Dorpsvisie Bitgummole 2010 Inleiding..........................................................................................................1 Waarom een Dorpsvisie? ...................................................................................1 Werkwijze .......................................................................................................1 Geschiedenis van Bitgummole............................................................................2 Wonen ............................................................................................................3 Bedrijvigheid....................................................................................................6 Voorzieningen ..................................................................................................6 Communicatie..................................................................................................7 Verenigingen en stichtingen...............................................................................8 Cultuur, Recreatie en Groen...............................................................................8 Inleiding Bitgummole is een dorp waar het prettig wonen is. ‘Bûtenút wenje’ maar toch vlakbij ‘de stêd’! De voor u liggende dorpsvisie 2010 is opgesteld door Pleatslik Belang Bitgummole in samenwerking met de inwoners en laat zien waarom het zo fijn wonen is in Bitgummole en wat de wensen zijn voor de toekomst. Ook praktische en soms verrassende ideeën hierover staan beschreven. De vorige visie is van 1999; ‘Hoe fier slacht Bitgummole de wjukken út’. Deze visie heeft de afgelopen jaren als leidraad voor de ontwikkeling van het dorp gediend. Een aantal van de toen genoemde aandachtspunten zijn gerealiseerd, zoals: • Een nieuwe speeltuin; • Herinrichting J.H. van Aismawei; • Op diverse plaatsen betere en meer verlichting; • De bouwkavels aan de Fuormanderij. Natuurlijk zijn er punten die nog steeds de aandacht verdienen. In deze dorpsvisie belicht Pleatslik Belang Bitgummole de huidige stand van zaken en stellen we doelen voor de komende jaren. Veel hiervan zal in samenwerking met de dorpen Bitgum en Ingelum worden uitgewerkt en gerealiseerd. Dit in verband met de verwevenheid tussen de drie dorpen op verschillende terreinen. Omdat vanaf januari 2010 in de gemeente Menameradiel de Nederlandse plaatsnamen officieel vervangen zijn door de Friese, hanteren we in deze visie de Friese plaatsnamen. Waarom een Dorpsvisie? Een dorpsvisie geeft de ideeën en plannen van de inwoners betreffende hun dorp weer. Het maakt duidelijk wat er leeft binnen het dorp en dat geeft het bestuur van Pleatslik Belang Bitgummole een werkkader. Ook instanties zoals gemeente en woningbouwvereniging hebben hiermee een helder beeld van de wensen van de inwoners. Daarnaast bevordert het samen werken aan de visie en de praktische uitwerking hiervan de betrokkenheid en eensgezindheid binnen het dorp. Een visie is aan verandering onderhevig, daarom geeft dit document de huidige stand van zaken weer met de ideeën die van daaruit leven. Werkwijze In eerste instantie heeft de ‘werkgroep Oanset Doarpsfisy’ (bestaande uit bestuursleden van Pleatslik Belang Bitgummole en andere vrijwilligers) een aantal zaken op papier gezet. Het door deze werkgroep opgestelde discussiestuk werd in een samenvatting huis aan huis verspreid (het uitgebreide discussiestuk was op de website www.Bitgummole.nl te lezen). Vervolgens werd de visie toegelicht op de Algemene Ledenvergadering van Pleatslik Belang in maart 2009. Ook werd uitgelegd waarom Dorpsvisie Bitgummole 2010 1 de herziene dorpsvisie tot stand dient te komen en dat de inbreng van bewoners wenselijk is. Omdat de visie een zo breed mogelijk draagvlak onder de inwoners van het dorp moet hebben, werden er groepen van vrijwilligers samengesteld die zich over de volgende onderwerpen hebben gebogen: • Wonen • Verkeer en Veiligheid • Bedrijven en Voorzieningen • Communicatie, Cultuur, Recreatie en Verenigingen Gedurende een aantal maanden hebben de werkgroepen deze onderwerpen besproken, met als uitgangspunt de tekst van de werkgroep ‘Oanset Doarpsfisy’. Het eindresultaat werd gepresenteerd en besproken op de Algemene Ledenvergadering van Pleatslik Belang in maart 2010. Daarna…… (later aanvullen) Naast een nieuwe visie kwamen er veel ideeën en wensen boven. De visie op ons dorp zal door de tijd heen blijven veranderen. Ook omdat de tijdgeest hier invloed op heeft. Wat vandaag nog stom is, kan morgen interessant zijn. Ideeën, opmerkingen en wensen zijn dan ook altijd welkom bij het bestuur van Pleatslik Belang Bitgummole. Geschiedenis van Bitgummole Bitgummole is een dijkdorp gelegen aan de Middelzeedijk en achter een dwarsdijk (aangelegd omstreeks 1300) door de voormalige Middelzee, de Langestraat-Skrédyk. Een