EKO Fundusze Szansą Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego Podsumowanie Poiiś I Nowa Perspektywa ﬁnansowa 2014-2020

Biuletyn Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie Nr 4 (18) / 2013

EKO Fundusze szansą rozwoju województwa zachodniopomorskiego Podsumowanie POIiŚ i nowa perspektywa ﬁnansowa 2014-2020

V Ogólnopolska Konferencja WFOŚiGW w Szczecinie

9-10 grudnia 2013 r.

W numerze: Nowa perspektywa finansowa UE 2014-2020 Wyzwania dla ekologii i ochrony środowiska – str. 4 Co ciekawego w Funduszu w 2014 roku…? – str. 20 Województwo zachodniopomorskie jako beneficjent POIiŚ 2007-2013 – str. 8 Gospodarka odpadami w województwie zachodniopomorskim – rozwiązania systemowe – str. 11 Wstęp 20 lat WFOŚiGW w Szczecinie Przed nami trzecia dekada funkcjonowania

Jacek Chrzanowski – Prezes Zarządu WFOŚiGW w Szczecinie

Kończy się bardzo ważny rok dla Wojewódzkiego Fundu- nik dostępu do sieci kanalizacyjnej i wodociągowej. Jesteśmy szu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie. dzisiaj w tym obszarze liderem w Polsce. Trzeba podkreślić, Mija bowiem 20 lat od powstania firmy. Był to czas wielu pod- że udało nam się uzyskać ten wynik dzięki zaangażowaniu sa- sumowań, refleksji i planów na kolejne dziesięciolecie. Jest już morządów mniejszych i większych gmin, miast, a także związ- pewne, że Fundusz jest dobrym, niezależnym od budżetu pań- ków gmin. Oczywiście nie możemy pominąć roli, jaką w tych stwa mechanizmem finansowania zadań proekologicznych. Po zmianach odegrał Program Operacyjny Infrastruktura i Śro- 20 latach możemy się pochwalić ogromnym doświadczeniem dowisko 2007-2013, w którym dla 20 projektów WFOŚiGW jako instytucja finansowa wspierająca przedsięwzięcia zwią- w Szczecinie jest instytucją wdrażającą. Jednym słowem stara- zane z ochroną środowiska. Potrafimy współpracować z róż- my się tak pracować, aby każdy mieszkaniec naszego regionu, nymi podmiotami, dostosowując do ich potrzeb i możliwości przedsiębiorca, instytucja czy samorząd mogli zrealizować za- cały wachlarz instrumentów finansowych, takich jak pożycz- dania przyjazne środowisku. ki, dopłaty do prośrodowiskowych kredytów i dotacje. Efekty Ale przecież to nie jedyne sukcesy WFOŚiGW w Szcze- naszej pracy widoczne są w całym województwie. Dzisiaj, kie- cinie. Fundusz przyczynił się do zlikwidowania mogilników dy osiągnęliśmy wyższy poziom uporządkowania środowiska, (niebezpiecznych dla środowiska składowisk substancji che- mamy czystszą wodę, powietrze i ziemię, ale także wzrósł sto- micznych, które pozostawiły nam w spadku nieistniejące już pień świadomości ekologicznej społeczeństwa. dzisiaj PGR-y). Od kilku lat realizowany jest program usuwa- Aby tak się stało, potrzeba było wielu lat pracy. Od 1993 nia z naszego otoczenia wyrobów azbestowych i w tej dziedzi- roku w Funduszu podpisano niemal 4400 umów z beneficjen- nie również znajdujemy się w krajowej czołówce. tami na kwotę bliską 1,4 mld zł. Wartość zrealizowanych in- Warto też wspomnieć o inicjatywie szczecińskiego fundu- westycji to ponad 5 miliardów złotych. W ostatnich 5 latach szu, która przerodziła się w ogólnopolski program likwidacji rozwinęła się współpraca z bankami, w których mieszkań- tzw. niskich emisji „Kawka”. To działanie dało nam ogromną sa- cy mogą otrzymać niskooprocentowane kredyty lub pomoc tysfakcję, bo pokazało, że potrafimy zdiagnozować problem i za- w spłacie odsetek od zaciągniętych kredytów na inwestycje proponować rozwiązanie dla całego kraju. Dziś już wiemy, że proekologiczne. zdiagnozowaliśmy także inny problem – składowiska odpadów Zaczynaliśmy od porządkowania gospodarki wodno-ście- w naszym województwie. Udało się pozyskać środki unijne dla kowej, dofinansowując budowę oczyszczalni ścieków, sie- dwóch beneficjentów na rekultywację 16 składowisk na terenie ci kanalizacyjnych i wodociągowych. Za pośrednictwem na- Związku Miast i Gmin Dorzecza Parsęty, gdzie dofinansowanie szych środków poprawiła się jakość wody pitnej, zmniejszyło z Funduszu Spójności wynosi ponad 27 milionów i ponad 37 się zanieczyszczenie wód, a także osiągnęliśmy wysoki wskaź- milionów na rekultywację dla Celowego Związku Gmin R XXI. Całkowita wartość projektów przekracza 76 milionów złotych. Środki finansowe na działania proekologiczne potrzebne są wciąż w ogromnej skali. Ze swojej strony deklaruję jeszcze większą aktywność Funduszu w docieraniu z informacją o zasadach i możliwościach dofinansowania inwestycji. To bardzo ważne, bo pomoc finansowa ze strony Funduszu gwarantuje mieszkańcom województwa czystsze środowisko i coraz wyż- szą jakość życia, tymczasem beneficjentom daje szansę na re- alizowanie kolejnych inwestycji. Życzę wszystkim Państwu sa- mych sukcesów w nadchodzącym 2014 roku.

2 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE Spis treści

Wstęp Prezentacje – 20-lecie WFOŚiGW 2 20 lat WFOŚiGW w Szczecinie. Przed nami 29 20 lat na rzecz środowiska trzecia dekada funkcjonowania Małgorzata Mrugała Jacek Chrzanowski 30 Finansowanie ochrony środowiska Nowe wyzwania w Wielkopolsce Doświadczenia wdrażania 4 Nowa perspektywa finansowa UE 2014-2020. POIiŚ i RPO w województwie wielkopolskim Wyzwania dla ekologii i ochrony środowiska Hanna Grunt Stanisław Gawłowski 34 Działalność Wojewódzkiego Funduszu Podsumowanie POIiŚ Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze 8 Województwo zachodniopomorskie jako Alicja Makarska beneficjent POIiŚ 2007-2013 Joanna Książek-Wieder 37 WFOŚiGW w Olsztynie Adam Krzyśków Gospodarka odpadowa Aktualności 11 Gospodarka odpadami w województwie zachodniopomorskim – rozwiązania systemowe 38 „Bezpieczne kąpieliska i czyste środowisko Jacek Chrzanowski wodne województwa zachodniopomorskiego” – efekty działalności Grup Interwencyjnych NFOŚiGW Wodnego Ochotniczego Pogotowia 13 System oparty na współpracy Ratunkowego Województwa Małgorzata Skucha, Krzysztof Walczak Zachodniopomorskiego Nowa perspektywa 2014-2020 Andrzej Grzana 17 Województwo zachodniopomorskie w nowej 41 Fundusz wspiera… Strażacy chronią perspektywie finansowej 2014-2020. Od celów środowisko przed nadzwyczajnymi do rozwoju zagrożeniami Olgierd Geblewicz Jan Sachs Aktualności 2014 43 Kanał Jamneński zmodernizowany. Wrota 20 Co ciekawego w Funduszu w 2014 roku…? sztormowe ochronią przed napływem wód Sebastian Kaczmarek morskich Jerzy Sarnowski 22 Nowy ekologiczny kalendarz Polskiej Fundacji Ekologicznej i Henryka Sawki 44 Rekultywacja Jeziora Nowogardzkiego poprzez zarybianie Podsumowanie POIiŚ Robert Czapla 24 WFOŚiGW w Szczecinie instytucją wdrażającą 45 Akcja „Szczecińskie magnolie” podsumowana! Program Operacyjny Infrastruktura Andrzej Sumisławski i Środowisko Kinga Jacewicz 47 „Przyrodo, nie znikaj! – promowanie bioróżnorodności i ochrony przyrody poprzez Lider Ekologii 2014 realizację programów edukacyjnych dla dzieci 26 Do zdobycia w sumie 1 500 000 zł w formie i młodzieży” nagród dla laureatów przyszłorocznego 50 Kalendarium konkursu! Monika Bochenko Radosław Mackiewicz Wywiad 27 Dobrze wypełniamy unijne zobowiązania. Rozmowa ze Stanisławem Gawłowskim, sekretarzem stanu w Ministerstwie Środowiska Robert Borkacki

Biuletyn Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie

Redaktor naczelny: Monika Bochenko Zdjęcia: foto-team.pl; archiwum WFOŚiGW w Szczecinie Redakcja: WFOŚiGW w Szczecinie ul. Solskiego 3, 71-323 Szczecin Wydrukowano na papierze ekologicznym. Wydawca: WFOŚiGW w Szczecinie ISSN 2080-0681 Okładka: WFOŚiGW w Szczecinie Publikacja współfinansowana ze środków Funduszu Spójności Skład, opracowanie graficzne i druk: w ramach Pomocy Technicznej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko PPH ZAPOL, www.zapol.com.pl

BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 3 Nowe wyzwania Nowa perspektywa finansowa UE 2014-2020 Wyzwania dla ekologii i ochrony środowiska

Stanisław Gawłowski – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska

Ochrona środowiska to działanie, które stanowi istotną część polityki publicznej w wymiarze horyzontalnym. Jej właściwa realizacja jest uzależniona od współpracy wielu partnerów, działających w obszarach różnych polityk, w tym w sektorze transportu, energetyki oraz rolnictwa. Przedsięwzięcia podejmowane w tych sektorach mają ogromne znaczenie dla realizacji celów środowiskowych, jednocześnie możliwość realizacji tych działań zgodnie z obowiązującym prawem wymaga uwzględniania aspektów środowiskowych już na etapie ich planowania.

Środki z funduszy europejskich na do obecnego okresu. Nowe wyzwania lata 2014-2020 będą odgrywać – po- będą związane z kwestiami takimi jak dobnie jak w obecnej perspektywie fi- pełne wdrożenie Ramowej Dyrekty- nansowej UE 2007-2013 – kluczową wy Wodnej, uwzględnienie kwestii do- rolę we wspieraniu ochrony środowiska tyczących jakości powietrza oraz dzia- w Polsce. Dotyczy to zarówno środków łań związanych z adaptacją do zmian Funduszu Spójności w ramach progra- klimatu w ramach realizacji projektów. mu krajowego, jak i środków Europej- Zagadnienia te dotyczą nie tylko obsza- skiego Funduszu Rozwoju Regional- ru działań właściwych kompetencyjnie nego – w ramach innych programów dla Ministra Środowiska, ale także m.in. krajowych oraz regionalnych. transportu i energetyki. Należy pamię- W latach 2007-2013 główną trud- tać, że zgodnie z założeniami dla nością było odpowiednie dostosowanie budżetu UE 2014-2020 co naj- prawa oraz zbudowanie zdolności ad- mniej 20% wydatków ze środ- ministracyjnych dla systemu ocen od- ków UE będzie indykatywnie działywania na środowisko. Wymagało przeznaczone na działania to szeregu zmian o charakterze legisla- związane z adaptacją do cyjnym, które przy współpracy Rządu zmian klimatu. z Sejmem i Senatem RP zostały przy- W latach 2014- gotowane oraz przyjęte i tym samym 2020 nadal będzie pozwoliły na sprawną absorpcję środ- konieczna kon- ków z funduszy UE we wszystkich sek- tynuacja obec- torach, w tym w szczególności w obsza- nie prowadzo- rze transportu. Zgodnie z założeniami nych działań projektów rozporządzeń na perspek- zmierzających tywę finansową UE na lata 2014-2020 do skutecznego wymogi odnośnie uwzględniania hory- wypełnienia zobo- zontalnych polityk środowiskowych zo- wiązań wynikających z Trak- stały znacznie podwyższone w stosunku tatu Akcesyjnego i z przyję-

4 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE Nowe wyzwania

Fot. Jerzy Sarnowski

tych dyrektyw unijnych. Kontynuacja ta alizacji projektów będzie Krajowy –– absorpcja technologii, w tym in- odnosi się do działań realizowanych na Program Oczyszczania Ścieków nowacyjnych, w zakresie zmniej- poziomie krajowym oraz regionalnym. Komunalnych; szania materiałochłonności pro- W Programie Infrastruktura i Środo- –– racjonalizacja gospodarowania cesów produkcji; wisko 2014-2020: wodą w procesach produkcji oraz –– racjonalizacja gospodarki odpada- • w gospodarce wodno-ściekowej pla- poprawa procesu oczyszczania mi, w tym odpadami niebezpiecz- nuje się finansowanie następujących ścieków. nymi, przez przedsiębiorców. obszarów: • w gospodarce odpadami planuje się fi- Podstawą realizacji projektów będą –– kompleksowa gospodarka wod- nansowanie następujących obszarów: plany inwestycyjne województw oraz wo- no-ściekowa w aglomeracjach co –– infrastruktura niezbędna do za- jewódzkie plany gospodarki odpadami. najmniej 10 000 RLM, w tym wy- pewnienia kompleksowej gospo- • w zakresie adaptacji do zachodzą- posażenie ich w systemy odbio- darki odpadami w regionie, w tym cych zmian klimatu planuje się finan- ru ścieków komunalnych, oczysz- w zakresie systemów selektywne- sowanie następujących obszarów: czalnie ścieków, systemy i obiekty go zbierania odpadów; –– opracowanie lub aktualizacja do- zaopatrzenia w wodę (wyłącznie –– instalacje do termicznego prze- kumentów strategicznych wy- w ramach kompleksowych pro- twarzania zmieszanych odpadów maganych prawem unijnym lub jektów) oraz infrastrukturę za- komunalnych oraz frakcji palnej krajowym; gospodarowania komunalnych wydzielonej z odpadów komunal- –– zabezpieczenie przed skutkami osadów ściekowych. Podstawą re- nych z odzyskiem energii; zmian klimatu obszarów szczegól-

BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 5 Nowe wyzwania

nie wrażliwych (ochrona brzegów –– ograniczanie emisji z zakładów efektu jaki te inwestycje mogą mieć morskich, zagospodarowanie wód przemysłowych; w trakcie oraz po ich realizacji. Przy- opadowych); –– wsparcie dla zanieczyszczonych/ gotowanie Masterplanów będzie sta- –– poprawa bezpieczeństwa powo- zdegradowanych terenów. nowiło podstawę do uzasadnienia dziowego i przeciwdziałania suszy; Działania związane z likwidacją ni- wskazania inwestycji do realizacji ze –– rozwój systemów wczesnego skiej emisji z sektora komunalno- środków UE. ostrzegania i prognozowania zagro- -bytowego i sektora transportu będą • zapewnienie odpowiedniej jakości żeń oraz wsparcie systemu ratow- finansowane w celu tematycznym 4 – Krajowego Planu Gospodarowania nictwa chemiczno-ekologicznego, Wspieranie przejścia na gospodarkę ni- Odpadami oraz wojewódzkich planów wsparcie systemu monitorowania skoemisyjną we wszystkich sektorach. gospodarowania odpadami. Plany te środowiska, działania informacyj- Zgodnie z projektem rozporządze- powinny uwzględniać następujące za- no-edukacyjne na temat zmian kli- nia ogólnego dla funduszy unijnych na gadnienia: hierarchię postępowania matu i adaptacji do nich. lata 2014-2020, uruchomienie środków z odpadami tj. zapobieganie ich po- Podstawą finansowania inwestycji UE będzie uzależnione od spełnienia wstawaniu, przygotowywanie do po- w gospodarce wodnej będą Plany gospo- wymogów warunkowości ex ante, tj. za- nownego użycia, recykling, inne me- darowania wodami na obszarach dorze- pewnienia określonych warunków wyj- tody odzysku (np. odzysk energii), czy, a do czasu ich aktualizacji w 2015 r. ściowych – w dużej mierze o charakterze unieszkodliwianie; odniesienie do ilo- Masterplany dla dorzeczy Wisły i Odry; legislacyjnym – umożliwiających efek- ści, jakości oraz składu odpadów; za- • w zakresie ochrony różnorodności tywną realizację programów współfi- pewnienie, że zaplanowane moce prze- biologicznej planuje się finansowa- nansowanych ze środków europejskich. robowe zakładów zagospodarowania nie następujących obszarów: W przypadku sektora środowiska odpadów odpowiadają strumieniowi –– ochrona in situ i ex situ zagro- niezbędne jest: odpadów wytwarzanych w wojewódz- żonych gatunków i siedlisk • opracowanie Strategicznego pla- twie. Podjęcie tych działań pozwoli na przyrodniczych; nu adaptacji dla sektorów i obsza- pełne wdrożenie zapisów dyrektywy –– utrzymanie lub zwiększa- odpadowej i sprawi, że Polska zbu- nie drożności korytarzy duje efektywny i skuteczny system ekologicznych lądowych gospodarki odpadami. Należy pod- i wodnych mających zna- kreślić, że właściwe zaplanowanie czenie dla ochrony róż- tych działań na poziomie wojewódz- norodności biologicznej twa powinno być warunkiem uru- i adaptacji do zmian kli- chomienia środków na inwestycje matu, w tym rozwój zie- w krajowym i w regionalnych pro- lonej infrastruktury; gramach operacyjnych. Co ważne, –– opracowanie i wdrażanie za spełnienie wyżej opisanego wa- dokumentów planistycz- runku odpowiadają wspólnie Mini- nych zgodnie z kierunka- ster Środowiska oraz Marszałkowie mi określonymi w Prio- Województw. rytetowych Ramach Poza wymogami wskazany- Działań dla sieci Natura 2000 na rów wrażliwych na zmiany klimatu mi przez KE konieczna będzie realiza- Wieloletni Program Finansowa- do roku 2020 z perspektywą do roku cja postanowień Traktatu Akcesyjnego nia UE w latach 2014-2020 (PAF) 20301; w zakresie dyrektywy w sprawie oczysz- oraz w Krajowej strategii ochrony • opracowanie Masterplanów dla do- czania ścieków komunalnych. Będzie i zrównoważonego użytkowania rzeczy Wisły i Odry (w 2014 r.) oraz to wymagało podjęcia działań przez różnorodności biologicznej; aktualizacja Planów gospodarowa- administrację samorządową. Przepro- –– wspieranie zrównoważonego zania wodami na obszarach dorzeczy wadzona przez służby Ministra Środo- rządzania obszarami cennymi (w 2015 r.). Masterplan dla gospo- wiska analiza wykazała, że w każdym przyrodniczo; darki wodnej to opracowanie kom- województwie zachodzi potrzeba we- –– doposażenie ośrodków prowadzą- pleksowego dokumentu, w ramach ryfikacji granic i obszarów aglomera- cych działalność w zakresie eduka- którego zostaną ocenione wszyst- cji wodno-ściekowych oraz potrzeb in- cji ekologicznej (wyłącznie podle- kie inwestycje planowane do reali- westycyjnych. Niewłaściwe określenie gające Parkom Narodowym); zacji w Polsce w obszarze gospodar- granic aglomeracji wodno-ściekowej –– prowadzenie działań informa- ki wodnej. Działanie to dotyczy kilku może przyczynić się do wybudowania cyjno-edukacyjnych w zakresie tysięcy inwestycji, które będą oce- infrastruktury nieefektywnej ekono- ochrony środowiska i efektywne- nione pod kątem ich zgodności z za- micznie, która potencjalnie może oka- go wykorzystania jego zasobów. pisami Ramowej Dyrektywy Wod- zać się zbyt kosztowna w utrzymaniu • w zakresie poprawy stanu środowi- nej oraz pod kątem skumulowanego przez gminy. Właściwe określenie gra- ska miejskiego planuje się finansowa- nic i obszaru aglomeracji ma zasadniczy nie następujących obszarów: 1 Dokument został przyjęty przez Radę Mini- wpływ na prawidłowe i uzasadnione wy- strów 29 października 2013 r.

6 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE Nowe wyzwania posażanie gmin w systemy kanalizacyj- • uwzględnianie efektów środowisko- z funduszy UE może stanowić potencjal- ne oraz oczyszczalnie ścieków. Ponadto wych w zarządzaniu; ną przeszkodę w skorzystaniu ze wspar- jest elementem niezbędnym do zapew- • podnoszenie świadomości ekolo- cia w ramach POIiŚ 2014-2020. Dzięki nienia efektywnego systemu wsparcia gicznej społeczeństwa. krajowemu systemowi funduszy ochrony finansowego. Biorąc pod uwagę wysokość środ- środowiska i gospodarki wodnej możliwe Zgodnie z Założeniami Umowy Part- ków zaproponowanych przez Minister- będzie zniwelowanie w znacznym stop- nerstwa oraz projektem niu niekorzystnej sytuacji bu- Programu Operacyjnego W ramach przygotowania do nowej perspektywy finansowej dżetowej gmin przez wspar- Infrastruktura i Środowi- toczą się prace legislacyjne w następujących obszarach: cie ich środkami funduszy. sko 2014-2020, minister • ustawa o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych Należy pamiętać, że pieniądz właściwy ds. środowiska innych ustaw UC65, uzupełniająca transpozycję prawa UE pochodzący z systemu Fun- uczestniczy w pracach w dziedzinie gospodarki wodnej do ustawodawstwa krajo- duszy jest korzystniejszy od nad przygotowaniem wego2. Projekt ustawy został w dniu 31 października 2013 r. oferty instytucji komercyj- Programu Operacyjnego skierowany do rozpatrzenia przez Radę Ministrów. Planowa- nych i odgrywa istotną rolę Infrastruktura i Środowi- ne wejście w życie – I kwartał 2014 r.; we wdrażaniu projektów UE sko, a za całość prac ko- • nowa ustawa Prawo wodne – W MŚ trwają intensywne pra- już w latach 2007-2013. Za- ordynacyjnych związa- ce nad przyjęciem nowego tekstu projektu założeń projektu równo Narodowy Fundusz nych z przygotowaniem ustawy – Prawo wodne, obejmującego zakresem m.in. zapew- Ochrony Środowiska i Go- programu odpowiada In- nienie komplementarności polityce opłat za wodę z uwzględ- spodarki Wodnej, jak i fun- stytucja Zarządzająca dla nieniem zasady „zwrotu kosztów za usługi wodne”, będącej dusze wojewódzkie w ra- Programu Operacyjne- odpowiedzią na warunki ex ante. Planowany termin przekaza- mach opracowanej Wspólnej go Infrastruktura i Śro- nia projektu ustawy do Sejmu – lipiec 2014 r. Planowane wej- strategii działania Narodo- dowisko na lata 2007- ście w życie – 1 stycznia 2015 r.; wego Funduszu Ochrony Śro- 2013, tj. Ministerstwo • ustawa o odpadach – MŚ pracuje nad nowelizacją ustawy dowiska i Gospodarki Wod- Rozwoju Regionalnego. o odpadach, w tym rozważa wprowadzenie obowiązku przy- nej i wojewódzkich funduszy Ministerstwo Środowi- gotowania przez województwa planów inwestycyjnych, które ochrony środowiska i gospo- ska aktywnie uczestni- będą zatwierdzane przez ministra właściwego do spraw śro- darki wodnej na lata 2013- czy w przygotowaniu lub dowiska, a które będą stanowiły załącznik do wojewódzkich 2013 z perspektywą do 2020 opiniowaniu dokumen- planów gospodarki odpadami. W planach inwestycyjnych roku, w 2012 r. zobowiązały tów na nową perspekty- znalazłyby się projekty ocenione kumulatywnie pod kątem się do wzajemnego wspiera- wę finansową UE, takich przyczyniania się do realizacji zapisów prawa tj. zapewnienia nia inwestycji realizowanych jak: krajowe i regional- właściwej hierarchii postępowania z odpadami; ze środków UE na lata 2014- ne programy operacyj- • ustawa o zasadach realizacji programów operacyjnych 2020. Jednocześnie obo- ne, kontrakty terytorial- polityki spójności finansowanych w perspektywie finan- wiązek współfinansowania ne, ustawa wdrożeniowa sowej 2014-2020 (resort odpowiedzialny – MRR). Ustawa przez fundusze ochrony śro- na lata 2014-2020, ewa- uwzględnia nowe podstawy i nowe zasady realizacji polityki dowiska i gospodarki wod- luacja ex ante instrumen- spójności na lata 2014-2020 określone przepisami unijnymi, nej projektów inwestycyj- tów finansowych. w tym zasady funkcjonowania tzw. funduszu funduszy, czyli nych, kosztów operacyjnych W celu praktycznego podmiotu wdrażającego instrumenty finansowe. oraz działań realizowanych i wymiernego sposobu z udziałem środków pocho- 2 Działania w obszarze kompleksowej weryfikacji planowanych prac utrzy- uwzględnienia zasady maniowych na ciekach wodnych, przez poddanie ich strategicznej ocenie dzących z Unii Europejskiej zrównoważonego roz- oddziaływania na środowisko. niepodlegających zwrotowi woju w krajowych i re- jest wpisany w ustawę Prawo gionalnych programach ochrony środowiska, w ra- operacyjnych, Ministerstwo Środowi- stwo Rozwoju Regionalnego w ramach mach art. 400a pkt. 38. ska proponuje kryteria środowiskowe, projektu Umowy Partnerstwa, Minister których zastosowanie ma na celu m.in. Środowiska przygotowując się do nowe- Ministerstwo Środowiska wzmocnienie horyzontalnej polityki go okresu wdrażania ocenia propozycję ul. Wawelska 52/54, unijnej, jaką jest ochrona środowiska. alokacji finansowej pod kątem: 00-922 Warszawa Zastosowanie tych kryteriów w procesie • przyczyniania się do wypełnienia zo- www.mos.gov.pl oceny projektów pozwoli na uzyskanie bowiązań unijnych Polski; dodatkowych, pozytywnych środowi- • wystąpienia pomocy publicznej; skowo i ekonomicznie efektów i może • zastosowania instrumentów finanso- znacząco przyczynić się do realizacji za- wych; sad zrównoważonego rozwoju w Polsce: • możliwości zapewnienia wkładu wła- • racjonalne gospodarowanie zasobami; snego, głównie przez samorządy. • ograniczenie presji na środowisko; Konieczność zapewnienia środków własnych na inwestycje finansowane

BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 7 Podsumowanie POIiŚ

Województwo zachodniopomorskie jako beneficjent POIiŚ 2007-2013

Joanna Książek-Wieder – Zastępca Dyrektora Departamentu Funduszy Europejskich w Ministerstwie Środowiska

Województwo zachodniopomorskie jest bardzo aktywnym beneficjentem środ- ków unijnych dostępnych w ramach polityki spójności Unii Europejskiej na lata 2007-2013. Warto podkreślić, iż tylko w ramach Programu Operacyjnego Infra- struktura i Środowisko są obecnie wdrażane 134 projekty, które w całości lub w części są realizowane w województwie zachodniopomorskim.

