ΤΕΧΝΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ

1 α Τ τυ Συ ατ η τ ό τν γκέ με ρ ζω ρα Δ σ ω Το τα ν η T συ : ς Ω νού US μυ 1 1x ά νδυ θρ Β x1 τα τ δρασ 10 κ A έ ρ ς 0 ήτ τ π ε L οπο μι 8 8 ξιμο ® ζον όπω ω C C κ W κι ά ν ρο ρ F F ί ι α U/gr U/ G κ τα εδά ι ς: ή σ Tr συ κ εί gr με ς χ α ο τω ό ic να φ γανισ διαφορε ηματ σ υ τ ν τ σ κ ο τ ho ς ου T Tr ν ι η α ric Tr ί ατ να έ ich α μυ d γω μ ic ι ί ho erma μού πε έ σ κι ά ζου W ( κήτ ho o θο ε ν β d der ριέχ ισμ τικ πλη ιο d G) erm ν κ δο ς ω erma αι λ για α erasp ma ο ν ό ογ ε ζων πο θώρα ς ύ d μυ ι π a για amp κονίδια την ακ ρασ κι ικ atro a τς ρόπου κο τανώ atro ersp ό ίες el το παρ μυκ τι αν κα um vir gr σ χώ vir elu Μο λ ε το anu i τ α υ λι ητοκτό α d μετ σ Τ ( id ρ ων ιτ σ e εργ έδ πορίω m ο δ σ e 25 ρ la ράσ ώπ μέ και ώ ειδ αφ ( φ ισμ ( ( ti T ειώ ) Τ Τ 1 νοι κ o ή ι 1 2 ος. σ νο αι η τ n. ό. ν 1 5) ν. η α ) ν ς ) 1

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ O μύκητας Trichoderma spp.

Οι μύκητες του γένους Trichoderma spp. είναι μια ομάδα κοσμοπολίτικων, ελεύθερης διαβίωσης μύκητες, που συναντώνται στο έδαφος και τα ριζικά οικοσυστήματα. Είναι μη παθογόνοι οργανισμοί, συμβιωτικοί των φυτών, που δημιουργούν ισχυρ ές και μακράς διάρκειας αποικίες στην επιφάνεια των ριζών, ενώ παράγουν και ποικιλία ενώσεων, οι οποίες προκαλούν σημαντικές αλλαγές στο μεταβολισμό των φυτών.

Το γένος Trichoderma περιγράφηκε για πρώτη φορά το 1794 (Dispositio methodica fungorum) από τον Christiaan Hendrik Persoon, ο οποίος έδωσε και το όνομα στο γένος. To 1865 οι αδερφοί Tulasne ανακάλυψαν πως το είδος Hypocrea rufa είναι η τέλεια μορφή του Trichoderma viride. To 1969 o Mien Achmad Rifai κατηγοριοποίησε το γένος σε 9 ομάδες ειδών βάση των μορφολογικών χαρακτηριστικών τους (A revision of the genus Trichoderma). Από τη δεκαετία του 1990 ξεκίνησε η αναγνώριση των ειδών του Trichoderma spp. με τη χρήση σύγχρονων μοριακών και φυλλογενετικών μεθόδων, γεγονός το οποίο οδήγησε στον υπερδιπλασιασμό του αριθμού των μέχρι τότε γνωστών ειδών. Πλέον, ο αριθμός των ειδών των γενών Trichoderma και Hypro - crea είναι 104 όπως αναφέρεται στο ISTH (Ιnternational Subcommission on Trichoderma and Hypocrea Taxonomy).

B ασίλειο: Fungi (Μύκητες) Φύλλο: Ascomycota (Ασκομύκητες) Κλάση: Sordariomycetes Τάξη: Hypocreales Οικογένεια: Hypocreaceae Γένος: Trichoderma / Hypocrea Είδος: T. asperellum & T. atroviride

2 de ικ αρ τς ου Ο φή υ μον Γι υγ συ Τα ε λ πε α ς ω τα Εμ α αν ρ rma βόλ γχ ν Tr π είδ την ί ασ οκ ητι ς, οπ μ ιο ich ων 2 ονο υ η ύτ ι μ 5 κά οι sp μ ας ε θ o ο ε ε αν T. π α C ερ τ ύ η derm . p. δι τκύτ α ρα ιθ , αρα, τον e asp τικά κα τυξη π ά - Υπ ώ μ άμ ετικά δι 30 π νον ι ό α α ορεί ετ a ο οργ relu ρκ ι α σ C. φυ ζ μα ρο τα ν α το τ να πέ α εί τ π να αν ιοσ λοέγικ ς και και ι υ m ν 5 πράσ 28 ί. σ α ς ικής ε ς έω Τ25 ( 15 διατήρη υπξου άρ ημ γά με ο δύ σ ύ ο ινα έρε ς. σ C ου 1 ι ) ε 0 σ & λς ου ή ται - ί σ ε m T κ 3 σ π ας, . φυ σ ο m. 5 υν ν ερισ atro και ής ν ο αριθμ C ίδια τοπ θ ε Η χλδ αμυ νώ το ήκ μ virde σ αγε διακ ε α ότερα υ ες θογός νου με ς β ς. ού η ν λέ το σ ο λα ής ύ Τ1)( οσ τι πξη αρ δ β ώνδ εται τ σ ποροπσ αραγωή ιάμετρο χλδοσ αμυ ιολογικ ός πόρια έδ η , αφ τα θ μύκητε ς, των ιόν ε ος οποία ρμ τα ς ω παιτείτα αι 3 οκ πόρια κύλος οποία ία ρασ ς έω τυπ θεω χλω ρίο τ π αν ικός ρού μπορο εί 5 εμφανί το ανά ν η α μm τσού ν υ υ τ ν μύ ι ύπ τυ π πε ε Tr αι , ύ κητ πίσ αρ ε ζ icho ν ιδρά π α π ξης ται ου να ξη ης ας αι ό - 3

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ 2 Τρόπος δράσης

Οι μύκητες του γένους Trichoderma έχουν πολλαπλό τρόπο δράσης εναντίων των φυτοπαθογόνων μυκήτων.

