enda brettisins. strauborðsins hægra megin við þig, ef þú Spreiaðu vatni ef þörf er á. ert rétthentur. Þegar straujárnið er orðið ❹ ❺ heitt er kominn tími til að byrja. Skref 5 : Ermarnar geta verið erfiðar við að eiga og Skref 2: geta reynt á þolinmæðina. Best er að slétta Leggðu hægri framhlið skyrtunnar á úr ermunum, taka í axlarstykkið og kippa borðið, láttu hálsmálið nema við mjóasta í ermina þannig að hún leggist eðlilega enda borðsins. Sléttu eins og hægt er úr á borðið. Renndu járninu svo niður að ❻ skyrtunni og strjúktu svo yfir með heitu ermalíningunni. Þegar þangað er komið járninu. Passaðu að slétta vel úr í kringum geturðu annaðhvort hneppt frá og rennt yfir tölurnar. Spreiaðu vatni yfir ef þörf er á. eða haft hneppt fyrir og straujað í gamalt far. Skref 3: Láttu straujaða partinn hanga fram af Skref 6: brettinu og einbeittu þér að bakinu á Settu kragann upp og renndu yfir hann skyrtunni. Þetta er fyrirferðarmesti hluti beggja vegna. Þetta er líklega auðveldasti skyrtunnar. Reyndu að koma bakhliðinni hlutinn! Smelltu honum svo aftur niður. sem best fyrir á brettinu og renndu yfir með straujárninu.

Nokkrir punktar um straujun

☛ Passaðu bara að hafa alltaf nóg vatn í og ávölum viðnum og fara mun betur en ef en vinstra megin á kvenmannsskyrtum. straujárninu, vertu með vatn í spreibrúsa þú treður þeim á vírherðatré sem stingast Ástæðan fyrir þessu er talin eiga rætur að við höndina, skelltu hressandi tónlist á út í axlirnar á skyrtunum. Ekki vera Nenni rekja aftur til þess tíma þegar konur fengu fóninn og láttu verkið flæða náttúrulega! níski, kauptu þér skikkanleg herðatré! aðstoð frá þjónustustúlkum við að klæða ☛ Sumum finnst best að vatnsúða skyrtur ☛ Ef þú átt ekki strauborð, má redda „kauptu þér sig og því var auðveldara fyrir þann sem alveg í spað, það er persónubundið og sér með því að brjóta saman handklæði, skikkanleg hneppti að hafa þetta svona. menn finna hvað henta þeim best eftir leggja það á borð og leggja hreint lak yfir og herðatré“ ☛ Því hefur þó einnig verið kastað nokkur skipti. strauja svo á því. fram að ástæðan fyrir þessu sé sú að það ☛ Tiltölulega breið viðarherðatré eru það ☛ Karlmanns- og kvenmannsskyrtur sé auðveldara fyrir fólk að afklæða hvort sem skyrturnar þínar eiga skilið, skyrturnar hneppast mismunandi. Tölur á annað með þessu móti … en við seljum það liggja letilega á getnaðarlegum, mjúkum karlmannsskyrtum eru hægra megin þó ekki dýrara en við keyptum það!

48 • Þekking • Gæði • Þjónusta

Háaleitisbraut 58-60 • Sími: 553 1380 Kynning

Opelselur nú bíla vegna gæða og hönnunar

Í heimsókn til höfuðstöðva Opel sannfærðust blaðamenn um að Opel væri nú orðið gæðamerki og hefði tekið flugið aftur.

Bílabúð Benna hefur tekið yfir þýska bílamerkið lúxusbílaframleiðendum og Opel bílar hafa evra fram til ársins 2016 við þróun nýrra bílgerða. Opel frá BL og hefur nú þegar hafið sölu þeirra. sópað að sér hönnunar- og gæðaverðlaunun að Þar er áherslan sem stendur, ekki á magn bíla. Í tilefni af þessum umskiptum var nokkrum undanförnu. Opel menn vinna nú eftir plani sem blaðamönnum boðið til höfuðstöðva Opel í þeir nefna „The Opel Comeback“ og þar virðast Hönnunardeildin opnuð Rüsselsheim í Þýskalandi í sumar til að kynna sér þeir á réttri leið ef marka má síðustu sölutölur Í heimsókninni í höfuðstöðvar Opel voru dyrnar fyrirtækið og reynsluaka öllum fólksbílagerðum og gæði bíla þeirra. Opel seldi um 1.050.000 bíla galopnaðar fyrir blaðamönnum í hönnunardeild Opel. Ekki er hægt að fjalla um þessa heimsókn í fyrra og sú tala verður nokkru hærri í ár. „The Opel og er það nánast einsdæmi þar sem þar nema að minnast sérstaklega á ótrúlega gestrisni Opel Comeback“ virðist einnig eiga ágætlega við er allajafna sköpuð framtíð Opel merkisins sem starfsfólks Opel og hve það lagði sig í líma við að hér á landi þar sem Bílabúð Benna hefur tekið yfir fyrirtækinu er annt um að spyrjist ekki út of láta okkur finnast við velkomin og var það ekki söluumboð Opel á Íslandi af BL. snemma. Heppni var með okkur blaðamönnum frá gert með neinni væmni, heldur af hreinræktaðri Íslandi því verið var að halda upp á 50 ára afmæli hjartahlýju af mjög svo hæfu fólki. Það er reyndar Koma sífellt betur út í könnunum hönnunardeildarinnar og dyrnar opnaðar af því reynsla greinarskrifara að það starfsfólk sem Opel hefur á undanförnum misserum tekist að tilefni. Þar gafst okkur færi á því að komast inn vinnur hjá þýskum bílaframleiðendum er sérdeilis færa merkið hratt upp gæðaskalann og nálgast að skinni á því hæfileikafólki sem þar starfar. Við hæft fólk en aldrei hef ég kynnst annarri eins hlýju önnur lúxusbílamerki Þýskalands. Að þeirra sögn fengum að sjá aðeins inn í framtíðina í hönnun og tók við okkur í Rüsselsheim. selur Opel bíla nú ekki út á merkið, heldur vegna Opel bíla og í deildinni var fullvaxið eintak af gæða bílanna. Lögð hefur verið höfuðáhersla á tilraunabílnum Opel Monza sem vakið hefur Opel hefur tekið flugið gæðin og fallega hönnun. Opel bílar koma sífellt gríðarlega athygli á bílasýningum fyrir hrikalega Opel merkið er á mikilli uppleið í Evrópu, betur út í gæðakönnunum og það hefur leitt til flott útlit. Á einni hæðinni hafði verið komið fyrir sala og markaðshlutdeild hefur aukist, aukinnar sölu bíla Opel. Það kemur því kannski frægum eldri gerðum Opel bíla, m.a. Opel GT frá bílar Opel hafa komist nær öðrum þýskum ekki á óvart að Opel mun fjárfesta fyrir 4 milljarða 1963 og var hönnuður hans á staðnum, ríflega

