DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

'HWDOMQLXUEDQLVWLþNLSODQ BJELILA-RUTKE-GORELAC Sutomore

Plan za neformalna naselja

Maj, 2014.

1DUXþLODF- Investitor: OPŠTINA BAR

2EUDÿLYDþ ''BarProject'' d.o.o. Bar

Radni tim:

-RYR=HQRYLü dipl. ing. arh. (odgovorni planer)

Edvard Spahija, dipl.ing.saob. VDREUDüDMQDLQIUDVWUXNWXUD Nikola Smoloviü dipl.el.ing. (elektroenergetska infrastruktura) äHOMNR.DUDQLNLü dipl.el.ing. (telekomunikacije) 9RMR5DMNRYLüGLSOLQJJUDÿ KLGURWHKQLþNDLQIUDVWUXNWXUD Snežana Laban, dipl.ing.pejz.arh. (pejzažna arhitektura)

Maja MašRYLü dipl.ing.arh. (urbanizam) Darinka MartinRYLü-0LORãHYLü, spec.sci.arh. (urbanizam) Nikola Trtica, dipl. ing. saob. VDREUDüDMQDLQIUDVWUXNWXUD 'HMDQ1RYRYLü dipl.el.ing. (elektroenergetska infrastruktura) Slobodan DraãNRYLü, dipl.ing.el . (telekomunikacije) ĈRUÿH%UDMDN, dipl.ing.el. (telekomunikacije) $QÿHOD8OLüHYLü, dipl.arh.tehn. (urbanizam)

''BarProject'', Bar DIREKTOR -RYR=HQRYLü

......

1 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

SADRŽAJ ELABORATA

REFERENCE

UVODNI DIO

PRAVNI OSNOV

1. STRATEŠKA OPREDJELJENJA

1.1. STRATEGIJA O NEFORMALNIM NASELJIMA 1.2. AKCIONI PLAN PRETVARANJA NEFORMALNIH NASELJA U FORMALNA I REGULARIZACIJA (LEGALIZACIJA) OBJEKATA 1.3. PILOT PROJEKAT ¶¶8QDSUHÿenje neformalnih naselja 3REUÿH– Rutke’’ 1.4. PREDLOŽENA PRAVNA REFORMA

2. IZVODI IZ PLANSKE DOKUMENTACIJE

3. $1$/,=$,2&-(1$32672-(û(*67$1-$

4. PLANSKO RJEŠENJE

5. 86/29,=$85(Ĉ(1-(3526725$,,=*5$'1-82%-(.$7$

5.1. USLOVI U POGLEDU PLANIRANE NAMJENE 5.2. USLOVI ZA REGULACIJU I NIVELACIJU 5.3. USLOVI ZA PARCELACIJU 5.4. 75(70$132672-(û,+2%-(.$7$ 5.5. USLOVI ZA IZGRADNJU NOVIH OBJEKATA

6. $1$/,7,ý.,32'$&,

7. 6$2%5$û$-1$,1)5$6758.785$

8. ELEKTROENERGETSKA INFRASTRUKTURA

9. ELEKTRONSKA KOMUNIKACIONA INFRASTRUKTURA

10+,'527(+1,ý.$,1)5$6758.785$

11. PEJZAŽNA ARHITEKTURA

12. EKONOMSKO-DEMOGRAFSKA ANALIZA

02'(/85%$1,67,ý.2-7(+1,ý.,+86/29$

14. ODGOVORI NA PRIMJEDBE I INICIJATIVE SA JAVNE RASPRAVE

2 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

GRAFIýKI PRILOZI

01 Izvod iz GUP-a - namjena površina 1:5000 - planirana infrastruktura 1:5000 - podobnost terena za urbanizaciju 1:5000

02 Geodetska i katastarska podloga sa granicama zahvata plana 1:1000 03 Terenski geodetski i katastarski podaci prikupljeni u izradi planskog dokumenta 1:1000

043RVWRMHüDL]JUDÿHQRVW000

05 Plan namjene površina 1:1000

06 Plan parcelacije i regulacije 1:1000

07 Plan nivelacije i UHJXODFLMHVDREUDüDMD

08 Plan elektroenergetske infrastrukture 1:1000

09 Plan elektronske komunikacione infrastrukrure 1:1000

10 3ODQKLGURWHKQLþNHLQIUDVWUXNWXUH

11 Plan pejzažne arhitekture

.RRUGLQDWHSUHORPQLKWDþDND

3 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

REFERENCE

4 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

5 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

6 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

7 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

8 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

9 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

10 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

11 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

UVODNI DIO

PRAVNI OSNOV

Pravni osnov za donošenje Programskog zadatka za izradu DUP-a Bjelila- Rutke-Gorelac koji se nalazi u zahvatu Generalnog plana opštine Bar, sadržan je u þODQX47 =DNRQDRXUHÿHQMXSURVWRUDLL]JUDGQMLREMHNDWD Ä6OXåEHQLOLVW&*³EURM 51/08)

DUP je uraÿen na osnovu:

- Odluke o izradi DUP-a donijete od strane Opštine Bar, br. 031-831 od 20.06.2011. g. i Programskog zadatka za izradu DUP-a, koji je sastavni dio Odluke;

- Ugovora o izradi DUP-a, br. 031-1190 od 02.09.2011. J]DNOMXþHQRJ L]PHÿX 2SãWLQH%DUNDRQDUXþLRFDL %DU3URMHFW GRRL]Bara, kao REUDÿLYDþD

-5HJXODWRUQRJLSROLWLþNRJRNYLUD]DUMHãDYDQMHSUREOHPDQHIRUPDOQLKQDVHOMD u Crnoj Gori.

9HüQDVDPRPSRþHWNXL]UDGHSODQVNRJGRNXPHQWDVSR]QDYãLGDQD prostoru zahvata od oko 177 ha, sa neažurnim, a dobrim dijelom i neupotrebljivim katastarskim i geodetskim podacima, postoji više od 2.000 neformalnih objekata, uz SURL]YROMQRLVSRQWDQRL]JUDÿHQXSXWQXLGUXJXLQIUDVWUXNWXUXNRMDQH]DGRYROMDYD RVQRYQHWHKQLþNHVWDQGDUGHXYLGMHOLVPRGDVHRYDM]DGDWDNELWQRUD]OLNXMHRGL]UDGH drugih planskih dokumenata.

1HVDPR]DWRãWRMHQDRYRPJXVWRL]JUDÿHQRPSRGUXþMXbilo neizvodljivo SULPLMHQLWLYDåHüL*83%DUDXSRJOHGXSODQLUDQHQDPMHQHLNDSDFLWHWDRSURFMHQDPD o broju korisnika prostora koje je GUP postavio na osnovu potpuno neupotrebljivih VWDWLVWLþNLKSRGDWDNDGDLQHJRYRULPRYHüLL]UD]ORJDãWRYDåHüLSURSLVL– Zakon o XUHÿHQMXSURVWRUDLL]JUDGQMLREMHNDWD i uredbe koje su iz njega proizašle, kao i Zakon o državnom premjeru i katastru nepokretnosti, gotovo da uopšte ne tretiraju problematiku neformalnih naselja

Zato je oEUDÿLYDþ, s ciljem da se planski dokument koji bude na kraju usvojen, može primijeniti, odnosno nesmetano sprovoditi, primijenio novi - pojednostavljeni planerski pristup koji podrazumjeva regulisanje u dva paralelna koraka, sa UHJXOLVDQMHPQDQLYRXQDVHOMDXNOMXþXMXüLL]UDGX'83-a, i regulisanjem na nivou SRMHGLQDþQLKparcela i objekata kroz izradu ažuriranog katastarskog plana, kako je to predloženo u PLORWSURMHNWXÄ8QDSUHÿHQMH neformalnih naselja”, korisWHüL JHRGHWVNHLNDWDVWDUVNHSRGDWNHSULNXSOMHQHRGJHRGHWVNLKILUPLL]%DUD SRMHGLQDþQL PDQXDOLUDÿHQL]DSRWUHEHNRULVQLNDSURVWRUD]DSHULRGRGQHNROLNRJRGLQDXQD]DG  kao i snimanja koja su obezbijedili korisnici prostora u toku izrade planskog dokumenta.

'DMXüLVDJODVQRVWQD1DFUWSODQVNRJGRNXPHQWDUHVRUQRPLQLVWDUVWYRMH potvrdilo da je on u potpunosti usaglašen sa usvojenim UHJXODWRUQLPLSROLWLþNLP okvirom za rješavanje problema neformalnih naseljaãWRüHVYDNDNRELWLSRWYUÿHQR skorim usvajanjem Zakona o legalizaciji objekata.

12 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

1. STRATEŠKA OPREDJELJENJA

Crna Gora deklarisala je svoje pravce za ulazak u EU poslije osamostaljivanja sa jasnim i GHILQLVDQLPREODVWLPDVSURYRÿHQMDUHIRUPL3ROD]HüLRGSUHWSRVWDYNLGDMH za ispunjavanje uslova za ulaz u EU potreban i sveobuhvatan pristup za rješavanje problema neformalne gradnje, to su izrada nacionalne strategije za rješavanje problema neformalne gradnje, priprema ED]HSRGDWDNDRQHIRUPDOQRVDJUDÿHQLP REMHNWLPDLVSURYRÿHQMHUHJXODUL]DFLMHPMHUH koje je neophodno sprovesti radi ostvarivanja ovog zadatka.

5HJXOLVDQMHQHIRUPDOQLKQDVHOMDNOMXþQDMHPMHUDXSRVWXSNXHYURSVNLK integracija. Ipak, regulisanje takvih razmjera zahtjeva sveopštu intervenciju i efikasnu saradnju centralne i lokalnih vlastLPHÿXQDURGQLKLQVWLWXFLMDQHYODGLQLKRUJDQL]DFLMDLORNDOQLK zajednica.

Kao potpisnica %HþNHGHNODUDFLMH o neformalnim naseljima u -XJRLVWRþQRM(YURSL (2004), Crna Gora se obavezala da taj problem riješi do 2015 godine.

Zadatak ove deklaracije je da VH]HPOMHSRWSLVQLFH]DMHGQLþki saglase o akcijama NRMHüH

D UHJXODUL]RYDWL OHJDOL]RYDWL LSREROMãDWLQHIRUPDOQDQDVHOMDQDRGUåLYLQDþLQL

E RQHPRJXüLWLEXGXüDQHIRUPDOQDQDVHOMD

Regularizacija neformalnih objekataQDQDþLQGD neformalna naselja budu integrisana u socijalni, ekonomski, prostorni i zakonski okvir, XþLQLüHQMLKRYHNRULVQLNH pojedincima sa jednakim pravima.

1.1. STRATEGIJA O NEFORMALNIM NASELJIMA

’’Plan pretvaranja neformalnih naselja u formalna i regularizacija objekata’’ (2010) navodi glavne smjernice za efikasnu implementaciju. Razlozi za VYHREXKYDWQXLQWHUYHQFLMXYRÿHQLVXL]PHÿXRVWDORJSRNXãDMLPDGDVHULMHãLSLWDQMH EH]EMHGQRVWLJUDÿDQDLXJURåHQRVWLRG]HPOMRWUHVDSREROMãDMXXVORYL]DUD]YRM turizma u primorskoj regiji, oPRJXüLHNRORãNLUD]YRMLXYHGHHILNDVDQ]DNRQVNLRNYLU za razvoj vlasništva i funkcionisanje tržišta nekretninama, kao i da se unaprijede XVORYLåLYRWDVWDQRYQLNDSXWHPREH]EMHÿHQMDSULVWXSDVHUYLVLPD WHKQLþNRMLVRFLMDOQRM infrastrukturi).

Za kvalitetnu i efikasnu akciju u pravcu organizovanja neformalnih naselja neophodno je prethodno definisati osnovne probleme prouzrokovane ovakvim stanjem, kao što su:

- Neformalna naselja koja nastaju nekontrolisanom ili nedovoljno kontrolisanom izgradnjomXQDMYHüoj mjeri nijesu prošli kroz proces provjere standarda izgradnje sa aspektaVHL]PLþNRJUL]LND

- 7LSLþDQLQDMYLGOMLYLMLSUREOHPQHIRUPDOQLKQDVHOMDMHLQHGRVWDWDN plansko- XUEDQLVWLþNHRUJDQL]DFLMHSURVWRUDSDRYDNYDQDVHOMDQHPDMXDGHNYDWQH infrastrukturne objekte, kvalitetne uslove za život, kao i neophodne javne

13 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

XVWDQRYH=QDþDMQDSRVOMHGLFDVYDNDNRMHLQDUXãDYDQMHFLMHORJVLVWHPD SODQVNRJXUHÿHQMDRGUHÿHQHORNDOQHVDPRXSUDYHNDRLNUHLUDQMDORãHJ LPLGåDRGUHÿHQRJSURVWRUDVDWXULVWLþNRJDOLLGUXJLh poslovnih aspekata.

Da bi se ’’Plan pretvaranja neformalnih naselja u formalna i regularizacija objekata’’PRJDRVSURYHVWLQHRSKRGQRMHDNWLYQRXþHãüHVYLK relevantnih organa, SULMHVYHJD0LQLVWDUVWYDXUHÿHQMDSURVWRUDL]DãWLWHåLYRWQHVUHGLQHRUJDQa lokalne VDPRXSUDYH8SUDYH]DQHNUHWQLQH$'(OHNWURSULYUHGH&UQH*RUHLVWUXþQLK ustanova i SULYUHGQLKGUXãWDYDYH]DQLK]DRYXREODVWDSRVHEQRMH]QDþDMQRXþHãüH vlasnika neformalnih objekata.

Neophodno je obezbijediti adekvatno predstavljanje u javnosti kompletnog projekta, odnosno pravovremeno informisanje i XþHãüHYODVQLNDQHIRUPDOQLK objekata. .OMXþXVSMHKDPHGLMVNHNDPSDQMHMHGDRSãWLQHSULKYDWHRYDMSURMHNDWNDR svoj strateški cilj, jer gotovo svi benefiti regularizacije pripadaju najviše njima.

9DåDQSUHGXVORYXVSMHãQHUHDOL]DFLMHRYRJSURMHNWDMHREH]EMHÿLYDQMHDåXUQLK topografsko-katastarskih planova uz angažovanje Geodetske uprave i privatnih geodetskih firmi uz dobru organizaciju i kontrolu, koje bi za relativno kratak vremenski period mogle izvršiti snimanja (reambulacije) i prikupiti sve podatke, kao i napraviti kompletne elaborate pripreme za upravni postupak i upis u operat.

Uspješna primjena Strategije za rješavanje problema neformalne gradnje, odnosno Plana pretvaranja neformalnih naselja u formalna, podrazumjeva angažman VYLKVWUXþQLKNDSDFLWHWD

,PDMXüLXYLGXUD]PMHUHXSURMHNDWELELODXNOMXþHQDFLMHODVWUXþQDMDYQRVW6YL crnogorski inženjeri u ovoj oblasti bi se uposlili narednih nekoliko godina (procjene govore najmanje desetak godina). U projekat bi bili ukOMXþHQLWHKQLþNLIDNXOWHWLVD svojim ekspertima, Inženjerska kRPRUDVDVYRMLPNDSDFLWHWLPDLWHKQLþNRPORJLVWLNRP više vladinih resora i dr.

U finansijskoj analizi regularizacije statusa neformalnih objekata, na primjeru 5000 objekata na jugu Crne Gore, procjenjuje se da investicije lokalnih samouorava za izradu planske dokumentacije treba da iznose 500.000 eura (!).

6WUDWHJLMDUHJXOLVDQMDLDNFLRQLSODQED]LUDMXVHQDVOLMHGHüLPFLOMHYLPD

1. Obezbjediti DUP-RYH]DUHJXOLVDQMHNRMLVXUHDOLVWLþQLLSUDJPDWLþQLVD mjerljivim i dobro definisanim ciljevima;

2. Osigurati da su ispunjeni minimalni uslovi za javni pristup, bezbjednost i sigurnost;

3REROMãDWLXVORYHåLYRWD]DVWDQRYQLNHXGDWRMREODVWLSXWHPREH]EMHÿHQMD sigurnosti posjeda i pristupa osnoYQRMWHKQLþNRMLQIUDVWUXNWXUL

4. Izvesti regulisanje uz minimalno izmještanje ili rušenje;

3ULNXSLWLNRPXQDOQHWDNVHX]SURFHGXUXNRMDüHELWL]DVYHMHGQDND pravedna, transparentna i zakonski utemeljena;

6. Završiti proces regulisanja u periodu koMLMHRJUDQLþHQLVDJOHGLYL REH]EMHGLWLPRJXüQRVW]DHYHQWXDOQDSREROMãDQMDXEXGXüQRVWL

14 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

8VYDMDMXüL‘’Plan pretvaranja neformalnih naselja u formalna i regularizacija objekata’’, sredinom 2010. g., 9ODGD&UQH*RUHMHX]]DNOMXþNHRQHRSKRGQLP izmjenama]DNRQVNHUHJXODWLYHL]PHÿXRVWDOLKXVYRMLODLVOMHGHüH

1.=DGXåXMHVH0LQLVWDUVWYRXUHÿHQMDSURVWRUDL]DãWLWHåLYRWQHVUHGLQHGDX URNXRGGDQDSULSUHPLþHWYRURJRGLãQML$NFLRQLSODQUHDOL]DFLMH3ODQD pretvaranja neformalnih naselja u formalna i regularizacije objekata, kao i da u saradnji sa Opštinom Bar, pristupi realizaciji Pilot projekta izrade Studije izvodljivosti pretvaranja neformalnih naselja u formalna i regularizacije REMHNDWDXQDVHOMLPD3REUÿH-5XWNHLýDQM

2. Zadužuje se Uprava za nekretnine da pripremi ažurne topografsko- katastarske planove i ortofoto snimke neophodne za realizaciju Plana, tj. da VHXVDUDGQMLVD0LQLVWDUVWYRPXUHÿHQMDSURVWRUDL]DãWLWHåLYRWQHVUHGLQHL Ministarstvom finansija, u roku od 6 mjeseci, organizuju i sprovedu aktivnosti na geodetskom snimanju objekata sa detaljnom razradom i njihovo unošenje u katastar nepokretnosti.

3. 3UHSRUXþXMHVHORNDOQLPVDPRXSUDYDPDGDXQDMNUDüLPURNRYLPDSULVWXSH izradi planskih dokumenata.

1.2. AKCIONI PLAN PRETVARANJA NEFORMALNIH NASELJA U FORMALNA I REGULARIZACIJA (LEGALIZACIJA)OBJEKATA Ovim planom XWYUÿHQHVX slMHGHüHID]H realizacije:

I Pripremna faza sa URNRYLPD]DNOMXþQRVDJNRMD,L]PHÿXRVWDORJ sadrži fRUPLUDQMHNRPLVLMH]DSUDüHQMHLPSOHPHQWDFLMHUHJXODUL]acije u državnom organu i na opštinskom nivou izradu i donošenje Zakona o regularizaciji (legalizaciji) objekata, kao i uWUYÿLYDQMHUHDOQRJVWDQMDSR opštinama ortofoto preklapanjem podataka (VDVUHGVWYLPDREH]EMHÿenim iz donacije Norveške vlade) i formiranje baze podataka neformalnih objekata;

,,,PSOHPHQWDFLRQDID]DLGHILQLVDQMHSURFHGXUDXNRMRMüHL]PHÿXRVWDORJ, ELWLPRJXüHNRULVWLWL3D prikaze objekata u prostoru, zajedno sa podacima o spratnošüXLSRYUãLQRP dobijene laserskim snimanjem koje je izvršeno paralelno sa ortofoto snimanjem !) i koja, uz adekvatnu medijsku kampanju, podrazumjeva realizaciju pilot projekata (Bar, Žabljak i Bijelo Polje), kao i izradu prostorno-XUEDQLVWLþNHGRNXPHQWDFLMH

1.3. PILOT PROJEKAT ’¶8QDSUHÿHQMHQHIRUPDOQLKQDVelja 3REUÿH– Rutke’’ iz jula, 2011 g., autora IIBW (Canada) i Housing Ltd. (Austria)

Ova studija predstavlja rezultat usmjerenja autora na razumijevanje pravaca razvoja neformalnih naselja u Crnoj Gori, kao i na osmišljavanje pragmatiþnih pristupa njihovoj ekonomskoj, socijalnoj i prostornoj integraciji. Njena je svrha da pomogne nacionalnoj i lokalnim vlastima pri implementaciji Strategije o neformalnim naseljima.

Nakon sveobuhvatne analize, studijaMDVQRSUHSR]QDMHSUREOHPDWLþQH okolnosti u implementaciji Strategije i Akcionog plana i ukazuje da je regulisanje otežano iz više razloga:

15 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

a) katastarske podloge su neprecizne i nepotpune;

b) standardi u planiranju nisu u skladu sa zahtjevima postojeüih naselja koja su se razvijala spontano;

c) ne postoje podsticajne mjere kako bi se promjenio status-TXRJUDÿDQLQH žele da pristupe legalizaciji (npr. da plate komunalte takse, porez itd.);

d) bez DUP-RYDUHJLVWUDFLMDREMHNDWDQLMHPRJXüD

Legalizaciju putem urbanizacije posebno je teško pokrenuti bez institucionalnih kapaciteta na lokalnom nivou kako bi se sprovodio proces planiranja, OHJDOL]DFLMHREH]ELMHÿHQMDLQIUDVWUXNWXUHLHILNDVQHXNOMXþHQRVWLVWDQRYQLãWYD

Predstavnici centralne i lokalne vlasti koji se bave reformom planiranja su svjesni ogranLþHQMDNRMDMHVWYRULRQHGRVWDWDNSUDYRJVLVWHPDUHJLVWUDFLMH nepokretnosti, NRPSOHWQHSODQVNHGRNXPHQWDFLMHLNRPSOLNRYDQSURFHVL]GDYDQMDJUDÿHYLQVNLK dozvola.

U velikim neformalnim naseljima sa komplikovanim i fragmentiranim zemljištem i vlasništvom, mMHãRYLWLPVWDQGDUGLPDL]JUDGQMHNDRLUD]OLþLWLPGUXãWYHQLPSURILOLPD VWDQRYQLãWYDSURFHVUHJXOLVDQMDSUHYD]LOD]LPRJXüQRVWLVDPRJSODQLUDQMDRGQRVQR ]DKWLMHYDUD]OLþLWXYUVWXSODQLUDQMDNRMLQLMH]DVWXSOMHQX&UQRM*RUL3UYRVDGUåDM DUP-ova je neadekvatan da bi se sproveo proces legalizacije, obzirom da u mnogim VOXþDMHYLPDQHRGJRYDUDVWYDUQLPJUDQLFDPDSDUFHODLQDPHüHSURSLVDQHXVORYH]D vrste zgrada koje se mogu legalizovati, bez uzimanja u obzir dosadašnjeg stanja i þLQMHQLFXGDWDNYLREMHNWLSRVtoje duži vremenski period. Drugo, DUP je usmjeren na IL]LþNHDVSHNWHSODQLUDQMDLQHXNOMXþXMHSURFMHQXYODVQLãWYDQDG]HPOMLãWHPVRFLMDOQLK i ekonomskih profila stanovnika, i / ili fiskalni kapacitet opštine da investira u planiranu infrastrukturu.

Na ORNDOQRPQLYRXNOMXþQDRJUDQLþHQMDVXSRYH]DQDVDQHGRVWDWNRPSODQVNH dokumentacije kao posljedica, prije svega, nedostatka sredstava i institucionalnih kapaciteta za efikasno planiranje i upravljanje lokalnim razvojem i regulisanjem.

ýHVWHSURPMHQHXQRUmativnoj i zakonskoj osnovi, novi zakoni o izgradnji, QRYLVWDQGDUGLLQRUPHLQHGRVWDWDNQRUPDWLYQLKVWDQGDUGD]DVSURYRÿHQMH]QDþDMQD VXRJUDQLþHQMD]DQHGRYROMQRUD]YLMHQDRGMHOMHQMDNRMDVHEDYHL]GDYDQMHP JUDÿHYLQVNLKLXSRWUHEQLKGR]YROD

Nadalje, kompleksan i nedovoljno transparentan sistem dobijanja dozvola i OLFHQFH]DJUDÿHQMHGRSULQRVLNDãQMHQMXL]ORXSRWUHEDPDSVVWRJDQHL]QHQDÿXMHGD tako glomazna i skupa procedura obeshrabruje investitore, posebno one manje, i nenamjerno postaje podsticaj za nelegalnu gradnju.

Neažurni NDWDVWDUNRMLXVXãWLQLLVNOMXþXMHQHIRUPDOQDQDVHOMDLSDNSUHGVWDYOMD osnovnu barijeru kod izrade DUP-ova i njihove implementacije u praksi.