Ich łączna wartość dofinansowania Liczba projektów oraz wysokość dofinansowania z POIiŚ obejmujących z funduszy Unii Europejskiej wyno- swoim zasięgiem województwo zachodniopomorskie. 30 si ponad 4,7 mld zł. Jeśli chodzi o licz- bę, to najwięcej przedsięwzięć, bo aż 24 25 jest realizowanych w ramach IX Priory- tetu POIiŚ Infrastruktura energetyczna 20 przyjazna środowisku i efektywność ener- 15 getyczna, jednakże najwyższe łączne do- 22 24 finansowanie – 1,05 mld zł, otrzymały 10 17 17 15 projekty wdrażane w ramach VII Priory- 5 10 7 8 tetu Transport przyjazny środowisku. 5 2 3 4 0 Program Infrastruktura i Środo- wisko – środki unijne na infra-

strukturę ochrony środowiska I Priorytet II Priorytet X Priorytet V Priorytet III Priorytet IX Priorytet IX IV Priorytet VI Priorytet XII Priorytet XII VII Priorytet XIII Priorytet XIII w skali całego kraju VIII Priorytet W ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko w sekto- do dofinansowania734 projekty, na re- 19,02 mld zł z funduszy Unii Europej- rze środowiska wyłoniono dotychczas alizację których zabezpieczono ponad skiej (wg kursu PLN/EURO 4,1801).

Wartość projektów realizowanych w ramach POIiŚ w woj. zachodniopomorskim w latach 2007-2013 (w mln zł) 111,06 XII Priorytet 97,61 814,52 IX Priorytet 417,84 222,66 VII Priorytet 1 046,88 840,49 V Priorytet 15,95 58,84 III Priorytet 27,78 571,87 I Priorytet 514,55

0 zł 200,00 400,00 600,00 800,00 1 000,00 1 200,00 Miliony

8 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE Podsumowanie POIiŚ

Rozkład geograficzny realizowanych względem liczby projektów i wartości Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz projektów oraz podział środków UE na środków pozyskanych z UE na ochronę Centrum Koordynacji Projektów Śro- poszczególne województwa przedsta- środowiska. Na obszarze województwa dowiskowych. Dotychczas zakończono wiono poniżej. zachodniopomorskiego w ramach sekto- i rozliczono 4 projekty wdrażane w ra- ra środowiska realizowanych jest obecnie mach I Priorytetu (Gospodarka wodno- Program Infrastruktura i Śro- 39 projektów, o łącznej wartości całko- -ściekowa), 6 projektów w ramach IV dowisko – środki unijne na witej ponad 2,5 mld zł, w tym dofinan- Priorytetu (Przedsięwzięcia dostosowujące infrastrukturę ochrony środo- sowanie unijne w wysokości 1,1 mld przedsiębiorstwa do wymogów ochrony śro- wiska w województwie za- zł. WFOŚiGW w Szczecinie jest odpo- dowiska) oraz 1 projekt w ramach II Prio- chodniopomorskim wiedzialny za wdrażanie 18 z tych inwe- rytetu (Gospodarka odpadami i ochrona Województwo zachodniopomorskie stycji. Pozostałe projekty są nadzorowa- powierzchni ziemi). znajduje się w czołówce regionów pod ne przez Narodowy Fundusz Ochrony Dzięki środkom unijnym dostęp- nym w ramach Programu Operacyjne- go Infrastruktura i Środowisko, w wo- Liczba projektów (wg zawartych umów) w podziale na województwa. jewództwie zachodniopomorskim Źródło: opracowanie własne, na podstawie KSI, wg stanu na 3.11.2013 r. (Zestawienie nie obejmuje projektów realizowanych na terenie całego kraju lub kilku województw jednocześnie.) realizowanych jest obecnie 17 projek- tów z zakresu gospodarki wodno-ście- kowej. W ramach zawartych umów o dofinansowanie, na łączną wartość 47 514 mln zł, beneficjenci projektów zo- 31 bowiązali się do osiągnięcia następują- cych efektów rzeczowych: 39 33 • wybudowania 509 km oraz zmoder- 21 nizowania 31 km sieci kanalizacji sanitarnej, 71 • wybudowania 257 km oraz zmoder- 24 43 nizowania 83 km sieci wodociągowej, • zmodernizowania 13 oczyszczalni 20 ścieków. 25 Rozwój podstawowej infrastruktu- 43 ry komunalnej nie tylko wpłynie pozy- 19 tywnie na stan środowiska, ale również 24 72 przyczyni się do poprawy jakości życia mieszkańców – ok. 46 tysięcy mieszkań- 40 ców województwa zostanie przyłączo- 65 nych do wybudowanej sieci kanalizacji sanitarnej, a 4 tysiące osób uzyska do- stęp do sieci wodociągowej. Inwestycje

Wartość dofinansowania projektów realizowanych w mld zł (z wyłączeniem przedsięwzięć realizowanych na terenie kilku województw i całego kraju). Źródło: opracowanie własne, na podstawie KSI, wg stanu na 3.11.2013 r. 3,50 3,03 3,00 2,50 1,91 1,96 2,00 1,65 1,31 1,51 1,50 1,11 0,74 0,87 1,00 0,41 0,43 0,47 0,56 0,58 0,62 0,50 0,31 0,00 Śląskie Łódzkie Opolskie Lubuskie Lubelskie Podlaskie Pomorskie Małopolskie Dolnośląskie Mazowieckie Podkarpackie Wielkopolskie Świętokrzyskie Kujawsko-pomorskie Zachodniopomorskie Warmińsko-mazurskie

BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 9 Podsumowanie POIiŚ

pomorskim realizowanych jest 10 Liczba projektów realizowanych w ramach priorytetów I-V w wojewódz- twie zachodniopomorskim. Źródło: opracowanie własne, na podstawie przedsięwzięć dostosowujących przed- KSI, stan na 03.11.2013 r. siębiorstwa do wymogów ochrony śro- dowiska, co z założenia ma na celu ograniczenie negatywnego wpływu ist- niejącej działalności przemysłowej na środowisko i dostosowanie przedsię- biorstw do wymogów prawa wspólnoto- wego. W ramach niniejszego priorytetu 17 województwo zachodniopomorskie po- zyskało dofinansowanie z budżetu UE 10 na poziomie 58 mln zł. Liczba projektów 6 Na terenie województwa realizowa- 4 ne są bezpośrednio 4 projekty z zakre- 2 su ochrony przyrody i kształtowania Priorytet I Priorytet II Priorytet III Priorytet IV Priorytet V postaw ekologicznych, ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, mających na celu ograni- te przybliżą samorządy do wypełnienia tecznej ochrony brzegu Bałtyku przed czenie degradacji środowiska naturalne- wymogów wynikających z prawa krajo- erozją. go oraz strat jego zasobów i zmniejsze- wego i unijnego. Na Pomorzu Zachodnim są rów- nia różnorodności biologicznej. Program Operacyjny Infrastruktura nież realizowane dwa projekty z zakresu Wojewódzki Fundusz Ochrony Śro- i Środowisko wspiera również inwesty- dowiska i Gospodarki Wodnej w Szcze- cje z zakresu gospodarki odpadami. Na cinie, jako jedna z osiemnastu Instytu- terenie Pomorza Zachodniego realizowa- cji Wdrażających dla pięciu priorytetów ne są dwa tego typu projekty o znaczeniu Programu Infrastruktura i Środowisko, regionalnym – budowa zakładu termicz- pełni kluczową rolę w systemie absorp- nego unieszkodliwiania odpadów dla cji funduszy europejskich na ochronę Szczecińskiego Obszaru Metropolitalne- środowiska w województwie zachod- go oraz budowa Regionalnego Zakładu niopomorskim. WFOŚiGW jest tą in- Gospodarowania Odpadami w Słajsinie, stytucją, która w całym systemie jest gmina Nowogard. Będą one docelowo blisko zarówno obywateli, jak i innych obsługiwać ponad 800 tys. mieszkań- podmiotów odpowiedzialnych za pro- ców, w efekcie ograniczona zostanie ilość ces inwestycyjny i ochronę środowiska odpadów kierowanych na składowiska. – np. jednostek samorządu czy podmio- Łącznie w ramach II priorytetu (Gospo- tów gospodarczych. Rola ta jest nie- darka odpadami i ochrona powierzchni zie- zmiernie ważna, ponieważ wpływa na mi), województwo otrzymało wsparcie kształtowanie wizerunku organów ad- finansowe o wartości ponad 504 mln zł, ministracji centralnej i samorządowej w wyniku realizacji 6 projektów o łącznej odpowiedzialnych za ochronę środowi- wartości ok. 1,03 mld zł. ska. WFOŚiGW jest pierwszym i pod- Województwo zachodniopomorskie stawowym partnerem wspierającym aktywnie korzysta również ze środków obywateli i pozostałe podmioty w cona ochronę brzegów morskich. W ra- dziennej trudnej pracy, jaką jest realiza- mach 4 projektów prowadzone są dzia- ochrony przeciwpowodziowej doliny cja przedsięwzięć z tego zakresu. łania ochronne, które obejmują 25 km rzeki Regi, ze szczególnym uwzględnie- bieżących wybrzeża. Jeden z projek- niem miasta Trzebiatów, oraz doliny rze- Ministerstwo Środowiska tów „Ochrona brzegów morskich w gra- ki Parsęty poniżej m. Osówko w tym m. ul. Wawelska 52/54, nicach Centralnego Poligonu Sił Po- Kołobrzegu, Karlina i Białogardu. Dzię- 00-922 Warszawa wietrznych Wicko Morskie” obejmuje ki realizacji tych dwóch inwestycji, obej- www.mos.gov.pl linię brzegową długości 4,5 km. War- mujących swoim zakresem 14 tys. ha, to podkreślić, iż w przypadku tych pro- ochroną przeciwpowodziową objętych jektów, dofinansowanie z budżetu UE zostanie ponad 90 tysięcy osób. w wysokości 180 mln zł, wyniesie 85% Program Operacyjny Infrastruktura ich wartości całkowitej. Bez środków i Środowisko stanowi również istotne POIiŚ nie byłoby możliwe zrealizowa- źródło finansowania działań z zakresu nie tych inwestycji, a tym samym sku- ochrony środowiska dla przedsiębior- ców. W województwie zachodnio-

10 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE Gospodarka odpadowa Gospodarka odpadami w województwie zachodniopomorskim – rozwiązania systemowe

Jacek Chrzanowski – Prezes Zarządu WFOŚiGW w Szczecinie

Jednym z priorytetów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospo- darki Wodnej w Szczecinie jest finansowe wspieranie zadań związanych z gospo- darką odpadami.

Fundusz finansuje działania benefi- cjentów, które zmierzają do zminima- lizowania ilości składowanych odpa- dów oraz odzyskiwania i przetwarzania surowców wtórnych. Dużego znacze- nia nabierają również przedsięwzięcia związane z zapobieganiem powstawaniu odpadów i likwidacją nieefektywnych składowisk. Samorządy stając się właścicielami wytwarzanych na swoim terenie od- padów, zmuszone zostały za sprawą zmienionej ustawy śmieciowej, do budowania regionalnych zakładów zagospodarowania odpadów, gdzie segreguje się surowce wtórne, wytwarza kompost i paliwo z odpadów. Dzięki temu tylko niewykorzystana reszta śmieciowa trafia na składowisko, choć to niemała ilość. Warto wiedzieć, że każdy mieszkaniec naszego regionu wytwarza około 300 kg odpadów rocznie. Trzeba więc robić wszystko, by minimalizować ilość wy- rzucanych śmieci. To także obowiązek gminy, która ma za zadanie dbać o zre- dukowanie do niezbędnego minimum ilości odpadów trafiających na składowi- ska. Poziom ten powinien się wyrównać do poziomu obowiązującego w krajach unijnych. Zgodnie z zaleceniami UE do 2020 r. recykling powinien obejmować: • co najmniej 50% dla papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła • co najmniej 70% dla odpadów budowlanych i rozbiórkowych (innych, niż niebezpieczne). Takie wyniki będą możliwe tylko wówczas, gdy segregacja prowadzo-

BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 11 Gospodarka odpadowa

na będzie „u źródła”, czyli w każdym unieszkodliwiania odpadów na składo- projektów zostanie zrekultywowa- domu. By uświadomić społeczeństwo wisku w Łęczycy. WFOŚiGW w Szcze- nych ponad 60 hektarów nieczynnych jak postępować z odpadami, samorzą- cinie wspomógł to zadanie pożyczką składowisk, co stanowi ok. 75% po- dy prowadzą szereg różnych akcji edu- w wysokości 18 mln złotych, przy jego wierzchni wszystkich składowisk w wo- kacyjnych. Ale również istotne jest, by całkowitym koszcie 24 mln zł. Samorzą- jewództwie zachodniopomorskim za- powstawały zakłady termicznej utyliza- dowcy ze Stargardu Szczecińskiego wie- kwalifikowanych do rekultywacji. 85% cji odpadów. W Szczecinie rozpoczyna- dzą, że samo wysypisko nie wystarczy, dotacji pochodzi z POIiŚ, 10% to wkład ją się już prace związane z tym przedsię- by realizować założenia ustawy śmiecio- Wojewódzkiego Funduszu, 5% to wkład wzięciem na wyspie Ostrów Grabowski. wej. Pomoże w tym natomiast instala- własny beneficjentów. Umowę na dofi- Po zakończeniu inwestycji będzie tu tra- cja w Łęczycy. Wybudowana sortownia nansowanie projektu ZMiGDP podpi- fiać do utylizacji 150 tysięcy ton odpa- uzupełni cały system zbiórki odpadów saliśmy 19 listopada, natomiast projekt dów rocznie. Będą to odpady ze Szczeci- funkcjonujący w województwie. Związku R-XXI najprawdopodobniej na i okolicznych powiatów. Innym ważnym problemem, który zostanie podpisany w ciągu najbliższych Jedną z przykładowych inwestycji czeka na rozwiązanie jest rekultywacja tygodni. w województwie zachodniopomorskim, starych wysypisk śmieci. Dwa Związki To bardzo ważne, aby niespełniające związaną z gospodarką odpadami jest Gmin: R-XXI i Dorzecza Parsęty złoży- norm składowiska odpadów zostały za- inicjatywa 27 gmin w ramach projektu ły wnioski o środki z POIiŚ, dla którego mknięte, a zdeponowane na nich odpa- Związku Celowego Gmin R-XXI. Zwią- WFOŚiGW w Szczecinie jest instytucją dy w sposób bezpieczny dla środowiska zek dzięki pozyskanym z WFOŚiGW wdrażającą. Związek Gmin R-XXI chce były unieszkodliwiane. Również nowe w Szczecinie środkom prowadzi eduka- zrekultywować 13 składowisk w obrębie instalacje i zakłady zagospodarowujące cję „śmieciową” dla mieszkańców z te- 12 gmin. Cały projekt opiewa na kwo- odpady muszą być wybudowane z po- renu swojego działania. Ale R-XXI zaj- tę 44 mln zł przy przewidywanym do- szanowaniem środowiska naturalnego. muje się także odbiorem odpadów, finansowaniu z Programu Infrastruktu- Jednak doświadczenia ostatnich mie- a funkcjonujący w Słajsinie zakład zago- ra i Środowisko 37 mln zł. Natomiast sięcy pokazują, że najważniejszym zada- spodarowuje i utylizuje odpady. Mamy Związek Gmin Dorzecza Parsęty planu- niem do zrealizowania przez samorzą- więc do czynienia z systemowym dzia- je zrekultywować 16 składowisk. Cał- dy i Fundusz będzie upowszechnianie łaniem. Z kolei miasto Stargard Szcze- kowita wartość projektu to 32 mln zł umiejętności ograniczania ilości wytwa- ciński rozpoczyna realizację budowy a przewidywane dofinansowanie wyno- rzanych śmieci i ich segregowania. instalacji mechaniczno-biologicznego si 27 mln zł. Dzięki realizacji tych dwóch

12 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE NFOŚiGW System oparty na współpracy

Małgorzata Skucha – Prezes Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Krzysztof Walczak – Doradca w Departamencie Strategii, Edukacji i Rozwoju

Sukcesy w dziedzinie zrównoważonego rozwoju, poprawa jakości życia i zdrowia społeczeństwa, skuteczna ochrona zasobów i ich racjonalne wykorzystanie są efektem funkcjonującego w Polsce, elastycznie dostosowującego się do nowych wyzwań, systemu finansowania ochrony środowiska i gospodarki wodnej, opartego na źródłach krajowych i zagranicznych.

System finansowania wojewódzkich funduszy ochrony środo- wodnej w Polsce. Aby ich działania były ochrony środowiska wiska i gospodarki wodnej polegają na skoordynowane i spójne, a przez to sku- i gospodarki wodnej kierunkowym, ściśle określonym wydat- teczniejsze, ustawa z dnia 27 kwietnia kowaniu środków pochodzących z opłat 2001 r. Prawo ochrony środowiska wy- W wyniku transformacji ustrojowej, i kar za korzystanie ze środowiska na in- posaża Fundusze w narzędzie, jakim jest po przełomie politycznym w 1989 roku, westycje ograniczające zanieczyszczenie ich Wspólna Strategia, sporządzana raz Polska dokonała skoku cywilizacyjne- środowiska. System stanowi instrument na 4 lata. go, którego efekty widoczne są w każ- finansowy i narzędzie organizacyjne dla Podstawowym dokumentem koope- dej dziedzinie życia. Unowocześnieniu racji jest obecnie Wspólna Strategia ekonomii i rozwojowi społeczno-go- działania NFOŚiGW i WFOŚiGW na spodarczemu na każdym etapie roz- lata 2013-2016 z perspektywą do roku woju towarzyszyła zmiana warunków 2020. życia wywołana efektywnymi i skutecz- Wiodąca dla Wspólnej Strategii jest nymi inwestycjami w ochronie środo- Strategia Bezpieczeństwo Energetycz- wiska. Z kraju ekologicznego zagroże- ne i Środowisko. Perspektywa 2020, nia, także dla sąsiedniej Europy, Polska w której Narodowy Fundusz oraz wo- przekształciła się w państwo, które jest jewódzkie fundusze są wskazane jako liderem ambitnej polityki ekologicz- instytucje zaangażowane w realizację nej prowadzonej przez Wspólnotę Eu- działań w ramach Strategii. ropejską, z celami nakreślonymi przez W perspektywie strategicznej do Komisję Europejską w Strategii Europa 2020 r. system Funduszy współpra- 2020 i zgodnymi z inicjatywą „Europa cujących wzajemnie oraz z interesa- efektywnie korzystająca z zasobów”. riuszami ochrony środowiska, sku- W wyniku ewolucji systemu, obec- tecznie i elastycznie wspiera swoich nie jego podstawą są fundusze ekolo- beneficjentów w realizacji wysokiej ja- giczne – Narodowy Fundusz Ochro- kości przedsięwzięć służących poprawie ny Środowiska i Gospodarki Wodnej stanu środowiska i zrównoważonemu (NFOŚiGW), który powstał w 1989 r. gospodarowaniu jego zasobami, stale – realizujący zadania o znaczeniu stra- Ministra Środowiska wspierające reali- podnosząc efektywność swoich działań. tegicznym, ogólnokrajowym oraz woje- zację celów środowiskowych. Narodo- Realizacji tak sformułowanej wizji służyć wódzkie fundusze ochrony środowiska wy Fundusz oraz wojewódzkie fundu- będzie wdrażanie misji Funduszy, która i gospodarki wodnej (WFOŚiGW), któ- sze stanowią siedemnaście wzajemnie brzmi: re uzyskały osobowość prawną w 1993 niezależnych podmiotów, które wspól- roku – wspierające zadania o zasięgu re- Skutecznie wspieramy nie obsługują jedną spójną dziedzinę za- gionalnym, w każdym z 16 województw działania na rzecz dań publicznych: finansowe wspieranie Polski. Działania systemu oparte na ko- środowiska ochrony środowiska i gospodarki operacji Narodowego Funduszu oraz 16

BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 13 NFOŚiGW

oraz wypełnienie celu generalnego, któ- Kolejne działania doskonalące współ- z zakresu ochrony środowiska lub gospo- rym jest: pracę pomiędzy Funduszami doprowa- darki wodnej ujętych w planach działal- Stabilne, skuteczne dziły do zawarcia porozumień pomiędzy ności wojewódzkich funduszy ochrony i efektywne wspieranie NFOŚiGW i 14 WFOŚiGW w spra- środowiska i gospodarki wodnej, które są przedsięwzięć wie powierzenia niektórych czynności beneficjentami. Budżet programu wynosi w ramach Krajowego Systemu Zielo- 500 mln zł, a beneficjentami końcowymi i inicjatyw służących ! nych Inwestycji, w tym przekazanie są podmioty realizujące przedsięwzięcia środowisku. NFOŚiGW Małgorzata Skucha,WFOŚiGW Prezes Zarządu Narodowegozadań związanychFunduszu Ochrony Środowiska ze spra i Gospodarki- na Wodnej rzecz intensyfikacji regionalnych dzia- wowaniemKrzysztof kontroli Walczak, Doradca nad w Departamencie wykorzysta Strategii, Edukacji- i Rozwojułań ochrony środowiska. Formą dofinan- Realizacja współpracy ! niem środków przez beneficjentów GIS. sowania jest pożyczka udzielana przez pomiędzy NFOŚiGW ! a WFOŚiGW ! WFOŚiGW ze środków NFOŚiGW. System oparty na współpracy Zawarto już umowy Realizacja zapisów pożyczki z 9 WFOŚiGW Wspólnej Strategii to wy- na kwotę 475,5 mln zł. nikowa współpracy 16 Program „SYSTEM” wojewódzkich funduszy (z budżetem 112 mln zł) oraz Narodowego Fun- składa się z dwóch czę- duszu i Ministerstwa Śro- ści. Pierwsza z nich „Usu- dowiska. Dotychczasowe wanie wyrobów zawiera- doświadczenia wskazują jących azbest” obejmuje kilka obszarów wymaga- przedsięwzięcia w zakre- jących poprawy współpra- sie demontażu, zbierania, cy pomiędzy NFOŚiGW transportu oraz uniesz- a WFOŚiGW. Działania kodliwienia lub zabezpie- te, oparte na spójnym sys- czenia odpadów zawie- temie i podejmowane na rających azbest, zgodne uregulowanym obszarze z gminnymi programa- współpracy, wykraczają- ! mi usuwania azbestu oraz cym poza odrębne strate- Sukcesy w dziedzinie zrównoważonego rozwoju, poprawa jakości życia i zdrowia społeczeństwa, skuteczna ochrona zasobów i ich racjonalne wykorzystanie są efektem przedsięwzięcia w zakre- gie, są obecnie realizowane i obejmująfunkcjonuj ącegoWspólne w Polsce, elastycznie programy dostosowującego się do nowych wyzwań, systemu Narodowy Fundusz dokonafinansowaniał konsolidacjiochrony środowiska i gospodarki wsparcia wodnej, opartego naskierowanego źródłach krajowychsie i demontażu, do wfozbierania,śigw transportuw ramach m.in.: zagranicznych. NFOŚiGW – WFOŚiGW oraz unieszkodliwiania lub zabezpiecze- • nastwzajemneępują cychuzgadnianie programów obszarów priorytetowych: Narodowy Fundusz dokonał konsolida- 1 nia odpadów zawierających azbest na i kierunków dofinansowania; cji wsparcia skierowanego do WFOŚiGW obszarach dotkniętych klęską żywioło- • budowę wspólnej platformy cyfro- • "REGION - Wsparciew ramach dzia łnastępującychań ochrony programów środowiska wą. Planowane i gospodarkisą wypłaty dotacji udziewodnej- wej jako narzędzia wymiany infor- priorytetowych: lanych przez WFOŚiGW ze środków macji, konsultowania dokumen- • „REGION – Wsparcie działań ochro- NFOŚiGW w latach 2013-2017 w kwo- tów i korzystania ze wspólnej bazy ny środowiska i gospodarki wodnej cie 32 mln zł, a beneficjentami końco- wiedzy; realizowanych przez WFOŚiGW” wymi są jednostki samorządu terytorial- • wspólne podnoszenie kwalifikacji • „SYSTEM – Wsparcie działań ochro- nego (JST). i kompetencji pracowników; ny środowiska i gospodarki wodnej Druga część programu „SYSTEM” • adaptację systemu Funduszy do realizowanych przez WFOŚiGW” obejmuje dofinansowanie przydomo- wdrażania nowych polityk i instru- • „KAWKA – Likwidacja niskiej emi- wych oczyszczalni ścieków, lokalnych mentów finansowych UE; sji wspierająca wzrost efektywności oczyszczalni ścieków wraz z sieciami ka- • wspólne działania Funduszy energetycznej i rozwój odnawial- nalizacyjnymi oraz podłączeń budyn- zmierzające do wdrażania nych źródeł energii” ków do zbiorczego systemu kanaliza- wysokiej jakości pro- Program „REGION” cyjnego. Zakres programu w części 2 jektów z zakresu obejmuje dofinanso- obejmuje: edukacji eko- wanie w roku 2013 • wykonanie przydomowych biologicznej. przedsięwzięć logicznych oczyszczalni ścieków o przepustowości do 50 RLM,

14 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE

realizowanych przez WFOŚiGW" • "SYSTEM - Wsparcie działań ochrony środowiska i gospodarki wodnej realizowanych przez WFOŚiGW” • „KAWKA - Likwidacja niskiej emisji wspierająca wzrost efektywności energetycznej i rozwój odnawialnych źródeł energii” ! Program „REGION” obejmuje dofinansowanie w roku 2013 przedsięwzięć z zakresu ochrony środowiska lub gospodarki wodnej ujętych w planach działalności wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, które są beneficjentami. Budżet programu wynosi 500 mln zł, a beneficjentami końcowymi są podmioty realizujące przedsięwzięcia na rzecz intensyfikacji regionalnych działań ochrony środowiska. Formą dofinansowania jest pożyczka udzielana przez wfośigw ze środków NFOŚiGW. Zawarto już umowy pożyczki z 9 wfośigw na kwotę 475,5 mln zł. !