50 90 ára heldri maður sem gaman var að tala við. eftirminnilegasti dagur sem greinarskrifari hefur Opel og ekki skemmdi fyrir að fá að reyna OPC Þarna sást glögglega hve stóran hlut Opel á í upplifað síðan hann hóf að skrifa um bíla. gerð hans með 325 hestafla vél. Þar er á ferð ein bílasögu heimsins og hvers er að vænta frá Opel skemmtilegasta skruggukerra sem frá Þýskalandi í framtíðinni. Eykur markaðshlutdeild sína í Evrópu kemur. Auk þess að vera ofuröflugur er hann Opel hefur að undanförnu aukið við einstaklega fallegur bíll sem sankað hefur að sér Gömlum Opel bílum reynsluekið markaðshlutdeild bíla sinna í Evrópu og er nú verðlaunum fyrir útlit sitt og gæði. Hann er að Fyrir utan hönnunardeildina, sem reyndar er í með tæplega 6% hlutdeild, eftir að hafa tapað auki afar mjög rúmgóður bíll sem heppilegur er risastóru aðskildu húsi, stóðu fjölmargar eldri nokkurri hlutdeild á árunum fyrir nýjan uppgang til ferðalaga. Greinarritari hefur einnig reynslu gerðir Opel bíla og gat fátt nú glatt undirritaðan fyrirtækisins. Stefna Opel er hins vegar að ná af aflminni dísilútgáfu bílsins eftir að hafa tvisvar meira en að það bauðst að taka í þá alla. Færðist 8% hlutdeild í Evrópu árið 2020. Í heimsókninni leigt slíkan bíl af bílaleigum. Var lítið mál að koma þá svo stórt bros yfir andlit hans að það tók til Opel fengu blaðamenn að reyna allar fjögurra manna fjölskyldu fyrir á leið á skíði með viku að má það af. Ekki var beðið boðanna og framleiðslugerðir fólksbíla Opel og þar sannaðist allan skíðabúnað og fór einkar vel um alla þrátt hver bíllinn á fætur öðrum fékk að finna fyrir að þar fara gæðabílar. Nýir og spennandi bílar fyrir mikinn farangur. Einnig er minnisstæður bensínfætinum og það aldeilis ekki leiðinlegir eins og Opel Adam og jepplingurinn Mokka 730 km akstur til Ítalíu á slíkum bíl sem tekinn bílar, heldur margir þeirra algerar skruggukerrur. reyndust afar skemmtilegir bílar, Adam mjög var í einum rykk frá München og var merkilegt Það voru allt frá keppnisbílnum „Svörtu ekkjunni“ fallegur smábíll sem hrikalega gaman var að aka hvað farþegar voru lítið þreyttir á áfangastað og til eldgamalla og virðulegra Opel bíla. Einna í borgarumferðinni og litli jepplingurinn Mokka þessi stóri bíll eyddi rétt um 6 lítrum á hverja 100 skemmtilegast var að aka Opel Speedster Turbo bæði lipur í borgarumferð og fær um að fara kílómetra á þeirri leið þrátt fyrir frísklegan akstur. sem er hrikalega lág og lítil spyrnukerra. Svo ótroðnari slóðir. Báðir þessir bílar koma nú til mikið afl var í bílnum að gæsahúðin ætlaði aldrei landsins fyrsta sinni þrátt fyrir að hafa verið á Alls 8 fólksbílar og 3 gerðir sendibíla af. Engu að síður er þessi bíll kominn til ára sinna. markaði á meginlandi Evrópu í rúmt ár í tilviki Fleiri fólksbílagerðir en Adam, Mokka og Það vakti athygli vegfarenda í Rüsselsheim Adam og tvö ár í tilviki Mokka. Insignia verða til sölu hjá Bílabúð Benna. Nýjar þegar við ókum um göturnar á eldgömlum kynslóðir af Corsa, Astra, Meriva og Zafira, auk blæjubílum, svo virðulegum að líkt var að þar Opel Insignia er ferðabíllinn rafmagnsbílsins Ampera, munu standa íslenskum færu um forríkir óðalseigendur. Alls ekki leiðinleg Opel Insignia, sem selst hefur eins og heitar kaupendum til boða. Allir voru þessir bílar reyndir upplifun það. Þessi dagur í Rüsselsheim er einn lummur í Evrópu, er enn einn ágætra bíla frá í Rüsselsheim og allir áttu þeir það sameiginlegt

51 Kynning

Opel byrjaði sem saumavélaframleiðandi

Saga Opel nær allt aftur til ársins 1862 en þá hóf stofnandi þess, Adam Opel, að framleiða saumavélar í gamalli hlöðu í Rüsselsheim. Þær þóttu frábærlega vel úr garði gerðar og fyrirtækið óx hratt og það flutti úr hlöðunni í stærra og betra húsnæði árið 1888. Tveimur árum áður hóf Adam Opel tilraunaframleiðslu á reiðhjólum og sú framleiðsla gekk jafn vel og við fráfall Adams var Opel stærsti framleiðandinn á bæði saumavélum og reiðhjólum í Þýskalandi. Synir hans tóku við framleiðslunni og fyrsti bíllinn sem þeir framleiddu kom fram árið 1899 og var hann framleiddur í samstarfi við Friedrich Lutzmann. Samstarf þeirra dugði þó ekki nema til tveggja ára og til nýs samstarfs við að koma skemmtilega á óvart og virtust allir góð huggulegheitum Opel manna til að gerir okkur Automobiles Darracq í Frakklandi var stofnað smíð. Zafira er nú gerbreyttur bíll frá fyrri gerð, starfið sem auðveldast. Opel Cascada er ein fárra og framleiddir bílar undir nafninu Opel Darracq, notkunarmöguleikar hans nánast endalausir og bílagerða sem ekki mun fást hér á landi, enda en það entist jafnstutt. Fyrsti bíllinn sem er hann nú 7 manna. Hann er með liprari bílum eiga blæjubílar frekar lítið erindi á okkar blautu, hannaður var og smíðaður eingöngu af Opel þessarar gerðar bíla. köldu og vindasömu eyju. Til að toppa liðlegheitin kom fram árið 1902 á bílasýningu í Hamborg. útvegaði Opel kvikmyndatökumann sem slóst í lið Fjöldaframleiðsla á honum hófst þó ekki fyrr en Corsa og Astra nú gerbreyttir bílar með greinarskrifara í liðlega þrjár klukkustundir árið 1906. Bílar Opel voru talsvert ódýrari en Minni bílarnir, Corsa og Astra, reyndust frábærir í og voru þær vel nýttar. bílar keppinautanna og seldust vel. Árið 1911 akstri og himinn og haf frá þeim bílum sömu gerða brann bílaverksmiðja Opel og reist var ný og sem seldust í skipsförmum hér á árum áður. Þeir Fjögur bílamerki, dekk og bílaleiga enn þá stærri og búin meiri tækni en áður hafði eru nú af allt öðrum gæðum og akstursreynslan Bílabúð Benna á sér 39 ára sögu og hefur sést í bílaverksmiðjum í Þýskalandi. Strax árið eftir því. Einnig verða í boði þrjár gerðir sendibíla verið í stöðugum vexti alveg frá stofnun. Fyrir 1914 var Opel orðinn stærsti bílaframleiðandi í af misjafnri stærð. Þeir heita Combo, Vivaro og um 10 árum síðan fékk fyrirtækið umboð fyrir Þýskalandi. Movano og sá stærsti síðastnefndur og sá minnsti Chevrolet. Bílum Chevrolet hefur verið tekið fyrstnefndur. Þessa sendibíla hefur Opel þróað afar vel á Íslandi, enda hefur markaðshlutdeild í samstarfi við Fiat og Renault og því hefur verið þeirra aukist jafn og þétt frá ári til árs. Eins hægt að leggja meira í þróun þeirra fyrir vikið og og flestir vita er Bílabúð Benna einnig með útkoman betri bílar. umboð fyrir þýsku lúxusbílana Porsche og standa þeir bílar í sérstökum sýningarsal. Þá Allar bílagerðir teknar til kostanna eru ekki öll bílamerkin upptalin því nýlega Alls ekki reyndist leiðinlegt að hendast á milli hófst aftur innflutningur SsangYong bíla og eru allra þessara bílagerða Opel við höfuðstöðvarnar bílamerkin því fjögur. Dekkjasala hefur einnig og voru sprettir teknir á þeim öllum á verið mjög vaxandi hjá Bílabúð Benna og sveitavegum, hraðbrautum og í borgarumferðinni Toyo harðskeljadekk þar í forgrunni og nýlega í Rüsselsheim. Líklega hefur undirritaður aldrei bættist Pirelli merkið við. Bílabúð Benna rekur ekið eins mörgum bílum frá sama merki á eins Nesdekk hjólbarðaverkstæðin og opnaði nýtt skömmum tíma en við höfðum hálfan dag til dekkjaverkstæði á Grjóthálsi og í haust opnar enn verksins. Í leiðinni var tækifærið notað til að taka nýtt í Garðabæ. Bílaleigan Sixt er hluti af Bílabúð upp aksturinn fyrir þáttinn Á fullu gazi á Stöð 2 Benna og hefur hún vaxið mjög hratt, samhliða sem greinarskrifari hefur umsjón með. Því má stórauknum straumi ferðafólks hingað til lands. sjá heimsókn okkar í þættinum nú í haust. Til Nú starfa um 130 manns í öllum rekstrardeildum verksins höfðum við Opel Cascada blæjubíl sem Bílabúðar Benna. taka mátti úr undir beru lofti. Ekki að spyrja að

52

Texti: Vala Ósk Bergsveinsdóttir Myndir: Getty Images

Istanbúl Skemmtileg en skrítin og stundum þreytandi!