6WRJDVHUHJXOLVDQMHQHIRUPDOQLKQDVHOMDþLQLNDR]DþDUDQLNUXJRješavanje situacija zahtijeva nove pristupe i predanost svih zainteresovanih strana.

Zato je, po pitanju implementacije, potrebno je uvesti novi - pojednostavljeni planerski pristupNRMLüHELWLRULMHQWLVDQQDDNWLYQRVWLJUDÿHQMDNRQVHQ]XVDL]PHÿX

16 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

vlasnika objekata, preduzetnika i opština kako bi se obezbjedilo da planovi za regulisanje mogu da budu implementirani sa minimalnim troškovima za javni sektor i X]DNWLYQXSRGUãNXORNDOQRJVWDQRYQLãWYDLSUHGX]HüD

1RYLSULVWXSSRGUD]XPMHYDSUYRUMHãDYDQMHXQDSULMHÿHQMDQDselja kroz izradu DUP-ova sa alternativnim standardima planiranja, zatim legalizaciju objekata putem L]GDYDQMDUHWURDNWLYQLKXSRWUHEQLKGR]YRODQDNRQþHJDüHXVOLMHGLWLXELUDQMH NRPXQDOQLKQDNQDGDRGVYLKYODVQLNDSRRVQRYXVWYDUQRJNRULãüHQMDREMHNWDEH] RE]LUDQDUHJLVWUDFLMXLOLJUDÿHYLQVNXGR]YROX

Osnovni elementi regulisanjaELWUHEDOLELWLVOMHGHüL

D 5HJXOLVDQMHXGYDSRMHGLQDþQDNRUDNDVDUHJXOLVDQMHPQDQLYRXQDVHOMD XNOMXþXMXüLL]UDGX'83-a, i regulisanjem na nivou pojedinih objekata ukljuþXMXüLNDWDVWDUVNHHYLGHQFLMH

b) Pravni osnov za ubiranje komunalnih naknada je prava namjena objekta i usvojeni DUP;

c) Osnova za DUP treba da bude tzv. ažurirani plan susjedstva nastao na RVQRYXSRVWRMHüLKNDWDVWDUVNLKSRGDWDNDLdodatnih sveobuhvatnih premjera.

Novi plan susjedstva PRåHELWLLQNRUSRULUDQXNDWDVWDUVNLRSHUDWLVNOMXþLYR na zahtjev individualnih vlasnika koji moraju imati podsticaj da prijave objekat.

Javno tijelo odgovorno za izradu DUPa (opština Bar), izradu ažuriranog plana susjedstva bi trebala dodijeliti lokalnoj geodetskoj upravi da ga razvije na osnovu katastarskih mapa i dodatnog katastarskog snimanja, kao i obezbijediti finansijska sredstva za njegovu izradu.

Geodetska upravaPRåHGRGLMHOLWLDåXULUDQMHSODQDRYODãüHQLPJHRGHWskim ILUPDPDLOLJDUD]YLWLVRSVWYHQLPNDSDFLWHWLPD7RELWUHEDORGDXNOMXþXMHVOMHGHüH

- ažurirane sve potrebne katastarske informacije (npr. precizne granice parcela); - sve zgrade, posebno veliki broj zgrada za stanovanje koje nijesu upisane u katastar - osnovnu namjenu objekta; -VSROMQHGLPHQ]LMHVSUDWQRVWLWGNDNRELVHL]UDþXQDODEUXWRJUDÿHYLQVND površina.

1.4. PREDLOŽENA PRAVNA REFORMA Osim kvalitetnih planova za regulisanje, proces zahtijeva finansijske fiskalne i rugulatorne uslove koje treba uspostaviti kako bi potpomogli proces implementacije.

3RVWRMHüL]DNRQVNLRNYLU]DXUEDQLVWLþNRLUHJLRQDOQRSODQLUDQMHXJODYQRPVH RGQRVLQDUD]YRMQRYHL]JUDGQMH5HJXOLVDQMHQHIRUPDOQLKQDVHOMD]DKWMHYDGUXJDþLML pristup. Potrebne su izmjene regulative kako bi se regulisao sadržaj i pristup izrade GHWDOMQLKXUEDQLVWLþNLKSODQRYD2YRVHXJODYQRPRGQRVLQD=DNRQRSODQLUDQMX prostora i izgradnji objekata i Pravilnik o bližem sadržaju i formi planskog dokumenta, kriterijumima namjene površina, elementLPDXUEDQLVWLþNHUHJXODFLMHLMHGLQVWYHQLP JUDILþNLPVLPEROLPD.

17 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

6KRGQRUHJXODWLYLSODQVNDGRNXPHQWDFLMDWUHEDGDEXGHL]UDÿHQDQDRVQRYX NDWDVWDUVNLKSRGORJD0HÿXWLPNDWDVWDUVNHSRGORJHQHVDGUåHYHüLQXQHIRUPDOQLK objekata. Izmjena ove regulative sa ažuriranim planom susjedstva je preduslov za izradu planske dokumentacije. DUP treba da je osnova za regulisanje neformalnih objekata, a ažurirani plan susjedstva treba biti definisan kao dio procesa procedure planiranja.

Prema zakonu, sve opštine u Crnoj Gori dužne su da usvoje nove Prostorno- XUEDQLVWLþNHSODQRYHGR2VQRYQL]DKWMHYLXQDSULMHÿHQMDQHIRUPDOQLKQDVHOMD WUHEDGDVHLQWHJULãXXRYHSODQRYHQDURþLWRVPMHUQLFH]DDOWHUQDWLYQHVWDQGDUGH planiranja, kao i pravila razvoja i izgradnje neformalnih naselja. Specijalno, pravila L]JUDGQMHWUHEDMXELWLUD]OLþLWD LMHGQRVWDYQLMD ]DQHIRUPDOQDQDVHOMD

2. IZVODI IZ PLANSKE DOKUMENTACIJE

*HQHUDOQLXUEDQLVWLþNLSODQ *83 do 2020. koji je usvojen 2007. godine, XVSRVWDYOMDNRQFHSW]DEXGXüLUD]YRMRSãWLQHLQWHJULãXüLQDPMHQXSRYUãLQD ekonomske, socijalne i ekološke zahtjeve za veliki broj ruralnih i urbanih naselja koja VXSRGRSãWLQVNRPQDGOHåQRãüX.

Kada su u pitanju stanovništvo i stanovanje, ciljevi su poveüanje kvaliteta stambenog fonda i komunalne opremljenosti naselja i definisanje obavezujuüih minimalnih standarda. Unapreÿenje kvaliteta stanovanja podrzumijeva podizanje ekonomske efikasnosti stambenog fonda, standarda stambenih objekata, njihove okoline, režima održavanja i koriãüenja, rekonstrukcije i sanacije i sl.

Kratkotrajnost turistiþke sezone otvara problem koriãüenja stambenih jedinica koje su namijenjene izdavanju u preostalom dijelu godine. Nužno je definisati minimalne standarde kvaliteta stanovanja i objekata namijenjenih turistiþkoj ponudi s moguünoãüu da se za pojedina naselja ili djelove naselja utvrde viši standardi stanovanja i turistiþke ponude s ciljda podignu vrijednost podruþja i obezbijede bolju kategorizaciju njegovih turistiþkih kapaciteta.

Neformalnom razvoju, iako je prepoznat u GUP-u, nije data neka posebna SDåQMDL]X]HYJUXELKVWDWLVWLþNLKSURFMHQD3UHGORåHQH]RQHQDPMHQHSRYUãLQDPRJX VHSULKYDWLWLVDPRNDRVXJHVWLMDNRMXWUHEDSULODJRGLWL]DWHþHQRMJXVWLQLVWDQRYDQMD.

GUP-RPMHLQDþHSUHGYLÿHQR]RQLUDQMHVDþHWLULRVQRYQHQDPMHQH - stanovanje male gustine; - mješovito stanovanje male gustine u zelenilu; - stanovanje srednje gustine; - centralne djelatnosti u zoni duž magistralnog puta.

8QDVWDYNXUDGDQDSODQVNRPGRNXPHQWX]RQLUDQMHüHPRUDWLGDSUHWUSL odUHÿHQHL]PMHQHNDNRELVHãWREOLåHSULODJRGLORVWDQMXQDWHUHQXRGQRVQR SRVWRMHüRML]JUDÿHQRVWL

,VWRWDNRNDGDVXXSLWDQMXSDUDPHWUL]DX]HWRVWLLL]JUDÿHQRVWLSDUFHODNRG YHüHJEURMDSDUFHODVDL]JUDÿHQLPREMHNWLPD]DNRMHVHLVSRVWDYLGDVXSUHNRUDþLOL XVORYHNRMLüHELWLSRVWDYOMHQLQHüHVHPRüLVWULNWQRSULPMHQLWLRGUHGEHL] Pravilnika o bližem sadržaju i formi planskog dokumenta, kriterijumima namjene površina, HOHPHQWLPDXUEDQLVWLþNHUHJXODFLMHLMHGLQVWYHQLPJUDILþNLPVLPEROLPD.

18 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

DUP Sutomore-centar, NRMLMHQHGDYQRXVYRMHQREXKYDWDSRGUXþMHVDGUXJH VWUDQHPDJLVWUDOQRJSXWDLåHOMH]QLþNHSUXJH8FHQWUX6XWRPRUDSRVWRMLQDMYHüLGLR socijane infrastrukture koja nedostaje prostoru Bjelila-Rutke-Gorelac, kao što su ãNRODYUWLüPHGLFLQVNHXVOXJHMDYQLVDREUDüDMSURGDYQLFHEDQNHSRãWDLWG

8]LPDMXüLXRE]LUEOL]LQXSUHGPHWQH]RQHLFHQWUD6XWRPRUDLSRWUHEXGDVH RYDSRGUXþMDSRYHåXSUHNODSDQMHSODQVNLKSRGUXþMDMHYHRPDYDåQR'83 Sutomore-FHQWDUSRNULYDXVNXWUDNXVMHYHURLVWRþQRRGPDJLVWUDOHXNOMXþXMXüLLGLR SUXJHLVDREUDüDMQXYH]XVDSODQLUDQLPQRYLPWXQHORP

3. $1$/,=$,2&-(1$32672-(û(*67$1-$

DUP zahvata površinu od 177,74 KDNRMXþLQHGYLMHQH]DYLVQHFMHOLQH lijevo/sjeverozapadno (109,16 KD LGHVQRMXJRLVWRþQR 68,58 ha) od Suvog potoka, sa približno oko 2.200 objekata.

Prostor je ograniþen sa sjevernoistoþne strane]DãWLWQLPNRULGRURP]DEXGXüX EU]XWXULVWLþNXVDREUDüDMQLFXGDELJUDQLFDRQGDLVSRG%UHåDQDVNUHQXODSUHPD SRVWRMHüHPWXQHOXQDmagistralnom putu Budva – Bar, sa jugozapadne strane novom saobraüajnicom za tunel Sozinu, zatim magistralnim putem, a ondaåHOMH]QLþNRP SUXJRPGRåHOMH]QLþNHVWDQLFHLSDGLQD=DEUÿDQDMXJRLVWRNX

Glavne karakteristike su sljedeüe:

a) Velika naselja koja datiraju iz 1970-tih godina, sa velikim porastom dalje neformalne gradnje u prethodne dvije decenije;

b) Razliþiti oblici neformalnosti: u veüini sluþajeva objekti na vlastitom zemljištu, ali bez posjedovanja graÿevinske dozvole, u pojedinim sluþajevima sa registracijom u katastru, ali nelegalno dograÿeni; i konaþno u pojedinim sluþajevima na javnom ili privatnom zemljištu u zonama osjetljivim na prirodne katastrofe (klizišta , visok seizmiþki rizik) ili u šumama;

c) Velika blizina objekata veoma lošeg, ali i priliþno dobrog kvaliteta. Mnogi objekti se koriste u turistiþke svrhe.

G 1HGRVWDFLXLQIUDVWUXNWXULNRMLVHXSUYRPUHGXRGQRVHQDVDREUDüDMQL pristup naseljima, putnu infrastrukturu, kanalizaciju i odlaganje otpada. Mnogi putevi su veoma uski i VWUPL2VWDOHXVOXJHVXREH]EMHÿHQHRGVWUDQHVDPLK VWDQRYQLND-DYQDNRPXQDOQDSUHGX]HüD VWUXMDYRGDWHOHIRQ VXWRNRP vremena obezbjedila snabdijevanje uz izvjesnu kontribuciju od strane stanovništva.

Tokom nekoliko decenija zemljište je bilo parceliVDQRSURGDYDQRLGMHOLPLþQR UHJLVWURYDQRXNDWDVWUXDOLXQDMYHüHPEURMXVOXþDMHYDEH]PRJXüQRVWLGRELMDQMD JUDÿHYLQVNHGR]YROH7DNYDRJUDQLþHQMDVXELODEH]HIHNWDXYHRPDGLQDPLþQRP tržištu nekretnina, gdje je pritisak stambenog i biznis sektora potisnuo vladavinu prava.

Danas na terenu postoji nekoliko stotina objekata koji nijesu evidentirani na NDUWDPDNRMHVXGRVWDYOMHQHREUDÿLYDþXSODQDDSRVWRMHüDHYLGHQFLMDSDUFHODL REMHNDWDYHüLPGLMHORPQHRGJRYDUDIDNWLþNRPVWDQMXQDWHUHQX6WDQMHNDWDVWDrske HYLGHQFLMHQDMEROMHVHLOXVWUXMHVOMHGHüLPSULPMHULPD

19 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

20 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

21 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

Primjeri objekata kod kojih su prekoraþHQLSODQLUDQLXVORYLizgradnje i za koje je neophodna provjera kostruktivne stabilnosti.

22 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

Do nedavno javne službe nijesu adekvatno reagovale protiv neformalne JUDGQMHDOLLVWRWDNRQLSRSLWDQMXREH]EMHÿLYDQMDRVQRYQHWHKQLþNHLQIUDVWUXNWXUH

3UHWHåQRMHULMHþRVWDPEHQLPQDVHOMLPDUD]OLþLWHJXVWLQHVWDQRYDQMDRG najmanje na prostoru sjeverozapadno od Suvog potoka, do znaWQRXYHüDQHQD SURVWRUX5XWNH3REUÿHVDPDORPMHãRYLWLKVDGUåDMDGXååHOMH]QLþNHSUXJHLOLX] magistralni put. Istorijski obrazac datira još iz 60-WLKJRGLQDNDGDMHL]JUDÿHQD åHOMH]QLþNDSUXJD'MHORYLQDVHOMDVXVDXVNLPXOLFDPDNRMHREH]EMHÿXMXSULVWup NXüDPDNRMHVXVSRQWDQRQDVWDMDOHWRNRPYUHPHQD$OL]QDþDMDQEURMNXüDXRSãWH QHPDGLUHNWDQSULVWXSXOLFL1HIRUPDOQDPUHåDSMHãDþNLKVWD]DLJUDYDåQXXORJXX povezivanju ovih parcela.

Pored izuzetno vrijednih, šumom i maslinjacima obraslih terena u VMHYHUR]DSDGQRPGLMHOXSURVWRUDLL]X]LPDMXüLSDUFLMDOQRXVSMHãQRR]HOHQMDYDQMHX VNORSXSRMHGLQDþQLKSDUFHODXSUHRVWDORPGLMHOXSULPMHWDQMHQHGRVWDWDNXUHÿHQLK MDYQLK]HOHQLKSRYUãLQDDYUORPDORSURVWRUDRGYRMHQRMH]DWHKQLþNXLQIUDVWUXNWXUX.

Putna mreža je vremenom nastajala uz ad hoc investiranje od strane samih VWDQRYQLNDGMHOLPLþQRLRGVWUDQH2SãWLQH2GUHÿHQEURMSXWHYDMHXSULYDWQRP YODVQLãWYX7RSRJUDILMDSUHGVWDYOMDYHOLNLL]D]RYLþDNLGDVHUDGLRL]JUDGQMLQRYRJ naselja, vjerovatno QHELELORPRJXüHREH]EMHGLWLNROVNLSULOD]VYDNRMXUEDQLVWLþNRM parceli.

8SRVWRMHüRMQDPMHQLSRYUãLQDSXWHYLYMHURYDWQR]DX]LPDMXPDQMHRG ]HPOMLãWDDOLVXXSRWSXQMHQLVSRQWDQRUD]YLMHQLPVLVWHPRPSMHãDþNLKVWD]D stepeništa i prolaza koji stanovnLãWYXLWXULVWLPDREH]EMHÿXMXSRYH]LYDQMHLSULVWXS NUR]RYDMSURVWRUQDRGUåLYQDþLQ8SUNRVYHOLNRPEURMXWXULVWDLGQHYQLKSXWQLLND SUHPD3RGJRULFLNRML]DSUHYR]NRULVWHYR]QDSURVWRUX3REUÿH5XWNHQLMH REH]EMHÿHQEH]EMHGDQSULVWXSåHOMH]QLþNRMVWDQLci, što stvara velike probleme.

Stanovnici naselja su od prvih dana samofinansirali izgradnju osnovne LQIUDVWUXNWXUH6DREUDüDMQLSULVWXSMHELRQHRSKRGDQNDNRELVHJUDÿHYLQVNLPDWHULMDO GRQLRQDORNDFLMX6DREUDüDMQLFHVOLMHGHPUHåDVWLVLVWHPUDÿHQHVX, uglavnom, na betonskoj podlozi, postoji poneko parking mjesto ili okretnica za vozila. Uprkos WDNYLPLQLFLMDWLYDPDD]DKYDOMXMXüLNRQILJXUDFLMLWHUHQDLQHGDYQRMHNVSDQ]LMLJUDGQMH MDYLRVHGHILFLWXVDREUDüDMQRMSRYH]DQRVWLRþHPXVYMHGRþLYHOLNLEURMNXüDNRMH nemaju kolski pristup.

3RVWRMHüLSXWHYLþDNLXREODVWLPDVDJXVWLPVDREUDüDMHPãLULQHVXPDQMHRG PHWDUDSRYH]DQRVWLSURSXVQDPRüVXRJUDQLþHQHDVOLMHSHXOLFHVXXRELþDMHQH 2YRMHQDM]QDþDMQLMLL]D]RYNRMLQRYL'83PRUDGDUD]ULMHãLVWYDUDMXüLUD]XPDQ NRPSURPLVL]PHÿXRþXYDQMDSRVWRMHüLKREMHNDWDLREH]EMHÿHQMDSULVWXSD]DSRWUHEH MDYQHEH]EMHGQRVWL SRåDUPHGLFLQVNLKLWQLVOXþDMHYLSULURGQHNDWDVWURIH 

3ULVWXSLYHüLQLQDVHOMDVDPDJLVWUDOQRJSXWDQH]DGRYROMDYDMXRVQRYQH WHKQLþNHSUHGSRVWDYNH]DEH]EMHGQRRGYLMDQMHVDREUDüDMD3ULVWXSSRGUXþMX 5XWNH3REUÿHMHSRVHEQRSUREOHPDWLþDQLRVWYDUXMHVHNUR]SRVWRMHüLWXQHO substandardne širine od 3 metra i visine manje od 3 metra. Ovaj prolaz koriste pješaci, privatna vozila, logistika poslovnih prostora i vozila koja odnose otpad. Tunel WRNRPNLãQRJSHULRGDþHVWRSRSODYLSRãWRVHJODYQLGUHQDåQLYRGFLMHOH]RQH VMHYHUQRRGåHOMH]QLþNHSUXJHQDOD]LLVSRGRYRJSXWDþLPHVWDQRYQLFLLWXULVWLELYDMX SRWSXQRRGVMHþHQLLOLVXSULQXÿHQLGDSUHOD]HSUHNRåHOMH]QLþNLKãLQD3UREOHPMHX WROLNRL]UDåHQDNRVH]QDGDVDPRQDRYRPSRGUXþMXLPDYLãHRGVWDOQLKL SRYUHPHQLKNRULVQLNDSURVWRUDLSUHNRWXULVWDWRNRPãSLFDWXULVWLþNHVH]RQH

23 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

Objekti u naseljima variraju od objekata sa dvije do objekata sa 6 etaža, UD]OLþLWLKWLSRYDNRQVWUXNFLMHX]NRULãWHQMHFLJOHLOLUXþQRSUDYOMHQRJEHWRQDTo su SUHWHåQRLQGLYLGXDOQHNXüHYLOHLYLNHQGLFHUD]OLþLWLKYHOLþLQD9HüLQDNXüDJUDÿHQDMH XID]DPDX]GRGDYDQMHVREDLDSDUWPDQDWXULVWLþNHnamjene osnovnom objektu uz XODJDQMHOLþQHXãWHÿHYLQHVRSVWYHQRJUDGDLQRYFD]DUDÿHQRJXLQRVWUDQVWYX

3RVWRMLSULOLþDQEURMVORERGQLKSDUFHODLSROX]DYUãHQLKREMHNDWDXNRMLPD YODVQLFLQHåLYHWRNRPFLMHOHJRGLQH9HüLQDREMHNDWDSUHNRVXMHGQRSRURGLþQL objekti sa još 20% ljetnjeg smještaja tipa montažnih i polumontažnih objekata niskog NYDOLWHWDNDRãWRMHLPDOLEURM]DYUãHQLKYLãHSRURGLþQLKREMHNDWD

7LSRYLNRQVWUXNFLMHLQDPMHQDREMHNDWDRPRJXüDYDMXNODVLILNDFLMXXþHWLULWLSD

a) jednopRURGLþQLVWDPEHQLREMHNWL E VWDPEHQLREMHNWLVDSDQVLRQLPDLPMHVWLPLþQRVDSURGDMQLPXVOXåQLP sadržajima; F YLãHSRURGLþQLVWDPEHQLWLSREMHNWD– sekundarni smještaj/apartmani/turizam; d) moteli/hoteli.

2YDNYHNRULVQLþNHJUXSHLLQWHQ]LWHWNRULãWHQMDLmaju osnovni uticaj na SULVWXSQHSXWHYHSRYUãLQXREMHNDWDYLVLQXREMHNDWDLRVWDOH]DKWMHYHNRMLXWLþXQD MDYQXEH]EMHGQRVWLMDþDQMHVHL]PLþNLKVWDQGDUGD

PRIRODNE KARAKTERISTIKE - geološke i geoseizmiþke karakteristike, geomorfološka osnova i graÿa, klimatske, hidrogeološke i hidrografske, pedološke, kao i karakteristike flore, vegetacije, date su u GUP-u Bara.

4. PLANSKO RJEŠENJE

9HüLQDVWDQRYQLNDXRYLPQDVHOMLPD gradili su svoje objekte nelegalno, a iako su dobrim dijelom u pitanju objekti zaGRYROMDYDMXüHJNYDOLWHWDþHVWRSXWDVXORFLUDQLX REODVWLPDVDRJUDQLþHQLPSULVWXSRPVDREUDüDMQLFDPDLLQIUDVWUXNWXUL8QHNLP VOXþDMHYLPD]QDþDMQD ulaganja u nelegalnu stambenu izgradnju izložena su VHL]PLþNLPUL]LFLPDNOL]LãWLPDSRSODYDPDLOLQHUHJXOisanom vlasništvu.

6WDQRYQLFLQHIRUPDOQLKQDVHOMDLOHJDOQRVXSULNOMXþLOLVYRMHREMHNWHQDSRVWRMHüL YRGRYRGLHOHNWURPUHåXLVSXãWDMXRWSDGQHYRGHXVXVMHGVWYRLRGODåXNXüQLRWSDGX EOL]LQLSRWRNDLOLNDQDOD]DQDYRGQMDYDQMHþLPHVHXJURåDYDNYDOLWHt životne sredine.

