Flora en Fauna van het Volksbos Lickebaert, de Rietputten en Omgeving Monitoringverslag 2007-2010
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg-Noord
Loek Batenburg maart 2010 2 Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 3
DIT RAPPORT KAN WORDEN AANGEHAALD ALS:
Batenburg, L.H., 2010: Flora en Fauna van het Volksbos Lickebaert, de Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010. KNNV afdeling Waterweg Noord, Schiedam. *
HET RAPPORT VORMT EEN VERVOLG OP:
• As, B. van, 1997: Volksbos ’97: Inventarisatie van Flora en Fauna in het Volksbos Lickebaert. Stichting Groeiend Verzet in de Lickebaert, Vlaardingen. • Batenburg, L.H. (red.), 2002: Flora en Fauna van het Volksbos Lickebaert en Omgeving. Stichting Groeiend Verzet in de Lickebaert / KNNV afdeling Waterweg Noord, Vlaardingen/Schiedam. ISBN 90 807199 1 9 * • Batenburg, L.H. (met bijdrage van B. van As), 2003: Flora en Fauna van het Volksbos Lickebaert en Omgeving: Supplement 2002/2003. Stichting Groeiend Verzet in de Lickebaert / KNNV afdeling Waterweg Noord, Vlaardingen/Schiedam. * • Batenburg, L.H., 2005: Flora en Fauna van het Volksbos Lickebaert en Omgeving: Monitoringverslag 2003 2005. KNNV afdeling Waterweg Noord, Schiedam. * • Batenburg, L.H., 2007: Flora en Fauna van het Volksbos Lickebaert, de Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2005 2007. KNNV afdeling Waterweg Noord, Schiedam. *
* Deze rapporten zijn (gratis) te downloaden van de hieronder genoemde website.
HET RAPPORT IS EEN UITGAVE VAN:
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord, Schiedam http://www5.knnv.nl/waterweg noord
OMSLAGFOTO (Dooiergele mestzwam, Bolbitius vitellinus , algemeen op dijkjes en paden in en om het Volksbos en de Rietputten): Grieta Fransen, 22 juli 2008.
INHOUD
1 INLEIDING 4 2 VERANDERINGEN 4 3 PLANTEN 5 4 PADDENSTOELEN/SCHIMMELS 6 4.1 nieuwe paddenstoelen /schimmellijst 6 5 ZOOGDIEREN 10 6 VOGELS 11 6.1 aanvullingen vogellijst 11 6.2 aanvullingen broedvogellijst 11 6.3 broedvogellijst 2007, 2008 en 2009 12 6.4 ontwikkelingen in de broedvogelstand 13 6.5 samenvatting vogelwaarnemingen 31 03 2007 – 15 02 2010 14 7 LIBELLEN 18 8 SPRINKHANEN/KREKELS 18 9 WANTSEN/CICADEN/PLANTENLUIZEN 19 10 NACHTVLINDERS/MICRO’S 19 11 DAGVLINDERS 20 12 VLIEGEN/MUGGEN 20 13 BIJEN/WESPEN 22 14 KEVERS 22 15 OVERIGE INSECTEN 23 16 SPINNEN 24 17 GALLEN 24 18 WEEKDIEREN 25 19 CONCLUSIES 25 20 AANBEVELINGEN 26 kaart 27 BIJLAGE soortenlijsten per soortgroep 28
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
4 Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010
1 INLEIDING
Dit verslag bestrijkt de periode tussen 31 maart 2007 (de afsluitdatum van het vorige update rapport) en 15 februari 2010. Ook deze keer natuurlijk weer veel aandacht voor de vogels. Op de broedvogellijst konden bijvoorbeeld Woudaap, Kerkuil en Geoorde Fuut worden bijgeschreven! In het winterseizoen 2008/2009 is een kleine groep vogelaar vrijwilligers in de Rietputten bezig geweest met o.a. het onderhoud van een oeverzwaluwwand, het aanleggen van een schelpeneiland en het plaatsen van kijkschermen. Na de inventarisatie van 2001 is aan paddenstoelen niet veel meer gedaan, maar in augustus 2007 werd de draad weer opgepikt (18 excursies tot nu toe), waardoor de paddenstoelenlijst kon worden uitgebreid van 117 naar 296 soorten en vormen! Ben van As heeft weer diverse nieuwe insecten gevonden. De laatste jaren blijkt een klein aantal (mij merendeels niet persoonlijk bekende) natuurliefhebbers het gebied regelmatig te bezoeken en hun vondsten op www.waarneming.nl te zetten, bijna altijd met foto(‘s). Mede hierdoor kunnen nu ook aparte lijstjes (nog zeer onvolledig) van wantsen/cicaden/ plantenluizen, vliegen/muggen, bijen/wespen, kevers, overige insecten, en spinnen worden gepresenteerd. Voor de juistheid van de determinaties kan ik uiteraard niet instaan: daarvoor ontbreekt mij de kennis. Wel werd in diverse gevallen de naamgeving bevestigd door of veranderd na commentaar van een (naar ik aanneem) deskundige. Een enkele waarneming heb ik hier niet opgenomen, omdat zelfs mij duidelijk was dat naam en foto niet met elkaar klopten. De Wilde kievitsbloemen op de noordflank van de Maassluisse Dijk zijn ook in 2007 en 2008 weer geteld. Bij de soortgroepen planten, zoogdieren, vogels, nachtvlinders/micro’s, dagvlinders, sprinkhanen/krekels, libellen, gallen, en weekdieren kunnen de lijsten worden aangevuld met één of meer soorten. Geen nieuws valt er te melden over mossen/korstmossen, amfibieën, reptielen (nog altijd: geen) en vissen. Om niet steeds naar vorige rapporten te hoeven terugverwijzen, zijn de volledige soortenlijsten per soortgroep, voor zover niet opgenomen in de hoofdtekst, als bijlage toegevoegd. Ben van As en Dirk Sparreboom hebben het manuscript kritisch doorgenomen. Zij en allen die waarnemingen hebben gemeld, als vrijwilliger hebben gewerkt, aan vogel of andere excursies hebben deelgenomen of op andere wijze hebben bijgedragen: bedankt! Dit verslag wordt zoveel mogelijk digitaal verspreid. Het copyright berust bij de auteur/KNNV WN, maar verdere digitale verspreiding is niet aan restricties onderworpen. Uit kosten en milieu overwegingen wordt slechts een beperkt aantal papieren exemplaren aangemaakt.
2 VERANDERINGEN
Langs de Maassluisse Dijk en in de Graslanden Noord is de laatste jaren niets wezenlijks veranderd. Eén van de twee uitdijende populaties Reuzenberenklauwen in het Volksbos is, met behoorlijk succes en zonder aanwijsbaar nadelig effect op de overige flora en fauna, chemisch bestreden. De in 2005 2006 nieuw aangelegde paden zijn een keer gefreesd en ingezaaid met een grasmengsel. Alle dijkjes en paden in en om het Volksbos (behalve de stukken dijk die moeten dichtgroeien) werden regelmatig gemaaid, zonder afvoer van het maaisel. Her en der langs dijkjes en paden is gekapt en geknot. Het na de archeologische werkzaamheden in 2003 2005 verruigende noordelijke deel van de Graslanden Oost is gedeeltelijk weer omgevormd tot wei (paarden, schapen) en hooiland. Ook de Graslanden West worden weer regelmatig beweid (rundvee, schapen). Van het plan om het water hier hoger op te zetten (moerassituaties langs de slootoevers, bloemrijk grasland: zie vorig rapport) is nog niets gekomen. Het slingerdijkje door het zuidelijk deel van Rietput 2 bleek te smal en te laag en is geleidelijk onder klotsende golfjes verdwenen. Winter 2007/2008 is het dijkje hersteld, met grond uit een nieuw gegraven poel net ten westen van het dijkje. Het eerder aangelegde begin van een oeverzwaluwwand tegen de westelijke dijk van Rietput 5 bleek niet te voldoen. Februari 2008 is een nieuwe wand gemaakt, deze keer aan de zuidkant van Rietput 5. Februari 2009 is de wand opgeredderd door de vogelaar vrijwilligers. Zowel in 2008 als 2009 waren de Oeverzwaluwen tijdens de voorjaarstrek wel geïnteresseerd, maar hebben ze zich toch niet gevestigd. In 2009 hebben de plaatselijke Vossen de wand onherstelbaar vergraven. We zullen dus wat anders moeten verzinnen, maar dat zal waarschijnlijk niet meer lukken voor het broedseizoen 2010. Als de Oeverzwaluwen er geen trek in hebben, dan misschien een paartje IJsvogels (Bijeneters mag ook)... Winter 2008/2009 zijn in de noordelijke helft van Rietput 2 de sinds de opspuiting van 2001 spontaan opgeslagen Wilgen gerooid, uitgetrokken en verwijderd en is een deel van het terrein ondiep
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 5 uitgegraven. Dat had in het broedseizoen 2009 meteen succes: 5 6 paar Kievitten, 3 paar Tureluurs en 1 paar Kleine Plevieren hebben er hun jongen grootgebracht. Helaas is in de loop van 2009 dit stuk weer behoorlijk dichtgegroeid. Het dicht begroeide eilandje in de plas van Rietput 1 Zuid is winter 2008/2009 door de vogelaars vrijwilligers kaalgemaaid, voorzien van antiworteldoek (vastgelegd met basaltblokken) en bedekt met 8 m 3 schelpen, met de bedoeling broedgelegenheid te creëren voor bv. Visdief, Scholekster, Kluut en/of Kleine Plevier. Aan de randen van de plas zijn twee rietmat kijkschermen geplaatst. Helaas bleek het Riet in 2009 dwars door doek en schelpen heen weer op te schieten. We gaan maart 2010 proberen het eiland op te redderen. Het infopaneel bij de ZW toegang tot de Rietputten is bij de werkzaamheden winter 2008/2009 gesneuveld en tot nu toe niet hersteld. Het infopaneel bij de ingang van het Volksbos is omstreeks dezelfde tijd beschoten en met spuitverf beklad, speciaal op de hoek met de ge en verbodsbepalingen. Van de vier Natuurmonumenten borden bij de toegangen tot de Rietputten zijn er al driekwart jaar drie verdwenen en tot nu toe niet vervangen. Dit maakt het ons onmogelijk om bijvoorbeeld mensen met niet aangelijnde honden op hun asociale gedrag aan te spreken. Dat zal ook wel de bedoeling zijn geweest van de genoemde vernielingen/diefstallen.
3 PLANTEN
De plantenlijst kan worden uitgebreid met de volgende soorten ( w = op www.waarneming.nl ):
Volledige soortenlijst: zie bijlage. voor het eerst gevonden Teunisbloemfamilie Onagraceae 276 een Teunisbloem Oenothera sp. 25 07 2007 enkele slingerpad Rietput 1
Vlinderbloemenfamilie Fabaceae 277 Goudenregen Laburnum anagyroides 04 05 2007 1 bloeiend iets N van ingang Volksbos 278 Goudgele honingklaver Melilotus altissimus 25 07 2007 enkele slingerdijkje Rietput 2 Z 279 Gevlekte rupsklaver Medicago arabica 06 06 2006 1 Rietputten (André H., w)
Kruisbloemenfamilie Brassicaceae 280 Look zonder look Alliaria petiolata 20 05 2009 enkele pad Volksbos NW 281 Springzaadveldkers Cardamine impatiens 06 06 2007 enkele slingerdijkje Rietput 2 Z (Frans Grégoire)
Zeepboomfamilie Sapindaceae 282 Noorse esdoorn Acer platanoides 16 04 2008 1 bloeiend in rij Platanen W van ingang Volksbos (geplant, staat hier natuurlijk al veel langer)
Frans Grégoire vond 06 06 2007 enkele exemplaren Voederwikke ( Vicia sativa subsp. sativa ) bij het westelijk eind van het slingerpad door Rietput 1; deze ondersoort is sinds 1996 (toen in het Volksbos) niet meer gemeld in het gebied.
Opvallend is dat de eerste vondst van Look zonder look in het gebied ongeveer samenviel met die van de dagvlinder Oranjetipje (zie § 11): Look zonder look is, met Pinksterbloem, waardplant voor deze vlinder. Springzaadveldkers is in Nederland zeldzaam.
De Wilde kievitsbloemen ( Fritillaria meleagris ) op de noordflank van de Maassluisse Dijk zijn ook in 2007 (10 04 Grieta Fransen, Reinard Maarleveld, Wim Rozema) en 2008 (10, 15 en 26 04 Loek Batenburg, Geertje Pettinga) weer geteld; in 2009 (21 04 Grieta Fransen) is slechts een deel van het traject bekeken. De kievitsbloemen waren, door een warm voorjaar, in 2007 ca. twee weken eerder in bloei dan in 2006, maar in 2008 (koud voorjaar) weer duidelijk later. samenvatting kievitsbloemtellingen 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 aantal planten met bloeistengel 83 53 24 46 ? ≥36 138 187 142 226 308 250 196 153 ≥33
De Wilde kievitsbloem schijnt zich niet of nauwelijks te vermeerderen met nieuwe bolletjes, maar (bijna) uitsluitend door zaad. Het zaad is op zijn vroegst rijp in de eerste week van juli. Eind jaren ’90 dreigde de populatie uit te sterven. Op ons aandringen maait, sinds 1997, het Hoogheemraadschap van Delfland de noordflank van de Maassluisse Dijk pas in de loop van juli of nog later. Dit heeft uitstekend uitgepakt: er kwam weer volop verjonging (vele niet bloeiende kleine planten, vooral aan de voet van de volwassen exemplaren) en het aantal planten met bloeistengel nam weer toe. Zaailingen bloeien pas na een jaar of acht: dit verklaart heel mooi de telresultaten in 2004 2006! Tot zover een jubelverhaal dus, maar, althans gemeten naar het aantal planten met bloeistengel, lijkt de trend, na het recordaantal in 2005, duidelijk negatief. Het kan zijn dat het beheer toch niet optimaal is (maar wat doen we dan precies verkeerd?). Het is ook mogelijk dat er iets anders aan de hand is, bijvoorbeeld dat de zaailingen uit 1997 en daaropvolgende jaren nu geleidelijk “opgebruikt”
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
6 Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 zijn voor de bloei, en dat die uit 2001 en volgende jaren nog moeten gaan bloeien. Wie het weet mag het zeggen (heel graag zelfs)!
4 PADDENSTOELEN/SCHIMMELS
De paddenstoelen /schimmellijst kan worden uitgebreid van 117 soorten en vormen per 31 maart 2007, naar 296 op 15 februari 2010! Dat is grotendeels te danken aan intensief waarnemen (18 excursies) onder leiding van geschoolde mycologen (Grieta Fransen en Ina Venne), maar uiteraard ook aan het volwassener worden van het Volksbos, aangelegd in december 1992. Het laatste blijkt o.a. uit het feit dat, naast parasieten en saprofieten, steeds meer mycorrhiza soorten worden gevonden. Bij de paddenstoelenexcursies werd net als vóór 31.03.2007 alleen het Volksbos bezocht; diverse soorten uit het Volksbos zijn ook gevonden in de Rietputten; slechts één soort is wel in de Rietputten, maar tot nu toe niet in het Volksbos waargenomen. Vanwege het grote aantal nieuw gevonden soorten en vormen wordt hieronder geen aanvulling van de vorige paddenstoelen /schimmellijst gegeven, maar een nieuwe volledige soortenlijst vanaf september 1995.
4.1 nieuwe paddenstoelen-/schimmellijst
(excl. de plantengallen veroorzakende schimmels: zie §17 gallen) Rode Lijst (1996, 2008): KW (kwetsbaar), GE (gevoelig), BE (bedreigd) gevonden na RL96 RL08 1995 2001 2001, voor het 1996 eerst
001 Toefige labyrintzwam Abortiporus biennis 18 11 2008 002 Weidechampignon Agaricus campester GE + 003 Barstende leemhoed Agrocybe dura + 004 Grasleemhoed Agrocybe pediades + 005 Vroege leemhoed Agrocybe praecox + 006 Grote oranje bekerzwam Aleuria aurantia 21 11 2009 007 Bleke elzezompzwam Alnicola escharoides 2006 008 Donkere elzezompzwam Alnicola scolecina 26 8 2008 009 Karmijnrood netwatje Arcyria denudata 17 11 2009 010 Grootsporige paarse knoopzwam (perf.) Ascocoryne cylichnium perf. 16 12 2008 011 Paarse knoopzwam Ascocoryne sarcoides imp. en perf. 18 11 2008 012 Zakjestrilzwam Ascotremella faginea 16 12 2008 013 Vals judasoor Auriculariopsis ampla 18 11 2008 014 Geel schijfzwammetje Bisporella citrina + 015 Zwavelgeel schijfzwammetje Bisporella sulfurina + 016 Grijze buisjeszwam Bjerkandera adusta + 017 Rookzwam Bjerkandera fumosa + 018 Dooiergele mestzwam Bolbitius vitellinus + + 019 Wijnrode boleet Boletus ripariellus 26 8 2007 020 Grauwgeel dwergkorstje Brevicellicium olivascens 16 12 2008 021 Korreltjeszwam (imp.) Bulbillomyces farinosus imp. 20 10 2009 022 Zwarte knoopzwam Bulgaria inquinans 2006 023 Brandnetelschijfje Calloria neglecta imp. en perf. + 024 Roze pronkridder Calocybe carnea + 025 Gewoon poederkelkje Calycina herbarum + 026 Brandnetelklokje Calyptella capula + 027 Ziekenhuisboomkorst Cerocorticium confluens 22 7 2008 028 Donkergrijze viltzwam Chaetosphaerella fusca 20 5 2008 029 Zwarte viltzwam Chaetosphaerella phaeostroma 18 11 2008 030 Dottergeel borstelbekertje Cheilymenia oligotricha + 031 Paarse korstzwam Chondrostereum purpureum + 032 Elzenkatjesmummiekelkje Ciboria amentacea 17 2 2009 033 Plat rijpkelkje Cistella grevillei 20 5 2008 034 Pijpestrootjemoederkoren Claviceps microcephala + 035 Grote bostrechterzwam Clitocybe phyllophila 25 11 2007 036 Dikke kelderzwam (put.) Coniophora puteana f. puteana 16 12 2008 037 Pelargoniumbreeksteeltje Conocybe dentatomarginata 21 10 2008 038 Kleinsporig breeksteeltje Conocybe excedens 20 10 2009 039 Grasbreeksteeltje Conocybe kuehneriana 20 10 2009 040 Izabelkleurig breeksteeltje Conocybe lactea 18 8 2009 041 Kleibreeksteeltje Conocybe mairei 18 11 2008 042 Weidebreeksteeltje Conocybe mesospora 20 10 2009 043 Grijs breeksteeltje Conocybe moseri GE + 044 Kerkhofbreeksteeltje Conocybe mutabilis 16 12 2008 045 Gedrongen breeksteeltje Conocybe pygmaeoaffinis KW 20 10 2009 046 Roestbruin breeksteeltje Conocybe rickeniana +
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 7 nieuwe paddenstoelen /schimmellijst (vervolg) gevonden na RL96 RL08 1995 2001 2001, voor het 1996 eerst
047 Bleek breeksteeltje Conocybe rickenii + 048 Oker breeksteeltje Conocybe sienophylla 18 11 2008 049 Donker breeksteeltje Conocybe sordida 20 10 2009 050 Bundelbreeksteeltje Conocybe striaepes KW 21 10 2008 051 Dikvoetbreeksteeltje Conocybe subovalis 17 11 2009 052 Kaneelkleurig breeksteeltje Conocybe tenera + 053 Grote kale inktzwam Coprinus atramentarius + 2006 054 Kastanje inktzwam Coprinus auricomus 26 8 2008 055 Sneeuwwitje Coprinus bellulus 20 10 2009 056 Geelbruine donsinktzwam Coprinus callinus 19 5 2009 057 Geschubde inktzwam Coprinus comatus var. comatus + 2006 058 Zwerminktzwam Coprinus disseminatus + 059 Grote viltinktzwam Coprinus domesticus 15 9 2009 060 Sokvoetinktzwam Coprinus ellisii GE 16 6 2009 061 Herculesplooirokje Coprinus hercules + 062 Bundelinktzwam Coprinus hiascens 20 10 2009 063 Kleinsporig plooirokje Coprinus kuehneri 26 8 2007 064 Hazepootje Coprinus lagopus 26 8 2007 065 Geelbruin plooirokje Coprinus leiocephalus + 066 Gewone glimmerinktzwam Coprinus micaceus s.s. + 067 Witte mestinktzwam Coprinus niveus + 068 Plooirokje Coprinus plicatilis 26 8 2007 069 Witte halminktzwam Coprinus urticicola + 070 Kleine viltinktzwam Coprinus xanthothrix 20 5 2008 071 Bleke borstelkurkzwam Coriolopsis trogii KW 25 11 2007 072 Wit dekselkalkbekertje Craterium minutum + 073 Rondsporig oorzwammetje (ces.) Crepidotus cesatii var. cesatii + 074 Bleek oorzwammetje Crepidotus lundellii 17 11 2009 075 Gelig oorzwammetje Crepidotus luteolus 26 8 2008 076 Piekhaarzwammetje Crinipellis scabellus + 077 Grillig houtputje Cryptodiscus rhopaloides 20 5 2008 078 Gewoon geleikelkje Cyathicula cyathoidea s.s. + 079 Gestreept geleikelkje Cyathicula striata 16 4 2009 080 Donzige korstzwam Cylindrobasidium laeve 2005 081 Oranje druppelzwam s.l. Dacrymyces stillatus s.l. 25 11 2007 082 Roodporiehoutzwam Daedaleopsis confragosa 2006 083 Kogelhoutskoolzwam Daldinia concentrica KW 2005 084 Wijdporiekurkzwam Datronia mollis + 085 Wilgeschorsschijfje Diatrype bullata + 086 Korstvormig schorsschijfje Diatrype stigma + 087 Schijfvormig kalkschaaltje Diderma hemisphaericum 18 11 2008 088 Glad kristalkopje Didymium difforme 17 2 2009 089 Variabel kristalkopje Didymium squamulosum 18 11 2008 090 Grauwe bossatijnzwam Entoloma rhodopolium 18 11 2008 091 Kraterkorstkogelzwam Eutypa maura 20 5 2008 092 Harig schorsschijfje Eutypella scoparia + 093 Zwarte trilzwam Exidia plana 17 2 2009 094 Rozeblauwig waskorstje Exidiopsis effusa 2005 095 Klein zweephaarschijfje Flagelloscypha minutissima 19 5 2009 096 Gewoon fluweelpootje (lact.) Flammulina velutipes var. lactea 17 2 2009 097 Gewoon fluweelpootje (vel.) Flammulina velutipes var. velutipes + 098 Kraagmosklokje Galerina autumnalis GE 25 11 2007 099 Groot mosklokje Galerina clavata 20 10 2009 100 Grasmosklokje Galerina laevis 16 12 2008 101 Platte tonderzwam Ganoderma lipsiense 16 12 2008 102 Blauw gitklompje Gibberella cyanogena 17 11 2009 103 Esdoornsnavelkogeltje Gnomonia cerastis 16 4 2009 104 Kussenvormige houtzwam Hapalopilus rutilans 18 11 2008 105 Tweekleurige vaalhoed Hebeloma mesophaeum + 106 Oranjebloesemzwam Hebeloma sacchariolens s.s. + 107 Zwarte kluifzwam Helvella lacunosa + 108 Smeerwortelmycena Hemimycena candida 25 11 2007 109 Doorschijnend langdraadwatje Hemitrichia clavata 20 1 2009 110 Witte suikertrilzwam Heterochaetella dubia 16 12 2008 111 Echt judasoor Hirneola auricula-judae var. auricula-judae 2004 112 Gewone harpoenzwam Hohenbuehelia atrocoerulae BE BE 21 10 2008 113 Essevlieskelkje Hymenoscyphus albidus 22 7 2008 114 Geelwit vlieskelkje Hymenoscyphus consobrinus 20 5 2008 115 Eikeldopzwam Hymenoscyphus fructigenus var. fructigenus + 116 Wilgehoutvlieskelkje Hymenoscyphus salicinus 28 11 2007 117 Fluwelig harskorstje Hyphoderma puberum 2005 118 Barstend harskorstje Hyphoderma setigerum 2005 119 geen Nederlandse naam Hypochnicium puberum 2005