Ég rumska þar sem ég ligg í sófanum í stofunni. Úti ómar fyrsta að kaupa smotterí eins og brauð og Síðan í september hef ég því kennt bænakall sólarhringsins, klukkan er hálf sex að morgni. En það er ekki vatn. Langflestir hér taka manni vel ensku í Özyegin Universitesi. Í þess vegna sem ég rumska því mér finnst bænaköllin skapa róandi og og ég hef einstaklega góðar sögu að Tyrklandi er fjöldi einkaháskóla þægilega stemmningu. Nei, ég get ekki sofið vegna hita. Það er júlí segja af heimafólki. Fæstir tala ensku og sumir þeirra kenna að mestu í Istanbúl og það er alveg rosalega heitt, það er ógeðslega heitt! Ég og þó svo ég hafi búið hér í næstum leyti eða alfarið á ensku og þar hef flutt svefnherbergið í stofuna, sef með viftuna yfir mér og hef sem því ár er tyrkneskukunnáttan mín enn sem enskukunnátta er almennt flesta glugga opna. mjög takmörkuð. Einfaldir hlutir eins ekki góð hér þurfa flestir að fara í og að versla geta því stundum reynst undirbúningsnám (e. preparatory áskorun en í sameiningu reynum við programme) í tungumálinu áður en að skilja hvert annað. þeir hefja nám í sinni deild. Þar starfa Þar sem austrið og tíma að komast á milli staða. Maður ég ásamt mörgum, bæði innlendum og erlendum kennurum. vestrið mætast skreppur ekki mikið hérna. Ákvað að stökkva Eins og margir eflaust vita tilheyrir En hvað í ósköpunum er ég svo Burtséð frá þessum ógurlega Istanbúl bæði Evrópu og Asíu en sumarhita er gott að búa í Istanbúl. að gera hérna í Istanbúl? Það er Matur, matur, matur borgin er byggð beggja megin við ekki nema von að fólk spyrji því Ekki líður sá dagur í vinnunni að Það er skemmtilegt en skrítið og Bosporussund. Ég bý Asíumegin stundum örlítið þreytandi. Tyrkland það er eflaust ekki á hverjum degi við samkennararnir ræðum ekki um og þar líður mér best. Hverfið mitt, sem Íslendingar ákveða að flytja til eitthvert tyrkneskt góðgæti. Já, matur er afskaplega ólíkt litla Íslandi að svo Kadiköy, er líkara smáborg en stórborg mörgu leyti og á hverjum degi læri Tyrklands. Eftir tveggja ára starf sem og matargerð er MJÖG stór hluti og fullt af lífi. Kaupmaðurinn á enskukennari á Íslandi langaði mig af tyrkneskri menningu. Og Tyrkir ég eitthvað nýtt um land og þjóð. Það horninu lifir enn góðu lífi í þessum getur samt verið þreytandi að búa í að prófa að kenna í útlöndum. Ég hafa ekki bara gaman af því að borða heimshluta og hér er mikið af litlum hafði komið áður til Istanbúl og varð og elda heldur líka að tala um mat! þessari stóru og mannmörgu borg. Á fjölskyldureknum búðum úti um Íslandi er auðveldlega hægt að útrétta strax heilluð af borginni og tyrkneskri Sem mikil mataráhugamanneskja tek allt. Ég hef minn eigin kaupmann menningu. Það var því ekki erfitt að ég fullan þátt í umræðunni og læt tíu hluti á dag en hér í Istanbúl kemst á jarðhæðinni í húsinu sem ég bý í, maður kannski yfir tvennt ef umferðin stökkva þegar mér var boðið starf í stundum vaða í eldhúsinu og elda Umut og fjölskylduna hans. Hann Istanbúl á enskukennararáðstefnu einhvern tyrkneskan rétt. Ég veit þó er viðráðanleg. Samgöngur eru heimsæki ég næstum því daglega til skrautlegar og því tekur yfirleitt langan í Brighton í Englandi vorið 2011. ekki hvort ég myndi þora að bjóða

54 Kryddmarkaðurinn, Spice Market. Á The Grand Bazaar.

Öfugt við það sem margir halda er þjóðardrykkur Tyrkja ekki Hagia Sophia-moskan, sem Justinian keisari byggði árið 537. kaffi heldur te, eða cay. Það er borið fram í túlípanalöguðum glösum og oftast drukkið með sykri en án mjólkur.

Mínir uppáhaldsstaðir

Bláa moskan, sú stærsta í borginni. Savoy Balik Frábær forrétta- og fiskstaður í Cihangir- hverfinu í Evrópuhluta Istanbúl. Cihangir Mh., Siraselviler Caddesi 29, 80090 Istanbul. heimafólki upp á afrakstur tilrauna fá hér og grillaður eða bakaður fiskur ég ánægð með að hafa stokkið til og minna því ég væri í samkeppni við er vinsæll. Einnig er algengt að fá flutt hingað til Istanbúl. Hversu lengi Ciya Þrír staðir í eigu sama tyrkneskar mæður sem auðvitað eru sér ofnbakaðar rækjur eða kalamari. sem ég verð hér er alveg á hreinu eiganda, allir staðsettir í sömu götu í hverfinu mínu, Kadiköy! allar heimsklassakokkar. Með þessum dýrðlega mat er hefð að að ég mun búa að þessari reynslu Einn býður upp á fjölbreytta Kebab og köfte (hakkaðar drekka raki sem er sterkt áfengi með ævilangt. Það er mikilvægt að kynnast rétti alls staðar að úr Tyrklandi á meðan hinir eru kebab- lambakjöts-„bollur”) er mjög algengt anísbragði blandað með vatni. Raki ólíkum menningarheimum og fólki staðir. www.ciya.com.tr hér ásamt ýmsum grænmetis- og er ekki allra, sumir segja það vont en með aðra sýn á lífið og sú reynsla baunaréttum og auðvitað er borin aðrir vont sem venst. Ég viðurkenni hefur kennt mér heilmikið. Hér eru Spice Bazaar (Misir Carsi) Minni útgáfan af hinum fram jógúrt og brauð með öllum mat. alveg að þegar ég smakkaði raki fyrst að minnsta kosti fimm skóárstíðir þekkta Grand Bazaar. Eggaldin er afar vinsælt og mér skilst fannst mér það afskaplega vont en í skóbúðum, alltaf nýjar og nýjar Þarna fæst alls konar krydd, þurrkaðir ávextir, hnetur og að það séu til yfir 40 mismunandi núna er það miklu betra á bragðið sendingar eftir veðri! Þó svo að ýmis smávara. Nógu lítill til að uppskriftir af eggaldinréttum! Svo má og er algjörlega ómissandi hluti af það séu hárgreiðslustofur á hverju njóta og nógu stór til að versla í. Er staðsettur í Eminönu- auðvitað ekki gleyma tyrkneska teinu máltíðinni. Það er auðvitað ógrynni götuhorni er nánast bókað mál að þú hverfinu. og öllum eftirréttunum. af forrétta- og fiskstöðum í Istanbúl færð aldrei það sem þú biður um. Hér Það er fátt skemmtilegra en að eyða en einn af mínum uppáhaldsstöðum búa pör yfirleitt ekki saman fyrr en Pera Palace Hotel Hótel (og lítið safn) í Beyoglu-hverfinu, kvöldinu í hópi vina og fara saman út heitir Savoy Balik og er í Cihangir- eftir giftingu og hér eignast fólk ekki byggt árið 1892. Á meðal að borða meze, raki og balik. Meze hverfinu í Evrópuhluta borgarinnar, börn utan hjónabands. Enn í dag bera frægra gesta má nefna samanstendur af mörgum litlum nálægt hinu þekkta Taksim-torgi. unglingar ótrúlega mikla virðingu Atatürk og Agöthu Christie og geta ferðamenn fengið að forréttum sem settir eru á borðið fyrir Atatürk, stofnanda og fyrsta skoða herbergið sem Atatürk fyrir alla að smakka. Af gómsætum forseta lýðveldisins Tyrklands, sem dó gisti alltaf í. Eins og að ferðast Reynslunni ríkari aftur í tímann! meze-réttum má nefna melónu og Mér finnst oft skrítið að hugsa til árið 1938. Ég hef aldrei áður séð ungt ost, jógúrt með myntu og hvítlauk, þess að ég búi hér í þessari mögnuðu fólk bera eins mikla virðingu fyrir Nardis Jazz Club Einn helsti eggaldin með heimagerðri tómatsósu einum manni. Já, ég á örugglega eftir djassklúbbur borgarinnar borg þar sem austrið mætir vestrinu. og yfirleitt alltaf eitthvað og þistilhjörtu. Eftir meze kemur balik Og þó svo að sjóðandi heitir að skrifa einn daginn bók um allt það spennandi um að vera. Hann sem er tyrkneska orðið fyrir fisk. Það sem ég hef lært og kynnst hér í þessu er staðsettur nálægt Galata- sumarmánuðirnir fái mig til að langa turninum, syðst í Beyoglu- er mikið af ferskum og góðum fisk að heim í fallega íslenska sumarið er magnaða landi. hverfinu.