Zato se prioritet u planiranju stavlja na:

(a) razvoj primarne i sekundarne infrastrukture, i

E XVNODÿHQRVWVDVLJXUQRVQLP]GUDYVWYHQLPLVHL]PLþNLPVWDQGDUGLPDL ]DKWMHYLPDNDNRELVHVPDQMLRUL]LN]DNXüHL]DMHGQLFXXFMHOLQL

6OLMHGHüLSUHSRUXNHL]6WUDWHJLMHL3LORWSURMHNWD'83SUHGYLÿDXQDSULMHÿHQMH QDVHOMDNRMHüHELWLILQDQVLMVNLVRFLMDOQRLSROLWLþNLRVWYDUOMLYRãWRXNOMXþXMHSREROMãDQMH SULVWXSDQDVHOMLPDSUHWYDUDQMHSRVWRMHüLKSXWHYDXLQIUDVWUXNWXUQHNRULGRUH VD XJUDÿHQRPWHKQLþNRPLQIUDVWUXNWXURP UHDOL]DFLMXQHNROLNRGRGDWQLKNRULGRUDNDNREL VHREH]EMHGLOL]DWYRUHQLVDREUDüDMQLWRNRYLMDYQHSDUNLQJHGXååHOMH]QLþNHSUXJH GHILQLVDQMHPUHåHVSRUHGQLKSXWHYDLSMHãDþNLKVWD]DNDNRELVHSULãORVYDNRMSDUFHOL REQRYXSRVWRMHüHLL]JUDGQMXQRYHWHKQLþNHLQIUDVWUXNWXUHLREH]EMHÿHQMH NDQDOL]DFLRQRJVLVWHPDVDSULVWXSQLPWDþNDPDGXåLQIUDVWUXNWXUQLKNRULGRUD

24 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

XQDSULMHÿHQMHMDYQLKSURVWRUDNDNRELVHVWYRULRLGHQWLWHWPMHVWDXVSRVWDYOMDQMH socijalne infrastrukture,MDYQRJSUHYR]DXOMHWQMRMVH]RQLNDRLL]JUDGQMXSULVWXSDþQLK YLãHSRURGLþQLKREMHNDWDLUHNRQVWUXNFLMXSRVWRMHüLKNRMLüHmorati da budu uklonjeni.

Izuzev kod dimenzionisanja osnovnih putnih pravaca, DUP ne predlaže SXWHYHYHüHãLULQHYHü]DGUåDYDSULVtupe širine u prosjeku 2,5 m kako je navedeno u 3UDYLOQLNX  LSUDYRSUROD]DGRJRYRUHQRL]PHÿXSULYDWQLKYODVQLND

0RUDVHLPDWLXYLGXGDüHSREROMãDQSULVWXS]QDþDMQRSRYHüDWLLSRWUHEX]D SDUNLUDQMHPXQXWDUQDVHOMD'83]DWRREH]EMHÿXMHXOLþQRSDUkiranje na prostorima NRMLVXEOLåLSULVWXSLPDVDPDJLVWUDOQRJSXWDLåHOMH]QLþNRMVWDQLFLNDNRELVH REH]EMHGLORGDNROVNLVDREUDüDMXJRUQMLPGMHORYLPDQDVHOMDRVWDQHRJUDQLþHQLSRG kontrolom.

3ULVWXSSRGUXþMX5XWNH3REUÿHSRVHEQRPRUDELWLXQDSULMHÿHn zbog urbanog UD]YRMDQDVHOMDDOLMRã]QDþDMQLMHL]UD]ORJDEH]EMHGQRVWLI za stanovnike i za veliki EURMWXULVWDXãSLFXVH]RQHQHRSKRGQRMHREH]EMHGLWLHYDNXDFLMXXVOXþDMXSULURGQH katastrofe. 6MHWLPRVHGDVXRYLSURVWRULXVHL]PLþNLUDQMLYLP]RQDPa.

3UHGODåHVHQHNROLNRXQDSULMHÿHQMD

-9DULMDQWDSRVWDYOMDQMDQRYRJWXQHODXQDVWDYNXXOLFH6DYH.RYDþHYLüDNDNR je to bilo predloženo nacrtom DUP-a6XWRPRUH&HQWDUVHQHSUHSRUXþXMH. 3RVWRMHüHPWXQHOXþLMDVHUHNRQVWUXNFLMDWDNRÿHQHSUHSRUXþXMHRQbi služio samo pješacima i u interventne svrhe, dodaje se još jedan novi tunel oko 50m MXJRLVWRþQRSUHNRSXWDDXWREXVNRJWHUPLQDODVDWULYR]QHWUDNHNRMLüH RPRJXüLWLSUROD]HYDNXDFLRQLKYR]LODLNDPLRQDLNRMLüHVHGLUHNWQRSRYH]DWL na infrastrukturnLNRULGRUNRMLVHRWYDUDNUR]3REUÿHL5XWNHVYHGRSURVWRUD na višim kotama. Ovaj koridorNRMLMHXPHÿXYUHPHQXSULKYDüHQNUR]'83 “Sutomore-Centar”,WUHEDGDVDGUåLLQHNHYHüHLQIUDVWUXNWXUQHVDGUåDMHNDR što su NRQWDNWVDåHOMH]QLþNRPVWDQLFRPLjavni parkinzi.

- na magistralni put koji tangira zahvat planskog dokumenta u ukupnoj dužini od skoro 3NPSUHGYLÿHQRMHosamVDREUDüDMQLKSULNOMXþDNDVDJRUQMHVWUDQHL dvaVDGRQMHX]RQL%MHOLOD9RÿHQRMHUDþXQDGDVHX]QHRSKRGQDWHKQLþND poboljšana taPRJGMHMHWRELORPRJXüH]DGUåHQHNLRGSRVWRMHüLKSULNOMXþDND i pristupnih puteva. 7DPRJGMHQLMHELORPRJXüHSODQLUDWLWHKQLþNDSREROMãDQMD QHNLRGSRVWRMHüLKSULNOMXþDND]DGUåDQLVXNDRSMHãDþNLLNROVNR-SMHãDþNL

- 6DREUDüDMQLFHSDUDOHOQH magistrali u zonama lijevo i desno od Suvog potoka, LVDREUDüDMQLFDQDYLãLPNRWDPDVDSRSUHþQLPXSUDYQLPYH]DPDSRVWRMHüLm i novoplaniranim trasama, uglavQRPGXåSRVWRMHüLKSRWRNDX]QHRSKRGQR ãLUHQMHSRVWRMHüLKSXWHYDQDUDþXQGYRULãQLKRJUDGDDOLX]PLQLPXP iQWHUYHQFLMDQDSRVWRMHüLPREMHNWLPDþLQHRVQRYXVDREUDüDMQRJNRQFHSWD

7LPHMHREH]EMHÿHQDPHÿXVREQDSRYH]DQRVWVYLK]RQDXVORYLza parkiranje, za planiranje i izgradnju ostale primarne infrastrukture, kao i za pristup QHRSKRGQLP]DMHGQLþNLPVDGUåDMLPD i potrebama, kao što su npr. sakralni objekti i planirana lokacija kapele pored crkve Sv. Tekle i arhitektonski vrijedne seoske cjeline i imanja u zonama iznad zahvata plana.

-3ULVWXSåHOMH]QLþNRMVWDQLFLSUHNRSUXJHPRUDWDNRÿHELWLXQDSULMHÿHQ pjeãDþNLPSUXåQLPSUHOD]RPXYLGXNDSLMHLOLSDVDUHORPVDYLãLKNRWD3REUÿD do perona, odnosno novim putnim prilazom u nivou pruge na mjestu åHOMH]QLþNHVWDQLFH VDRJUDQLþHQMHPQSUVDPR]DSULYUHPHQRLOLXUJHQWQR

25 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

NRULãüHQMH ãWRüHVHGHILQLVDWLX fazi sSURYRÿHQMD'83-a, u saradnji opštine %DUL-8ÄäHOMH]QLþNDLQIUDVWUXNWXUD&*³

6DEROMLPVDREUDüDMQLPSULVWXSRm predmetnim zonama, javlja se i pitanje MDYQRJVDREUDüDMDþDNLDNRELVHVDPRRGQRVLORQDSUHYR]WXULVWDRGQMLKRYRJ smještaja do plaže. U svDNRPVOXþDMXRYRSLWDQMHPRUDELWLSRNUHQXWRXVaradnji L]PHÿXRSãWLQHLVDREUDüDMQLKSUHGX]HüD

Na prostoru zahvata planskog dokumenta nalazi se nekoliko vrijednih kulturno-LVWRULMVNLKVSRPHQLND1DM]QDþDMQLMLMHVrednjevjekovna dvooltarna crkva Sv. TekOH ûHNOH koja svMHGRþLRVNODGQRPVXåLYRWXUD]OLþLWLKNRQIHVLMDQDRYLP prostorima kroz vjekove. I]JUDÿHQDMHSRþHWkom 14. vijeka QDMHGQRPRG]QDþDMQLMLK prolaza, strateških mjesta koja su Bar vezivala sa zapadnim dijelom jadranske obale, dijela koji se u srednjem vijeku zvao „Kotorska vrata“, i koji je zajedno sa XWYUÿHQMHPQD1HKDMX]DWYDUDRNRPXQLNDFLMVNLSUDYDFNRMLMHWXGDYRGLRSUHPD%XGYL odnosno dalje prema Kotoru. Planirana je rekonstrukcija pristupnih puteva, izgradnja parkirališta, proširenje groblja i izgradnja kapele.

Na „Kotorskim vratima“, na dijelu neposredno iznad Jadranskog puta, nalazila VXVHWULGXEDNDRVLPERO6SLþDpored kojih je srednjevjekovno groblje. “Dok traju GXERYLWUDMDüHL6SLþ´JRYRULOHJHQGDWDNRGDVX6SLþDQLWUDGLcionalno pazili da se VWDEOLPDQLNDGDQHSULþLQLãWHWDýDNVXLRWSDOHJUDQHLOLãüHostajale da trunu na licu PMHVWDGDELÄGXãHXPUOLKSRþLYDOHXPLUX³JRYRUHRWRPHÄþXYDUL.RWRUVNLKYUDWD³ QHNDGDEUDWVWYR=JUDGLüDDGDQDVEUDWVWYR7RPRYLüD

Danas VXVWDEODRãWHüHQDQHNDLSRWSXQRRVXãHQDL]PHÿXRVWDORJL]DWRãWR su ih novi graditelji koristili za istezanje armature!

I groblje je, nažalost, u više navrata do sada devastirano nesavjesnim i QHVWUXþQLPUDGRYLPDQDL]JUDGQMLREMHNDWDLSXWQHLQIUDVtrukture na tom lokalitetu.

Bilo bi poželjno da se prije izdavanja uslova za rekonstrukciju i izgradnju objekata u neposrednoj okolini,L]YUãHDUKHRORãNDLVWUDåLYDQMDDNRGRGUHÿLYDQMD konkretne namjene objekata u sklopu centralnih djelatnosti, obavezno YRGLWLUDþXQD da planirane djelatnosti ne proizvode dalju devastaciju prostora.

Uz rekonstrukciju sela Zgrada u neposrednoj blizini, kojom treba obezbijediti valorizaciju jedinstvenog ambijenta tradicionalne seoske arhitekture, þLWDYovaj širi lokalitet mogao ELþLQLti VSHFLILþDQVHJPHQWWXULVWLþNHSRQXGH6XWRPRUD

4.1. STANOVNIŠTVO I DRUGI KORISNICI PROSTORA

Stalno (domicilno) stanovništvo, sezonsko stanovništvo koje raspolaže sopstvenim smještajem, turisti u svim vidovima smještaja, kao i sezonska radna snaga þLQH]DMHGQR.25,61,.(3526725$þLMHSULVXVWYRLPDRGUHÿHQXGLQDPLNXXWRNX JRGLQHDOLVHXWRNXOMHWQMLKPMHVHFL XJODYQRP VYL]DMHGQRQDÿXLVWRYUHPHQRQD SRGUXþMX]DNRMLVHUDGLRYDMSODQ

Njihovi kontingenti su vrlo bitni za planiranje svih funkcionalnih elemenata VXSUDVWUXNWXUHXVOXJDWHKQLþNHLQIUDVWUXNWXUHLGUXJLKHOHPHQDWDNRMLþLQHFMHOLQX naselja i njihovih sistema.

Na ovom prostoru nije bilo planiranog usmjeravanog razvoja i on je uglavnom WHNDRVWLKLMVNLVDQDMYHüLPEURMHPEHVSUDYQRVDJUDÿHQLKREMHNDWD

26 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

Prema popisu stanovništva iz 2003. godine, na teritoriji koju obuhvata DUP „Bjelila-Rutke-Gorelac“ živjelo je ukupno oko 1.160 stanovnika.

Projekcije GUP-D]DJRGLQXJRYRUHRSRYHüDQMXEURMDVWanovnika na samo 1.780 (?)ãWRMHVYDNDNRUH]XOWDWSRJUHãQRXWYUÿHQRJþLQMHQLþQRJVWDQMDNDGD MHXSLWDQMXSRVWRMHüDL]JUDÿHQRVW

0HÿXWLPSURMHNFLMHEURMDVWDQRYQLNDLXNXSQLKNRULVQLNDSURVWRUDNRMHVOLMHGH ne zasnivaju se na demografskim metodama, niti se vezuju na dosadašnje prognoze GUP-a, YHüSROD]HRGSRVWRMHüHLSODQLUDQHSRYUãLQHSDUFHODQDPLMHQMHQLK]D stambenu izgradnju male i srednje gustine, kao i od ukupne BRGP objekata.

7DNRVHLPDMXüLXYLGXSRVWRMHüXLSODQLUDQXL]JUDGQMXDSUHPDXUEDQLVWLþNLP normativima koje se odnose na gustine za tipove stanovanja koji se planiraju za ovo SRGUXþMH (60, 40 i 120 do 150 st/1ha)PRåH]DNOMXþLWLGDMe na prostoru zahvata DUP- a „Bjelila-Rutke-Gorelac“PRJXüHVPMHVWLWLoko 9.020 stalnih i povremenih stanovnika!

Kako planiranaEUXWRUD]YLMHQDJUDÿHYLQVNDSRYUãLQD]DXRYRPVOXþDMXVYDWUL vida stambene izgradnjeXNOMXþXMXüLLQDSRYUãLQDPD]DFHQWUDOQHGMHODWQRVWL iznosi 984.908,13 m2, UDþXQDMXüLSURVMHþQRpotrebnu površinu od 60 m2 /stanovniku, to proizilazi da bi stalni i povremeni stanovnici koristili oko 541.200 m2 BRGP, dok bi preostali dio od 443.708 m2 BRGP bio namijenjen za izdavanje turistima SURVMHþQR po 40 m2)! 7R]QDþLGDELukupan broj korisnika prostora, pored stalnih i povremenih stanovnika ) za vrijeme turistiþNHVH]RQH, zajedno sa turistima (11.090) mogao narasti na þDN 20.110!

Treba UHüLGDSRQHNLPVORERGQLPSURFMHQDPDXNOMXþXMXüLLSURFMHQHL] pomenutog pilot projektaÄ8QDSUHÿHQMHQHIRUPDOQLKQDVHOMD³XNXSDQEURMNRULVQLND QDRYRPSURVWRUXYHüVDGDXWRNXWXULVWLþNHVH]RQHL]QRVLGRDOLXYHüLQL SRVWRMHüLKREMHNDWDVDQHGRSXVWLYRQLVNLPERQLWHWRPNRQIRURPVWDQRYDQMD i standardima neophodnim za izdavanje smještaja turistima.

S toga, ovim planskim dokumentom, pored uslova za neophodnu iQIUDVWUXNWXUQXRSUHPOMHQRVWRGUHÿXMXVHLXVORYL]DNYDOLWDWLWYQRSREROMãDQMH SRVWRMHüLKLL]JUDGQMXQRYLKVWDPEHQLKNDSDFLWHWD

4.2. PLANIRANA NAMJENA PROSTORA

=DYHOLNLEURMREMHNDWDNRMLSRVWRMHQDWHUHQXREUDÿLYDþQLMHLPDRGRYROMQR podataka. ZahtjHYLNRULVQLNDSURVWRUDNRMLVXQDP]YDQLþQRGRVWDYOMHQLNDRLRQLNRMH smo sakupili radom QDWHUHQXXYHüLQLVOXþDMHYDQLMHVXVDGUåDYDOL neophodne katastarske podatke.

9HüQDVDPRPVWDUWXL]UDGHSODQDXYLGMHOLVPRGDQDYHOLNRPGLMHOXSURVWRUD koji je X]DKYDWXSODQDSRVWRMHGUDVWLþQDRGVWXSDQMD]YDQLþQRGRELMHQLKNDWDVWDUVNLK i geodetskih podataka u odnosu na stanje na terenu.

0HÿXWLPXtoku izrade DUP-DX]DQJDåRYDQMHRYODãüHQLKJHRGHWVNLKILUPL veliki broj vlasnika parcela i objekata, na naš zahtjev, naknadno je dostavio podatke koji sadrže IDNWLþNHJUDQLFHNDWDVWDUVNLKSDUFHOD na terenu, pa je to bio osnov za L]UDGXXUEDQLVWLþNHSDUFHODFLMH7DNRüHQDRVQRYXXUEDQLVWLþNHSDUFHODFLMHNRULVQLFL SURVWRUDPRüLGDRVWYDUHVYRMHSUDYRNRG8SUDYH]D nekretnine, da u katasru

27 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC nepokretnosti izvrše promjenu, odnos upis vlasništva koje odgovara stvarnom stanju na terenu.

3ODQLUDQMHJUDÿHYLQVNRJ]HPOMLãWD

*UDÿHYLQVNR]HPOMLãWHQDRYRPSURVWRUXSODQLUDVHWDNRGDVHXFLOMX oživljavanja i podsticanja rD]YRMDLVWRPRåHXYHüDWLGRSRVWRMHüHSRYUãLQH

8VWUXNWXULQDVHOMDMHXRELþDMHQRGDzelene površine zauzimaju 15-50% cjelokupne gradske teritorije. Normativ za stare urbane cjeline je cca 5-15 m2/stanovniku, dok je normativ za nove gradove i naselja cca 25-50 m2/stanovniku.

Na prostoru u zahvatu planskog dokumentaQHUDþXQDMXüLW]YRNXüQLFH RGQRVQR]HOHQLORXRNYLUXSODQLUDQLKXUEDQLVWLþNLKSDUFHODPRJXüHMHRVWYDULWL 25,82 % ukupne površine pod zelenilom, odnosno oko 51 m²/stanovniku, ili oko 21 m²/stanovniku, UDþXQDMXüLLWXULVWH.

=DMHGQRVD]HOHQLORPXRNYLUXXUEDQLVWLþNLKSDUFHODSUHGYLÿHQLK]D UHNRQVWUXNFLMXSRVWRMHüLKLL]JUDGQMXQRYLKREMHNDWDXNXSQH]HOHQHSRYUãLQHþLQHþDN 48 % zahvata planskog dokumenta, odnosno 95 m²/stanovniku, ili 39/korisniku prostora XWRNXWXULVWLþNHVH]RQH

Površine za stanovanje

1DSRYUãLQDPD]DVWDQRYDQMHSUHGYLÿHQLVXi objekti koji ne ometaju osnovnu QDPMHQXLNRMLVOXåHVYDNRGQHYQLPSRWUHEDPDVWDQRYQLNDSRGUXþMDLWR

• trgovina i ugostiteljski objekti, smještaj turista, poslovni sadržaji koji su smješteni u prizemljima i mezaninima stambenih objekata; • objekti za upravu, kulturu, školstvo, zdravstvenu i socijalnu zaštitu, sport i rekreaciju i vjerski objekti koji služe svakodnevnim potrebama stanovnika SRGUXþMD • objekti i mreže infrastrukture; • parkinzi i garaže za smještaj vozila korisnika (stanara i zaposlenih) i posjetilaca.

Stambena naselja treba da imajuGRSUDWHüLKREMHNDWDNRMLRSVOXåXMX stanovanje:

• školu, obdanište, poštu, zdr.stanicu, biblioteku; • objekte svakodnevnog snabdjevanja • prostore za okupljanje-šetališta, centre isl.; • slobodne prostore za igru djece.

3ODQVNLPGRNXPHQWRPVHPRåHSUHGYLGMHWLSRURGLþQRLYLãHSRURGLþQR VWDQRYDQMH3RURGLþQRVWDQRYDQMHje u objektima površine do 500 m2 i sa najviše þHWLUL]DVHEQHVWDPEHQHMHGLQLFH

Površine za stanovanje, u zavisnosti od tipa, imajuUD]OLþLWHEUXWRJXVWLQHLWR:

- male gustine u zelenilu do 40 stanovnika/ha; - male gustine do 60 stanovnika/ha; - srednje gustine od 120 stanovnika/ha za novoplanirane objekte, do 150

28 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

stanovnika/ha]D]RQHSRVWRMHüHL]JUDÿHQRVWL.

Površine za centralne djelatnosti

Površine za centralne djelatnosti su površine koje su planskim dokumentom pretežno namijenjene smještanju centralnih - poslovnih, komercijalnih i uslužnih djelatnosti i to:

- ugostiteljski objekti i objekti za smještaj turista; -WUJRYDþNL WUåQL FHQWULizložbeni i prodajni saloni, poslovne zgrade, privredni objekti, skladišta, stovarišta, robno-distributivni centri, proizvodno zanatstvo; - izložbeni centri, galerije, biblioteke, etno-zbirke isl.

Izuzetno od pretežne namjene i kompatibilno toj namjeni, mogu se još planirati:

- stambeni objekti i poslovni apartmani (do 30 % BRGP); - parkinzi i garaže za smještaj vozila zaposlenih, korisnika i posjetilaca.

Površine za sport i rekreaciju

Površine za sport i rekreaciju su površine koje su planskim dokumentom namijenjene razvoju sportsko-rekreativnih sadržaja.

Na ovim površinama planiraju se kompleksi i objekti za sportove na otvorenom i u zatvorenom prostoru, kao što su:

- sportski tereni za sportove na otvorenom; - SUDWHüLREMHNWLNRMLVXXIXQNFLMLVSRUWDLUHNUHDFLMH VYODþLRQLFHWRDOHWL tuševi, ostave za sportske rekvizite i sl.); - ugostiteljski objekti; - manji objekti za smještaj posjetilaca i sportista; - objekti i sadržaji poslovnih, komercijalnih i uslužnih djelatnosti; - parkinzi i garaže za smještaj vozila posjetilaca, gledalaca i korisnika sportskih terena i objekata.

Površine za groblja

Površine za groblja su površine koje su planskim dokumentom namijenjene za sahranjivanje tijela preminulih ljudi.

1DRYLPSRYUãLQDPDPRJXVHSODQLUDWLSUDWHüLREMHNWLXIXQNFLMLJUREOMD NDSHOH i objekti za snabdijevanje neophodnom opremom).

Površine za vjerske objekte

Površine za vjerske objekte su površine koje su planskim dokumentom namijenjene za objekte i komplekse u kojima se održavaju vjerski obredi i ostale vjerske djelatnosti.

=DãWLüHQDNXOWXUQDGREUD

29 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

Kao ]DãWLüHna kulturna dobra,SODQVNLPGRNXPHQWRPRGUHÿXMXVH kulturno – istorijske cjeline ili kompleksi (stari grad, urbana ili ruralna naselja ili skup urbanih ili UXUDOQDQDVHOMDVDQHSRVUHGQLPNRQWHNVWRPJUXSDJUDÿHYLQDVD]DMHGQLþNLP karakteristikama), kao i zaštitni prostor (prostor oko nepokretnog kulturnog dobra, NRMLMHRGQHSRVUHGQRJ]QDþDMD]DQMHJRYRSRVWRMDQMH]DãWLWXNRULãüHQMHL]JOHG RþXYDQMHLLVWUDåLYDQMHLVWRULMVNRJNRQWHNVWDWUDGLFLRQDOQRJDXWHQWLþQRJDPELMHQWDL vizuelne dostupnosti).

5. 86/29,=$85(Ĉ(1-(3526725$,,=*5$'1-82%-(.$7$

5.1. USLOVI U POGLEDU PLANIRANE NAMJENE

6YHSRMHGLQDþQHSDUFHOHGHILQLVDQHVX]DRGUHÿHQHQDPMHQHWDNRGDMH cjelokupan prostor podijeljen po funkcijama koje se na njemu odvijaju.

Planirane namjene u VWDPEHQLP]RQDPDVXSUHWHåQHDQHLVNOMXþLYHãWR ]QDþLGDSRGUD]XPLMHYDMXLSRVWRMDQMHGUXJLKNRPSOHPHQWDUQLKQDPMHQD

Osnovne namjene površina na prostoru ovog plana su :

- zone stambene izgradnje male gustine; - zone stambene izgradnje male gustine u zelenilu; - zone stambene izgradnje srednje gustine; - zone za centralne djelatnosti - groblje i sakralni objekti -SULURGQRLXUHÿHQR]HOHQLOR - prirodni XUHÿHQL vodotokovi; - kulturna baština – ambijentalna cjelina; - prostori za postrRMHQMDHOHNWURHQHUJHWVNHLKLGURWHKQLþNHLQIUDVWUXNWXUH -VDREUDüDMQHSRYUãLQH

Zakonom o željeznici („Sl. List CG“ br.27/13 i 43/13 QDPHüXVHRGUHÿHQD RJUDQLþHQMDNRMDüH2UJDQXSUDYH]DGXåHQ]DVSURYRÿHQMHSODQVNRJGRNXPHQWD sporazumno rješavati sa USUDYOMDþHPåHOMH]QLþNHLQIUDVWUXNWXUH

.DNRVHXGLMHOX]DKYDWDSODQVNRJGRNXPHQWDNRMLWDQJLUDåHOMH]QLþNXSUXJX QDOD]LYHüLEURMREMHNDWDQHNLRGQMLKPRåGDL]JUDÿHQLLSULMHL]JUDGQMHSUXJHWRVH SUHSRUXþXMHGDVHXVORYL]DQMLKRYXUHNRQVWUXNFLMXLSULYRÿHQMHSODQLUDQRMQDPMHQL XVNODÿXMXSUHPDW]Ypružnom pojasu.