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
8 Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 nieuwe paddenstoelen /schimmellijst (vervolg) gevonden na RL96 RL08 1995 2001 2001, voor het 1996 eerst
120 Gele kussentjeszwam Hypocrea aureoviridis + 121 Rossige kussentjeszwam Hypocrea rufa 16 12 2008 122 Oranje zwameter Hypomyces aurantius 20 5 2008 123 Gladde kogelzwam Hypoxylon fuscum + 124 Kleinsporige kogelzwam Hypoxylon howeianum 2005 125 Vergroeide kogelzwam Hypoxylon multiforme 15 9 2009 126 Populiervezelkop Inocybe squamata 22 7 2008 127 Gewone fopzwam Laccaria laccata var. pallidifolia + 128 Dofpaars wolschijfje Lachnella alboviolascens 2005 129 Wit wolschijfje Lachnella villosa + 130 Rietfranjekelkje Lachnum controversum 20 5 2008 131 Gewoon franjekelkje Lachnum virgineum + 132 Tranende franjehoed Lacrymaria lacrymabunda 16 6 2009 133 Spatelharig elfendoekje Lagarobasidium detriticum 16 12 2008 134 Reuzenbovist Langermannia gigantea + + 135 geen Nederlandse naam Lasiobelonium variegatum 16 4 2009 136 Eivormig ruigkogeltje Lasiosphaeria ovina + 137 Schraal ruigkogeltje Lasiosphaeria strigosa 16 4 2009 138 Paarse schijnridderzwam Lepista nuda 17 11 2009 139 Brandnetelvulkaantje Leptosphaeria acuta + 140 geen Nederlandse naam Leptosphaeria arundinacea 20 5 2008 141 Kruidenvulkaantje Leptosphaeria doliolum 16 4 2009 142 Purpervlekkig vulkaantje Leptosphaeria purpurea 20 5 2008 143 Purperrood inktpuntje Leptospora rubella 20 5 2008 144 Ruim knapzakje Lophiostoma macrostomum 20 1 2009 145 Rietknapzakje Lophiostoma semiliberum 20 5 2008 146 Gewone boomwrat Lycogala epidendrum 2005 147 Bruine bundelridderzwam Lyophyllum decastes 2005 148 Pijpknotszwam (cont.) Macrotyphula fistulosa var. contorta 16 12 2008 149 Rietwieltje Marasmius limosus + 150 Weidekringzwam Marasmius oreades + 151 Gewone melkkorstzwam Megalocystidium lactescens 17 11 2009 152 Zwarte kruitzwam Melanomma pulvis-pyrius 20 5 2008 153 Gewoon korthaarschijfje Melastiza chateri 2006 154 Breedsporig hangkommetje Merismodes anomalus 20 1 2009 155 Smalsporig hangkommetje Merismodes confusa 20 1 2009 156 Papierzwammetje Meruliopsis corium + 157 Gebundeld kalkpluisje Metatrichia vesparium 20 1 2009 158 geen Nederlandse naam Mollisia carduorum 16 4 2009 159 Gedrongen mollisia Mollisia cinerea + 160 Bleke mollisia (v.longispora) Mollisia discolor var. longispora 20 5 2008 161 Witrandmollisia Mollisia ligni 16 4 2009 162 Groot kalkschuim Mucilago crustacea 18 11 2008 163 Oranje dwergmycena Mycena acicula + 164 Adonismycena Mycena adonis KW KW 26 8 2007 165 Suikermycena Mycena adscendens + 166 Bundelmycena Mycena arcangeliana 21 10 2008 167 Kleverige schorsmycena Mycena clavularis BE 16 12 2008 168 Draadsteelmycena Mycena filopes s.l. 26 8 2007 169 Helmmycena Mycena galericulata 25 11 2007 170 Bruinsnedemycena Mycena olivaceomarginata + 171 Streepsteelmycena Mycena polygramma 16 12 2008 172 Blauwgrijze schorsmycena Mycena pseudocorticola GE 17 11 2009 173 Kleine breedplaatmycena Mycena speirea + 174 Papilmycena Mycena vitilis 18 11 2008 175 Gele stekelkorstzwam Mycoacia uda + 176 Brandnetelpuntkogeltje Mycosphaerella superflua 17 2 2009 177 Klontjestrilzwam Myxarium nucleatum + 178 Gewoon meniezwammetje (imp.) Nectria cinnabarina imp. 2006 179 Kogelmeniezwammetje Nectria episphaeria imp. en perf. + 180 Netelmeniezwammetje (perf.) Nectria leptosphaeriae perf. 20 10 2009 181 Papilpokzwammetje Nitchkia cupularis 20 5 2008 182 Vaalblauwe kaaszwam Oligoporus subcaesius 18 8 2009 183 Glazig waswebje Oliveonia pauxilla 2005 184 Vogelveerzwam Onygena corvina 15 9 2009 185 Distelinktpuntje Ophiobolus acuminatus 20 5 2008 186 Brandnetelinktpuntje Ophiobolus erythrosporus 16 4 2009 187 Rood wasbekertje Orbilia alnea 16 6 2009 188 Kromsporig wasbekertje Orbilia auricolor + 189 Ankerwasbekertje Orbilia inflatula 18 8 2009 190 Verkleurwasbekertje Orbilia luteorubella 17 11 2009 191 Doorzichtig wasbekertje Orbilia sarraziniana 2005 192 Gazonvlekplaat Panaeolus foenisecii +
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 9 nieuwe paddenstoelen /schimmellijst (vervolg) gevonden na RL96 RL08 1995 2001 2001, voor het 1996 eerst
193 geen Nederlandse naam Patellaria atrata 16 6 2009 194 Gewone krulzoom Paxillus involutus + 195 Oranjerode schorszwam Peniophora incarnata + 196 Berijpte schorszwam Peniophora lycii + 197 Paarse eikeschorszwam Peniophora quercina 25 11 2007 198 Zwavelmelkbekerzwam Peziza michelii + 199 Vroege bekerzwam Peziza vesiculosa 2006 200 Elzenpropschoteltje Pezizella alniella 17 2 2009 201 Vleeskleurig sapbekertje Phaeohelotium subcarneum 16 4 2009 202 Oranje aderzwam Phlebia radiata 25 11 2007 203 Stoffige bundelzwam Pholiota conissans 18 11 2008 204 Bleekgele bundelzwam Pholiota gummosa 17 11 2009 205 Stobbezwammetje Pholiota mutabilis 21 10 2008 206 Donsvoetbundelzwam Pholiota oedipus KW 16 12 2008 207 Lenteknikkertje Phomatospora berkeleyi 20 5 2008 208 Bruinhaarkommetje Pirottaea nigrostriata 16 4 2009 209 Gewone oesterzwam Pleurotus ostreatus 20 1 2009 210 Grondhertezwam Pluteus cinereofuscus + 211 Dwerghertezwam (griseo.) Pluteus nanus f. griseopus 20 10 2009 212 Dwerghertezwam (nanus) Pluteus nanus f. nanus 22 7 2008 213 Gevoorde hertezwam Pluteus pallescens KW 19 5 2009 214 Geaderde hertezwam Pluteus phlebophorus 17 11 2009 215 Knolvoethertezwam Pluteus plautus f. plautus BE KW 22 7 2008 216 Fluweelhertezwam (podo.) Pluteus podospileus f. podospileus 18 8 2009 217 Geelsteelhertezwam Pluteus romellii + 218 Roetkleurige hertezwam Pluteus thomsonii 22 7 2008 219 Eikentakstromakelkje Poculum firmum 26 8 2007 220 Kernzwamknopje Polydesmia pruinosa + 221 Peksteel Polyporus badius 26 8 2007 222 Winterhoutzwam Polyporus brumalis 28 11 2007 223 Zomer/Voorjaarshoutzwam Polyporus ciliatus 2005 224 Zadelzwam Polyporus squamosus f. squamosus 2006 225 Franjeporiezwam Polyporus tuberaster 20 5 2008 226 Waaierbuisjeszwam Polyporus varius 22 7 2008 227 Bleke franjehoed Psathyrella candolleana + 228 Spaanderfranjehoed Psathyrella marcescibilis 26 8 2008 229 Kroontjesfranjehoed (olymp.) Psathyrella olympiana f. olympiana KW KW 17 11 2009 230 Bermfranjehoed Psathyrella panaeoloides + 231 Witsteelfranjehoed Psathyrella piluliformis 18 11 2008 232 Kleine grasfranjehoed (cana) Psathyrella prona f. cana + 233 Kleine grasfranjehoed (picta) Psathyrella prona f. picta 20 10 2009 234 Kleine grasfranjehoed (prona) Psathyrella prona f. prona + 235 Roodsneefranjehoed Psathyrella pseudocorrugis BE 20 10 2009 236 Dwergfranjehoed Psathyrella pygmaea 26 8 2007 237 Vroege franjehoed (exalb.) Psathyrella spadiceogrisea f. exalbicans + 238 Vroege franjehoed (spadic.) Psathyrella spadiceogrisea f. spadiceogrisea + 239 Vroege franjehoed (vern.) Psathyrella spadiceogrisea f. vernalis 2005 240 Conische franjehoed Psathyrella tephrophylla + 241 Valse kopergroenzwam Psilocybe caerulea + 242 Gewone zwavelkop Psilocybe fascicularis var. fascicularis + 243 Halmkaalkopje Psilocybe inquilina var. inquilina + 244 Esdoornuitbreekkommetje Pyrenopeziza petiolaris 16 4 2009 245 Harig dwergoortje Resupinatus applicatus 18 11 2008 246 Inktvlekkenzwam Rhytisma acerinum + + 247 Paarsharttrechtertje Rickenella swartzii 18 11 2008 248 Gewoon vilthoedje Ripartites tricholoma 20 10 2009 249 Witte vlierschorszwam Rogersella sambuci 2005 250 Lentetepelkogeltje Rosellinia aquila + 251 Waaiertje Schizophyllum commune KW 2006 252 Abrikozenbuisjeszwam Schizopora flavipora 17 3 2009 253 Witte tandzwam Schizopora paradoxa 18 11 2008 254 Kleine aardappelbovist Scleroderma areolatum 26 8 2007 255 Gewone wimperzwam Scutellinia scutellata + 256 Olijfkleurig matkopje Simocybe centunculus KW + 257 Olijfkleurig matkopje (tetra.) Simocybe centunculus f. tetraspora 18 8 2009 258 Gewoon matkopje (bisp.) Simocybe rubi f. bispora 16 6 2009 259 Gewoon matkopje (tetra.) Simocybe rubi f. tetraspora 18 8 2009 260 Melige urnkorstzwam Sistotrema brinkmannii 20 5 2008 261 geen Nederlandse naam Sistotrema hirschii 2005 262 Grootsporige raspzwam Steccherinum bourdotii 25 11 2007 263 Roze raspzwam Steccherinum ochraceum 18 11 2008 264 Waaierkorstzwam Stereum subtomentosum + 265 Kruidenkratertje Stictis stellata 2005
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
10 Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 nieuwe paddenstoelen /schimmellijst (vervolg) gevonden na RL96 RL08 1995 2001 2001, voor het 1996 eerst
266 Klein leemkelkje Tarzetta cupularis + 267 Witte bultzwam Trametes gibbosa 17 3 2009 268 Gewoon elfenbankje Trametes versicolor + 269 Gladsporig dwergkorstje Trechispora cohaerens 20 5 2008 270 Melig dwergkorstje (perf.) Trechispora farinacea perf. 16 12 2008 271 Bruine trilzwam Tremella foliacea 20 5 2008 272 Gele trilzwam Tremella mesenterica 18 11 2008 273 Bolvormig draadwatje Trichia affinis 2005 274 Fopdraadwratje Trichia varia 20 1 2009 275 Geringde ridderzwam Tricholoma cingulatum KW + 276 Fraai franjekelkje Trichopeziza mollissima + 277 Zwavelgeel franjekelkje Trichopeziza sulphurea + 278 geen Nederlandse naam Trichothyrina parasitica 20 5 2008 279 Zemelig donsvoetje Tubaria conspersa 18 11 2008 280 Donsvoetje Tubaria furfuracea s.l. + 281 Gewoon donsvoetje Tubaria furfuracea ss. Arnolds + 282 Winterdonsvoetje Tubaria hiemalis 2006 283 Velddonsvoetje Tubaria romagnesiana + 284 Gezellig knotsje Typhula erumpens 21 10 2008 285 Roodvoetknotsje Typhula erythropus GE 21 10 2008 286 Zwermwaterkelkje Unguicularia millepunctata 16 4 2009 287 Tangentiaal piekhaarkelkje Urceolella crispula 16 4 2009 288 Zuringroest Uromyces rumicis 19 5 2009 289 Spoelsporig trosvlies Uthabasidium fusisporum 18 11 2008 290 Getand draadspoorschijfje Vibrissea leptospora + ook in 2008 291 Zijdeachtige beurszwam Volvariella bombycina KW KW 2005 292 Gewone beurszwam Volvariella gloiocephala + + 293 Schorsbreker Vuilleminia comedens 25 11 2007 294 Geweizwam Xylaria hypoxylon + 295 Esdoornhoutknotszwam Xylaria longipes 16 4 2009 296 Houtknotszwam Xylaria polymorpha 28 11 2007
26 08 2007: excursie Grieta Fransen (determinaties) en Loek Batenburg 25 11 2007, 22 07, 26 08 en 21 10 2008: excursie PaWG KNNV WN 20 05, 18 11 en 16 12 2008, 20 01, 17 02, 17 03, 16 04, 19 05, 16 06, 18 08, 15 09, 20 10 en 17 11 2009: excursie PaWG WN + Ina Venne 21 11 2009: Rietputten, Ted van der Knaap (www.waarneming.nl , met foto's)
5 ZOOGDIEREN
De zoogdierenlijst kan worden uitgebreid met de volgende soort:
Volledige soortenlijst: zie bijlage. Rode Lijst 2004: KW (kwetsbaar) voor het eerst gevonden Spitsmuizen Soricidae 020 Waterspitsmuis Neomys fodiens KW 30 10 2008 1 Rietputten (gemeld op www.waarneming.nl )
Bij het maaien van het eilandje in de plas van Rietput 1 Zuid (dit moet een schelpeneiland worden) verstoorden de twee andere aanwezige vrijwilligers en ik een Waterspitsmuis, die vervolgens naar de westelijke ringdijk zwom en dook. Wij hebben het dier uitstekend kunnen zien, maar, omdat het een zeldzame en Rode Lijst soort betreft, moet deze zichtwaarneming toch eigenlijk nog ondersteund worden met tastbaarder bewijs (foto, doodvondst of braakbalvondst). Ben van As hoorde, met de batdetector, ’s avonds 08 05 2008 een Gewone dwergvleermuis (Pipistrellus pipistrellus ) over het dijkje tussen Rietputten en Volksbos vliegen. Deze soort heeft Ben eerder waargenomen bij de Oostdijk van het Volksbos (nacht 23/24 08 2001 en 12 10 2001) en bij de populierenakker westelijk van de Rietputten (12 10 2001). Net buiten het gebied hoorde Ben 08 05 2008 enkele Laatvliegers ( Eptesicus serotinus ) en Rosse vleermuizen ( Nyctalus noctula ); deze soorten zijn ook in het Volksbos en de Rietputten te verwachten, evenals mogelijk de Ruige dwergvleermuis ( Pipistrellus nathusii ). In deze verslagperiode werden verder Bosspitsmuis, Huisspitsmuis, Mol, Konijn, Haas, Woelrat (Noordelijke waterrat), Veldmuis, Muskusrat, Dwergmuis, Bosmuis, Bruine rat, Huismuis, Hermelijn, Wezel, Bunzing (of Fret of hybride) en Vos waargenomen (zichtwaarnemingen, doodvondsten, braakbalvondsten, of sporen). Dat de Vossen in 2009 de oeverzwaluwwand zouden gebruiken om hun burcht in te graven, was niet helemaal de bedoeling. Niet meer waargenomen zijn Egel en Ree.
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 11
6 VOGELS
De meeste vogelwaarnemingen komen van het “Monitoringteam Volksbos/Rietputten”, dat in principe, in wisselende samenstelling, elke woensdagochtend het terrein bezoekt. Bij elk bezoek werd de streeplijst ingevuld; na thuiskomst werden (bijna altijd) de waarnemingen verder uitgewerkt en werd (vaak) het meest vermeldenswaardige op [email protected] gezet. Fred Etman, Mari van der Giessen, Rein Hofman, Sjaak Keijzer, Jenny Paans, Jan van der Pijl, Daan Ritter, Thom Schoenmakers, Dirk Sparreboom, Nils Taal, Jaap de Visser, Henk van Woerden (en mensen die meer incidenteel meededen): bedankt! Heel vaak kwamen we in het veld muskusrattenvanger Gerrit de Winter tegen, die veel interessants wist te melden. Uiteraard zijn ook andere waarnemingen verwerkt, zowel van leden van ons groepje als van derden, binnengekomen als persoonlijke mededeling, via de yahoogroup, via waarneming.nl, etc. In deze gevallen wordt/worden de waarnemer(s) hier vermeld. Een volledige broedvogelkartering is ook in deze verslagperiode niet uitgevoerd, maar broedvogels van de Rode Lijst en andere “bijzondere” soorten zijn wel geteld. Niet broedvogels worden behandeld in § 6.5.
Rode Lijst 2004: GE (gevoelig), KW (kwetsbaar), BE (bedreigd), EB (ernstig bedreigd), VN (verdwenen broedvogel)
6.1 aanvullingen vogellijst
De vogellijst kan worden uitgebreid met de volgende soorten (esc = escape [uit gevangenschap ontsnapt], w = op www.waarneming.nl , f = met foto[‘s]):
Volledige soortenlijst: zie bijlage. Rode Lijst Reigers Ardeidae 173 Woudaap Ixobrychus minutus EB zie § 6.4
Ibissen Threskiornithidae 174 Heilige Ibis Threskiornis aethiopicus waarschijnlijk afkomstig van fokstation NW Frankrijk: 17 08 2007 1 over vliegend samen met 3 Lepelaars (Jan van der Pijl) Eenden, ganzen, zwanen Anatidae 175 Sneeuwgans Anser caerulescens 26 11 2008 1 (witte vorm) overvliegend, 4 Indische Ganzen leidend 176 Keizergans Chen canagica esc 28 06 2009 1 Rp (Ted van der Knaap, wf ) 177 Brilduiker Bucephala clangula 24 12 2008 1♀ Rp5
Sperwers Accipitridae 178 Zwarte wouw Milvus migrans 19 05 2009 1 adult overvliegend naar ZW (gemeld w)
Papegaaien Psittacidae 179 Valkparkiet Nymphicus hollandicus esc 02 05 2007 1 Vb
Uilen Strigidae 180 Bosuil Strix aluco voorjaar 2009 1 dood gevonden Volksbos
Zangers Sylviidae 181 Cetti’s Zanger Cettia cetti 12 09 2007 1♂ even zingend grens Volksbos Rietputten; jan feb 2008 ca.6 weken lang 1 niet zingend Rietput 1 Z (Adrie Hoogendijk); 11 11 2009 1♂ zingend Rietput 4 Z Troepialen Icteridae 182 Geelkaptroepiaal Agelaius icterocephalus esc 09 07 21 07 1♂ ad zomerkleed Rietputten, ook zingend (o.a. 15 07 Niels Godijn, wf )
6.2 aanvullingen broedvogellijst
De broedvogellijst kan worden uitgebreid met de volgende soorten (zie ook § 6.4):
Rode broedvogel Rode broedvogel Lijst in Lijst in
Woudaap Ixobrychus minutus EB 2007 Ransuil Asio otus KW 2008 Wintertaling Anas crecca KW 2009 Boomkruiper Certhia brachydactyla 2008 2009 Sperwer Accipiter nisus 2007 2009 Vink Fringilla coelebs 2008 2009 Buizerd Buteo buteo 2008 2009 ? Appelvink Coccothraustes coccothraustes 2009? Kerkuil Tyto alba KW 2007 2009
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
12 Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010
6.3 broedvogellijst 2007, 2008 en 2009
Genoemde aantallen zijn de aantallen broedparen of territora. # aanwezig als broedvogel (aantallen niet bepaald), GW Graslanden West, GO Graslanden Oost, GN Graslanden Noord, VH boerderij complex Vergulde Hand. Rode Volksbos Rietputten graslanden Lijst 2007 2008 2009 2007 2008 2009 2007 2008 2009
Dodaars Tachybaptus ruficollis ≥10 10 12 10 12 Fuut Podiceps cristatus 1 2 1 2 2 Geoorde Fuut Podiceps nigricollis 1 2 Roerdomp Botaurus stellaris BE 2 3 2 3 2 3 Woudaap Ixobrychus minutus EB 1( 3?) Grauwe Gans Anser anser ≥20 15 20 ≥20 Gr.Canadese Gans Branta canadensis 1GO 1GO Nijlgans Alopochen aegyptiacus # # # Krakeend Anas strepera # # # # # # Wintertaling Anas crecca KW 1 Wilde Eend Anas platyrhynchos # # # # # # # # # Zomertaling Anas querquedula KW 1 2 1 2 1 2 Slobeend Anas clypeata KW 3 4 3 4 3 4 Tafeleend Aythia ferina 6 8 6 7 6 7 Kuifeend Aythis fuligula 5 6 4 5 4 5 Rosse Stekelstaart Oxyura jamaicensis 2 2 3 Bruine Kiekendief Circus aeruginosus 1 1 1 Sperwer Accipiter nisus 1 1 1 Buizerd Buteo buteo 1 1 Torenvalk Falco tinnunculus 1VH 1VH 1VH Fazant Phasianus colchicus # # # # # # Waterral Rallus aquaticus ≥10 ≥10 ≥10 Waterhoen Gallinula chloropus # # # # # # # # # Meerkoet Fulica atra # # # # # # Kleine Plevier Charadrius dubius 1 Kievit Vanellus vanellus 1 5 6 2 3GO, 2 3GO, 2 3GO, 2GW 1GW 1GW Tureluur Tringa totanus GE 2 1 3 1 2GO 2GO 1 2GO Holenduif Columba oenas 1? Houtduif Columba palumbus # # # Turkse Tortel Streptopelia decaocto 1 2VH 1VH 1 2VH Zomertortel Streptopelia turtur KW 1 Koekoek Cuculus canorus KW 1? 1? 1? 1 1 1 Kerkuil Tyto alba KW 1VH 1VH 1VH Ransuil Asio otus KW 1 Gr.Bonte Specht Dendrocopos major 1 1 2 Boerenzwaluw Hirundo rustica GE 2 3VH 1 2VH 2 3VH Witte Kwikstaart Motacilla alba 1VH Winterkoning Troglodytes troglodytes # # # # # # #VH #VH #VH Heggenmus Prunella modularis # # # # # # #VH #VH #VH Roodborst Erithacus rubecula # # # Nachtegaal Luscinia megarhynchos KW 1 1? (Witster)Blauwborst Luscinia svecica cyanecula 3 4 4 3 4 15 20 15 20 ≥20 Merel Turdus merula # # # # # # #VH #VH #VH Zanglijster Turdus philomelos # # # Sprinkhaanzanger Locustella naevia ≥2 ≥2 ≥2 Snor Locustella luscinioides KW 2 2 3 2 Rietzanger Acrocephalus schoenobaenus ±15 ±15 ±15 Bosrietzanger Acrocephalus palustris # # # ±20 ±20 ±20 Kleine Karekiet Acrocephalus scirpaceus # # # Grasmus Sylvia communis # # # # # # Tuinfluiter Sylvia borin # # # Zwartkop Sylvia atricapilla # # # Tjiftjaf Phylloscopus collybita # # # # # # Fitis Phylloscopus trochilus # # # # # # Baardman Panurus biarmicus 20 25 20 25 12 15 Staartmees Aegithalos caudatus europ. # # # Pimpelmees Parus caeruleus # # # # # Koolmees Parus major # # # Boomkruiper Certhia brachydactyla 1 1 Gaai Garrulus glandarius # # # Ekster Pica pica # # # Kauw Corvus monedula spermologus #VH #VH ?VH Zwarte Kraai Corvus corone # # # Spreeuw Sturnus vulgaris #VH #VH #VH Huismus Passer domesticus GE 5 10VH 5 8VH 4 5VH Vink Fringilla coelebs # #
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 13 broedvogellijst (vervolg) Rode Volksbos Rietputten graslanden Lijst 2007 2008 2009 2007 2008 2009 2007 2008 2009
Groenling Carduelis chloris # # # Putter Carduelis carduelis # # # Kneu Carduelis cannabina KW 1 2 1 1 2 1 1 ? Appelvink Coccothraustes coccothraustes 1? Rietgors Emberiza schoeniclus # # #
De volgende soorten hebben in het gebied gebroed sinds 1996 (zie de vorige rapporten), maar niet in 2007, 2008 of 2009: Rode Lijst Rode Lijst
Knobbelzwaan Cygnus olor Veldleeuwerik Alauda arvensis GE Bergeend Tadorna tadorna Graspieper Anthus pratensis GE Scholekster Haematopus ostralegus Braamsluiper Sylvia curruca Kluut Recurvirostra avocetta ? Wielewaal Oriolus oriolus KW Grutto Limosa limosa GE
6.4 ontwikkelingen in de broedvogelstand
Hadden we in 2005 2006 al een recordaantal van 65 soorten op de broedvogellijst (waarvan 13 op de Rode Lijst 2004), nu komen we op 71 (met 15 rode lijsters)!