55 Klaufabárðar í knattspyrnu

Ætli það hafi einhvern tímann gerst að markvörður hafi þurft að leggja skóna á hilluna eftir að hafa verið tæklaður af hundi á knattspyrnuvellinum? Eða að leikmaður hafi farið út að skokka og lent í árekstri við elg með þeim afleiðingum að hann þurfti að draga sig úr landsliðshópnum vegna meiðsla? Því miður fyrir hina lítt þekktu leikmenn, Chic Brodie og Svein Gröndalen, er svarið við spurningunum, já. Eftir Kolbein Tuma Daðason Myndir: Getty Images

Hugað að Steve Morrow eftir að hann féll af öxlum Tony Adams í fagnaðarlátunum.

tuðningsmenn enska landsliðsins Sparaði sér dýrmætar sekúndur Steve Morrow fögnuðu ógurlega heima í stofu Varnarmaðurinn Kirk Broadfoot, sem – með FA Cup- þegar Alan Shearer kom liðinu yfir skoraði fyrra mark Skotlands gegn Íslandi verðlaunin. Hann í undanúrslitum EM á Wembley haustið 2008, fylgdist líklega ekki vel með í var í fatla nokkrum sumarið 1996. Fögnuður tveggja heimilisfræði í grunnskóla. Í það minnsta vikum síðar þegar stuðningsmanna var slíkur að ákvað hann tæpu ári eftir Íslandsreisuna Arsenal bætti öðrum þeir hefðu betur hitað upp með léttu skokki að spara sér tíma við matreiðsluna. Hann titli í safnið eftir Sog tilheyrandi teygjum. Þegar skalli Shearer smellti tveimur eggjum í skál með vatni og sigur á Sheffield lá í netinu stukku þeir úr hægindastólum hitaði í örbylgjuofni í stað þess að sjóða á Wednesday, já, aftur, sínum með þvílíkum látum að þeir brutu í sér hefðbundinn hátt. Að nokkrum tíma liðnum í úrslitaleik ensku bein. Annar í ofanverðum sköflungnum en opnaði hann örbylgjuofninn en þá vildi ekki bikarkeppninnar. hinn í hælnum. Það gerist ekki oft að meiðsli betur til en svo að annað eggið sprakk og stuðningsmanna rati í fréttirnar en þeim mun Broadfott fékk brennandi heitt vatn framan algengari eru meiðsli leikmannanna sjálfra í sig. Bakvörðurinn var færður á spítala þar sem sum eiga sér ótrúlega sögu. sem gert var að brunasárum hans. Fyrir framan sjónvarpið Átakamikið öskur Það er með ólíkindum hversu margir Þegar Manchester United hóf leik í efstu knattspyrnumenn hafa slasað sig í deild á nýjan leik haustið 1975 var Alex rólegheitum fyrir framan sjónvarpið. Robbie Stepney einn eftir úr Evrópumeistaraliði Keane og Carlo Cudicini meiddu sig á félagsins 1968. Í leik gegn Birmingham hné, David James tognaði í baki og David leist honum illa á tilburði varnarmanna Seaman braut á óskiljanlegan hátt bein í Einn með öllu sinna og lét þá heyra það. Fyrr í leiknum hönd sinni við það eitt að teygja sig eftir Steve Morrow þurfti aðeins einn leik til þess að skrá sig í hafði Stepney lent í samstuði við framherja sjónvarpsfjarstýringunni. Rio Ferdinand sögubækur Arsenal. Enski miðjumaðurinn lék aðeins 85 leiki Birmingham með þeim afleiðingum að kjálki slasaði sig einnig á hné vegna langtímasetu fyrir félagið á tíu árum en valdi vel tilefnið til þess að skora. hans bólgnaði. Ógurlegu öskrin hjá Stepney fyrir framan skjáinn með fótlegginn uppi á Sigurmarkið í úrslitaleik enska deildabikarsins vorið 1993. Stór urðu til þess að kjálkinn hreinlega gaf sig, sófaborðinu. fór úr lið, og Stepney þurfti að fara af velli. stund fyrir varaskeifuna og Tony Adams, fyrirliða Arsenal, fannst lágmark að taka hetjuna á háhest. Því miður fyrir Fjarvera Stepney hafði reyndar jákvæð áhrif Hörkuskalli á lið United. Með varnarmanninn Brian Morrow var göngulag Adams í fagnaðarlátunum ekki öruggara Greenhoff í markinu skoraði liðið tvö mörk Perry Groves var fyrsti leikmaðurinn en svo að hann missti hann með þeim afleiðingum að Morrow og tryggði sér sigur. sem George Graham keypti til Arsenal. viðbeinsbrotnaði og var frá út tímabilið.

56 Reglur eru fyrir aumingja Richard Wright var líkt og fleiri talinn framtíðarmarkvörður enska landsliðsins. Ferill hans náði þó aldrei þeim hæðum sem reiknað var með þökk sé töluverðum klaufagangi á milli stanganna. Eitt sinn var Wright að gera sig kláran í upphitun með Everton á Stamford Bridge. Ástand vallarins var slæmt og höfðu vallarstarfsmenn því sett upp skilti í vítateigunum þar sem markverðirnir voru beðnir um að hita ekki upp þar. „Sénsinn,“ gæti Wright hafa hugsað og færði skiltið inn í markið og hóf upphitun í teignum. Skömmu síðar varði hann skot með því að slá boltann yfir markið en var ekki betur meðvitaður um staðsetningu sína en svo að Richard Wright hann lenti á skiltinu. Hann sneri studdur af velli einu sig á ökkla, gat ekki spilað sinni sem oftar. leikinn og var frá keppni í nokkrar vikur. Deila má um hvort atvikið hafi verið vandræðalegra en þegar hann féll niður um opinn hlera á háalofti sínu í leit Dave Beasant fagnar einum óvæntasta sigri sögunnar í enska að ferðatösku. bikarnum þegar „klikkaða gengið“ úr Wimbledon-hverfi Lundúna „ lagði stórlið Liverpool í úrslitaleiknum. Kantmaðurinn rauðhærði vann nokkra titla Þá hljóp Henry út að hornfánanum og með Lundúnarliðinu en var þó yfirleitt í hlutverki varamanns. Eitt sinn sem oftar sat kýldi hann í gleðivímu. Hann var hins hann á bekknum þegar vinstri bakvörðurinn vegar ekki betur að sér í eðlisfræði en Nigel Winterburn skoraði sjaldséð mark er allt stefndi í markalaust jafntefli. „Allir stukku svo að hann var ekki undir það búinn út á völlinn til þess að fagna markinu en ég þegar hornfáninn sveiflaðist til baka í hoppaði hins vegar beint upp. Ég áttaði mig ekki á því að varamannaskýlið var byggt andlitið á honum. fyrir dverga! Þegar ég stökk upp skallaði ég skýlið og rotaðist. Ég fékk kúlu á hausinn eins og maður sér bara í Tomma og Jenna- teiknimyndum,“ sagði Groves um atvikið. Óvæntur andstæðingur Thierry Henry leið hvergi betur á farsælum Dýrmæt Heimaskurðlækningar ferli en á frímerkinu, betur þekkt sem salatdressing Highbury-leikvangurinn í Lundúnum. Upp Markvörðurinn Dave Beasant Framherjinn Darius Vassell var eitt úr aldamótum virtist Henry geta skorað “ var á allra vörum vorið 1988 spurningamerki þegar honum var vísað að vild og fagnaði mörkunum ýmist með þegar hann varð fyrstur til þess út af hótelinu sem hann bjó á í Ankara í miklum látum og skælbrosandi eða af mikilli Tyrklandi. Félagið hans hafði ekki gengið að verja vítaspyrnu í sögu ensku yfirvegun með því sem næst fýlusvip. Vera bikarkeppninnar er Wimbledon frá reikningnum og starfsmenn hótelsins má að fögnuður þegar hann skoraði í leik voru ekki til viðræðu. Vassell var vísað á dyr. vann óvæntan sigur á Liverpool í gegn Chelsea árið 2000 hafi haft eitthvað Englendingurinn trúrækni sá hins vegar úrslitaleiknum. Honum voru hins að segja um að Henry ákvað að fara sér alfarið sjálfur um að mála sig út í vandræðalegt vegar mislagðar hendur í eldhúsinu hægar í fagnaðarlátum. Þá hljóp Henry út horn nokkrum árum fyrr. Vassell hafði fengið nokkrum árum síðar þegar hann rak að hornfánanum og kýldi hann í gleðivímu. væna blöðru á tána og ákvað að losa um sig í glerflösku með salatdressingu. Hann var hins vegar ekki betur að sér í þrýstinginn. Heppilegt verkfæri? Nú auðvitað „Ég var með báðar hendur fullar svo rafmagnsborvél. Framherjinn fékk slæma eðlisfræði en svo að hann var ekki undir ég rak út fótinn til þess að koma í veg sýkingu í tána og missti af nokkrum leikjum það búinn þegar hornfáninn sveiflaðist fyrir að flaskan brotnaði á gólfinu,“ með Aston Villa fyrir vikið. M til baka í andlitið á honum. Hlúa þurfti að sagði Beasant. Flaskan brotnaði hins Henry sem kom þó aftur inn á skömmu vegar á fæti hans, svo illa að hann var síðar og lauk leiknum. frá keppni í tíu vikur. Meiðslin reyndust þau alvarlegustu sem Beasant hlaut á Thierry Henry tókst betur upp þegar hann boxaði farsælum ferli. út í loftið en þegar hann slóst við hornfánann.