• Ανταγωνισμός για θρεπτικά στοιχεία

Ένας από τους πιο συνηθισμένους παράγοντες θνησιμότητας των μικροοργανισμών είναι η έλλειψη θρεπτικών συστατικών ή η αδυναμία πρόσληψης αυτών. Η υπερίσχυση της απορρόφησης θρεπτικών συστατικών από ένα μικροοργανισμό μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στην επιβίωση ενός άλλου.

Το γ ένος Τrichoderma έχει ανώτερη ικανότητα κινητοποίησης και πρόσληψης θρεπτικών συστατικών από το έδαφος σε σύγκριση με τους φυτοπαθογόνους μύκητες. Αυτό οφείλεται στην ικανότητα του να παράγει ATP από το μεταβολισμό σακχάρων που προέρχονται από διάφορες πηγές όπως για παράδειγμα από κυτταρίνες, γλυκάνες, χιτίνες κ.λ.π. Επίσης έχει τη δυνατότητα ταχείας απορρόφησης των ιόντων σιδήρου μέσω της παραγωγής μικρού μοριακού βάρους χηλιωτών που ονομάζονται σιδηροφόροι. Οι σιδηροφόροι του Trichoderma είναι υψηλής απόδοσης και γι’ αυτό το λόγο η ανάπτυξη ορισμένων φυτοπαθογόνων μυκήτων, οι οποίοι απαιτούν σίδηρο, περιορίζεται ή σταματάει εντελώς.

Ένα άλλο πλεονέκτημα των μυκήτων του γένους Trichoderma είναι η ανθεκτικότητά τους σε δυσμενείς εδαφοκλιματικές συνθήκες. Μπορούν και αναπτύσσονται σε μεγάλο εύρος θερμοκρασίας και υγρασίας εδάφους και σε αρκετά μεγάλο εύρος τιμών pH. Είναι επίσης πολύ ανθεκτικοί σε μυκητοστατικές ουσίες που απελευθερώνονται στο έδαφος από άλλους μικροοργανισμούς και τα φυτά, ενώ είναι ανθεκτικοί και σε ορισμένες χημικές ουσίες όπως ζιζανιοκτόνα, μυκητοκτόνα, και εντομοκτόνα που καταλήγουν στο έδαφος μετά την εφαρμογή τους.

4 Τ Α Υ Τ Ο Τ Η Τ • Παραγωγή δευτερογενών μεταβολιτών Α (αντιβιοτικών και τοξινών) Τ Ρ

Οι μύκητες του γένους Trichoderma spp. έχουν τη δυνατότητα να παράγουν πτητικές ή μη Ο Π

πτητικές ουσίες οι οποίες μπορούν να παρεμποδίσουν την ανάπτυξη ή ακόμα και να Ο Σ

θανατώσουν ανταγωνιστικούς μικροοργανισμούς στο έδαφος. Δ Ρ Α Σ Ορισμένες από τις ουσίες αυτές είναι οι: harzianic acid, alamethicins, tricholin, peptaibols, Η Σ 6-penthyl-α-pyrone (6PP), massoilactone, viridin, gliovirin, gliotoxin, glissoprenins, hep - telidic acid, koningic acid κ.α. Τα διαφορετικά είδη αλλά και διαφορετικά στελέχη του Trichoderma spp. παράγουν συγκεκριμένες από τις παραπάνω ουσίες.

Γενικά, θεωρείται πως οι πτητικές, μη-πολικές ουσίες όπως π.χ. η 6PP απελευθερώνονται σε μεγάλες συγκεντρώσεις στο έδαφος και λειτουργούν εξ’ αποστάσεως στους ανταγωνιστικούς μικροοργανισμούς. Αντίθετα, οι μεγαλύτερου μοριακού βάρους μη πτητικές ουσίες, όπως π.χ. οι peptaibols, λειτουργούν σε μικρότερες αποστάσεις, όταν οι υφές του Trichoderma προσεγγίζουν τις υφές των φυτοπαθογόνων μυκήτων. Οι αντιβιοτικές ουσίες των Trichoderma spp. έχουν επίδραση και στα φυτά, αφού φαίνεται πως ορισμένες από αυτές προκαλούν την παραγωγή φυτοαλεξινών.

Χιτιν άσεις

Κυτταρικ ό τοίχωμα

Τrich Κυτταρικ ό μεμβράνη ode rma

Φυτοπαθογ όνος μύκητας

Δευτερογενε ίς μεταβολίτες

Συνθετ άση χιτίνης

Συνθετ άση β-γλυνκάνης

5 • Μυκοπαρασιτισμός

Ο μυκοπαρασιτισμός είναι η απευθείας επίθεση των υφών του Trichoderma στις υφές των φυτοπαθογόνων μυκήτων. Αυτή η διαδικασία πραγματοποιείται στα εξ ής στάδια: αναγνώριση, προσκόλληση, διείσδυση και θανάτωση του στόχου.

Η αναγνώριση των υφών των φυτοπαθογόνων μυκήτων πραγματοποιείται με την επίδραση ορισμένων ενζύμων κατάλυσης του κυτταρικού τοιχώματος που παράγονται από το μύκητα Trichoderma και κυρίως χιτινάσες, γλυκανάσες και πρωτεϊνάσες. Αυτά μετακινούνται εντός του εδαφικού διαλύματος και ερχόμενα σε επαφή με το κυτταρικό τοίχωμα των φυτοπαθογόνων μυκήτων προκαλούν την ενζυμική διάσπασ ή του. Τα ολιγομερή προϊόντα αυτής της διάσπασης ανιχνεύονται από τις μυκηλιακές υφές του Trichoderma με αποτέλεσμα αυτές να αρχίσουν να αναπτύσσονται προς το σημείο που είναι παρών ο στόχος.

Όταν οι υφές του Trichoderma προσεγγίσουν τις υφές του φυτοπαθογόνου μύκητα λαμβάνει μέρος το δεύτερο στάδιο του μυκοπαρασιτισμού, η προσκόλληση. Αυτή πραγματοποιείται με σύνδεση ορισμένων υδατανθρακικών μονάδων του κυτταρικού τοιχώματος του Trichoderma με λεκτίνες του φυτοπαθογόνου μύκητα. Στη συνέχεια οι υφές του Trichoderma περιελίσσονται γύρω από τις υφές του στόχου και σχηματίζουν απρεσόρια που διευκολύνουν τη διείσδυσή τους εντός του φυτοπαθογόνου μ ύκητα .