4 NFOŚiGW

oczyszczających ścieki bytowo- Beneficjentami programu „KAWKA” 4.5. Promowanie strategii nisko- -gospodarcze z gospodarstw do- są podmioty realizujące działania wymie- emisyjnych dla wszystkich ty- mowych, gospodarstw agrotury- nione w programach ochrony powietrza pów obszarów, w szczególności stycznych i obiektów użyteczności oraz wskazane przez WFOŚiGW w kana obszarach miejskich, w tym publicznej; tegoriach beneficjentów a formą dofi- wspieranie zrównoważonego • wykonanie lokalnych oczyszczalni nansowania jest dotacja udzielana przez transportu miejskiego; ścieków wraz z sieciami kanalizacyj- WFOŚiGW ze środków NFOŚiGW. Bu- 4.7. Promowanie wysokospraw- nymi dla budynków, osiedli mieszka- dżet programu to 400 mln zł. Planowane nej kogeneracji energii cieplnej niowych oraz małych miejscowości wypłaty w latach 2013-2016 określone są i elektrycznej w oparciu o popyt o zwartej zabudowie; na kwotę 230 mln zł. W listopadzie pod- na użytkową energię cieplną. • wykonanie podłączeń budynków do pisane zostały, w oparciu o wnioski zło- • Osi priorytetowej II kanalizacji sanitarnej w systemie ka- żone w I naborze, umowy między NFO- Ochrona środowiska, w tym ada- nalizacji grawitacyjnej, ciśnieniowej, ŚiGW a 11 WFOŚiGW na łączną kwotę ptacja do zmian klimatu podciśnieniowej. 121,2 mln zł. 5.2. Promowanie inwestycji ukie- Beneficjentami programu w części 2 runkowanych na konkretne ro- są wojewódzkie fundusze ochrony śro- NFOŚiGW w nowej dzaje ryzyka, zapewniających dowiska a beneficjentami końcowymi perspektywie 2014-2020 odporność na klęski żywiołowe – jednostki samorządu terytorialnego Narodowy Fundusz oraz wojewódz- oraz stworzenie systemów zarzą- i ich związki lub podmioty świadczące kie fundusze współpracują jako Instytu- dzania klęskami żywiołowymi; usługi publiczne w ramach realizacji zacje Wdrażające w ramach kończącego się 6.1. Inwestycje w sektorze gospo- dań własnych JST. Planowane wypłaty w 2015 r. Programu Operacyjnego In- darki odpadami w celu wypeł- pożyczek (do 90% kosztów kwalifikowa- frastruktura i Środowisko 2007-2013. nienia wymogów wynikających nych) w latach 2013 – 2017 określone są Nowa perspektywa UE na lata 2014-2020, z prawa unijnego oraz zaspo- na 80 mln zł. z większymi środkami dla Polski w mniej- kojenia wykraczających poza Program „KAWKA” (Likwidacja ni- szym budżecie Funduszu Spójności Unii te wymogi potrzeb inwestycyj- skiej emisji wspierająca wzrost efektywno- Europejskiej, przewiduje m.in.: nych określonych przez państwa ści energetycznej i rozwój rozproszonych • przejście do 2020 r. na niskoemisyjną członkowskie; odnawialnych źródeł energii) obejmuje: gospodarkę i efektywne korzystanie 6.2. Inwestycje w sektorze gospo- • przedsięwzięcia mające na celu z zasobów w dostosowaniu do zmian darki wodnej w celu wypełnie- Narodowy Fundusz dokonał konsolidacji wsparcia skierowanego do wfośigw w ramach ograniczanie niskiej emisji związa- klimatycznych (pakiet klimatyczno- nia wymogów wynikających następujących programów priorytetowych: ne z podnoszeniem efektywności -energetyczny „3 razy 20 na 2020”); z prawa unijnego oraz zaspo- energetycznej oraz wykorzystaniem • wprowadzenie celów i wskaźników kojenia wykraczających poza układów wysokosprawnej kogene- umożliwiających jednolite mierzenie te wymogi potrzeb inwestycyj- • "REGION - Wsparcie działań ochrony środowiska i gospodarki wodnej racji i odnawialnych źródeł energii, postępów w osiąganiu celów strategii nych określonych przez państwa w szczególności: „Europa 2020”. członkowskie; –– likwidację lokalnych źródeł cie- Według projektu Programu Ope- 6.4. Ochrona i przywrócenie różno- pła tj.: indywidualnych kotłowni racyjnego Infrastruktura i Środowi- rodności biologicznej, ochrona lub palenisk węglowych, kotłow- sko 2014-2020 z dnia 25.10.2013 r. i rekultywacja gleby oraz promo- Program „KAWKA” (Likwidacja niskiej emisji wspierająca wzrost efektywności ni zasilających kilka energetycznejbudynków i rozwójNFOŚiGW rozproszonych będzie odnawialnych pełnił rolę źróde Instytuł energii)- obejmuje: wanie usług ekosystemowych, oraz kotłowni osiedlowych! i pod- cji Wdrażającej w nowej perspektywie. w tym programu Natura 2000 łączenie obiektów do miejskiej• przedsi ęwziPrzewidujeęcia mające na się, celu że ograniczanie rolą IW będzie niskiej realiemisji- związane z podnoszeniemoraz zielonej infrastruktury. efektywności energetycznej oraz wykorzystaniem układów wysokosprawnej sieci ciepłowniczej lub ich kogeneracjizastą- zowanie i odnawialnych ze środków źródeł energii, publicznych w szczególno zadańści: pienie przez źródło o wyższej niżo likwidacjpublicznychę lokalnych polegających źródeł ciepła tj.:na indywidualnych finanso- Fundusz kotłowni lub palenisk Funduszy dotychczas sprawności wytwarza- węglowych,waniu ochrony kotłowni zasilajśrodowiskaących kilka i gospodarki budynków oraz kotłPlanowaneowni osiedlowych dla NFOŚiGW działania nia ciepła; wodnej w zakresie: w nowej perspektywie finansowej to: –– rozbudowę sieci ciepłowniczej • Osi priorytetowej I6 • zapewnianie finansowania uzupeł- w celu podłączenia istniejących Promocja odnawialnych źródeł niającego ze środków NFOŚiGW obiektów (ogrzewanych ze źró- energii i efektywności energetycznej w kontekście ograniczonych środ- deł lokalnych przy wykorzystywa- 4.1. Promowanie produkcji i dys- ków, jakimi dysponują jednostki sa- niu paliwa stałego) do centralnego trybucji odnawialnych źródeł morządu terytorialnego; źródła ciepła wraz z podłączeniem energii; • możliwość stosowania zwrotnych in- obiektu do sieci; 4.2. Promowanie efektywności ener- strumentów finansowych; –– zastosowanie kolektorów słonecz- getycznej i wykorzystania OZE • zarządzanie Instrumentem Finan- nych celem obniżenia emisji w lo- przez przedsiębiorstwa; sowym np. poprzez tzw. „Fundusz kalnym źródle ciepła opalanym 4.3. Wspieranie efektywności energe- Funduszy”, wspólnie z wojewódzki- paliwem stałym; tycznej i wykorzystywania odna- mi funduszami ochrony środowiska –– termomodernizację budynków wialnych źródeł energii w sekto- i gospodarki wodnej. wielorodzinnych. rze publicznym i mieszkaniowym;

BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 15

4 NFOŚiGW

Projekt Rozporządzenia ogólnego • rozwijanie orientacji probiznesowej Głównym tematem konferen- 2014-2020 definiuje fundusze funduszy, uwzględniającej przedsiębiorców, cji Creating Sustainable National and poprzez wskazanie, że „fundusze UE jako beneficjentów środków fundu- Local Level Financing Models for Climate (w tym: FS i EFRR) mogą być wykorzy- szy UE i krajowych; Change Adaptation and Environment, stywane w celu wspierania instrumen- • udział w szkoleniach nt. wdrażania towarzyszącej Szczytowi Klimatycz- tów finansowych w ramach programów inicjatyw JEREMIE i JESSICA; nemu, odbywającemu się w Warsza- operacyjnych. Organizacja funduszy • poprawa komunikacji i współpracy wie w dniach 11-22 listopada 2013 r. ma przyczynić się do osiągnięcia celów wewnętrznej; były modele finansowania ochrony śro- szczegółowych, określonych w ramach • wypracowanie jednolitego katalogu dowiska, a w szczególności systemo- priorytetów, w oparciu o ocenę ex ante, wskaźników rezultatu pozwalające- we rozwiązania zaangażowania władz Terminowe spełnienie wymogów warunkowości ex-ante będą istotnym czynnikiem przy w której stwierdzono nieprawidłowościpodejmowaniu decyzji o alokacjachgo na finansowych. przygotowanie przejrzystego lokalnych i państwowych w działania ! w funkcjonowaniu rynku lub NFOnieoptyŚiGW rozpocz- ął pracesystemu związane zsprawozdawczości analizą ex–ante w obszarze i agregaefektywności- zapobiegające zmianom klimatu. Za- energetycznej „Analiza i ocena możliwości zintegrowania działań w obszarze efektywności malny poziom inwestycji oraz zapotrzeenergetycznej z- wykorzystaniemcji danych;odnawialnych źródeł energii z odpadów komunalnych prezentowano również polski system fi- i osadów ściekowych”. Celem analizy była ocena realizowanych przedsięwzięć w obszarze bowanie na inwestycje”. efektywności energetycznej• wypracowanie z uwzględnieniem odnawialnych kryteriów źródeł energii finansowa oraz określenie- nansowania ochrony środowiska, który rekomendacji na nową perspektywę finansową 2014-2020 w celu potwierdzenia posiadania Zgodnie z projektem rozporządzeprzez NFOŚiGW- kompetencjinia niezb i ocenyędnych peprojektów;łnienia funkcji Instytucji Wdrażającej. W stawiany jest za wzór dla rozwijających wyniku tej analizy zostały przedstawione wnioski, wskazówki oraz zalecenia, w nia ogólnego 2014-2020, uruchomienieszczególności: • oparcie inwestycji w renowację bu- się gospodarek i krajów, znajdujących ! środków będzie uzależnione od spełnie• ujednolicenie- podejściadynków do wszystkich na interwencji zasadach unijnych i krajowych;głębokiej ter- się w okresie przekształceń ustrojo- • rozwijanie orientacji pro-biznesowej uwzględniającej przedsiębiorców, nia wymogów warunkowości ex jakoante, beneficjentów śmomodernizacjirodków funduszy UE i krajowych; i generowania jak wych. W trakcie konferencji Pani Aneta • udział w szkoleniach nt. wdrażania inicjatyw JEREMIE i JESSICA; tj. zapewnienia określonych warunków• poprawa komunikacji największej i współpracy wewnę oszczędnościtrznej; energii. Wilmańska, Podsekretarz Stanu w Mini- • wypracowanie jednolitego katalogu wskaźników rezultatu pozwalającego na wyjściowych umożliwiających efektywprzygotowanie- przejrzystego systemu sprawozdawczości i agregacji danych; sterstwie Środowiska powiedziała: „Pol- • wypracowanie kryteriów finansowania i oceny projektów; ną realizację programów współfinanso• oparcie inwestycji- Europejska w renowację budynków na zasadach Nagroda głębokiej termomodernizacji ski system funduszy ekologicznych stano- i generowania jak największej oszczędności energii. wanych ze środków europejskich. Wy- Jakości wi unikalny w skali światowej mechanizm, branie konkretnego priorytetu przez zarówno pod względem rozmiarów, jak państwo członkowskie będzie pociąga- i form działania. System ten zyskał mię- ło konieczność spełnienia określonego dzynarodowe uznanie, w tym Komisji Eu- warunku ex ante. Brak ostatecznego wy- ropejskiej, Organizacji Współpracy Gospo- pełnienia warunków do 2016 roku wią- darczej i Rozwoju (OECD) oraz Banku zał się będzie z ryzykiem zawieszenia Światowego”. płatności przez Komisję Europejską dla

tych priorytetów, których dotyczą. Europejska Mi- Nagroda Jakości Narodowy Fundusz ! nisterstwo Rozwoju RegionalnegoPrzygotowania pro -NarodowegoPrzygotowania Funduszu do wejścia w now Narodowegoą perspektywę UE i pe łnienieFun roli- Ochrony Środowiska Instytucji Wdrażającej skorelowane są również z szerokimi działaniami doskonalącymi wadzi prace mające na celu funkcjonowanieustalenie instytucji.duszu NFO ŚiGWdo rozpoczwejściaął proces w nową aplikacji do Europejskiejperspektywę Fundacji i Gospodarki Wodnej Zarządzania Jakością EFQM i uzyskania Europejskiej Nagrody Jakości. Aplikowanie zostało harmonogramu i zakresu prac wskazaneniezbęd jako -strategiczneUE zadaniei pełnienie Zarządu na rokroli 2014, Instytucji w związku z realizacj Wdrażająą Strategii- ul. Konstruktorska 3a

nych do spełnienia wymogów warun- cej skorelowane9 są również z szerokimi 02-673 Warszawa, kowości ex ante. Terminowe spełnienie działaniami doskonalącymi funkcjono- Telefony: wymogów warunkowości ex ante będą wanie instytucji. NFOŚiGW rozpoczął centrala: istotnym czynnikiem przy podejmowa- proces aplikacji do Europejskiej Fun- (22) 45 90 000 niu decyzji o alokacjach finansowych. dacji Zarządzania Jakością EFQM (22) 45 90 001 NFOŚiGW rozpoczął prace zwią- i uzyskania Europejskiej Nagrody Ja- informacja: zane z analizą ex ante w obszarze efek- kości. Aplikowanie zostało wskazane (22) 45 90 100 tywności energetycznej „Analiza i oce- jako strategiczne zadanie Zarządu na (22) 45 90 370 na możliwości zintegrowania działań rok 2014, w związku z realizacją Stra- fax: (22) 45 90 101 w obszarze efektywności energetycznej tegii działania NFOŚiGW 2013-2016. www.nfosigw.gov.pl z wykorzystaniem odnawialnych źródeł Utworzono grupę liderów doskona- energii z odpadów komunalnych i osa- łości, którzy zbierają dane do samo- dów ściekowych”. Celem analizy była oceny naszej instytucji. Samoocena ocena realizowanych przedsięwzięć instytucji zgodnie z Modelem Dosko- w obszarze efektywności energetycznej nałości EFQM jest ważnym elementem z uwzględnieniem odnawialnych źródeł w procesie przygotowania Narodowe- energii oraz określenie rekomendacji go Funduszu do wejścia, z partnerami na nową perspektywę finansową 2014- z wojewódzkich funduszy ochrony śro- 2020 w celu potwierdzenia posiadania dowiska i gospodarki wodnej, w nową przez NFOŚiGW kompetencji niezbęd- perspektywę. nych do pełnienia funkcji Instytucji Wdrażającej. W wyniku tej analizy zo- Podsumowanie stały przedstawione wnioski, wskazówki Podstawowym efektem współpra- oraz zalecenia, w szczególności: cy w ramach systemu powinno być jego • ujednolicenie podejścia do wszystkich umacnianie i doskonalenie. interwencji unijnych i krajowych;

16 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE Nowa perspektywa 2014-2020

Województwo zachodniopomorskie w nowej perspektywie finansowej 2014-2020 Od celów do rozwoju

Olgierd Geblewicz – Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego

Wraz z początkiem roku 2014 rozpocznie się nowy rozdział w rozwoju Polski, a tym samym jednocześnie Pomorza Zachodniego. Perspektywa finansowa Unii Europejskiej na lata 2014-2020 stwarza ogromne szanse rozwojowe dla naszego regionu. Dlatego Samorząd Województwa Zachodniopomorskiego cały czas in- tensywnie przygotowuje się do nowego okresu programowania, aby jak najlepiej wykorzystać środki, które spłyną do regionu.

Społeczność województwa zachod- skich na lata 2014-2020 jest Umowa • promowanie dostosowania do zmian niopomorskiego weszła w okres inten- Partnerstwa przygotowana na podsta- klimatu, zapobiegania ryzyku i za- sywnych przygotowań do perspektywie wniosków płynących z dotychcza- rządzania ryzykiem, wy finansowej Unii Europejskiej na sowych doświadczeń we wdrażaniu • ochrona środowiska naturalnego lata 2014-2020. Będzie ona realizowa- programów w latach 2004-2013. Umo- i wspieranie efektywności wykorzy- na w ramach dobrze już znanych i z powa reguluje zakresy wsparcia w wy- stania zasobów, wodzeniem wykorzystywanych narzę- branych obszarach i system wdrażania dzi – takich jak Regionalny Program funduszy, liczbę i tematykę progra- Operacyjny i programy krajowe – ale mów operacyjnych, podział interwen- także z uwzględnieniem nowych form cji pomiędzy programy krajowe i re- i w oparciu o szczegółowo zdefiniowa- gionalne, a także sposób uzupełniania ne obszary wsparcia. Spójny system się interwencji finansowanych z Poli- zarządzania funduszami określi solid- tyki Spójności, Wspólnej Polityki Rol- ne podstawy i ramy dla skutecznych, nej i Wspólnej Polityki Rybackiej. Wy- i co najważniejsze, efektywnych dzia- negocjowana z Komisją Europejską łań prorozwojowych, których rezultaty Umowa Partnerstwa pozwoli na roz- będą widoczne w przyszłości. poczęcie wdrażania nowej perspekty- Wraz z początkiem roku 2014 roz- wy finansowej. pocznie się nowy rozdział w rozwoju Polski, a tym samym jednocześnie Cele tematyczne Pomorza Zachodniego. Perspektywa Przyszły okres programowania zakła- finansowa Unii Europejskiej na lata da skoncentrowanie wsparcia na 11 ce- 2014-2020 stwarza ogromne szanse lach tematycznych, określających możli- rozwojowe dla naszego regionu. Dlate- we do objęcia interwencją obszary: go Samorząd Województwa Zachod- • badania naukowe, rozwój technolo- niopomorskiego cały czas intensyw- giczny i innowacje, nie przygotowuje się do nowego okresu • zwiększenie dostępności, stopnia wy- programowania, aby jak najlepiej wyko- korzystania i jakości technologii in- rzystać środki, które spłyną do regionu. formacyjno-telekomunikacyjnych, • podnoszenie konkurencyjności MŚP, Umowa partnerstwa sektora rolnego oraz sektora rybołów- Nadrzędnym krajowym dokumen- stwa i akwakultury, tem strategicznym, wyznaczającym • wspieranie przejścia na gospodarkę ni- zakres interwencji funduszy europej- skoemisyjną we wszystkich sektorach,

BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 17 Nowa perspektywa 2014-2020

• promowanie zrównoważonego trans- Krajowe programy Funkcjonalny oraz tzw. Specjalną Stre- portu i usuwanie niedoborów przepu- operacyjne fę Włączenia – odnoszącą się głów- stowości w działaniu najważniejszych W latach 2014-2020 kontynuowa- nie do centralnej części regionu oraz infrastruktur sieciowych, na będzie realizacja krajowych progra- znajdujących się w jej obrębie terenów • wspieranie zatrudnienia i mobilno- mów operacyjnych. Zaplanowano uru- wiejskich i popegeerowskich. Kolej- ści pracowników, chomienie sektorowych programów nym instrumentem wspierającym roz- • wspieranie włączenia społecznego operacyjnych: Inteligentny Rozwój, wój terytorialny będą zintegrowane i walka z ubóstwem, Polska Cyfrowa, Infrastruktura i Śro- inwestycje terytorialne (ZIT), zakła- • inwestowanie w edukację, umiejęt- dowisko, Wiedza, Edukacja i Rozwój, dające współpracę i większe zaanga- ności i uczenie się przez całe życie, Polska Wschodnia, programów Eu- żowanie głównych miast regionu oraz • wzmacnianie potencjału instytu- ropejskiej Współpracy Terytorialnej, obszarów ich oddziaływania w budo- cjonalnego i skuteczności admini- oraz – wdrażanych w ramach Wspólnej wanie wewnętrznych powiązań. ZIT stracji publicznej. Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Ry- realizowane mogą być w obszarach Osiągnięciu tych celów ma służyć backiej – Programu Rozwoju Obsza- funkcjonalnych miast wojewódzkich komplementarne działanie, którego rów Wiejskich oraz programu opera- oraz w miastach o charakterze regio- fundament będą stanowić: zoriento- cyjnego Morze i Rybactwo. nalnym i subregionalnym. Kierunki wanie na rezultaty (działania i środki interwencji proponowane w ramach finansowe kierowane będą na te ob- ZIT są spójne ze wskazanymi już 11 ce- szary, które najskuteczniej realizować Programy regionalne lami tematycznymi, ale w pierwszej ko- będą cele wskazane w Umowie Part- Na poziomie województw re- lejności obejmować będą m.in. zrów- nerstwa), zasada partnerstwa – regu- alizowane będą dwufunduszo- noważony, sprawny transport, łączący larna i ścisła kooperacja administracji we (finansowane z Europejskiego miasto i jego obszar funkcjonalny. krajowej, regionalnej i lokalnej, sek- Funduszu Rozwoju Regionalne- W Urzędzie Marszałkowskim Woje- tora prywatnego i sektora NGO, oraz go oraz Europejskiego Funduszu wództwa Zachodniopomorskiego trwa- zintegrowane podejście terytorialne. Społecznego) Regionalne Pro- ją także prace nad koncepcją kontraktu Wzmocnienie wymiaru terytorialnego gramy Operacyjne. Realizowana samorządowego jako instrumentu, któ- odbywać się będzie poprzez inicjatywy w oparciu o nie interwencja opie- ry – na podobnych zasadach, na jakich wspomagające efektywne wykorzysta- rać będzie się na identyfikacji naj- kontrakt terytorialny określi relacje sa- nie endogenicznych potencjałów roz- ważniejszych dla regionów wy- morządu województwa ze stroną rządo- wojowych danego terytorium. Podział zwań i barier rozwojowych, w tym wą – pozwoli z poziomu województwa i zakres interwencji poszczególnych na wsparciu inteligentnych specja- na uzgodnienie z samorządami lokal- funduszy UE pomiędzy poziomem kra- lizacji, wykorzystujących mocne nymi głównych kierunków dystrybucji jowym i regionalnym ustalony zosta- strony i potencjały gospodarcze. środków unijnych. Dzięki temu będzie nie na podstawie tzw. linii demarkacyj- W RPO Województwa Zachod- można uzyskać maksymalizację efek- nej. Pozwoli ona rozdzielić interwencje niopomorskiego wsparciem w naj- tów interwencji i jej integrację z celami między poszczególne programy Polity- wyższej wysokości objęte zostaną: rozwojowymi regionu. ki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej regionalna gospodarka i jej poten- i Wspólnej Polityki Rybackiej, przy za- cjał innowacyjny, rynek pracy, pro- Regionalny Program stosowaniu kryteriów takich jak: za- cesy włączenia społecznego i edu- Operacyjny sięg terytorialny, charakter projektów, kacji, sektor transportowy, ochrona Alokacja środków przypadających rodzaj beneficjenta. środowiska naturalnego i kulturo- na Regionalny Program Operacyj- wego, gospodarka niskoemisyjna. ny Województwa Zachodniopomor- Kontrakt terytorialny skiego w ramach Polityki Spójności Koordynacja działań prorozwojo- w latach 2014-2020 wyniesie ogółem wych podejmowanych na poziomie Terytorializacja niemal 1,6 miliarda euro, przy czym województw z krajowymi celami poli- wsparcia ok. 1,1 mld euro otrzymamy z Euro- tyki regionalnej możliwa będzie dzięki Terytorializacja wsparcia dokony- pejskiego Funduszu Rozwoju Regio- zastosowaniu kontraktu terytorialne- wać się będzie także za sprawą tzw. ob- nalnego oraz ok. 450 mln euro z Eu- go. Będzie to umowa zawierana przez szarów strategicznej interwencji (OSI) ropejskiego Funduszu Społecznego. samorząd województwa i stronę rzą- wyznaczonych w Krajowej Strate- Ponadto uwzględnić trzeba środki, ja- dową, obejmująca najważniejsze dla gii Rozwoju Regionalnego oraz z wy- kie zostaną pozyskane w ramach pro- regionu inwestycje i przedsięwzięcia korzystaniem analiz regionalnych. gramów krajowych. Jest dziś jednak wpisujące się w politykę rozwoju kraju. W przypadku województwa zachod- oczywiste, że znacznie większe znacze- Kontrakt umożliwi indywidualizację niopomorskiego przyjęte przez samo- nie niż ostateczny przydział kwot mieć podejścia do specyficznych cech dane- rząd województwa wstępne założenia będzie umiejętność ich wykorzystania go regionu, wpływających na jego kon- wskazują na potrzebę wyznaczenia – zwłaszcza wobec wyzwań kolejnej kurencyjność i na tempo rozwoju całe- trzech osi, obejmujących Szczeciński dekady, gdy wsparcie unijne będzie już go kraju. Obszar Metropolitalny, Koszalińsko znacznie mniejsze. – Kołobrzesko – Białogardzki Obszar