57 Haus Drengirnir þrír sem myrtir voru í West Memphis.

Texti: Lilja Katrín Gunnarsdóttir Myndir: Getty Images og úr safni

Þremenningarnir í West Memphis losna aldrei undan glæp sem þeir frömdu ekki: BLÓRABÖGGLAR – Í ÁTJÁN ÁR Þrír átta ára drengir voru myrtir á hrottafenginn hátt í maí árið 1993 í West Memphis í Arkansas í Bandaríkjunum. Þrír unglingspiltar, Damien Echols, Jason Baldwin og Jessie Misskelley Jr. voru handteknir fyrir morðin. Allir trúðu á sekt þeirra, töldu þá djöfla í mannsmynd. Þeir sátu í fangelsi í átján ár og 78 daga – saklausir. Þeir væru eflaust enn þá í fangelsi eða verra, dánir, ef lítið kvikmyndatökulið frá HBO hefði ekki fest atburðarrásina á filmu. Þetta er þeirra saga.

iðvikudagurinn 5. maí árið 1993 hófst á hefðbundinn hátt í West Memphis í Arkansas. Fólk fór til vinnu, Mbörn fóru í skólann. Þrír átta ára drengir, Stevie Branch, Michael Moore og Christopher Byers, skiluðu sér ekki heim eftir skólann. Þá fór hrollur um þetta friðsæla samfélag. Stjúpfaðir Christophers, John Mark Byers, tilkynnti um hvarf drengjanna um klukkan sjö um kvöldið. Leit lögreglunnar það kvöld var takmörkuð en vinir og nágrannar drengjanna hjálpuðu til við að leita að þeim. Yfirgripsmeiri leit lögreglunnar hófst um klukkan átta næsta morgun. Leitarhópar einbeittu sér helst að svæði sem kallað er Robin Hood-hæðir þar sem drengirnir sáust síðast. Rétt eftir hádegi fannst svartur West Memphis skór á floti í læk og í kjölfarið fundust Three eins og drengirnir þrír í skurði. Drengirnir voru þeir líta út í dag. látnir, naktir og búið var að binda ökkla þeirra og úlnliði saman fyrir aftan bak – rétt eins og veiðimaður bindur bráð sína. Föt þeirra fundust í læknum fyrir utan nærföt tveggja drengjanna sem fundust aldrei. Allir drengirnir höfðu verið lamdir illilega og búið var að fjarlægja getnaðarlim Christophers.

58 west memphis threeHaus HNÚTUR DJÖFULSINS Kvikmyndin Devil’s Knot er væntanleg í kvikmyndahús á næsta ári en hún er byggð á metsölubókinni Devil’s Knot: The True Story of the West Memphis Three eftir rannsóknarblaðakonuna Möru Leveritt sem kom út árið 2002. Leikstjórn er í höndum egypska leikstjórans Atom Egoyan og stórstjörnur á borð við Reese Witherspoon, Colin Firth, Stephen Moyer og Mireille Enos fara með aðalhlutverkin. Myndin fjallar um mál þremenninganna; Damien, Jessie og Jason og nú er bara að vona að Hollywood fari ekki yfir strikið í dramatík og tárarunki því þessi saga stendur alveg fyrir sínu. Engu að síður verður áhugavert að sjá hvernig sagan verður túlkuð á hvíta tjaldinu.

NÝ HEIMILDARMYND West of Memphis er heimildarmynd sem framleidd er af leikstjóranum Peter Jackson og Damien Echols og leikstýrt af Amy J. Berg. Hún tekur upp þráðinn úr Paradise Lost-myndunum frá HBO og grefur dýpra í mál þremenninganna í West Memphis. Í myndinni er einblínt á Terry Hobbs, stjúpföður Stevie Branch, sem hugsanlegan morðingja drengjanna þriggja. Það sem styður þetta eru sönnunargögn, yfirlýsingar fyrrverandi eiginkonu hans og frásögn litla frænda Hinir ólánsömu hans sem segir að Terry hafi játað á sig Jason, Damien morðin við hann. Myndin var frumsýnd í og Jessie. janúar á þessu ári en áætlaður almennur frumsýningardagur er 28. desember næstkomandi.