Volksbos In het Volksbos hebben Sperwer (vanaf 2007) en Buizerd (vanaf 2008) zich als broedvogel gevestigd. De Sperwers tuigden voorjaar 2008 de rand van hun oude horst op met wat verse hazelaartakken, compleet met katjes, maar een week later staken er twee pluimen boven het nest uit: de horst was ingepikt door Ransuilen (ook een nieuwe broedvogel voor het gebied)! Elders in het bos hebben de Sperwers een nieuw nest gemaakt; de Ransuilen hebben minstens één takkeling voortgebracht. Helaas bleken deze Ransuilen in 2009 geen blijvertjes. Het gaat de laatste jaren in onze regio (en in heel Nederland) slecht met deze soort. De Volksbos Buizerds vormen een “gemengd” paar: een “witte” en een “bruine”. Geen idee hoe de kleurvererving bij Buizerds werkt, maar van de (minstens) twee jongen in 2009 was er één “wit” en één “bruin”. Met het volwassener worden van het Volksbos (aangelegd in december 1992) vestigden zich nog meer bosvogels: Boomkruiper en Vink (beide vanaf 2008). Mogelijk in 2009 zelfs Appelvinken: in mei juni twee keer (met een maand ertussen) een heftig alarmerend paar bij de ingang van het Volksbos. Blauwborst en Kneu broeden hier nog steeds, maar zijn teruggedrongen naar de randen van het bos, en de aantallen zijn geen schim meer van die in 1996 (toen 22 resp. 10 territoria!). Na afwezigheid als broedvogel in 2006 en 2007 werden zowel Holenduif als Zomertortel in 2008 weer zingend gehoord: Holenduif twee keer (met een week ertussen), Zomertortel wat vaker, gedurende bijna een maand. In 2009 was het voor beide soorten weer over. De Nachtegaal hield het na 2008 voor gezien.
Rietputten Dé klapper waren natuurlijk de Woudapen in 2007! Wij ontdekten het eerste mannetje ‘s ochtends 6 juni (zichtwaarneming); de laatste mij bekende waarneming was ’s avonds 21 juli (twee roepende mannen). In de tussenliggende periode werden regelmatig twee mannen gezien en/of gehoord (er is zelfs een waarneming van drie stuks) en minstens één vrouw. Ook ander territoriaal gedrag dan het “blaffen” werd gemeld (enkele keren een man een andere man achtervolgend), evenals broedindicerend gedrag (een man die langdurig achter een Ransuil aan zat). Na 21 juli was het over. Jongen zijn niet gezien; de rattenvanger (de enige die, met waadpak, de putten zelf in gaat) heeft later geen nest gevonden. Het blijft dus bij een waarschijnlijk broedgeval / twee (drie?) territoria. Nadien was er, voor zover mij bekend, maar één Woudaap waarneming in de Rietputten: in mei 2008 (ca.10 dagen vóór er Woudapen opdoken bij de Rottemeren) werd één man gezien (Evert Eijkelenboom, pers.med.). Dodaars en Roerdomp bleven het goed doen. De Dodaarzen hebben, na de graafwerkzaamheden winter 2005/2006, ook het nieuwe open water in de voorheen “droge” Rietputten 1 en 2 gekoloniseerd. Na een volgens de geldende normen “waarschijnlijk broedgeval” van Geoorde Fuut in 2005 (naar mijn smaak hooguit een broedpoging), twee opeenvolgende dagen met een paartje in 2006 en afwezigheid in 2007, kwam het broeden van deze soort in 2008 als een welkome verrassing. Eén paar bracht twee jongen groot. In 2009 waren er zelfs twee broedparen, die twee resp. één nakomeling(en) produceerden. Bij de Grauwe Gans was sprake van een explosie. Schatten we het aantal broedparen in 2005 en 2006 nog in op minstens 10, nu zijn dat er minstens 20. Rosse Stekelstaarten staan al sinds 2005 op
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
14 Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 de broedvogellijst, maar pas vanaf 2007 werden pullen waargenomen. Ook bij deze soort nam het aantal toe: in 2009 werden drie vrouwen met toom jongen gezien, en vier mannen, waarvan één zich maandenlang gedroeg als partner/adoptievader van een vrouw Tafeleend met jongen. In alle voorgaande jaren waren er geen Wintertalingen aanwezig in de Rietputten tussen begin mei en half juni, maar in 2009 was gedurende die hele periode één “waakse” man voortdurend op dezelfde plek te vinden. O.i. duidt dat op een broedgeval. De aantallen broedparen van Krakeend, Zomertaling, Slobeend, Tafeleend, Kuifeend, Bruine Kiekendief, Waterral, Blauwborst, Sprinkhaanzanger, Snor, Rietzanger, Bosrietzanger, Kleine Karekiet, Grasmus, Kneu en Rietgors weken in de verslagperiode niet (veel) af van die in 2005 en 2006. Van de Koekoek zagen en/of hoorden we, i.t.t. eerdere jaren, zelden meer dan één exemplaar tegelijk. Dat is natuurlijk geheel conform de landelijke trend. In voorgaande rapporten werd de Koekoek opgevoerd als “broedvogel” van het Volksbos, maar dat had waarschijnlijk beter de Rietputten kunnen zijn, omdat daar veel meer waardvogels voor deze soort broeden. Wielewalen werden in de broedtijd wel waargenomen in de directe omgeving, maar broedden in 2007 2009 niet in het inventarisatiegebied. Telkens wanneer er in de Rietputten opgespoten of gegraven wordt krijgen pioniers een kans. Na de werkzaamheden winter 2005/2006 hadden we 2 3 paar broedende Kievitten, 1 2 paar Tureluurs en mogelijk 1 paar Kleine Plevieren. Als het terrein daarna weer dichtgroeit verdwijnen deze broedvogels (merendeels) weer. Kleine Plevieren zijn in 2007 nog wel even komen kijken (een paartje 4 mei), maar zijn dat jaar en in heel 2008 verder niet meer waargenomen. Het was voor ons dus niet overwacht (maar wel een groot genoegen) dat na het werk in Rietput 2 Noord winter 2008/2009 zich hier een complete “broedkolonie” Kievitten, Tureluurs en Kleine Plevieren vestigde! De Baardmannen, jarenlang stabiel op 20 25 broedparen, vertoonden na de betrekkelijk koude winter 2008/2009 een duidelijke terugval naar 12 15 paar. We zullen zien hoe ze de ook weer relatief strenge winter 2009/2010 doorkomen. Frans Grégoire zag 02 06 2007 diverse keren een man Paap met voer bij de noordelijke ringdijk van de Rietputten. “Zwaar broedverdacht” dus, maar omdat dit later niet meer waargenomen is, durf ik deze soort niet op de broedvogellijst te zetten. graslanden Kievit en Tureluur doen het in de graslanden West en Oost nog steeds redelijk goed. Grutto’s worden ook in de broedtijd regelmatig waargenomen, maar van broedgevallen of zelfs maar een broedpoging is al sinds 2005 geen sprake meer. Dat geldt al veel langer voor Graspieper (2001) en Veldleeuwerik (1996). boerderij Vergulde Hand Nadat begin april 2003 een Kerkuil de hooischuurzolder af kwam zeilen, hebben we bovenin de schuur een kerkuilkast gehangen. Het heeft tot 2007 geduurd vóór de kast bewoond werd, maar toen was het ook meteen goed raak: twee opeenvolgende legsels leverden vijf resp. vier geringde en uitgevlogen jongen op! Een derde adulte Kerkuil werd dood gevonden op de stalzolder. Na het muizen (en dus ook uilen ) topjaar 2007 kon 2008 alleen maar tegenvallen. De kast bleef bezet, maar de uilen kwamen niet tot broeden. In 2009 werd één legsel van vijf eieren geproduceerd, dat uiteindelijk drie geringde en uitgevlogen jongen opleverde. De Torenvalken die in 2001, 2003 en 2004 broedden in een torenvalkkast in de oostelijke rand van het Volksbos, zijn kennelijk verhuisd naar de kast die we bij de boerderij hebben opgehangen. De Boerenzwaluw houdt goed stand, maar het aantal Huismussen op de boerderij is gedaald en de Witte Kwikstaart is na 2007 als broedvogel verdwenen.
6.5 samenvatting vogelwaarnemingen 31-03-2007 – 15-02-2010
B broedgeval(len)/broedpoging in deze periode (zie ook § 6.3 en 6.4). Plaatsaanduidingen: Vb Volksbos Lickebaert, Rp Rietputten, Ob Oeverbos De Lickebaert, GW Graslanden West, GO Graslanden Oost, GN Graslanden Noord, VH boerderijcomplex Vergulde Hand, R3 M midden in Rietput 3, R1 Z zuidelijk deel van Rietput 1, etc. (zie kaart). Andere afkortingen: p pa(a)r(en), (sub)ad (sub)adult(e)(n), juv juveniel(e)(n), max maximaal, e/o en/of, ov overvliegend(e), tp ter plaatse (in het terrein), geh gehoord.
Waarnemers ( w = op www.waarneming.nl , f = met foto[‘s]): GB Gerard Beerden, HvB Hans van Berkel, RBe Rob Berkelder, RBo Ruurd Boonstra, PB Paul Borgerding, WB Wim Bosma, CB Cees Bosman, BvdB Ben van den Broek, BdB Bas de Bruijn, RC Ruben Cornelisse, JvD Jurrien van Deijk, G&FD Gerard en Flor Dumaij, IvdE I.v.d.Ende, PvdE Paul van den Ende, JdG Joram de Gans, BG Ben Gaxiola, ASvdG Alex en Supriya van der Giessen, NG Niels Godijn, IG Ies Goedbloed, FG Frans Grégoire, WH Wil Hartman, RvH Rob van Hattem, RH Rein Hofman, AH Adrie Hoogendijk, RI Remko Ivens, RdJ Rien de Jongste, SK Sjaak Keijzer, TvdK Ted van der Knaap, BK Bea Koetsier, PK Piet Koster, JP Jan Peeraer, BP Bert Peters, JvdP Jan van der Pijl, DR Daan Ritter, KvR Kees van Rij, TS Thom Schroot, PS Peter Soer, DS Dirk Sparreboom, NT Nils Taal, JvT
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 15
Jaco van Toor, AdV A. de Vaal, EV Esther Valk, BV Bart Vastenhouw, RV Rogier Verbeek, JV Joop Verkamman, SV Steven Vlaardingerbroek, RvdV Rinse van der Vliet, JvV J.J.van Vliet, DW Dick Wassenaar, EvdW Erik van der Welle, DvW Daan van Werven, GdW Gerrit de Winter, AW Alex Wintjes, HvW Henk van Woerden, LvZ Leo van Zanten, HZ Henk Zevenbergen, MZ Mark Zevenbergen. Indien geen waarnemer(s) vermeld: “Monitoringteam Volksbos/Rietputten” (zie § 6).
Rode Lijst Dodaars Tachybaptus ruficollis B buiten broedtijd meest afwezig Fuut Podiceps cristatus B buiten broedtijd meest afwezig Geoorde Fuut Podiceps nigricollis B buiten broedtijd afwezig Aalscholver Phalacrocorax carbo sinensis jaarrond ov e/o op spoorportalen, vaak 1 enkele in/bij Rp, ring of spoorsloot Roerdomp Botaurus stellaris BE B jaarrond tp Woudaap Ixobrychus minutus EB B zie § 6.3 en 6.4 Kleine Zilverreiger Egretta garzetta GE 2008 16 02 1 ov (BG w), 2009 28 02 1 Rp (TS w) Grote Zilverreiger Casmerodius albus GE 2007 21 07 2 Rp; 2008 17 03 1 Rp (RBe w), 28 12 1 ov (TvdK wf ); 2009 04 01 1 ingang Vb (AW w), 04 01 2 Rp (JdG w),18 02 1 ov, 17 06 1 ov, 31 10 2 ov (JvD w), 23 12 1 ov; 2010 06 01 1 Rp (ook VWG Delft e.o., w), 07 01 1 GN (JvV w), 08 01 1 Rp (RdJ w), 08 01 1 ov (AW w), 11 01 1 ov en 1 bij ingang Vb (TvdK, wf ), 13 01 1 ov (RvH w), 27 01 1 Rp Blauwe Reiger Ardea cinerea jaarrond tp (max ca.30) Purperreiger Ardea purpurea BE 2007 02 05 1 overcirkelend, 25 07 1 juv R2 Z; 2008 23 04 1 ov, 06 05 1 Rp (PS wf ), 24 05 1 Rp (CB,GB w), 28 05 1 R4 (JP w) Ooievaar Ciconia ciconia 2007 15 04 2 GO (JvT w) 02 05 1 overcirkelend; 2008 05 04 2 ov (BV w), 06 04 2 GO (BdB wf ), 09 04 2 GO, 12 04 1 Rp (BK w), 20 04 1 ov (JvT w); 2009 13 07 1 ov (JvD w), 16 09 2 ov Lepelaar Platalea leucorodia feb sep vaak 1 enkele ov e/o tp Heilige Ibis Threskiornis aethiopicus 2007 17 08 1 ov samen met 3 Lepelaars (JvdP) Knobbelzwaan Cygnus olor jaarrond vaak 1 enkele tp e/o ov Wilde Zwaan Cygnus cygnus 2007 24 10 5 ov Toendrarietgans Anser serrirostris 2008 10 12 ca.20 ov; 2010 01 01 4 ov (BG w), 11 01 40 GW (TvdK wf ), 06 02 23 GW (HvB w) Kleine Rietgans Anser brachyrhynchus 2007 12 12 ca.60 ov; 2008 02 01 21 ov, 19 11 ca.50 ov, 26 11 ca. 30 ov; 2010 20 01 ca.45 ov, 27 01 15 GO Kolgans Anser albifrons sep mrt vaak ov; 2008 16 12 ca.20 GO; 2009 28 01 ca.15 GO, 25 02 1 GW, 23 12 5 GO; 2010 11 01 20 GW (TvdK wf ), 13 01 25 GW (RvH w), 13 01 groepje GO (SK), 27 01 ca.10 GO, 03 02 ca.25 GO Grauwe Gans Anser anser B jaarrond tp (max ca.200) e/o ov Sneeuwgans Anser caerulescens 2008 26 11 1 (witte vorm) ov (4 Indische Ganzen leidend) Keizergans Chen canagica 2009 28 06 1 Rp (TvdK wf ) Indische Gans Anser indicus 2007 23 05 2 ov; 2008 15 03 1 Rp (JdG,RV,AW w), 19 03 1 Rp, 09 04 1 Rp, 07 05 2 ov, 19 11 1 GO, 26 11 4 ov (o.l.v. 1 Sneeuwgans), 24 12 1 GO; 2009 17 01 1 GO (SV w), 14 02 1 ov (TvdK wf ), 14 02 1 GW (RC w), 25 02 1 GW, 18 03 1 GO, 29 03 1 ov (TvdK wf ), 04 04 1 Rp (BdB w), 12 04 1 GN (RdJ,TvdK wf ), 22 04 1 GO (PB w), 19 09 2 ov Grote Canadese Gans Branta canadensis B jaarrond vaak tp (max ca.40) e/o ov Brandgans Branta leucopsis sep mrt vaak ov; 2007 02 05 2 ov; 2010 10 01 ca.550 GO (VWG Delft e.o. w), 11 01 ca.100 GW (TvdK wf ), 13 01 ca.100 GW (RvH w) Nijlgans Alopochen aegyptiacus B jaarrond tp (max ca.20) e/o ov Bergeend Tadorna tadorna apr sep vaak 1 2p tp e/o ov; 2009 14 01 en 21 01 1 GO Smient Anas penelope sep mrt vaak ov; 2008 09 01 ca.10 Rp, 20 02 1 R5, 23 07 11 ov; 2009 04 01 1 GO (AW w), 26 08 1♂ R3 N, 25 10 15 R5 (TvdK wf ), 30 10 20 Rp (WB w); 2010 10 02 1♂ R5 Krakeend Anas strepera B jaarrond tp Wintertaling Anas crecca KW B medio jun – begin mei max ca.45 tp (vnl.Rp); 2009 zie § 6.3 en 6.4 Wilde Eend Anas platyrhynchos B jaarrond tp Pijlstaart Anas acuta BE 2008 23 04 en 22 10 1♀ ov, 26 11 4 ov; 2009 21 01 2x 1♀ ov, 23 12 1♀ ov (achtervolgd door Slechtvalk) Zomertaling Anas querquedula KW B mrt aug tp Slobeend Anas clypeata KW B jaarrond vaak tp Tafeleend Aythya ferina B jaarrond vaak tp Kuifeend Aythya fuligula B jaarrond vaak tp Brilduiker Bucephala clangula 2008 24 02 1♂ R3 N (TvdK wf ), 24 12 1♀ R5 Nonnetje Mergellus albellus 2008 19 11 1♀ R3 N; 2009 14 01 1♀ GO Grote Zaagbek Mergus merganser 2010 04 02 2 ov (BP w) Rosse Stekelstaart Oxyura jamaicensis B buiten broedtijd meest afwezig Wespendief Pernis apivorus 2007 02 05 3+4 overcirkelend, 21 08 1 ad + 1 juv (DR), 29 08 1♀/ juv overcirkelend; 2008 07 05 1 ov (gemeld w), 03 09 1 juv R1, 11 09 en17 09 1 juv ov; 2009 12 08 1 NW hoek Vb (achtervolgd door ♀ Sperwer), 23 08 en 26 08 1♀ Vb, 02 09 1 juv ov, 07 09 2 ov (HZ w) Zwarte Wouw Milvus migrans 2009 19 05 1 ad ov (gemeld w) Rode Wouw Milvus milvus 2009 21 10 3 ad + 1 juv ov (SK,DR,HvW, foto’s, gemeld w)
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
16 Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 samenvatting vogelwaarnemingen (vervolg) Rode Lijst