Ovim zakonom,L]PHÿXRVWDORJXWYUÿXMHVe:

ýODQ ,QIUDVWUXNWXUQLSRMDVMHSRMDVVDREMHVWUDQHSUXJHXãLULQLRGPUDþXQDMXüL od ose krajnjih kolosjeka, koji funkcionalno služi za upotrebu, održavanje i tehnološki UD]YRMåHOMH]QLþNLKLQIUDVWUXNWXUQLKNDSDFLWHWD

3UXåQLSRMDVMHSURVWRUL]PHÿXåHOMH]QLþNLKNRORVMHNDNDRLSRUHGNUDMQMLK NRORVMHNDQDRGVWRMDQMXRGQDMPDQMHPHWDUDDDNRåHOMH]QLþNDSUXJDSUROD]LNUR] naseljeno mMHVWRQDRGVWRMDQMXRGQDMPDQMHPHWDUDUDþXQDMXüLRGRVHNUDMQMLK kolosjeka;

30 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

ýODQ 3UDYQDOLFDRGQRVQRGUXJDOLFDNRMDVHVWDUDMXRREMHNWLPDXJUDÿHQLPL SRVWDYOMHQLPQDåHOMH]QLþNRPSRGUXþMX FMHYRYRGLYRGRYRGLHOHNWULþQHWHOHIRQVNH vazdušne liQLMHSRG]HPQLNDEORYLLGUXJHVOLþQHLQVWDODFLMHLXUHÿDML LOLQDPMHUDYDMX da te objekte izgrade dužna su da usklade radove na tim objektima sa radovima na izgradnji ,odnosno rekonstrukciji infrastrukture.

0HÿXVREQDSUDYDLREDYH]HXSUDYOMDþDLQIUDVWUXkture i lica iz stava 2 ovog þODQDXYH]LVDL]YRÿHQMHPUDGRYDQDPRGHUQL]DFLMLUHNRQVWUXNFLMLLL]JUDGQML LQIUDVWUXNWXUHNDRLUDGRYDQDREMHNWLPDNRMLVXYHüXJUDÿHQLLOLüHVHXJUDGLWLQD åHOMH]QLþNRPSRGUXþMXXUHÿXMXVHXJRYRURP

ýODQ U infrastrukturnom pojasu, osim u zoni pružnog pojasa, mogu se graditi REMHNWLNRMLQLMHVXXIXQNFLMLåHOMH]QLþNRJVDREUDüDMDX]VDJODVQRVW2UJDQDXSUDYH NRMDVHL]GDMHQDRVQRYXPLãOMHQMDXSUDYOMDþDLQIUDVWUXNWXUHLXNROLNRMHL]JUDGQMDWLK REMHNDWDSUHGYLÿHQDSrostorno-planskom dokumentacijom.

8SUXåQRPSRMDVXPRJXVHSRVWDYOMDWLNDEORYLHOHNWULþQLYRGRYLQLVNRJ napona za osvjetljavanje, telegrafske i telefonske vazdušne linije i vodovi, SRVWURMHQMDYRGRYRGQLNDQDOL]DFLRQLFMHYRYRGLLVOLþQLREMHNWLLSRVWUojenja na osnovu VDJODVQRVWL2UJDQDXSUDYHNRMDVHL]GDMHQDRVQRYXPLãOMHQMDXSUDYOMDþD infrastrukture.

8åHOMH]QLþNRPSRGUXþMXJGMHVHQDOD]HåHOMH]QLþNLPRVWRYLYLMDGXNWLLWXQHOL QDXGDOMHQRVWLRGPHWDUDRGVSROMQHLYLFHQRVDþDPRVWDRGQRVQRYLMDdukta i VSROMQHLYLFHSRUWDODWXQHODPRJXVHJUDGLWLLREMHNWLNRMLQLMHVXXIXQNFLMLåHOMH]QLþNRJ VDREUDüDMDDLVSRGGRQMHLYLFHJUDÿHYLQVNHNRQVWUXNFLMHPRVWDLYLMDGXNWDPRJXVH graditi objekti na udaljenosti ne manjoj od 8 metara, na osnovu saglasnosti Organa XSUDYHNRMDVHL]GDMHQDRVQRYXPLãOMHQMDXSUDYOMDþDLQIUDVWUXNWXUH

ýODQ 8NROLNRGRXNUãWDQMDLQIUDVWUXNWXUHLSXWDGRÿH]ERJL]JUDGQMHQRYH infrastrukture ili novog puta troškove izgradnje nadvožnjaka, podvožnjaka, odnosno putnog prelaza, pRVWDYOMDQMDXUHÿDMDQDSUDYDLGUXJHWURãNRYH]DRGYLMDQMH EH]EMHGQRJLQHVPHWDQRJVDREUDüDMDQDSXWQRPSUHOD]XVQRVLLQYHVWLWRUL]JUDGQMH nove infrastrukture ili novog puta.

5.2. USLOVI ZA REGULACIJU I NIVELACIJU

Regulaciona linija u ovom planu je defLQLVDQDRVRYLQRPVDREUDüDMQLFDþLMH VXNRRUGLQDWHSULND]DQHXJUDILþNRPSULORJX

Graÿevinska linija za novoplanirane objekte predstavlja liniju do koje je dozvoljeno graditi objekat i od regulacione linije postavljena je na rastojanju od 5 m. Kod sporednLKXOLFDJUDÿHYLQVNDOLQLMDSRVWDYOMHQDMHQDP.RGQRYRSODQLUDQLK parcela sa objekatima centralnih djelatnosti, koje se nalaze uz Jadranski put, JUDÿHYLQVNDOLQLMDSRVWDYOMHQDMHQDPRGUHJXODFLRQHOLQLMHGRNMHXRVWDOLP VOXþDMHYLPDRGUHÿHQDQDP. Minimalna udaljenost objekta od susjedne urbanistiþke parcele, osim kada je rijeþo objektima u nizu, je 2.5 m. Izuzetno, objekat može biti postavljen na manjoj udaljenosti ukoliko zidovi objekta prema susjednim parcelama ne sadrže otvore, ili na samoj granici parcele, ako vlasnik, odnosno korisnik susjedne parcele to prihvati pismenom saglasnošüu.

31 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

Visinska regulacija GHILQLVDQDMHR]QDþHQRPPDNVLPDOQRPVSUDWQRãüXQD svim XUEDQLVWLþNLPSDUFHODPDJGMHVHMHGDQQLYRUDþXQDSURVMHþQRGRP]DHWDåH iznad prizemlja, odnosno 4m za etaže u prizemlju, ukoliko se u njima planira poslovni sadržaj.

8UEDQLVWLþNR-WHKQLþNLPXVORYLPD]DVYDNXQDPMHQXRGUHÿHQMHPDNVLPDODQ broj nadzemnih etaža. Dozvoljeno je da po potrebi investitora taj broj bude i manji.

Arhitektonsko rješenje objekata prilagoÿavaüe se potrebama investitora, uz poštovanje striktno zadatih graÿevinskih linija, maksimalne spratnosti, indeksa zauzetosti i izgraÿenosti, kao i svih propisa iz graÿevinske regulative.

.RWDSUL]HPOMDRGUHÿXMHVHXRQRVXQDkotu nivelete javnog ili pristupnog puta:

- kota prizemlja novih objekata na ravnom terenu ne može biti niža od kote nivelete javnog ili pristupnog puta; - kota prizemlja može biti najviše 1,00 m viša od nulte kote; - za objekte na strmom terenu sa nagibom od ulice (naniže), kada je nulta Kota niža od kote nivelete javnog puta, kota prizemlja može biti najviše 1,00 m niža od kote nivelete javnog puta; - ]DREMHNWHQDVWUPRPWHUHQXVDQDJLERPNRMLSUDWLQDJLEVDREUDüDMQLFHNRWD prizemlja objekta odUHÿXMHVHSULPMHQRPRGJRYDUDMXüLKWDþDNDRYRJþODQD - za objekte koji imaju indirektnu vezu sa javnim putem, preko privatnog prolaza, kota SUL]HPOMDXWYUÿXMHVHDNWRPRXUEDQLVWLþNLPXVORYLPDL primjenom RGJRYDUDMXüLK WDþDNDRYRJþODQD - za objekte koji u prizemlju imaju nestambenu namjenu (poslovanje i druge djelatnosti) kota prizemlja može biti maksimalno 0,20 m viša od kote trotoara.

5.3. USLOVI ZA PARCELACIJU

8UEDQLVWLþNHSDUFHOHVXGHILQLVDQHXJUDILþNRPSULORJX – Plan parcelacije, kao i kooUGLQDWDPDSUHORPQLKWDþDND. 2RELPXLVORåHQRVWLSRVODQDL]UDGLXUEDQLVWLþNH SDUFHODFLMHQDMEROMHJRYRULSRGDWDNGDVXSODQRPSDUFHODFLMHRGUHÿHQHNRRUGLQDWH]D JRWRYRSUHORPQLKWDþDND

Ukoliko NRGVSURYRÿHQMDSODQVNRJGRNXPHQWDdoÿHGRQHVODJDQMDL]PHÿX ]YDQLþQLKNDWDVWDUVNLKSRGDWDNDLJUDILþNLKSULORJD'83-a, mjerodavni su podaci dobijeni u izradi DUP-a.

Lokacija za izgradnju ili rekonstrukciju objekata može se izdati u skladu sa uslovima iz DUP-DL]DGLRXUEDQLVWLþNHSDUFHOH (min 250 m² za stanovanje PDOHJXVWLQHRGQRVQRPLQPðXL]JUDÿHQLPVWDPEHQLP]RQDPDVUHGQMHJXVWLQH  QH]DYLVQRRGYODVQLãWYDQDGSUHRVWDOLPGLMHORPDNRRUJDQQDGOHåDQ]DVSURYRÿHQMH SODQVNRJGRNXPHQWDRFLMHQLGDVX]DWRLVSXQMHQLQHRSKRGQLWHKQLþNLLWHKQRORãNR- ekonomski uslovi.

,]X]HWQRQDSRMHGLQLPVORERGQLPSRYUãLQDPDXQXWDUYHüL]JUDÿHQLK VWDPEHQLK]RQDSUDYLODUHJXODFLMHLSDUFHODFLMHNDRLXNXSQHL]JUDÿHQRVWLPRUDMXVH SULODJRÿDYDWL]DWHþHQRPVWDQMXWHMHPRJXüHGDSDUFHOHRGQRVQRORNDFLMH]D gradnju, budu površine i manje od 250 m².

=DSRMHGLQHL]JUDÿHQH]RQHVRE]LURPQDQHGRVWDWDNSRGDWDNDRIDNWLþNRP VWDQMXSDUFHODLREMHNDWDXQMLPDREUDÿLYDþMHYUãLRXNUXSQMLYDQMHNDWDVWDUVNLKXYHüH XUEDQLVWLþNHSDUFHOH

32 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

5.4. 75(70$132672-(û,+2%-(.$7$

PostojHüLPREMHNWRPVPDWUDVHREMHNDWNRMLMHL]JUDÿHQili je njegova izgradnja u toku, sa ili bez RGREUHQMD]DJUDÿHQMH Postojeüi objekti mogu se zamijeniti novim, odnosno mogu se sanirati, rekonstruisati, dograÿivati i adaptirati u skladu sa predviÿenim UTU.

3RVWRMHüLREMHNWLR]QDþHQLVXQDJUDILþNLPSULOR]LPDL, na topografsko katastarskim kartama Uprave za nekretnine, koje su dopunjene terenskim podacima, RGQRVQRJHRGHWVNLPVQLPFLPDIDNWLþNRJVWDQMDQDWHUHQX]DYHüLEURMNDWDVWDUVNLK parcela.

S obzirom da na terenu egzistira veliki broj objekata za koje nije prethodno pribavljena JUDÿHYLQVNDGR]YRODRYLPSODQVNLPGRNXPHQWRPVWYRUHQDMHPRJXüQRVW QDNQDGQRJSULEDYOMDQMDJUDÿHYLQVNHGR]YROHL intervencija na tim objektima.

*UDÿHYLQVNDGR]YROD može se izdati]DSRVWRMHüHREMHNWHNRMLLVSXQMDYDMX uslove za izgradnju planiranih ( novih ) objekata. 1DSRVWRMHüLPREMHNWLPDPRJXVH vršiti intervencije:

- nadgradnje do maksim.LQGHNVDL]JUDÿHnosti ili maksimalne spratnosti, ako nijesu dostigli maksim. indekVL]JUDÿHQRVWLLOLPDNVLP spratnost, uz prethodno ispunjene uslove parkiranja, udaljenosti od susjeda (saglasnost) i ukoliko nijesu prešli definisane regulacione linije.

- dogradnje do maksimalnog indeksa zauzetosti, ako nijesu dostigli maksimalni indekV]DX]HWRVWLLL]JUDÿHQRVWL uz prethodno ispunjene uslove parkiranja, udaljenosti od susjeda(saglasnost) i ukoliko nijesu prešli definisane regulacione linije.

Za postojeüe objekte koji su prekoraþili planom definisane urbanistiþke parametre mogu se naknadno izdati odobrenja za izgradnju, odnosno za UHNRQVWUXNFLMXXSRVWRMHüLPJDEDULWLPDDNRVXLVSXQMHQLXVORYL]DSDUNLUDQMHYR]LOD na sopstvenoj parceli. Prema Smjernicama opštine Bar za primjenu programskog ]DGDWND]DL]UDGXGHWDOMQRJXUEDQLVWLþNRJSODQD u sklopu realizacije I faze GUP-a, to su:

- objekti koji su prekoraþili maksimalne indekse (indeks zauzetosti, indeks izgraÿenosti), maksimalnu spratnost, za koje su ispunjeni uslovi parkiranja, a koji nijesu prešli definisanu graÿevinsku liniju prema susjednim parcelama, niti regulacionu liniju prema saobraüajnici;

- izuzetno i objekti koji su prekoraþili maksimalne indekse (indeks zauzetosti, Indeks izgraÿenosti), maksimalnu spratnost, definisanu graÿevinsku liniju prema susjednim parcelama, a koji ispunjavaju uslove parkiranja i nijesu prešli definisanu regulacionu liniju prema saobraüajnici.

8SRMHGLQLPL]JUDÿHQLP]RQDPDX]DKYDWXSODQVNRJGRNXPHQWDREUDÿLYDþ QLMHLPDRGRYROMQRSRGDWDNDGDSUHFL]QLMHRGUHGLXUEDQLVWLþNXSDUFHODFLMX2ELlaskom ovih zona konstatovano je da se dobijeni podaci o objektima i katastarskim SDUFHODPDELWQRUD]OLNXMXXRGQRVXQDIDNWLþNRVWDQMHQDWHUHQX.DNRNRULVQLFL prostora nijesu pokazali interes da pravovremeno dostave podatke za njihove parcele i objekteWRMHREUDÿLYDþMHGLQRELRXPRJXüQRVWLGDXNUXSQMXMHNDWDVWDUVNH SDUFHOHXWLP]RQDPDXYHüHXUEDQLVWLþNHSDUFHOH5HNRQVWUXNFLMDREMHNDWDXRYLP

33 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

]RQDPDQDRVQRYXQDNQDGQRGRVWDYOMHQLKIDNWLþNLKSRGDWDNDRVWDQMXQDWHUHQX YUãLüHVHXVNODGXVDYHüQDvedenim uslovima.

8VOXþDMXNDGDQHPDXVORYD]DSDUNLUDQMHQDSULSDGDMXüRMXUEDQLVWLþNRM parceli, parkiranje se može ostvariti i u skladu sa posebnim odlukama Opštine XþHãüHP u izgradnji javnih parkirališta.

9HüLQDSRVWRMHüLKVDREUDüDMQLFDXQXWDUL]JUDÿHQLKVWDPEHQLK]RQD XJODYQRPMHUDÿHQDQHSODQVNLEH]WHKQLþNHGRNXPHQWDFLMHXSRJOHGX GLPHQ]LRQLVDQMDLQDJLEDQHLVSXQMDYDMXQHRSKRGQHWHKQLþNHXVORYHSDVHX QDMEROMHPVOXþDMXPRJXWUHWLUDWLNDRNROVNR-SMHãDþNH=DWRNRGL]GDYDQMDRGREUHQMD ]DJUDÿenje novih (zamjenskih) objekata, kao i kod UHNRQVWUXNFLMHSRVWRMHüLKWUHED YRGLWLUDþXQDGDVHRPRJXüLNYDOLWDWLYQRSREROMãDQMHVDREUDüDMQLFDQDQDþLQãWRüH UHJXODFLRQHOLQLMHXUEDQLVWLþNLKSDUFHODGXåRYLKVDREUDüDMQLFDELWLXGDOMHQHPLQLPXP 2, 5 m od njihove ose.

.RGUHNRQVWUXNFLMHLGRJUDGQMHSRVWRMHüLKREMHNDWDNDRLNRGL]JUDGQMHQRYLK SUDYLODUHJXODFLMHLSDUFHODFLMHNDRLXNXSQHL]JUDÿHQRVWLPRUDMXVHSULODJRÿDYDWL ]DWHþHQRPVWDQMX

8VOXþDMXNDGDMHSRVWRMHüLREMHNDWGRWUDMDRLOLNDGD,QYHVWLWRURGOXþLGDJD ruši, objekat se može srušiti po prethodno pribavljenom odobrenju nadležnog organa i na parceli izgraditi novi, prema uslovima za izgradnju planiranih objekata.

U skladu sa Prijedlogom Zakona o legalizaciji neformalnih objekata, vlasnici su dužni da pribave analizu ovlaãüenog privrednog društva, pravnog lica, ili preduzetnika koji je ispitivao statiþku i seizmiþku stabilnost objekta, i kojom je XWYUÿHQRda je neformalni objekat stabilan i siguran za upotrebu.

Treba stimulisati nastojanja da se kroz intervencije na objektima postigne viši NYDOLWHWWXULVWLþNHSRQXGHSULMHVYHJDNUR]L]JUDGQMXLOL]DPMHQXPDQMLKVPMHãWDMQLK MHGLQLFDQRYLPYHüHSRYUãLQHþLPHELVWDPEHQDQDVHOMDSUHWHåQRYLNHQGNDUDNWHUD postepeno mogla da prerastaju u mješovite stambeno-WXULVWLþNH]RQH

Selo Zgrada predVWDYOMDWLSLþDQSULPMHUWUDGLFLRQDOQHVHRVNHL]JUDGQMHSastavljeno RGVWDULKNDPHQLKNXüDNRMHþLQHNRPSDNWDQMHGLQVWYHQLNDUDNWHULVWLþDQDPELMHQWVD UHODWLYQRGREURRþXYDQRPIL]LRQomijom, sa svojom kultivisanom okolinom u kojoj dominiraju maslinjaci, prirodnom matricom, sa nedostatkom gradske vreve i QHVXPQMLYRPRþXYDQRãüXþLWDYHVUHGLQHNDNRVWYRUHQHWDNRLSULURGQHSUHGVWDYOMD ]QDþDMDQWXULVWLþNLSRWHQFLMDONRMLPRåHLWUHEDGDEXGHVSHFLILþDQVHJPHQWWXULVWLþNH ponude Sutomora.

1HRSKRGQRMHRGPDKSULüLLVWUDåQLPUDGRYLPDVDDUKLWHNWRQVNLPVQLPDQMHP REMHNDWDLDUKHRORãNLPVRQGLUDQMHPWHUHQDNDRLL]UDGLXUEDQLVWLþNRJSURMHNWDL XUEDQLVWLþNLKLNRQ]HUYDWRUVNLKXVORYD]DVDQDFLMXLUHNRQVWUXNFLMXREMHNDWDLXUHÿHQMD XVNORSXQRYHWXULVWLþNHQDPMHQH

3RGUD]XPLMHYDVHGDüHVHRELPSODQLUDQLKLQWHUYHQFLMDVDVWRMDWLXDGDSWDFLML osnovnog volumena, oblika i forme do stepena prepoznatljivosti izvornog rješenja sa poboljšanjLPDNRMDüHGRSULQMHWLGDVHRYDMIRQGNRULVWLQDVDYUHPHQQDþLQLGD RGJRYDUDGDQDãQMHPLRþHNLYDQRPVKYDWDQMXNRQIRUQRJåLYOMHQMD7DSREROMãDQMDWUHED da budu predstavljena kroz PRGHUQL]DFLMXJUDÿHYLQVNRJIRQGDXYRÿHQMHP savremenih konstrukcija, instalaFLMDXUHÿDMDRSUHPHWHUPLþNLKL]RODFLMDLVO]DWLP kroz funkcionalno osavremenjavanje objekata, ali i onih prostora koji su danas postali

34 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC standardni kao što su trijemovi, ulazi i sl. Posebnu pažnju treba pridati popravljanju, RþXYDQMXLGDOMHPXQDSUHÿLYDQMXVDPHVSROMDãQMRVWLREMHNDWDLSRPRüQLK]JUDGDGYRULãWD ali i otvorenih prostora samog sela, njegovih ulica, javnih površina itd.

Pri svemu treba izbjegavati neprihvatljive arhitektonske pristupe:

Kontrastiranje novog u odnosu na staro je postupak kojim se navodno traži kontinuitet VDVWDULPREMHNWRPNUR]VDVYLPGUXJDþLMLHVWHWVNLVLVWHPNUR]GUXJX stilsku orijentaciju, što redovno završava suprotstavljanjem novog starom.

Neprihvatljiv je i pristup nametanja liþnog estetskog ili arhitektonskog stava nezavisno od istorijskog i ambijentalnog konteksta. Ignorisanje istorijskog konteksta, iako ima sasvim drugaþiji korjen, može da vodi arhitektonskom rezultatu koji je vrlo sliþan prethodno pomenutom nametanju sopstvenog stava. Nepoznavanje prije svega kulturnih i istorijskih okolnosti kraja, neshvatanje narodnog graditeljstva, neuoþavanje izvornih konstruktivnih, funkcionalnih, materijalizacinih ili estetskih svojstava, jesete najbolja podloga da se prilikom rekonstrukcije i obnove naprave takve grešeke kojeüe trajno, ili za duže vrijeme oskrnaviti autentiþan ambijent.