hjá sjónvarpsstöðinni HBO, las greinina Sítt hár + svört föt = Engin sönnunargögn tengdu drengina tvisvar og kveikti á perunni. Þetta mál hefur djöfladýrkendur við morðin. Það eina sem lögreglan hafði allt. Djöfulinn, þrjá saklausa drengi sem Lögreglan í West Memphis var strax í höndunum var samhengislaus játning voru myrtir og þrjá unglingsmorðingja. sannfærð um að morðin væru hluti af athöfn Jessie og staðreyndin að Damien skar sig Þetta gæti verið fínasta bíómynd. Hún djöfladýrkenda, eins konar lifandi fórn til úr. Var álitinn furðufugl. Það stöðvaði ekki eyddi engum tíma og sendi tvo unga djöfulsins. Þá beindust spjótin að Damien lögregluna og saksóknara. Þeir fundu ástæðu kvikmyndagerðarmenn, Joe Berlinger og Echols, átján ára unglingspilti sem skar sig úr. fyrir morðunum – djöfladýrkun. Bruce Sinofsky, til West Memphis. Þeir Var með sítt hár, klæddi sig í svart og hlustaði Þetta var ekki svo galið árið 1993. mynduðu réttarhöldin og tóku viðtöl á þungarokk. Damien var yfirheyrður en Almenningur í Bandaríkjunum var mjög við aðstandendur fórnarlambanna og neitaði sök. hræddur við djöfladýrkendur á þessum þremenninganna. Þeir töluðu líka við Mánuður leið og lögreglu varð lítið ágengt tíma. Fólk í þessum guðhrædda bæ tók lögfræðinga beggja hliða. Þegar upp var í málinu. Hún fann fyrir þrýstingi frá því trúanlega að þessir þrír unglingspiltar staðið voru þeir með dínamískt efni í samfélaginu sem syrgði þrjá litla drengi sem hefðu slátrað drengjunum þremur og fært höndunum. Þeir fóru til West Memphis til höfðu ekkert gert rangt. Lögreglan sneri djöflinum þá. Þeir voru málaðir sem svartir að gera heimildarmynd um illa innrætta sér að Jessie Misskelley Jr. sem var með að innan – sérstaklega Damien. Mikil unglinga, en myndin þeirra, Paradise greindarvísitöluna 72. Hann var á mörkum örvænting greip um sig í West Memphis. Lost: The Child Murders at Robin Hood þess að vera þroskaheftur en var yfirheyrður Hills, fjallaði um þrjá saklausa unglinga og hvernig þeir voru ofsóttir af yfirvöldum. einn þó að hann væri bara sautján ára. Jessie Bjargvættirnir frá HBO var yfirheyrður í um það bil tólf klukkutíma Þremenningarnir í West Memphis voru Málið fékk ekki mikla athygli. Sunnudaginn fundnir sekir um morðin. Damien fékk en aðeins 46 mínútur voru teknar upp á eftir að Jessie var handtekinn birtist örlítil segulband. Mínúturnar þar sem Jessie játaði dauðarefsinguna og Jason og Jessie grein í dagblaðinu The New York Times. lífstíðardóma. En heimildarmyndin breytti á sig morðin og tengdi bestu vinina, Damien Innihald hennar var að þrír unglingspiltar, Echols og Jason Baldwin, sextán ára, við málinu gjörsamlega. Hún vakti upp reiði, djöfladýrkendur, hefðu drepið og limlest ekki bara í Bandaríkjunum heldur um heim glæpinn. Jessie dró játninguna fljótt til baka þrjá litla drengi á hrottafenginn hátt. og sagði að lögreglan hefði hótað sér og knúið allan. Flestir sem sáu myndina trúðu því að Damien, Jason og Jessie, sem fengu nafnið þremenningarnir væru saklausir og Damien sig til að játa. Hæstiréttur í Arkansas tók það The West Memphis Three (WM3), eða ekki gilt. Réttað yrði yfir drengjunum þremur hefur sjálfur sagt að hann væri eflaust undir þremenningarnir í West Memphis, voru grænni torfu ef kvikmyndagerðarmennirnir og ef þeir yrðu fundnir sekir biði þeirra málaðir sem geðbilaðir og siðblindir. ævilangt fangelsi eða dauðarefsing. Morðingjar. Sheila Nevins, framleiðandi hefðu ekki mætt strax á staðinn. 59 Haus Terry Hobbs, stjúpfaðir Stevie Branch og hugsanlegur gæti hafa tilheyrt Terry Hobbs og hár sem morðingi Stjúpfaðir undir grun fannst nálægt líkunum passaði við besta vin drengjanna hans. Engin DNA-sýni hjá staðnum þar sem Meðal þeirra fyrstu sem sáu myndina, áður þriggja. líkin fundust pössuðu við Damien, Jason en hún var frumsýnd í júní árið 1996, var eða Jessie. Þetta var ekki nóg til að sýkna Kathy Bakken kvikmyndaplakatahönnuður. þremenningana en þessi nýju gögn gerðu það Hún sýndi vinum sínum, Burk Sauls að verkum að lögfræðingar þeirra gátu kynnt handritshöfundi og Grove Pashley ýmis önnur ný sönnunargögn fyrir dómara. ljósmyndara, hana. Myndin snerti þau. Stuttu síðar snerist heppnin enn á sveif Þau skrifuðu þremenningunum í fangelsið. með þremenningunum. Dómarinn David Síðan hringdu þau í þá og loks fóru þau til Burnett, sem hafði neitað öllum áfrýjunum Arkansas til að heimsækja þá og lögfræðinga síðan árið 1994, var kosinn á þing í Arkansas. þeirra. Þegar þau komu aftur heim stofnuðu Nýr dómari, David Laser, tók við af honum þau stuðningssjóðinn Free the West og búist var við að hann myndi taka málið Memphis Three Support Fund, wm3.org. Í upp að nýju. En það skipti engu máli. Þann fyrstu var þetta bara vefsíða sem vakti litla 19. ágúst 2011 gaf David Laser út að enginn athygli. En þegar HBO ákvað að gera aðra kviðdómur myndi finna drengina seka í heimildarmynd um málið, Paradise Lost 2: ljósi nýrra sönnunargagna. Í kjölfarið tóku Revelations, voru stofnendur sjóðsins beðnir þremenningarnir svokölluðum „Alford um að vera í forgrunni. Rödd áhorfandans. plea-samningi“ sem tíðkast í dómskerfinu Myndin var frumsýnd í mars árið 2000 vestra, þar sem sakborningur viðurkennir að á HBO. Það kvöld komu átta þúsund kviðdómur og/eða dómari geti fundið hann tölvupóstar inn á WM3-síðuna. Allir frá sekan byggt á sönnunargögnum sem til eru, æstum stuðningsmönnum. Seinna bættust en gengst um leið ekki við glæpnum og lýsir frægar stjörnur á borð við Eddie Vedder yfir sakleysi sínu. David Laser mat það svo og Johnny Depp í hópinn. Peningum var að þeir væru búnir að afplána dóm sinn og safnað og fleiri rannsóknaraðilar ráðnir. Ný Damien, Jason og Jessie voru frjálsir menn vitni gáfu sig fram, þar á meðal þrjú sem sáu neita samningnum því hann gilti bara ef allir drengina þrjá með Terry Hobbs, stjúpföður eftir rúmlega átján ár í fangelsi. þrír myndu segja já. Jason kyngdi stoltinu Stevie Branch, stuttu áður en tilkynnt var um og réttlætiskenndinni og tók samningnum hvarf þeirra. Útlitið var gott. Ætlar í lögfræðinám – fyrir vini sína. Hann játaði á sig glæp sem Jason vildi ekki taka þessum samningi. Hann nánast allir vissu að hann hefði ekki framið. Sekir. En samt saklausir var viss um að hann yrði sýknaður ef málið Jason flutti á vesturströndina daginn eftir að yrði tekið upp aftur. Sextíu prósent af lífi ögfræðingar Damien héldu hann varð frjáls og fjórum dögum seinna fékk L hans höfðu verið tekin af honum og hann blaðamannafund árið 2007 og rifu hann byggingarvinnu. Hann tók ökuprófið í vildi þau aftur. Aðeins fjórum dögum eftir upprunalegu saksóknarana í sig. Í þeirra október. Hann þurfti að læra að panta mat á að hann var handtekinn átti hann að byrja gögnum kom fram að morðinginn hefði veitingastöðum. Stundum pantar hann bara í fyrstu vinnunni sinni í matvöruverslun í örugglega þekkt fórnarlömbin og verið mjög það sem maðurinn á næsta borði pantar eða West Memphis. Í staðinn var fyrsta vinnan ofbeldishneigður sem útilokaði nánast að eitthvað með tómötum. Hann elskar tómata. hans á bak við lás og slá við að reita arfa. þremenningarnir hefðu framið glæpinn. Þegar hann er búinn að safna nægum pening Sautján árum seinna fékk hann vinnu í DNA-próf sýndu líka að hár sem fannst í reipi ætlar hann að næla sér í háskólagráðu og fara fangelsisskólanum. sem var notað til að binda Michael Moore En það var nær ómögulegt fyrir Jason að síðan í lögfræðinám.

TÍMALÍNA 4. febrúar – Kviðdómur dæmir Jessie í lífstíðarfangelsi fyrir morðið á Michael 17. júní – Dómarinn David Burnett tekur Moore og tvisvar sinnum 25 ára fangelsisvist fyrir morðin á Stevie Branch og rök Damien ekki gild um að lögfræðiteymi Cristopher Byers. 27. maí – Hæstiréttur hans hafi verið ómarkvisst í upprunalegu 18. mars – Kviðdómur í Jonesboro finnur Damien og Jason seka um morð á Bandaríkjanna réttarhöldunum og neitar beiðni hans 30. október – drengjunum þremur. neitar Damien um um áfrýjun. Hæstiréttur í Arkansas 19. mars – Dómarinn David Burnett dæmir Damien til dauða með hjálp reynslulausn án 3. desember – Damien kvænist Lorri neitar beiðni Damien banvænnar sprautu og Jason í lífstíðarfangelsi án möguleika á reynslulausn. athugasemda. Davis í fangelsinu Varner Unit í Arkansas. um áfrýjun.