dorp op de grens van twee landschapstypes: het oude kwelderlandschap met resten van een kleinschalige mozaïekverkaveling en het open en strakke polderlandschap van de voormalige Middelzee. In de l6e eeuw is tussen Bitgum en Bitgummole de state ‘Groot Terhorne’ gebouwd. De verschillende bewoners van deze state hebben veel invloed gehad op de ontwikkeling van het omringende gebied. Deze bewoners hebben onder andere in 1542 een standaardmodel pel- en roggemolen laten bouwen waar de naam ‘Bitgummole’ aan ontleend is. Deze molen stond aan de zuidkant van de van Aismawei en is in 1760 verkocht en later afgebroken. Een nieuwe molen werd in 1772 aan de noordkant van de van Aismawei gebouwd. Dit was ook een pel-en roggemolen van het stellingmodel. Sikkemabuorren en Moalderspaed hebben hun naam aan deze molen te danken. De molen is in 1862 door brand verwoest en niet weer opgebouwd. Ook de state is verdwenen. De begrenzing van ‘Groot Terhorne’ en enkele onderdelen van de Roodbaardtuin zijn nog zichtbaar in het landschap. Op de Middelzeedijk tussen Bitgum en Bitgummole zijn rond 1850 drie rijen iepen geplant, die nu een monumentale laan vormen (It Bosk). Vroeger waren de bewoners van Bitgummole op de landbouw georiënteerd. Gemengde bedrijven en gardeniers met hun grove groenten en vroege aardappelen hadden kleinschalige en arbeidsintensieve bedrijven. Er was ook een veiling en een landbouwschool. Door de ontwikkelingen in de landbouwmechanisatie, specialisatie en schaalvergroting zijn de gemengde bedrijven, de gardeniers en de landarbeiders verdwenen en neemt ook het aantal grotere bedrijven af. De veiling, de zelfstandige handelaren/commissionairs en de landbouwschool ondergingen hetzelfde lot. Een klein deel van de huidige inwoners verricht arbeid in de landbouw en aanverwante bedrijven. Het merendeel echter gaat naar Leeuwarden en andere grote plaatsen om te werken. Een nieuwe ontwikkeling van de afgelopen decennia is het kassencomplex bij Bitgum dat voor nieuwe werkgelegenheid zorgt. De belangrijkste weg in Bitgummole is de J.H. van Aismawei, een gedeelte van de vroegere Middelzeedijk. Het was de doorgaande weg van Leeuwarden via Berltsum richting Minnertsgea en Seisbierrum. Door de aangelegde Westergoawei (N 383) is de functie van de Van Aismawei als doorgaande weg vervallen. Daarnaast zijn er verbindingswegen naar verschillende dorpen: de Ingelumerdyk naar Ingelum, de Menamerdyk naar Menaam en de Langestraat richting Stiens. Bitgummole bestond oorspronkelijk uit dijkbebouwing (van Aismawei, Langestraat), wat hier en daar nog Dorpsvisie Bitgummole 2010 2 te zien is aan het feit dat de huizen aan één kant van de weg gebouwd zijn. Later is er ook langs de verschillende verbindingswegen gebouwd en hebben bestemmingsplannen van de jaren vijftig ervoor gezorgd dat er ook tussen de verschillende wegen werd gebouwd. De laatste tientallen jaren van de vorige eeuw is vooral door particuliere bouw daar verder invulling aan gegeven. En binnenkort gaat de bouw van nieuwe woningen aan De Fuormanderij van start. Bitgummole was lange tijd geen zelfstandig dorp, maar een buurtschap van Bitgum. In 1963 is Bitgummole zelfstandig geworden en thans telt het dorp ongeveer 930 inwoners. Begin 2010 zijn in de gehele Gemeente Menameradiel de Nederlandse plaatsnamen vervangen door Friese. Vanaf dat moment is de naam Beetgumermolen officieel vervangen door Bitgummole. Wonen Het is prettig wonen in Bitgummole. Kernwaarden hierbij zijn: landelijk, veilig, kleinschalig, sociaal, goede uitvalswegen, dichtbij Leeuwarden en dus een forensendorp. Daarnaast zijn er een aantal goede gezamenlijke voorzieningen voor de dorpen Bitgummole, Bitgum en Ingelum (denk hierbij aan twee basisscholen, peuteropvang, buitenschoolse opvang, goed openbaar vervoer en een verscheidenheid aan verenigingen). Met in de drie dorpen een inwonersaantal van ruim 2100 personen kunnen we deze kernwaarden en voorzieningen in stand houden en ervan profiteren. Inwoners/Ynwenners Trije Doarpen 1-1-2001/1-1-2010 1000 900 800 700 Bitgummole Bitgum 600 Ingelum 500 400 300 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Bitgummole 948 958 972 957 968 965 944 915 925 931 Bitgum 740 740 762 759 739 752 754 798 806 822 Ingelum 411 408 414 412 405 416 415 406 412 421 De huidige tendens is dat het aantal bewoners per woning steeds kleiner wordt. Het woningbestand zal daarom uitgebreid moeten worden om bovengenoemd aantal in stand te houden. Gelet op het provinciale beleid zal deze uitbreiding zoveel mogelijk binnen de bestaande bebouwing moeten worden gerealiseerd (inbreiding). Bij inbreiding zal rekening moeten worden gehouden met verschillende aspecten, zoals het behoud van het bestaande groen. Dit is immers mede bepalend voor het fijne woonklimaat in Bitgummole. In de toekomst