7DNRÿHMHQHSULKYDWOMLYRIRUVLUDQRSRPRGDUVWYRNRMHVHVDVWRMLX]DVWXSDQMXVDPR one i jedino one arhitekture koja je trenutno u modi. Ta težnja može podjednako da GROD]LRGSURMHNWDQDWDQHVYMHVQLKYULMHGQRVWLORNDOQRJQDVOMHÿDNDRLRGLQYHVWLWRUD NRMLVXXDPELMHQWWRJQDVOMHÿDSULVWLJOLQH]DWRãWRJDSRãWXMXYHüL]GUXJLKQDMþHãüH lukrativnih razloga. Vrlo bliska pomodnoj arhitekturi je i ona koja se radi na bazi stranih materijala koji se u modi, koji su skupi i kvalitetni, koji daju u suštini pretenciozan objekat koji svojim izgledom želi da zasjeni, da potisne staro QHLPDUVWYRLGDJDQDL]YMHVWDQQDþLQSRWFLMHQL

8UEDQLVWLþNLLNRQ]HUYDWRUVNLXVORYLNRMLEXGXRGUHÿHQLXUEDQLVWLþNLPSURMHNWRP ]DVHOR=JUDGDSULPMHQMLYDüHVHVHLNRGUHNRQVWUXNFLMHREMHNDWDL]DGUXJHVHRVNH VWUXNWXUHR]QDþHQHXJUDILþNLPSULOR]LPD

35 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

5.5. USLOVI ZA IZGRADNJU NOVIH OBJEKATA

Opšti uslovi za izgradnju novih objekata

'DELVHRPRJXüLODL]JUDGQMDQRYLKREMHNDWDLXUHÿHQMHWHUHQDSULMH realizacije definisane ovim DUP-RPSRWUHEQRMHL]YUãLWLUDãþLãüDYDQMHLQLYHODFLMX terena i komunalno opremanje zemljišta, u skladu sa datim uslovima. Prilikom izgradnMHQRYLKREMHNDWDXFLOMXREH]EMHÿHQMDVWDELOQRVWLWHUHQDSRWUHEQRMHL]YUãLWL RGJRYDUDMXüHVDQLUDQMHWHUHQDDNRVH]DWRSRMDYLSRWUHEDTHKQLþNXGRNXPHQWDFLMX UDGLWLLVNOMXþLYRQDRVQRYXGHWDOMQLKJHRGHWVNLKVQLPDNDWHUHQDJHRORãNLKL hidrogeoloških pRGDWDNDNDRLUH]XOWDWDRJHRPHKDQLþNLPLVSLWLYDQMLPDWOD

Izbor fundiranja novih objekata prilagoditi zahtjevima sigurnosti, HNRQRPLþQRVWLLIXQNFLRQDOQRVWLREMHNDWD3RVHEQXSDåQMXREUDWLWLQDSURSLVLYDQMH mjera antikorozivne zaštite konstrukcije, biloGDMHULMHþRDJUHVLYQRPGMHORYDQMX atmosfere ili podzemne vode. Konstrukciju novih objekata oblikovati na savremen nacin sa krutim tavanicama, bez miješanja sistema nošenja po spratovima, sa MHGQRVWDYQLPRVQRYDPDLVDMDVQRPVHL]PLþNRPNRQFHSFLMRP

Prilikom dalje projektantske razrade, posebnu pažnju obratiti na arhitektonsko oblikovanje koje treba da predstavlja jedinstven i prepoznatljiv prostor, prožet UD]OLFLWLPQDPMHQDPDLIXQNFLMDPD/LNRYQRLREOLNRYQRUMHãHQMHJUDÿHYLQVNLK struktura mora svojim kvalitetom izrade i ukupnim izrazom da doprinosi opštoj slici i doživljaju primorskog mjesta.

U kombinaciji sa omalterisanim i bijelo obojenim površinama, predvidjeti kamen kao osnovni materijal za obradu fasada, kao i za izradu arhitektonskih detalja (okviri oko otvora, vijenci,...) i podzida. Izbjegavati terase cijelom dužinom fasade. Predvidjeti pretežno dvovodne krovove pokrivene tradicionalnim materijalima, ali i jednovodne, kao i ravne krovove, pogotovo ako se koriste dopunski izvore energije, odnosnoVRODUQDHQHUJLMXþLMLNROHNWRULWUHEDGDEXGXVNODGQRREOLNRYDQLL XNRPSRQRYDQLQDQDMPDQMHXRþOMLYLPPMHVWLPDQDREMHNWLPD

Prozore i vrata, uz osiguranje atraktivnih vizura, dimenzionisati u skladu sa klimatskim uslovima.

8]LPDMXüLXRE]LUVSHFLILþQRVWSRGUXþMDXSRJOHGXRELOQLKSDGDYLQD NLãH D LVWRWDNRLYHOLNLKYUXüLQD]DYULMHPHOMHWDWUHEDNRULVWLWLSRVWRMDQHPDWHULMDOH

2JUDGDXUEDQLVWLþNHSDUFHOHXRGQRVXQDMDYQXVDREUDüDMQLFXSRGLåHVHL]D regulacione linije. Može se podizati prema ulici kao i prema susjednim parcelama, ali QHYLãHRGPVWLPGDRJUDGQL]LGXUDÿHQNDPenom ne može biti viši od 1 m. Iznad zida pretežno koristiti ukrasno zelenilo.

.DSLMDQDXOLþQRMRJUDGLPRUDVHRWYDUDWLVXQXWUDãQMHVWUDQH QDSDUFHOX 1LMH dozvoljeno postavljanje na ogradu oštrih završetaka, bodljikave žice i sl.

3RVWRMHüHVXYRPHÿHQDJUDQLFDPDSDUFHODWUHED]DGUåDWLXQDMYHüHP PRJXüHPRELPXNDRNDUDNWHULVWLþDQHOHPHQWSHM]DåD7HUHQRNRREMHNWDSRWSRUQH zidove, terase i si. treba izvesti na nDþLQGDVHQHQDUXãDYDL]JOHGQDVHOMDWHGDVH ne promijeni prirodno oticanje vode na štetu susjednih parcela, odnosno objekata.

1DMYHüDYLVLQDSRWSRUQRJ]LGDQHPRåHELWLYHüDRGP8VOXþDMXGDMH SRWUHEQRL]JUDGLWLSRWSRUQL]LGYHüHYLVLQHWDGDisti treba izvesti u kaskadama, s PHÿXVREQLPUDVWRMDQMHP]LGRYDRGPLQPDWHUHQVYDNHNDVNDGHR]HOHQLWL

36 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

8UEDQLVWLþNDSDUFHODPRUDLPDWLQHSRVUHGQLSULVWXSQDMDYQXVDREUDüDMQLFX Pristupni put je najmanje širine 3,5 m ako se koristi kao kolski i pMHãDþNLRGQRVQR QDMPDQMHãLULQHPDNRMHXSLWDQMXVDPRSMHãDþNDVWD]D

3DUNLUDQMHYR]LODNRGQRYRSODQLUDQLKREMHNDWDUMHãDYDWLXRNYLUXXUEDQLVWLþNLK parcela na otvorenom, ili izgradnjom garaža koje treba da su min. 2 m udaljene od regulacione linije, i to – minimum jedno parking ili garažno mjesto na jednu stambenu jedinicu (poželjna su 2 pm).8VOXþDMXNDGDQHPDXVORYD]DSDUNLUDQMHQD SULSDGDMXüRMXUEDQLVWLþNRMSDUFHOLSDUNLUDQMHVHPRåHRVWYDULWLLXVNODGXVDSRVHEQLP RGOXNDPD2SãWLQHXþHãüHPXLzgradnji javnih parkirališta.

0LQLPDOQDXGDOMHQRVWREMHNWDRGJUDQLFHVXVMHGQHSDUFHOHMHPHWUDþLPH VHREH]EMHÿXMHRSWLPDODQRGQRVL]PHÿXREMHNDWDXSRJOHGXLQVRODFLMHRGQRVQR PDNRVHSDUFHODJUDQLþLVDQHL]JUDÿHQLPSRYUãLQDPD– parkingom i sl.). Izuzetno, QDQRYRSODQLUDQLPSDUFHODPDXQXWDUYHüL]JUDÿHQLKVWDPEHQLK]RQDREMHNDWPRåH biti postavljen i na manjem rastojanju od granice susjedne parcele, pod uslovom da QD]LGXSUHPDVXVMHGXQHEXGHRWYRUDSDþDNLQDVDPXJUDQLFXSDUFHOHDNRYODsnik, RGQRVQRNRULVQLNVXVMHGQHSDUFHOHWRSULKYDWLSLVPHQRPVDJODVQRãüX

Stanovanje male Stanovanje male Stanovanje gustine gustine u zelenilu srednje gustine Max. spratnost 3 etaže 3 etaže 4 etaže Max. indeks 20 % 17 % 40% zauzetosti Max. indeks do 0,6 do 0,5 1,35 L]JUDÿHQRVWL 3UHSRUXþHQH min 400 m2 min 600 m2 površine parcela Površine pod 40 % 50 % min 30 % zelenilom

=DYLVQRRGQDJLEDWHUHQDSRVWRMLPRJXüQRVWL]JUDGQMHGRGDWQRJVXWHUHQVNRJ prostora ispred i (ili) ispod dijela objekta, s tim da ukupna BRGP ovog prostora ne SUHOD]LPDNVGR]YROMHQH%5*3SUL]HPOMD8SURUDþXQRYH%5*3QH ulazi SRYUãLQDSRG]HPQLKHWDåDDOLVDPRXVOXþDMXNDGDMHXQMLPDorganizovano SDUNLUDQMHLJDUDåLUDQMHYR]LODLOLGUXJLHNRQRPVNLLSRPRüQLVDGUåDji u službi osnovne funkcije objekta (saune, teretane, ...). Prilazi objektu, otvorene terase i druge SRSORþDQHSRYUãLQHED]HQLGMHþLMDLVSRUWVNDLJUDOLãWDNURYQHWHUDVHSRGUXPVNLK HWDåD JDUDåHLVO WDNRÿHQHXOD]HXREUDþXQ%5*3

Uslovi za izgradnju stambenih objekata male gustine predpostavljaju da stan ne smije biti mjesto nužnog boravka. Iako dobrim dijelom zavisi od ekonomskih PRJXüQRVWLNRMH]DYHüLQXVWDQRYQLãWYDGDQDVQLMHVXQDMEROMHDUKLWHNWRQVNRUMHãHQMH WUHEDGDRPRJXüLDILUPDFLMXåLYRtnog stila koji daje prednost stanovanju u prirodi, WUDGLFLRQDOQLPSRURGLþQLPYULMHGQRVWLPDVDSURVWRULPDNRMLüHNRULVWLWLSRWUHEL QDGRJUDÿLYDQMD]QDQMHPLNXOWXURPNDRLSRWUHEL]DGUXåHQMHPQMLKRYLKNRULVQLND

Stambeni prostorþLMD se izgradnja prepoUXþXMHMHna prelazu iz srednjeg u viši nivo kvaliteta2QWUHEDGDMHDGDSWDELODQLQHRSWHUHüHQWUDMQLPUMHãHQMLPDVDYLãH soba, velikim dnevnim boravkom i trpezarijom, radnom sobom i bibliotekom, garderobom i više kupatila, sa garažom, trijemom i velikom terasom, ljetnjom NXKLQMRPLVDXUHÿHQLPYUWRPLYRüQMDNRP

37 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

6WDPEHQHMHGLQLFHYHüHSRYUãLQHLYLãHJNYDOLWHWDVWDQRYDQMDWUHEDGDLPDMX SUDWHüHVDGUåDMH-WHUHWDQDILWQHVVVDXQDED]HQ1DSDUFHODPDYHüHSRYUãLQH ukoliko postoji želja investitora za izgradnjom luksuznijih rezidencijalnih objekata (vile VDED]HQLPDLVO LQGHNVL]DX]HWRVWLPRJXELWLLYHüLDOLXRNYLUXSUHGYLÿHQRJ LQGHNVDL]JUDÿHQRVWLLQHQDXãWUESUHGYLÿHQLK]HOHQLKSRYUãLQD

Viši kvalitet stanovanja treba obezbjediti i kod objekata u stambenim zonama srednje gustineLDNRMHXYHüLQLVOXþDMHYDULMHþRREMHNWLPDQDSDUFHODPDQHGRYROMQH površine,ãWRMHRJUDQLþDYDMXüLIDNWRU3RVHEQRYRGLWLUDþXQD da se kod izdavanja XUEDQLVWLþNR-WHKQLþNLKXVORYDåHOMHQLNYDOLWHWREH]ELMHGLPDNDU na lokacijama na NRMLPDVHSRVWRMHüLREMHNWLORãHJNYDOLWHWD]DPMHQMXMXQRYLP Stanovanje srednje JXVWLQHRGQRVLVHXJODYQRPQDYHüL]JUDÿHQH]RQHWHVHXVORYLL]JUDGQMHPRUDMX SULODJRÿDYDWL]DWHþHQRPVWDQMX1DYHGHQLXVORYLYDåH]DL]JUDGQMX]DPMHQVNLh i novih objekata.

Na površinama za centralne djelatnosti planira se indeks zauzetosti parcela GRLQGHNVL]JUDÿHQRVti 1,5 i spratnost do 4 etaže, uz min 30 % površine parcele pod zelenilom.

Lokacija za izgradnju ili rekonstrukciju objekata može se izdati u skladu sa uslovima iz DUP-a i za GLRXUEDQLVWLþNHSDUFHOH PLQ0 m² za stanovanje male JXVWLQHRGQRVQRPLQPðXL]JUDÿHQLPVWDPEHQLP]RQDPDVUHGQMHJXVWLQH  QH]DYLVQRRGYODVQLãWYDQDGSUHRVWDOLPGLMHORPDNRRUJDQQDGOHåDQ]DVSURYRÿHQMH SODQVNRJGRNXPHQWDRFLMHQLGDVX]DWRLVSXQMHQLQHRSKRGQLWHKQLþNLLWHKQRORãNR- ekonomski uslovi.

,]X]HWQRQDSRMHGLQLPVORERGQLPSRYUãLQDPDXQXWDUYHüL]JUDÿHQLK VWDPEHQLK]RQDSUDYLODUHJXODFLMHLSDUFHODFLMHNDRLXNXSQHL]JUDÿHQRVWLPRUDMXVH priODJRÿDYDWL]DWHþHQRPVWDQMXWHMHPRJXüHGDSDUFHOHRGQRVQRORNDFLMH]D gradnju, budu površine i manje od 250 m².

3ULNOMXþLYDQMHREMHNDWDQDVDREUDüDMQHLNRPXQDOQHLQIUDVWUXNWXUQHPUHåH WHOHNRPXQLNDFLMHHOHNWURPUHåDYRGRYRGQDPUHåDLRGYRÿHQMHRWSDdnih i DWPRVIHUVNLKYRGD REDYOMDVHQDQDþLQLX]XVORYHSURSLVDQHRGVWUDQHQDGOHåQLK MDYQLKSUHGX]HüD

38 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

3.6. 86/29,=$5$&,21$/12.25,âû(1-((1(5*,-(

(QHUJHWVNDHILNDVQRVWSRNULYDL]UD]LWRãLURNRSRGUXþMHRGJUDGLWHOMVWYDL saobUDüDMDGRGLVWULEXFLMHHQHUJLMHLSLWNHYRGHRGQRVQRRGGRPDüLQVWDYDGRMDYQLK ]JUDGDLLQGXVWULMH.DNRMHWRSRGUXþMHL]UD]LWRNRPSOHNVQRL]DKWMHYQRELWQRMH ustanoviti pravilnu strategiju implementacija mjera energetske efikasnosti.

Opšte mjere podsticaja energetske efikasnosti i korištenja obnovljivih izvora HQHUJLMHREXKYDWDMXLVWUDåLYDþNHREUD]RYQHLSURPRWLYQHPMHUHNRMHLPDMXYHOLNX društvenu korist.

Jedna od osnovnih barijera implementaciji mjera energetske efikasnosti i korištenja obnovljivih izvora energije je neinformisanost, neznanje, te nedovoljno izražena svijest o potrebi zaštite sredine u kojem živimo. S obzirom da je racionalno korištenje i upravljanje energijom osnovna pretpostavka održivog razvoja, izuzetno je važno XNOMXþLWLSRGUXþMHHQHUJHWVNHHILNDVQRVWLLNRULãüHQMD obnovljivih izvora energije u REUD]RYQHSURJUDPHLVWUXþQDXVDYUãDYDQMDNDRLSRGVWLFDWLLVWUDåLYDQMDXWRP SRGUXþMX3RGL]DQMHQLYRD]QDQMDMHGDQMHRGQDMYDåQLMLKQDþLQDXNODQMDEDULMHUD implementaciji mjera energetske efikasnosti i korištenja obnovljivih izvora energije.

Veliki procenat ukupnih energetskih potreba u Crnoj Gori otpada na izgradnju VWDPEHQLKLMDYQLKREMHNDWDSDMHVWRJDYHRPD]QDþDMQRREUDWLWLSDåQMXQDRYDM VHNWRUMHUVHRYGMHQDOD]HLQDMYHüLSotencijali za uštede.

(QHUJHWVNDHILNDVQRVWXL]JUDGQMLREMHNDWDXWLþHQDVPDQMHQMHSRWURãQMHVYLKREOLND energije, ugodniji i kvalitetniji boravak u zgradi, te uz duži životni vijek zgrade doprinosi zaštiti sredine i smanjenju emisija štetnih gasova.

=DNUDMQMHJNRULVQLNDQDUDYQRQDMYHüDMHNRULVWXVPDQMHQMXUDþXQD]DJULMDQMH KODÿHQMHLHOHNWULþQXHQHUJLMX&LMHQHHQHUJLMHLHQHUJHQDWDüH]ERJJOREDOQLKL ORNDOQLKUD]ORJDXLGXüHPUD]GREOMXLGDOMHUDVWL–ãWRüHXWLFDWLQDSRUDVWWURãNRYD života i stanovanja.

=DWRMHSRWUHEQRGREURSR]QDYDWLVRSVWYHQXHQHUJHWLNXXVPLVOXWHKQLþNLK PRJXüQRVWLLWURãNRYDWHELWLXVWDQMXQMRPHXSUDYOMDWL6DYUHPHQDDUKLWHNWXUDL JUDGQMDGDQDVXNOMXþXMHPMHUHHQHUJHWVNHHILNDVQRVWLIDVDGQLKHOHPHQDWD]DWLP grijanja, ventilacije, klimatizacije i rasvjete, nadzor i upravljanje energetikom zgrade, WHUD]PDWUDPRJXüQRVWLNRULãWHQMDREQRYOMLYLKL]YRUDHQHUJLMHX]JUDGDPD

3RGUXþMHHQHUJHWVNHHILNDVQRVWLSUHSR]QDWRMHX(8NDRSRGUXþMHNRMHLPDQDMYHüL potencijal za sPDQMHQMHXNXSQHSRWURãQMHHQHUJLMHþLPHGLUHNWQRXWLþHPRQD obaveze iz Kyoto protokola i smanjenje emisije štetnih gasova. Direktiva EU 2002/91/EC o energetskim karakteristikama zgrada jasno obvezuje na štednju energije u zgradama EU, kao i državama kandidatima.

Energetska efikasnost i obnovljivi izvori energije danas, u savremenoj energetici ]DX]LPDMXVYH]QDþDMQLMHPMHVWRWHMHSRWUHED]DRUJDQL]RYDQLPGMHORYDQMHPL HGXNDFLMRPQDWRPSRGUXþMXVYHL]UDåHQLMD

1DMYHüLEURMREMHNDWDGDQDVQHPDRGJRYDUDMXüXWRSORWQX]DãWLWXNDRQLRGJRYDUDMXüL VLVWHPJULMDQMDLKODÿHQMDWHüHVHXEXGXüQRVWLUDGLSRWUHEHXãWHGHHQHUJLMHX VHNWRUXVQDMYHüLPSRWHQFLMDORPXãWHGDPRUDWLVSURYHVWLQL]HQHUJHWVNLKSUHJOHGD ]JUDGDVFLOMHPSRYHüDQMDHQHUJHWVNHHILNDVQRVWL

39 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

Energetska efikasnost i održiva gradnja danas, u savremenoj energetici zauzimaju VYH]QDþDMQLMHPMHVWRLSUHGVWDYOMDMXQDMEUåLQDMHILNDVQLMLLQDMLVSODWLYLMLQDþLQ VPDQMHQMDHPLVLMDãWHWQLKJDVRYDX]SREROMãDQMHNYDOLWHWDREMHNDWDLSRYHüDQMH standarda življenja u njima. Iskustva razvijenih zemalja u savremenoj energetskoj politici pokazuju da je racionalno korištenje i upravljanje energijom osnovna pretpostavka održivog razvoja.

3ODQLUDQMHPLL]JUDGQMRPREMHNDWDWUHEDSRVWLüLVPDQMHQMHJXELWDNDWRSORte iz zgrade SREROMãDQMHPWRSORWQHL]RODFLMHVSROMQLKHOHPHQDWDSRYHüDQMHWRSORWQHHILNDVQRVWL SUDYLOQRPRULMHQWDFLMRPREMHNDWDLNRULãüHQMHPVXQþHYHHQHUJLMHNRULãüHQMH REQRYOMLYLKL]YRUDHQHUJLMHWHSRYHüDQMHHQHUJHWVNHHILNDVQRVWLVLVWHPDJULMDQMD Energetski efikasni, objekti s dobrom izolacijom i s niskom potrošnjom energije ]QDWQRüHGRELWLQDYULMHGQRVWLQDWUåLãWXQHNUHWQLQDGRNüHREMHNWLPDVYHOLNRP potrošnjom energije vrijednost pasti. Sve to trebalo bi pokrenuti tržište u smjeru SRYHüDQMDHQergetske efikasnosti.

3.7. 86/29,=$8./$1-$1-(ý95672*273$'$

Upravljanje otpadom u okviru zaštite životne sredine podrazumijeva QDVWDQDNSULNXSOMDQMHVNODGLãWHQMHWUDQVSRUWWUHWPDQUHFLNODåXNRULãüHQMHL odlaganje sekundarnih sirovina, štetnih i opasnih materija. Upravljanje otpadom zavisi od više faktora, a prije svega od njegovih osobina i na osnovu toga može se predvidjeti rješenje minimiziranja, sakupljanja, reciklaže, transporta i odlaganja.

Riješenje problema sakupljanja, transporta i deponovanja þvrstog otpada razmatrano je u okviru integralnog riješavanja problema þvrstog otpada na nivou Republike Crne Gore, a što je definisano Strateškim master planom za upravljanje otpadom. Master plan je predložio 8 (osam) meÿuopštinskih deponija odþega 3 u Primorskom regionu, odnosno jednu u opštini Bar (za Bar i Ulcinj.)

Planirana koliþina otpada po danima koju bi trebalo transportovati i tretirati na sanitarnim deponijama iznosila bi u danu]DYULMHPHWXULVWLþNHVH]RQHi godišnje za Bar 93,88t/dan 23.574,20t/god, a za Ulcinj 89,24 t/dan 16.831,60t/god. Podaci su izvedeni na osnovu procjene broja stalnih stanovnika i povremenih korisnika - sezonskog stanovništva, a produkcija otpada za primorski region je raþunata sa 0,9 kg/po stanovniku/po danu odnosno za turiste 1,5 kg/po turistu/po danu. Mada, sa SRYHüDQMHP EURMD VWDQRYQLND L VWDQGDUGD åLYRWD SRYHüDYD VH L RWSDGNRML VH VYH YLãH VPDWUD UHVXUVRP D UDþXQD VH GD X YHüLP VYMHWVNLP JUDGRYLPD SR MHGQRP VWDQRYQLNXGDQDVGQHYQRLPDYHüLNJRWSDGD

Realizacija ovog projekta odvijaüe se kroz sljedeüe segmente:

• VPDQMLYDQMHSURL]YRGQMHþYUVWRJRWSDGD

• VHSDUDFLMDRWSDGDQDPMHVWXVDNXSOMDQMDRWSDGDNUR]SRVWHSHQRXYRÿHQMH separacije na mjestu nastanka otpada - primarno sortiranje;

• tretman organskih koPSRQHQWLRWSDGDQDNRQþHJDVHPRåHNRULVWLWLNDR ÿXEULYRLOLHQHUJHWVNLUHVXUV

• NROLþLQDRWSDGDNRMLVHRGODåHQDGHSRQLMHVYRGLVHQDPLQLPXPDQDþLQ odlaganje u skladu sa prirodom;

40 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

• VDQDFLMDVYLKSRVWRMHüLKGHSRQLMDLVPHWOLãWDLYUDüDQMHSULURGQRJL]Jleda zemljištu.

=DSRGUXþMHX]DKYDWX'83-D%UFDþYUVWRWSDGPRåHVHVYUVWDWLXRWSDGRG QDPLUQLFD L]GRPDüLQVWDYDKRWHODUHVWRUDQDSURGDYQLFD SHSHR L]GRPDüLQVWYD  VPHüH SDSLUGUYREDãWHQVNRVPHüHWHNVWLOJXPDSODVWLNDPHWDOQHNRQ]HUYH stDNORNHUDPLND YR]LOD RGEDþHQDSXWQLþNDLWHUHWQDYR]LOD RWSDGJUDÿHYLQVNRJ PDWHULMDOD GUYHQDJUDÿDFLJODFLMHYLFULMHSãXW

Tehnologiju evakuacije otpadaka iz postojeüih i planiranih objekata ostvariti preko sudova – kontejnera postavljenih u skladu sa programom javnog komunalnog preduzeüa.

Za smještaj sudova izraditi u nivou kolovoza posebne niše ograÿene zelenilom ili betonskim zidovima propisanih dimenzija.