1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

5. maí – Lögreglan í West Memphis fær tilkynningu um hvarf þriggja átta ára 19. febrúar - Hæstiréttur í Arkansas neitar beiðni um 22. júní – Paradise Lost drengja; Stevie Branch, Christopher Byers og Michael Moore. að fella dóm Jessie úr gildi. 2: Revelations er sýnd 6. maí – Lögreglan finnur illa farin lík drengjanna í skurði á svæði sem þekkt er sem 22. júní - Heimildarmyndin Paradise Lost: The á HBO. Í henni er mikið Robin Hood-hæðir. Child Murders at Robin Hood Hills er sýnd á HBO. fjallað um samtökin 7. maí – Lögreglan yfirheyrir Damien Echols, átján ára, vegna glæpsins. Alþjóðlegur áhugi kviknar á málinu og fleiri sannfærast Free the WM3 og ný 9. maí – Lögreglan yfirheyrir Damien aftur ásamt þáverandi kærustu hans, Domini um að þremenningarnir séu saklausir. sönnunargögn í málinu. Teer, og Jason Baldwin. 23. desember – Hæstiréttur í Arkansas neitar beiðni 10. maí – Lögreglan yfirheyrir Damien enn einu sinni. um að fella dóma Damien og Jason úr gildi. 3. júní – Jessie Misskelley tengir sig, Damien og Jason við morðin eftir yfirheyrslu hjá lögreglunni. Þremenningarnir eru handteknir. Jessie dregur játningu sína til baka. 4. ágúst – Þremenningarnir lýsa yfir sakleysi sínu við fyrirtöku málsins.

60 west memphis threeHaus FRÆGIR STUÐNINGSMENN eða svo gott sem. Árið 1999 kvæntist hann Johnny Depp leikari Eddie Vedder tónlistarmaður Vandist fangelsiskaffinu landslagsarkitektinum Lorri Davis sem byrjaði að skrifa honum eftir að hún sá fyrstu Natalie Maines tónlistarkona Jessie vandist fangelsinu betur en hinir. Hann HBO-heimildarmyndina. Bréfin breyttust í Peter Jackson leikstjóri drakk fangelsiskaffið úr könnu úr ódýru plasti símtöl, símtölin breyttust í heimsóknir. Þau Metallica hljómsveit en þegar hann losnaði tók hann könnuna eru enn saman og fara nánast daglega út að Henry Rollins tónlistarmaður með sér og líka pakka af fangelsiskaffi. Vont hlaupa saman. kaffi en eftir rúmlega átján ár var Jessie Trey Parker, annar stofnandi South Park búinn að venjast bragðinu. Hann tók líka Patti Smith tónlistarkona Winona Ryder leikkona fangelsisbuxurnar með sér – hvítar með Enginn friður í West Memphis teygju í mittið. Margaret Cho athafnakona Nú er ljóst að yfirvöld í West Memphis Hann hringdi í pabba sinn, Big Jessie, á Ben Harper tónlistarmaður rannsökuðu morðin á drengjunum þremur hverjum föstudegi þessi átján ár. Donal Logue leikari ekki nógu vel. Fáir voru yfirheyrðir og þrír Kvöldið sem þremenningarnir voru látnir Mandy Moore, leik- og söngkona saklausir unglingspiltar voru sakfelldir án lausir var haldið partí á þaki hótels í sönnunargagna. Þeir voru öðruvísi. Þeir voru Tennessee. Jessie vissi ekki af því og það skipti fátækir. Fjölskyldur þeirra höfðu ekki efni á hann engu máli. Hann vildi bara komast að verja þá. Þeir fengu óreynda lögfræðinga heim til pabba síns. Heim í hjólhýsagarðinn sem höfðu enga reynslu af málum sem þessu. í Marion þar sem lögreglan hafði náð í hann En raunverulegu fórnarlömbin eru foreldrar árið 1993. Þetta kvöld var grillveisla í Marion drengjanna þriggja sem voru myrtir þetta honum til heiðurs. Jessie vildi ekki vera þar. Í Leikkonan Winona Ryder miðvikudagskvöld. Morðingi þeirra gengur hjólhýsagarðinum var mikið um síbrotamenn á sýningu til styrktar enn þá laus. Þangað til hann finnst verður og eiturlyfjaneytendur, en hann vildi forðast þremenningunum. ekki ró í West Memphis. En eitt er víst. að umgangast þá og flutti því til vinkonu Þremenningarnir í West Memphis og sinnar, Miss Stephanie, sem bjó í fallegu húsi í stuðningsmenn þeirra munu gera allt sem í West Memphis. þeirra valdi stendur til að ljúka þessu máli – í eitt skipti fyrir öll. Ástarsaga í fangelsinu Damien hafði það verst í fangelsinu. Hann var vistaður í fangelsi í litla bænum Grady í Arkansas við mestu öryggisgæslu. Hann þurfti að eyða 23 tímum á dag í agnarsmáum klefa. Hann mátti fara út í einn klukkutíma fimm daga vikunnar og var meira að segja Tökuliðið og Damien. í handjárnum þegar hann borðaði og fór í sturtu. Sjón hans hrakaði mikið í fangelsinu og hann þolir illa sólarljós. Hann þurfti að læra að ganga aftur eftir að hafa verið í fótajárnum öll þessi ár og þurfti að læra Damien og konan að nota gaffal því þeir eru ekki leyfðir á hans, sem hann dauðadeildinni. kynntist á meðan En Damien fann líka ástina í fangelsinu – hann sat inni.

19. júlí – Lögreglan í West Memphis yfirheyrir móður og stjúpföður Stevie Branch, Terry Hobbs. Terry segir lögregluna hafa yfirheyrt 20. janúar – Dómarinn David Burnett neitar beiðni Jason og Jessie um ný réttarhöld. sig vegna nýrra DNA-prófa sem sýndu DNA hans á líkunum. Terry 28. ágúst – Stuðningsmenn þremenninganna halda tónleika í Little Rock þeim til stuðnings. segist ekki láta þetta angra sig og lýsir yfir sakleysi sínu. Eddie Vedder, Natalie Maines, Patti Smith, Ben Harper og Johnny Depp koma fram. 18. desember – Stuðningsmenn þremenninganna gefa 30. september – Hæstiréttur í Arkansas hlustar á munnlegan málflutning til að ákveða ríkisstjóranum Mike Beebe hundruð póstkorta frá hvort kynna eigi ný sönnunargögn fyrir ný réttarhöld. stuðningsmönnum um heim allan sem grátbiðja stjórnvöld um að 4. nóvember – Hæstiréttur samþykkir samhljóða ný réttarhöld til að kynna ný láta Damien, Jason og Jessie lausa. Ríkisstjórinn segist ekki ætla sönnungargögn í málinu. Ekki aðeins DNA-sönnungargögn heldur allt annað sem gæti að sýkna þá. nýst í málinu.

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

24. febrúar – 10. september – Dómarinn 18. febrúar – Lögfræðingar þremenninganna leggja fram sönnungargögn og vitnisburði Hæstiréttur í Arkansas David Burnett neitar beiðni sem styðja það að blása eigi til nýrra réttarhalda fyrir Damien, Jason og Jessie. neitar beiðni Damien um ný réttarhöld fyrir Þeir biðja um ný DNA-próf á fötum og húð fórnarlambanna og vilja kalla föður eins um ný réttarhöld. Damien og neitar að hafa fórnarlambsins og vin hans í vitnastúkuna. ný réttarhöld til að kynna 17. mars – Dómarinn David Laser í Jonesboro dagsetur ný réttarhöld þann 1. október. ný DNA-sönnunargögn í 19. ágúst – Damien, Jason og Jessie taka svokölluðum „Alford plea-samningi“ sem er málinu. sjaldan notaður. Þeir lýsa yfir sekt sinni en halda samt fram sakleysi sínu. David Laser veitir þeim lausn úr fangelsi. 11. september – Paradise Lost 3: Purgatory, þriðja HBO-heimildarmyndin um þremenningana, er frumsýnd á alþjóðlegu kvikmyndahátíðinni í Toronto í Kanada. Hún var tilnefnd til Óskarsverðlauna í ár sem besta heimildamyndin en vann ekki.

61 Farðu í hnút! Í allri þeirri mergð bindishnúta sem til eru, er allt of auðvelt að falla í sama farið og halda sig K við eina tegund. Bindi eru skemmtilegur aukahlutur sem getur gert mikið fyrir heildarútlitið DBÓ og því tilvalið að kunna fleiri en eina gerð af hnút. Mannlíf sýnir hér þrjá grunnhnúta! AN ANNSINS H RAM Athugið að hnútarnir sem sýndir eru gera ráð fyrir að viðkomandi sé rétthentur og þegar þeir HER eru tilbúnir ætti bindið að nema við buxnastrenginn.