Η λύση του κυτταρικού τοιχώματος καθώς και η αφομοίωση των συστατικών του κυτταρικού χυμού του φυτοπαθογόνου μύκητα πραγματοποιείται με την παραγωγή ουσιών που προκαλούν κατάλυση του κυτταρικού τοιχώματος. Οι σημαντικότερες από αυτές είναι οι χιτινάσες (1,4-β-acetylglucosaminidases, endochitinases, exochitinases, chitobiosidases κ.ά.), οι γλυκανάσες (β-1,3-glucanases, β-1,6-glucanases), οι κυτταρινάσες (exo-β-1,4-glucanases, endo-β-1,4-glucanases και β-glucosidases) και οι πρωτεϊνάσες (trypsin-like proteases, chymotrypsin-like proteases).

Αφού επιτευχθεί η κατάλυση του κυτταρικού τοιχώματος του στόχου και η είσοδος του μυκηλίου του Trichoderma στο μυκήλιο του φυτοπαθογόνου, ξεκινά η χρήση του περιεχόμενου χυμού για τη διατροφή του, προκαλ ώντας τη θανάτωση του φυτοπαθογόνου μύκητα .

Τα είδη T. atroviride και T. asperellum, που εμπεριέχονται στο TUSAL® παράγουν μεγάλο αριθμό από τις ουσίες που αναφέρθηκαν παραπάνω, είναι πιο μολυσματικά και επιθετικά ενώ καταπολεμούν και μεγαλύτερο αριθμό φυτοπαθογόνων ειδών. Έχει επιβεβαιωθεί τέλος, πως οι ουσίες που εξυπηρετούν στην κατάλυση των κυτταρικών τοιχωμάτων λειτουργούν συνεργιστικά με τα παραγόμενα αντιβιοτικά από το Tricho - derma. Μάλιστα, όταν τα ένζυμα κατάλυσης λειτουργούν πρώτα, η δράση των αντιβιοτικών βελτιώνεται.

6 Σ Η Σ Α Ρ Δ Σ Ο

G proteins MARK TFs Π Ο Ρ Τ Ρύθμιση γονιδίων

Hypocrea/Trichoderma sp. Gpr1 Αισθητ ήρας αζώτου Υδρολάσες του κ.τ. και δευτερογενείς μεταβολίτες

Απρεσόριο

Πεπτίδια και Αποτοξίνωση και αντίδραση Παρασιτισμένες μικρού Μ.Β. υφές μόρια στην καταπόνηση

ROS και δευτερογενείς Πρωτεϊνάσες μεταβολίτες

Υγιείς υφές

Φυτοπαθογόνος μύκητας

Μυκοπαρασιτισμ ός του Rhizoctonia solani από το Τrichoderma στο ηλεκτρονικό και το οπτικό μικροσκόπιο.

Μυκοπαρασιτισμός Υφές του φυτοπαθογόνου μύκητα του φυτοπαθογόνου Rhizoctonia solani , μετά την απομάκρυνση μύκητα Pythium από των υφών του Τrichoderma . ένα στέλεχος Τrichoderma . - Διακρίνεται η ζημιά που έχει προκληθεί από το χιτινολυτικά ένζυμα καθώς και οι τρύπες εισόδου των υφών του Τrichoderma .

7 • Αποικισμός – Ανοσοποίηση των φυτών

Τα περισσότερα είδη Trichoderma spp. έχουν τη δυνατότητα να σχηματίζουν αποικίες στις ρίζες των φυτών. Η σχέση μεταξύ του Trichoderma και του φυτού είναι συμβιωτική αφού ο μύκητας δεν προκαλεί παθογένεια σε αυτ ό. Η εγκατάσταση του Trichoderma γίνεται συνήθως στους μεσοκυττάριους χώρους της επιδερμίδας αλλά και μεταξύ των κυττάρων των εξωτερικών στρωμάτων του φλοιού.

Ο αποικισμός της ρίζας γίνεται σε τρία στάδια τα οποία περιλαμβάνουν: α) την αναγνώριση και προσκόλληση στη ρίζα, β) τη διείσδυση σε αυτή και γ) την ανθεκτικότητα απέναντι στους τοξικούς μεταβολίτες των φυτών που παράγονται ως αντ ίδραση στην εγκατάσταση του μύκητα.

Η αναγνώριση και η προσκόλληση πραγματοποιούνται με τη δράση 2 ομάδων ουσιών, τις υδροφοβίνες και τις εξπανσίνες. Οι πρώτες είναι υδρόφοβες πρωτεΐνες μικρού μοριακού βάρους, οι οποίες βρίσκονται στην εξωτερική στοιβάδα του κυτταρικού τοιχώματος του μυκηλίου του Trichoderma και συντελούν στην αναγνώριση και προσκόλληση στα κύτταρα της επιδερμίδας της ρίζας, ενώ οι δεύτερες έχουν δράση παρόμοια με των αυξινών και χρησιμοποιούνται από το μύκητα για την τροποποίηση της γεωμετρίας των κυττάρων της επιδερμίδας, ώστε να διευκολυνθεί η είσοδος του μυκηλίου σε αυτή. Σε κάποια είδη έχει παρατηρηθεί και η παρουσία πολυγαλακτου- ρονάσης, η οποία συντελεί στην αποδόμηση της πηκτίνης που συμμετέχει στη δομή του κυτταρικού τοιχώματος των φυτικών κυττάρων.

Ο αποικισμός της ρίζας έχει ως αποτέλεσμα την ισχυροποίηση των κυττάρων των εξωτερικών στοιβάδων της ρίζας με την παραγωγή καλόζης, ενώ το φυτό παράγει παράλληλα έναν αριθμό αντιμικροβιακών ουσιών όπως φυτοαλεξίνες, φλαβονοειδή, τερπενοειδή και φαινόλες. Η αντίδραση αυτή των φυτών έχει ως αποτέλεσμα την ισχυροποίηση του ριζικού συστήματος απέναντι σε προσβολές από φυτοπαθογόνους μύκητες, ενώ το Trichoderma επιβιώνει λόγω της ανθεκτικότητάς του σε αυτούς τους μηχανισμούς άμυνας του φυτού.