18 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE Nowa perspektywa 2014-2020

Samorząd Województwa Zachod- ograniczonych źródłach finansowania no-kulturalne, rewitalizację lub od- niopomorskiego planuje wdrożenie z budżetów unijnego, krajowego, czy nawianie obiektów służących zacho- w ramach Programu Regionalnego 12 też jednostek samorządu terytorialne- waniu dziedzictwa kulturowego lub następujących osi priorytetowych: go. Musimy wyznaczyć kierunki, które historycznego, kształtowanie prze- • I Gospodarka – Innowacje – Tech- będą w największym stopniu wpływać strzeni publicznej, zakup obiektów nologie (CT 1 (1PI) i 3) na rozwój województwa. Stąd m.in. charakterystycznych dla tradycji bu- • II Rozwój społeczeństwa informa- koncepcja inteligentnych specjalizacji downictwa w danym regionie, w tym cyjnego (CT 2) skupionych wokół dziedzin, które w re- budynków będących zabytkami z prze- • III Wsparcie gospodarki niskoemi- gionie mogą liczyć na odpowiednie za- znaczeniem na cele publiczne, odna- syjnej (CT 4) plecze badawczo-rozwojowe oraz real- wianie, eksponowanie lub konserwację • IV Dostosowania do zmian klima- ne wykorzystanie w produkcji. lokalnych pomników historycznych, tu (CT 5) budynków będących zabytkami lub • V Rozwój naturalnego środowiska Program Rozwoju miejsc pamięci. Ponadto proponuje się człowieka (CT 6) Obszarów Wiejskich przedsięwzięcia polegające na tworze- • VI Transport (CT 7) W kolejnej perspektywie finansowej niu, modernizacji i rozbudowie dróg • VII Rynek pracy (CT 8) publiczne wsparcie finansowe adreso- lokalnych, jak też rozwijanie i poprawę • VIII Rozwój społeczny (CT 9) wane do polskiego rolnictwa i obszarów infrastruktury handlowej. • IX Infrastruktura publiczna (CT 9) wiejskich ukierunkowane będzie na re- W ramach działania LEADER • X Edukacja (CT 10) alizację celów określonych w „Strategii wspierane będą m.in. przedsięwzię- • XI Infrastruktura edukacyjna (CT 10) zrównoważonego rozwoju wsi, rolnic- cia na rzecz przetwórstwa, wspiera- • XII Pomoc Techniczna twa i rybactwa” oraz celów sformułowa- jące wprowadzanie na rynek, w tym Regionalny Program Operacyj- nych w dokumentach i przepisach UE sprzedaż bezpośrednią i marketing ar- ny będzie w nowej perspektywie źró- odnoszących się do polityki rozwoju tykułów rolnych na małą skalę lub ar- dłem wsparcia dla wielu podmiotów, obszarów wiejskich. W Strategii przyję- tykułów o charakterze lokalnym czy które będą mogły realizować zarówno to model zrównoważonego i wielofunk- o znikomym znaczeniu w handlu ar- projekty o charakterze infrastruktu- cyjnego rozwoju obszarów wiejskich, tykułami rolno-spożywczymi, działal- ralnym, jak i o charakterze „miękkim”. rolnictwa i rybactwa, a działania jakie ność agroturystyczna, promocja pro- Gros środków zostanie przeznaczo- należy podjąć w perspektywie 2020 duktów rolno-spożywczych, w tym nych na wsparcie sektora gospodarcze- r. zostały zaprojektowane w oparciu tradycyjnej żywności na rynkach lo- go, zwłaszcza w zakresie innowacji, ba- o pięć kluczowych zagadnień, tj. kapi- kalnych, podczas wystaw lub targów – dań i rozbudowywania powiązań oraz tał ludzki, jakość życia, bezpieczeństwo, wsparcie dla rolników, promocja kul- wsparcia kooperacji między nauką konkurencyjność i środowisko. tury i postaw proekologicznych (akcje a biznesem. Jednocześnie planuje się Program Rozwoju Obszarów Wiej- promujące proekologiczne zachowa- przeznaczenie znacznych środków na skich na lata 2014-2020 (PROW nia, w tym konkursy oraz wspólne rozbudowę infrastruktury transporto- 2014-2020) stanowić będzie jedno wykorzystywanie proekologicznych wej oraz projekty związane z ochroną z najważniejszych narzędzi realizacji wy- technologii na małą skalę), opera- środowiska, przeciwdziałaniem zmia- mienionej Strategii. Będzie realizował cje z zakresu technologii informacyj- nom klimatu, czy wsparciem gospo- cel ogólny i te cele szczegółowe Strategii, no-komunikacyjnych, czy też wspar- darki niskoemisyjnej. Środki Europej- które odpowiadają misji i celom Wspól- cie działalności statutowej organizacji skiego Funduszu Społecznego mają nej Polityki Rolnej oraz unijnym priory- pozarządowych w zakresie projektów sprzyjać przede wszystkim tworze- tetom rozwoju obszarów wiejskich. mających na celu budowanie kapitału niu nowych miejsc pracy oraz sprzy- Celem Programu Rozwoju Obsza- społecznego. janiu włączeniu społecznemu oraz za- rów Wiejskich na lata 2014-2020 będzie pobieganiu niekorzystnym zjawiskom poprawa konkurencyjności rolnictwa, Urząd Marszałkowski społecznym. Warto jednocześnie za- zrównoważone zarządzanie zasobami Województwa znaczyć, że na poziomie europejskim naturalnymi i działania w dziedzinie Zachodniopomorskiego wyznaczone zostały tzw. ring-fencin- klimatu oraz zrównoważony rozwój te- ul. Korsarzy 34 gi, czyli minimalne poziomy koncen- rytorialny obszarów wiejskich. 70-540 Szczecin tracji wsparcia na wyznaczone cele Główne działania, które będą wdra- Tel . 91 48 07 249 tematyczne, które dotyczą takich ob- żane w ramach komponentu regional- Fax 91 489 39 87 szarów jak przedsiębiorczość, bada- nego PROW 2014-2020, to podstawo- www.wzp.pl nia i rozwój, technologie informacyj- we usługi i odnowa wsi na obszarach no-komunikacyjne oraz gospodarka wiejskich oraz inicjatywy LEADER. niskoemisyjna. Na realizację tych za- W ramach podstawowych usług i od- dań przeznaczone zostanie ponad 50% nowy wsi na obszarach wiejskich pla- środków Europejskiego Funduszu nuje się m.in. wsparcie na rzecz od- Rozwoju Regionalnego. Koncentracja nowy wsi np. poprzez finansowanie środków jest szczególnie istotna przy obiektów pełniących funkcje społecz-

BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 19 Aktualności 2014

Co ciekawego w Funduszu w 2014 roku…?

Sebastian Kaczmarek – Zastępca Dyrektora Biura WFOŚiGW w Szczecinie

Edukacja ekologiczna nie edukacyjne i informacyjne, ścieżki towniczo – gaśniczych oraz sprzę- i ochrona przyrody… przyrodnicze i izby edukacyjne, kon- tu ratowniczego i ochrony osobistej Jak co roku ruszy nabór wnio- kursy propagujące wiedzę ekologicz- w ramach zapobiegania poważnym sków w trybie konkursowym na pro- ną o zasięgu ponadlokalnym, doposa- awariom, przeciwdziałania nadzwy- jekty z zakresu edukacji ekologicznej żenie ośrodków edukacji ekologicznej czajnym zagrożeniom środowiska i li- i ochrony przyrody. Wnioski można i izb edukacyjnych w sprzęt i materia- kwidacji ich skutków. Z przewidzia- składać do 30 września 2014 roku. Ce- ły do edukacji ekologicznej. Wysokość nych na ten cel środków w wysokości lem naboru jest wyłonienie najlep- dofinansowania w formie dotacji może 1.000.000,00 zł Wojewódzki Fun- szych i najciekawszych projektów z za- wynieść nawet do 75% kosztów projek- dusz planuje alokację w kwocie do kresu edukacji ekologicznej i ochrony tu w formie dotacji i do 90% w formie 700.000,00 zł na udzielanie dotacji na przyrody realizowanych na terenie wo- pożyczki. zakup i/lub karosację samochodów ratowniczo – gaśniczych dla jednostek jewództwa zachodniopomorskiego, Sprzęt dla strażaków w szczególności są to: warsztaty edu- OSP. Wnioski można składać od dnia kacyjne, publikacje oraz audycje o te- ochotników… 1 lutego 2014 r. do wyczerpania zapla- matyce ekologicznej, kursy, szkolenia, Dla jednostek samorządu teryto- nowanych środków – nie później jed- studia podyplomowe, seminaria, kon- rialnego uruchomiony będzie nabór nak niż do 30 maja 2014 r. ferencje i sympozja, programy i kampa- wniosków na zakup samochodów ra-

20 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE Aktualności 2014

Azbest… kresie jest gmina Goleniów realizująca two zostało określone jako najgorsze W dalszym ciągu realizowany bę- te zadania poprzez GWiK Goleniów w realizacji zobowiązań akcesyjnych dzie program usuwania azbestu ze i w razie potrzeby można skorzystać w zakresie gospodarki odpadami. środków Funduszu w Szczecinie z doświadczenia tej spółki we wdraża- i NFOŚiGW w Warszawie. Nowością niu programu. KAWKA… będzie przeznaczenie pewnej puli środ- W ramach programu Narodowe- ków na dotacje dla przedsiębiorców, Nowe RPO… go Funduszu Ochrony Środowiska którzy będą usuwać wyroby azbestowe Zgodnie z poczynionymi ustale- i Gospodarki Wodnej „Likwidacja ni- z terenu swoich zakładów. Będzie to re- niami Wojewódzki Fundusz Ochro- skiej emisji wspierająca wzrost efek- alizowane w całości ze środków wła- ny Środowiska i Gospodarki Wod- tywności energetycznej i rozwój roz- snych Funduszu w Szczecinie i będzie nej w Szczecinie przygotowuje się do proszonych odnawialnych źródeł ewenementem w skali kraju. Wyso- przejęcia od Urzędu Marszałkowskie- – Program pilotażowy KAWKA” wyło- kość dofinansowania – niezmiennie – go roli operatora dla osi środowisko- niono dwóch beneficjentów, tj. Miasto będzie na poziomie 100%, dlatego też wych w nowym okresie programowa- Szczecin i Miasto Szczecinek, którzy zachęcamy te samorządy (a są już nienia na lata 2014-2020. Jako wstęp do otrzymają dotacje w 2014 roku na po- liczne), które do tej pory nie korzystały tych działań należy traktować poro- ziomie 7,5 mln zł, co pozwoli na likwi- z naszego wsparcia. zumienie Funduszu i Marszałka w za- dację ponad 800 źródeł niskiej emisji kresie wspólnej realizacji ostatniego (w większości piece na paliwo stałe). Barszcz Sosnowskiego… naboru wniosków na zadania związa- Trwają w tej chwili dyskusje nad zmia- Nowym zadaniem Funduszu bę- ne z odnawialnymi źródłami energii ną przedmiotowego programu, tak aby dzie pilotażowy program, w ramach w ramach RPO WZP, gdzie beneficjen- umożliwić aplikowanie w 2014 roku którego gminy będą mogły aplikować ci będą mogli po uzyskaniu dotacji od większej liczbie beneficjentów, tj. dla o środki na zlecenie zabiegów likwi- Marszałka w wysokości do 85%, otrzy- wszystkich tych, którzy borykają się dacji barszczu Sosnowskiego w for- mać wsparcie dotacyjne z Funduszu z problemem złej jakości powietrza mie dotacji do 50% kosztów zadania. w wysokości do 10% wartości zadania. w miastach. W niektórych gminach już dziś temat Szczegóły konkursu można znaleźć na barszczu urasta do największych pro- stronach internetowych Urzędu Mar- blemów do rozwiązania w ciągu naj- szałkowskiego, jak i Funduszu. bliższych lat i stanowi realne zagroże- nie m.in. dla zdrowia ludzi. Rekultywacja składowisk… GIS-y… Fundusz aktywnie będzie uczest- W związku z przystąpieniem Fun- niczyć w ważnym dla naszego regio- duszu do realizacji Wspólnej Strategii nu przedsięwzięciu polegającym na Wojewódzkich i Narodowego Fundu- rekultywacji nieczynnych składo- szu Ochrony Środowiska część zadań wisk odpadów komunalnych. Już teraz dotychczas przypisanych dla Fundu- dwa duże projekty realizowane przez szu w Warszawie przejmie Fundusz R-XXI i Związek Gmin Dorzecza Par- szczeciński. M.in. jako pierwsze będą sęty otrzymają dotację w ramach dzia- przejęte wszystkie umowy na termo- łania 2.1 „Kompleksowe przedsięwzię- modernizacje budynków użyteczno- cia z zakresu gospodarki odpadami ści publicznej tzw. GIS, czyli zielone ze szczególnym uwzględnieniem od- inwestycje, które beneficjenci z terenu padów niebezpiecznych” priorytetu województwa zachodniopomorskiego II – Gospodarka odpadami i ochrona podpisały z Narodowym Funduszem. powierzchni ziemi – Programu Ope- Pierwsze kontrole tych zadań WFO- racyjnego Infrastruktura i Środowi- ŚiGW w Szczecinie przeprowadzi już sko 2007-2013. Dotacja Fun- w styczniu 2014 roku. duszu została określona na poziomie 10% Przydomowe kosztów zadania, oczyszczalnie ścieków… które oszacowa- Kolejnym krokiem będzie przejęcie no na ok. 72 mln programu dofinansowania przydomo- zł, i z pewnością wych oczyszczalni ścieków oraz podłą- przyczyni się do czeń budynków do zbiorczego systemu zmiany aktual- kanalizacyjnego, który cieszy się co- nego rankingu, raz większym powodzeniem wśród na- w którym naszych samorządów. Liderem w tym za- sze wojewódz-

BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 21 Aktualności 2014

Nowy ekologiczny kalendarz Polskiej Fundacji Ekologicznej i Henryka Sawki

Polska Fundacja Ekologiczna wspólnie z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Śro- dowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie już po raz drugi wprowadzają edu- kację ekologiczną do zachodniopomorskich firm i biur. W tym celu powstał kalendarz biurkowy opatrzony oryginalnymi rysunkami o tematyce ekologicznej, wykonanymi przez znanego w całym kraju rysownika i satyryka Henryka Sawkę. W grudniu kalendarz trafi do lokalnych przedsiębiorców, a w czwartek 28 listopada nastąpiła jego oficjalna prezentacja.

Kalendarz, który powstał w ramach nie ciepła, prądu i wody, genetycznie projektu „Proekologiczny przedsię- modyfikowane organizmy, żywność biorca 2014” Polskiej Fundacji Eko- ekologiczną, ekologiczny styl jazdy sa- logicznej, składa się z 12 stron, a te mochodem, poszanowanie zieleni czy oprócz swoich walorów praktycznych segregację śmieci. Jest to już drugi ka- posiadają również zabawne rysunki lendarz promujący proekologiczne przedstawiające najważniejsze zasady działania w życiu codziennym – pierw- ekologii oraz treści proekologiczne – szy powstał w ubiegłym roku i cieszył a takimi powinni kierować się przed- się bardzo dużym zainteresowaniem siębiorcy i ich pracownicy, aby zmie- mieszkańców Szczecina i nie tylko. nić niewłaściwe z punktu widzenia ekologii nawyki w firmach i przy oka- Oby dał do myślenia zji zaoszczędzić. Humorystyczne ry- Kalendarze Polskiej Fundacji sunki znanego szczecińskiego rysow- Ekologicznej przedstawiono oficjal- nika mają za zadanie zwrócić uwagę nie w miniony czwartek 28 listopada na takie zagadnienia jak: oszczędza- w szczecińskiej galerii Henryka Saw-

22 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE Aktualności 2014 ki, w której zainteresowanych gościł tego kalendarza jest podniesienie świado- raz w miesiącu, kiedy będą przewraca- sam gospodarz. – Skąd pomysł na taką mości mieszkańców naszego miasta i sta- ły jego kartkę i będą przypominały sobie formę? Żartować można ze wszystkiego, ramy się dotrzeć do nich poprzez przed- o dbałości o ekologię w codziennym życiu, nawet z ekologii. Ale tu nie chodzi tyle siębiorców z naszego regionu. Uważamy w tych małych sprawach. Bo ekologia to o dowcipy, co o zwrócenie uwagi na pewne ten projekt za niezwykle cenny oraz po- nie tylko duże hasła o dziurze ozonowej problemy związane z ekologią w naszym żyteczny i jest to kolejna akcja, zaraz po czy globalizacji. Możemy żyć ekologicz- codziennym życiu. Te rysunki pokazu- przedsięwzięciach związanych z docie- nie na co dzień, aby stało się to naszym ją także relacje międzyludzkie, są uni- raniem do dzieci i młodzieży, aktywizu- nawykiem – mówił prezes Arkadiusz wersalne. Mam nadzieję, że na co dzień jąca nasze społeczeństwo. Porada. Kalendarze będą dystrybu- dadzą do myślenia. Co mnie dodatkowo owane w 5 czasopismach, ukazują- urzekło w tym projekcie i mówię to jako Mała ekologia cych się na naszym terenie: „Obserwa- ciekawostkę, to kalendarze zostały wyko- na co dzień tor Morski”, „Świat Biznesu”, Prestiż”, nane z materiałów nadających się do po- Jak zapewnia Arkadiusz Porada, „Przedsiębiorca” oraz „Naturalnie”. nownego użycia. Być może te kalendarze prezes Polskiej Fundacji Ekologicznej, Do każdego ukazującego się w naj- już kalendarzami były, a może będą tak- kalendarz z pracami Henryka Sawki bliższym czasie magazynu dołączony że w przyszłości – mówił w charaktery- ma trafić przede wszystkim do pracow- zostanie bezpłatnie także kalendarz. stycznym dla siebie dydaktycznym jak ników szczecińskich biur. – Chcemy, Poza tym na chętnych czekają również i humorystycznym tonie Henryk Saw- aby nasz prosty przekaz trafił do jak naj- konkursy z prostymi pytaniami o eko- ka. Kalendarze nie mogłyby powstać większej liczby odbiorców i postawiliśmy logii – organizowane będą przez re- bez pomocy Wojewódzkiego Fundu- na firmy i ich pracowników biurowych, dakcje tychże czasopism, w których do szu Ochrony Środowiska i Gospodarki którzy stanowią największą grupę za- wygrania będzie jeden ze 150 przygo- Wodnej w Szczecinie, który miał naj- wodową. Poprzez nich, ich rodziny, zna- towanych kalendarzy. – Ten kalendarz większy wkład finansowy w to przed- jomych, chcemy dotrzeć do pozostałych to także okazja do przebywania ze sztu- sięwzięcie. – To kontynuacja projektu mieszkańców. Forma estetycznego, hu- ką. Cieszę się, że w sprawach ekologii się- „Proekologiczny przedsiębiorca” sprzed morystycznego i biodegradowalnego ka- ga się właśnie po takie artystyczne formy roku, który odniósł spory sukces i cieszył lendarza z wspaniałymi pracami Pana – zakończył czwartkowe spotkanie go- się dużym zainteresowaniem – mówił na Sawki sprawdziła się w zeszłym roku. spodarz konferencji Henryk Sawka. konferencji prasowej Jacek Chrzanow- Mamy też nadzieję, że osoby korzystają- ski, prezes WFOŚiGW – Zadaniem ce z kalendarzy uśmiechną się choć jeden

BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 23 Podsumowanie POIiŚ

! WFOŚiGW w Szczecinie instytucją wdrażającą Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko

Kinga Jacewicz ! – Zastępca Dyrektora do spraw Funduszy Europejskich ! • Gmina Miasto Koszalin, która na terenie miasta Koszalin porządkowała gospodarkę wodno – ściekową poprzez budowę 5,79 km sieci kanalizacji sanitarnej oraz modernizację na odcinku 3,6 km, a także budowę sieci wodociągowej o długości 1,97 km. Całkowity koszt tych zadań wyniósł ponad 8 mln zł, a doﬁnansowanie ponad 3 mln zł. Na sukces Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko składa się wiele ! czynników. Wielkość środków finansowych przeznaczonych na realizację programu otwiera wachlarz możliwości, ale nie gwarantuje sukcesu. Najważniejsza jest determinacja aplikujących beneficjentów, a także ich umiejętność dostrzegania i rozpoznawania potrzeb mieszkańców.

Pierwsze projekty ale również proponuje różnego rodza- zakończone w POIiŚ ju rozwiązania pozwalające na ustale- Sfinansowanie projektu przy udzia- nie korzystnego montażu finansowego le środków unijnych jest procesem dość dla planowanej inwestycji. Kładzie- trudnym i skomplikowanym chociaż- my duży nacisk na budowanie relacji by ze względu na to, że trzeba spełnić z naszymi beneficjentami, bo mamy szereg kryteriów aby otrzymać dofi- do osiągnięcia wspólny cel – chro- nansowanie. Sama realizacja przedsię- nić nasze środowisko dla przyszłych wzięcia również wymaga przestrzega- pokoleń. nia warunków umowy i wytycznych Zachodniopomorskie jest przodu- wynikających z licznych rozporządzeń jącym województwem w wykorzysty- ! unijnych. Zatem pojawia się pytanie: waniu środków unijnych, a Fundusz całkowity inwestycji przekroczył 28 mln zł, a doﬁnansowanie z Funduszu Spójności czy warto? Oczywiście, że warto, bo w Szczecinie ma w tym swój znaczny przekroczyło 16 mln zł. dla każdego podmiotu nie ma lepszego udział poprzez wdrażanie POIiŚ, gdyż źródła finansowania niż dotacja unij- koszt całkowity 25 umów o dofinanso- ! na. Ponadto beneficjenci, którzy się- wanie podpisanych jak i planowanych ! gnęli po te środki wiedzą, że Fundusz do podpisania z końcem roku 2013 jako Instytucja Wdrażająca dysponuje przekroczy 894 mln zł, a wartość dofi- doświadczoną kadrą, która wspiera be- nansowania z Funduszu Spójności wy- Coraz więcej i coraz lepiej dzieje neficjentów nie tylko merytorycznie, niesie 578 mln zł. się w gospodarce wodno-ściekowej w naszym regionie. Skorzystaliśmy z możliwości dofinansowania budowy i modernizacji zarówno sieci kanalizacyjnych, wodociągowych jak i oczyszczalni ścieków. Aktualnie wdrażamy 14 projektów w tym zakresie, ale pla- nujemy do końca 2013 r. podpisać kolejne 3 umowy o dofinansowanie dwie z Zakładem Wodociągów i Kana- lizacji Sp. z o.o. w Szczecinie oraz jedną ze Związkiem Miast i Gmin Pojezierza Drawskiego. Łączny koszt całkowity wszystkich projektów przekroczy 390 mln zł.