Bruine Kiekendief Circus aeruginosus B vaak ook buiten broedtijd tp Blauwe Kiekendief Circus cyaneus GE 2008 05 11 1♀ Rp (gemeld w); 2009 04 01 1 bij ingang Vb (AW w), 04 01 1 ov (JdG w), 14 01 1♀ Rp, 14 02 1 Rp (TvdK wf ), 01 04 1♀ R2 N (gemeld w), 13 04 1♂ Rp (RdJ w), 13 05 1♀ juv (verjaagd door Bruine Kiek, DR), 31 10 1♂ ov (JvD w), 27 12 1♀ Rp (IvdE wf , RBo w); 2010 1♀ Rp (RvH w), 13 01 1♂ + 1♀ Rp (SK), 14 01 1 Rp (BvdB w) Havik Accipiter gentilis jaarrond soms tp Sperwer Accipiter nisus B jaarrond tp Buizerd Buteo buteo B jaarrond tp Visarend Pandion haliaetus 2008 22 04 1 ov; 2009 16 09 1 ov Torenvalk Falco tinnunculus B jaarrond tp Smelleken Falco columbarius 2008 24 09 1 ov Boomvalk Falco subbuteo KW broedend in omgeving, apr okt 1 enkele ad e/o juv vaak tp Slechtvalk Falco peregrinus GE 2007 14 11 1 ad ov; 2008 09 01 1 ov, 07 02 1 ad Rp, 19 03 1 subad tp, 2009 02 09 1 ov (SK), 07 09 1 Rp (HZ w), 23 12 1 tp, 27 12 1 Rp (IvdE wf , RBo w); 2010 20 01 1 Rp Fazant Phasianus colchicus B jaarrond tp Waterral Rallus aquaticus B jaarrond tp Porseleinhoen Porzana porzana KW 2008 07 05 1 roepend Rp (MZ,HZ w); 2009 03 05 1 roepend Rp (LvZ w), 07 05 1 roepend Rp, 21 08 1 juv Rp (G&FD) Waterhoen Gallinula chloropus B jaarrond tp Meerkoet Fulica atra B jaarrond tp Scholekster Haematopus ostralegus jaarrond soms 1 enkele ov of tp Kleine Plevier Charadrius dubius B 2007 04 05 1p R2 Z; 2009 zie § 6.3 en 6.4 Goudplevier Pluvialis apricaria VN 2009 02 12 groepje ov, 09 12 1 ov (met Kievitten) Kievit Vanellus vanellus B jaarrond vaak tp Kemphaan Philomachus pugnax EB 2009 18 03 2 R2 N Bokje Lymnocryptes minimus 2007 26 04 1 Rp (JvdP), 02 05 1 R3 N, 24 10 en 14 11 1 R2 Z; 2008 16 02 1 Rp (BG, w), 05 03 4 R2 N, 19 03 4 Rp, 09 04 1 R2 N (gemeld w), 16 04 1 dijkje tussen R4/5, 25 04 2 ov Rp (IG w), 13 11 en 26 11 1 R2 Z; 2009 01 04 2 Rp, 28 10 1 Rp, 02 12 1 Rp (SK) Watersnip Gallinago gallinago BE jul apr vaak tp (max ca.100), vnl. Rp Houtsnip Scolopax rusticola okt mrt vaak 1 enkele Vb e/o Rp Grutto Limosa limosa GE mrt jun vaak meerdere tp e/o ov (max ca.20 verzamelplaats Rp2 Z) Wulp Numenius arquata sep jul soms tp (max 34 GO) e/o ov Zwarte Ruiter Tringa erythropus 2007 04 05 1 Rp (PS wf ), 04 08 2 Rp (HZ w) Tureluur Tringa totanus GE B buiten broedtijd meest afwezig Groenpootruiter Tringa nebularia 2007 02 05 en 04 05 1 R2 Z, 11 07 1 ov, 01 08 en 29 08 2 R2 Z; 2008 22 06 1 Rp (LvZ w), 22 07 2 Rp (TvdK wf ), 2009 19 04 1 Rp (NG w), 05 05 1 tp (VWG Delft e.o. w), 07 05 1 R2 N, 29 06 1 Rp (JvV w), 16 08 1 Rp (ASvdG w), 26 08 en 02 09 1 eiland R1 Z, 02 09 1 Rp (AdV w), 05 09 4 Rp (BvdB w) Witgat Tringa ochropus jaarrond vaak tp Rp (max 26 R2 Z jun 2007) Bosruiter Tringa glareola 2007 02 04 1 R2 Z; 2008 18 06 1 R2 Z, 10 09 6 ov; 2009 19 04 1 Rp (NG w), 28 06 1 Rp (LvZ w), 07 05 1 R2 N, 09 07 1 R2 N (DR), 15 07 1 eiland R1 Z (SK,DR,NT) Oeverloper Actitis hypoleucos GE 2008 30 05 3 Rp (JvD w), 30 07 1 R2 Z; 2009 19 04 1 Rp (NG w), 14 05 1 R2 N (DR), 20 05 1 R2 N, 28 06 1 Rp 26 08 1 eiland R1 Z, 02 09 1 R5 Zwartkopmeeuw Larus melanocephalus 2007 15 04 2 ov (DvW w); 2009 27 03 1 ov,15 04 2 ov (BG w), 03 06 1 ov Kokmeeuw Larus ridibundus jaarrond altijd tp e/o ov Stormmeeuw Larus canus jaarrond vaak tp e/o ov Kleine Mantelmeeuw Larus fuscus graellsii/intermedius vaak ov en soms enkele tp (vnl GO), zelden ‘s winters Zilvermeeuw Larus argentatus jaarrond altijd ov en soms enkele tp Grote Mantelmeeuw Larus marinus GE 2008 26 11 1 ad ov; 2009 04 01 1 bij ingang Vb (AW w); 2010 03 02 1 ad ov Visdief Sterna hirundo KW apr aug vaak 1 enkele ov, soms 1 tp Holenduif Columba oenas B? jaarrond soms 1 enkele tp e/o ov Houtduif Columba palumbus B jaarrond tp Turkse Tortel Streptopelia decaocto B jaarrond vaak 1 enkele tp e/o ov Zomertortel Streptopelia turtur KW B zie § 6.3 en 6.4 Valkparkiet Nymphicus hollandicus 2007 02 05 1 Vb Halsbandparkiet Psittacula krameri jaarrond ov (max 7), soms tp Koekoek Cuculus canorus KW ‘B’ apr jun vaak tp Kerkuil Tyto alba KW B zie § 6.3 en 6.4 Bosuil Strix aluco voorjaar 2009 1 dood gevonden Volksbos Ransuil Asio otus KW B 2007 30 05 en 02 06 1 bij ingang Vb (BG w), 22 06 1 Rp (achtervolgd door man Woudaap); 2008 zie § 6.3 en 6.4; 2010 eind jan. 1 verzwakt Vb, naar vogelopvang gebracht (med. wandelaar 10 02) Velduil Asio flammeus EB 2008 30 10 1 Rp (GdW, gemeld w); 2010 11 01 1 Rp (TvdK wf ) Gierzwaluw Apus apus eind apr sep vaak jagend of ov (max ca.100)
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 17 samenvatting vogelwaarnemingen (vervolg) Rode Lijst IJsvogel Alcedo atthis 2007 10 08 1 Rp (RI w), 15 09 1 Rp (BG w), 16 09 1 Rp (JV w), 10 10 1 W ringsloot Rp, 04 11 1 Rp (TvdK w); 2008 12 02 1 Rp (JV w), 15 03 1 Rp (RV w), 10 09 1 Rp, 24 09 ≥3 Rp/spoorsloot, 22 10 2 Rp, 29 10 1 2 Rp, 05 11 1 ringsloot R4 ZO, 13 11 1 Rp, 19 11 1 spoorsloot; 2009 26 08 1 spoorsloot, 12 11 1 Rp (AH) Groene Specht Picus viridis KW broedend in omgeving, jaarrond soms tp e/o ov Grote Bonte Specht Dendrocopos major B jaarrond tp Boomleeuwerik Lullula arborea 2009 28 10 ca.10 ov Veldleeuwerik Alauda arvensis GE okt apr vaak ov, soms tp (max ca.20) Oeverzwaluw Riparia riparia mrt jun vaak vele (max ca.70) tp Boerenzwaluw Hirundo rustica GE B mrt okt vaak vele (max ca.80) tp Huiszwaluw Delichon urbica GE broedend in omgeving, mei sep vaak (max ca.20) tp Boompieper Anthus trivialis 2007 12 09 2 GW; 2008 17 09 1 bij ingang Vb Graspieper Anthus pratensis GE sep apr vaak tp e/o ov Waterpieper Anthus spinoletta sep apr vaak GW, Rp, GO (max ca.10) Gele Kwikstaart Motacilla flava GE 2008 16 04 1♂ dijkje R3/R5; 2009 08 04 1 Rp/GW, 19 06 1 juv R1 N (DR) Grote Gele Kwikstaart Motacilla cinerea 2007 03 10 1 geh Rp; 2008 17 09, 29 10 en 24 12 1 ov; 2009 28 01 1 GO, 05 08, 26 08, 02 09 en 09 09 1 ov, 14 10 en 28 10 2 bij ingang Vb Witte Kwikstaart Motacilla alba B mrt okt vaak 1 enkele ad e/o juv tp, vnl Rp Winterkoning Troglodytes troglodytes B jaarrond tp Heggenmus Prunella modularis B jaarrond tp Roodborst Erithacus rubecula B jaarrond tp Nachtegaal Luscinia megarhynchos KW B 2007 20 04 23 05 1 2 zingend Vb ZW; 2008 04 06 en 18 06 1 zingend Vb Z, 24 07 en 30 07 1 juv Rp4 Z (DR: foto’s) (Witster )blauwborst Luscinia svecica cyanecula B mrt okt tp Zwarte Roodstaart Phoenicurus ochruros 2009 21 10 1 tp (SK,DR,HvW) Gekraagde Roodstaart Phoenicurus phoenicurus 2008 21 05 1♂ zingend O rand GO (DW w), 17 09 1♀ en 1 1 ew W rand Vb Paap Saxicola rubetra BE 2007 02 05 1 N dijk R2, 15 05 1 Z dijk R4 (JvT wf ), 17 05 1p N dijk R2 (JvT wf ), 02 06 1♂ verschillende keren met voer N dijk Rp (FG), 22 08 3 Rp (TvdK wf ), 25 08 1 Rp (NT), 29 08 1 juv R4, 12 09 2 GN; 2008 09 05 1 Z dijk R4 (JvT w), 11 05 1 Rp (JvD w), 17 09 1 Rp1, 6 GO; 2009 13 05 1 Rp (DR), 09 09 3 4 GO, 16 09 1 R4 N Roodborsttapuit Saxicola torquata rubicola okt mrt vaak 1 of 1 2p tp; 2008 24 05 1♂ Rp (KvR w) Tapuit Oenanthe oenanthe BE 2007 02 05 1 GO, 29 08 1 dijkje R3/R4/R5, 16 09 1 GW (JV w); 2008 20 04 1♂ dijkje R3/R5 (JvT w), 23 04 1p GO, 14 05 1♀ GO; 2009 30 08 1♀ N dijk R3 (TvdK wf ) Beflijster Turdus torquatus 2007 03 04 1♀ Vb NW (JvT wf ) 2008 24 09 2 ov; 2009 07 04 1♂ Z dijk R1 (PK,DR), 08 04 1♂ Z rand Vb (gemeld w) Merel Turdus merula B jaarrond tp Kramsvogel Turdus pilaris GE okt mrt vaak tp e/o ov (max ca.400: 03 02 2010) Zanglijster Turdus philomelos B ook buiten broedtijd vaak 1 enkele tp e/o ov Koperwiek Turdus iliacus okt mrt vaak tp e/o ov (max ca.50) Grote Lijster Turdus viscivorus 2007 27 06 1 tp (MvdG,RH,JvdP,DS), broedgeval in Oeverbos; 2009 11 03 1♂ zingend net W van Rp Cetti’s zanger Cettia cetti 2007 12 09 1♂ even zingend dijkje Vb/Rp; 2008 jan feb ca.6 wkn lang 1 niet zingend R1 Z (AH); 2009 11 11 1♂ zingend R4 Z Sprinkhaanzanger Locustella naevia B buiten broedtijd afwezig Snor Locustella luscinioides KW B buiten broedtijd afwezig Rietzanger Acrocephalus schoenobaenus B buiten broedtijd afwezig Bosrietzanger Acrocephalus palustris B buiten broedtijd afwezig Kleine Karekiet Acrocephalus scirpaceus B buiten broedtijd afwezig Grote Karekiet Acrocephalus arundinaceus BE 2007 17 07 1 zingend O rand Vb (WH) Braamsluiper Sylvia curruca 2007 17 05 1 Z rand Vb (JvT w) Grasmus Sylvia communis B buiten broedtijd afwezig Tuinfluiter Sylvia borin B buiten broedtijd afwezig Zwartkop Sylvia atricapilla B mrt sep tp Tjiftjaf Phylloscopus collybita B bijna elk jaar 1 2 overwinteraars Fitis Phylloscopus trochilus B buiten broedtijd afwezig Baardman Panurus biarmicus B jaarrond Rp Goudhaan Regulus regulus 2007 10 10, 24 10 en 14 11 groepje Vb; 2008 06 04 1♂ baltsend/ zingend Z rand Vb (BdB w); 2010 01 01 1 Vb (BG w), 16 01 1 Vb (EvdW w) Vuurgoudhaan Regulus ignicapilla 2009 14 10, 21 10 en 02 12 en 23 12 groepje Vb; 2010 01 01 2 3 Vb (BG w, VWG Delft e.o. w) Bonte Vliegenvanger Fidecula hypoleuca 2008 17 09 1♂ grijsbruine vorm ZW hoek Vb Buidelmees Remiz pendulinus 2009 20 03 1 R1 Z (RvdV,EV,PvdE wf ) Staartmees Aegithalos caudatus europaeus B jaarrond tp (max ca.50: winter 2009/2010) Matkop Parus montanus GE 2009 14 10 1 Vb, 30 12 1 Vb (SK) Zwarte Mees Parus ater 2008 17 09, 24 09, 15 10, 22 10 groepjes (max 7) Vb Pimpelmees Parus caeruleus B jaarrond tp Koolmees Parus major B jaarrond tp Boomkruiper Certhia brachydactyla B jaarrond vaak Vb
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
18 Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 samenvatting vogelwaarnemingen (vervolg) Rode Lijst
Wielewaal Oriolus oriolus KW 2007 23 05 en 25 05 1♂ tp geh, 04 06 2p en 06 06 en 20 06 1p net W van Rp; 2008 14 05 1p tp, 1♂ geh net W van Rp; 2009 22 05 1♂ geh net W van Rp (LvZ w), 10 06 1♂ net W van Rp, 17 06 1p tp Gaai Garrulus glandarius B jaarrond tp Ekster Pica pica B jaarrond tp Kauw Corvus monedula spermologus B jaarrond vaak 1 10 tp en altijd diverse ov Roek Corvus frugilegus jaarrond vaak 1 enkele ov, soms 1 enkele tp Zwarte Kraai Corvus corone B jaarrond tp Spreeuw Sturnus vulgaris B jaarrond vaak tp en altijd ov, nazomer/najaar massale slaapplaats Rp (vaak ≥1000) Huismus Passer domesticus GE B jaarrond VH Ringmus Passer montanus GE 2009 28 10 3 R4 Vink Fringilla coelebs B jaarrond tp, buiten broedtijd vaak vele ov Keep Fringilla montifringilla 2007 24 10 groepen (max ca.20) ov; 2008 15 10, 22 10 en 29 10 ov (max ca.10); 2009 04 01 1 Rp (JdG w), 1 N rand Vb (AW w), 14 10 2 Vb, 28 10 enkele ov Groenling Chloris chloris B jaarrond tp Putter Carduelis carduelis B jaarrond tp Sijs Carduelis spinus okt mrt vaak tp e/o ov (winter 2009/2010 vrij weinig) Kneu Carduelis cannabina KW B laatste jaren buiten broedtijd meest afwezig een Barmsijs Carduelis flammea/cabaret 2007 24 10 1 ov, 14 11 geh Vb; 2008 26 11 enkele ov, 17 12 ca.10 Vb, 24 12 enkele Vb; 2009 04 01 15 tp (JdG w), 14 10 enkele ov Grote Barmsijs Carduelis flammea 2008 19 11 ca.40 Vb; 2009 04 01 1 Z rand Vb (AW w) Kruisbek Loxia curvirostra 2009 11 11 3x 1 ov Goudvink Pyrrhula pyrrhula pyrrhula 2007 14 10 1p Vb,12 12 1 ov Appelvink Coccothraustes coccothraustes B? 2007 16 05 1 Vb; 2009 19 05 en17 06 1p alarmerend bij ingang Vb Geelgors Emberiza citrinella 2009 14 10 enkele ov Rietgors Emberiza schoeniclus B jaarrond tp Geelkaptroepiaal Agelaius icterocephalus 2007 09 07 21 07 1♂ ad (ook zingend) Rp (o.a. 15 07 NG w)
In het gebied waargenomen sinds september 1995 (zie vorige rapporten), maar niet in de periode 31 03 2007 – 15 02 2010: Rode Lijst Rode Lijst
Koereiger Bubulcus ibis Spotvogel Hippolais icterina GE Kleine Zwaan Cygnus bewickii Fluiter Phylloscopus sibilatrix Casarca Tadorna ferruginea Grauwe Vliegenvanger Muscicapa striata GE Kluut Recurvirostra avosetta Europese Kanarie Serinus serinus Bontbekplevier Charadrius hiaticula KW “Trompetgoudvink” Pyrrhula pyrrhula ssp. Regenwulp Numenius phaeopus IJsgors Calcarius lapponicus Grote Stern Sterna sandvicensis BE Ortolaan Emberiza hortulana EB
7 LIBELLEN (Odonata)
De libellenlijst kan worden uitgebreid met de volgende soorten ( w = op www.waarneming.nl , f = met foto[‘s]):
Volledige soortenlijst: zie bijlage. voor het eerst gevonden Waterjuffers Coenagrionidae 015 Watersnuffel Enallagma cyathigerum 06 07 2008 1♂ Rietputten (Ted van der Knaap, wf ) 016 Kleine roodoogjuffer Erythromma viridulum 03 08 2007 45♂ + 5♀ Rietputten (Ben van As)
8 SPRINKHANEN/KREKELS (Orthoptera)
De sprinkhanen /krekellijst kan worden uitgebreid met de volgende soorten ( w = op www.waarneming. nl ):
Volledige soortenlijst: zie bijlage. voor het eerst gevonden Veldsprinkhanen Acrididae 008 Krasser Chorthippus parallelus 03 08 2007 2♂ Grasland West (Ben van As)
Doornsprinkhanen Tetrigidae 009 Zeggedoorntje Tetrix subulata 10 05 2009 2 Volksbos (Uwe Kloss, w)
Sabelsprinkhanen Tettigoniidae 010 Struiksprinkhaan Leptophyes punctatissima 14 08 2009 Volksbos (Ben van As)
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 19
9 WANTSEN/CICADEN/PLANTENLUIZEN (Hemiptera)
Van deze soortgroep zijn sinds september 1995 de volgende soorten gevonden (i = imago[‘s], n = nimf[en], w = op www.waarneming.nl , f = met foto[‘s]):
1995 2001 gevonden na 2001, voor het eerst 1996 Acanthosomatidae 001 Berkenwants Elasmostethus interstinctus +
Bladluizen Aphididae 002 Zwarte bonenluis Aphis fabae 31 05 2009 1 Volksbos (Frank van der Knaap, w)
Aphrophoridae 003 Elzenschuimcicade Aphrophora alni 2003 004 Wilgenschuimcicade Aphrophora salicina 2005 005 Schuimbeestje Philaenus spumarius + +
Schuimcicaden Cercopidae 006 Bloedcicade Cercopis vulnerata +
Randwantsen Coreidae 007 Zuringwants Coreus marginatus 2003 008 Syromastus rhombeus 03 08 2007 1 n Volksbos (Ben van As)
Graafwantsen Cydnidae 009 Dovenetelwants Sehirus bicolor +
Schaatsenrijders Gerridae 010 Zilveren schaatsenrijder Gerris argentatus 15 04 2009 1 i Rietputten (Joram de Gans, wf )
Miridae 011 Closterotomus fulvomaculatus 08 06 2009 1 i macropteer Rietputten(Uwe Kloss, wf ) 012 Cyllecoris histrionicus 11 05 2009 1 n Rietputten (Uwe Kloss, wf ) 013 Bruine graswants Notostira elongata 10 05 2009 2 i Volksbos (Uwe Kloss, wf ) 014 Gestreepte eikenblindwants Rhabdomiris striatellus 11 05 2009 2 i macropteer + 1 n Rietputten (Uwe Kloss, wf ) Schildwantsen Pentatomidae 015 Pyamawants Graphosoma lineatum 2004 016 Groene stinkwants Palomena prasina 19 03 2009 1 i Rietputten (Uwe Kloss, wf ) 017 Picromerus bidens 21 11 2009 1 op blad Braam Rietputten (Ben van As)
Bootsmannetjes Notonectidae 018 een Bootsmannetje Notonecta sp. +
10 NACHTVLINDERS/MICRO’S (Lepidoptera p.p.)
De nachtvlinderlijst kan worden uitgebreid met de volgende soorten (i = imago[‘s], r = rups[en], m = mijn[en], w = op www.waarneming.nl , f = met foto[‘s]):
Volledige soortenlijst: zie bijlage. voor het eerst gevonden Dwergmineermotten Nepticulidae 392 Esdoornmineermot Stigmella aceris 21 11 2009 1 m op blad Spaanse aak Volksbos (Ben van As), nieuwkomer in de regio 393 Akenvruchtmineermot Ectoedemia louisella 14 08 2009 1 m op vrucht Spaanse aak Volksbos (Ben van As), in 2008 voor het eerst in W Nederland 394 Abelenbladsteelmineermot Ectoedemia turbidella 21 11 2009 14 m op van Maassluisse Dijk aangewaaide bladeren Grauwe abeel bij ZW ingang Rietputten, eerder al op de dijk gevonden (Ben van As) Mineermotten Gracillariidae 395 Bonte esdoornsteltmot Caloptilia hemidactylella 21 11 2009 1 m op blad Spaanse aak Volksbos (Ben van As)
Springmotten Plutellidae 396 Bitterzoetmot Acrolepia autumnitella 01 09 2007 30 m op Bitterzoet Volksbos (Ben van As)
Kokermotten Coleophoridae 397 Bruingrijze kokermot Coleophora serratella 06 05 2009 3 overwinterende “juveniele” kokertjes op Berk Volksbos (Ben van As) Wilgenroosjesmotten Momphidae 398 Wilgenroosjesgalmot Mompha sturnipenella 15 04 2009 1 i Volksbos (Joram de Gans, wf )
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
20 Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 nachtvlinders/micro’s (vervolg) voor het eerst gevonden
Palpmotten Gelechiidae 399 Klitpalpmot Metzneria lappella 03 02 2008 1 r tussen zaden Gewone klit uitgepeuterd bij ZW ingang Rietputten (Ben van As) Wespvlinders Sesiidae 400 Hoornaarvlinder Sesia apiformis 03 02 2008 2 r gangen in voet Canadese populier Volksbos (Ben van As) Houtboorders Cossidae 401 Wilgenhoutrups Cossus cossus 15 04 2008 1 r Dwarspad W Volksbos
Bladrollers Tortricidae 402 Beukenspiegelmot Cydia fagiglandana 08 06 2009 1 i Rietputten (Uwe Kloss, wf )
Spanners Geometridae 403 Grote wintervlinder Erannis defoliaria 11 05 2008 1 r etend op blad Zomereik Volksbos (Ben van As) 404 Bonte bandspanner Epirrhoe tristata 09 08 2009 1 i Rietputten (Ted van der Knaap, wf ) 405 Zwartvlekdwergspanner Eupithecia centaureata 31 08 2008 1 r Rietputten (Uwe Kloss, wf )
Uilen Noctuidae 406 Rood weeskind Catocala nupta 06 09 2008 1 i Volksbos (Uwe Kloss, wf ) 407 Donkere marmeruil Protodeltote pygarga 01 09 2007 1 i Volksbos (Ben van As)
11 DAGVLINDERS (Lepidoptera p.p.)
De dagvlinderlijst kan worden uitgebreid met de volgende soorten soorten (i = imago[‘s], r = rups[en], m = mijn[en], w = op www.waarneming.nl , f = met foto[‘s]):
Rode Lijst 2004: GE = gevoelig. Volledige soortenlijst: zie bijlage.