Πέρα από τους μηχανισμούς που προαναφέρθηκαν και που έχουν τοπικό χαρακτήρα, η εγκατάσταση του Trichoderma στη ρίζα των φυτών έχει ως αποτέλεσμα τη διέγερση / ενεργοποίηση των λανθανόντων μηχανισμών: της Επαγώμενης Διασυστηματικής Αντοχής (ISR) και της Επίκτητης Διασυστηματικής Αντοχής (SAR). Ο πρώτος μηχανισμός ενεργοποιείται από την ύπαρξη βιολογικών παραγόντων οι οποίοι δεν προκαλούν παθογένεια, ενώ ο δεύτερος ενεργοποιείται κατόπιν μόλυνσης από παθογόνο μικροοργανισμό.

Οι ολιγοσακχαρίτες που προκύπτουν από τη δράση των χιτινασών του Trichoderma καθώς και οι δευτερογενείς μεταβολίτες που παράγονται από αυτό, λειτουργούν ως μόρια διέγερσης για την παραγωγή ιασμονικού οξέος, αιθυλενίου και σαλικυλικού οξέος από τα φυτά. Τα δύο πρώτα λειτουργούν ως σήματα αφύπνισης του ISR και το τελευταίο ως σήμα αφύπνισης του SAR. 8 Α Τ Η Τ Ο Τ Υ Α Τ Σ

Η ενεργοποίηση του ISR έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή πρωτεϊνικών παρεμπο- Η Σ

διστών (θειονίνη, ωσμοτίνη κ.ά.), παρεμποδιστών των πρωτεϊνασών και διαφόρων άλλων Α Ρ ενζύμων όπως: PAL, οξειδάση πολυφαινολών, όξινη πρωτεϊνάση, λιποξυγενάση κ.ά. Δ Σ

Η ενεργοποίηση του SAR έχει ως αποτέλεσμα τη σύνθεση πρωτεϊνών παθογένεσης (PR), Ο Π Ο

φυτοαλεξινών και την αύξηση της δραστηριότητας της υπεροξειδάσης. Κατά την Ρ ενεργοποίηση των μηχανισμών αυτών έχει επίσης παρατηρηθεί η εμφάνιση αντίδρασης Τ υπερευαισθησίας, όπως επίσης λιγνιτοποίηση, φελλοποίηση και εναπόθεση καλόζης στους ιστούς, καθώς και παραγωγή ενεργών ειδών οξυγόνου (ROS).

Αποικισμός των ριζικών τριχιδίων του καλαμποκιού από Trichoderma.

Ενεργοπο ίηση μηχανισμών άμυνας απέναντι σε βιοτικούς και αβιοτικούς παράγοντες καταπόνησης

ET/JA Ουσ ίες σήματα SA

Παραγωγ ή ουσιών επαγωγής του ISR και SAR

9 • Δράση βιοδιεγέρτη – Βελτίωση της ριζόσφαιρας

Ο αποικισμός της ρίζας των φυτών από το γ ένος Trichoderma παρουσιάζει και άλλα οφέλη, σημαντικότερο εκ των οποίων είναι η δράση του ως βιοδιεγέρτης . Έχει επιβεβαιωθεί πως το Trichoderma , κατά τη συμβίωσ ή του με το φυτό, παράγει ουσίες που προωθούν την ανάπτυξή του όπως αυξίνες, γιββερελλίνες και ζεαξανθίνη, ενώ μειώνεται η παραγωγή αιθυλενίου που λειτουργεί ανασταλτικά στην ανάπτυξη των φυτών.

Οι μύκητες του γένους Trichoderma παράγουν στο έδαφος γλυκονικό, κιτρικό και φουμαρικό οξύ. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την οξίνιση του εδάφους. Το χαμηλότερο pH ευνοεί την απορρόφηση του N και του P καθώς και των ιχνοστοιχείων από τα φυτά και κυρίως του Fe, του Zn, του Μg και του Mn. Σημειώνεται πως στην απορρόφηση του Fe συμβάλλει και η παραγωγή των σιδηροφόρων που σχηματίζουν χηλικό Fe, ο οποίος είναι εύκολα απορροφήσιμος από τις ρίζες. Το αποτέλεσμα της επίδρασης του Tricho - derma είναι η καλύτερη ανάπτυξη των ριζών, η αύξηση της φυλλικής επιφάνειας και η βελτίωση της ποιότητας και ποσότητας της παραγωγής. Θετική είναι η επίδραση του Trichoderma spp. και στην αντιμετώπιση των αβιοτικών καταπονήσεων των φυτών.

Η μείωση του pH του εδάφους δεν επηρεάζει μόνο τη διαλυτότητα και τη απορροφησιμότητα των θρεπτικών στοιχείων, αλλά επηρεάζει και την ανάπτυξη των φυτοπαθογόνων μυκήτων. Το Trichoderma έχει τη δυνατότητα να ρυθμίζει το pH του εδάφους έτσι ώστε να περιορίζεται η ανάπτυξη των ανταγωνιστών του και να βελτιώνεται η δραστικότητα των παραγόμενων ενζύμων και δευτερογενών μεταβολιτών του.

10 • Διαχείριση ανθεκτικότητας Σ Η Σ Α Ρ Δ Σ Ο Π Ο Ρ Τ

Μέχρι στιγμής δεν έχει αναφερθεί στη βιβλιογραφία η ανάπτυξη ανθεκτικότητας κάποιου είδους φυτοπαθογόνου μύκητα στη δράση του Trichoderma. Αυτό οφείλεται στο ότι κάθε είδος του γένους Trichoderma έχει πολλαπλό τρόπο και θέση δράσης, σε αντίθεση με τις χημικές δραστικές ουσίες οι οποίες δρουν σε μια συγκεκριμένη βιοχημική αντίδραση των μυκήτων. Όπως γίνεται κατανοητό, είναι πολύ πιθανότερο να δημιουργηθεί ανθεκτικότητα, και μάλιστα ταχύτατα, σε μια χημική δραστική ουσία παρά στο Trichoderma, αφού αυτό απαιτεί την επαγωγή ανθεκτικότητας από τη μεριά του ξενιστή σε όλες τις θέσεις δράσης του μικροοργανισμού. Στο TUSAL® μάλιστα, στο οποίο συμμετέχουν δύο διαφορετικά είδη Trichoderma , το ενδεχόμενο πρόκλησης ανθεκτικότητας είναι πρακτικά ανύπαρκτο.