! 24 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE ! ! • Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Szczecinie zrealizował zadania wzakresie rozbudowy i modernizacji systemu zbiorowego odbioru ścieków oraz zaopatrzenia wwodę aglomeracji Szczecin. Koszt całkowity projektu przekroczył 25 mln zł, a wysokość doﬁnansowania wyniosła ponad 13 mln zł. ! ! ! Podsumowanie POIiŚ

! ! ! ! • Gmina Miasto Koszalin, która naMamy terenie miasta już Koszalin beneficjentów, porządkowała gospodarkę wodno – którzy• Zakład Wodociągowo-‐Kanalizacyjnykm. Całkowity Sp. koszt z o.o. tych w Unieściu, zadań który wy na - tereniestabilizacji Gąsek i Unieścia linii brzegowej. Inicjato- ściekową poprzez budowę 5,79 km sieci kanalizacji sanitarnej oraz modernizację na odcinku wybudował 20,06 km sieci kanalizacji sanitarnej oraz 11,52 km sieci wodociągowej , a całość 3,6 km, a także budowę mogą sieci wodociągowej pochwalić o długości się 1,97 ukończonymi km. Całkowity koszt tych zadań i roz-kosztowała ponadniósł 9 ponad mln zł w 8 tym mln wysokość zł, a dofinansowa dofinansowania z Funduszu- Spójnościrami wyniosła tych działań są Urzędy Morskie wyniósł ponad 8 mln zł, aliczonymi dofinansowanie projektami. ponad 3 mln zł. Należą do nich: ponad 4 mlnnie zł. ponad 3 mln zł. w Szczecinie! i Słupsku oraz Zachod- ! W obszarze priorytetu dotyczącego gospodarki odpadami wdrażane są 2 projekty dotyczące • Gmina Rewal na obszarze której, • Zakład Wodociągowo-Kanalizacyj- niopomorskikompleksowych Zarząd inwestycji Melioracji związanych z i Urząrekultywacją- 29 składowisk odpadów, które będą realizowane na terenie Związków: Miast i Gmin Dorzecza Parsęty oraz R-‐XXI. Naudziałwtym a dokładnie w miejscowości Pobie- ny Sp. z o.o. w Unieściu, który na te- dzeńprzedsięwzięciu Wodnych zdecydowało w Szczecinie. się 28 gmin. Łączny kosztInwesty całkowity- tych projektów przekracza 76 mln rowo zmodernizowano oczyszczal- renie Gąsek i Unieścia wybudował cje zł.,realizowane kwota dofinansowania są zna Funduszu wschód Spójności od przekroczy Portu 64 mln zł. Beneficjenci realizują także inwestycje związane z ochroną brzegów morskich i w tym zakresie nię ścieków. W ramach inwestycji 20,06 km sieci kanalizacji sanitarnej Darłowo,wdrażamy w Wicku6 projektów dotyczących Morskim, zabezpieczenia na Mieprzed - zanikaniem plaż oraz stabilizacji linii brzegowej. Inicjatorami tych działań są Urzędy Morskie w Szczecinie i Słupsku oraz zmieniono technologię oczyszczania oraz 11,52 km sieci wodociągowej, rzeiZachodniopomorski Jamneńskiej, Zarząd na Melioracji Pobrzeżu i Urządzeń Kosza Wodnych w- Szczecinie. Inwestycje realizowane są na wschód od Portu Darłowo, w Wicku Morskim, na Mierzei Jamneńskiej, oraz na Pobrzeżu Koszalińskim ścieków, gospodarkę osadową i do- a całość kosztowała ponad 9 mln zł, lińskim(Jarosławiec, (Jarosławiec, Mielno, Chłopy, Ustronie Mielno, Morskie, Chłopy, Dźwirzyno) oraz Niechhorzu, Rewalu i Międzywodziu. Łączny koszt całkowity tych projektów przekracza 359 mlnzł. Efektem jest zabezpieczenie linii prowadzono do zwiększenia prze- w tym wysokość dofinansowania Ustroniebrzegowej naMorskie, długości 28,9 km. Dźwirzyno) oraz pustowości oczyszczalni. Koszt cał- z Funduszu Spójności wyniosła po- w Niechorzu, Rewalu i Międzywodziu. kowity inwestycji przekroczył 28 nad 4 mln zł. Łączny koszt całkowity tych projektów mln zł, a dofinansowanie z Funduszu W obszarze priorytetu dotyczące- przekracza 359 mln zł. Efektem jest za- Spójności przekroczyło 16 mln zł. go gospodarki odpadami wdrażane bezpieczenie linii brzegowej na długo- • Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sp. są 2 projekty dotyczące komplek- ści 28,9 km. z o.o. w Szczecinie zrealizował zada- sowych inwestycji związanych z re- Na razie tylko jeden projekt w tym nia w zakresie rozbudowy i moder- kultywacją 29 składowisk odpadów, zakresie został zakończony i rozliczo- nizacji systemu zbiorowego odbioru które będą realizowane na terenie ny finansowo. Jest to przedsięwzięcie ścieków oraz zaopatrzenia w wodę Związków: Miast i Gmin Dorzecza pn: „Odbudowa i rozbudowa umoc- aglomeracji Szczecin. Koszt całko- Parsęty oraz R-XXI. Na udział w tym nień brzegu morskiego w Kołobrze- wity projektu przekroczył 25 mln zł, przedsięwzięciu zdecydowało się 28 gu km 330,4 – 333,4”. Cel projektu a wysokość dofinansowania wyniosła gmin. Łączny koszt całkowity tych został osiągnięty – zwiększono dłu- ponad 13 mln zł. projektów przekracza 76 mln zł, kwota gość linii brzegowej i zahamowano po- ! • Gmina Miasto Koszalin, która na dofinansowania z Funduszu Spójności stęp erozji na odcinku brzegu morskie- Na razie tylko jeden terenie projekt miasta w tym Koszalin zakresie zostałporządko zakończony- przekroczy i rozliczony 64 mln finansowo. Jestto zł. go o długości niespełna 3 km. Efekt przedsięwzięcie pn: „Odbudowa i rozbudowa umocnień brzegu morskiego w Kołobrzegu km 330,4 – 333,4”. Cel projektu wałazostał gospodarkę osiągnięty -‐ wodno-ściekową zwiększono długość liniiBeneficjenci brzegowej realizują i zahamowanopostęp także inwe- realizacji tego zadania jest dość spek- erozji na odcinku brzegupoprzez morskiego budowę o długości 5,79 niespełna km sieci 3 kana km. Efekt- stycje realizacji związane tego zadania z jest dość ochroną brzegów takularny, co obrazują zdjęcia zrobio- spektakularny, co obrazująlizacji zdjęcia sanitarnej zrobione przed oraz realizacją modernizację inwestycji i morskich po jej zakończeniu. i w tym zakresie wdraża- ne przed realizacją inwestycji i po jej Przed realizacją inwestycji na odcinku 3,6 km, a także budowę my 6 projektów dotyczących zabez- zakończeniu. sieci wodociągowej o długości 1,97 pieczenia przed zanikaniem! plaż oraz

Przed realizacją inwestycji Po realizacji inwestycji

! ! ! ! ! BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 25 ! ! ! Po realizacji inwestycji Lider Ekologii 2014 Do zdobycia w sumie 1 500 000 zł w formie nagród dla laureatów przyszłorocznego konkursu!

Radosław Mackiewicz – Zastępca Prezesa WFOŚiGW w Szczecinie

Zachodniopomorski ny naszego województwa. Swoistą no- premiowania inwencji, pomysłowości, Lider Ekologii 2014 wością wprowadzoną do regulaminu konsekwencji. Utrudni to pracę komisji Od szeregu lat, w rytmie dwuletnim, konkursu jest możliwość zgłaszania konkursowej, ale umożliwi wyłonienie Wojewódzki Fundusz Ochrony Środo- inicjatyw, ciekawych projektów i ak- wartościowych programów. Ankieta wiska i Gospodarki Wodnej w Szcze- tywności na rzecz ochrony środowiska konkursowa wymagać będzie od wy- cinie organizuje konkursy premiujące podejmowanych przez: organizacje pełniającego podania informacji na te- najważniejsze i najciekawsze rozwią- pozarządowe, stowarzyszenia, ośrodki mat terminów i kosztów realizacji pro- zania zrealizowane w ochronie śro- edukacji ekologicznej, szkoły, instytu- jektu, jego kluczowych założeń oraz dowiska. Dotychczasowe emisje kon- syntetycznego opisu zadania charakte- kursu pod nazwą Ekologiczna Gmina, ryzującego jego specyfikę, przykładowo czy ostatni zrealizowany w 2011 roku, unikatowość lub innowacyjność. konkurs pod nową nazwą Zachodnio- Przewidywany harmonogram reali- pomorski Lider Ekologii, były skiero- zacji konkursu: wane i dostępne wyłącznie dla gmin • Styczeń 2014 – ogłoszenie regulaminu województwa zachodniopomorskie- • Marzec – kwiecień 2014 – powołanie go. Atrakcyjne nagrody i prestiż towa- komisji konkursowej rzyszący nominacjom zawsze sprawia- • Kwiecień 2014 – zakończenie składa- ły, że konkursy te cieszyły się dużym nia aplikacji konkursowych zainteresowaniem. Celem konkursów • Sierpień 2014 – ocena nadesłanych organizowanych przez Fundusz było aplikacji, przyznanie nagród. uhonorowanie działalności zachodnio- • Wrzesień – październik 2014 – ogło- pomorskich samorządów w zakresie szenie wyników, wręczenie nagród rozwiązań na rzecz ochrony środowi- na uroczystej gali z udziałem przed- ska poprzez wyłonienie gmin charakte- stawicieli Patronów Honorowych. ryzujących się największą aktywnością Ocena nadesłanych aplikacji będzie w działaniach na rzecz ochrony środo- dokonana przez komisję konkursową wiska oraz budowania świadomości cje kultury, szkoły wyższe oraz przed- powołaną przez Prezesa WFOŚiGW ekologicznej wśród mieszkańców regio- siębiorców działających w zachodnio- w Szczecinie. W skład komisji wejdą nu. Przykładowo w poprzedniej edycji pomorskim. Przedmiotem oceny będą przedstawiciele Funduszu, Urzędu Mar- konkursu oceniano przedsięwzięcia in- mogły być przedsięwzięcia realizowa- szałkowskiego Województwa Zachod- westycyjne oraz nieinwestycyjne sprzy- ne i zakończone w latach 2011-2013. niopomorskiego, Wojewody Zachodnio- jające ochronie środowiska w obszarze: Założenia konkursu przewidują pomorskiego, Zachodniopomorskiego gospodarki ściekowej, gospodarki od- przyznanie nagród w pięciu kategoriach Inspektora Ochrony Środowiska, Regio- padami, ochrony powietrza i edukacji tematycznych. Oceniane będą min. in- nalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, ekologicznej za okres lat 2009-2010. nowacyjne podejście do edukacji eko- oraz przedstawiciel przedsiębiorców. Przyszłoroczna edycja będzie się logicznej, innowacyjne wykorzystanie Zapraszamy do śledzenia naszej różnić od dotychczasowych przede nowych technologii, aktywne pozy- strony internetowej www.wfos.szcze- wszystkim tym, że skierowana będzie skiwanie funduszy ze środków wspar- cin.pl, gdzie opublikowany zostanie do znacznie szerszego grona uczestni- cia przeznaczanych na realizację zadań regulamin konkursu oraz informacje ków. Tak jak w poprzednich edycjach o charakterze ekologicznym. Rezygnu- niezbędne do prawidłowego złożenia będą mogły w niej uczestniczyć gmi- jemy z oceny wskaźnikowej na rzecz aplikacji.

26 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE Wywiad Dobrze wypełniamy unijne zobowiązania Rozmowa ze Stanisławem Gawłowskim, sekretarzem stanu w Ministerstwie Środowiska

Robert Borkacki – Przewodniczący Zespołu ds. promocji i informacji NFOŚiGW i WFOŚiGW, WFOŚiGW we Wrocławiu

Mimo ogromnych nakładów finansowych i wielu nowych inwestycji Polska nadal ma ogromne potrzeby do zrealizowania w gospodarce wodno- -ściekowej... Potwierdzam. Do 2015 roku wszystkie aglomeracje wodno-ściekowe na terenie kraju muszą zostać wyposażo- ne w systemy zbiorczego odbierania i oczyszczania ścieków. Tymczasem na terenie 79 ze 1660 wyznaczonych aglomeracji nie są prowadzone żadne inwestycje. Tam wójtowie, burmistrzowie czy prezydenci nie mają nawet pomy- słu co zrobić z tą sytuacją. Są też takie aglomeracje, w których już prawie w 100 procentach wytwórcy ścieków są podłączeni do odpowiednich, zbior- czych instalacji zapewniających ich bezpieczny odbiór. Ile pieniędzy potrzeba na wy- pełnienie unijnych zobowiązań? W grę wchodzą miliardy złotych. Gdy- by należało zrealizować wszystkie potrzebne inwestycje, według obecnych granic aglomeracji wodno-ścieko- wych, to oznacza konieczność wyda- nia około 30 miliardów złotych. Będzie bardzo ciężko zrealizować wszystkie niezbędne zadania. Nie mamy więc czasu i odpowiednich środków... Czy wobec tego grozi nam czarny scenariusz? Kto za to zapłaci? Ewentualne kary zapłacą gminy. Jed- nak chciałem rozgonić te czarne chmu- ry. Niekorzystnego dla nas scenariusza

BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 27 Wywiad

nie będzie. Po pierwsze, nie mamy jesz- o rozproszonej zabudowie, na których Uważam, że po weryfikacji danych cze kompletnych danych dotyczących budowa zbiorczej kanalizacji nie była i zakończeniu trwających inwestycji poziomu wypełniania unijnych dyrek- uzasadniona ani ekonomicznie, ani możemy uporządkować kwestie wo- tyw. Dobrym przykładem są wskaźni- ekologicznie... kół aglomeracji wodno-ściekowych. ki ograniczania wprowadzania do śro- Nie zawsze więc trzeba budo- Szacuję, że w nowych warunkach uda dowiska azotu i fosforu. One ulegną wać systemy kanalizacyjne na się to zrobić za około 15 miliardów zło- poprawie. To dlatego, że jeszcze sporo obszarach wiejskich? tych. To są pieniądze w zasięgu ręki. inwestycji jest w trakcie realizacji. Po- Oczywiście. W tej pogoni za unijnymi Ten scenariusz przewiduje, że nie za- czekajmy na ich zakończenie i podsu- pieniędzmi uciekła nam istotna myśl. płacimy ani jednej złotówki kar. mowanie efektów. Czasem wystarczą zwyczajne, szczelne Wspomniał Pan kilkakrotnie Po drugie, niemała liczba aglomeracji szamba lub przydomowe oczyszczalnie... o Wojewódzkich Funduszach wodno-ściekowych jest niewłaściwie I to może być najtańsze rozwiązanie. Poli- Ochrony Środowiska jako in- wyznaczona. Gminy powinny więc jak czymy koszty związane z budową kilome- stytucjach, które mogą pomóc najszybciej dokonać zmiany granic wy- trów kanalizacji, z obsługą i eksploatacją. naszym samorządowcom... kazanych aglomeracji. Widzę w tym Potem przenieśmy je na indywidualnych To doświadczone instytucje, spraw- procesie ekspercką, doradczą rolę dla użytkowników. Wynik jest taki, że taniej dzone w praktyce. W tym roku mija Wojewódzkich Funduszy Ochrony może wyjść użytkowanie szamb, niż bu- już 20 lat istnienia Wojewódzkich Fun- Środowiska. Ministerstwo Środowiska dowa skomplikowanych systemów ka- duszy. Efekty ich funkcjonowania są wraz z Krajowym Zarządem Gospo- nalizacyjnych. Po prostu wystarczy raz widoczne we wszystkich obszarach: darki Wodnej już prowadzi szkolenia na jakiś czas wywieźć nieczystości do w gospodarce wodnej, ochronie zie- i spotkania z samorządowcami i podpo- oczyszczalni ścieków. mi, powietrza, gospodarce odpada- wiada jak przeprowadzić analizę i wy- Co należy zrobić z niepotrzeb- mi... Fundusze przeznaczyły prawie znaczyć na nowo obszar aglomeracji… nie wyznaczonymi terenami 30 miliardów złotych na budowę no- Po co gminy, ryzykując kary fi- w aglomeracjach? wych oczyszczalni ścieków, kanalizacji nansowe, wyznaczały te aglo- czy wodociągów. Mają doświadczenia Trzeba teraz dokonać analizy i wykre- meracje? w obsłudze unijnych wniosków, m.in. ślić takie zbędne obszary. Znowu do- z Programu Infrastruktura i Środowi- Odpowiedź na to pytanie jest dość strzegam tu rolę dla Wojewódzkich sko. Dzięki ich wsparciu inwestowa- prosta. Jeszcze parę lat temu w Polsce Funduszy, które mogą zaoferować pro- no także w ochronę klimatu. W Pol- było rozpowszechnione przeświad- gramy dotacyjnego wsparcia budowy sce udało się ograniczyć emisje gazów czenie, że jeżeli samorząd chce dostać oczyszczalni przydomowych. Samo- cieplarnianych o około 30 procent. unijne pieniądze, to musi być wpisany rządowcy, wiedząc o możliwości po- To twarde dane. W tym sukcesie mają do systemu aglomeracji. To był pierw- zyskania krajowych środków, nie będą swój udział także Fundusze: Narodo- szy, nieodzowny warunek do składania obawiali się zmian w wyznaczonych wy i Wojewódzkie. Nie widzę jednak wniosków o dofinansowanie inwesty- już aglomeracjach. cji. I gminy się wpisywały... Nie zasta- przyszłości Funduszy jako instytucji Czy jest więc możliwy po- „parabankowych”. Uważam, że powin- nawiano się wtedy nad precyzyjnymi zytywny scenariusz dla na- ny one stać się instytucjami „kreujący- granicami aglomeracji. Do systemu szych samorządów? wprowadzono m.in. obszary na wsiach mi” – w szeroko rozumianym obszarze ochrony środowiska – poczynając od budowania proekologicznych postaw, wykonywania analiz i ekspertyz, edukowania samorządowców, aż po finansowanie inwestycji i przedsięwzięć środowiskowych.

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu ul. Jastrzębia 24 53-148 Wrocław www.fos.wroc.pl

28 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE Prezentacje – 20-lecie WFOŚiGW 20 lat na rzecz środowiska

Małgorzata Mrugała – Prezes Zarządu WFOŚiGW w Krakowie

Oczyszczalnie ścieków, rozwój odnawialnych źródeł energii, piece ekologiczne oraz budowa ekranów akustycznych, te wszystkie inwestycje, finansowane od 20 lat przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Kra- kowie, realnie wpływają na poprawę stanu środowiska.

Wojewódzki Fundusz Ochrony Śro- pła, ale także zakup 50 samochodów 1 325 347 166,82 zł, z czego dofinanso- dowiska i Gospodarki Wodnej w Kra- ratowniczo-gaśniczych dla jednostek wanie z Funduszu Spójności wynosi 773 kowie powstał, aby skutecznie finanso- Państwowej i Ochotniczej Straży Po- 375 494,96 zł. Realizacja niniejszych wać projekty i inwestycje poprawiające projektów umożliwi włączenie 128 017 stan środowiska naturalnego w Mało- mieszkańców województwa małopol- polsce. WFOŚiGW w Krakowie jest li- skiego do nowo wybudowanej sieci ka- derem we wspieraniu samorządów w re- nalizacyjnej. Zgodnie ze stanem na dzień alizacji projektów prośrodowiskowych. 31 października 2013 r., z 1153 km sieci Finansuje nie tylko zadania z zakre- kanalizacyjnej, wynikającej z zawartych su gospodarki wodno-ściekowej i ochro- umów POIiŚ, wybudowano już 833,08 ny powietrza, ale także termomoderni- km. Wybudowano również 157,65 km zacje, gospodarkę odpadami, ochrony sieci wodociągowej, co stanowi prawie przed hałasem oraz edukację ekologicz- 90% planu. Świadczy to o wysokim stop- ną. Fundusz udziela pomocy finansowej niu realizacji zaplanowanych inwestycji. w formie pożyczek z możliwością czę- Ponadto w zakresie rzeczowym przed- ściowego umorzenia i dotacji. Fundusz miotowych inwestycji przewidziano udziela wsparcia również w postaci do- inne działania m.in. budowę i przebudo- płat do kredytów bankowych. wę oczyszczalni ścieków, obsługujących Misją Funduszu jest finansowe około 400 tys. osób. wspieranie innowacyjnych oraz efek- żarnej czy finansowanie wypoczynku Obchody okrągłego Jubileuszu po- tywnych przedsięwzięć służących dzieci i młodzieży. Dzięki WFOŚiGW wstania Wojewódzkiego Funduszu ochronie środowiska w wojewódz- w Krakowie na zielone szkoły wyjecha- Ochrony Środowiska i Gospodarki twie małopolskim. Od początku swo- ło ponad 15 tys. uczniów. Wodnej w Krakowie mają pokazać do- jej działalności Wojewódzki Fundusz Fundusz odgrywa znaczącą rolę w po- robek Funduszu, i tym samym zachęcić Ochrony Środowiska i Gospodarki zyskiwaniu środków finansowych z Unii lokalne władze, przedsiębiorców czy sa- Wodnej w Krakowie na ochronę śro- Europejskiej. Wojewódzki Fundusz mych mieszkańców do inwestowania dowiska w Małopolsce wydał 2 mld Ochrony Środowiska i Gospodar- w ekologiczne rozwiązania, by z każdym zł. Ze środków tych skorzystało ponad ki Wodnej w Krakowie jest instytucją dniem stan środowiska się poprawiał. 1,5 mln beneficjentów. WFOŚiGW wdrażającą projekty środowiskowe I i II w Krakowie przyczynił się do poprawy osi priorytetowej Programu Operacyj- Wojewódzki Fundusz Ochrony jakości powietrza, zmniejszając emi- nego Infrastruktura i Środowisko w Ma- Środowiska i Gospodarki sję o 16 837 Mg, co można porównać łopolsce. Obecnie podpisano 28 umów Wodnej w Krakowie do likwidacji ok. 4 600 palenisk domo- o dofinansowanie, w tym 26 z zakresu ul. Kanonicza 12, 31-002 Kraków wych. Przy wsparciu finansowym Fun- gospodarki wodno-ściekowej i 2 w ob- tel.: 12 422 94 90 www.wfos.krakow.pl duszu ocieplono budynki o powierzch- szarze gospodarki odpadami. Jest to naj- ni 454 038 m2, wybudowano ponad większa liczba projektów, wdrażanych 3 202 km kanalizacji, co odpowiada przez wojewódzki fundusz w Polsce. odległości z Krakowa do Rzymu i z po- Łączna wartość projektów POIiŚ re- wrotem. Finansowanie objęło nie tylko alizowanych i wdrażanych przez WFO- kanalizację czy ekologiczne źródła cie- ŚiGW w Krakowie, w Małopolsce, to

BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 29 Prezentacje – 20-lecie WFOŚiGW Finansowanie ochrony środowiska w Wielkopolsce Doświadczenia wdrażania POIiŚ i RPO w województwie wielkopolskim

Hanna Grunt – Prezes Zarządu WFOŚiGW w Poznaniu

Ochrona środowiska jest jednym z ważniejszych obszarów aktywności samo- rządów terytorialnych w Polsce. Implementacja unijnego prawodawstwa środo- wiskowego od 2004 r. nakłada nowe obowiązki na użytkowników środowiska. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu, jako regionalna instytucja finansowania ochrony środowiska, wspiera wypełnia- nie tych obowiązków współfinansując przedsięwzięcia proekologiczne zarówno poprzez dyspozycje środków z działalności statutowej, jak również wdrażając w obecnej perspektywie 2007-2013 – Program Operacyjny Infrastruktura i Śro- dowisko dla projektów do 25 mln w obszarach gospodarka odpadami i gospodarka wodno-ściekowa oraz III Priorytet pn. Środowisko przyrodnicze Wielkopol- skiego Regionalnego Programu Operacyjnego.