RL voor het eerst gevonden Dikkopjes Hesperiidae 020 Groot dikkopje Ochlodes sylvanus 08 06 2008 6 i Rietputten (Johnny de Zeeuw, wf )
Grote pages Papilionidae 021 Koninginnenpage Papilio machaon GE 17 05 2007 1 i Rietputten (Harry Nagel, f)
Witjes Pieridae 022 Oranje luzernevlinder Colias croceus 03 08 2007 1 i Z rand Rietput 1 (Ben van As) 023 Oranjetipje Anthocharis cardamines 18 05 2009 1♂ Volksbos (paddenstoelenexcursie)
Vuurvlinders, kleine Lycaenidae pages, blauwtjes 024 Eikenpage Favonius quercus 23 06 2009 1 i Rietputten (Ruud Wielinga, wf )
12 VLIEGEN/MUGGEN (Diptera)
Van deze soortgroep zijn sinds september 1995 de volgende soorten gevonden (i = imago[‘s], w = op www.waarneming.nl , f = met foto[‘s]): (excl. de plantengallen veroorzakende muggen: zie §17 gallen)
1995 2001 gevonden na 2001, voor het eerst 1996 Mineervliegen Agromyzidae 001 Agromyza anthracina 2002 002 Agromyza pseudoreptans 2002 003 Aulagromyza heringii 2002 004 Aulagromyza phragmitidis 2002 005 Aulagromyza tridentata 2002 006 Vliermineervlieg Liriomyza amoena 2002 007 Fluitenkruidvlieg Phytomyza anthrisci + 008 Phytomyza lappae 2006 009 Phytomyza ranunculi 2002 010 Phytomyza spinaciae 2002
Bloemvliegen Anthomyiidae 011 Anthomyiidae sp. 20 03 2009 3 i Rietputten (Uwe Kloss, wf ) 012 Zuringvlieg Pegomya nigritarsis +
Zwarte vliegen Bibionidae 013 Maartse vlieg Bibio marci + +
Bromvliegen Calliphoridae 014 Roodwangbromvlieg Calliphora vicina 20 03 2009 3 i Rietputten (Uwe Kloss, wf )
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 21 vliegen/muggen (vervolg) 1995 2001 gevonden na 2001, voor het eerst 1996 015 Pollenia sp. 21 09 2009 11 i Rietputten (Uwe Kloss, wf )
Knutjes Ceratopogonidae 016 Culicoides sp. +
Blaaskopvliegen Conopidae 017 Conops quadrifasciata +
Steekmuggen Culicidae 018 een culicine steekmug Culicidae sp. +
Fruitvliegen Drosophilidae 019 Scaptomyza flava 2002
Hybotidae 020 Tachydromia sp. 10 05 2009 12 i Rietputten (Uwe Kloss, wf )
Lauxaniidae 021 Lauxaniidae sp. 21 09 2009 5 i Rietputten (Uwe Kloss, wf )
Echte vliegen Muscidae 022 Eudasyphora cyanella 18 06 2009 2♀ Rietputten (Uwe Kloss, wf ) 023 Meridiaanvlieg Mesembrina meridiana 16 09 2007 1 i Rietputten (Ted van der Knaap, wf ) 024 Morellia sp. 21 09 2009 1♀ Rietputten (Uwe Kloss, wf ) 025 Huisvlieg Musca domestica + + 026 Muscina prolapsa 18 03 2009 1 i Rietputten (Uwe Kloss, wf ) 027 Phaonia sp. 21 09 2009 1♂ Rietputten (Uwe Kloss, wf ) 028 Polietes domitor 10 05 2009 3 i Volksbos (Uwe Kloss, wf )
Pallopteridae 029 Pallopteridae sp. 08 06 2009 2 i Rietputten (Uwe Kloss, wf )
Glansmuggen Ptychopteridae 030 Ptychoptera sp. 10 05 2009 2 i Rietputten (Uwe Kloss, wf )
Snipvliegen Rhagionidae 031 Rhagio tringarius 28 06 2009 4 i Rietputten (Uwe Kloss, wf )
Dambordvliegen Sarcophagidae 032 Grijze vleesvlieg Sarcophaga carnaria + +
Strontvliegen Scatophagidae 033 Scatophaga sp. 21 09 2009 1 i Rietputten (Uwe Kloss, wf )
Slakkendoders Sciomyzidae 034 Sciomyzidae sp. 14 05 2009 1 i Volksbos (Uwe Kloss, wf ) 035 Elgiva cucularia 04 04 2009 4 i Rietputten (Uwe Kloss, wf )
Wapenvliegen Stratiomyidae 036 Gewone wapenvlieg Chloromyia formosa 28 05 2009 1 i Volksbos (Uwe Kloss, wf ) 037 Beris clavipes 03 07 2009 1♀ Volksbos (Uwe Kloss, wf )
Zweefvliegen Syrphidae 038 Wilgengitje Cheilosia grossa 19 03 2009 1♂ Rietputten (Uwe Kloss, wf ) 039 Enkele bandzweefvlieg Epistrophe eligans 10 05 2009 2 i Rietputten (Uwe Kloss, wf ) 040 Snorzweefvlieg Episyrphus balteatus + + 041 Kleine of Kustbijvlieg Eristalis arbustorum/abusiva 10 05 2009 1 i Volksbos (Uwe Kloss, w) 042 Bosbijvlieg Eristalis horticola 10 05 2009 4 i Volksbos (Uwe Kloss, wf ) 043 Hommelbijvlieg Eristalis intricaria 03 07 2009 2 i Volksbos (Uwe Kloss, w) 044 Puntbijvlieg Eristalis nemorum + 045 Kegelbijvlieg Eristalis pertinax + 046 Blinde bij Eristalis tenax + + 047 Gewone pendelvlieg Helophilus pendulus + 048 Citroenpendelvlieg Helophilus trivittatus 19 08 2007 1 i Rietputten (Ted van der Knaap, wf ) 049 Withaarmelkzweefvlieg Leucozona lucorum 2006 050 Wilgenelfje Melangyna lasiophthalma 19 03 2009 1♂ Volksbos (Uwe Kloss, wf ) 051 Bosknikspriet Microdon analis 11 05 2009 1 i Rietputten (Uwe Kloss, wf ) 052 Doodskopzweefvlieg Myathropa florea 18 08 2009 1 i Volksbos (Jan Willem de Jong, wf ) 053 Gewone snuitvlieg Rhingia campestris 02 05 2007 diverse Volksbos en Rietputten 054 Witte halvemaanzweefvlieg Scaeva pyrastri + 055 Grote langlijf Sphaerophoria scripta 03 07 2009 1 i Volksbos (Uwe Kloss, wf ) 056 Menuetzweefvlieg Syritta pipiens + 057 Bessenbandzweefvlieg Syrphus ribesii + + 058 Syrphus sp. 21 09 2009 1 i Rietputten (Uwe Kloss, wf ) 059 Moeraszweefvlieg Tropidia scita 28 05 2009 4 i Volksbos (Uwe Kloss, wf )
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
22 Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 vliegen/muggen (vervolg) 1995 2001 gevonden na 2001, voor het eerst 1996 060 Hommelreus Volucella bombylans +
Dazen Tabanidae 061 een Goudoogdaas Chrysops sp. + 062 Gewone regendaas Haematopota pluvialis + + 063 Paardendaas Tabanus sudeticus 03 08 2007 1 i Rietputten (Ben van As)
Sluipvliegen Tachinidae 064 Tachinidae sp. 24 05 2009 1 i Volksbos (Uwe Kloss, wf )
Boorvliegen Tephritidae 065 Campiglossa misella 03 07 2009 14 i Volksbos (Uwe Kloss, wf ) 066 Euleia cognata 2002 067 Klitboorvlieg Orellia tussilaginis 2006 068 Akkerdistelboorvlieg Xiphosia miliaria +
Langpootmuggen Tipulidae 069 Tipula sp. + +
13 BIJEN/WESPEN (Hymenoptera)
Van deze soortgroep zijn sinds september 1995 de volgende soorten gevonden (i = imago[‘s], w = op www.waarneming.nl , f = met foto[‘s]): (excl. de plantengallen veroorzakende wespen: zie §17 gallen)
1995 2001 gevonden na 2001, voor het eerst 1996 Bijen/hommels Apidae 001 (Witkopdwerg ?)zandbij Andrena sp. (subopaca?) 10 05 2009 1 i Volksbos (Uwe Kloss, w) 002 Honingbij Apis mellifera + 003 Tuinhommel Bombus hortorum 2005 004 Boomhommel Bombus hypnorum + 005 Steenhommel Bombus lapidarius + + 006 Akkerhommel Bombus pascuorum + + 007 Weidehommel Bombus pratorum + + 008 Grote aardhommel Bombus terrestris + +
Goudwespen Chrysididae 009 Chrysis sp. 11 05 2009 1 i Rietputten (Uwe Kloss, wf )
Gewone sluipwespen Ichneumonidae 010 Ichneumonidae sp. 23 09 2007 1 i Rietputten (Ted van der Knaap, wf )
Bladwespen Tenthredinidae 011 Heterarthrus aceris 2002 012 Elzenschijfmineerwesp Heterarthrus vagans + 013 Bramenmineerwesp Metallus pumilus 2005 014 Nematinus sp. 08 06 2009 1 i Rietputten (Uwe Kloss, wf ) 015 Eikenmineerwesp Profenusa pygmaea + 016 Tenthredo mesomela 08 06 2009 1 i Rietputten (Uwe Kloss, wf )
Plooivleugelwespen Vespidae 017 Gewone wesp Vespula vulgaris + +
14 KEVERS (Coleoptera)
Van deze soortgroep zijn sinds september 1995 de volgende soorten gevonden (i = imago[‘s], w = op www.waarneming.nl , f = met foto[‘s]): 1995 2001 gevonden na 2001, voor het eerst 1996 Spitsmuisjes Apionidae 001 Menierode zuringspitsmuis Apion frumentarium 19 08 2007 1 i Rietputten (Ted vander Knaap, wf )
Weekschildkevers Cantharidae 002 Donker soldaatje Cantharis fusca 07 06 2008 1 i Rietputten (Ted vander Knaap, wf ) 003 Cantharis sp. 07 06 2008 1 i Rietputten (Ted vander Knaap, wf ) 004 Rode weekschildkever Rhagonycha fulva + +
Loopkevers Carabidae 005 Gouden loopkever Carabus auratus + + 006 Pterostichus sp. 10 05 2009 1 i Rietputten (Uwe Kloss, wf )
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 23 kevers (vervolg) 1995 2001 gevonden na 2001, voor het eerst 1996 Boktorren Cerambycidae 007 Distelbok Agapanthia villosoviridescens 2003 008 Kleine Wespenboktor Clytus arietis 2005
Bladhaantjes Chrysomelidae 009 Elzenhaantje Agelastica alni + 010 Berkenhaantje Altica aenescens 15 03 2008 1 i Rietputten (Joram de Gans, wf ) 011 Muntschildpadtor Cassida viridis 15 04 2009 2 i Volksbos (Joram de Gans, wf ) 012 een Rietkever Donacia sp. 10 05 2009 1 i Rietputten (Uwe Kloss, wf ) 013 Groen zuringhaantje Gastrophysa viridula 19 08 2007 alle stadia Rietputten (Ted van der Knaap, wf ) 014 Bronzen wilgenhaantje Phyllodecta vitellinae + 015 Rode distelaardvlo Sphaeroderma rubidum 2002
Lieveheersbeestjes Coccinellidae 016 2 stippelig lieveheersbeestje Adalia bipunctata + + 017 7 stippelig lieveheersbeestje Coccinella septempunctata + + 018 11 stippelig lieveheersbeestje Coccinella undecimpunctata + 019 Coccinellidae sp. 21 09 2009 1 larve Rietputten (Uwe Kloss, wf ) 020 Veelkleurig Aziatisch lhb. Harmonia axyridis 2004 021 2 stippelig veelkleurig lhb. Harmonia axyridis f. conspicua 23 05 2008 1 i Volksbos (Ted vander Knaap, wf ) 022 4 stippelig zwart veelkl. lhb. Harmonia axyridis f. spectabilis 19 08 2007 1 i Rietputten (Ted vander Knaap, wf ) 023 Oranjerood veelkleurig lhb. Harmonia axyridis f. succinea 14 06 2008 1 i Volksbos (Ted vander Knaap, wf )
Snuitkevers Curculionidae 024 een Bloesemkever Anthonomus conspersus 04 04 2008 1 i Volksbos (Uwe Kloss, wf ) 025 Elzensnuitkever Cryptorhynchus lapathi 04 05 2008 1 i Volksbos (Uwe Kloss, wf ) 026 Kleine eikelboorder Curculio glandium 10 05 2009 1 i Rietputten (Uwe Kloss, wf ) 027 een Notenboorder Curculio sp. 08 04 2008 1 i Volksbos (Uwe Kloss, wf ) 028 Gevlekte distelsnuitkever Hadroplontus litura 26 09 2008 1 i Volksbos (Uwe Kloss, wf ) 029 Hypera sp. 08 04 2008 1 i Volksbos (Uwe Kloss, wf ) 030 Groene bladsnuitkever Phyllobius pomaceus + 031 Phyllobius sp. 27 04 2009 1 i Volksbos (Uwe Kloss, wf ) 032 een Mineerkever Rhynchaenus testaceus 2002
Kniptorren Elateridae 033 Dennenkniptor Ampedus balteatus 10 05 2009 1 i Rietputten (Uwe Kloss, wf ) 034 Ampedus cf. pomonae/pomorum 11 05 2009 1 i Rietputten (Uwe Kloss, wf ) 035 Elateridae sp. 07 06 2008 1 i Rietputten (Ted vander Knaap, wf )
Watertorren Hydrophilidae 036 Grote spinnende watertor Hydrophilus piceus +
Wolkevers Lagriidae 037 Ruigkever Lagria hirta 18 08 2009 1 i Volksbos (Jan Willem de Jong, wf )
Bastaardweekschilden Malachiidae 038 Anthocomus coccineus 19 08 2007 1 i Rietputten (Ted vander Knaap, wf )
Vuurkevers Pyrochroidae 039 Zwartkopvuurkever Pyrochroa coccinea 2006 040 Roodkopvuurkever Pyrochroa serraticornis 09 05 2007
Bladsprietkevers Scarabaeidae 041 Zwarte veldmestkever Aphodius fossor +
Aaskevers Silphidae 042 Krompootdoodgraver Necrophorus vespillo + + 043 Rimpelige aaskever Thanatophilus sinuatus +
Kortschildkevers Staphylinidae 044 Staphylinidae sp. 03 07 2009 1 i Rietputten (Uwe Kloss, wf )
15 OVERIGE INSECTEN
Sinds september 1995 zijn de volgende soorten gevonden (i = imago[‘s], w = op www.waarneming.nl , f = met foto[‘s]): (excl. de plantengallen veroorzakende insecten: zie §17 gallen)
1995 2001 gevonden na 2001, voor het eerst 1996 Caenidae 001 een Haft/Eendagsvlieg Caenis horaria +
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
24 Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 overige insecten (vervolg) 1995 2001 gevonden na 2001, voor het eerst 1996 Gaasvliegen Chrysopidae 002 Chrysopa carnea + +
Leptoceridae 003 een Kokerjuffer Mystacides longicornis 06 06 2008 1 i Rietputten (Ted vander Knaap, wf )
Schorpioenvliegen Panorpidae 004 Schorpioenvlieg Panorpa communis 2003
Sialidae 005 Elzenvlieg (cf.) Sialis cf. lutaria 18 04 2009 1 i Rietputten (Ted vander Knaap, wf )
16 SPINNEN
De volgende soorten zijn gevonden (i = imago[‘s], w = op www.waarneming.nl , f = met foto[‘s]):
(excl. de plantengallen veroorzakende mijten: zie §17 gallen)
Kruisspinachtigen Araneidae 001 Rietkruisspin Larinioides cornutus 21 09 2009 1 i Rietputten (Uwe Kloss, wf )
Hangmatspinnen Linyphiidae 002 Linyphiidae sp. 21 09 2009 1 i Rietputten (Uwe Kloss, wf )
Philidromidae 003 een Renspin Philodromus sp. 07 06 2008 1 i Volksbos (Ted vander Knaap, wf )
Tetragnathidae 004 een Strekspin Tetragnatha sp. 21 09 2009 7 i Rietputten (Uwe Kloss, wf )
17 GALLEN (Cecidia)
De gallenlijst kan worden uitgebreid met de volgende soorten (waarnemingen Ben van As):
Volledige soortenlijst: zie bijlage.
op waardplant type veroorzaker voor het eerst gevonden
Gewone esdoorn Acer pseudoplatanus 042 Gewone esdoornmijt Aceria pseudoplatani galmijt 14 08 2009 Volksbos
Zwarte els Alnus glutinosa 043 Elzenviltmijt Acalitus brevitarsus galmijt 14 09 2009 Volksbos 044 Grote elzenblaasziekte Taphrina tosquinetii schimmel 03 08 2007 6 Volksbos
Zomereik Quercus robur 045 Gerimpelde meeldraadgalwesp Andricus quadrilineatus galwesp 11 05 2008 >500 op meeldraadkatjes Volksbos 046 Knoppergalwesp Andricus quercuscalisis galwesp 14 08 2009 Volksbos 047 Oestergalwesp Neuroterus anthracinus galwesp 14 08 2009 Volksbos 048 Satijnknoopgalwesp Neuroterus numismalis galwesp 14 08 2009 Volksbos 049 Dwergmeeldraadgalwesp Neuroterus politus galwesp 05 05 2009 >100 op meeldraadkatjes Volksbos 050 Lensgalwesp (quercusb.) Neuroterus quercusbaccarum galwesp 05 05 2009 5 op meeldraadkatjes f.quercusbaccarum Volksbos
Robinia Robinia pseudacacia 051 Robiniagalmug Obolodiplosis robiniae galmug 03 08 2007 9 Volksbos*
Ridderzuring Rumex obtusifolius 052 Zuring rietroest Puccinia phragmitidis schimmel 19 04 2009 op 10 tallen planten Rietputten
Schietwilg Salix alba 053 Schietwilgbladrandmijt Aculus magnirostris galmijt 21 11 2009 5 Volksbos 054 Wilgtopgalmug Rabdophaga terminalis galmug 03 08 2007 5 Volksbos
* Deze soort komt pas sinds eind juni 2007 in Nederland voor (BioNieuws, jaargang 16, 8 september 2007, p.10)!
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 25
18 WEEKDIEREN
De weekdierenlijst kan worden uitgebreid met de volgende soort:
Volledige soortenlijst: zie bijlage. voor het eerst gevonden Unionidae 009 Brede zwanenmossel Anodonta cygnea voorjaar 2007 lege schelpen langs diverse sloten
19 CONCLUSIES
In het inventarisatiegebied is, vanaf september 1995 tot nu toe, het voorkomen van 1506 verschillende soorten organismen vastgesteld (zie onderstaande tabel), enkele vormen, ondersoorten en hybriden meegeteld. Vele soortgroepen zijn nog niet serieus onderzocht. Van de waargenomen soorten zijn er verscheidene (vrij tot zeer) zeldzaam, gevoelig, kwetsbaar of (ernstig) bedreigd en in Nederland en/of internationaal beschermd.
FF: Flora en Faunawet; EHR2,4,5: Europese Habitatrichtlijn Bijlage 2, 4 resp. 5 soortgroep aantal Rode beschermde soorten soorten Lijst FF EHR2 EHR4 EHR5 vaatplanten/wieren 282 21) RL2004 62) mossen 27 korstmossen 9 paddenstoelen/schimmels 296 14 RL2008 zoogdieren 20 13) RL2004 4) 15) 16) vogels 182 48 RL2004 4) (waarvan broedvogels 71 15) amfibieën 5 4) 37) vissen 8 4) 18) libellen 16 29) RL2004 sprinkhanen/krekels 10 wantsen/cicaden/plantenluizen 18 n.v.t. nachtvlinders/micro’s 407 n.v.t. dagvlinders 24 210) RL2004 111) vliegen/muggen 69 n.v.t. bijen/wespen 17 kevers 44 n.v.t. overige insecten 5 spinnen 4 gallen 54 n.v.t. weekdieren 9 totaal 1506 69 1 1 4
1) Wilde kievitsbloem ( Fritillaria meleagris , Bedreigd, BE 10) en Kamgras ( Cynosurus cristatus , Gevoelig, GE 12) 2) Zwanenbloem ( Butomus umbellatus ), Wilde kievitsbloem, Brede wespenorchis ( Epipactis helleborine ), Gewone vogelmelk ( Ornithogalum umbellatum) , Aardaker ( Lathyrus tuberosus ) en Grote kaardebol ( Dipsacus fullonum ), 3) Waterspitsmuis ( Neomys fodiens , Kwetsbaar) 4) Alle inheemse soorten zoogdieren (m.u.v. o.a. Bruine rat en Huismuis), vogels, amfibieën en vissen (m.u.v. soorten in de Visserijwet 1963) zijn beschermd in het kader van de Flora en Faunawet. 5) Gewone dwergvleermuis ( Pipistrellus pipistrellus ) 6) Bunzing ( Mustela putorius ) 7) Meerkikker ( Rana ridibunda ), Bastaardkikker ( R. kl . esculenta ) en Bruine kikker ( Rana temporaria ) 8) Kleine modderkruiper ( Cobitis taenia ) 9) Vroege glazenmaker ( Aeshna isosceles , Kwetsbaar) en Glassnijder ( Brachytron pratense , Kwetsbaar) 10) Koninginnenpage ( Papilio machaon, Gevoelig) en Bruin blauwtje ( Plebeius agestis , Kwetsbaar) 11) Bruin blauwtje
Het aantal in het gebied vastgestelde soorten is gestegen van 1015 op 30 01 2002 via 1062 (25 06 2003), 1104 (31 03 2005) en 1187 (31 03 2007) tot 1506 nu. Dat is natuurlijk deels te danken aan een hogere waarnemingsintensiteit, aan meer soortgroepen. Sommige van de sinds september 1995 waargenomen soorten zijn uiteraard weer uit het gebied verdwenen. Dat neemt niet weg dat de totale biodiversiteit aantoonbaar is gegroeid! Dat wordt bijvoorbeeld geïllustreerd door de broedvogellijst (44 soorten in 2001, 51 in 2002/2003, 64 in 2004, 65 in 2005/2006, 71 nu) en de paddenstoelen/ schimmellijst (88 soorten in 2001; 296 nu!): beide soortgroepen zijn ongeveer even intensief bestudeerd in 2001 als in de laatste jaren. Zelfs voor een leek als ik is het bovendien duidelijk dat bijvoorbeeld het aantal soorten mossen en korstmossen (laatstelijk geïnventariseerd in 2001) intussen behoorlijk is toegenomen. Mogelijk gaat Geertje Pettinga aan deze twee soortgroepen binnenkort aandacht besteden.
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
26 Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010
Het hier beschreven gebied is zonder enige twijfel één van de rijkste en waardevolste natuurgebieden in de regio. De oorzaken daarvan zijn eerder genoemd (zie de voorgaande rapporten). De in de eerdere rapporten verwoordde conclusies blijven onverminderd van kracht. Het gebied is verder waarschijnlijk het best onderzochte natuurgebied in de regio.
20 AANBEVELINGEN
Maassluisse Dijk (beherende instantie: Hoogheemraadschap Delfland) In § 3 hebben wij onze zorg uitgesproken over het lot van de populatie Wilde kievitsbloemen op de noordflank van de Maassluisse Dijk. Deze populatie is uniek in Nederland (en mogelijk in het hele, bijna uitsluitend Noordwest Europese, verspreidingsgebied van deze soort) in die zin dat het hier gaat om een natuurlijk voorkomen op de landzijde van een dijk, terwijl (voor zover ons bekend) overal elders de planten juist buitendijks groeien. In die laatste situatie worden ze gedurende de winterperiode overstroomd met rivierwater, dat kleideeltjes en ander voedsel aanvoert. Mogelijk is er in ons geval dus sprake van een gebrek aan “bemesting”? Ben van As heeft bij de Kievitsbloemen in het door hem beheerde ecologische wijkpark het Holypark in Vlaardingen goede ervaringen opgedaan met het laten liggen van (snel verterend) wilgenblad. Ben’s suggestie is om, i.p.v. zoals nu één keer per jaar (uitdrukkelijk na half juli!) te maaien met afvoer van het maaisel, om het andere jaar nog een tweede keer te maaien (met laten liggen van het maaisel). Dat zou net die lichte toename van de hoeveelheid voedingsstoffen kunnen opleveren die de planten misschien nodig hebben.
Volksbos Lickebaert (beherende instantie: Recreatieschap Midden Delfland) De eerdere aanbevelingen (zie voorgaande rapporten) blijven gelden. De chemische bestrijding van de Reuzenbereklauwen (zie § 2) lijkt heel aardig uitgepakt te hebben, maar moet wellicht herhaald worden.
Rietputten (beherende instantie: Natuurmonumenten) Prioriteit heeft het nat en open houden van het gebied. Het rooien, uittrekken en verwijderen van het spontaan opgeslagen wilgenbroek in de noordelijke helft van Rietput 2 en het ondiep uitgraven van het terrein (winter 2008/2009) had in het broedseizoen 2009 meteen succes (zie § 2, 6.3 en 6.4). Dit soort werk gaat een vervolg krijgen in maart 2010: een prima zaak! Volgens een oekaze van de stadsarcheoloog mag het uitgraven niet dieper dan 0,5 meter onder het maaiveld, maar uiteraard geldt dat voor het oorspronkelijke maaiveld. Aangezien op dit oorspronkelijke maaiveld door opspuitingen in 1989 en 2001 in Rietput 1 en 2 minstens twee meter materiaal is opgebracht, mag het uitgraven in de toekomst best wat dieper. Dan groeit de zaak na werkzaamheden niet binnen de kortste tijd weer dicht.
Graslanden-West (beherende instantie: Natuurmonumenten) Der bedoeling was hier het creëren van bloemrijk grasland en het hoger opzetten van het waterpeil, om moerasvegetaties langs de slootoevers te krijgen. Wanneer komt het daar eens van?
Graslanden-Noord en -Oost (beherende instantie: ??) Ik weet niet bij wie de eigendom / het beheer van deze terreinen berust, of wat de pachtopbrengst is (zo heel veel zal dat voor dit soort marginale graslanden niet zijn). Vanuit natuur en biodiversiteit oogpunt verdient het wellicht aanbeveling om ze als hooiland te gaan gebruiken. Twee keer per jaar maaien (de eerste keer pas na 15 juli), met licht materiaal (messenbalk), of desnoods tractor met dubbel lucht, waarbij telkens het maaisel binnen een week afgevoerd wordt.
Algemeen De bebording (zie § 2) dient zo spoedig mogelijk hersteld te worden!