3.8. USLOVI ZA NESMETANO KRETANJE LICA SA POSEBNIM POTREBAMA

8UEDQLVWLþNR-WHKQLþNLXVORYi (u daljem tekstu: uslovi) za planiranje prostora MDYQLKVDREUDüDMQLKLSMHãDþNLKSRYUãLQDLSULOD]DGRREMHNDWDNRMLPDVHREH]EMHÿXMH nesmetano kretanje djece, starih, hendikepiranih i invalidnih lica (u daljem tekstu: lica sa posebnim potrebama u prostoru):

a) 7URWRDULLSMHãDþNHVWD]H

7URWRDULLSMHãDþNHVWD]HSMHãDþNLSUHOD]LPMHVWD]DSDUNLUDQMHLGUXJH SRYUãLQHXRNYLUXXOLFDWUJRYDãHWDOLãWDSDUNRYDLLJUDOLãWDSRNRMLPDVHNUHüXOLFDVD SRVHEQLPSRWUHEDPDXSURVWRUXVXPHÿXVREQRSRYH]DQLLSULODJRÿHQL]DRULMHQWDFLMX LVDQDJLELPDNRMLQHPRJXELWLYHüLRG  DL]X]HWQR  

1DMYLãLSRSUHþQLQDJLEXOLþQLKWURWRDUDLSMHãDþNLKVWD]DXSUDYQRQDSUDYDF kretanja iznosi 2%.

Šetališta u okviru javnih zelenih i rekreativnih površina su dobro osvjetljena, R]QDþHQDLVDREH]EMHÿHQLPPMHVWLPD]DRGPRUVDNOXSDPDGXåSUDYDFDNUHWDQMD klupe treba da imaju sjedišta na visini od približno 45 cm i rukohvate na visini od SULEOLåQRFPL]QDGQLYRDãHWQHVWD]HSRUHGNOXSDVHREH]EHÿXMHprostor površine 110 x 140 cm za smještaj invalidskih kolica.

Radi nesmetanog kretanja lica u invalidskim kolicima širina uliþnih trotoara i pješaþkih staza iznosi najmanje 180 cm, a izuzetno 120 cm, dok širina prolaza izmeÿu nepokretnih prepreka iznosi najmanje 90 cm. Površina šetališta jeþvrsta, ravna i otporna na klizanje.

Na trgovima ili na drugim velikim pješaþkim površinama, kontrastom boja i materijala obezbjeÿuje se uoþljivost glavnih tokova i njihovih promjena u pravcu. U koridoru osnovnih pješaþkih kretanja ne postavljaju se stubovi, reklamni panoi ili druge prepreke, a postojeüe prepreke se vidno obelježavaju. Djelovi zgrada kao što su balkoni, erkeri, viseüi reklamni panoi i sl., kao i donji djelovi krošnji drveüa, koji se nalaze neposredno uz pješaþke koridore, uzdignuti su najmanje 250 cm u odnosu na površinu po kojoj se pješak kreüe.

41 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

b) Pješaþki prelazi

Mjesto pešaþkog prelaza je oznaþeno tako da se jasno razlikuje od podloge trotoara. Pješaþki prelaz je postavljen pod pravim uglom prema trotoaru.

Pješaþke prelaze opremljene svjetlosnim signalima na kojima kolovoz prelazi veüi broj slijepih osoba ili osoba sa ošteüenim vidom potrebno je opremiti i posebnom zvuþnom signalizacijom, a na mjestima gdje kolovoz prelazi veüi broj djece (obdanište, škola i sl.) pješaþke prelaze je potrebno opremiti svjetlosnom signalizacijom sa najavom i zvuþnom signalizacijom.

Prolaz kroz pješaþko ostrvo u sredini kolovoza izvodi se bez iviþnjaka, u nivou kolovoza i u širini pješaþkog prelaza, a najmanje 180 cm i dužine najmanje 150 cm, odnosno u širini pješaþkog ostrva.

=DVDYODGDYDQMHYLVLQVNHUD]OLNHL]PHÿXWURWRDUDLNRORYR]DPRJXVHNRULVWLWL ]DNRãHQLLYLþQMDFLVDãLULQRP]DNRãHQRJGLMHODRGQDMPDQMHFPLPDNVLPDOQLP nagibom zakošenog dijela od 20% (1:5).

c) Mjesta za parkiranje

Mjesta za parkiranje vozila koja koriste lica sa posebnim potrebama u prostoru predviÿaju se u blizini ulaza u stambene zgrade, objekata za javno koriãüenje i drugih objekata i oznaþavaju se znakom pristupaþnosti. Najmanja širina mjesta za parkiranje vozila sa posebnim potrebama u prostoru iznosi 350 cm.

3RGRYLPXVORYLPDSUHGYLÿDVH

- za javne garaže, javna parkirališta, kao i parkirališta uz objekte za javno NRULãüHQMHLYHüHVWDPEHQH]JUDGHQDMPDQMHPHVWDRGXNupnog broja mjesta za parkiranje;

- na parkiralištima sa manje od 20 mjesta koja se nalaze uz ambulantu, DSRWHNXSURGDYQLFXSUHKUDPEHQLKSURL]YRGDSRãWXUHVWRUDQLGMHþMLYUWLü najmanje jedno mjesto za parkiranje;

- na parkiralištima uz benzinske pumpe, restorane i motele pored magistralnih i regionalnih puteva 5% mesta od ukupnog broja mjesta za parkiranje, ali ne manje od jednog mjesta za parkiranje;

d) Stajališta javnog prevoza

Na stajalištima javnog prevoza, predviÿa se plato (peron) za pješake širine najmanje 200 cm, a na stajalištima u blizini školskih objekata širine najmanje 300 cm. Visina platoa (perona) odgovara visini prvog ulaznog stepenika vozila javnog prevoza.

Kotu prizemlja svih javnih objekata prilagoditi namjeni i u skladu s tim planirati pristup licima sa posebnim potrebama. Potrebno je omoguciti pristup lica sa posebnim potrebama u sve objekte i djelove objekata koji svojom funkcijom podrazumjevaju javni pristup. Kroz objekte i djelove objekata u kojima je omogucen rad licima sa posebnim potrebama neophodno je obezbjediti nesmetano kretanje NROLFDSULVWXSXRGJRYDUDMXüHGLPHQ]LRQLUDQHOLIWRYHLVDQLWDUQHSURVWRULMH

42 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

3.9. 86/29,,0-(5(=$â7,7(2'(/(0(17$51,+,'58*,+9(û,+ NEPOGODA

Uslovi i mjere zaštite od elementarnih i drugih veüih nepogoda utvrÿeni su GUP-om Bara i u cjelosti su primjenjive za podruþje Brca. U cilju zaštite od elementarnih nepogoda postupiti u skladu sa Zakonom o zaštiti od elementarnih nepogoda (SI. list RCG br. 57/1992) i Pravilnikom o mjerama zaštite od elementarnih nepogoda (SI. list RCG br. 8/1993).

Pored mjera zaštite koje su postignute samim urbanistiþkim rešenjem ovim uslovima se nalažu obaveze prilikom izrade tehniþke dokumentacije kako bi se ostvarile sve potrebne preventivne mjere zaštite od katastrofa i razaranja. Radi zaštite od elementarnih i drugih veüih nepogoda, zbog konstatovanih nepovoljnosti inženjersko-geoloških, hidroloških i seizmiþkih uslova tla, sva rješenja za buduüu izgradnju i ureÿenje prostora moraju se zasnivati na nalazima i preporukama elaborata “Inženjersko-geološka istraživanja sa seizmiþkom mikrorejonizacijom terena za GUP Bara“.

Neophodno jeWDNRÿHsprovesti naknadna geotehniþka istaživanja u pogledu hidroloških svojstvava tla i utvrditi druge relevantne elemenata za temeljenje objekata, postavljanje saobraüajnica i objekata komunalne infrastrukture.

Zbog visokog stepena seizmiþke opasnosti sve proraþune seizmiþke stabilnosti izgradnje zasnivati na posebno izraÿenim podacima mikroseizmiþke rejonizacije, a objekte do opšteg interesa, sraþunati na 1 stepen seizmiþke skale veüi od opšte seizmiþnosti kompleksa.

Radi smanjenja opasnosti od poremeüaja postojeüe ravnoteže stanja stabilnosti tla, kao i aktiviranja potencijalnih klizišta, terene ocjenjene kao nestabilne i uslovno stabilne ne treba koristiti za izgradnju objekata bez prethodnih sanacionih zahvata.

Za komunalne instalacije, naroþito vodovod i elektromrežu, potrebno je obezbjediti snabdjevanje iz najmanje dva izvora. Komunalna infrastruktura je planirana tako da su svi vodovi dostupni i prije rušenja objekata oþemu treba voditi raþuna pri rekonstrukcijama ili postavljanju novih u kasnijem periodu. Pri planiranju saobraüajne mreže ili objekata koji u veüoj meri zahtjevaju intervencije u tlu (dubina veüa od 2,0 metra), potrebno je izvesti odgovarajuüe sanacione radove, a posebno treba obratiti pažnju da se predvide mjere za biološko konsolidovanje tla ozelenjavanjem.

Urbanistiþko rješenje dispozicijama novih objekata i saobraüajnica i uredjenjem slobodnih površina obezbjeÿuje efikasnu intervenciju svih komunalnih vozila, oþemu treba posebno voditi raþuna pri izradi tenniþke dokumentacije.

Svi drugi elementi u vezi zaštite materijalnih dobara i stanovnika treba da budu u skladu sa važeüim propisima o zaštiti od elementarnih nepogoda i požara tako da je za svaku gradnju potrebno pribaviti uslove i saglasnost od nadležnog organa u opštini odnosno državi na tehniþku dokumentaciju i izvedeni objekat.

Seizmiþki hazard

U izrazito seizmiþki aktivan prostor Crne Gore, svakako treba apostrofirati dio Primorskog regiona koji obuhvata i seizmogenu zonu Bara (Sutomora). Zbirno, u cijeloj Crnoj Gori, ljudi i njihova imovina, kao i sva društvena dobra, stalno su izloženi

43 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC dejstvu manjih i srednje jakih zemljotresa, a povremeno i dejstvu razornih zemljotresa velike magnitude. Stoga, kod definisanja oþekivane povredljivosti i prihvatljivog seizmiþkog rizika, nužno je analizirati uticaj oþekivanog seizmiþkog hazarda na povredljivost objekata, odreÿene urbane sadržaje i infrastrukturne sisteme.

Intenzitet seizmiþkog hazarda za priobalni pojas Crne Gore je 9o MCS (s ubrzanjem za povratni period od 100 god. od 0.20-0.28, a za povratni period od 200 god. od 0.32-0.40).

Priobalni pojas, kao turistiþki i urbano najrazvijeniji dio teritorije opštine Bar i kao važan saobraüajni centar, ima visoku vrijednost prirodnog seizmiþkog hazarda. Najopasnije su zone u aluvijalnoj ravni Barskog polja i klizišta izmeÿu Ratca i Sutomora i prema Velikom Pijesku. Konflikti izmeÿu koncentracije gradnje i seizmiþkog hazarda u primorskom pojasu posebno su izraženi u Sutomoru i ostaüe u buduüe ukoliko se ne bude u dovoljnoj mjeri kontrolisala dalja izgradnja.

ýinjenica je da distribucija oþekivanog seizmiþkog hazarda i distribucija stanovništva na podruþju Republike, u velikoj mjeri uslovljavaju nivo oþekivanih šteta. Rezultati istraživanja pokazuju da je nivo oþekivanog seizmiþkog hazarda u Primorskom regionu znatno veüi u odnosu na Sjeverni region, a u isto vrijeme atraktivnost Primorskog regiona može usloviti koncentraciju stanovništva i materijalnih dobara na dosta uskom podruþju. Samim tim, nivo oþekivanog seizmiþkog rizika može biti višestruko poveüan ako se ne obezbijede neophodni uslovi i pravci za redukciju istog.

U vezi sa ovim, može se reüi da su koncentracije i gustina dva kljuþna razvojna elementa i fenomena koja se definišu na svakom nivou urbanistiþkog planiranja, predstavljajuüi bitne faktore njihove ekonomske implikacije. U podruþju podložnim zemljotresima ova dva aspekta razvoja, po pravilu direktno uslovljavaju, kako veliþinu same katastrofe, tako i njene dalje posljedice.

Pri tome treba reüi da se na nivou generalnih urbanistiþkih planova ima šira i realnija moguünost, ali i veüa odgovornost za ostvarenu interpretaciju zoniranja hazarda, kako u svrhu definisanja namjene zemljišta, tako i za funkcionalno zoniranje naselja.To zoniranje, posebno za urbana naselja, fiksira specifiþne funkcije za svaku oblast (kao što je školstvo, trgovina, industrija, zdravstvo, rekreacija, itd.), i to u okvirima izvršenog seizmiþkog mikrorejoniranja. Pored predviÿenih i propisanih funkcija za svaku oblast zoniranja površina prema namjeni, treba takoÿe da definiše intenzitet koriãüenja prema svakom izvoÿenom elementu funkcije urbanog zemljišta (dozvoljena gustina, odnos izgraÿenog dijela prema ukupnoj površini podruþja, fiksiranja minimalnog iznosa otvorenih površina u okviru svake lokacije, dozvoljena visina zgrada i vrste konstrukcija otpornih na zemljotres, vrste materijala i dr.).

Sasvim posebna situacija u zaštiti od posljedica zemljotresa nastaje u odnosu na kulturno-istorijske spomenike, kao i stara kulturno-istorijska gradska jezgra i stare ambijentalne cjeline, gdje se trebaju primenjivati specifiþni kriterijumi i mjere ojaþanja objekata kojiüe prije svega zadovoljiti estetske i sigurnosne zahtjeve i poboljšati funkcionalne moguünosti, a time poveüati stepen sigurnosti starih jezgara u cjelini.

Seizmiþki rizici

Buduüi prostorni razvoj i izgradnja biüe prilagoÿeni uslovima seizmiþkog rizika. Uspostaviüe se i ojaþati sistem za upravljanje seizmiþkim rizikom; ovaj sistem obuhvata identifikaciju elemenata seizmiþkog rizika, istraživanje i utvrÿivanje

44 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC osjetljivosti ovih elemenata, kontrolu seizmiþkog urbanog planiranja, projekata i izgradnje, uspostavljanje sistema za sveobuhvatnu spremnost na djelovanje u sluþaju zemljotresa, kao i podizanje društvene svijesti po pitanju seizmiþkog rizika.

Osnovne oblasti integralnog pristupa smanjenju seizmiþkih rizika su:

• Definisanje seizmološkog rizika i njegovog prihvatljivog nivoa.

• $VHL]PLþNRSURMHNWRYDQMHLL]JUDGQMD]JUDGDLLQIUDVWUXNWXUQLKVLVWHPD

• Prostorno –XUEDQLVWLþNRSODQLUDQMHXVHL]PLþkim uslovima

• 8EODåDYDQMHVHL]PLþNRJUL]LNDNUR]]DNRQRGDYQDLLQVWLWXFLRQDOQR- RUJDQL]DFLRQDSULODJRÿDYDQMD

• PriprHPOMHQRVW]D]HPOMRWUHVHXãLUHPLVDYUHPHQRPVPLVOXWHULMHþL

• Upotreba integrisanog informacionog sistema sa bazom podataka o SURVWRUXLUD]YLMHQLPSRGUXþMLPD SRSXW*,6-a).

6PMHUQLFH]DDVHL]PLþNRSURMHNWRYDQMH

3ROD]HüLRGRVRELQDVHL]PLþQRVWLSRGUXþMDSUHGORåHQLKXUEDQLVWLþNLKUMHãHQMD RGUHGDEDSRVWRMHüLKSURSLVDGDWHVXSUHSRUXNH]DDUKLWHNWRQVNRSURMHNWRYDQMHNRMH treba primijeniti kao dio neophodnih mjera zaštite od posledica zemljotresa, a u sklopu ukupnih mjera treba da doprinesu što cjelovitijoj zaštiti prostora.

3UHSRUXNH]DSODQLUDQMHLSURMHNWRYDQMHDVHL]PLþNLKREMHNDWDSUHGVWDYOMDMX GDOMXUD]UDGXSUHSRUXND]DXUEDQLVWLþNRSODQLUDQMHLSURMHNWRYDQMHLQMLKRYX NRQNUHWL]DFLMXSRYH]XMXüLVHVDQMLPDXSURFHVXSURMHNWRYDQMD

- zaštita ljudsNLKåLYRWDNDRPLQLPDOQLVWHSHQVLJXUQRVWLNRGDVHL]PLþNRJ projektovanja,

- ]DãWLWDRGGMHOLPLþQRJLOLNRPSOHWQRJUXãHQMDNRQVWUXNFLMD]DYUORMDND VHL]PLþNDGHMVWYDLPLQLPDOQDRãWHüHQMD]DVODELMDLXPMHUHQRMDND VHL]PLþNDGHMVWYD

Iskustvo sa zemljotresima u svijetu pokazuje da objekti koji posjeduju GRYROMQXþYUVWRüXåLODYRVWLNUXWRVWLPDMXGREURSRQDãDQMHLYHOLNXRWSRUQRVWQD ]HPOMRWUHVH3RUHGWRJDREMHNWLVDMHGQRVWDYQLPLSURVWLPJDEDULWRPLVLPHWULþQLP rasporedom krutosti i masa u osnovi, pokazuju isto tako, dobro ponašanje kod VHL]PLþNRJGHMVWYD2GSRVHEQRJ]QDþDMDMHLUDYQRPMHUQDGLVWULEXFLMDNUXWRVWLL mase konstrukcije objekta po visini. Nagla promjena osnove objekta po visini dovodi GRQHXMHGQDþHQHSURPMHQHNUXWRVWLLWHåLQHãWRRELþQRSURX]URNXMHWHãNDRãWHüHQMDL rušenja elemenata konstrukcije.

,]ERUPDWHULMDODNYDOLWHWPDWHULMDODNDRLQDþLQL]YRÿHQMDREMHNWDRGELWQRJVX ]QDþDMD]DVLJXUQRVWLSRQDãDQMHREMHNWDL]ORåHQLKVHL]PLþNRPGHMVWYX$UPLUDQR- EHWRQVNHLþHOLþQHNRQVWUXNFLMHGREURSURMHNWRYDQHUDVSRODåXGRYROMQRPþYUãWRüRP åLODYRãüXLNUXWRãüXWDNRGDL]DMDþH]HPOMRWUHVHRYHNRQVWUXNFLMHSRVMHGXMXYLVRNX VHL]PLþNXRWSRUQRVW1DSURWLY]LGDQHNRQVWUXNFLMHL]YHGHQHRGRELþQH]LGDULMH NDPHQDLOLWHþQLKEORNRYDQHSRVMHGXMXåLODYRVWLRE]LURPQDQMLKRYXWHåLQXSULOLþQRMH WHãNRGDVHNRQVWUXLãXNDRDVHL]PLþNHNRQVWUXNFLMH

45 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

2GSRVHEQRJ]QDþDMD]DVWDELOQRVWNRQVWUXNFLMDMHNYDOLWHWUHDOL]DFLMHL L]YRÿHQMDXRSãWH3RVWRMHPQRJLVOXþDMHYLUXãHQMDNRQVWUXNFLMDNDRUH]XOWDW neNYDOLWHWQRJL]YRÿHQMDJUDÿHYLQVNLKUDGRYD

Kod projektovanja konstrukcija temelja prednost imaju one konstrukcije koje VSUHþDYDMXNOL]DQMHXNRQWDNWXVDWORPLSRMDYXQHUDYQRPMHUQLKVOLMHJDQMD

3URUDþXQDVHL]PLþNLKNRQVWUXNFLMDYUãLVHXVDJODVQRVWLVD propisima za JUDÿHQMHXVHL]PLþNLPSRGUXþMLPD2GUHÿXMXVHHNYLYDOHQWQHKRUL]RQWDOQH SURUDþXQVNHVHL]PLþNHVLOHVDNRMLPDVHSURUDþXQDYDMXLGLPHQ]LRQLUDMXHOHPHQWL NRQVWUXNFLMH8VOXþDMHYLPDNDGDMHSRWUHEQDEROMHGHILQLVDQDVLJXUQRVWNRQVWUXNFLMH objeNWDYUãLVHGLUHNWQDGLQDPLþNDDQDOL]DNRQVWUXNFLMH]DVWYDUQDVHL]PLþNDGHMVWYD .RGRYRJSURUDþXQDRSWLPL]LUDVHNUXWRVWþYUVWRüDLåLODYRVWNRQVWUXNFLMHþLPHVH PRåHGHILQLVDWLNULWHULMXPVLJXUQRVWLX]DYLVQRVWLRGXVORYDIXQGLUDQMDVHL]PLþQRVWL terena i karakteristika upotrijebljenog materijala i tipa konstrukcije.

1DRVQRYXRSãWLKSULQFLSDSURMHNWRYDQMDDVHL]PLþNLKNRQVWUXNFLMDSUHSRUXþXMH VHVOHGHüH - QDSUHGPHWQRPSRGUXþMXPRJXüDMHJUDGQMDREMHNDWDUD]OLþLWHVSUDWQRVWL uz primjenu svih standardQLKJUDÿHYLQVNLKPDWHULMDOD]DNRQVWUXNFLMHL oblikovanje objekata;

- PRJXELWL]DVWXSOMHQLQDMUD]OLþLWLMLNRQVWUXNWLYQLVLVWHPL

- NRG]LGQLKNRQVWUXNFLMDSUHSRUXþXMHVHSULPMHQD]LGDULMHRMDþDQHVD horizontalnim serklažima i armLUDQH]LGDULMHUD]OLþLWRJWLSa;

- pored ramovskih armirano-betonskih konstrukcija može biti primijenjena L]JUDGQMDREMHNWDUDPRYVNLKNRQVWUXNWLYQLKVLVWHPDRMDþDQLKVDDUPLUDQR- betonskim dijafragmama (jezgrima), kao i konstrukcija sa armirano- betonskim platnima;

- kod primjene prefabrikovanih armirano-EHWRQVNLKNRQVWUXNFLMDSUHSRUXþXMH VHSULPMHQDPRQROLWQLKYH]DL]PHÿXHOHPHQDWDNRQVWUXNFLMH

- SUHSRUXþXMHVHSULPMHQDGRYROMQRNUXWLKPHGMXVSUDWQLKNRQVWUXNFLMDXRED RUWRJRQDOQDSUDYFDNRMHWUHEDGDREH]ELMHGHGLVWULEXFLMXVHL]PLþNLKVLOD u elementima konstrukcije prema njihovim deformacionim karakteristikama;

- PRJXüDMHSULPMHQDQDMUD]OLFLWLMLKPDWHULMDODLHOHPHQDWD]DLVSXQX 3UHGQRVWLPDMXODNHSUHIDEULNRYDQHLVSXQHNRMHELWQRQHXWLþXQD ponašanje osnovnog konstruktivnog sistema. Ukoliko se primjenjuje kruta LPDVLYQDLVSXQD RSHNDLOLEORNRYLQDMUD]OLþLWLMHJWLSD WUHEDX]HWLXRE]LU uticaj ispune na osnovni konstruktivni sistem.

3URMHNWRYDQMHWHPHOMDNRQVWUXNFLMHREMHNWD]DGHMVWYRRVQRYQLKRSWHUHüHQMD WUHED]DVQRYDWLQDVOHGHüLPQDþHOLPD

- temelje konstrukcije treba projektovati tako da se za dejstvo osnovnog RSWHUHüHQMDL]EMHJQXGLIHUHQFLMDOQDVOLMHJDQMD

- temelje objekta treba izvoditi na dobrom tlu;

46 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

- temeljenja djelova konstrukcije ne izvode se na tlu, koje se po karakteristikamDUD]OLNXMH]QDþDMQRRGWODQDNRPHMHL]YUãHQRWHPHOMHQMH RVWDORJGLMHODNRQVWUXNFLMH$NRWRQLMHPRJXüHREMHNDWWUHEDUD]GYRMLWLQD konstruktivne jedinice prema uslovima tla.

- SULPMHQXGYDLOLYLãHQDþLQDWHPHOMHQMDQDLVWRPREMHNWXL]EMHJDYDWLRVLP aNRVHVYDNLQDþLQWHPHOMHQMDSULPMHQMXMHSRMHGLQDþQRSRNRQVWUXNWLYQLP jedinicama.

- RSWHUHüHQMHNRMHVHSUHQRVLSUHNRWHPHOMQHNRQVWUXNFLMHQDWORPRUDGD EXGHKRPRJHQRUDVSRUHÿHQRSRFLMHORMNRQVWUXNWLYQRMSRYUãLQL

- treba obezbijediti dovoljnu krutost temeljne konstrukcije, a posebno na spojevima temeljnih greda sa stubovima konstrukcije.

- SULMHSRþHWNDSURMHNWRYDQMDQHRSKRGQRMHXUDGLWLJHRPHKDQLþNRLVSLWLYDQMH tla.