Finansowanie zadań ze środków –– gospodarką odpadami (m.in. bu- –– gospodarką wodno-ściekową (bu- WFOŚiGW odbywa się na podstawie dowa stacji odzysku i recyklin- dowa, rozbudowa i modernizacja Listy Przedsięwzięć Priorytetowych gu, stacji przetwarzania odpadów, oczyszczalni ścieków, budowa, roz- sformułowanej w podziale na działania modernizacja składowisk, organi- budowa i modernizacja sieci kana- wg zidentyfikowanych obszarów po- zacja systemów zbiórki odpadów, lizacyjnej) – w szczególności dla trzeb w województwie: ich odzysku i recyklingu, odzysku zadań ujętych w Krajowym Pro- A. Ochrona wód i gospodarka wodna, gramie Oczyszczania Ścieków Ko- B. Ochrona powietrza, munalnych, gospodarką wodną C. Ochrona powierzchni ziemi i zago- (zadania ochrony przeciwpowo- spodarowanie odpadów, dziowej, przedsięwzięcia zwiększa- D. Ochrona przyrody, jące retencję wód). E. Edukacja ekologiczna. • Dotacje – w szczególności na zadania Formy wsparcia ze strony WFO- związane z: ŚiGW obejmują: –– ochroną przyrody (m.in. ochro- • Pożyczki – dla podmiotów na zada- na gatunkowa, ochrona siedlisk, nia związane z: promocja obszarów chronionych, –– ochroną powietrza (m.in. likwi- ochrona i utrzymanie parków dacja niskiej emisji, ograniczenie o szczególnym znaczeniu), emisji ze źródeł przemysłowych, energetycznego, instalacji uniesz- –– edukacją ekologiczną (m.in. ma- termomodernizacja, instalacja od- kodliwiania odpadów) – dla za- teriały, narzędzia i instrumenty do nawialnych źródeł energii), dań ujętych w Wojewódzkim Pla- prowadzenia edukacji ekologicznie Gospodarki Odpadami, nej, doposażenie centrów eduka-

30 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE Prezentacje – 20-lecie WFOŚiGW

cji ekologicznej, wydawnictwa, ne przez spółki prawa handlowego środowiska i gospodarki wodnej, realizo- publikacje), (w których udział kapitału publiczne- wanych z udziałem środków zagranicz- –– monitoringiem środowiska (m.in. go w kapitale zakładowym na dzień nych niepodlegających zwrotowi, od- systemy badawcze i pomiarowe, złożenia wniosku o umorzenie stano- bywa się z uwzględnieniem wymogów systemy zapobiegania zagrożeniom wi co najmniej 51%), Lasy Państwo- i zasad zawartych w odpowiednich pro- środowiska, doposażenie jedno- we, podmioty prawne związków wy- gramach i mechanizmach finansowych stek zajmujących się ratownictwem znaniowych, jednostki organizacyjne oraz przepisach szczegółowych, z wyłą- ekologicznym i chemicznym), kultury fizycznej i turystyki, samo- czeniem kosztów poniesionych (zapła- –– przedsięwzięcia modernizacyj- dzielne publiczne zakłady opieki zdro- conych) do dnia złożenia wniosku. ne i inwestycyjne w obiektach wotnej, publiczne uczelnie wyższe. Fundusz nie finansuje w szczególno- ochrony zdrowia, profilaktyki • Pożyczka umarzalna do 10% na przed- ści: podatku VAT (z wyjątkiem przed- zdrowotnej, pomocy społecznej, sięwzięcia w zakresie: termomoder- sięwzięć realizowanych przez pod- oświaty, szkolnictwa wyższego, nizacji obiektów budowlanych bez mioty, które nie prowadzą działalności kultury, kultury fizycznej i tu- zmiany nośnika energii na ekologicz- gospodarczej i/lub nie są zarejestrowa- rystyki, straży pożarnej, reali- ny, sieci przesyłowych i węzłów ciepl- ne jako podatnicy VAT), odsetek i pro- zowane w szczególności przez: nych, budowy kanalizacji deszczowej, wizji od kredytów i pożyczek, prowizji samorządowe osoby prawne, usuwania azbestu i wyrobów zawie- z tytułu poręczeń i gwarancji w okre- podmioty prawne związków wy- rających azbest, dostosowania wody sie realizacji przedsięwzięcia, odsetek znaniowych, podmioty mające do przepisów prawnych w zakresie za opóźnienie, kosztów wynikających status organizacji pożytku spo- wymagań dotyczących jakości wody z ustanowienia i ze zwolnienia prawne- łecznego, państwowe lub samo- przeznaczonej do spożycia przez ludzi. go zabezpieczenia spłaty pożyczki, or- rządowe instytucje służby zdro- W ramach współpracy z Narodo- ganizacji procesu inwestycyjnego, po- wia, opieki społecznej, oświaty, wym Funduszem Ochrony Środowi- zyskania terenu, prenumerat czasopism szkolnictwa wyższego, kultury, ska i Gospodarki Wodnej WFOŚiGW oraz podatków bezpośrednich i składek kultury fizycznej i turystyki, przewiduje możliwość udzielenia do- na ubezpieczenie społeczne związanych –– eliminacją wyrobów zawierają- tacji dla projektów dofinansowanych z wynagrodzeniem. cych azbest. przez Narodowy Fundusz, wyłonio- WFOŚiGW uregulował zasadami, • Dopłaty do oprocentowania kredy- nych w jego konkursach ogłaszanych że do kosztu przedsięwzięcia nie wli- tów udzielanych przez banki oraz w ramach programów priorytetowych, cza się w szczególności: podatku VAT dopłaty do kapitału – dla przedsię- według odrębnych regulaminów. (dla przedsięwzięć inwestycyjnych biorców, na zadania związane z: Nowe zasady finansowania zadań oraz przedsięwzięć realizowanych przez –– odnawialnymi źródłami energii ochrony środowiska od 2014 r. wska- podmioty, które prowadzą działalność (m.in. elektrownie wiatrowe, insta- zują, że przedsięwzięcia inwestycyjne gospodarczą lub są zarejestrowani jako lacje solarne, elektrownie wodne), mogą być dofinansowane w formie do- podatnicy VAT), wolontariatu, kosztów –– gospodarką odpadami (m.in. sta- tacji do 60% wartości kosztów kwalifi- administracyjnych (takich jak: czynsz, cje recyklingu, stacje demontażu kowalnych, a pozostałe przedsięwzięcia energia, obsługa biura, telefony). zużytych samochodów itp.), do 100% wartości kosztów kwalifikowal- WFOŚiGW w Poznaniu w oparciu –– gospodarką wodno-ściekową (np. nych w zależności od wysokości środków o diagnozę problemów w województwie modernizacja oczyszczalni ście- pozostających w dyspozycji Funduszu. określił na lata 2013-2020 sześć priory- ków, systemy indywidualne). Za przedsięwzięcie inwestycyjne uważa tetów swej działalności w ramach „Stra- Nową generalną zasadą od 2014 r. się przedsięwzięcie z dziedziny ochro- tegii Działania Wojewódzkiego Fundu- jest wsparcie zadań do 90% kosztów ny wód, gospodarki wodnej, ochrony szu Ochrony Środowiska i Gospodarki przedsięwzięcia, przy możliwym zasto- atmosfery, ochrony przed hałasem oraz Wodnej w Poznaniu na lata 2013-2016 sowaniu umorzeń: ochrony ziemi z wyłączeniem przedsię- z perspektywą do 2020 r.” (fragmenty): • Pożyczka umarzalna do 40% – dla wzięć związanych z usuwaniem wyro- • Priorytet I: Ochrona i zrównoważo- jednostek samorządu terytorialne- bów zawierających azbest. ne gospodarowanie zasobami wod- go (JST) i ich związków pod wa- Kwota dotacji niewykorzystana do nymi, obejmujący: runkiem, że wnioskodawca złoży dnia 31 grudnia danego roku, jeżeli –– Kontynuację realizacji zadań komplet poprawnie sporządzonych z umowy nie wynika inaczej, nie prze- w zakresie gospodarki wodno- dokumentów do 30.06.2014 r. chodzi do realizacji w roku następnym. -ściekowej w odniesieniu do Kra- • Pożyczka umarzalna do 40% na przed- W przypadku braku możliwości dofi- jowego Programu Oczyszczania sięwzięcia realizowane przez JST lub nansowania przedsięwzięcia w formie Ścieków Komunalnych w zakre- ich związki, których co najmniej 50% dotacji, Fundusz może na to przedsię- sie budowy sieci kanalizacyjnych zakresu jest realizowane na obszarze wzięcie udzielić pożyczki umarzalnej i urządzeń oczyszczających ście- Parku Narodowego, Parku Krajobra- do wysokości 40%, na warunkach okre- ki, stosowanie lokalnych rozwią- zowego, obszaru Natura 2000, ślonych w „Zasadach…” zań związanych z oczyszczaniem • Pożyczka umarzalna do 15% – na Dofinansowanie ze środków Fundu- ścieków poprzez budowę rozpro- przedsięwzięcia, które są realizowa- szu przedsięwzięć dotyczących ochrony

BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 31 Prezentacje – 20-lecie WFOŚiGW

szonych systemów oczyszczania Funduszu będzie unieszkodliwia- –– Wsparcie przedsięwzięć zwiększają- ścieków komunalnych. nie odpadów zawierających azbest. cych potencjał przyrodniczy obsza- –– Finansowanie projektów związa- –– Finansowanie zagospodarowania rów chronionych – w tym działań nych z zagospodarowaniem wód odpadów przemysłowych i współ- bezpośrednio związanych z ochro- opadowych, które uwzględnią finansowanie inwestycji, które ną siedlisk, rewaloryzacją, renatu- zwiększony poziom retencji na te- spowodują wzrost wykorzystania ralizacją, projektów w sposób kon- renach zurbanizowanych i pozwo- w produkcji surowców wtórnych. trolowany wprowadzających lub lą na ich ponowne wykorzystanie. –– Wsparcie procesów rekultywacji ukierunkowujących ruch turystycz- –– Finansowanie projektów mających terenów zdegradowanych i uniesz- ny. Finansowaniu będą podlegać za zadanie ochronę przeciwpowo- kodliwianie zanieczyszczeń po- wszelkiego rodzaju projekty ochro- dziową oraz ograniczenie poten- wierzchniowych – dla przy- ny i restytucji różnorodności gatun- cjalnych negatywnych skutków wrócenia ekologicznych funkcji kowej i siedliskowej, ochrony i re- powodzi dla życia i zdrowia ludzi, obszarów: ochrona różnorodności waloryzacji parków publicznych. środowiska, dziedzictwa kulturo- biologicznej, ochrona krajobrazu. –– Współfinansowanie ochrony ga- wego oraz działalności gospodar- • Priorytet III: Ochrona atmosfery, tunkowej – stanowisk rozrodu, czej na obszarach narażonych na obejmujący: tras migracyjnych, obszarów żero- niebezpieczeństwo powodzi. –– Wsparcie projektów związanych wania. Ważne w tym aspekcie są –– Wsparcie dla zadań związanych ze z ograniczeniem niskiej i ponad- m.in.: problematyka ochrony zaso- zwiększeniem retencji, które mają standardowej emisji substancji do bów przyrodniczych przy wytycza- na celu m.in. wyrównanie bilansu powietrza, w szczególności pole- niu tras komunikacyjnych, budowa wodnego w subregionach, jak i za- gające na zamianie źródła energii przejść i likwidacja barier migracji dań związanych z osłoną hydrome- (m.in. z wykorzystaniem OZE), (tam gdzie jest to możliwe) oraz teorologiczną na zbiornikach i rze- poprawie efektywności z jak i wy- przywracanie (i utrzymanie) droż- kach, zwłaszcza w sąsiedztwie miast korzystaniu końcowym, eliminacji ności korytarzy ekologicznych. i zakładów przemysłowych. „niskiej emisji”, czy na zmniejsze- –– Wsparcie przygotowania funkcjo- –– Finansowanie projektów zwiększa- niu emisyjności transportu pu- nalności obszarów chronionych jących naturalną pojemność reten- blicznego (uwzględnienie proble- poprzez opracowanie i wdrożenie cyjnej zlewni, odtwarzania polde- mu ochrony powietrza w obszarach planów ochrony i planów zadań rów, renaturalizacji cieków poprzez miejskich, gdzie przekroczone są ochronnych, jak również Priory- łączenie ich ze starorzeczami i zbior- standardy jakości powietrza, w tym tetowych Ram Działań dla sieci ników wodnych (m.in. poprzez pro- przede wszystkim stężenie pyłów Natura 2000. Ważna dla ochrony jekty związane z odbiorem i uniesz- zawieszonych, PM10, PM2,5). różnorodności biologicznej jest kodliwianiem zanieczyszczeń –– Wsparcie samorządów w realiza- budowa i rozbudowa programów z łodzi), przywracania możliwości cji projektów uwzględniających ochrony przyrody realizowanych naturalnego meandrowania rzek, wdrażanie Programów Ochrony przez ośrodki badawcze. jak również zakładania pasów ziele- Powietrza w zakresie ogranicza- –– Wsparcie dla odbudowy zdegra-

ni wzdłuż rzek i jezior, mających na nia i zmniejszenia emisji CO2, CO, dowanych siedlisk nieleśnych, le- celu zabezpieczenie antyerozyjne NOx, SOx i pyłów w ramach aglo- śnych i wodnych, przywracania dla gleb rolniczych i zabezpieczenia meracji objętych POP. właściwych stosunków wodnych przed spływem do wód powierzch- –– Wsparcie dla termomodernizacji umożliwiających utrzymanie ob- niowych substancji biogennych po- obiektów użyteczności publicznej. szarów wodno-błotnych. chodzenia rolniczego. –– Finansowanie OZE w zakresie: • Priorytet V: Edukacja ekologiczna, • Priorytet II: Racjonalne gospoda- energii słonecznej, energii wiatro- obejmujący: rowanie odpadami i ochrona po- wej, energii wodnej, geotermii, wy- –– Edukacja ekologiczna prowadzo- wierzchni ziemi, obejmujący: korzystania energii biogazowej, na poprzez zwracanie uwagi na –– Wsparcie dla budowy i rozbudo- energii pochodzącej z wychwy- konieczność ochrony zasobów wy instalacji unieszkodliwiania tywania gazów wysypiskowych przyrodniczych, w wymiarze siedli- odpadów komunalnych i innych i innych instalacji oraz rozwiązań skowym, ochrony poszczególnych rodzajów odpadów, systemów se- zwiększających OZE w bilansie gatunków, ich roli dla zachowa- lektywnej zbiórki i odzysku, se- energetycznym regionu. nia różnorodności biologicznej, ale gregacji i recyklingu. • Priorytet IV: Ochrona różnorodno- również praktyczne sposoby pro- –– Rekultywacje zamkniętych i zamy- ści biologicznej i funkcji ekosyste- wadzania działań minimalizujących kanych składowisk wspieranych mów, obejmujący: oddziaływanie działalności człowie- finansowo przez Fundusz jako –– Wsparcie projektów realizowanych ka na środowisko. zadania uzupełniające dla realizo- na obszarach cennych przyrodniczo, –– Wsparcie przedsięwzięć edukacyj- wanych i wzmacnianych systemów nakierowanych na praktyczną realiza- nych takich jak: zajęcia i warszta- gospodarki odpadami. Ponadto cję zasady zrównoważonego rozwoju ty terenowe, kampanie medialne, nadal obszarem zainteresowania w oparciu o zasoby przyrodnicze. programy promujące bioróżnorod-

32 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE Prezentacje – 20-lecie WFOŚiGW

WFOŚiGW w Poznaniu w POIiŚ (stan na 30 września 2013 r.): WFOŚiGW pełni rolę Instytucji Podsumowanie Dotychczas w tym w 2013 roku Wdrażającej dwa priorytety POIiŚ – działalności w ramach POIiŚ (do 30.09.2013 r.) Priorytet I – Gospodarka wodno-ście- Konkursy, w których zostały za- kowa (wyposażenie do końca 2015 r. kończone nabory wniosków 27 7 aglomeracji powyżej 15 tys. RLM o dofinansowanie (w szczególnych przypadkach powyżej Liczba złożonych wniosków 51 6 10 tys. RLM) w systemy kanalizacji oraz o dofinansowanie oczyszczalnie ścieków zgodnie z wymo- Liczba podpisanych umów 12 1 gami dyrektywy Rady 91/271/EWG Kwota dofinansowania w ramach 335 040 997,33 zł 12 712 233,12 zł podpisanych umów w sprawie oczyszczania ścieków komu- Liczba złożonych wniosków nalnych) oraz Priorytet II – Gospodar- 170 36 o płatność ka odpadami i ochrona powierzchni Kwoty wypłacone 174 143 296,60 zł 17 196 209,6 zł ziemi (zwiększenie korzyści gospodarczych poprzez zmniejszenie udziału od- ność i wykorzystanie lokalnych za- ju oraz zapobieganiem szkodom padów komunalnych składowanych i re- sobów przyrodniczych na potrze- w lasach i likwidacją tych szkód, kultywację terenów zdegradowanych by szkoleń i edukacji prowadzonej spowodowanymi przez czynniki oraz ochronę brzegów morskich). na wszystkich szczeblach nauczania biotyczne i abiotyczne, Jako jeden z trzech Wojewódzkich Fun- i edukacji pozaszkolnej. –– Wsparcie przygotowania konfe- duszy, WFOŚiGW w Poznaniu realizuje za- • Priorytet VI: Zarządzanie i monito- rencji krajowych i międzynaro- dania związane z wdrażaniem Priorytetu rowanie środowiska, obejmujący: dowych z zakresu ochrony śro- III – Środowisko przyrodnicze Regionalnego –– Wsparcie badań i upowszechnie- dowiska i gospodarki wodnej, Programu Operacyjnego, w ramach które- nie ich wyników w zakresie naj- odbywających się na terenie woje- go realizowane są następujące działania: ważniejszych problemów ochrony wództwa wielkopolskiego, 3.1. Racjonalizacja gospodarki odpada- środowiska, rozwoju sieci stacji po- –– Wsparcie opracowania wojewódz- mi i ochrona powierzchni ziemi, miarowych, laboratoriów i ośrod- kich programów ochrony środo- 3.2. Infrastruktura energetyczna przyja- ków przetwarzania informacji, słu- wiska, wojewódzkich planów go- zna środowisku, żących badaniu stanu środowiska, spodarki odpadami, programów 3.3. Wsparcie ochrony przyrody, –– Finansowanie systemów kontroli ochrony powietrza, programów 3.4. Gospodarka wodno-ściekowa, wnoszenia przewidzianych usta- ochrony przed hałasem, progra- 3.5. Wzmocnienie ochrony przeciwpo- wą opłat za korzystanie ze środo- mów ochrony i rozwoju zasobów wodziowej zagrożonych obszarów wiska, w szczególności tworzenia wodnych, planów gospodarowa- oraz zwiększenie retencji na terenie baz danych podmiotów korzystania wodami, Krajowego Progra- województwa, jących ze środowiska obowiąza- mu Oczyszczania Ścieków Komu- 3.6. Poprawa bezpieczeństwa środowi- nych do ponoszenia opłat, nalnych oraz innych programów skowego i ekologicznego, –– Wspomaganie realizacji zadań pań- i planów rangi wojewódzkiej za- 3.7. Zwiększenie wykorzystania odna- stwowego monitoringu środowi- wierających zagadnienia ochrony wialnych zasobów energii. ska, innych systemów kontrolnych środowiska. i pomiarowych oraz badań stanu środowiska, a także systemów po- WFOŚiGW w WRPO (stan na 30 września 2013 r.): miarowych zużycia wody i ciepła, w tym w 2013 r. –– Wspomaganie systemów groma- Dotychczas (stan na w ramach WRPO dzenia i przetwarzania danych 30.09.2013 r.) związanych z dostępem do infor- Nabory wniosków 16 0 macji o środowisku, Liczba złożonych wniosków 270 0 –– Wsparcie działań na rzecz zapo- preselekcyjnych biegania i likwidowania poważ- Liczba złożonych wniosków 300 0 nych awarii oraz szkód górniczych, o dofinansowanie –– Wsparcie przeciwdziałania klę- Liczba podpisanych umów 204 18 skom żywiołowym i likwidowanie Kwota dofinansowania w ra- 726 017 784,50 zł 48 838 604,37 zł ich skutków dla środowiska, mach podpisanych umów –– Finansowanie zadań zapobiegają- Liczba podpisanych aneksów 352 54 cym skutkom zanieczyszczenia śro- do umów dowiska lub usuwanie tych skutków, Liczba złożonych wniosków w przypadku gdy nie można ustalić o płatność zatwierdzonych 1154 207 podmiotu za nie odpowiedzialnego, przez WFOŚiGW –– Finansowanie zadań związanych 425 560 416,36 zł 46 985 489,91 zł Kwoty wypłacone PJB: 42 396 628,46 zł PJB: 15 796 985,88 zł ze zwiększaniem lesistości kra- zwroty: 10 801 445,72 zł zwroty: 436 864,40 zł

BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 33 Prezentacje – 20-lecie WFOŚiGW Działalność Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze

Alicja Makarska – Prezes Zarządu WFOŚiGW w Zielonej Górze

Położenie geopolityczne, wartościowe zasoby przyrodnicze i specyficzny układ przestrzenny województwa lubuskiego (liczne małe i średnie miasta, zwarte obszary osadnicze na terenach wiejskich i dwubiegunowość centrów administracyjnych) wyznaczają już od ponad 20 lat priorytety zaangażowania środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze w rozwój regionu.

Działalność statutowa Działalność Funduszu w formu- pieniężnych zasilających działalność Fundusz jest ważnym instrumen- le funduszy odnawialnych powoduje statutową ogółem wyniosły ponad tem wsparcia finansowego dla przed- coroczne zwiększanie majątku fundu- 0,5 mld zł. Ze środków tych udziela- sięwzięć realizowanych na rzecz szu. Biorąc pod uwagę, iż roczne do- no oprocentowanych pożyczek, do- ochrony środowiska i gospodarki chody Funduszu są większe niż udzie- płacano do oprocentowania kredy- wodnej. Jako instytucja wspierają- lona pomoc bezzwrotna, zwiększa się tów bankowych, przyznawano dotacje ca konkretne działania przyczynia wielkość środków dyspozycyjnych, oraz częściowo umarzano udzielane się do realizacji polityki ekologicz- pożyczki. nej regionu, a pośrednio polityki W okresie minionych 20 lat Fun- ekologicznej państwa. Celem gene- dusz wydatkował na cele statuto- ralnym Funduszu jest poprawa stanu we ogółem 385 mln zł, z tego ponad środowiska i zrównoważone gospoda- 275 mln zł trafiło do beneficjentów rowanie jego zasobami poprzez stabil- w formie pożyczek wspierając realiza- ne, skuteczne i efektywne wspieranie cję 613 zadań. Natomiast pomoc bez- przedsięwzięć i inicjatyw służących zwrotną w wysokości blisko 100 mln zł środowisku. uzyskały 893 zadania. Podstawowymi przychodami Fun- Przedsięwzięcia dofinansowywa- duszu są wpływy z tytułu opłat za ko- ne ze środków Funduszu realizowane rzystanie ze środowiska i administra- były między innymi w takich dziedzi- cyjnych kar pieniężnych pobieranych nach jak ochrona wód wraz z gospodar- na podstawie ustawy Prawo ochrony ką wodną, ochrona atmosfery, ochrona środowiska oraz przepisów szczegól- powierzchni ziemi i gospodarka odpa- nych, a także z tytułu kwot pienięż- dami, ochrona przyrody, edukacja eko- nych uzyskanych na podstawie decyzji logiczna, monitoring środowiska oraz administracyjnych. Ponadto, z uwa- a tym samym możliwość coraz więk- nadzwyczajne zagrożenia. gi na podstawową formę pomocy fi- szego udzielania pomocy w formie pre- Najbardziej znaczące wsparcie finansowej udzielanej przez Fundusz ferencyjnych pożyczek. Ma to przede nansowe otrzymywały przedsięwzię- na przedsięwzięcia służące ochronie wszystkim znaczny wpływ na zwięk- cia o największym znaczeniu dla ochro- środowiska jaką są pożyczki, znacz- szanie stanu funduszu własnego, który ny środowiska. Atutem Lubuskiego, ną pozycję wpływów stanowią zwroty w ciągu 20 lat działalności Funduszu są duże zasoby wód powierzchnio- rat kapitałowych od udzielonych wcze- wzrósł z kwoty 1 mln zł w roku 1993 wych i podziemnych, setki jezior i rze- śniej pożyczek. do kwoty 148 mln zł na koniec roku ki, a wśród nich Odra i Warta. Wyma- 2012. W tym okresie wpływy środków gają one jednak stałej troski, co pociąga

34 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE Prezentacje – 20-lecie WFOŚiGW

i budowa kanalizacji w mieście Lub- sko wraz z renowacją kanalizacji ist- niejącej oraz modernizacja oczyszczalni ścieków w Lubsku. • Rozbudowa sieci kanalizacyjnej na terenie aglomeracji Żagań: kanalizacja na osiedlach Moczyń i Kolonia Laski w Żaganiu, w miejscowościach: Stary Żagań, Pożarów, Miodnica, Dzietrzy- chowice, Bożnów i Tomaszowo. • Słoneczna suszarnia osadów ście- kowych na oczyszczalni ścieków w Żarach. • Skanalizowanie i zwodociągowanie północnej części gminy Lubrza. • Modernizacja miejskich systemów Doposażenie Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej w Gubinie ciepłowniczych w Żaganiu, Żarach, Źródło: WFOŚiGW w Zielonej Górze Nowej Soli oraz Sulechowie. • Modernizacja i rozbudowa oczysz- za sobą odpowiedzialne partycypowa- nych i przedsięwzięcia zmierzające do czalni miejskiej w Sławie. nie Funduszu w projektach związanych rozwoju kompleksowych systemów • Rozbudowa systemu doprowadza- z ochroną przeciwpowodziową, w tym gospodarowania odpadami komunal- nia ścieków do oczyszczalni miejskiej w inwestycjach w zakresie urządzeń nymi oraz pozwalające na unieszkodli- w Krośnie Odrzańskim: Krosno, wodnych: budowli i zbiorników. Jakość wianie odpadów niebezpiecznych. Marcinowice, Łochowice, Chyże, wód determinowana jest m.in. spraw- Do znaczących inwestycji dofinan- Stary Raduszec. nym systemem odprowadzania ścieków sowanych przez Fundusz należą: Bogactwem Lubuskiego jest przy- komunalnych i przemysłowych. Stąd • Modernizacja wałów przeciwpowo- roda. Obszary chronionego prawem wieloletnia presja Funduszu na porząd- dziowych na rzekach Odrze i Warcie krajobrazu zajmują blisko 40% po- kowanie gospodarki wodno-ściekowej (w tym zabezpieczenie przeciwpo- wierzchni województwa. Najcenniej- poprzez budowę oraz modernizację sys- wodziowe Nowej Soli, Bytomia Od- sze przyrodniczo tereny są chronione temów odprowadzania i oczyszczania rzańskiego oraz Gorzowa Wlkp.). w granicach 2 parków narodowych, 8 ścieków. Wielkość udzielonego dofi- • Gospodarka ściekowa na terenie Zie- parków krajobrazowych oraz 64 rezer- nansowania na ochronę wód sięga oko- lonej Góry. watów przyrody i stanowią dla regionu ło 238 mln zł. • Rozbudowa i modernizacja Zakładu lubuskiego – w tym także dla Fundu- Równie ważnym komponentem, Utylizacji Odpadów Sp. z o.o. w Go- szu Ochrony Środowiska i Gospodarki zwłaszcza pod względem wielkości rzowie Wlkp. Wodnej w Zielonej Górze – znaczące uzyskanego efektu ekologicznego, jest • Budowa kanalizacji ściekowej w miej- wyzwanie w procesie dbałości o środo- ochrona powietrza. W okresie ostat- scowościach Stara Woda, Lutol, Mało- wisko naturalne. nich 20 lat Fundusz dofinansował bli- wice, Górzyn, Białków, Budziechów sko 520 zadań przeznaczając na ich realizację łącznie około 61 mln zł. Naj- więcej przeznaczono na modernizacje lokalnych systemów grzewczych oraz inwestycje związane z likwidacją tzw. „niskiej emisji” zanieczyszczeń, po- chodzących z dużej liczby małych, indywidualnych kotłowni opalanych wę- glem, mających znaczący wpływ na jakość powietrza szczególnie na terenach miejskich. Kolejny ważny przykład działań wspieranych przez Fundusz stanowiły zadania realizowane w zakresie ochrony powierzchni ziemi i gospodarki odpadami. Na ten cel wydatkowano ponad 21 mln zł. Wspierano w pierw- Słoneczna suszarnia osadów ściekowych na oczyszczalni ścieków w Żarach szym rzędzie zadania związane z bu- Źródło: WFOŚiGW w Zielonej Górze dową składowisk odpadów komunal-

BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 35 Prezentacje – 20-lecie WFOŚiGW

Wśród szczególnie ważnych zadań dofinansowanych przez Fundusz zna- lazły się: przedsięwzięcia związane z ochroną przyrody na obszarach Na- tura 2000, m.in. w rezerwacie przyrody „Nietoperek” i Międzyrzeckim Rejonie Umocnionym, gdzie znajduje schronienie największa w Europie wielogatunkowa kolonia nietoperzy. Niezwykle cenny jest też lubuski park krajobrazowy „Łuk Mużakowa” i po- krywający się z jego zasięgiem geopark o tej samej nazwie. To pierwszy obszar w Polsce, który otrzymał certyfi- kat Ministerstwa Środowiska nadają- cy mu rangę geoparku krajowego; jest też pierwszym polskim geoparkiem, który zyskał status europejski. Sta- Jezioro Niesłysz. Źródło: WFOŚiGW w Zielonej Górze nowiący część Parku Krajobrazowe- go „Łuk Mużakowa” Park Mużakow- inwestycyjnych. W minionym okresie nalnych programów operacyjnych. Dla ski (po stronie polskiej i niemieckiej) wydatkowano na ten cel ogółem ponad Priorytetu III Lubuskiego Regionalne- w 2004 r. został wpisany na listę świa- 7 mln zł. Środki te przeznaczono m. in. go Programu Operacyjnego jest Insty- towego dziedzictwa UNESCO. na: programy i konkursy edukacyj- tucją Pośredniczącą II stopnia. Fundusz wspierał również działania ne, ścieżki edukacyjne, wydawnictwa Na koniec 2012 roku Fundusz ob- służące kreowaniu poszanowania war- drukowane i multimedialne, audycje sługiwał ogółem, w ramach dwóch pro- tości środowiska naturalnego, stosow- radiowe i telewizyjne, konferencje eko- gramów operacyjnych, projekty, dla nie do konstytucyjnej zasady zrów- logiczne i seminaria naukowe. których przyznane dofinansowanie noważonego rozwoju. Realizowane środkami unijnymi wynosiło ponad to było w dużym stopniu poprzez do- Pomoc w wykorzysta- 419 mln zł, z tego w Programie Opera- towanie zadań edukacyjnych z zakre- niu środków Unii Euro- cyjnym Infrastruktura i Środowisko – su ekologii, w większości zadań poza- pejskiej 143 mln zł, a w Lubuskim Regionalnym Od wielu lat Fundusz włącza się Programie Operacyjnym 276 mln zł. we współfinansowanie zadań realizowanych z udziałem środków UE. Na Perspektywy początku współfinansowano zada- na dalsze lata nia realizowane z udziałem środków Fundusz przyjął do realizacji przedakcesyjnych. Udzielane wówczas w najbliższych latach cztery głów- wsparcie w istotny sposób przyczyniło ne priorytety: Ochrona i zrównowa- się do płynnego finansowania i realiza- żone gospodarowanie zasobami wod- cji między innymi takich inwestycji jak nymi, Racjonalne gospodarowanie budowa oczyszczalni ścieków czy też odpadami i ochrona powierzchni zie- zakładów unieszkodliwiania odpadów. mi, Ochrona atmosfery oraz Ochro- Muzeum Bociana Białego w Kłopocie Źródło: WFOŚiGW w Zielonej Górze Później wspierano zadania z budżetu na różnorodności biologicznej i funk- UE na lata 1999-2006, głównie z zacji ekosystemów. W ich ramach nadal kresu gospodarki wodnej. będzie wspierał działania podmiotów Obecnie, dla perspektywy finanso- z terenu województwa lubuskiego ma- wej 2007-2013, Fundusz uczestniczy jące na celu poprawę stanu środowi- w realizacji Programu Operacyjnego ska i zrównoważone gospodarowanie Infrastruktura i Środowisko (PO- jego zasobami. Wojewódzki Fundusz IiŚ) w zakresie dwóch priorytetów: Ochrony Środowiska i Gospodarki I – Gospodarka wodno-ściekowa oraz Wodnej w Zielonej Górze nadal bę- II – Gospodarka odpadami i ochro- dzie znaczącą instytucją finansowania na powierzchni ziemi, dla których jest ochrony środowiska w regionie. Instytucją Wdrażającą – pomagającą w pozyskiwaniu środków. Zabezpieczenie przez powodzią miasta Bytom Odrzański – etap II Dodatkowo pozostaje jednym Źródło: WFOŚiGW w Zielonej Górze z trzech wojewódzkich funduszy za- angażowanych we wdrażanie regio-

36 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE Prezentacje – 20-lecie WFOŚiGW WFOŚiGW w Olsztynie

Adam Krzyśków – Prezes Zarządu WFOŚiGW w Olsztynie

Fundusze to jeden z fundamentów realizacji regionalnej polityki ekologicznej wo- jewództw. Będąc zaangażowanym w pracach nad regionalnymi i lokalnymi programami i strategiami, finansując badania i analizy, prowadząc aktywną edu- kację ekologiczną, Fundusze inicjują i wspierają ekologiczne zmiany w naszym otoczeniu oraz kształtują opinię społeczną.

Te regionalne instytucje finansów Te 20 lat pozwoliło zebrać nam wie- publicznych stanowią bardzo waż- le praktycznych doświadczeń i ukształ- ne ogniwo polskiego systemu finan- tować zespół ludzi znających doskonale sowania przedsięwzięć ekologicznych potrzeby regionu, jego uwarunkowa- w Polsce. Systemu stanowiącego uni- nia przyrodnicze oraz oczekiwania na- katowy w skali światowej mechanizm, szych beneficjentów. który zyskał międzynarodowe uznanie, Miliard złotych na ochronę śro- w tym Komisji Europejskiej, Organiza- dowiska Warmii i Mazur – to liczbo- cji Współpracy Gospodarczej i Rozwo- wy wyraz naszych dążeń do realizacji ju (OECD) oraz Banku Światowego. przyjętego celu: Warmia i Mazury lide- Potrafimy efektywnie zarządzać rem ochrony środowiska. I nie chodzi posiadanymi środkami, co umożliwia tu tylko o sportowa rywalizacje, cho- realizację wielu projektów – zarów- dzi o zdecydowane potrzeby ochrony no tych małych, gdzie środki Fundu- tego, co nas otacza, w interesie nas sa- szu stanowią podstawę finansowania, mych i przyszłych mieszkańców nasze- jak i tych dużych, gdzie środki Fundu- go pięknego regionu. szu inicjują myśl ekologiczną i projekt Wojewódzki Fundusz Ochrony Śro- lub są symboliczną „kropką nad i”, któ- dowiska i Gospodarki Wodnej w Olsz- ra pomaga osiągnąć zamierzony efekt tynie to z pewnością sprawdzony i wia- ekologiczny. rygodny partner, który działa lokalnie, Wymiernym efektem pracy Fundu- ale myśli globalnie. szy jest fakt, że co czwarta złotówka in- Zapraszamy na Warmię i Mazury! westowana w ochronę środowiska na Warmii i Mazurach pochodzi z WFO- Wojewódzki Fundusz ŚiGW w Olsztynie. Ochrony Środowiska Wielkim wyzwaniem było dla nas i Gospodarki Wodnej Jednym z elementów polskiej re- przyjęcie odpowiedzialności za wydat- w Olsztynie formy samorządowej było stworzenie kowanie środków europejskich dedy- ul. Św. Barbary 9 10-026 Olsztyn systemu finansowania ochrony środo- kowanych środowisku, w ramach Re- www.wfosigw.olsztyn.pl wiska, zgodnie z zasadą, że każdy ko- gionalnego Programu Operacyjnego rzystający z zasobów środowiska wi- Warmia i Mazury, jak i Programu Ope- nien za to zapłacić. Następstwem tej racyjnego Infrastruktura i Środowi- myśli było 20 lat temu – 1 lipca 1993 r. sko. Praca nad tymi programami była – nadanie osobowości prawnej i rozpo- doskonałym praktycznym przygoto- częcie działalności przez Wojewódzkie waniem do obsługi programów środo- Fundusze Ochrony Środowiska i Go- wiskowych nowego okresu finansowe- spodarki Wodnej. go UE 2014-2020.

BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 37 Aktualności „Bezpieczne kąpieliska i czyste środowisko wodne województwa zachodniopomorskiego” – efekty działalności Grup Interwencyjnych Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego Województwa Zachodniopomorskiego

Andrzej Grzana – WFOŚiGW w Szczecinie

Działalność Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego Województwa Zachodniopomorskiego obejmuje szereg działań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa na obszarach wodnych, w tym patrolowania stanu środowiska przyrodniczego i monitorowania niekorzystnych zdarzeń w środowisku przyrod- niczym. Projekt „Bezpieczne kąpieliska i czyste środowisko wodne województwa zachodniopomorskiego” z uwagi na swoje nowatorstwo i skalę oddziaływania uzyskał wsparcie Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie.

Działania prowadzone przez człon- nie była możliwa przy wsparciu Zarządu środowisko. Przekazywane w raportach ków WOPR wsparte przez Fundusz Województwa Zachodniopomorskiego dane dotyczące zrzucania zanieczysz- miały na celu osiągnięcie dwóch rodza- i Wojewody Zachodniopomorskiego, czeń, stwierdzonych i zgłoszonych od- jów efektów: którzy wsparli WOPR na łączną kwotę powiednim służbom oraz organizacjom a. ekologicznego – polegającego na przypadków zagrożeń dla środowi- działaniach monitorująco – patrolo- ska (kłusownictwo, zatopione pojazdy, wych ekosystemów wodnych na ob- jachty) potwierdzają potrzebę dodat- szarze minimum 14 powiatów wo- kowych działań monitorujących oraz jewództwa zachodniopomorskiego. dokumentujących występujące niepra- Projekt zakładał również sprawowa- widłowości. Elementem projektu jest nie kontroli nad stanem środowi- organizacja szkoleń dotyczących zabez- ska naturalnego w monitorowanych pieczania skutków powodzi z Państwo- ekosystemach wodnych, opraco- wą Strażą Pożarną oraz Strażami Ry- wanie raportu o stanie środowiska backimi (Wojewódzka PSR i Społeczna naturalnego uwzględniającego za- SR). Działania te zaowocowały dalszą grożenia na monitorowanych ob- wymianą doświadczeń i ćwiczeniami szarach wodnych województwa na takich płaszczyznach jak: pierwsza zachodniopomorskiego; pomoc, ochrona środowiska, współpra- b. rzeczowego – zamontowanie 3 prze- ca patroli przeciw kłusownikom. kaźników cyfrowej łączności radio- Prowadzony monitoring obszarów wej wraz z osprzętem, zakup 4 prze- wodnych na terenie 14 powiatów wo- nośnych radiotelefonów cyfrowych, jewództwa pozwolił wykryć i skatalo- wydanie drukiem publikacji w tym gować najczęstsze zagrożenia w środo- pokonferencyjnej, na temat ochrony przekraczającą 500 tys. zł. Dzięki wspar- wisku wodnym. Wykryte zagrożenia środowiska wodnego. ciu WFOŚiGW monitoring środowiska były zgłaszane odpowiednim służ- Realizacja projektu rozbudowy Sys- w latach 2011-2013 wskazuje na liczne bom. Przeprowadzone manewry dla temu Bezpieczeństwa Wodnego obok przypadki działań na obszarach wod- ratowników wodnych z Niemiec i Pol- dofinansowania WFOŚiGW w Szczeci- nych mających niekorzystny wpływ na ski oraz analiza zbieranych danych po-

38 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE Aktualności

co – patrolowe ekosystemów wodnych Liczba raportów GI WOPR WZ z przeprowadzonych działań profilaktycznych na obszarach wodnych z naruszenia przepisów lub zauważenia zanie- na obszarze wybranych powiatów ca- czyszczenia środowiska. Opracowanie: Biuro ZW WOPR WZ na podstawie łego województwa zachodniopomor- sprawozdań GI WOPR WZ. skiego. W celu udokumentowania swo- 18 ich działań patrolowych każda z GI 16 WOPR sporządzała raporty według 14 określonych procedur, z określenim 12 przeprowadzonych działań z narusze- 10 17 nia przepisów lub stwierdzenia zanie- 8 czyszczenia środowiska. 6 Dla potwierdzenia osiągniętych efektów, w wyniku przeprowadzonych 4 7 6 5 5 2 4 4 3 4 3 4 3 3 3 działań profilaktycznych i monitorin- 1 1 gu na obszarach wodnych w roku 2012, 0 spłynęły 73 raporty.

Police Udział w działaniach profilaktycz- Wałcz Gryﬁno Koszalin nych wzięło łącznie 171 ratowników Goleniów Myślibórz Kołobrzeg Choszczno Szczecinek Świnoujście z różnymi stopniami ratowniczymi od stopnia Młodszy Ratownik WOPR do Szczecin – Heyki Kamień Pomorski Instruktora WOPR włącznie. Pokazuje Drawsko Pomorskie Stargard Szczeciński to zaangażowanie społeczne członków Szczecin – Lewobrzeże Szczecin – Prawobrzeże organizacji ratowniczej WOPR. Liczba ratowników biorących udział w działaniach patrolowych w poszcze- Łączny czas spędzony na patrolach gólnych GI WOPR WZ. Opracowanie: Biuro ZW WOPR WZ na podstawie sprawozdań GI WOPR WZ. wynosi 676 godzin. Czas poszczegól- nych patroli wahał się od 1 godziny do 60 8 godzin. Zróżnicowanie czasowe po- 50 szczególnych patroli podyktowane było ilością działań, powierzchnią akwenu 40 oraz dodatkowo prowadzeniem neu- tralizacji zagrożenia zlokalizowanego 30 51 w trakcie działań ze służbami. 20 W czasie wykonywania działań pa- 10 trolowych ratownicy współpracowa- 15 12 15 8 8 8 6 10 8 2 2 2 9 9 6 li z innymi służbami takimi jak: Pań- 0 stwowa Straż Rybacka, Społeczna Straż Rybacka, Państwowa Straż Po- Police Wałcz

Gryﬁno żarna, Urząd Morski, Pogotowie Ra- Koszalin Goleniów Myślibórz Kołobrzeg Choszczno Szczecinek tunkowe, Policja oraz Straż Miejska. Świnoujście Dorobek oraz doświadczenie WOPR Szczecin – Heyki Kamień Pomorski w działaniach wspierających ochro- Drawsko Pomorskie Stargard Szczeciński nę środowiska zaprezentowane zostały Szczecin – Lewobrzeże

Szczecin – Prawobrzeże w dniach 12-13.11.2013 r., w Szczeci- nie podczas I Kongresu Bezpieczeń- stwa Wodnego. Patronat honorowy zwoliły na przedstawienie propozycji środowiska wodnego ze szczególnym I Kongresu Bezpieczeństwa Wodnego rozwiązań dla zdiagnozowanych pro- naciskiem na zanieczyszczenia wody blemów zabezpieczenia potencjalnych środkami ropopochodnymi, ochro- zagrożeń środowiska wodnego. Efek- ny roślin, detergentami, zanieczysz- ty działalności Grup Interwencyjnych czeniami komunalnymi, odpadami prezentowane są w publikowanych co przemysłowymi oraz zagrożenia wy- roku raportach, gdzie obok wyników nikające z pozostawienia sieci kłu- monitoringu i doświadczeń z realiza- sowniczych. Monitoring realizowany cji projektu prezentowane są perspek- był poprzez prowadzenie patroli na ło- tywy rozwoju. dziach i skuterach GI WOPR, na po- Członkowie Grup Interwencyj- trzeby których zakupiono paliwo. 16 nych WOPR w trakcie monitoringu Grup Interwencyjnych WOPR wypo- Przykład sieci kłusowniczych znale- czystości środowiska naturalnego dia- sażonych w sprzęt zakupiony m.in. ze zionych przez ratowników GI WOPR- gnozowali i dokumentowali poten- środków WFOŚiGW w Szczecinie pro- -Police cjalne oraz dostrzeżone zagrożenia wadziło swoje działania monitorują-

BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 39 Aktualności

Zlokalizowana przy nabrzeżu ogródków działkowych Przykład pływających śmieci znalezionych podczas górna część kadłuba jachtu żaglowego – Pomorzany patrolu – GI WOPR Kołobrzeg – GI WOPR Prawobrzeże.

darki Wodnej w Szczecinie miał na Łączny czas prowadzenia patroli w poszczególnych powiatach przez GI WOPR WZ. Opracowanie: Biuro ZW WOPR WZ na podstawie sprawozdań celu m.in. wskazanie procedur ratow- GI WOPR WZ. niczych możliwych do zastosowania 160 podczas zdiagnozowanych zagrożeń 140 ekologicznych w środowisku wodnym. 120 Naczelnym celem towarzyszącym or- 100 ganizatorom konferencji było stworzenie platformy do wymiany infor- 80 159 macji oraz doświadczeń podmiotów 60 120 120 odpowiedzialnych za bezpieczeństwo 40 na obszarach wodnych. Ponadto za- 20 prezentowano modelowe rozwiązania 32 28,5 28 24 8 32 8 10 18 31,5 32 0 13 12 i „dobre praktyki” w zakresie zarządza- nia bezpieczeństwem na wodach. Police Wałcz Realizowany projekt dowodzi, że Gryﬁno Koszalin Goleniów Myślibórz WOPR jako organizacja pozarządo- Kołobrzeg Choszczno Szczecinek Świnoujście wa realizując zadania z zakresu bez- pieczeństwa wodnego może w istotny Szczecin – Heyki Kamień Pomorski

Drawsko Pomorskie sposób wspomagać organy administra- Stargard Szczeciński cji publicznej w budowaniu sprawne- Szczecin – Lewobrzeże Szczecin – Prawobrzeże go systemu zarządzania kryzysowego w aspekcie działań prewencyjnych po- objął Wojewoda Zachodniopomorski, stwem środowiska wodnego”. Panel dejmowanych na obszarach wodnych Marszałek Województwa Zachodnio- polsko-niemiecki sfinansowany z Fun- oraz wspierać państwowy monitoring pomorskiego oraz Prezydent Miasta duszu Małych Projektów Euroregio- środowiska naturalnego w tym szcze- Szczecin. Patronat medialny nad Kon- nu Pomerania, Interreg IVA, miał na gólnie wodnego. Wykazana współ- gresem objęła telewizja TVP Szczecin. celu stworzenie fundamentu do założeń praca wielu partnerów wykonujących Konferencję podzielono na dwa panele strategii transgranicznego systemu bez- swoje zadania idealnie wpisuje się naukowe: „Nowoczesne zarządzanie pieczeństwa wodnego. w założenia zintegrowanego zarządza- bezpieczeństwem na obszarach przy- Obszar ekologiczny dofinansowania obszarami przybrzeżnymi jakże granicznych Polski i Niemiec” oraz ny ze środków Wojewódzkiego Fun- istotnego z punktu widzenia optyma- „Świadome zarządzanie bezpieczeń- duszu Ochrony Środowiska i Gospo- lizacji działań rozwojowych.

Znaleziony zatopiony samochód – Dolina Dolnej Odry Przykład znalezionej nielegalnej rury odpływowej w Szczecinie – GI WOPR Prawobrzeże. – Gryfino GI WOPR.

40 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE Aktualności Fundusz wspiera… Strażacy chronią środowisko przed nadzwyczajnymi zagrożeniami

Jan Sachs – Zastępca Dyrektora Biura w Koszalinie, WFOŚiGW w Szczecinie

Wśród priorytetowych przedsięwzięć Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środo- wiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie dofinansowanie zapobiegania poważ- nym awariom, przeciwdziałania nadzwyczajnym zagrożeniom środowiska i likwidacji ich skutków zajmuje poczesne miejsce. W roku 2013 Fundusz przeznaczył na to zadanie kwotę 3.992,6 tys. zł.

Przedsięwzięcia takie realizują • OSP Mieszkowice, gm. Mieszkowice, Działania ratowniczo-gaśnicze na przede wszystkim jednostki straży po- • OSP Polanów, gm. Polanów, zalewie szczecińskim z wykorzysta- żarnych, dbając o zapobieganie poważ- • OSP Sianów, gm. Sianów, niem nowej łodzi ratunkowej S-6200/K nym awariom i katastrofom – ekologicz- • OSP Śmierdnica, gm. Szczecin, prowadzić będzie OSP Stepnica. nym, chemicznym, budowlanym Używanymi pojazdami – i technicznym, o ograniczenie ich średnimi samochodami ratowni- szkodliwych dla środowiska natu- czo gaśniczymi do akcji wyjadą: ralnego i człowieka następstw. Or- • OSP Charzyno, gm. Siemyśl, ganizują i prowadzą także działania • OSP Drawno, gm. Drawno, ratownicze w czasie pożarów, po- • OSP Ostrowiec, gm. wodzi i innych klęsk żywiołowych Malechowo, oraz w sposób profesjonalny likwi- • OSP Witnica, gm. Moryń dują ich skutki. oraz – samochodem lekkim Dlatego beneficjentami Fun- • OSP Witankowo, gm. Wałcz. duszu zostali strażacy Państwo- Oprócz wozów bojowych, wej Straży Pożarnej – otrzymując znaczącą pomoc w uzupełnie- 1.500 tys. zł za pośrednictwem niu wyposażenia techniczne- Komendy Wojewódzkiej PSP go, sprzętu i ochrony osobistej oraz strażacy Ochotniczych Stra- strażaków otrzymało 31 jed- ży Pożarnych – 2.264,7 tys. zł za nostek OSP. Z dotacji ze środ- pośrednictwem gmin. Więk- ków WFOŚiGW w kwocie 227,9 szość środków – ponad 3.145,9 tys. zł, pokrywającej dokładnie tys. zł przekazano w formie bez- 50% wartości sprzętu zakupiono zwrotnej, pozostałe 846,7 tys. zł i przekazano za pośrednictwem – w formie nisko oprocentowa- Zarządu Oddziału Wojewódz- nych pożyczek preferencyjnych. kiego Związku OSP RP w Szcze- W ramach już zrealizowanych cinie m. in.: umów do połowy listopada 2013 • 93 szt. hełmów strażackich, r. zakupiono 6 nowych i 5 używa- • 64 komplety ubrań specjal- nych samochodów ratowniczo- nych ochronnych wraz z bu- -gaśniczych, łódź ratunkową oraz pa- • OSP Mosty, gm. Goleniów, tami specjalnymi i rękawicami kiety wyposażenia dla OSP. oraz strażackimi, Nowe pojazdy – średni samochód Mer- • OSP Karcino, gm. Kołobrzeg – lekki • 14 kompletów aparatów oddecho- cedes Benz Atego 1329 AF 4x4 otrzymały: samochód Renault Master 4x2. wych z maskami pełnotwarzowymi,

BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 41 Aktualności

butlami kompozytowymi oraz sy- gnalizatorami bezruchu, • 3 motopompy pływające, • pilarkę, przecinarkę i agregat prądo- twórczy, • pakiet ratownictwa medycznego z de- ską ortopedyczną i szynami Kramera, • defibrylator półautomatyczny. Do końca 2013 r. nowe samochody z dofinansowaniem ze środków Fun- duszu pojawią się jeszcze w: • OSP Trzebieszewo, gm. Kamień Pom. (samochód ciężki), • OSP Bierzwnica, gm. Świdwin, • OSP Chojna, gm. Chojna, • OSP Gościno, gm. Gościno, Łódź ratownicza 6-6200/K, OSP Stepnica. • OSP Ińsko, gm. Ińsko (samochody średnie) oraz: • OSP Powalice, gm. Sławoborze, • OSP Rokosowo, gm. Sławoborze (samochody lekkie). Nowe pojazdy otrzymają także jednostki Państwowej Straży Pożarnej – ciężki samochód ratowniczo-gaśni- czy GCBA 5/32 Scania P400 4x4 trafi do Komendy Powiatowej PSP w Sław- nie, a średnie samochody GBA 2,5/24 Renault Midlum 300D 4x4 do ko- mend powiatowych PSP w Choszcznie i Policach. Koszty funkcjonowania ochrony przeciwpożarowej pokrywane są z bu- dżetu państwa, budżetów jednostek sa- morządu terytorialnego oraz części do- chodów instytucji ubezpieczeniowych. Łódź ratownicza 6-6200/K, OSP Stepnica. Wymagania stawiane przez poziom rozwoju cywilizacyjnego w wieku XXI wykraczają daleko poza standardowe wyobrażenia o pracy strażaków, stąd nie- zbędne jest poszukiwanie dodatkowych źródeł finansowania. Łącznie, jednostki straży pożarnych w województwie zachodniopomorskim, dzięki ponad 4-milionowej pomocy finansowej Wojewódzkiego Fundu- szu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie, pozyskają 16 nowych i 5 używanych samochodów ratowniczo-gaśniczych oraz inny sprzęt o łącznej wartości 10,7 mln zł.

Średni samochód ratowniczo-gaśniczy Mercedes Benz Atego 1329 AF z napędem 4x4, OSP Polanów.