Για το λόγο αυτό και λαμβάνοντας υπόψην το σύνολο των δράσεων των Trichoderma spp., η χρήση του TUSAL® θεωρείται αναγκαία στα προγράμματα ολοκληρωμένης καταπολέμησης φυτοπαθογόνων μυκήτων εδάφους.

11 3 H χρ ήση του TUSAL ®

ΦΑΣΜΑ ΔΡΑΣΗΣ Το TUSAL® έχει έγκριση για χρήση σε ευρύ φάσμα καλλιεργειών, με στόχο την καταπολέμηση των σημαντικότερων μυκήτων του εδάφους. Εφαρμόζεται προληπτικά στο έδαφος, μέσω του συστήματος της στάγδην άρδευσης, προς το τέλος της άρδευσης , με όγκο νερού 200 λίτρα/στρ. , ώστε να εξασφαλίζεται η καλή διανομή του προϊόντος γύρω από το ριζικό σύστημα των φυτών.

ΦΡΑΟΥΛΑ (Υ+Θ)

Στόχος Προσβολή λαιμού και ριζών, φυταρί ων κ αι κ αρ πών Φυτόφθορα (Phytophthora cactorum)

Δόση Εφαρμογής: 50 – 200 γρ. σκευ./στρ

Χρόνος Εφαρμογής: 1η εφαρμογή κατά τη μεταφύτευση ή έως 2-3 εβδομάδες μετά και οι υπόλοιπες με μεσοδιάστημα 21 ημερών. Οι ανοιξιάτικες εφαρμογές γίνονται μετά το λήθαργο, όταν η θερμοκρασία του εδάφους είναι 10-15 οC.

Μέγιστος αριθμός εφαρμογών ανά 3 ανά 21 ημέρες καλλιεργητική περίοδο:

Μέγιστη δόση ανά 600 γρ. σκευ./στρ καλλιεργητική περίοδο:

Τελευταία Επέμβαση πριν τη συγκομιδή (PHI): 1

Πρόταση της Κ&Ν

TR CHEER 12 Ε υθ μ ε γ ( Εφαρμ υγρ γκατά ια ε υμ χ τ αμη ό ιάδης ην θρ τε όσ τ σ ΤΡ Κ Κ ΛΑ α λή π Τ κ Μ κ ε Μ Χ Δ Στ ολο ΑΛ νά κτι π ό ε αφ ρμο λ α λ α λ ε ριν ασ όρ η σ ό ΙΑΝΤΑΦΥ Λ έ έ ΧΑΝΙ ό ! π γι γι τ π ευτα χςο λε ι λε ι κύ το η νς ο ερ ι τ σ τ σ τη ΩΠΙΣ υξ τω αΕφ ρ θ ρ ρ TUSAL® ε ς ο η Α Κ α, τυπόσ ρ συγ η γη γη γών Εφ κκτι ία ν σ ό δ των Μαρ T ας θμό ρι κή τι κή τι Α ΤΙΚ Επέ (Υ+Θ) αρ rich μο κομιδ ότητα αν ΛΙΕΣ, η μο κλ α ούλι γ μβ de o ανά ζί μα ά πεο:ρδ ίο πεο:ρδ ίο ωμα ή ΑΙ Κ γής: ς: : η ασ ή λει Το rma οργκή ανι κ Β (P με α κής φυτι ΟΛ ΑΝ ργε ιώ μ ι HI): άτα π ), το αρό ΒΟΙ ΘΟΚ ιδ , TRI ν Μ αίτε ρα μοια και ς ( λε ιτζάν Α ΟΜΙΚ ης πσ ευ λ ροέ Υ+ CΗE ία σ ου 1 3 5 μ 1η 5 10 Σ Ρ κ Υ Φυλ τη Θ) σ α 0 0 ι ε κ πό ( αν ER® ζο λ α όπου 0 ρ σε ληρ μ γ εφ σω πώ α, ρ. ά γ κ λοι ς). ε γρ. ατικά ρ. σοδ Φ τόν εδ άφ δη ώ αρμο 1 τή σ περιά, Πι ωτι κ σ ν ΤΥ Α, 5- πε σ ορί ευκ σ Φυτ ια ευ κ 30 τ ιάσ νία ς , ευ./ λ η γ Σκαρ ( ./ ζ κλ α αχ h R ή ημ εται) όφθ τσ η σ ΔΕΝ ./σ ημ τσ κ α izo ρ έρ γούρι, Αγ ατά λέ ι κνι : ά τρ c (S ρ α όλα ο ( tonia c ες για ρα 1 ργεε ι (για le ΡΑ τ 5 η rotin (Πικρίδα), τις – Σ (Phyt , μ κλ τ 3 ΘΑ ετ ς: η solani) 0 ε γουράκ Αγ ηρ ν πόμ αφύ a Π ημε ophtra ΜΝΟ 1η ροσ scle ωτ νε ε ώνρ τε εφαρ ινί , roti Λυ βολ Π η σ υ Ι α ς , ύ . κο η σ εφ ΔΡΕ or θι ια ή μογή sp ο τρ um) κ , αρ λα ( αι Κολ c S ( p. ίβ ΠΤΑ P μο ιμο οι l y ) ) ολο, er , thi ο γές) Φ υπόλοι oti κυ ύ ΑΝΘΗ, um ο κ ni θάκι, Ρόκα. υζαρ αι a sp sc ρι πε ί ler ζώ πόΠε νι . ω ) ς , η σ oti ν , φυτ orum) (F usa , Καρ αρ ri ίων um π ούζι, κ sp . αι ) , 13

Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ TUSAL ΤΡΟΠΟΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ • Τρόπος εφαρμογής για βέλτιστα αποτελέσματα

Για την επίτευξη των βέλτιστων αποτελεσμάτων θα πρέπει να δίνεται σημασία στα παρακάτω σημεία:

Μέθοδος Εφαρμογής To TUSAL® εφαρμόζεται στο έδαφος μέσω του συστήματος στάγδην άρδευσης και προς το τέλος αυτής. Ο συνιστώμενος όγκος νερού είναι 200 λ ίτρα /στρέμμα έτσι ώστε να γίνει ομοιόμορφη κατανομή του προϊόντος στη ρίζα του φυτού. Κατά την εφαρμογή του TUSAL® συστήνεται να γίνεται ταυτόχρονα η χρήση του εδαφοβελτιωτικού προϊόντος TRICHΕER® , το οποίο διανέμεται από την K&N Ευθυμιάδης. Το TRICHΕER® είναι ένα υγρό ισορροπημένο μίγμα θρεπτικών συστατικών φυτικής Η προέλευσης. Είναι ένα προϊόν ειδικά σχεδιασμένο για τη σωστή εγκατάσταση και Χ Ρ

Η ανάπτυξη του TUSAL® WG στο εδάφους και περιέχει ένα συνδυασμό οργανικών οξέων, Σ

Η θρεπτικών συστατικών, μετάλλων και άλλων φυτικών ενώσεων. Είναι εύκολο στη χρήση Τ

Ο με το σύστημα της στάγδην άρδευσης και μπορεί να εφαρμοστεί μαζί με το TUSAL® , Υ ενώ είναι συμβατό με τα συστήματα ολοκληρωμένης διαχείρισης φυτοπαθογόνων T U

S μυκήτων εδάφους. Η ανάπτυξη και εγκατάσταση του Trichoderma sp. στο έδαφος A

L ευνοείται από την ύπαρξη οργανικής ουσίας στο έδαφος, υπό μορφή χουμικών οξέων. Ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δίνεται στην καθαρότητα του υδρολιπαντήρα αφού υπολείμματα φυτοφαρμάκων και ιδιαίτερα μυκητοκτόνων, μπορούν να προκαλέσουν μείωση της αποτελεσματικότητας του TUSAL® .

Χρόνος και συνθήκες ψεκασμού Το TUSAL® WG εφαρμόζεται προληπτικά. Η πρώτη εφαρμογή θα πρέπει να γίνεται κατά τη μεταφύτευση και η εφαρμογή του επαναλαμβάνεται ανά 15-30 ημέρες ανάλογα με το είδος της καλλιέργειας. Tο βέλτιστο εύρος θερμοκρασιών εδάφους είναι μεταξύ 25-30 oC, ενώ μπορεί να εφαρμοστεί σε θερμοκρασίες εδάφους μεταξύ 12 oC και 37 oC . Θερμοκρασίες εδάφους μικρότερες από 10 oC και μεγαλύτερες από 37 oC μπορούν να οδηγήσουν σε χαμηλότερα ποσοστά αποτελεσματικότητας. Το pH του εδάφους πρέπει να είναι μεταξύ 2 και 9, με καταλληλότερο εύρος για την ανάπτυξη του μύκητα απο 4 έως 7. Η εδαφική υγρασία και η περιεκτικότητα σε οργανική ουσία του εδάφους είναι βασικοί παράγοντες για την ανάπτυξη και δραστηριοποίηση του μύκητα. Η κατάλληλη εδαφική υγρασία είναι 70-80%. Συστήνεται οι εφαρμογές να γίνονται δροσερές ώρες της ημέρας (νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα). Η υψηλή αλατότητα του εδάφους (>60g/L) μπορεί να αναστείλει την ανάπτυξη του μύκητα.

124 ια Γ πε T o ρισό TUS τε AL ς ρε ® π μπορε ρίς ε ροφ η λ ί ν α & εφαρμ σ ά ετικ χ οστε μ ε ν τη ί στα γή ρμο φα ε πλ αίσι α τ ου τ ου TUSAL® πρ ογρά α κ μμ ι ο τ ατος σύ στημα 1 3 5 TUSAL & CLEANSTART ΤΡΟΠΟΣ ΔΡΑΣΗΣ C LE ANS A T RT CLEA τη NST ς CER ART T IS απε για υθνθε ν τη ι Αε ίτ ε ρο φό στ ο ό νιο κ εωπ γ Δι ε αχ ρ ί ροσωπ π ιση ου τ ό ικ δάφε της Κ& ους. Ν Ε Θ Υ ΜΙ Υ ΑΔΗΣ ΑΒΕ . 4 Τεχνικ ά χαρακτηριστικ ά

• Φυσικοχημικές ιδιότητες

Εμφάνιση: Κόκκοι Χρώμα: Φωτεινό Πράσινο Οσμή: Χαρακτηριστική pH στους 20 οC: 6,85 Σημείο ανάφλεξης: 396 οC Οξειδωτική ικανότητα: Μηδενική Εκρηκτική ικανότητα: Μηδενική Πίεση ατμών: <0,01 mm Hg στους 20 οC Πυκνότητα: 0,576 (g/cc) Διαλυτότητα: 100% στο νερό

• Τοξικολογικά χαρακτηριστικά

Οξεία τοξικότητα: Από στόμα LD50 (αρουραίος): >2000 mg/kg Από δέρμα LD50 (αρουραίος): >2000 mg/kg Από την αναπνοή LC50 (αρουραίος): >2000 mg/kg Ερεθισμός δέρματος: μη ενόχληση Ερεθισμός οφθαλμών: μη ενόχληση Χρόνια τοξικότητα: Μεταλλαξιογένεση: μη μεταλλαξιογόνο Καρκινογένεση: μη καρκινογόνο

• Οικοτοξικολογικά χαρακτηριστικά

Τοξικότητα στα ψάρια: >100 mg/l (96h) (Oncorynchus mykiss) Τοξικότητα στο Daphnia magna : >100 mg/l (48h) Τοξικότητα στα άλγη: >100 mg/l (48h)

16 • Επίδραση στα ωφέλιμα

Το TUSAL® είναι ένα βιολογικό μυκητοκτόνο το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε προγράμματα ολοκληρωμένης διαχείρισης. Δεν προκαλεί ζημιά στα ωφέλιμα αρθρόποδα και στις μέλισσες.