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 27
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
28 Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010
BIJLAGE: soortenlijsten per soortgroep, sinds september 1995 (voor zover niet opgenomen in de hoofdtekst)
VAATPLANTEN/WIEREN
Rode Lijst 2004: BE 10 (bedreigd), GE 12 (gevoelig); FF = beschermd Flora en faunawet M = uitsluitend op Noordflank Maassluisse Dijk; G = uitsluitend gepoot/geplant; (G) = gepoot/geplant, maar ook zaailingen
VAATPLANTEN 1995 2001 na 2001, 1996 het eerst Addertongfamilie Ophioglossaceae 001 Addertong Ophioglossum vulgatum M + Paardenstaartenfamilie Equisetaceae 002 Holpijp Equisetum fluviatile + + 003 Heermoes Equisetum arvense M + Vlotvarenfamilie Salviniaceae 004 Grote kroosvaren Azolla filiculoides 2004 Adelaarsvarenfamilie Dennstaedtiaceae 005 Adelaarsvaren Pteridium aquilinum 2003 Niervarenfamilie Dryopteridaceae 006 Mannetjesvaren Dryopteris filix-mas 2006 007 Brede stekelvaren Dryopteris dilatata + Dennenfamilie Pinaceae 008 een Zilverspar Abies cf. pinsapo G + 009 Servische spar Picea omorika G + + 010 een Spar Picea cf. orientalis G + 011 Fijnspar Picea abies G + 012 een Den Pinus sp. G 2003 Cipresfamilie Cupressaceae 013 een Dwergcypres Chamaecyparis sp. G 2003 Taxusfamilie Taxaceae 014 een Taxus Taxus cf baccata G 2003 Aronskelkfamilie Araceae 015 Puntkroos Lemna trisulca + + 016 Bultkroos Lemna gibba 2005 017 Dwergkroos Lemna minuta + + 018 Klein kroos Lemna minor + + 019 Veelwortelig kroos Spirodela polyrhiza + + Zwanenbloemfamilie Butomaceae 020 Zwanenbloem Butomus umbellatus FF + + Waterkaardenfamilie Hydrocharitaceae 021 Brede waterpest Elodea canadensis + 022 Smalle waterpest Elodea nuttallii + + Waterweegbreefamilie Alismataceae 023 Pijlkruid Sagittaria sagittifolia + 024 Smalle waterweegbree Alisma gramineum + + 025 Grote waterweegbree Alisma plantago-aquatica + + Fonteinkruidfamilie Potamogetonaceae 026 Schedefonteinkruid Potamogeton pectinatus + 027 Tenger fonteinkruid Potamogeton pusillus + + Leliefamilie Liliaceae 028 Wilde kievitsbloem Fritillaria meleagris BE-10 FF M + + Orchideeënfamilie Orchidaceae 029 Brede wespenorchis Epipactis helleborine FF 2006 Aspergefamilie Asparagaceae 030 Gewone vogelmelk Ornithogalum umbellatum FF 2003 Narcisfamilie Amaryllidaceae 031 een Sneeuwklokje Galanthus cf nivalis 2003 032 Trompetnarcis cultivars Narcissus pseudonarcissus ssp.major G + + Lookfamilie Alliaceae 033 Kraailook Allium vineale M + + Egelskopfamilie Sparganiaceae 034 Grote egelskop Sparganium erectum s.l. + + Lisdoddenfamilie Typhaceae 035 Grote lisdodde Typha latifolia + + Russenfamilie Juncaceae 036 Greppelrus Juncus bufonius + 037 Veldrus Juncus acutiflorus + + 038 Zomprus Juncus articulatus + 039 Zeegroene rus Juncus inflexus + + 040 Pitrus Juncus effusus + + 041 Platte rus Juncus compressus + + 042 Gewone veldbies Luzula campestris M + Cypergrassenfamilie Cyperaceae 043 Gewone waterbies Eleocharis palustris + + 044 Heen Bolboschoenus maritimus + +
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 29
VAATPLANTEN (vervolg) 1995 2001 na 2001, 1996 het eerst
045 Ruige zegge Carex hirta + + 046 Tweerijige zegge Carex disticha + Grassenfamilie Poaceae 047 Rietzwenkgras Festuca arundinacea M + 048 Beemdlangbloem Festuca pratensis + 049 Rood zwenkgras Festuca rubra ssp.commutata + 050 Engels raaigras Lolium perenne + + 051 Italiaans raaigras Lolium multiflorum + 052 Kamgras Cynosurus cristatus GE-12 M + 053 Veldbeemdgras Poa pratensis + 054 Ruw beemdgras Poa trivialis + 055 Straatgras Poa annua + 056 Kropaar Dactylis glomerata + + 057 Watergras Catabrosa aquatica + + 058 Liesgras Glyceria maxima + + 059 Mannagras Glyceria fluitans + + 060 Glanshaver Arrhenatherum elatius + + 061 Ruwe smele Deschampsia cespitosa + + 062 Gestreepte witbol Holcus lanatus + + 063 Gewoon reukgras Anthoxanthum odoratum M + + 064 Rietgras Phalaris arudinacea + + 065 Fioringras Agrostis stolonifera + + 066 Gewoon struisgras Agrostis capillaris + + 067 Duinriet Calamagrostis epigejos + 068 Geknikte vossenstaart Alopecurus geniculatus + + 069 Grote vossenstaart Alopecurus pratensis + + 070 Timoteegras Phleum pratense ssp.pratense + 071 Zachte dravik Bromus hordeaceus ssp.hordeaceus + + 072 IJle dravik Anisantha sterilis + + 073 Kweek Elytrigia repens + + 074 Kruipertje Hordeum murinum + + 075 Riet Phragmites australis + + Hoornbladfamilie Ceratophyllaceae 076 Grof hoornblad Ceratophyllum demersum + + Ranonkelfamilie Ranunculaceae 077 Gewoon speenkruid Ficaria verna ssp.verna + + 078 Blaartrekkende boterbloem Ranunculus sceleratus + + 079 Kruipende boterbloem Ranunculus repens + + 080 Gulden boterbloem Ranunculus auricomus M + + 081 Scherpe boterbloem Ranunculus acris + + 082 Stijve waterranonkel Ranunculus circinatus + + Papaverfamilie Papaveraceae 083 Gewone duivekervel Fumaria officinalis + Plataanfamilie Platanaceae 084 Plataan Platanus hispanica G + + Duizendknoopfamilie Polygonaceae 085 Veenwortel Persicaria amphibia + + 086 Beklierde duizendknoop Persicaria lapathifolia + + 087 Perzikkruid Persicaria maculosa + + 088 Gewoon varkensgras Polygonum aviculare + + 089 Zwaluwtong Fallopia convolvulus + 090 Veldzuring Rumex acetosa + + 091 Krulzuring Rumex crispus + + 092 Waterzuring Rumex hydrolapathum + + 093 Bermzuring Rumex x pratensis + + 094 Ridderzuring Rumex obtusifolius + + 095 Goudzuring Rumex maritimus + Anjerfamilie Caryophyllaceae 096 Vogelmuur Stellaria media + + 097 Akkerhoornbloem Cerastium arvense + 098 Gewone hoornbloem Cerastium fontanum ssp.vulgare + + 099 Avondkoekoeksbloem Silene latifolia ssp.alba + Amarantenfamilie Amaranthaceae 100 Korrelganzenvoet Chenopodium polyspermum + + 101 Rode ganzenvoet Chenopodium rubrum + + 102 Stippelganzenvoet Chenopodium ficifolium + + 103 Melganzenvoet Chenopodium album + 104 Spiesmelde Atriplex prostata + Vederkruidfamilie Haloragaceae 105 Aarvederkruid Myriophyllum spicatum + Ooievaarsbekfamilie Geraniaceae 106 Slipbladige ooievaarsbek Geranium dissectum + + 107 Kleine ooievaarsbek Geranium pusillum + + 108 Zachte ooievaarsbek Geranium molle +
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
30 Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010
VAATPLANTEN (vervolg) 1995 2001 na 2001, 1996 het eerst Teunisbloemfamilie Onagraceae 109 een Teunisbloem Oenothera sp. 2007 110 Wilgenroosje Chamerion angustifolium + 111 Harig wilgenroosje Epilobium hirsutum + + 112 Viltige basterdwederik Epilobium parviflorum + 113 Kantige basterdwederik Epilobium tetragonum + Wilgenfamilie Salicaceae 114 Bittere wilg Salix purpurea + 115 Amandelwilg Salix triandra + + 116 Kraakwilg Salix fragilis + 117 Schietwilg Salix alba + + 118 Schietwilg x Grauwe wilg Salix alba x cinerea + 119 Katwilg Salix viminalis + + 120 Boswilg Salix caprea + + 121 Boswilg x Grauwe wilg Salix x reichardtii + 122 Geoorde wilg Salix aurita + 123 Grauwe wilg Salix cinerea + + 124 Geoorde x Grauwe wilg Salix x multinervis + + 125 Kronkelwilg Salix matsudana ‘Tortuosa’ G + + 126 Canadapopulier Populus x canadensis G + + Vlinderbloemenfamilie Fabaceae 127 Goudenregen Laburnum anagyroides 2007 128 Robinia Robinia pseudoacacia (G) + + 129 Vogelwikke Vicia cracca M + + 130 Heggenwikke Vicia sepium M + + 131 Smalle wikke Vicia sativa ssp.nigra + 132 Voederwikke Vicia sativa ssp.sativa + ook 2007 133 Veldlathyrus Lathyrus pratensis + + 134 Aardaker Lathyrus tuberosus FF 2004 135 Goudgele honingklaver Melilotus altissimus 2007 136 Hopklaver Medicago lupulina + 137 Gevlekte rupsklaver Medicago arabica 2006 138 Kleine klaver Trifolium dubium M + 139 Witte klaver Trifolium repens + + 140 Rode klaver Trifolium pratense + + Rozenfamilie Rosaceae 141 Moerasspirea Filipendula ulmaria + 142 Dauwbraam Rubus caesius 2005 143 Gewone braam Rubus fruticosus s.l. + 144 Egelantier Rosa rubiginosa + + 145 Veelbloemige roos Rosa multiflora G + + 146 Hondsroos Rosa canina (G) + + 147 Zilverschoon Potentilla anserina + + 148 Vijfvingerkruid Potentilla reptans + + 149 Wilde lijsterbes Sorbus aucuparia G + + 150 Amerikaans krentenboompje Amelanchier lamarckii G + + 151 Eenstijlige meidoorn Crataegus monogyna + 152 Twee x Eenstijlige meidoorn Crataegus x media + 153 Gewone vogelkers Prunus padus 2005 Wegedoornfamilie Rhamnaceae 154 Sporkehout Rhamnus frangula G + + Iepenfamilie Ulmaceae 155 Gladde iep Ulmus minor G + Hennepfamilie Cannabaceae 156 Hop Humulus lupulus 2005 157 Hennep Cannabis sativa 2006 Brandnetelfamilie Urticaceae 158 Grote brandnetel Urtica dioica + + Komkommerfamilie Cucurbataceae 159 Heggenrank Bryonia dioica 2005 Napjesdragersfamilie Fagaceae 160 Tamme kastanje Castanea sativa G + + 161 Amerikaanse eik Quercus rubra G + + 162 Zomereik Quercus robur (G) + + Berkenfamilie Betulaceae 163 Ruwe berk Betula pendula G + + 164 Zachte berk Betula pubescens G + 165 Zwarte els Alnus glutinosa G + + 166 Hazelaar Corylus avellana G + + Kruisbloemenfamilie Brassicaceae 167 Gewone raket Sisymbrium officinale + 2005 168 Look zonder look Alliaria petiolata 2009 169 Slanke waterkers Nasturtium microphyllum + + 170 Moeraskers Rorippa palustris + + 171 Springzaadveldkers Cardamine impatiens 2007
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 31
VAATPLANTEN (vervolg) 1995 2001 na 2001, 1996 het eerst
172 Kleine veldkers Cardamine hirsuta + + 173 Bosveldkers Cardamine flexuosa + 174 Pinksterbloem Cardamine pratensis + + 175 Gewoon herderstasje Capsella bursa-pastoris + + 176 Witte krodde Thlaspi arvense + 177 Grove varkenskers Coronopus squamatus + 178 Kleine varkenskers Coronopus didymus + 179 Koolzaad Brassica napus + + 180 Raapzaad Brassica rapa + 181 Herik Sinapis arvensis + + Zeepboomfamilie Sapindaceae 182 Gewone esdoorn Acer pseudoplatanus G + + 183 Noorse esdoorn Acer platanoides G 2008 184 Spaanse aak Acer campestre G + + Kornoeljefamilie Cornaceae 185 Rode kornoelje Cornus sanguinea + Sleutelbloemfamilie Primulaceae 186 Waterpunge Samolus valerandi + + 187 Penningkruid Lysimachia nummularia M + Ruwbladigenfamilie Boraginaceae 188 Gewone smeerwortel Symphytum officinale + + 189 Moerasvergeet mij nietje Myosotis scorpioides + + 190 Akkervergeet mij nietje Myosotis arvensis + + 191 Phacelia Phacelia tanacetifolia + Sterbladigenfamilie Rubiaceae 192 Kleefkruid Galium aparine + + 193 Glad walstro Galium mollugo M + + Nachtschadefamilie Solanaceae 194 Bitterzoet Solanum dulcamara + + 195 Zwarte nachtschade Solanum nigrum ssp.nigrum + + 196 Doornappel Datura stramonium 2006 Windefamilie Convolvulaceae 197 Akkerwinde Convolvulus arvensis M + 198 Haagwinde Convolvulus sepium + Olijffamilie Oleaceae 199 Es Fraxinus excelsior (G) + + 200 Sering Syringa vulgaris G + 201 Wilde liguster Ligustrum vulgare (G) + + Helmkruidfamilie Scrophulariaceae 202 Vlinderstruik Buddleja davidii G + + Lipbloemenfamilie Lamiaceae 203 Blauw glidkruid Scutellaria galericulata 2005 204 Gevlekte dovenetel Lamium maculatum 2003 205 Witte dovenetel Lamium album + + 206 Paarse dovenetel Lamium purpureum + + 207 Moerasandoorn Stachys palustris + + 208 Hondsdraf Glechoma hederacea + + 209 Gewone brunel Prunella vulgaris M + 210 Wolfspoot Lycopus europaeus + 211 Watermunt Mentha aquatica + + Weegbreefamilie Plantaginaceae 212 Stomphoekig sterrenkroos Callitriche obtusangula + + 213 Lidsteng Hippuris vulgaris + + 214 Vingerhoedskruid Digitalis purpurea 2006 215 Grote ereprijs Veronica persica + 216 Schildereprijs Veronica scutellata 2003 217 Rode waterereprijs Veronica catenata + 2005 218 Smalle weegbree Plantago lanceolata + + 219 Grote weegbree Plantago major ssp.major + + Hulstfamilie Aquifoliaceae 220 Hulst Ilex aquifolium 2004 Klimopfamilie Araliaceae 221 Klimop Hedera helix G + Schermbloemenfamilie Apiaceae 222 Fluitenkruid Anthriscus sylvestris + + 223 Pijptorkruid Oenanthe fistulosa + 224 Gewone berenklauw Heracleum sphondylium + + 225 Reuzenberenklauw Heracleum mantegazzianum + + 226 Peen Daucus carota + Muskuskruidfamilie Adoxaceae 227 Gelderse roos Viburnum opulus G + + 228 Gewone vlier Sambucus nigra + + 229 Peterselievlier Sambucus nigra ‘Laciniata’ 2005 Kamperfoeliefamilie Caprifoliaceae
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
32 Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010
VAATPLANTEN (vervolg) 1995 2001 na 2001, 1996 het eerst
230 Veldsla Valerianella locusta + 2005 231 Echte valeriaan Valeriana officinalis + 232 Grote kaardebol Dipsacus fullonum FF + Watergentiaanfamilie Menyanthaceae 233 Watergentiaan Nymphoides peltata + + Composietenfamilie Asteraceae 234 Koninginnekruid Eupatorium cannabinum + + 235 Canadese guldenroede Solidago canadensis 2003 236 Madeliefje Bellis perennis + + 237 Zulte Aster tripolium + 2006 238 Moerasdroogbloem Gnaphalium uliginosum + 239 Heelblaadjes Pulicaria dysenterica + + 240 Zwart tandzaad Bidens frondosa + + 241 Veerdelig tandzaad Bidens tripartita + + 242 Knikkend tandzaad Bidens cernua + + 243 Zonnebloem Helianthus annuus 2006 244 Harig knopkruid Galinsoga quadriradiata + 245 Gewoon duizendblad Achillea millefolium + + 246 Echte kamille Matricaria chamomilla + + 247 Schijfkamille Matricaria discoidea + + 248 Reukeloze kamille Tripleurospermum maritimum + + 249 Gewone margriet Leucanthemum vulgare M + 250 Bijvoet Artemisia vulgaris + + 251 Klein hoefblad Tussilago farfara + + 252 Moerasandijvie Tephroseris palustris 2002 253 Bezemkruiskruid Senecio inaequidens 2006 254 Oostelijk kruiskruid Senecio vernalis + + 255 Klein kruiskruid Senecio vulgaris + + 256 Kleverig kruiskruid Senecio viscosus + + 257 Boskruiskruid Senecio sylvaticus + 258 Oostelijk x Klein kruiskruid Senecio x pseudovernalis + 259 Viltig kruiskruid Jacobaea erucifolia + 2003 260 Waterkruiskruid Jacobaea aquatica + 261 Jakobskruiskruid Jacobaea vulgaris + + 262 Grote klit Arctium lappa + 263 Gewone klit Arctium minus + 264 Kruldistel Carduus crispus + + 265 Speerdistel Cirsium vulgare + + 266 Kale jonker Cirsium palustre + 267 Akkerdistel Cirsium arvense + + 268 Knoopkruid Centaurea jacea M + + 269 Biggenkruid Hypochaeris radicata 2003 270 Vertakte leeuwentand Leontodon autumnalis + + 271 Akkermelkdistel Sonchus arvensis + + 272 Gewone melkdistel Sonchus oleraceus + + 273 Gekroesde melkdistel Sonchus asper + + 274 Kompassla Lactuca serriola + + 275 Muursla Mycelis muralis + 276 Paardenbloem Taraxacum officinale + + 277 Akkerkool Lapsana communis + + 278 Klein streepzaad Crepis cappillaris +
WIEREN 279 Flap Cladophora sp. + + 280 Darmwier Enteromorpha intestinalis + 281 Breekbaar kransblad Chara globularis + 282 Gewoon kransblad (longibr.) Chara vulgaris var. longibracteata +
MOSSEN (2001/2002)
BLADMOSSEN Fissidentaceae 008 Kleismaragdsteeltje Barbula unguiculata 001 Gezoomd vedermos Fissidens bryoides Funariaceae 002 Dwergvedermos Fissidens exilis 009 Gewoon krulmos Funaria hygrometrica 003 Gekromd vedermos Fissidens incurvus 010 Gewoon knikkertjesmos Physcomitrium pyriforme 004 Kleivedermos Fissidens taxifolius Bryaceae Ditrichiaceae 011 Geelkorrelknikmos Bryum barnesii 005 Gewoon purpersteeltje Ceratodon purpureus 012 Grofkorrelknikmos Bryum dichotomum Dicranaceae 013 Fijnkorrelknikmos Bryum gemmiferum 006 Gewoon pluisjesmos Dicranella heteromalla 014 Roestknolknikmos Bryum microerythrocarpum Pottiaceae 015 Gedraaid knikmos Bryum capillare 007 Gewoon kleimos Tortula truncata 016 Zodeknikmos Bryum caespiticium
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 33
BLADMOSSEN (vervolg) Mniaceae 022 Gewoon pluisdraadmos Amblystegium serpens 017 Rondbladig boogsterrenmos Plagiomnium affine Brachytheciaceae 018 Gerimpeld boogsterrenmos Plagiomnium undulatum 023 Fijn laddermos Kindbergia praelonga Orthotrichaceae 024 Boomsnavelmos Rhynchostegium confertum 019 Grijze haarmuts Orthotrichum diaphanum 025 Gewoon dikkopmos Brachythecium rutabulum Amblystegiaceae Hypnaceae 020 Gewoon puntmos Calliergonella cuspidata 026 Gewoon haakmos Rhytidiadelphus squarrosus 021 Beekmos Leptodictyum riparium
LEVERMOSSEN Geocalycaceae 027 Gedrongen kantmos Lophocolea heterophylla
KORSTMOSSEN (2001/2002)
001 Vliegenstrontjesmos Buellia punctata 006 Kapjesvingermos Physcia adscendens 002 Kleine geelkorst Candelariella aurella 007 Heksenvingermos Physcia tenella 003 Kalkschotelkorst Lecanora albescens 008 Zwart op wit korst Verrucaria muralis 004 Groene schotelkorst Lecanora conizaeoides 009 Groot dooiermos Xanthoria parietina 005 Kleine schotelkorst Lecanora hageni
PADDENSTOELEN/SCHIMMELS zie § 4.1
ZOOGDIEREN
Alle inheemse soorten (m.u.v. o.a. Bruine rat en Huismuis) beschermd Flora en faunawet Rode Lijst 2004: KW (kwetsbaar); EHR4,5: Europese Habitatrichtlijn Bijlage 4 resp. 5
1995 1996 2001 na 2002, 1996 2000 2002 het eerst Egels Erinaceidae 001 Egel Erinaceus europaeus + + Spitsmuizen Soricidae 002 Bosspitsmuis Sorex araneus s.l. + + + 003 Waterspitsmuis Neomys fodiens KW 2008 004 Huisspitsmuis Crocidura russula + ook va. 2007 Mollen Talpidae 005 Mol Talpa europaea + + + Gladneusvleermuizen Vespertilionidae 006 Gewone dwergvleermuis Pipistrellus pipistrellus EHR4 + Hazen en konijnen Leporidae 007 Konijn Oryctolagus cuniculus + + + 008 Haas Lepus europaeus + + + Woelmuizen Microtidae 009 Woelrat (Noordel. waterrat) Arvicola terrestris terrestris + 010 Veldmuis Microtus arvalis + + 011 Muskusrat Ondatra zibethicus + Muizen en ratten Muridae 012 Dwergmuis Micromys minutus 2003 013 Bosmuis Apodemus sylvaticus + 014 Bruine rat Rattus norvegicus + + 015 Huismuis Mus musculus 2003 Marters Mustelidae 016 Hermelijn Mustela erminea + 017 Wezel Mustela nivalis + ook va. 2003 018 Bunzing, Fret of hybride Mustela putorius, M. putorius furo of hybr. EHR5 + + Honden Canidae 019 Vos Vulpes vulpes + + + Herten Cervidae 020 Ree Capreolus capreolus + + +
VOGELS
Rode Lijst 2004: GE (gevoelig), KW (kwetsbaar), BE (bedreigd), EB (ernstig bedreigd), VN (verdwenen broedvogel) Alle inheemse soorten beschermd Flora en faunawet Laatste kolom: B = broedvogel/broedpoging, o = uitsluitend overvliegend (niet terreingebonden)
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
34 Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010
Rode 1995 1996 2001 na 2001/2002, Lijst 1996 2000 2002 het eerst Futen Podicipitidae 001 Dodaars Tachybaptus ruficollis + B 002 Fuut Podiceps cristatus 2004 B 003 Geoorde Fuut Podiceps nigricollis 2005 B Aalscholvers Phalacrocoracidae 004 Aalscholver Phalacrocorax carbo sinensis + + Reigers Ardeidae 005 Roerdomp Botaurus stellaris BE + B 006 Woudaap Ixobrychus minutus EB 2007 B 007 Koereiger Bubulcus ibis + 008 Kleine Zilverreiger Egretta garzetta GE 2002 009 Grote Zilverreiger Casmerodius albus GE 2002 010 Blauwe Reiger Ardea cinerea + + 011 Purperreiger Ardea purpurea BE + + Ooievaars Ciconiidae 012 Ooievaar Ciconia ciconia + + Ibissen Threskiornithidae 013 Lepelaar Platalea leucorodia + + + 014 Heilige Ibis Threskiornis aethiopicus 2007 o Eenden, ganzen, zwanen Anatidae 015 Knobbelzwaan Cygnus olor + + B 016 Kleine Zwaan Cygnus bewickii + o 017 Wilde Zwaan Cygnus cygnus 2005 o 018 Toendrarietgans Anser serrirostris + 019 Kleine Rietgans Anser brachyrhynchus + + + 020 Kolgans Anser albifrons + + + 021 Grauwe Gans Anser anser + + B 022 Sneeuwgans (witte vorm) Anser caerulescens 2008 o 023 Keizergans Chen canagica 2009 024 Indische Gans Anser indicus 2003 025 Grote Canadese Gans Branta canadensis + + B 026 Brandgans Branta leucopsis + + 027 Nijlgans Alopochen aegyptiacus + + + B 028 Casarca Tadorna ferruginea 2004 o 029 Bergeend Tadorna tadorna + + B 030 Smient Anas penelope + + 031 Krakeend Anas strepera + + + B 032 Wintertaling Anas crecca KW + + B 033 Wilde Eend Anas platyrhynchos + + B 034 Pijlstaart Anas acuta BE + 035 Zomertaling Anas querquedula KW + B 036 Slobeend Anas clypeata KW + + B 037 Tafeleend Aythya ferina + B 038 Kuifeend Aythya fuligula + + B 039 Brilduiker Bucephala clangula 2008 040 Nonnetje Mergellus albellus + 041 Grote Zaagbek Mergus merganser + 2002 o 042 Rosse Stekelstaart Oxyura jamaicensis 2004 B Sperwers Accipitridae 043 Wespendief Pernis apivorus + + + 044 Zwarte Wouw Milvus migrans 2009 o 045 Rode Wouw Milvus milvus + 2005 046 Bruine Kiekendief Circus aeruginosus + + + B 047 Blauwe Kiekendief Circus cyaneus GE + + + 048 Havik Accipiter gentilis + 049 Sperwer Accipiter nisus + + + B 050 Buizerd Buteo buteo + + + B Visarenden Pandionidae 051 Visarend Pandion haliaetus + Valken Falconidae 052 Torenvalk Falco tinnunculus + + + B 053 Smelleken Falco columbarius 2005 054 Boomvalk Falco subbuteo KW + + + 055 Slechtvalk Falco peregrinus GE + Fazanten Phasianidae 056 Fazant Phasianus colchicus + + + B Rallen Rallidae 057 Waterral Rallus aquaticus + + B 058 Porseleinhoen Porzana porzana KW + 059 Waterhoen Gallinula chloropus + + B 060 Meerkoet Fulica atra + + B Scholeksters Haematopodidae 061 Scholekster Haematopus ostralegus + + B
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 35
VOGELS (vervolg) Rode 1995 1996 2001 na 2001/2002, Lijst 1996 2000 2002 het eerst Kluten Recurvirostridae 062 Kluut Recurvirostra avosetta + + B Plevieren Charadriidae 063 Kleine Plevier Charadrius dubius + B 064 Bontbekplevier Charadrius hiaticula KW + 065 Goudplevier Pluvialis apricaria VN + + o 066 Kievit Vanellus vanellus + + + B Steltlopers Scolopacidae 067 Kemphaan Philomachus pugnax EB + 068 Bokje Lymnocryptes minimus + 069 Watersnip Gallinago gallinago BE + + 070 Houtsnip Scolopax rusticola + + + 071 Grutto Limosa limosa GE + + + B 072 Regenwulp Numenius phaeopus + + 073 Wulp Numenius arquata + + 074 Zwarte Ruiter Tringa erythropus 2002 075 Tureluur Tringa totanus GE + + + B 076 Groenpootruiter Tringa nebularia + + + 077 Witgat Tringa ochropus + + + 078 Bosruiter Tringa glareola + 079 Oeverloper Actitis hypoleucos GE + Meeuwen, sterns Lariidae 080 Zwartkopmeeuw Larus melanocephalus 2002 081 Kokmeeuw Larus ridibundus + + 082 Stormmeeuw Larus canus + + 083 Kleine Mantelmeeuw Larus fuscus graellsii/intermedius + + 084 Zilvermeeuw Larus argentatus + + 085 Grote Mantelmeeuw Larus marinus GE + + 086 Grote Stern Sterna sandvicensis BE + + o 087 Visdief Sterna hirundo KW + + Duiven Columbidae 088 Holenduif Columba oenas + + B 089 Houtduif Columba palumbus + + B 090 Turkse Tortel Streptopelia decaocto + + B 091 Zomertortel Streptopelia turtur KW + + + B Papegaaien Psittacidae 092 Valkparkiet Nymphicus hollandicus 2007 093 Halsbandparkiet Psittacula krameri 2005 Koekoeken Cuculidae 094 Koekoek Cuculus canorus KW + + + ‘B’ Kerkuilen Tytonidae 095 Kerkuil Tyto alba KW 2003 B Uilen Strigidae 096 Bosuil Strix aluco 2009 097 Ransuil Asio otus KW + + + B 098 Velduil Asio flammeus EB + 2005 Gierzwaluwen Apodidae 099 Gierzwaluw Apus apus + + IJsvogels Alcedinidae 100 IJsvogel Alcedo atthis + Spechten Picidae 101 Groene Specht Picus viridis KW + + + 102 Grote Bonte Specht Dendrocopos major + + B Leeuweriken Alaudidae 103 Boomleeuwerik Lullula arborea 2004 o 104 Veldleeuwerik Alauda arvensis GE + + B Zwaluwen Hirundinidae 105 Oeverzwaluw Riparia riparia + + 106 Boerenzwaluw Hirundo rustica GE + + B 107 Huiszwaluw Delichon urbica GE + + Piepers, kwikstaarten Motacillidae 108 Boompieper Anthus trivialis + + + 109 Graspieper Anthus pratensis GE + + B 110 Waterpieper Anthus spinoletta + 111 Gele Kwikstaart Motacilla flava GE + + + 112 Grote Gele Kwikstaart Motacilla cinerea + + 2003 113 Witte Kwikstaart Motacilla alba + + B Winterkoningen Troglodytidae 114 Winterkoning Troglodytes troglodytes + + B Heggenmussen Prunellidae 115 Heggenmus Prunella modularis + + B lijsterachtigen p.p. Saxicolidae 116 Roodborst Erithacus rubecula + + B 117 Nachtegaal Luscinia megarhynchos KW 2004 B 118 (Witster )blauwborst Luscinia svecica cyanecula + + + B
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
36 Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010
VOGELS (vervolg) Rode 1995 1996 2001 na 2001/2002, Lijst 1996 2000 2002 het eerst
119 Zwarte Roodstaart Phoenicurus ochruros + 2004 120 Gekraagde Roodstaart Phoenicurus phoenicurus + 121 Paap Saxicola rubetra BE + + 122 Roodborsttapuit Saxicola torquata rubicola + + 123 Tapuit Oenanthe oenanthe BE + + Lijsters Turdidae 124 Beflijster Turdus torquatus + 2004 125 Merel Turdus merula + + B 126 Kramsvogel Turdus pilaris GE + + 127 Zanglijster Turdus philomelos + + B 128 Koperwiek Turdus iliacus + + 129 Grote Lijster Turdus viscivorus + + Zangers Sylviidae 130 Cetti’s zanger Cettia cetti 2007 131 Sprinkhaanzanger Locustella naevia + + + B 132 Snor Locustella luscinioides KW + 2003 B 133 Rietzanger Acrocephalus schoenobaenus + + B 134 Bosrietzanger Acrocephalus palustris + + + B 135 Kleine Karekiet Acrocephalus scirpaceus + + B 136 Grote Karekiet Acrocephalus arundinaceus BE 2002 137 Spotvogel Hippolais icterina GE + + 138 Braamsluiper Sylvia curruca + 2004 B 139 Grasmus Sylvia communis + + + B 140 Tuinfluiter Sylvia borin + + + B 141 Zwartkop Sylvia atricapilla + + B 142 Fluiter Phylloscopus sibilatrix + 143 Tjiftjaf Phylloscopus collybita + + + B 144 Fitis Phylloscopus trochilus + + + B 145 Baardman Panurus biarmicus + B Goudhanen Regulidae 146 Goudhaan Regulus regulus + 147 Vuurgoudhaan Regulus ignicapilla 2003 Vliegenvangers Muscicapidae 148 Grauwe Vliegenvanger Muscicapa striata GE + 149 Bonte Vliegenvanger Fidecula hypoleuca + Buidelmezen Remizidae 150 Buidelmees Remiz pendulinus 2005 Staartmezen Aegithalidae 151 Staartmees Aegithalos caudatus europaeus + + B Mezen Paridae 152 Matkop Parus montanus GE 2005 153 Zwarte Mees Parus ater + + 154 Pimpelmees Parus caeruleus + + B 155 Koolmees Parus major + + B Boomkruipers Certhidae 156 Boomkruiper Certhia brachydactyla + B Wielewalen Oriolidae 157 Wielewaal Oriolus oriolus KW + + B? Kraaien Corvidae 158 Gaai Garrulus glandarius + + B 159 Ekster Pica pica + + B 160 Kauw Corvus monedula spermologus + + B 161 Roek Corvus frugilegus + 162 Zwarte Kraai Corvus corone + + B Spreeuwen Sturnidae 163 Spreeuw Sturnus vulgaris + + B Mussen Passeridae 164 Huismus Passer domesticus GE + + B 165 Ringmus Passer montanus GE + + Vinken Fringillidae 166 Vink Fringilla coelebs + + B 167 Keep Fringilla montifringilla + + 168 Europese Kanarie Serinus serinus 2004 o 169 Groenling Chloris chloris + + + B 170 Putter Carduelis carduelis + + B 171 Sijs Carduelis spinus + + 172 Kneu Carduelis cannabina KW + + + B 173 een Barmsijs Carduelis flammea/cabaret + Grote Barmsijs Carduelis flammea + 174 Kruisbek Loxia curvirostra 2004 o 175 Goudvink Pyrrhula pyrrhula pyrrhula 2003 176 “Trompetgoudvink” Pyrrhula pyrrhula ssp. 2005 177 Appelvink Coccothraustes coccothraustes + B?