Umsjón: Dóra Lind Vigfúsdóttir Myndir: Rakel Ósk Sigurðardóttir Venjulegur bindishnútur – fínn fyrir vinnuna! Lítill og léttur hnútur sem hentar breiðum bindum úr þykkara efni og skyrtum með venjulegum kraga.

Hálfur Windsor hnútur – örlítið glæsilegri en þessi venjulegi! Hentar breiðari bindum úr léttari efnum og skyrtum með örlítið víðara kragabili, svo að hnúturinn kremjist ekki eða týnist í kraganum.

Tvöfaldur Windsor hnútur – ef þú vilt toppa Pál Magnússon! Þessi krefst örlítið lengra bindis og mikils sjálfsöryggis. Skyrtukraginn verður að vera með góðu bili til að rúma hnútinn.

62 Við smíðum þínar innréttingar

Í yfir 20 ár hefur Fagus sérhæft sig í smíði glæsilegra og fjölbreyttra innréttinga og innihurða.

Innréttingar frá Fagus eru allt í senn fallegar, hlaðnar þægindum og Unubakka 20 | 815 Þorlákshöfn frábær vinnuaðstaða. Njóttu þess að vera í umhverfi sem er sérsniðið Sími: 483 3900 | Fax 483 3901 fyrir þig. Við smíðum þínar innréttingar. [email protected] | www.fagus.is ARGH 0114 Spariplokkfiskur

64 matur

Önnur uppskrift sem er að mínu mati fljótleg og auðveld er hinn rammíslenski plokkfiskur. Hver veit hvað þessar víkingakonur voru að gera fyrir hádegi, en þessi réttur samanstendur af besta fáanlega hráefninu frá nálægum slóðum; kartöflum og ferskum fiski. Hér er Gott ráð! endurbætt útgáfa mín með keim af Miðjarðarhafinu. Ef þú vilt hafa kartöflurnar í efsta lagi stökkar, er gott að skola Umsjón: Nicola Girolami Myndir: Karl Petersson sneiðarnar með vatni og þerra með eldhúsrúllubréfi. Þær eru þá hreinar af sterkjunni sem losnar þegar þær eru skornar. Fylgið svo Spariplokkfiskur uppskriftinni til enda. Fyrir fjóra

8 msk. extra virgin ólífuolía 6-7 stórar kartöflur í þunnum sneiðum (2-3 mm) 400 g fiskur að eigin vali 4 sólþurrkaðir tómatar 4 tsk. capers sléttblaða steinselja til skreytingar nýmalað salt og pipar

Takið ofnplötu og leggið bökunarpappír á hana, myndið fjóra hringi með kartöflunum, kryddið með salti og pipar og skvettið ólífuolíunni á. Búið til annað eins lag og setjið fiskinn efst í miðju. Blandið svo saman söxuðum, sólþurrkuðum tómötum, capers, 2 matskeiðum af ólífuolíu, salti og pipar. Hægt er að nota hvaða fisk sem er; ýsu, lax, þorsk, skötusel, hörpudisk, tígrisrækjur eða jafnvel humar. Ég mæli þó með mildum hvítum fiski, svo sem þorski, karfa eða ýsu, út af því hve seiðandi bragðsamsetningin af capers og sólþurrkuðu tómötunum er. Setjið tvö lög af kartöflum ofan á fiskinn og munið að krydda á milli laga og bæta smávegis af ólífuolíu við. Hráefnin tilbúin Forhitið ofninn á 200°C og bakið í 20 mínútur eða þar til kartöflurnar til eldunar. byrja að taka lit. Klippið steinselju ofan á til skreytingar og bætið ögn af ólífuolíu við að lokum. Berið svo fiskinn fram með kirsuberjatómötum og klettasalati, ásamt salti, ólífuolíu og steinselju.

Saltið...... og setjið örlitla extra virgin Þegar tvær umferðir af Þekið með tveimur ... og stráið skorinni, ferskri ólívuolíu á hvert lag. kartöflum eru tilbúnar, leggið kartöflulögum til viðbótar... steinselju á milli tveggja efstu þá fiskinn í miðjuna ofan á laganna. þær og setjið niðurskorna sólþurrkaða tómata og capers á hann. Einnig smá salt og olíu.

65 Merkilegir viðburðir ársins

Janúar Maí Ágúst • Héraðsdómur Reykjavíkur verður undirlagður • 75 ár verða liðin frá því er Bretar hernámu Ísland. • Heimsleikarnir í frjálsum íþróttum verða haldnir í Peking. í verðtryggingarmálunum. Ráðgefandi álit EFTA- • Expo 2015 opnar í Mílanó. dómstólsins verða þá til meðferðar. • Almennar þingkosningar verða í Bretlandi. September • HM í handbolta karla fer fram í Katar. • Listahátíð verður haldin í Reykjavík en 45 ár verða þá • EM í körfubolta verður haldið í Þýskalandi. • 50 ár verða liðin frá andláti Winston Churchills. liðin frá því hún var fyrst haldin. • Elísabet drottning slær met langalangömmu sinnar, • Íslensku bókmenntaverðlaunin verða afhent. Viktoríu, og nær því takmarki að hafa gegnt embætti Júní lengur en nokkur annar forveri hennar. Febrúar • 100 ár verða liðin frá því er íslenskar konur fengu • Þing Norðurlandaráðs verður haldið í Reykjavík. • Kínverskt ár geitarinnar byrjar. kosningarétt. • Almennar þingkosningar verða í fjölmennasta ríki Afríku, • Leiðtogar ríkustu ríkja heims funda, undir forsæti Angelu Október Nígeríu. Merkel, í Schloss Elmau í Bæjaralandi. Þessir árlegu • Almennar þingkosningar verða haldnar í Kanada. • Kvikmyndin „Fifty Shades of Gray“ verður frumsýnd. fundir eru nefndir G 8 en nú G 7 þar sem Valdimar Putin er • Fundur AMG – Alþjóðagjaldeyrissjóðsins – og ekki boðið. Alþjóðabankans verður haldinn í Lima í Perú. Mars • Smáþjóðaleikarnir verða haldnir á Íslandi. • Sólmyrkvi verður 20. mars. Tunglið skyggir þá á 97% • Fyrstu Evrópuleikarnir fara fram í Baku í Aserbaijan Nóvember yfirborðs sólar í Reykjavík. en fulltrúar 49 ríkja taka þátt í öllum keppnisgreinum • Fundur leiðtoga 20 stærstu iðnríkjanna verður haldinn í • Alþjóðlegur „dagur ljóðsins“ verður haldinn á vegum Ólympíuleikanna. Tyrklandi. Sameinuðu þjóðanna. • HM kvenna í knattspyrnu hefst í Kanada. • Alþjóðlegur leiðtogafundur verður haldinn í París um • Jarðneskar leifar Ríkarðs III verða grafnar öðru sinni • Alþjóðlegt mót skáta verður haldið í Japan. hlýnun jarðar. í Dómkirkjunni í Leicester. Þær fundust undir bílastæði í 800 ár verða liðin frá því Magna Carta var undirrituð í borginni árið 2012 og DNA-rannsóknir staðfestu að um Runnymede á Englandi og afmarkaði réttindi þegnanna Desember bein konungsins væri að ræða. gagnvart konungsvaldinu. • HM í handbolta kvenna fer fram í Danmörku. • Almennar þingkosningar í Tyrklandi. • Almennar þingkosningar verða á Spáni. Apríl • Haldið verður upp á að 150 ár verða liðin frá afnámi • 75 ár verða liðin frá því er Þjóðverjar hernámu Júlí þrælahalds í Bandaríkjunum. Danmörku og Noreg. • NASA-geimfarið New Horizons kemur til Plútó eftir níu • Tvö hundruð ár verða liðin frá fæðingu Otto von ára ferðalag. Bismarcks, fyrsta kanslara sameinaðs Þýskalands, sem stundum er kallaður „járnkanslarinn“ og „faðir velferðarríkisins“. • 150 ár verða liðin frá uppgjöf suðurríkjamanna í borgarastríði Bandaríkjanna og einnig frá því er Abraham Lincoln var myrtur sex dögum eftir lok átakanna. • Sjöunda ríkjaráðstefna allra Ameríkuríkja verður haldin í Panama.

66