Όσον αφορά στο συνδυασμό των Trichoderma spp. με μυκόριζες, δεν υπάρχει σαφής γνώση για την επίδραση των Τrichoderma spp. στην εγκατάσταση και αποικισμό των ριζών από μύκητες του γένους Glomus spp. Σύμφωνα με ορισμένες μελέτες δεν υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ των ειδών ενώ σύμφωνα με άλλες έχει εντοπιστεί ανταγωνισμός, ιδιαίτερα σε απολυμασμένα εδάφη. Πιθανόν η αλληλεπίδραση να εξαρτάται από τα είδη και στελέχη των ειδών των δυο αυτών γενών καθώς και από το φυτικό είδος.

Οι μύκητες του γένους Trichoderma μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές ζημιές στην εμπορική παραγωγή μανιταριών, γι’ αυτό θα πρέπει να αποφεύγεται η

εφαρμογή του TUSAL® σε μονάδες παραγωγής μανιταριών - τρούφας. Α Κ Ι Τ Σ Ι Ρ Η Τ Κ Α Ρ Α Χ Α

• Αποθήκευση Κ Ι Ν Χ Ε Τ

To TUSAL® θα πρέπει να αποθηκεύεται σε στεγνό, δροσερό και καλά αεριζόμενο χώρο. Θα πρέπει να αποφεύγεται η απευθείας έκθεση στον ήλιο και η έκθεση σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Για την καλύτερη διατήρηση της αποτελεσματικό- τητας του προϊόντος, το TUSAL® θα πρέπει να συντηρείται σε ψυγείο στους 4 οC. Υπό αυτές τις συνθήκες μπορεί να διατηρηθεί 12 μήνες στην αρχική του κλειστή συσκευασία.

17 5 Πειραματικά αποτελέσματα

Αποτελεσματικότητα του TUSAL® ενάντια στη φυτόφθορα σε καλλιέργεια τομάτας . ο

ι 8 χ ά μ

ε 7 τ . ρ ι

ε 6 π ά ν

α 5

ν ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ώ

τ 4 TUSAL® : 100g/στρέμμα στη μεταφύτευση. υ

φ Π. Αναφοράς: 150cc/hl ν 3 ώ ρ κ ε

ν 2 ς ό

μ 1 θ ι ρ Α 0 Μάρτυρας TUSAL® Π. Αναφοράς

96 ημέρες μετά την εφαρμογή

Μέτρηση της παραγωγής μετά από εφαρμογή του TUSAL® σε καλλιέργεια τομάτας για καταπολέμηση της φυτόφθορας. 140 α ρ υ τ

ρ 120 ά Μ

υ 100 ο τ ό τ

σ 80 ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ο

σ TUSAL® : 100g/στρέμμα στη μεταφύτευση. ο

π 60 Π. Αναφοράς: 150cc/hl % ς

ω 40 ή γ ω γ

α 20 ρ α Π 0 Μάρτυρας TUSAL® Π. Αναφοράς 96 ημέρες μετά την εφαρμογή

18 Παραγωγή ως % ποσοστό του Μάρτυρα Αριθμός νεκρών φυτών ανά πειρ. τεμάχιο 1 1 1 20 40 60 80 0 20 40 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Απο ν ε Μέ σ ε τ άν κα τ ρ λ τε η λ ι α λι σ Μά Μ εσ η σ ά έργε ρ ρτυ το ματ τ τυρα ης ρας φ ια ι ς παρα ουζάριο κότ π 9 96 π ι 6 ητ η ημέ εριάς γ μέ α ωγής ρε ρες τ σ ου ς TU TUS ε με μ για ετά κλ α ιέ με τά T SAL AL US τ τ τά κατα ην ην ® ® AL εφαρ εφ π α ργ αρμο π ® ό εια ολ μο εφα γή γή έ πεπι μη Π Π ρμογ . . Α Ανα σ να η ριάς. φ φ το ορά οράς ή υ τ ς ου φ ο υ TUSAL Π. ΔΟΣΟΛ Π. TUSA ΔΟΣΟ Λ TUSA ζάρι Αναφ Αναφ L® ® ΟΓΙ ΟΓΙ ο οράς: ου. : : ράς: 1 1 L® 0 0 Α Α 0 0 ΑΙ Κ g/σ ΑΙ Κ g/σ 15 1 5 0 0c τ τ ΧΡΟ ΧΡ ρέ c ρέμα c/h c/h μ ΟΝ μα ΝΟΣ l l σ σ Σ τη τη Ε Ε ΦΑΡ ΦΑΡ με μ ε τ τ αφ αφύ Μ Μ Ο Ο ύτ ΓΗΣ τε ΓΗ ευ σ υ Σ η σ η . . 1 9 ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ 5 Πειραματικά αποτελέσματα

Αποτελεσματικότητα του TUSAL® ενάντια στη φυτόφθορα σε καλλιέργεια φράουλας . 25 ν ώ τ υ φ

ν 20 ω ν έ μ η λ 15 β ε β

σ ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ ο

ρ TUSAL® I : 200g/στρέμμα (100+50+50) π 10

ό TUSAL® II : 300g/στρέμμα (100+100+100) τ σ ο σ

ο 5 Π % 0 Μάρτυρας TUSAL® I TUSAL® II

15 ημέρες μετά την τελευταία εφαρμογή

Μέτρηση της ευρωστίας μετά από εφαρμογή του TUSAL® σε καλλιέργεια φράουλας για την καταπολέμηση της φυτόφθορας.

ς 140 ά ρ ο

φ 120 α ν Α .