42 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE Aktualności Kanał Jamneński zmodernizowany Wrota sztormowe ochronią przed napływem wód morskich

Jerzy Sarnowski – Zastępca Prezesa WFOŚiGW w Szczecinie

W poniedziałek, 4 listopada 2013 r., oddano do użytku wrota sztormowe na Ka- nale Jamneńskim. Oryginalna technicznie budowla ma zabezpieczyć zlewnię jeziora Jamno.

W uroczystości wzięli udział m.in.: nału i od strony brzegu morza. Tech- ni rolę Instytucji Wdrażającej dla tego Stanisław Gawłowski, Sekretarz Sta- niczną i turystyczną zarazem atrakcją projektu. nu w Ministerstwie Środowiska, An- są wrota sztormowe (4 pary) – któ- drzej Jakubowski, Wicemarszałek re podczas sztormu na Bałtyku będą Województwa Zachodniopomorskie- zamykać się automatycznie i odci- go, Jacek Chrzanowski, Prezes Zarzą- nać dopływ wód morskich do jezio- du WFOŚiGW w Szczecinie, Piotr Je- ra Jamno, dliński, Prezydent Koszalina, Roman • „Zabezpieczenie północno-wschodnie- Szewczyk, Starosta Koszaliński, Olga go brzegu jeziora Jamno” – w postaci Roszak-Pezała, wójt gminy Mielno wału przeciwsztormowego o długo- i Tomasz Płowens, Dyrektor Zachod- ści 2.144 m; niopomorskiego Zarządu Melioracji • „Monitoring” – składający się z roz- i Urządzeń Wodnych. mieszczonych w 4 punktach na je- Głównym celem przedsięwzię- ziorze Jamno zestawów urządzeń cia pn. „Modernizacja i odbudowa pomiarowo-rejestrujących. brzegów morskich, ochrona mie- Wartość całej inwestycji rzei Jamneńskiej” jest zabezpieczenie wynosi 22,5 mln złotych – przed erozyjnym działaniem silnie fa- w 85 procentach (17,5 mln zł) lujących wód morskich na obszarze po- zadanie zostało dofinanso- nad 7,3 tys. ha mierzei na odcinku 2,2 wane ze środków Progra- km brzegów Morza Bałtyckiego. W ra- mu Operacyjnego Infra- mach przedsięwzięcia zrealizowane struktura i Środowisko. zostały następujące zadania: Wojewódzki Fundusz • „Budowa wrót sztormowych na Kana- Ochrony Środowiska le Jamneńskim” – w tym regulacja ka- i Gospodarki Wod- nału na odcinku 366 m (od plaży do nej w Szczecinie peł- mostu drogowego), wykonanie wa- łów przeciwsztormowych wzdłuż ka-

BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 43 Aktualności Rekultywacja Jeziora Nowogardzkiego poprzez zarybianie

Robert Czapla – Burmistrz Nowogardu

W wyniku działalności człowie- Trzecim etapem rekultywacji jest jeziora w połączeniu z nauką o struk- ka wiele jezior uległo zanieczyszcze- biomanipulacja, czyli zarybianie jezio- turze i funkcjonowaniu przyrody, czy- niu, które objawia się silnym rozwo- ra szczupakiem w celu uporządkowania li ekologią. jem roślinności wodnej oraz znacznym łańcucha pokarmowego w ekosystemie Dzieci wypuszczały na wolność zmniejszeniem przezroczystości wody. jeziora. Dzięki temu działaniu zwiększy ryby, nadając każdej rybce specyficz- Do takiej sytuacji doszło także na Je- się populacja ryb drapieżnych a zmniej- ne imię. Każde dziecko otrzymało dy- ziorze Nowogardzkim. W celu przy- plom z podziękowaniem za obecność wrócenia dobrego stanu ekologicznego i udział w wypuszczaniu ryb do jeziora. jeziora a przede wszystkim przejrzy- Dzięki takim działaniom pierwszy raz stości wody konieczne było przepro- do nowogardzkiego jeziora wpuszczo- wadzenie zabiegów rekultywacyjnych. no pół tony narybku szczupaka. W pierwszej kolejności należało Była to bardzo przemyślana inicja- zmniejszyć w wodzie zawartość fosfo- tywa promująca wśród dzieci i mło- ru, czyli pierwiastka odpowiedzialne- dzieży dbałość o specyficzny dar natu- go za nadmierny rozwój roślinności ry, którym są jeziora, a bez ryb stają się wodnej. Przy pomocy specjalnie skon- one martwe. struowanej łodzi do wody jeziora do- Partnerami gminy w rekultywa- zowano specjalny preparat, dzięki któ- cji jeziora są: Wojewódzki Fundusz remu nadmiar fosforu przekształca się Ochrony Środowiska i Gospodar- w nierozpuszczalne formy i opada na ki Wodnej w Szczecinie, Uniwersy- dno jeziora. Pierwszy zabieg przepro- tet Przyrodniczy w Poznaniu, Polski wadzono w grudniu 2012 r. a kolejne 3 Związek Wędkarski w Szczecinie oraz w czerwcu, sierpniu i wrześniu br. Koło Polskiego Związku Wędkarskie- Kolejnym etapem rekultywacji było szy ryb planktonożernych, co w efekcie go w Nowogardzie. Koszt komplek- uruchomienie aeratora napowietrzające- doprowadzi do wzrostu zawartości tle- sowej rekultywacji jeziora wyniesie go wody jeziora. W poniedziałek 9 wrze- nu i przejrzystości wody. 400 000 zł, z czego kwotę w wysoko- śnia 2013 r. przy nabrzeżu jeziora w oko- W poniedziałek 21 października br. ści do 170 700 zł Gmina Nowogard licy restauracji Przystań aerator został w Nowogardzie zostało zorganizowa- pozyskała ze środków WFOŚiGW zwodowany i rozpoczął swoją pracę. ne niecodzienne dziecięce zarybianie w Szczecinie.

44 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE Aktualności

Akcja „Szczecińskie magnolie” podsumowana!

Andrzej Sumisławski – Dyrektor Zakładu Usług Komunalnych w Szczecinie

Za nami akcja „Szczecińskie magnolie”. Jej celem było odtworzenie historycznego wizerunku magnolii jako symbolu miasta. W ramach zadania dofinansowanego ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie utworzono 3 skwery magnoliowe w reprezentacyjnych miejscach miasta. Na skwerach posadzono łącznie 22 magnolie w formach krzewiastych i drzewiastych. Ponadto pięciuset mieszkańców miasta otrzymało też sadzonki krzewu magnolii.

Akcję „Szczecińskie magnolie” oraz 1,5-metrowe formy krzewiaste. dofinansował Wojewódzki Fundusz Zgodnie z założeniami projektu no- Ochrony Środowiska i Gospodar- wym nasadzeniom towarzyszą tablice, ki Wodnej w Szczecinie a przeprowa- zawierające informacje o założeniach dził Zakład Usług Komunalnych. Idea, projektowych oraz uzyskanym dofi- która przyświecała organizatorom ak- nansowaniu. Magnoliowe skwery zlo- cji zakładała odtworzenie historyczne- kalizowane są przy alei Jana Pawła II, go wizerunku magnolii jako symbolu w Parku Andersa oraz przy Zachodnio- Szczecina. W trakcie trwania zadania pomorskim Urzędzie Wojewódzkim. odtworzono 3 skwery magnoliowe Warto podkreślić, że w sadzeniu drzew w reprezentacyjnych częściach miasta, brały udział zaproszone dzieci i mło- nawiązując do historycznych lokaliza- dzież ze Specjalnego Ośrodka Szkol- cji z uwzględnieniem dogodnych wano-Wychowawczego nr 2 z ulicy Jagiel- runków klimatycznych i glebowych. lońskiej oraz Szkoły Podstawowej nr Na utworzonych skwerach posadzo- 59 i Publicznej Szkoły Podstawowej na no 3-metrowe magnolie drzewiaste Głębokiem.

BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 45 Aktualności

krzewów magnolii. Warunkiem otrzy- mania krzewu było przyniesienie ze sobą: piętnastu plastikowych nakrę- tek, dziesięciu baterii lub co najmniej kilograma makulatury. Wręczanie ro- ślin zainicjowali wspólnie Wojewoda Zachodniopomorski Marcin Zydoro- wicz, Prezydent Miasta Szczecin Piotr Krzystek oraz Prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Go- spodarki Wodnej w Szczecinie – Jacek Chrzanowski.

Akcja cieszyła się olbrzymim zain- stały nagrodzone w trzech kategoriach Mieszkańcy Szczecina nie zawiedli. teresowaniem ze strony mieszkańców wiekowych. Przynieśli ze sobą prawie 130 kilogra- miasta. W ramach zadania zorganizo- W kategorii OPEN pierwsze miej- mów nakrętek, ćwierć tony makula- wano między innymi konkurs fotogra- sce zajął Piotr Budziak. W kategorii tury oraz 67 kilogramów baterii. Na- ficzny, którego tematem przewodnim Szkół Podstawowych Emma Rogu- krętki pomogą sfinansować leczenie była magnolia jako symbol Szczeci- ska, a w kategorii Gimnazjum i Szkół niepełnosprawnych, odpady natomiast na. Przez czas trwania akcji wszyscy Ponadgimnazjalnych zwyciężył Ad- trafiły do Ekoportów wchodzących zainteresowani mogli przesyłać pra- rian Rudnicki. Swoje głosy oddali rów- w skład systemu gospodarki odpadami ce prezentujące magnolię jako „wizy- nież internauci odwiedzający najwięk- miasta Szczecina. tówkę” Szczecina. Na konkurs spły- szy szczeciński portal nęło ogółem ponad 100 prac, spośród www.mmszczecin.pl przy- których jury konkursowe wybrało ich znając wyróżnienie Barba- zdaniem najciekawsze. Autorzy prac rze Zubkiewicz. Podczas otrzymali cenne nagrody sfinansowa- oficjalnego podsumowa- ne ze środków Wojewódzkiego Fun- nia akcji finaliści konkur- duszu Ochrony Środowiska i Gospo- su otrzymali nagrody z rąk darki Wodnej w Szczecinie, a ich prace Prezydenta Miasta Szcze- zostały zaprezentowane podczas pod- cina – Piotra Krzystka. sumowania akcji. Przesłane prace zo- Podsumowanie akcji miało miejsce 27 września br. na Wałach Chrobrego. Impreza przyjęła formę festynu, na który zapro- szono mieszkańców miasta. Obok organizatorów zaprezentował się rów- nież Wojewódzki Fun- dusz Ochrony Środowi- ska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie Organizatorzy akcji już dziś zapra- oraz EcoGenerator. szają do udziału w przyszłorocznej edy- Do głównych punktów programu cji akcji, licząc na zaangażowanie i licz- imprezy należało wręczenie nagród ny udział ze strony mieszkańców miasta finalistom konkursu fotograficzne- oraz osób odwiedzających Szczecin. go oraz rozdanie pięciuset sadzonek.

46 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE Aktualności „Przyrodo, nie znikaj! – promowanie bioróżnorodności i ochrony przyrody poprzez realizację programów edukacyjnych dla dzieci i młodzieży”

Związek Miast i Gmin Dorzecza województwa zachodniopomorskie- Parsęty w Karlinie dziękuje wszyst- go. Realizacja projektu rozpoczęła kim szkołom oraz uczniom, za czyn- się w marcu 2012 r., a zakończyła się ny udział w warsztatach edukacyjnych w październiku 2013 r. W ramach pro- w ramach zakończonego projektu pn.: jektu zostało zorganizowanych sześć- „Przyrodo, nie znikaj! – promowanie dziesiąt 4-dniowych warsztatów dla bioróżnorodności i ochrony przyrody 30 uczestników i 3 opiekunów (łącznie poprzez realizację programów eduka- 1 980 osób) w Ośrodku Edukacji Eko- cyjnych dla dzieci i młodzieży”, który logicznej w Lipiu. Każdy z uczestników miał na celu zwiększenie świadomości warsztatów otrzymał koszulkę z nazwą na temat ochrony środowiska przyrod- projektu, natomiast szkoła dyplom za niczego, ochrony bioróżnorodności aktywne uczestnictwo w warsztatach. oraz Europejskiej Sieci Obszarów NA- W trakcie warsztatów uczestnicy TURA 2000 wśród dzieci i młodzie- Uczestnicy warsztatów w OEE zwiedzali Woliński Park Narodowy ży ze szkół podstawowych, gimnazjal- w Lipiu w Międzyzdrojach, gdzie na własne nych i ponadgimnazjalnych z terenu oczy mogli zobaczyć wspaniałe okazy

Ogrody Hortulus w Dobrzycy

BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 47 Aktualności

Utworzona Izba Bioróżnorodności w OEE w Lipiu

Szkoła Podstawowa im. Leona Krucz- kowskiego w Karścinie; Szkoła Pod- stawowa w Daszewie; Szkoła Podsta- wowa im. Macieja Rataja w Karwinie; Pogadanka o Ogrodach w Dobrzycach Szkoła Podstawowa im. ppor. Ryszar- da Kuleszy w Kościenicy; Publicz- na Szkoła Podstawowa nr 1 im. Ada- będących pod ścisłą ochroną żubrów. Szkoły, które wzięły udział w warsz- ma Mickiewicza w Połczynie Zdroju; Uczniowie odwiedzili również Ogrody tatach edukacyjnych: Szkoła Podsta- Zespół Szkół Publicznych, Publiczne Hortulus w Dobrzycy. wowa im. Boh. 6 Pomorskiej Dywi- Gimnazjum nr 1 w Sławoborzu; Ze- Dodatkowo z otrzymanych środ- zji Piechoty w Karlinie; Zespół Szkół spół Szkół Społecznych Społecznego ków utworzono Izbę Bioróżnorodno- w Gościnie Szkoła Podstawowa z Od- Towarzystwa Oświatowego, Społecz- ści, do której zostały zakupione me- działami Integracyjnymi im. majo- ne Gimnazjum STO w Szczecinku; ble z wizerunkami gatunków roślin ra Henryka Sucharskiego w Gościnie; Szkoła Podstawowa nr 2 im. Kornela i zwierząt, tablice edukacyjne, tropy Zespół Szkół im. Adama Mickiewi- Makuszyńskiego w Chojnie; Zespół zwierząt. Zakupiono 16 laptopów oraz cza w Dygowie; Szkoła Podstawowa Szkół Publicznych, Publiczne Gimna- tablicę interaktywną do nowo utwo- nr 13 w Koszalinie; Zespół Szkół Pu- zjum im. Kard. Ignacego Jeża w Brzeź- rzonej Sali Komputerowej w Ośrodku blicznych w Sławoborzu; Zespół Szkół nie; Szkoła Podstawowa nr 2 im. kpt. ż. w Lipiu, gdzie rozbudowano sieć za- Społecznych Towarzystwa Oświato- w. Mamerta Stankiewicza w Gryfinie; pewniającą dostęp do Internetu. Za- wego, Społeczna Szkoła Podstawowa Publiczna Szkoła Podstawowa im. Kar- kupiony sprzęt służył do prowadzenia STO w Szczecinku; Szkoła Podstawo- dynała Stefana Wyszyńskiego w Bol- zajęć z zakresu rozpoznawania zagro- wa nr 4 im. M. Kopernika w Białogar- kowie; Zespół Szkół Budowlanych im. żonych gatunków roślin i zwierząt, dzie; Szkoła Podstawowa w Starych Kazimierza Wielkiego; Technikum rozpoznawania obszarów chronio- Bielicach; Szkoła Podstawowa im. A. Zawodowe nr 1 w Szczecinie; Szkoła nych, przyporządkowywania gatun- Mickiewicza w Rąbinie; Publiczne Podstawowa im. Stefana Czarnieckie- ków roślin i zwierząt do obszarów ich Gimnazjum nr 1 im. Osadników Woj- go w Reczu; Gimnazjum im. Adolfa występowania, a w przyszłości będzie skowych w Świdwinie; Szkoła Podsta- Długosza w Reczu; Szkoła Podstawo- służył do kolejnych organizowanych wowa im. A. Mickiewicza w Tychowie; zajęć edukacyjnych związanych z eko- logią oraz ochroną środowiska. Całkowita wartość projektu wy- niosła 1 266 480,00 zł. Projekt jest dofinansowany przez Unię Europej- ską z Europejskiego Funduszu Roz- woju Regionalnego w ramach Re- gionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomor- skiego na lata 2007-2013 w kwocie 1 076 508,00 zł (85%), środków Woje- wódzkiego Funduszu Ochrony Środo- wiska i Gospodarki Wodnej w Szcze- cinie w wysokości 173.857,00 zł oraz

środków własnych Związku w wysoko- Zajęcia w laboratorium w OEE w Lipiu ści 16 115,00 zł.

48 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE Aktualności

Woliński Park Narodowy wa nr 3 im. Leona Kruczkowskiego Zespół Szkół nr 3 im. 1 Armii Wojska Szczecińskim; Zespół Szkół Publicz- w Choszcznie; Gimnazjum nr 7 im. Polskiego w Wałczu; Publiczna Szko- nych im. Kard. Ignacego Jeża, Publicz- Sybiraków w Szczecinie; Zespół Szkół ła Podstawowa im. Jana Pawła II w To- na Szkoła Podstawowa w Brzeźnie; Ponadgimnazjalnych w Połczynie porzyku; Zespół Szkół Ponagimna- Gimnazjum nr 1 z Oddziałami Inte- Zdroju; Publiczne Gimna- gracyjnymi im. Bolesława zjum w Zespole Szkół im. Chrobrego w Kołobrzegu; Adama Mickiewicza w Dy- Szkoła Podstawowa w Lu- gowie; Zespół Szkół im. Żubr z zagrody w WPN banowie; Szkoła Podsta- Noblistów Polskich Szkoła wowa w Żółtnicy; Szkoła Podstawowa w Siemyślu; Podstawowa w Parsęcku; Zespół Szkół w Kołobrze- Szkoła Podstawowa im. 4 gu; Szkoła Podstawowa im. Dywizji Piechoty w Szwe- Janusza Korczaka w Go- cji; Szkoła Podstawowa stomi; Szkoła Podstawo- w Rosnowie; Zespół Szkół wa w Starym Chwalimiu; Ogólnokształcących im. Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika, I Li- Kawalerów Orderu Uśmie- ceum Ogólnokształcą- chu w Warnicach; Szkoła ce w Kołobrzegu; Zespół Podstawowa nr 71 im. Bo- Szkół Ekonomiczno-Ho- gusława X i Anny Jagiel- telarskich im. Emilii Gier- lonki w Szczecinie; Szko- czak w Kołobrzegu; Ze- ła Podstawowa im. kpt. pil. spół Szkół Miejskich nr 2 S. Bartosika w Zegrzu Po- im. Mikołaja Kopernika morskim; Publiczna Szkoła Podstawo- zjalnych w Karlinie; Zespół Szkół nr 5 w Wałczu; Zespół Szkół Publicznych wa im. Armii Krajowej w Charzynie; im. Tadeusza Tańskiego w Stargardzie w Rymaniu.

BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 49 Kalendarium

Widocznie – Ekologicznie III

pomorskiej drogówki realizowanego programu wręczane będą samozaci- wspólnie z Wojewódzkim Funduszem skowe opaski odblaskowe. Dodatkowo Ochrony Środowiska i Gospodarki rowerzyści liczyć mogą na upominek Wodnej w Szczecinie. Projekt skiero- w postaci lampek rowerowych, odbla- wany jest głównie do pieszych i rowe- sków na koła lub dzwonka rowerowe- rzystów, którzy w okresie jesienno – go. Całkowity koszt przedsięwzięcia zimowym stanowią grupę najbardziej to blisko 100 tysięcy złotych. Dotacja narażoną na udział w wypadkach dro- z Wojewódzkiego Funduszu Ochro- gowych. Policja zachęca pieszych i ro- ny Środowiska i Gospodarki Wod- Widocznie – Ekologicznie III to werzystów do korzystania z elemen- nej w Szczecinie wyniosła 75 tysięcy kolejna edycja programu zachodnio- tów odblaskowych. W trakcie realizacji złotych.

Nowa sortownia odpadów pod Stargardem

Ponad 24 milio- rych 18 to pożyczka z Wojewódzkiego Fundu- ny złotych kosztować szu Ochrony Środowiska, prawie 3 i pół miliona będzie nowa sortow- to środki pochodzące z kredytu bankowego, a 2 nia odpadów, której i pół miliona Zakład wygospodarował ze środ- budowa rozpoczęła ków własnych. Efektem ekologicznym, na który się niedawno w Łę- największy nacisk kładzie WFOŚiGW w Szcze- czycy koło Stargardu cinie, będzie odzysk surowców wtórnych ta- Szczecińskiego. Wo- kich jak szkło, makulatura, tworzywa sztuczne jewódzki Fundusz i metale. Ochrony Środowiska Prezes Jacek Chrzanowski poinformował też, i Gospodarki Wod- że Zakład Zagospodarowania Odpadów Stargard nej w Szczecinie dofi- Sp. z o.o. uzyskał pożyczkę z Funduszu na 15 lat, nansuje tę inwestycję a ponieważ beneficjent jest spółką komu- kwotą 18 milionów złotych. Zadanie nie jest ta- nalną, może liczyć na jej częściowe nie – to koszt ponad 24 milionów złotych, z któ- umorzenie.

SERVICE INTER-LAB na wysokich obrotach

Sektora Usług. Przypomnijmy, bu- dowę centrum częściowo sfinan- sował WFOŚiGW w Szczecinie. Podczas uroczystej inaugura- cji roku akademickiego odsło- nięto także pamiątkową tabli- cę Wojewódzkiego Funduszu w Szczecinie. Dzięki rozbu- dowanej infrastrukturze i do- W obecności Prezesa WFOŚiGW stępowi do informacji Inter w Szczecinie Jacka Chrzanowskiego za- Lab świadczyć będzie usługi na inaugurowano nowy rok akademicki rzecz przedsiębiorców, studen- na Wydziale Zarządzania i Ekonomiki tom będzie umożliwiać naukę Usług Uniwersytetu Szczecińskiego. To przez praktykę, a naukowcom tam powstał Service Inter-Lab – Cen- – dostęp do najświeższych da- trum Transferu Wiedzy i Innowacji dla nych rynkowych.

50 naturalnie • 4 / 2013 BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE Kalendarium POLEKO 2013

Podczas tegorocznych targów POL sposób dotychczasowe działania oraz EKO odbyło się ponad 50 różnych wy- wymieniono doświadczenia pomiędzy darzeń: debat, konferencji, pokazów, beneficjentami a instytucjami zaan- warsztatów. Tematyka od wody i ście- gażowanymi we wdrażanie funduszy ków poprzez energię odnawialną, po EOG i norweskich. odpady i recykling, oraz ochronę po- Na terenie Międzynarodowych wietrza i bezpieczeństwo. Ogromnym Targów Poznańskich wystawiło się zainteresowaniem cieszyła się między- ponad sześciuset wystawców z Polski narodowa konferencja pt. „Razem dla i zagranicy. Swoje stoisko miały tak- środowiska – fundusze EOG i norwe- że wojewódzkie fundusze ochrony skie w Polsce”. Podsumowano w ten środowiska.

Program Ochrony Jezior Blisko 3 i pół miliona Polski Północnej na termomodernizację Podpisanie porozumienia seminarium w Szczecinie

W Sile koło Ruszyła ter- Olsztyna odbyła momodernizacja się konferencja Wyższego Semi- poświęcona Pro- narium Duchow- gramowi Ochro- nego w Szczecinie. ny Jezior Polski Oznacza to więcej Północnej. Pod- ciepła w budynku czas spotkania seminarium za niż- przedstawicie- szą cenę. Wszystko le sześciu samorządów województw podpisali list inten- za sprawą docieplenia dachu, stropodachu i ścian, wymianie cyjny i zainicjowali wspólne działania na rzecz ratowania drzwi i okien oraz modernizacji instalacji grzewczej. Woje- zbiorników wodnych. Pomorze Zachodnie reprezen- wódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej towali Dawid Brzozowski – Zastępca Prezesa Zarządu w Szczecinie dofinansował tę inwestycję kwotą blisko 3 i pół WFOŚiGW w Szczecinie i Andrzej Miluch – Wojewódz- miliona złotych. ki Inspektor Ochrony Środowiska w Szczecinie.

Koszalin ma zbiornik retencyjny na Dzierżęcince 14 października, oficjalnym zamknięciem zasuwy rozpo- częło się zapełnianie zbiornika retencyjnego na rzece Dzier- żęcince w Koszalinie. Ochroni on mieszkańców Koszalina i ich mienie przed podtopieniami. W niedalekiej przyszło- ści będzie też miejscem rekreacji i wypoczynku. Inwestycję w 80 procentach sfinansował WFOŚiGW w Szczecinie. Uroczystego oddania inwestycji do użytku dokonali m.in. Sekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska Stani- sław Gawłowski, Prezes Zarządu WFOŚiGW Jacek Chrza- nowski, Prezydent Koszalina Piotr Jedliński i Andrzej Jakubowski Wicemarszałek Województwa Zachodniopo- morskiego. Wszyscy zgodnie podkreślali, że zbiornik retencyjny zwiększa bezpieczeństwo mieszkańców Kosza- lina i zapewni możliwość aktywnej rekreacji. Prezydent Jedliński obiecał, że plaża będzie gotowa już latem przy- szłego roku.

BIULETYN WFOŚiGW W SZCZECINIE naturalnie • 4 / 2013 51 www.wfos.szczecin.pl

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie Biuro w Koszalinie ul. Solskiego 3, 71-323 Szczecin ul. Kościuszki 33, 75-415 Koszalin Tel. 91 486 15 56 Tel. 94 346 43 66 Fax 91 486 15 57 Fax 94 346 13 90 [email protected] [email protected]