3.10. USLOVI OD INTERESA ZA ODBRANU

GUP –om su utvrÿeni ciljevi razvoja prostora u pogledu obrane, organizacija prostora, strukture obrane i zaštite te primjena i sprovoÿenje plana sa aspekta obrane. Svi ovi ciljevi i mjer mogu se primijeniti i za podruþje obuhvaüeno ovim DUP- om. Podrazumijeva se da, pored obezbjeÿenja i sprovoÿenja razvojne strategije za racionalno koriãüenje prostora i oþuvanja životne sredine uz primjenu koncepta održivog razvoja, treba obezbijediti i potrebne mjere odbrane na tom prostoru. Pošto pojedini prostori, objekti i infrastruktura u prostoru DUP-a i kontaktne zone predstavljaju znaþajne ciljeve u ratnim uslovima, nameüe se potreba preduzimanja znaþajnih mjera za ureÿenje prostora za potrebe odbrane ukljuþujuüi i funkcionalno zaleÿe.

Ciljevi razvoja i organizacija prostora u pogledu odbrane

Ciljevi prostornog razYRMDSRGUXþMD'83-a Brca u cjelini su konvergentni sa ciljevima razvoja tog prostora u pogledu odbrane. =QDþDMDQVWHSHQNRQYHUJHQWQRVWL ciljeva postignut je, kada se radi o ravnomernom razvoju VLVWHPDQDVHOMDLWXULVWLþNHSULYUHGHRUD]YRMXVDREUDüDMQHLGUXJHWHKQLþNH infrastrukture, kao i o valorizaciji položaja toga prostora u odnosu na glavne VDREUDüDMQHSUDYFHXSULREDOQRPUHJLRQX&UQH*RUHSULþHPXMHQXåQRREH]ELMHGLWLL RVWYDUHQMHSRVHEQLKFLOMHYDXSRJOHGXRGEUDQHXNRMHVSDGDMXQDURþLWR

- obezEMHÿHQMHSRYROMQHYH]HSRGXåQLKSUDYDFDSXWQHPUHåHVDSRSUHþQLP putnim pravcima, i povezanosti kopnenih sa morskim putevima, u cilju VWYDUDQMDPRJXüQRVWL]DPDQHYDUVQDJDPDLWHKQLþNLPVUHGVWYLPDX sklopu sistema odbrane;

- RGJRYDUDMXüRPRUJDQL]DFLMRPREMHNDWDVDREUDüDMQHPUHåHLREMHNDWD WHKQLþNHLQIUDVWUXNWXUHREH]ELMHGLWLPRJXüQRVWL]DRUJDQL]DFLMXQDVHOMDX kvalitetne oslonce borbenih dejstava u sistemu odbrane;

- RGJRYDUDMXüLPSURVWRUQR-urbanim mjerama obezbijediti prostorne uslove za organizovanje sistema zaštite i zbrinjavanja stanovništva.

47 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

2VQRYQLNRQFHSWRUJDQL]DFLMHSURVWRUDLNRQFHSWVDREUDüDMQHPUHåHXFMHOLQL VXSUHGYLÿHQLXVNODGXVDRSãWLPXVORYLPDXSRJOHGXRGEUDQHL]DãWLWHRGUDWQLK razaranja. Ravnomjeran razvoj gradskih i drugih naselja, u]RJUDQLþDYDQMHYLVRNH NRQFHQWUDFLMHVWDQRYQLãWYDDNWLYQRVWLLIL]LþNLKVWUXNWXUDXVNODGXMHVDSRWUHEDPD RGEUDQH3ULWRPHSRVHEDQ]QDþDM]DVPDQMHQMHSRVOMHGLFDYLVRNHXJURåHQRVWLRG GHMVWYDERUEHQLKVUHGVWDYDXUDWQLPXVORYLPDSUHGVWDYOMDYRÿHQMHUDþXQDRVWHSHQX L]JUDÿHQRVWLLNRHILFLMHQWXNRULãüHQMD]HPOMLãWDX]RJUDQLþDYDQMHVSUDWQRVWL]JUDGD kao i obezbjeÿenje slobodnog prostora oko objekata sigurnog od ruševina i požara, i obezbjeÿenje saobraüajnica od moguüih ruševina.

35,0-(1$,635292Ĉ(1-E PLANA SA ASPEKTA ODBRANE

'83%UFDXVNODÿHQMHVDSRWUHEDPDRGEUDQH1MLPHVXSUHGYLÿHQD RGJRYDUDMXüDSURVWRUQDUMHãHQMDXSRJOHGXRGEUDQHL]DãWLWHRGUDWQLKUD]DUDQMDNRMD se baziraju na opštim uslovima u pogledu mjera zaštite od interesa za odbranu zemlje, i na posebnim zahtjevima o potrebama odbrane dobijenim od nadležnih organa.

48 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

6. $1$/,7,ý.,32'$&, – ]DX]HWRVWLL]JUDÿHQRVWSURVWRUD i stanovništvo

UKUPNA POVRŠINA ZAHVATA 1.777.408,88 m2

POVRSINE ZA STANOVANJE - stambena izgradnja male gustine 363.666,70 m2 ( 488 parceleSURVMHþQHSRYUãLQH 745 m2) 20,46 % - stambena izgradnja male gustine u zelenilu 202.191,22 m2 ( 239 parcela SURVMHþQHSRYUãLQH 846 m2) 10,46 % - stambeno izgradnja srednje gustine 427.183,36 m2 (1.267 parcela SURVMHþQHSRYUãLQH 337 m2) 24,03 % Ukupno 994.588,04 m2 55,96 %

POVRSINE ZA CENTRALNE DJELATNOSTI -WXUL]DPWUJRYDþNi i poslovni sadržaji, servisi, administracija, kultura, stanovanje (max 30 %) 58.787,66 m2 (56 parcela SURVMHþQHpovršine 1.050 m2) 3,31 %

POVRŠINE ZA GROBLJE I SAKRALNE OBJEKTE 5.163,25 m2 ( 3 parcele) 0,29 %

KULTURNO ISTORIJSKE CJELINE: 17.591,75 m2 ( 3 parcele) 0,99 %

POVRŠINE ZA SPORT I REKREACIJU 11.573,64 m2 ( 2 parcele) 0,65 %

P295â,1(32'6$2%5$û$-1,&$0$ - kROVNHVDREUDüDMQLFH 117.601,74 m2 - kolsko-SMHãDþNHVDREUDüDMQLce: 72.313,62 m2 - planirana parkirališta (br. Mjesta 460) 5.876,75 m2 - trotoari: 17.193,48 m2 Ukupno: 212.985,59 m2 11,98 % P295â,1(=$3(-=$ä1285(Ĉ(1-( (151 parcela) - linearno zelenilo - parkovsko zelenilo (skver) - zaštitne šume - zaštitni pojasevi Ukupno: 458.864,84 m2 25,82 % -RNXüQLFHSDUNRYVNRL]DãWLüHQR]HOHQLOR XRNYLUXXUEDQLVWLþNLKSDUFHOD 393.127,07 m2 Sve ukupno 851.991,91 m2 47,93 %

POVRŠINE VODOTOKOVA 12.392,13 m2 0,70 % 3295â,1(=$+,'527(+1,ý.$, ELEKTROENERGETSKA POSTROJENJA 7.008,74 m2 0,39 %

49 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

ZAUZETOST PLANIRANIH PARCELA

POVRSINE ZA STANOVANJE Stambena izgradnja male gustine 72.733,34 m² Stambena izgradnja male gustine u zelenilu 34.635,49 m² Stambena izgradnja srednje gustine 170.873,34 m² Ukupno 278.242,17 m²

POVRSINE ZA CENTRALNE DJELATNOSTI 23.515,06 m²

UKUP. PLANIRANA POVRŠ. POD OBJEKTIMA 301.757,23 m²

Indeks zauzetosti parcela 28,65 % Indeks ukupne zauzetosti prostora 16,97 %

BRGP 32672-(û,+OBJEKATA U zahvatu plana postoji oko 2.200 objekataQHUDþXQDMXüLSRPRüQHREMHNWH þLMDMHXNXSQDSUHGSRVWDYOMHQDSRYUãLQDRNR700.000 m²

PLANIRANA BRGP OBJEKATA

POVRSINE ZA STANOVANJE Stambena izgradnja male gustine 218.200,02 m² Stambena izgradnja male gustine u zelenilu 101.869,08 m² Stambena izgradnja srednje gustine 576.697,54 m² Ukupno 896.766,64 m²

POVRSINE ZA CENTRALNE DJELATNOSTI 88.141,49 m²

UKUPNO 984.908,13 m²

,QGHNVL]JUDÿHQRVWLSDUFHOD 0,93 ,QGHNVXNXSQHL]JUDÿHQRVWLSURVWRUD 0,55

KORISNICI PROSTORA

Staln. i povr. Turisti Ukupno stanovnici Stambena izgradnja male 2.180 2185 4.365 gustine Stambena izgradnja male gust. u 810 1.330 2.140 zelenilu Stambena izgradnja srednje 5.765 5.770 11.535 gustine Površine za centralne djelatnosti 265 1.805 2.070 Ukupno 9.020 11.090 20.110

50 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

6$2%5$û$-1$,1)5$6758.785$

32672-(û(67$1-(

Zona zahvata koja obuhvata površinu sa visinskom razlikom od oko 135m. 8ORJXSULPDUQHVDREUDüDMQLFHLPD-DGUDQVNDPDJLVWUDODNRMDSUROD]LNUR]FHQWUDOQL dio zone zahvata. sa jednostranim trotoarom promjenljive širine. Širina kolovoza Jadranske magistrale “M-M” je 2×3.50m, s tim da postepeno prelazi u širinu 3x3.50m.

6HNXQGDUQXPUHåXVDREUDüDMQLFDVDGRPLQDQWQRPXORJRPSULVWXSD ORNDFLMDPDþLQHNROVNRSMHãDþNHXOLFHNRMHVXSODQHUVNLLWHKQLþNLQHVUHÿHQH6YH NROVNRSMHãDþNHXOLFHVXL]YHGHQHVDQHNYalitetnim betonskim ili asfaltnim kolovozom, nejednake širine, sa nedefinisanim geometrijskim elementima i QLYHODFLRQRVDVYLPQHXVNODÿHQHâLULQDRYLKVDREUDüDMQLFDNUHüHVHXUDVSRQXRG 3,00-5,00m, sa usponima koji na pojedinim deonicama znatno prelaze dozvoljene vrijednosti.

Povezanost Jadranske magistrale i sekundarne mreže je veoma loša. 3RVWRMHüD³PUHåD´VHNXQGDUQLKVDREUDüDMQLFDUD]YLMDODVHQHSODQVNLVDLGHMRPGDVH obezbjedi samo najkraüLSULOD]GRSDUFHOHRGQRVQRREMHNWD6YHNROVNRSMHãDþNH ulLFHLPDMXGLUHNWDQL]OD]QDPDJLVWUDOXQDPDORPPHÿXVREQRPUDVWRMDQMXL QLYHODFLRQROQHNYDOLWHWDQXVNODÿHQXOD]DNQDPDJLVWUDOX

U posmatranoj zoni gotovo da nema organizovaniih parking površina. 3DUNLUDQMHVHREDYOMDLOLXRNYLUXYODVQLþNLKSDUFHODLOLna ulici.

8]RQLL]QDGPDJLVWUDOHSMHãDþNDNUHWDQMDVHYUãHSRNRORYR]XNROVNR SMHãDþNLKVDREUDüDMQLFDDX]PDJLVWUDOXPMHVWLPLþQRL]JUDÿHQLPWURWRDULPD -DYQLJUDGVNLLSULJUDGVNLSUHYR]SXWQLNDQDSRGUXþMXVXWRPRUVNHRSãWLQHVHRGYLMD uglavnom Jadranskom magistralom na lokalnim i medjugradskim linijama.

PLANIRANO STANJE

Elementi situacionog plana

Koordinate tjemena i ostali elementi situacionog plana dati su tabelarno.

(OHPHQWLVLWXDFLRQRJSODQDVDVWRMDüHVHRGSUDYDFDLNUXåQLKNULYLQD

U svim krivinama radijusa manjih od Rh = 25.00m proširenje kolovoza SRWUHEQRMHSRVHEQRREOLNRYDWLNRULãüHQMHPNULYHWUDJRYDRGQRVQR]DPMHQMXMXüH WURFHQWULþQHNULYLQHNDNRELVHREH]EMHGLODSURKRGQRVWYR]LODSULNUHWDQMXYR]LODNUR] te krivine, uz minimalno zauzimanje prostora. U ostalim krivinama radijusa od 25.00m do 200.00m proširenja kolovoza treba izvesti u skladu sa propisima, prilikom izrade glavnih projekata.

3ULOLNRPL]JUDGQMHVDREUDüDMQLFDSRWUHEQRMHRGJRYDUDMXüRPSURMHNWQRP dokumentacijom definisatLMDYQXUDVYMHWXLKRUL]RQWDOQXLYHUWLNDOQXVDREUDüDMQX VLJQDOL]DFLMX7DNRÿHMHQHRSKRGQRGHILQLVDWLVYHSRWUHEQHXOLþQHLQVWDODFLMHLL]YHVWL LKSULMHL]YRÿHQMDUDGRYDQDL]JUDGQMLVDREUDüDMQLFD

51 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

a) BJELILA

U ovom dijelu Sutomora ispod magistrale “M-M”RNRVQLFXVDREUDüDMQRJ VLVWHPDSUHGVWDYOMDVDREUDüDMQLFD³(-E”, koja presjeca magistralu “M-M” u dijelu JGMHMHSODQLUDQDãLULQD[P=DKYDOMXMXüLSULURGQRPRNUXåHQMXLQHUD]YLMHQRM VDREUDüDMQRMPUHåLPRJXVHLXEXGXüHVDþXYDWLDPELMHQWDOQHYULMHGQRVWi ovog prostora.

Paralelno sa magistralom “M-M” pruža se ulica “Z-Z”, dok ulica “E-E” u ovom dijelu ima raskrsnice sa ulicama “F-F”, “1-1”, “3-3” i “5-5”. U ovoj zoni plana na PMHVWLPDJGMHMHWRELORPRJXüHSURMHNWRYDQLVXWURWRDULLSDUNLQJPMHVWD8JOavnom VX]DGUåDQHSRVWRMHüHVDREUDüDMQLFHNRMLPDVXSREROMãDQLHOHPHQWLVLWXDFLRQRJL nivelacionog plana.

b) GORNJA ZONA NASELJA SUTOMORE

Cio prostor koji pripada ovoj zoni se u poslednjih nekoliko desetina godina KDRWLþQRUD]YLMDREH]SUHSR]QDWOMLYRJXUEDnog obrasca koji karakteriše mediteranska QDVHOMD6WDPEHQLLGUXJLREMHNWLVXJUDÿHQLQDYODVQLþNLP– katastarskim parcelama NRMHQHPDMXQLNDNYLKXUEDQLVWLþNLKNULWHULMXPD8WDNYLPXVORYLPDQDVHOMHMHRVWDOR SUDNWLþQREH]VDREUDüDMQHPUHåHNRMDELRPRJXüLODNRPIRUQRNRULãüHQMHDXWRPRELOD za prilaz objektima i drugim prostorima.

Ovakva izgradnja ima dalekosežne posledice na nove planske intervencije u VDREUDüDMQRMLQIUDVWUXNWXULMHUELSODQLUDQMHQRYHPUHåHVDRGJRYDUDMXüLPWHKQLþNLP karakteristikama zQDþLORUXãHQMDSRPRüQLKREMHNDWDRJUDGQLK]LGRYDGYRULãWDSDL VDPLKVWDPEHQLKREMHNDWD2þLJOHGQRMHGDVHXRYRMID]LUD]YRMDRSãWLQH%DURYDNYL ]DKYDWLQHPRJXRSUDYGDWL6WRJDMHRYLPSODQVNLPGRNXPHQWRPSUHGYLÿHQRGDVH zadrže u potpunosti sve posWRMHüHVDREUDüDMQLFH

1DM]QDþDMQLMHVDREUDüDMQLFHJRUQMH]RQHQDVHOMD6XWRPRUHVXXOLFH³$-A”, “B- B”, “C-C”, “D-D”, “G-G”,”H-H”, “K-K” i “L-/´=DRYHXOLFHVXXUDÿHQLX]GXåQLSURILOL

Naknadno su u gornjim zonama planirani novi urbanistiþki sadržaji, pa je to neminovno prouzrokovalo planiranje novih saobraüajnica koje prožimaju sjeverni dio zahvata plana. 3ODQHUMHQDVWRMDRGDPDNVLPDOQRLVNRULVWLSRVWRMHüHVDREUDüDMQLFH SULIRUPLUDQMXVDREUDüDMQHPUHåH

c) JADRANSKA MAGISTRALA

,]UD]LWRYHOLNHERþQHVPHWQMHWMSUHYLãHSULNOMXþDNDVDVSRUHGQLKNROVNR SMHãDþNLKVDREUDüDMQLFDNRMLVXVHQHNRQWUROLVDQRUD]YLMDOLQDYHRPDPDORP UDVWRMDQMXQD-DGUDQVNXPDJLVWUDOXRQHPRJXüDYDMXQHVPHWDQRRGYLMDQMH VDREUDüDMD,]WRJUD]ORJDSODQLUDQDMHPRJXüQRVWGDVH-DGUDnska magistrala u ]RQL]DKYDWDSURãLULWDNRGDVHXSRSUHþQRPSURILOXVDVWRMLRGVDREUDüDMQHWUDNH RGSRPLMHGQHVDREUDüDMQHWUDNHRGWDNRÿHPNRMDELVHNRULVWLOD]DOLMHYD VNUHWDQMDDVYHXFLOMXQHVPHWDQRJLEH]EMHGQLMHJRGYLMDQMDVDREUDüDMDQDURþLWRX YULMHPHWXULVWLþNHVH]RQH0LQLPDOQRELELORSRWUHEQRGDVHWUHüDVDREUDüDMQDWUDND planira bar u zonama raskrsnica.

1DSODQXUHJXODFLMHSUHGYLÿHQDVXDXWREXVNDVWDMDOLãWD-*33-a, za oba smjera.

52 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

Elementi nivelacionog plana

Elementi nivHODFLRQRJSODQDGDWLVXQDSRVHEQRPJUDILþNRPSULORJXJGMHVX SULND]DQLQDJLELQLYHOHWHSODQLUDQLKVDREUDüDMQLFDLNRWHQLYHOHWHXSUHVMHFLPD RVRYLQDVDREUDüDMQLFDLRVWDOLPNDUDNWHULVWLþQLPPMHVWLPD

Zaobljenja preloma nivelete potrebno je izvesti vertikalnim krivinama, prema propisima.

5H]XOWXMXüLQDJLENRORYR]DPRUDREH]EMHGLWLHILNDVQRSRYUãLQVNR RGYRGQMDYDQMH3UHOD]VDMHGQRJQDGUXJLSRSUHþQLQDJLERVWYDUXMHVHYLWRSHUHQMHP NRORYR]DRNRRVRYLQH8VOXþDMXRWHåDQRJYLWRSHUHQMDPRJXüHMHNRORYR]XUDditi sa ÄNRQWUD³QDJLERPDOLXVNODGXVDSURSLVLPD]DSURMHNWRYDQMHJUDGVNLKVDREUDüDMQLFD 1DJLELQLYHOHWHRYLKVDREUDüDMQLFDQDSRMHGLQLPGLRQLFDPD]QDWQRSUHOD]L GR]YROMHQHYULMHGQRVWL]ERJXVORYDWHUHQDLORNDFLMDSRVWRMHüLKREMHNDWD

Nagib nivelete bi se mogao smanjiti samo ako bi se smanjili radijusi horizontalnih krivina i produžila trasa. To bi sa druge strane prouzrokovalo nepovoljne uslove za lociranje stambenih objekata i smanjenje površina kolektivnih i individualnih zona. Stoga je planer sDREUDüDMDWHåLRGDWUDVLUDVDREUDüDMQLFXWDNRGD EXGXXPMHUHQRSUHNRUDþHQLGRSXãWHQLQDJLELQLYHOHWHGDELSRVWLJDRRVWDOHFLOMHYH RYRJSODQDYH]DQR]DYHOLþLQHSRYUãLQDLQGLYLGXDOQLKLNROHNWLYQLK]RQD

1DVHNXQGDUQRMVDREUDüDMQRMPUHåLQDJLELQLYHOHWHVX]QDWQRYHüLRG dozvoljenog.

3RSUHþQLQDJLELVDREUDüDMQLFDNUHüXVHXJUDQLFDPDRGLS – 4.00%. Nagibi trotoara iznose ip = 2.00% i usmjereni su ka kolovozu. Niveleta projektovanih i UHNRQVWUXLVDQLKVDREUDüDMQLFDMHSULODJRÿHQDWHUHQXDOLVHQDSojedinim lokacijama, javlja potreba za izgradnjom potpornih zidova.

Sve kosine usjeka i nasipa potrebno je ozeleniti autohtonim zelenilom.

=ERJYHOLNHL]JUDÿHQRVWLXSRVPDWUDQRM]RQLLQHSODQVNLUD]YLMHQHPUHåH VDREUDüDMQLFDQLMHELORSURVWRUD]DYHüHintervencije ni u situacionom ni u QLYHODFLRQRPSODQX3RVWRMHüHVDREUDüDMQLFHVXGMHOLPLþQRNRULJRYDQHDVYHXFLOMX REH]EMHÿLYDQMHNRQVWDQWQHãLULQHSRSUHþQRJSURILODXVLWXDFLRQRPLNRQWLQXDOQH nivelete, u nivelacionom smislu.

67$&,21$51,6$2%5$û$-

Planirani stepen motorizacije uslovljava potrebe za parking površinama. 3RWUHEDQEURMSDUNLQJPMHVWDVHRGUHÿXMHSRYDåHüLPNULWHULMXPLPDL]*83-a. 1DSODQXUHJXODFLMHSULND]DQLVXSODQLUDQLSDUNLQ]LSUHPDSURVWRUQLPPRJXüQRVWLPD u zahvatu DUP-a.

Parkiranje vozila na svim parcelama koje imaju kolski prilaz obavlja se na VDPRMSDUFHOLXNROLNRMHWRIL]LþNLPRJXüHLDNRQHSRVWRMLYHOLNDGHQLYHODFLMDL]PHÿX VDREUDüDMQLFHLSDUFHOH=QDþLQDVYLPSDUFHODPDLQGLYLGXDOQLKVWDPEHQLKREMHNDWD potrebno je obezbjediti minimum jedno parkirno mjesto ili garažu.

Na mjestima gdje je to bilo izvodljivo planirana je izgradnja parkirališta, a RVWDOHSRWUHEH]DSDUNLUDQMHPYUãLüHVHXRNYLUXYODVQLþNLKSDUFHOD1DVYLP novoprojektovanim parkiralištima usvojen je sistem upravnog parkiranja, sa

53 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC dimenzijama mjesta od 2,50×5,00m.

Ovim DUP-RPMHSUHGYLÿHQRGDVYDNLQRYLREMHNDWNRMLVHJUDGLWUHEDGD zadovolji svoje potrebe za parkiranjem vozila na parceli na kojoj se objekat gradi po normativima iz GUP-a, tj. 1.1 PM po stanu. Normativi daju potreban broj parkirnih PMHVWD]DRGUHÿHQLVWHSHQLQGLYLGXDOQHPRWRUL]DFLMHVDJOHGDYDMXüLSULWRPHL PRJXüQRVWLSURVWRUD

2GUHÿLYDQMHSRWUHEQRJEURMDSDUNLQJPMHVWDVHRGUHÿXMHQRUPDWLYQRP PHWRGRPX]LPDMXüLXRE]LUSRGDWNHL]*83-a. Naime, potrebno je obezbjediti 1-1.2 parking mjesta po stambenoj jedinici i 1 parking mjesto na 50m2 uslužnih djelatnosti.

2VWDOHSRWUHEH]DSDUNLUDQMHPYUãLüHVHQDXUEDQLVWLþNLPSDUFHODPD SRãWXMXüLQDYHGHQHQRUPDWLYHL]*83-a.