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 37
VOGELS (vervolg) Rode 1995 1996 2001 na 2001/2002, Lijst 1996 2000 2002 het eerst Gorzen Emberizidae 178 IJsgors Calcarius lapponicus 2006 o 179 Geelgors Emberiza citrinella 2002 180 Ortolaan Emberiza hortulana EB 2003 181 Rietgors Emberiza schoeniclus + + + B Troepialen Icteridae 182 Geelkaptroepiaal Agelaius icterocephalus 2007
AMFIBIEEN
Alle inheemse soorten beschermd Flora en faunawet; EHR5: Europese Habitatrichtlijn Bijlage 5
1995 1998 2001 na 2002, 1996 2002 het eerst Padden Bufonidae 001 Gewone pad Bufo bufo + + + Kikkers Ranidae 002 Bruine kikker Rana temporaria EHR5 + + + 003 Meerkikker Rana ridibunda EHR5 + + 004 Bastaardkikker Rana kl. esculenta EHR5 + + Salamanders Salamandridae 005 Kleine watersalamander Triturus vulgaris 2003
VISSEN
Alle inheemse soorten (m.u.v. soorten in Visserijwet 1963) beschermd Flora en faunawet. EHR2: Europese Habitatrichtlijn Bijlage 2 1995 2001 na 2001, 1996 het eerst Snoeken Esocidae 001 Snoek Esox lucius 2004 Karpers Cyprinidae 002 Blankvoorn Rutilus rutilus 2003 003 Riet of Ruisvoorn Scardinius erythrophthalmus 2003 004 (Schub )karper Cyprinus carpio 2003 005 Zeelt Tinca tinca 2004 Modderkruipers Cobitidae 006 Kleine modderkruiper Cobitis taenia EHR2 2003 Stekelbaarzen Gasterosteidae 007 Tiendoornige stekelbaars Pungitius pungitius + + Baarzen Percidae 008 Baars Perca fluviatilis 2004
LIBELLEN ( Odonata )
Rode Lijst 2004: KW (kwetsbaar) 1995 2001 na 2001, 1996 het eerst Pantserjuffers Lestidae 001 Houtpantserjuffer Lestes viridis + + Waterjuffers Coenagrionidae 002 Variabele waterjuffer Coenagrion pulchellum + 003 Watersnuffel Enallagma cyathigerum 2008 004 Lantaarntje Ischnura elegans + + 005 Kleine roodoogjuffer Erythromma viridulum 2007 Glazenmakers Aeshnidae 006 Vroege glazenmaker Aeshna isosceles KW 2003 007 Paardenbijter Aeshna mixta + + 008 Grote keizerlibel Anax imperator + + 009 Glassnijder Brachytron pratense KW 2004 Korenbouten Libellulidae 010 Platbuik Libellula depressa + 011 Viervlek Libellula quadrimaculata 2003 012 Gewone oeverlibel Orthetrum cancellatum + + 013 Zwarte heidelibel Sympetrum danae + + 014 Bloedrode heidelibel Sympetrum sanguineum + + 015 Steenrode heidelibel Sympetrum vulgatum + + 016 Bruinrode heidelibel Sympetrum striolatum + +
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
38 Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010
SPRINKHANEN/KREKELS ( Orthoptera ) 1996 1997 2001 na 2001, het eerst Veldsprinkhanen Acrididae 001 Bruine sprinkhaan/Tandradje Chorthippus brunneus + 002 Krasser Chorthippus parallelus 2007 003 Kustsprinkhaan Chorthippus albomarginatus + + 004 Ratelaar Chorthippus biguttulus 2006 Doornsprinkhanen Tetrigidae 005 Zeggedoorntje Tetrix subulata 2009 006 Zanddoorntje Tetrix ceperoi 2005 Sabelsprinkhanen Tettigoniidae 007 Struiksprinkhaan Leptophyes punctatissima 2009 008 Gewoon spitskopje/Rietsprinkhaan Conocephalus dorsalis + + + 009 Grote groene sabelsprinkhaan Tettigonia viridissima + + + Krekels Gryllidae 010 Huiskrekel Acheta domesticus +
WANTSEN/CICADEN/PLANTENLUIZEN (Hemiptera) zie § 9
NACHTVLINDERS/MICRO’S ( Lepidoptera p.p. ) ei = eieren; m = bladmijn(en); r = rups(en); k = koker; z = zak(ken); indien geen notering achter aantal: imago(‘s)
totaal na 2001, 1997 1998 1999 2000 2001 t/m 2001 het eerst Purpermotten Eriocraniidae 001 Eikenpurpermot Dyseriocrania subpurpurella 3 m 3 Wortelboorders Hepialidae 002 Oranje wortelboorder Triodia sylvina 12 1 3 1 4 21 003 Slawortelboorder Korscheltellus lupulinus 4 1 4 2 11 004 Hopwortelboorder Hepialus humuli 1 1 Dwergmineermotten Nepticulidae 005 Bladrand berkenmineermot Stigmella sakhalinella 1m 1 006 Witkraagelzenmineermot Stigmella glutinosae 6m 2m 1m 9 007 Slanke mineermot Stigmella microtheriella 3m 3m 6 008 Esdoornmineermot Stigmella aceris 2009 009 Bruine rozenmineermot Stigmella anomalella 7m 1m 8 010 Iepenmineermot Stigmella ulmivora 2006 6m 011 Boswilgmineermot Stigmella salicis 2m 20m 8m 30 012 Gewone wilgenmineermot Stigmella obliquella 1m 1 013 Populierenmineermot Stigmella trimaculella (1m 1996) 1 014 Iepenbladrandmineermot Stigmella lemniscella 2002 015 Groene berkenmineermot Stigmella continuella 2002 016 Braammineermot Stigmella aurella 2004 1m 017 Sierlijke braammineermot Stigmella splendidissimella 2003 7m 018 Meidoornhoekmineermot Stigmella perpygmaeella 2002 019 Bruine esdoornmineermot Stigmella speciosa 10m 2m 12 020 Boogjes eikenmineermot Stigmella basiguttella 2m 3m 5 021 Variabele eikenmineermot Stigmella ruficapitella 1m 1 022 Bruine eikenmineermot Stigmella samiatella 7m 7 023 Gewone eikenmineermot Stigmella roborella 2m 2 024 Akenvruchtmineermot Ectoedemia louisella 2009 025 Wilgennerfmineermot Ectoedemia intimella 2004 10m 026 Abelenbladsteelmineermot Ectoedemia turbidella 2009 027 Gewone eikenblaasmijnmot Ectoedemia albifasciella 1m 2m 3 028 Gespleten eikenblaasmijnmot Ectoedemia subbimaculella 1m 1 029 Zwartkopblaasmijnmot Ectoedemia atricollis 4m 4 030 Ronde berkenblaasmijnmot Ectoedemia occultella 2m 2 Zilvervlekmotten Heliozelidae 031 Elzenzilvervlekmot Heliozela resplendella 1m 1m 2m 4 Vlekmijnmotten Tischeriidae 032 Gewone eikenvlekmot Tischeria ekebladella 5m 4m 9 033 Gele bramenvlekmot Coptotriche marginea 2003 7m Echte motten Tineidae 034 Gewone pelsmot Tinea pellionella 1 1 035 Witvlekkijkgaatje Monopis weaverella 1 1 2 Zakdragers Psychidae 036 Hoornzakdrager Luffia lapidella 2005 3z 037 Gewone zakdrager Psyche casta 2005 Ooglapmotten Bucculatricidae 038 Vuilboomooglapmot Bucculatrix frangutella 3m 3
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 39
NACHTVLINDERS/MICRO’S (vervolg) totaal na 2001, 1997 1998 1999 2000 2001 t/m 2001 het eerst
039 Eikenooglapmot Bucculatrix ulmella 1m 1 Mineermotten Gracillariidae 040 Bruine elzensteltmot Caloptilia elongella 2005 1m 041 Donkere esdoornsteltmot Caloptilia rufipennella 2m 2 042 Bonte esdoornsteltmot Caloptilia hemidactylella 2009 043 Wilgensteltmot Caloptilia stigmatella 2006 1m 044 Seringensteltmot Gracillaria syringella 1m 1 045 Meidoornzebramot Parornix anglicella 2002 046 Berkenzebramot Parornix betulae 10m 5m 15 047 Gewone zebramot Parornix devoniella 2m 4m 6 048 Witte eikenvouwmot Phyllonorycter harrisella 1m 1 049 Gewone eikenvouwmot Phyllonorycter quercifoliella 2m 2 050 Veelvraatvouwmot Phyllonorycter messaniella 3m 2m 5 051 Plataanvouwmot Phyllonorycter platani 7m 2m 9 052 Meidoornvouwmot Phyllonorycter oxyacanthae 2002 053 Lijsterbesvouwmot Phyllonorycter sorbi 3m 2m 5 054 Witstreepwilgenvouwmot Phyllonorycter salictella 1m 1 055 Wilgenvouwmot Phyllonorycter salicicolella 1m 7m 8 056 Hazelaarblaasmijnmot Phyllonorycter coryli 2005 16m 057 Gewone elzenvouwmot Phyllonorycter rajella 19m 2m 20m 41 058 Fraaie iepenvouwmot Phyllonorycter schreberella 2006 2m 059 Berkenvouwmot Phyllonorycter ulmifoliella 22m 5m 27 060 Elzenblaasmijnmot Phyllonorycter stettinensis 1m 2m 2m 5 061 Oranje elzenvouwmot Phyllonorycter froelichiella 1m 5m 4m 10 062 Hazelaarvouwmot Phyllonorycter nicellii 2005 2m 063 Goudrugelzenvouwmot Phyllonorycter klemannella 15m 3m 2m 20 064 Spaanse aakvouwmot Phyllonorycter acerifoliella 1m 6m 7 065 Gewone esdoornvouwmot Phyllonorycter geniculella 1m 1 066 Acaciavouwmot Phyllonorycter robiniella 1m 1 067 Wilgenslakkenspoormot Phyllocnistis saligna 5m 1m 6 068 Eenstipslakkenspoormot Phyllocnistis unipunctella (25m 1996) 25 Spinselmotten Yponomeutidae 069 Vogelkersstippelmot Yponomeuta evonymella 14 17 19 29 79 070 Meidoornstippelmot Yponomeuta padella 2 5 7 071 Kardinaalsmutsstippelmot Yponomeuta cagnagella 1 1 2 2 6 072 Grootvlekstippelmot Yponomeuta plumbella 1 1 073 Berkenpedaalmot Argyresthia goedartella 5 5 074 Kersenpedaalmot Argyresthia pruniella 2 2 Spitskopmotten Ypsolophidae 075 Gelijnde spitskopmot Ypsolopha scabrella 1 1 Springmotten Plutellidae 076 Koolmotje Plutella xylostella 103 7 6 4 4 124 077 Bitterzoetmot Acrolepia autumnitella 2007 Parelmotten Glyphipterigidae 078 Rietstreepmot Orthotelia sparganella 1 1 079 Kleine parelmot Glyphipterix simpliciella 16 16 Venstermineermotten Bedelliidae 080 Potloodmot Bedellia somnulentella 2005 7m Sneeuwmotten Lyonetiidae 081 Hangmatmot Lyonetia clerkella 16m 6m 22 Sikkelmotten Oecophoridae 082 Gewone kaartmot Agonopterix heracliana 3 3 083 Zwartvlekkaartmot Agonopterix propinquella 1 1 084 Distelkaartmot Agonopterix subpropinquella 1 1 085 Bleke kaartmot Agonopterix arenella 1 1 086 Witstipplatlijfje Depressaria radiella 3 2 3 8 087 Kleine zwartwitmot Ethmia quadrillella 2 1 2 5 088 Grote zwartwitmot Ethmia bipunctella 1 1 089 Witkopmot Endrosis sarcitrella 2 2 090 Bruine huismot Hofmannophila pseudospretella 1 1 091 Bruine molmboorder Harpella forficella 2 2 Grasmineermotten Elachistidae 092 Zilveren grasmineermot Elachista canapennella 10 10 093 Grijsgevlekte grasmineermot Elachista maculiserusella 8 1 4 10 8 31 094 Witte grasmineermot Elachista argentella 1 1 Kokermotten Coleophoridae 095 Donkere eikenkokermot Coleophora flavipennella 2002 096 Bruingrijze kokermot Coleophora serratella 2009 097 Geelkopprunuskokermot Coleophora spinella 1 1 098 Metaalkokermot Coleophora alcyonipennella 1 1 2 099 Blaasjes pistoolkokermot Coleophora kuehnella 2002 100 Distelkokermot Coleophora peribenanderi 2003 1k+r Wilgenroosjesmotten Momphidae 101 Tweekleurige wilgenroosjesmot Mompha raschkiella 2003 ±20m
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
40 Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010
NACHTVLINDERS/MICRO’S (vervolg) totaal na 2001, 1997 1998 1999 2000 2001 t/m 2001 het eerst
102 Gele wilgenroosjesmot Mompha ochraceella 5 1 6 103 Wilgenroosjesgalmot Mompha sturnipenella 2009 104 Gewone wilgenroosjesmot Mompha epilobiella 5 9 16 30 Prachtmotten Cosmopterigidae 105 Lisdoddeveertje Limnaecia phragmitella 2 1 3 Palpmotten Gelechiidae 106 Klitpalpmot Metzneria lappella 2008 107 Gestreepte boegsprietmot Monochroa palustrellus 2 4 6 108 Duizendknoopboegsprietmot Monochroa hornigi 1 1 109 Loodgrijze haakpalpmot Gelechia turpella 2 2 110 Distelzandvleugeltje Scrobipalpa acuminatella 2002 111 Meldezandvleugeltje Scrobipalpa obsoletella 1 1 Wespvlinders Sesiidae 112 Hoornaarvlinder Sesia apiformis 2008 113 Wilgenwespvlinder Synanthedon formicaeformis 2 2 Houtboorders Cossidae 114 Wilgenhoutrups Cossus cossus 2008 Bladrollers Tortricidae 115 Muntbladroller Phalonidia manniana 2 2 116 Klaverbladroller Agapeta hamana 49 4 15 6 1 75 117 Gewoon smalsnuitje Eupoecilia angustana 1 1 118 Donker c smalsnuitje Aethes rubigana 2 2 119 Kamillebladroller Cochylidia implicitana 1 1 120 Vroege dwergbladroller Cochylis nana 2005 121 Gouden boogbladroller Acleris bergmanniana 1 1 122 Kleine boogbladroller Acleris forsskaleana 1 2 2 5 123 Okergele driehoekbladroller Acleris comariana 2 2 124 Gehoekte boogbladroller Acleris rhombana 1 2 3 125 Witschouderbladroller Acleris variegana 1 2 3 126 Kameleonbladroller Acleris hastiana 1 1 1 3 127 Gehakkelde bladroller Acleris emargana 1 1 2 128 Fijne spikkelbladroller Cnephasia asseclana 1 1 129 Prinsesbladroller Periclepsis cinctana 1 1 130 Grote appelbladroller Archips podana 1 1 131 Bruinbandbladroller Argyrotaenia ljungiana 1 1 132 Kersenbladroller Pandemis cerasana 10 4 14 133 Leverkleurige bladroller Pandemis heparana 1 3 44 16 9 73 134 Koolbladroller Clepsis spectrana 8 8 5 10 31 135 Stipjesbladroller Lozotaeniodes formosana 1 1 136 Gewone biesbladroller Bactra lancealana 1 1 2 4 137 Getekende biesbladroller Bactra furfurana 1 1 2 138 Zeebiesbladroller Bactra robustana 1 1 2 139 Paardenkopbladroller Endothenia quadrimaculana 4 2 4 10 140 Pruimwitvlakbladroller Hedya pruniana 1 1 141 Gewone witvlakbladroller Hedya nubiferana 1 1 142 Bruine marmerbladroller Apotomis lineana 1 1 143 Berkenmarmerbladroller Apotomis betuletana 2 3 4 1 6 16 144 Brandnetelbladroller Celypha lacunana 3 4 10 11 8 36 145 Oranjegele lijnbladroller Celypha cespitana 1 1 146 Slangenkruidbladroller Lobesia abscisana 6 13 1 20 147 Grijze haakbladroller Ancylis geminana 1 4 5 148 Lichte haakbladroller Ancylis diminutana 1 1 149 Dwarsstreep haakbladroller Ancylis achatana 1 1 150 Fijngestreepte haakbladroller Ancylis apicella 1 1 151 Grauwe oogbladroller Epinotia sordidana 1 1 152 Gageloogbladroller Epinotia caprana 1 5 6 153 Oranje oogbladroller Epinotia abbreviana 2 1 3 154 Gemarmerde oogbladroller Epinotia ramella 2 1 8 11 155 Elzenoogbladroller Epinotia immundana 1 1 156 Variabele oogbladroller Epinotia nisella 1 1 157 Tweestreepoogbladroller Epinotia granitana 1 1 158 Grootkopbladroller Zeiraphera isertana 1 1 159 Populierenbladroller Gypsonoma aceriana 1 1 160 Rozenhermelijnbladroller Notocelia rosaecolana 3 1 4 161 Scherpe hermelijnbladroller Notocelia roborana 1 1 162 Hoefijzermot Epiblema foenella 1 1 3 5 163 Distelzadelmot Epiblema scutulana 1 1 164 Distelknoopvlekje Eucosma cana 2 1 28 6 25 62 165 IJsmot Eucosma campoliliana 10 2 4 16 166 Gewone spiegelmot Cydia splendana 1 1 167 Beukenspiegelmot Cydia fagiglandana 2009 168 Fruitmot Cydia pomonella 1 1 Glittermotten Choreutidae 169 Brandnetelmot Anthophila fabriciana 2005
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 41
NACHTVLINDERS/MICRO’S (vervolg) totaal na 2001, 1997 1998 1999 2000 2001 t/m 2001 het eerst Vedermotten Pterophoridae 170 Hoefbladvedermot Platyptilia gonodactyla 21 2 5 10 3 41 171 Sneeuwwitte vedermot Pterophorus pentadactyla 1 2 1 4 172 Windevedermot Emmelina monodactyla 1 1 173 Dwergvedermot Adaina microdactyla 1 1 Lichtmotten Pyralidae 174 Hommelnestmot Aphomia sociella 1 1 175 Pinokkiomot Synaphe punctalis 3 3 176 Strooiselmot Endotricha flammealis 2 2 177 Eikentopspinselmot Acrobasis consociella 1 1 178 Mutsjeslichtmot Trachycera advenella 2 1 3 179 Distelhermelijntje Myelois circumvoluta 3 1 4 180 Weidemot Phycitodes binaevella 5 9 14 Grasmotten Crambidae 181 Bitterkruidgranietmot Scoparia subfusca 1 1 182 Moerasgranietmot Eudonia pallida 1 4 3 8 183 Rietmot Chilo phragmitella 4 1 8 10 9 32 184 Lisdoddesnuitmot Calamotropha paludella 1 1 185 Gewone grasmot Chrysoteuchia culmella 34 2 11 47 186 Vroege grasmot Crambus lathoniellus (1 1996) 1 187 Bleke grasmot Crambus perlella 13 2 3 1 19 188 Variabele grasmot Agriphila tristella 28 15 1 69 113 189 Moerasgrasmot Agriphila inquinatella 1 1 190 Witlijngrasmot Agriphila latistria 1 1 191 Blauwooggrasmot Agriphila straminella 8 1 13 5 19 46 192 Drietandvlakjesmot Catoptria falsella 1 1 193 Baardsnuitmot Platytes alpinella 1 1 194 Liesgrassnuitmot Donacaula forficella 4 1 2 7 195 Waterleliemot Elophila nymphaeata 11 4 9 3 8 35 196 Duikermot Acentria ephemerella 8 3 1 2 14 197 Kroosvlindertje Cataclysta lemnata 22 1 11 3 13 50 198 Lijnvalkmot Evergestis forficalis 1 1 199 Bonte valkmot Evergestis pallidata 1 1 200 Aangebrande valkmot Evergestis extimalis 7 1 1 9 201 Muntvlinder Pyrausta aurata 1 1 202 Weegbreemot Pyrausta despicata 1 1 203 Bruidsmot Sitochroa palealis 1 1 204 Gewone coronamot Anania coronata 1 1 2 205 Donkere coronamot Anania perlucidalis 1 9 10 206 Luipaardlichtmot Nomophila noctuella 1 1 2 207 Duponcheliamot Duponchelia fovealis 1 2 3 208 Parelmoermot Pleuroptya ruralis 6 3 6 7 10 32 Spinners Lasiocampidae 209 Ringelrups Malacosoma neustria 1 1 210 Rietvink Euthrix potatoria 22 5 3 2+1r 2r 35 Pijlstaarten Sphingidae 211 Lindepijlstaart Mimas tiliae 1 1 212 Pauwoogpijlstaart Smerinthus ocellata 11 2 1 1 15 213 Populierenpijlstaart Laothoe populi 2 1 5 8 214 Ligusterpijlstaart Sphinx ligustri 1 1 Eenstaartjes Drepanidae 215 Peppel orvlinder Tethea ocularis 1 1 216 Tweestip orvlinder Ochropacha duplaris 2 2 3 4 11 217 Beukeneenstaart Watsonalla cultraria 2 2 218 Berkeneenstaart Drepana falcataria 1 4 5 Spanners Geometridae 219 Gerande spanner Lomaspilis marginata 11 7 6 3 7 34 220 Klaverblaadje Macaria notata 2 2 2 6 221 Donker klaverblaadje Macaria alternata 5 3 4 11 4 27 222 Klaverspanner Chiasmia clathrata 1 1 223 Hagedoornvlinder Opisthograptis luteolata 5 7 4 8 8 32 224 Puntige zoomspanner Epione repandaria 4 5 1 10 225 Herculesje Selenia dentaria 1 1 2 226 Lindeherculesje Selenia lunularia 1 1 227 Vliervlinder Ourapteryx sambucaria 1 2 1 4 228 Peper en zoutvlinder Biston betularia 1 1 229 Grote wintervlinder Erannis defoliaria 2008 230 Taxusspikkelspanner Peribatodes rhomboidaria 4 1 5 231 Gewone spikkelspanner Ectropis crepuscularia 1 1 232 Witte grijsbandspanner Cabera pusaria 1 2 1 6 10 233 Bruine grijsbandspanner Cabera exanthemata 16 16 5 16 8 61 234 Appeltak Campaea margaritata 1 3 3 10 17 235 Voorjaarsboomspanner Alsophila aescularia 2 1 3 236 Zomervlinder Geometra papilionaria 1 1 2 237 Kleine zomervlinder Hemithea aestivaria 1 9 9 19