Π 100 υ ο τ

ό 80 τ σ

ο ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ σ

ο 60 TUSAL® I : 200g/στρέμμα (100+50+50) π TUSAL® II : 300g/στρέμμα (100+100+100) %

ς 40 ω α ί τ

σ 20 ω ρ υ

Ε 0 Μάρτυρας TUSAL® I TUSAL® II Π. Αναφοράς 15 ημέρες μετά την τελευταία εφαρμογή

20 Παραγωγή σε tn/στρέμμα Αριθμός εμπορικών καρπών 10 12 14 16 18 10 20 30 40 50 60 70 80 2 4 6 8 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Μέ με σε 0 0 0 0 0 Μέ του τά φ τ τ ρη ρη αγ ου π α σ σ γ ζά Μ ό ο η η άρ Μ υρ ρι εφ τ τ άρ τυ ης ης ο ιού ρα αρμο γή τυρα κα εμπ παρα ς ι ς 1 γ πύθ 1 ι ορικ α 0 γωή 42 η τη μέ ιο του η ότητ ν ρε μ σ έρε κ ς ε ς TUS α μ TU κλ α ιέ με ετ ς TU τα ας με ά AL S τά ποέμ λ SAL τ τά τ η A ων ® με τη α L ρ ® π ® ταφ με κα γ ό ε ε η ταφύτε τια νά ύτε ε ια ρπ η σ φαρμογή ησ υ γ αγ ών Π του Π ησ υ . . Ανα Ανα ουριού φουζ ά φ φ ο ο ρά ράς του ς . ριου TU TUSA ΔΟΣΟ Λ Π. TUS ΔΟΣ Π. Αναφ Α SAL® ναφ και AL ΟΛ L ® ΟΓΙ οράς: : ® Ο οράς: : 3 ΓΙ Α το 0 3 Α 0 0 g/σ σε 0 1 υ g 5 1 τ/σ 0 5 τ π cc/h 0 ρέμα κ c ρέ υθ λ α c/h μα l l ίο λι (10 υ έρ ( 10 . γεια + + 4x 4x50) 50) 2 1 ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ 5 Πειραματικά αποτελέσματα

Αποτελεσματικότητα του TUSAL® ενάντια στη σκληροτινίαση σε καλλιέργεια μαρουλιού . 35 ν ώ τ

υ 30 φ

ν ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ ω

ν 25 έ TUSAL® : 300g/στρέμμα (100+4x50) μ η λ

β 20 ε β σ ο

ρ 15 π %

ό 10 τ σ ο σ

ο 5 Π 0 Μάρτυρας TUSAL®

110 ημέρες μετά τη μεταφύτευση

Μέτρηση της παραγωγής μετά από εφαρμογή του TUSAL® ενάντια στη σκληροτινίαση σε καλλιέργεια μαρουλιού . 14 ο ι

χ 12 ά μ

ε ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ τ . 10 ρ TUSAL® : 300g/στρέμμα (100+4x50) ι ε π

ά 8 ν α g k 6 ε σ ή γ

ω 4 γ α ρ

α 2 Π

0 Μάρτυρας TUSAL® 42 ημέρες μετά τη μεταφύτευση

22 6 Οδηγίες ασφάλειας

Κατηγορία κινδύνου: Εξαιρείται σήμανσης CLP.

Δηλώσεις επικινδυνότητας: Εξαιρείται σήμανσης CLP.

Δηλώσεις προφύλαξης P102+ P405: Φυλάσσεται κλειδωμένο, μακριά από παιδιά.

P270: Μην τρώτε, πίνετε ή καπνίζετε, όταν χρησιμοποιείτε αυτό το προϊόν.

P262: Να μην έρθει σε επαφή με τα μάτια, με το δέρμα ή με τα ρούχα. Φοράτε κατάλληλη προστατευτική ενδυμασία, γάντια και μάσκα κατά την ανάμιξη/φόρτωση. "Περιέχει τους μικροοργανισμούς Trichoderma atroviride T11 και Trichoderma asperellum T25. Μπορεί να προκαλέσει ευαισθητοποίηση"

SP1: Μη ρυπαίνετε το νερό με το σκεύασμα ή τη συσκευασία του.

EUH401: Για να αποφύγετε κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον, ακολουθήστε τις οδηγίες χρήσης.

Πρώτες βοήθειες – Αντίδοτο P101: Εάν ζητήσετε ιατρική συμβουλή, να έχετε μαζί σας τον περιέκτη του προϊόντος ή την ετικέτα.

P309+P311: Σε περίπτωση έκθεσης, καλέστε το ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΕΩΝ ή ένα γιατρό.

Αντίδοτο: Δεν υπάρχει γνωστό αντίδοτο. Εφαρμόστε συμπτωματική θεραπεία.

ΤΗΛ. ΚΕΝΤΡΟΥ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΕΩΝ: 210 7793777

ΠΡΟΟΡΙΖΕΤΑΙ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΧΡΗΣΤΕΣ Τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα να χρησιμοποιούνται με ασφαλή τρόπο. Να διαβάζετε πάντα την ετικέτα και τις πληροφορίες σχετικά με το προϊόν πριν από τη χρήση, καθώς και τις προειδοποιητικές φράσεις και σύμβολα. Σ Α Ι Ε Λ Α Φ Σ Α Σ Ε Ι Γ Η Δ Ο Σημει ώσεις

......

......

......

......

......

...... Α

...... Κ Ι Τ Σ Ι Ρ Η ...... Τ Κ Α Ρ Α Χ

...... Α Κ Ι Ν Χ Ε Τ ...... Α Τ Α Μ

...... Σ Ε Λ Ε Τ Ο Π

...... Α Α Κ Ι Τ Α

...... Μ Α Ρ Ι Ε Π ......

...... Σ Ι Ε Σ Ω Ι Ε Μ Η Σ

Αριθμός Άδειας Διάθεσης στην Αγορά (ΑΑΔΑ) : 60566 / 04.11.2016 Δραστική ουσία: Trichoderma asperellum Τ25 0,43% β/β (min. 1x10 8 CFU/gr) + Trichoderma atroviride Τ11 0,33% β/β (min. 1x10 8 CFU/gr)

Κ&Ν ΕΥΘΥΜΙΑΔΗΣ ΑΒΕΕ ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ

ΕΔΡΑ Βιομηχανική Περιοχή Θεσσαλονίκης, Τ.Θ. 48, Τ.Κ. 570 22 Σίνδος, Θεσσαλονίκη Τηλ. 2310 568656, Φαξ. 2310 798423, E-mail: [email protected]

ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ Ν. ΕΛΛΑΔΟΣ 1ο χλμ Ολυμπιακού Σκοπευτηρίου, Τ.Θ. 13, Τ.Κ. 190 03, Μαρκόπουλο Αττικής 7 1

Τηλ. 22990 63830/63840, Φαξ. 22990 63346, 0 2 Σ

E-mail: [email protected] Ο Τ Σ

www.efthymiadis.gr Υ Ο Γ Υ Α