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
42 Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010
NACHTVLINDERS/MICRO’S (vervolg) totaal na 2001, 1997 1998 1999 2000 2001 t/m 2001 het eerst
238 Lieveling Timandra comae 1 2 1 3 7 239 Purperen stipspanner Scopula rubiginata 1 1 240 Bosspanner Scopula immutata 4 1 5 2 2 14 241 Vlekstipspanner Idaea dimidiata 9 1 1 1 12 242 Satijnstipspanner Idaea subsericeata 1 1 2 243 Grijze stipspanner Idaea aversata 2 1 2 6 11 244 Moeraswalstrospanner Orthonama vittata 1 1 245 Koolbandspanner Xanthorhoe designata 8 1 3 6 3 21 246 Bruine vierbandspanner Xanthorhoe spadicearia 17 4 5 4 7 37 247 Vierbandspanner Xanthorhoe ferrugata 3 9 2 4 5 23 248 Geoogde bandspanner Xanthorhoe montanata 6 6 249 Zwartbandspanner Xanthorhoe fluctuata 3 4 7 250 Bonte bandspanner Epirrhoe tristata 2009 251 Gewone bandspanner Epirrhoe alternata 7 1 3 11 252 Bosbandspanner Epirrhoe rivata 1 1 253 Gestreepte goudspanner Camptogramma bilineata 3 2 5 254 Kajatehoutspanner Pelurga comitata 8 2 10 255 Wortelhoutspanner Eulithis prunata 1 1 256 Oranje agaatspanner Eulithis testata 1 1 2 257 Schimmelspanner Dysstroma truncata 5 2 7 258 Oranje bruinbandspanner Cidaria fulvata 1 1 259 Blauwrandspanner Plemyria rubiginata 3 3 260 Schijn sparspanner Thera britannica 1 1 261 Kleine groenbandspanner Colostygia pectinataria 4 20 24 262 Groenbandspanner Hydriomena impluviata 2 2 263 Grote boomspanner Triphosa dubitata 1 1 264 Kleine wintervlinder Operophtera brumata 2004 2r 265 Pijlkruidspanner Mesotype didymata 2 2 266 Vlasbekdwergspanner Eupithecia linariata 1 1 267 Valeriaandwergspanner Eupithecia valerianata 1 1 268 Zwartvlekdwergspanner Eupithecia centaureata 2008 269 Streepjesdwergspanner Eupithecia intricata 1 1 270 Hopdwergspanner Eupithecia assimilata 1 1 2 271 Gewone dwergspanner Eupithecia vulgata 1 1 272 Schermbloemdwergspanner Eupithecia tripunctaria 1 1 1 3 6 273 Witvlakdwergspanner Eupithecia succenturiata 2 1 4 7 274 Meldedwergspanner Eupithecia simpliciata 1 1 2 275 Bijvoetdwergspanner Eupithecia innotata 1 1 276 Zwartkamdwergspanner Gymnoscelis rufifasciata 3 3 277 V dwergspanner Chloroclystis v-ata 3 3 278 Groene dwergspanner Pasiphila rectangulata 1 1 279 Groene blokspanner Acasis viretata 1 1 Tandvlinders Notodontidae 280 Kleine hermelijnvlinder Furcula furcula 3 2 3 3 6 17 281 Berkenhermelijnvlinder Furcula bicuspis 1 1 282 Dromedaris Notodonta dromedarius 5 2 5 8 20 283 Kameeltje Notodonta ziczac 7 7 12 17 15 58 284 Brandvlerkvlinder Pheosia tremula 3 2 1 6 285 Snuitvlinder Pterostoma palpina 5 4 3 3 2 17 286 Kroonvogeltje Ptilodon capucina 1 1 287 Populierentandvlinder Gluphisia crenata 1 1 288 Wapendrager Phalera bucephala 3 3 Uilen Noctuidae 289 Psi uil Acronicta psi 1 1 290 Schaapje Acronicta leporina 1 1 291 Kleine rietvink Simyra albovenosa 6 5 1 12 292 Lichte korstmosuil Cryphia domestica 2 2 293 Groene korstmosuil Cryphia muralis 1 1 2 294 Stippelsnuituil Macrochilo cribrumalis 1 2 3 295 Schaduwsnuituil Herminia tarsicrinalis 1 1 296 Lijnsnuituil Herminia tarsipennalis 1 1 297 Gepijlde micro uil Schrankia costaestrigalis 6 6 298 Rood weeskind Catocala nupta 2008 299 Roesje Scoliopteryx libatrix 2 1 1 4 300 Bruine snuituil Hypena proboscidalis 10 2 6 23 18 59 301 Stro uiltje Rivula sericealis 3 3 7 7 7 27 302 Koperuil Diachrysia chrysitis 20 5 13 4 4 46 303 Goudvenstertje Plusia festucae 1 2 1 4 304 Gamma uil Autographa gamma 22 8 11 5 18 64 305 Turkse uil Chrysodeixis chalcites 3 1 3 7 306 Brandnetelkapje Abrostola tripartita 1 1 307 Donker brandnetelkapje Abrostola triplasia 2 2 4 308 Donkere marmeruil Protodeltote pygarga 2007 309 Zilverstreep Deltote bankiana 1 2 1 4
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 43
NACHTVLINDERS/MICRO’S (vervolg) totaal na 2001, 1997 1998 1999 2000 2001 t/m 2001 het eerst 310 Piramidevlinder Amphipyra pyramidea 1 1 2 311 Oranje o vlinder Pyrrhia umbra 1 1 312 Morpheusstofuil Caradrina morpheus 13 6 7 26 313 Gewone stofuil Hoplodrina octogenaria 13 6 2 1 22 314 Egale stofuil Hoplodrina blanda 2 2 315 Zuidelijke stofuil Hoplodrina ambigua 2 4 6 316 Smalvleugelrietboorder Chilodes maritima 3 3 317 Geelvleugeluil Thalpophila matura 1 1 2 318 Meldevlinder Trachea atriplicis 3 4 3 2 12 319 Levervlek Euplexia lucipara 1 5 1 7 320 Agaatvlinder Phlogophora meticulosa 4 9 5 9 27 321 Heremietuil Ipimorpha retusa 4 3 1 2 10 322 Tweekleurige heremietuil Ipimorpha subtusa 3 1 4 323 Wilgenschorsvlinder Apterogenum ypsillon 2 2 2 6 324 Hyena Cosmia trapezina 2 3 5 325 Essengouduil Atethmia centrago 1 1 2 326 Wilgengouduil Xanthia togata 2 2 327 Zwartstipvlinder Agrochola lota 1 14 15 328 Graswortelvlinder Apamea monoglypha 11 5 2 18 329 Variabele grasuil Apamea crenata 2 2 4 8 330 Grauwe grasuil Apamea remissa 1 1 331 Rietgrasuil Apamea unanimis 1 1 2 332 Kweekgrasuil Apamea sordens 2 2 333 Moeras grasuil Lsateroligia ophiogramma 2 18 3 10 33 334 Gelobd halmuiltje Oligia strigilis 1 1 335 Donker halmuiltje Oligia latruncula 2 5 7 336 Oranjegeel halmuiltje Oligia fasciuncula 1 1 337 Zandhalmuiltje Mesoligia furuncula 28 17 3 4 52 338 Duinhalmuiltje Litoligia literosa 2 1 2 5 339 Halmrupsvlinder Mesapamea secalis 9 6 5 3 7 30 340 Weidehalmuiltje Mesapamea didyma 2 2 341 Bochtige smeleuil Photedes minima 1 1 342 Gewone grasuil Luperina testacea 7 7 343 Herfst rietboorder Rhizedra lutosa 14 3 8 25 344 Geelbruine vlekuil Amphipoea fucosa 2 2 345 Aardappelstengelboorder Hydraecia micacea 3 4 1 3 11 346 Goudgele boorder Gortyna flavago 15 5 8 2 30 347 Gele lisboorder Helotropha leucostigma 57 3 1 3 1 65 348 Lisdoddeboorder Nonagria typhae 6 6 349 Gestippelde rietboorder Lenisa geminipuncta 1 3 4 350 Geelbruine rietboorder Archanara dissoluta 1 5 6 351 Egelskopboorder Capsula sparganii 2 3 1 6 352 Egale rietboorder Arenostola phragmitidis 15 1 6 4 26 353 Zeggeboorder Denticucullus pygmina 1 1 2 354 Spurrie uil Anarta trifolii 4 1 3 8 355 Brede w uil Lacanobia w-latinum 1 1 2 356 Groente uil Lacanobia oleracea 19 3 11 1 2 36 357 W uil Lacanobia thalassina 6 2 8 358 Variabele w uil Lacanobia suasa 3 1 2 2 8 359 Gewone silene uil Hadena bicruris 1 1 360 Gevorkte silene uil Sideridis rivularis 1 1 3 5 361 Kooluil Mamestra brassicae 2 3 5 362 Gekraagde grasuil Mythimna ferrago 4 1 1 6 12 363 Witstipgrasuil Mythimna albipuncta 4 3 1 6 14 364 Zuidelijke grasuil Mythimna vitellina 1 1 365 Grijze grasuil Mythimna pudorina 3 3 366 Spitsvleugelgrasuil Mythimna straminea 29 6 10 2 1 48 367 Stompvleugelgrasuil Mythimna impura 29 35 3 11 78 368 Bleke grasuil Mythimna pallens 1 1 2 4 369 Gestreepte rietuil Mythimna obsoleta 1 3 2 6 370 Witte l uil Mythimna l-album 1 1 2 371 Variabele voorjaarsuil Orthosia incerta 6 1 15 22 372 Nunvlinder Orthosia gothica 3 3 373 Kleine voorjaarsuil Orthosia cruda 1 1 374 Tweestreepvoorjaarsuil Orthosia cerasi 3 3 375 Houtspaander Axylia putris 9 11 17 37 376 Haarbos Ochropleura plecta 35 10 25 8 18 96 377 Bruine breedvleugeluil Diarsia brunnea 1 1 378 Gewone breedvleugeluil Diarsia rubi 4 2 3 9 8 26 379 Huismoeder Noctua pronuba 24 1 12 4 22 63 380 Volgeling Noctua comes 8 4 3 8 23 381 Breedbandhuismoeder Noctua fimbriata 1 2 3 382 Kleine breedbandhuismoeder Noctua janthina 2 1 3 383 Open breedbandhuismoeder Noctua janthe 15 2 5 4 7 33 384 Kleine huismoeder Noctua interjecta 10 2 1 3 16
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
44 Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010
NACHTVLINDERS/MICRO’S (vervolg) totaal na 2001, 1997 1998 1999 2000 2001 t/m 2001 het eerst
385 Zwarte c uil Xestia c-nigrum 23 2 12 13 11 61 386 Driehoekuil Xestia triangulum 4 2 6 387 Vierkantvlekuil Xestia xanthographa 29 9 14 3 55 388 Splinterstreep Naenia typica 1 1 2 389 Graanworteluil Euxoa tritici 9 9 390 Puta uil Agrotis puta 6 1 7 391 Grote worteluil Agrotis ipsilon 1 1 2 392 Gewone worteluil Agrotis exclamationis 14 6 3 3 26 393 Gewone velduil Agrotis segetum 1 2 6 9 394 Bonte worteluil Agrotis vestigialis 3 3 Donsvlinders Lymantriidae 395 Plakker Lymantria dispar 1 1 396 Witvlakvlinder Orgyia antiqua 150ei 1 legsel 397 Bastaardsatijnvlinder Euproctis chrysorrhoea 10 4 2 3 19 Visstaartjes Nolidae 398 Licht visstaartje Nola aerugula 1 1 399 Kleine groenuil Earias clorana 10 7 6 3 6 25 Beervlinders Arctiidae 400 Streepkokerbeertje Eilema complana 1 1 2 401 Kleine beer Phragmatobia fuliginosa 12 5 3 3 23 402 Gele tijger Spilosoma lutea 2 2 403 Witte tijger Spilosoma lubricipeda 7 8 1 5 21 404 Sneeuwbeer Spilosoma urticae 1 1 2 405 Mendicabeer Diaphora mendica 1 1 406 Grote beer Arctia caja 4 4 407 Sint Jacobsvlinder Tyria jacobaeae 2003
DAGVLINDERS ( Lepidoptera p.p. )
Rode Lijst 2004: GE (gevoelig), KW (kwetsbaar). FF = beschermd Flora en faunawet 1995 2001 na 2001, 1996 het eerst Dikkopjes Hesperiidae 001 Zwartsprietdikkopje Thymelicus lineola + + 002 Groot dikkopje Ochlodes sylvanus 2006 Grote pages Papilionidae 003 Koninginnenpage Papilio machaon GE 2007 Witjes Pieridae 004 Oranje luzernevlinder Colias croceus 2007 005 Citroenvlinder Gonepteryx rhamni + 006 Oranjetipje Anthocharis cardamines 2009 007 Groot koolwitje Pieris brassicae 2005 008 Klein koolwitje Pieris rapae + + 009 Klein geaderd witje Pieris napi + + Vuurvlinders, kleine pages, blauwtjes Lycaenidae 010 Kleine vuurvlinder Lycaena phlaeas + + L. phlaeas f.caeruleopunctata 2003 011 Eikenpage Favonius quercus 2009 012 Bruin blauwtje Aricia agestis FF KW + 013 Icarusblauwtje Polyommatus icarus + Vossen, zandoogjes Nymphalidae 014 Bont zandoogje Pararge aegeria tircis 2004 015 Argusvlinder Lasiommata megera + + 016 Hooibeestje Coenonympha pamphilus + + 017 Oranje zandoogje Pyronia tithonus + + 018 Bruin zandoogje Maniola jurtina + + 019 Atalanta Vanessa atalanta + + 020 Distelvlinder Vanessa cardui + + 021 Dagpauwoog Aglais io + + 022 Kleine vos Aglais urticae + + 023 Gehakkelde aurelia Poligonia c-album + 024 Landkaartje Araschnia levana +
VLIEGEN/MUGGEN (Diptera) zie § 12
BIJEN/WESPEN (Hymenoptera) zie § 13
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010 45
KEVERS (Coleoptera) zie § 14
OVERIGE INSECTEN zie § 15
SPINNEN zie § 16
GALLEN ( Cecidia )
op waardplant type veroorzaker 1996 2001 na 2001, het eerst Spaanse aak Acer campestre 001 Esdoornnerfhoekmijt Aceria macrochela galmijt 2006 Gewone esdoorn Acer pseudoplatanus 002 Esdoornhoornmijt Aceria macrorhyncha macrorhyncha galmijt + 003 Gewone esdoornmijt Aceria pseudoplatani galmijt 2009 Zwarte els Alnus glutinosa 004 Elzenviltmijt Acalitus brevitarsus galmijt 2009 005 Elzenwratmijt Eriophyes laevis laevis galmijt + 006 Grote elzenblaasschimmel Taphrina tosquinetii schimmel 2007 Ruwe berk Betula pendula 007 Gewone berkenzaadgalmug Semudobia betulae galmug 2003 Wilgenroosje Chamerion angustifolium 008 Wilgenroosjesbladgalmug Dasineura kiefferiana galmug 2003 Akkerdistel Cirsium arvense 009 Akkerdistelroest Puccinia punctiformis schimmel + + Gewone es Fraxinus exelsior 010 Essenbloesemmijt Aceria fraxinivora galmijt + 011 Essenbladnerfgalmug Dasineura fraxini galmug + 012 Gewone essenbladvlo Psyllopsis fraxini bladvlo + Kleefkruid Galium aparine 013 Walstrobladmijt Cecidophyes galii galmijt 2005 014 Kleefkruidgalmug Dasineura aparines galmug + Hondsdraf Glechoma hederacea 015 Hondsdrafbeursjesgalmug Rondaniola bursaria galwesp 2002 Engels raaigras Lolium perenne 016 Havermijt Steneotarsonemus spirifex loopmijt + Veenwortel Persicaria amphibia 017 Veenwortelgalmug Wachtliella persicariae galmug + + Riet Phragmites australis 018 Sigaargalvlieg Lipara lucens galvlieg 2005 Zomereik Quercus robur 019 Ananasgalwesp Andricus foecundatrix galwesp + + 020 Knikkergalwesp Andricus kollari galwesp + + 021 Gerimpelde meeldraadgalwesp Andricus quadrilineatus galwesp 2008 022 Knoppergalwesp Andricus quercuscalisis galwesp 2009 023 Stompe kegelgalwesp Andricus rhyzomae f.nodifex galwesp + 024 Rode erwtgalwesp Cynips divisa galwesp + 025 Grijze fluweelgalwesp Cynips longiventris galwesp + 026 Galappelwesp Cynips quercusfolii galwesp + 027 Plaatjesgal Neuroterus albipes f. laeviusculus galwesp + 028 Oestergalwesp Neuroterus anthracinus galwesp 2009 029 Satijnknoopgalwesp Neuroterus numismalis galwesp 2009 030 Dwergmeeldraadgalwesp Neuroterus politus galwesp 2009 031 Lensgalwesp (lentic.) Neuroterus quercusbaccarum f .lenticularis galwesp + 032 Lensgalwesp (quercusb.) Neuroterus q. f. quercusbaccarum galwesp 2009 Robinia Robinia pseudacacia 033 Robiniagalmug Obolodiplosis robiniae galmug 2007 Hondsroos Rosa canina 034 Rozenbladgalmug Dasineura rosae galmug + + 035 Rozenmosgalwesp Diplolepis rosae galwesp + + Egelantier Rosa rubiginosa 034 Rozenbladgalmug Dasineura rosae galmug + een Roos Rosa sp. 036 Gestekelde rozengalwesp Diplolepis nervosa galwesp 2003 Ridderzuring Rumex obtusifolius 037 Zuring rietroest Puccinia phragmitidis schimmel 2009 Schietwilg Salix alba 038 Schietwilgwratmijt Aculus tetanothrix galmijt +
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord
46 Flora en Fauna Volksbos Lickebaert, Rietputten en Omgeving: Monitoringverslag 2007 2010
GALLEN (vervolg) op waardplant type veroorzaker 1996 2001 na 2001, het eerst
039 Schietwilgbladrandmijt Aculus magnirostris galmijt 2009 040 Gewone blaasbladwesp Pontania proxima bladwesp + + 041 Gewone wilgenroosjesgalmug Rabdophaga rosaria galmug + + 042 Wilgtopgalmug Rabdophaga terminalis galmug 2007 043 Wilgenbezemmijt Stenacis triradiatus galmijt 2005 Boswilg Salix caprea 044 Wilgblaasbladwesp Pontania bridgmanii bladwesp + Grauwe wilg Salix cinerea 045 Geoorde wilgbladgalmug Dasineura auritae galmug + + 044 Wilgblaasbladwesp Pontania bridgmanii bladwesp + 046 Grauwe wilgbladwesp Pontania pedunculi bladwesp + Bittere wilg Salix purpurea 047 Katwilgbladwesp Pontania viminalis bladwesp + Amandelwilg Salix triandra 048 Amandelwilgblaasbladwesp Pontania triandrae bladwesp 2003 049 Gewone wilgrozetgalmug Rabdophaga heterobia galmug + Katwilg Salix viminalis 050 Gewone wilgrandbladgalmug Dasineura marginemtorquens (ook 1997) galmug + 051 Katwilgbladrandwesp Phyllocolpa scotaspis bladwesp 2005 Gewone paardebloem Taraxacum officinale 052 Paardenbloemvlekgalmug Cystophora taraxaci galmug + Grote brandnetel Urtica dioica 053 Brandnetelbladgalmug Dasineura urticae galmug + + 054 Brandnetelroest Puccinia caricina schimmel 2003
WEEKDIEREN 1995 2001 na 2001, 1996 het eerst TWEEKLEPPIGEN Unionidae 001 Brede zwanenmossel Anodonta cygnea 2007 Erwtenmossels Sphaeriidae 002 een Erwtenmossel Pisidium sp. 2003
LANDSLAKKEN NAAKTSLAKKEN Wegslakken Arionidae 003 Gewone wegslak Arion ater rufus + +
LANDSLAKKEN HUISJESSLAKKEN Succineidae WEEKDIEREN (vervolg) 1995 2001 na 2001, 1996 het eerst
004 Barnsteenslak Succinea putris 2005 Helicidae 005 Tuinslak Cepaea nemoralis +
ZOETWATERSLAKKEN Poelslakken Lymnaeidae 006 Poelslak Lymnaea stagnalis + + 007 Ovale Poelslak Radix balthica + Posthorenslakken Planorbidae 008 Posthorenslak Planorbarius corneus + + 009 Schijfhorenslak Planorbis planorbis +
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Waterweg Noord