Ukoliko se pokaže potreba za dopunskim kapacitetima za parkiranjem vozila LVWHWUHEDUMHãDYDWLSRG]HPQLPJDUDåDPDXRNYLUXXUEDQLVWLþNLKSDUFHOD

3ULOLNRPSODQLUDQMDQRYHPUHåHVDREUDüDMQLFDYRÿHQRMHUDþXQDGDVH QRYRSURMHNWRYDQHVDREUDüDMQLFHXNORSHXSODQRYHYLãHJUHGD3URVWRrnog Plana Bara LXSRVWRMHüHVDREUDüDMQLFHNRMHQLVXX]DKYDWX

3ULOLNRPJHRPHWULMVNRJREOLNRYDQMDVDREUDüDMQLFDPDNVLPDOQRMHXYDåDYDQD SRVWRMHüDSDUFHODFLMDDXVNODÿLYDQMHYH]HL]PHÿXPDJLVWUDOHLVHNXQGDUQHPUHåH vršeno je u onoj mjeri u kojoj je toELORPRJXüH

1DJUDILþNRPSULORJX3ODQUHJXODFLMHGDWHVXNRRUGLQDWHVYLKWMHPHQDL elementi krivina, a na prilogu Plan nivelacije orjentacione kote nivelete i NDUDNWHULVWLþQLSRSUHþQLSURILOLVYLKVDREUDüDMQLFDREUDÿLYDQLKXSODQX

Kolovoznu konstrukcLMX]DVYHVDREUDüDMQLFHVUDþXQDWLQDRVQRYXUDQJD VDREUDüDMQLFHRGQRVQRSUHWSRVWDYOMHQRJVDREUDüDMQRJRSWHUHüHQMD]DSHULRGRG JRGLQDVWUXNWXULYR]LODNRMHüHVHSRQMRMNUHWDWLLJHRPHKDQLþNRJHODERUDWD1D PDJLVWUDOLLSULVWXSQLPVDREUDüDMQLFDPDXVvojena je fleksibilna kolovozna konstrukcija od asfalt betona, a na svim kolskoSMHãDþNLPVDREUDüDMQLFDPDEHWRQVNL NRORYR]=DRLYLþHQMHNRORYR]DNRULVWLWLEHWRQVNHLYLþQMDNH

1DGMHORYLPDVDREUDüDMQLFDVDYHOLNLPX]GXåQLPQDJLERPSODQLUDWLL]JUDGQMX habDMXüHJVORMDRGRGDJUHJDWDHUXSWLYQLKVYRMVWDYDNDNRELVHL]EMHJORNOL]DQMHL proklizavanje pneumatika vozila u nepovoljnim vremenskim uslovima. 3ULOLNRPL]UDGHJODYQLKSURMHNDWDVDREUDüDMQLFDPRJXüDVXPDQMDRGVWXSDQMDRG SODQLUDQLKVDREUDüDMQLFDX'83-XXVPLVOXXVNODGMLYDQMDWUDVHVDSRVWRMHüLP stanjem i pristupima objektima.

3-(â$ý.,6$2%5$û$-, KRETANJE INVALIDNIH LICA

6DREUDüDMQLFHX]DKYDWXSODQDVXSODQLUDQHVDMHGQRVWUDQLPLOLGYRVPMHUQLP WURWRDURPãLULQHGDWHXSRSUHþQLPSURILOLPD3RPHQXWLWURWRDULRPRJXüDYDMXRGYLMDQMH QDMYHüHJEURMDSMHãDþNLKNRPXQLNDFLMD

=ERJYHOLNHGHQLYHODFLMHWHUHQDREUDÿLYDQD]RQDMHYHRPDQHXVORYQD]D VDPRVWDOQRNUHWDQMHLQYDOLGQLKOLFD1DPMHVWLPDJGMHMHWRPRJXüHSRWUHEQRMH SULODJRGLWLSMHãDþNHVWD]HWURWRDUHi sve pristupe objektima javnih sadržaja njihovim potrebama. U tom smislu neophodno je obratiti pažnju na definisanje posebnih rampi na trotoarima i prilazima javnim objektima. Minimalna širina rampe mora biti 0.90m,

54 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

QHUDþXQDMXüLNRVHVWUDQHDSUHSRþXMHse širina od 1,20m. Sve rampe izvoditi sa max nagibom od 1:12.

7DNRÿHXRNYLUXREMHNDWDMDYQRJVDGUåDMDSRWUHEQRMHREH]EMHGLWLLRGUHÿHQ broj parkirnih mjesta za osobe sa invaliditetom. Najmanja širina ovog parking mjesta iznosi 3,60m.

ŠIRINA DUŽINA 6$2%5$û$-1,&$ KOLOVOZA TROTOAR [m] [m] 35,0$51(6$2%5$û$-1,&( u fazi 2×3.50=7.00 jednostran “M” planiranja 3x3.50=10.50 š=1.50m 2x2.75=5.50 jednostran “A” 473.24 2x3.00=6.00 š=1.50m jednostran “B” 1 463.01 2x2.50=5.00 š=1.00m jednostran “C” 1 628.76 2x3.00=6.00 š=1.50m jednostran “D” 712.92 2x3.00=6.00 š=1.50m jednostran “G” 1 122.27 2x2.75=5.50 š=1.00m 2x2.75=5.50 jednostran “E” 650.17 2x2.50=5.00 š=1.50m jednostran “H” 688.99 2x2.75=5.50 š=1.50m jednostran “K” 594.96 2x2.50=5.00 š=1.00m jednostran “L” 419.11 2x2.50=5.00 š=1.00m SEKUNDARNE 6$2%5$û$-1,&( jednostran “F” 549.90 2x2.75=5.50 š=1.50m jednostran “I” 371.15 2x2.50=5.00 š=1.50m “N” 738,55 2x2.50=5.00 nema 2x2.75=5.50 “O” 366.83 nema 2x2.25=4.50 jednostran “P” 308.17 2x2.75=5.50 š=1.50m “R” 212.62 2x2.50=5.00 nema jednostran “S” 203.19 2×2.50=5.00 š=1.50m “T” 194.48 2x2.50=5.00 nema “Q” 238.08 2×3.00=6.00 nema “U“ 195.79 2x2.50=5.00 nema “V” 129.83 2x2.50=5.00 nema “W” 90.07 2x2.50=5.00 nema jednostran “Z” 155.55 2x2.75=5.50 š=1.50m

55 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

jednostran “X” 28.42 2x2.75=5.50 š=1.50m “Y“ 27.18 2x2.75=5.50 nema “1” 76.61 2x2.50=5.00 nema “2” 105.84 2x2.50=5.00 nema jednostran “3” 192.15 2x2.75=5.50 š=1.50m jednostran “4” 77.47 2x2.75=5.50 š=1.50m “5” 67.24 2x2.25=4.50 nema “6” 44.92 2×3.00=6.00 nema “6a” 85.36 2x2.50=5.00 nema “7” 154.04 2x2.50=5.00 nema “8” 146.37 2x2.50=5.00 nema jednostran “9” 242.21 2x2.50=5.00 š=1.50m “1A” 183.08 2x2.50=5.00 nema “2A” 45.29 2×3.00=6.00 nema “3A“ 88.05 2x2.50=5.00 nema “4A“ 235.08 2x2.50=5.00 nema “5A” 58.67 2x1.50=3.00 nema jednostran “6A” 154.97 2x2.75=5.50 š=1.00m “7A” 78.17 2x2.25=4.50 nema “8A” 336.38 2x2.50=5.00 nema “9A” 106.51 2x2.50=5.00 nema jednostran “1B” 371.64 2x2.75=5.50 š=1.50m “2B” 57.90 2x2.75=5.50 nema “3B” 331.93 2x2.75=5.50 nema jednostran “4B” 324.99 2x2.50=5.00 š=1.00m

jednostran “5B” 169.90 2x2.50=5.00 š=1.00m “6B” 69.03 2x2.50=5.00 nema “7B” 126.84 2x2.50=5.00 nema jednostran “8B” 122.55 2x2.50=5.00 š=1.00m “9B” 108.21 2x2.50=5.00 nema “1C” 221.61 2x2.50=5.00 nema jednostran “2C“ 293.93 2x2.75=5.50 š=1.50m

WDEHOD3ULND]RVQRYQLKNDUDNWHULVWLNDVDREUDüDMQLFD

56 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC POVRŠIN ŠIRINA POVRŠINA A ,9,ÿ1-$ DUŽINA TROTOAR 6$2%5$ý$-1,&$ KOLOVOZA KOLOVOZA TROTOAR CI [m] A [m] JS/OS [m] [m2] [m2] [m] M (proširivanje magistrale 534.00 3.50 1x1.50 1.50 1,869.00 801.00 1,068.00 za cca 3.50m) 921.56 5.50 1x1.50 1.50 5,068.58 1,382.34 1,843.12 “A” 551.68 6.00 1x1.50 1.50 3,310.08 827.52 1,103.36 “B” 1,463.01 5.00 1x1.00 1.50 7,315.05 2,194.52 2,926.02 “C” 1,628.76 6.00 1x1.50 1.50 9,772.56 2,443.14 3,257.52 “D” 712.92 6.00 1x1.50 1.50 4,277.52 1,069.38 1,425.84 “G” 1,122.27 5.50 1x1.00 1.00 6,172.49 1,122.27 2,244.54 103.35 5.00 1x1.50 1.50 516.75 155.03 206.70 “E” 546.82 5.50 1x1.50 1.50 3,007.51 820.23 1,093.64 “H” 688.99 5.50 1x1.50 1.50 3,789.45 1,033.49 1,377.98 “K” 594.96 5.00 1x1.00 1.00 2,974.80 594.96 1,189.92 “L” 419.11 5.00 1x1.00 1.00 2,095.55 419.11 838.22 “F” 549.90 5.50 1x1.50 1.50 3,024.45 824.85 1,099.80 “I” 371.15 5.00 1x1.50 1.50 1,855.75 556.73 742.30 “N” 738.55 5.00 - - 3,692.75 - 1,477.10 192.71 4.50 - - 867.20 - 385.42 “O” 174.12 5.50 - - 957.66 - 348.24 “P” 308.17 5.50 1x1.50 1.50 1,694.94 462.26 616.34 “R” 212.62 5.00 - - 1,063.10 - 425.24 “S” 203.19 5.00 1x1.50 1.50 1,015.95 304.79 406.38 “T” 194.48 5.00 - - 972.40 - 388.96 “Q” 238.08 6.00 - - 1,428.48 - 476.16 “U“ 195.79 5.00 - - 978.95 - 391.58 “V” 129.83 5.00 - - 649.15 - 259.66 “W” 90.07 5.00 - - 450.35 - 180.14 “Z” 155.55 5.50 1x1.50 1.50 855.53 233.33 311.10 “X” 28.42 5.50 1x1.50 1.50 156.31 42.63 56.84 “Y“ 27.18 5.50 - - 149.49 - 54.36 “1” 76.61 5.00 - - 383.05 - 153.22 “2” 105.84 5.00 - - 529.20 - 211.68 “3” 192.15 5.50 1x1.50 1.50 1,056.83 288.23 384.30 “4” 77.47 5.50 1x1.50 1.50 426.09 116.21 154.94 “5” 67.24 4.50 - - 302.58 - 134.48 “6” 44.92 6.00 - - 269.52 - 89.84 “6a” 85.36 5.00 - - 426.80 - 170.72 “7” 154.04 5.00 - - 770.20 - 308.08 “8” 146.37 5.00 - - 731.85 - 292.74 “9” 242.21 5.00 1x1.50 1.50 1,211.05 363.32 484.42 “1A” 183.08 5.00 - - 915.40 - 366.16 “2A” 45.29 6.00 - - 271.74 - 90.58 “3A“ 88.05 5.00 - - 440.25 - 176.10

57 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

“4A“ 235.08 5.00 - - 1,175.40 - 470.16 “5A” 58.67 3.00 - - 176.01 - 117.34 “6A” 154.97 5.50 1x1.00 1.00 852.34 154.97 309.94 “7A” 78.17 4.50 - - 351.77 - 156.34 “8A” 336.38 5.00 - - 1,681.90 - 672.76 “9A” 106.51 5.00 - - 532.55 - 213.02 “1B” 371.64 5.50 1x1.50 1.50 2,044.02 557.46 743.28 “2B” 57.90 5.50 - - 318.45 - 115.80 “3B” 331.93 5.50 - - 1,825.62 - 663.86 “4B” 324.99 5.00 1x1.00 1.00 1,624.95 324.99 649.98 “5B” 169.90 5.00 1x1.00 1.00 849.50 169.90 339.80 “6B” 69.03 5.00 - - 345.15 - 138.06 “7B” 126.84 5.00 - - 634.20 - 253.68 “8B” 122.55 5.00 1x1.00 1.00 612.75 122.55 245.10 “9B” 108.21 5.00 - - 541.05 - 216.42 “1C” 221.61 5.00 - - 1,108.05 - 443.22 “2C“ 293.93 5.50 1x1.50 1.50 1,616.62 440.90 587.86

UKUPNO: 94,006.64 17,826.06 35,548.36

-(',1,ÿ1$ UKUPNO: .2/,ÿ,1$ CIJENA € € AB-11 (m2) 94,006.64 10.37 974,848.80 1,123,379.2 BNS 22 (m2) 94,006.64 11.95 9 TAMPON (m3) 28,201.99 20.00 564,039.81 ,9,ÿ1-$&, 35,548.36 18.18 646,269.18 (m') TROTOAR 17,826.06 15.00 267,390.83 (m2) 3,575,927.9 UKUPNO: 1

Obzirom da je planerska procjena da gore navedeni radovi na izradi gornjeg sloja iznose 60% od ukupne vrijednosti radova, to je ukupna vrijednost radova:

3,575,927.1 X 100 = 5,959,880. € 60

58 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

8. ELEKTROENERGETSKA INFRASTRUKTURA

1. UVOD 3UHGPHW RYH SODQVNH GRNXPHQWDFLMH 3ODQ  MH RGUHÿLYDQMH SRWUHED ]D HOHNWULþQRP HQHUJLMRPSRGUXþMDREXKYDüHQRJ]DKYDWRP'HWDOMQRJXUEDQLVWLþNRJSODQDÄ%MHOLOD– Rutke - Gorelac”. %LODQVSRYUãLQDLRVQRYQLXUEDQLVWLþNLSRND]DWHOMLSUHGPHWQRJSRGUXþMDUHOHYDQWQL]D SURUDþXQH X RNYLUX RYRJ SRJODYOMD VX GDWL X 7DEHOL  'HWDOMDQ SULND] DQDOLWLþNLK podataka je dat u poglavlju 6.)

Ukupna površina zahvata (m2) 1.777.408,88 Površine za stanovanje (m2) 994.588,04 Stambena izgradnja male gustine (m2) 363.666,70 Stambena izgradnja male gustine u zelenilu (m2) 202.191,22 Stambena izgradnja srednje gustine (m2) 427.234,56 Površine za centralne djelatnosti* (m2) 58.787,66 Površine za groblje i sakralne objekte (m2) 5.163,25 Kulturno-istorijske cjeline (m2) 17.591,75 Površine za sport i rekreaciju (m2) 11.573,64 PovršinHSRGVDREUDüDMQLFDPD P2) 212.985,59 3RYUãLQH]DSHM]DåQRXUHÿHQMH P2) 458.864,84 Površine vodotokova (m2) 12.392,13 Indeks zauzetosti parcela (%) 28,65 Planirana BRGP površina objekata (m2) 984.908,13 Stambena izgradnja male gustine (m2) 218.200,02 Stambena izgradnja male gustine u zelenilu (m2) 101.869,08 Stambena izgradnja srednje gustine (m2) 576.697,54 Površine za centralne djelatnosti* (m2) 88.141,49 ,QGHNVL]JUDÿHQRVWLSDUFHOD 0.93 Ukupan broj korisnika prostora 20.110 Zona stambene izgradnje male gustine 4.365 Zona stambene izgradnje male gustine u zelenilu 2.140 Zona stambene izgradnje srednje gustine 11.535 Površine za centralne djelatnosti 2.070 Tabela 1. Napomena: * - stanovanje do 30% u okviru ukupne BRGP

2. POSTOJ(û( 67$1-(  ,=*5$Ĉ(1267 , 67$1-( 32672-(û,+ KAPACITETA) 3UHGPHWQR SRGUXþMH NRMH VH QDOD]L X RNYLUX JUDQLFD ]DKYDWD 3ODQD SULSDGD NRQ]XPQRPSRGUXþMX('%DU

59 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

1DSRMQDWDþNDSRWURãDþNRJSRGUXþMD('%DUMHWUDIRVWDQLFD76N9Ä%DU´X NRMRM VX XJUDÿHQa dva transformatora snage po 40 MVA. TS 110/35 kV „Bar” je povezana DV-ima 110 kV na TS 400/110 kV „Podgorica 2” i TS 110/35 kV „Budva”. U tabeli 2. i tabeli 3. su dati objekti primarne elektroenergetske infrastrukture ED Bar odnosno distributivne mreže ED Bar (u tabeli 2. su date trafostanice 35/10 kV na SRGUXþMX (' %DU D X WDEHOL  QDG]HPQL L SRG]HPQL YRGRYL  N9 NRMLPD VH SRYH]XMXWUDIRVWDQLFHL]WDEHOHRGQRVQRYUãLLVSRPRüSUHPDVXVMHGQLP(' 

s n a g a MVA jednovremen TS 35/10 kV RRSWHUHüHQMH projektovano izve d e n o (MVA) To p o lica 2 x8 8 +8 1 5 5DGH.RQþDU 2 x8 8 +8 1 0 L u ka Ba r 2 x8 8 +8 3 .5 Su to m o re 2 x8 4 +8 8 ĈXUPDQL 2 x8 4 1 ý D Q M 2 x8 1 ,6 +4 3 .5 Sta ri Ba r 2 x8 4 +4 5 Veliki pijesak 2 x8 4 +2 ,5 3 .5 Virp a za r 2 x8 4 +4 5 Tabela 2. Trafostanice 35/10 kV (ED Bar)

vodovi 35 kV opteret. l godina od - do karakteristike ( A ) ( km ) izgradnje TS 110/35 Bar - Topolica 4x(XHP 1x150) 350 1.4 1979 76%DU5DGH.RQþDU 4x(XHP 1x150) 350 1.4 1984 7RSROLFD5DGH.RQþDU 4x(XHP 1x150) 350 1.3 1984 Topolica - Luka 2x(IPZO 13 3x120) 524 1.4 1978 TS 110/35 Bar - Sutomore AlFe 3x95/15 290 9.978 1978 6XWRPRUHĈXUPDQL AlFe 3x95/15 290 2.32 1978 ĈXUPDQLýDQM AlFe 3x95/15 290 4.6 1978 ýDQM%XOMDULFD AlFe 3x95/15 290 6.523 1978 TS 110/35 Bar - Stari Bar AlFe 3x150/25 i 3x95/15 290 3.953 1984 Stari Bar - Veliki pijesak AlFe 3x95/15 290 7.038 1984 Veliki pijesak - TS 110/35 Ulcinj AlFe 3x95/15 290 Virpazar - Buljarica Cu 3x50 230 1955 0+(3RGJRU%UþHOL Cu 3x50 230 1955

Tabela 3. Vodovi 35kV

Na prostoru zahvata Plana postoje elektroenergetski objekti naponskih nivoa 35 kV, 10 kV i 0.4 kV. U granicama zahvata Plana nema elektroenergetskih objekata 110 kV. 6DLVWRþQHRGQRVQRVMHYHURLVWRþQHVWUDQH]DKYDWD3ODQDDOLQDUDVWRMDQMXYHüHPRG potrebnih zaštitnih koridora, je trasa dalekovoda DV 110 kV, koji povezuje TS 110/35 kV „Bar” i TS 110/35 kV „Budva”.

60 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

2.1. Naponski nivo 35 kV U granicama zahvata Plana postoje elektroenergetski objekti naponskog nivoa 35 N9LWRQDG]HPQLYRGRYLN9þLMHVXSROD]QHLNUDMQMHWDþNHRGQRVQRNDUDNWHULVWLNH LRGJRYDUDMXüHGXåLQHGDWHXWDEHOL

Nadzemni vodovi 35 kV RG SRþHWDNGLRQLFH - tip zaštitno dužina br. u pogonu do (kraj dionice) provodnika uže (m) željeznih od stubova TS 110/35 kV „Bar” - AlFe Fe 1x35 9978 54 1983. TS 35/10 kV „Sutomore” 3x95/15 TS 35/10 kV „Sutomore” AlFe Fe 1x35 7937 38 1984. -76N9ÄýDQM´ 3x95/15 Tabela 4. Obzirom da su od interesa za izradu Plana, navode se i ostali objekti naponskog nivoa 35 kV, koji se nalaze u kontaktnim zonama odnosno van granica zahvata Plana: - Trafostanica 35/10 kV „Sutomore” TS 35/10 kV „Sutomore”, koja je u pogonu od 1988.g., se nalazi u kontaktnoj zoni, ali ujedno predstavlja i naSRMQX WDþNX NRQ]XPQRJ SRGUXþMD NRMH MH REXKYDüHQR granicama zahvata Plana. Snage transformatora u TS 35/10 kV „Sutomore” (koja je projektovana za snagu 2x8 MVA) su 8+4 MVA, uz napomenu da je vršno RSWHUHüHQMHRYHWUDIRVWDQLFHFFD09$ Kao što je i navedeQRXWDEHOL76N9Ä6XWRPRUH´MHSULNOMXþHQDGYRVWUXNLP nadzemnim vodom 35 kV, izvedenim AlFe 3x95/15 mm2SURYRGQLFLPDQDþHOLþQR- UHãHWNDVWLPVWXERYLPDþLMLNRULGRUSUROD]LLNUR]]RQXREXKYDüHQXJUDQLFDPD3ODQD Na Slici 1. (Prostorni prikaz elektroenergetskih objekata u zoni Plana) je dat prostorni prikaz elektroenergetskih objekata naponskog nivoa 35 kV (odnosno dispozicija nadzemnih vodova 35kV), kao i elektroenergetskih objekata naponskog nivoa 10kV ]DSUHGPHWQRSRGUXþMH

61 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

LEGENDA: granice prostora LSL nadzemni vodovi 110 kV nadzemni vodovi 35 kV podzemni vodovi 10 kV Slika 1. Prostorni prikaz elektroenergetskih objekata u zoni Plana

2.2. Naponski nivo 10 kV 8JUDQLFDPD]DKYDWD3ODQDVXL]JUDÿHQHWUDIRVWDQLFHN9GDWHX7DEHOL

tip i naziv trafostanice godina projektovana SRWURãDþL– SRWURãDþL– pogona snaga / GRPDüLQVWYDostala potrošnja izvedeno (približno) (približno) =76N9Ä3REUÿH´ 1972. 630/630 kVA 523 13 MBTS 10/0.4 kV „Rutke” 1980. 630/400 kVA 247 8 MBTS 10/0.4 kV „Sozina” 1984. 630/400 kVA 428 MBTS 10/0.4kV Ä0DURYLüL-Stavac” 2001. 400/250 kVA 158 MBTS 10/0.4 kV „Kotorska vrata” 2007. 630/630 kVA 511 6 MBTS 10/0.4 kV „Bjelila” 1983. 400/400 kVA 212 12 MBTS 10/0.4 kV „Rutke 2” 2008. 630/630 kVA 384 Tabela 5.

62 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

3RVWRMHüLNRQ]XPXQXWDUSUHGPHWQRJSRGUXþMDVHGMHOLPLþQRQDSDMDLVDWUDIRVWDQLFD iz kontaktnih zona, datih u Tabeli 6.

tip i naziv trafostanice godina projektovana SRWURãDþL– SRWURãDþL– pogona snaga / GRPDüLQVWYDostala potrošnja izvedeno (približno) (približno) MBTS 10/0.4 kV „Partizanski put” 2009. 2x630/400 347 17 ZTS 10/0.4kV „Priboj” 1980. 630/630 kVA 368 12 Tabela 6. U tabeli 7. su dati podzemni vodovi (10 kV kablovski vodovi) koji napajaju odnosno povezuju trafostanice, navedene u tabelama 5. i 6..

RG SRþHWDNGLRQLFH - do (kraj dionice) godina dužina (m) tip provodnika pogona

KV 10 kV „Sutomore” –³3REUÿH´ 1978. 600 PP 41 3x95 KV 10 kV „Sutomore”–“Prepumpna stanica” 1985. 420 XHP 81-A 3x150 KV 10 kV „Priboj”–“Kotorska vrata”-“Bjelila” 1979. 1350 PP 41 3x95 KV 10 kV „Partizanski put” – “Sozina” 1983. 419 XHP 81-A 3x150 KV 10 kV „Priboj”–³0DURYLüL´ 2001. 810 PP 81 3x95 KV 10 kV ³3REUÿH´– “Rutke” 1980. 380 PP 81 3x95 KV 10 kV “Rutke” – “Rutke 2” 2008. 360 3xXHE 49-A 1x150 KV 10 kV “Prepumpna stanica” – “Rutke” 1980. 360 3xXHP 1x50 Tabela 7. -HGQRSROQD ãHPD 61 PUHåH X ]RQL XQXWDU JUDQLFD ]DKYDWD 3ODQD L GMHOLPLþQR L X kontaktnim zonama je data na slici 2.

Slika 2. Jednopolna šema SN mreže u zoni Plana

63 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

2.3. Naponski nivo 0.4 kV ShoGQRSRGDFLPDUHOHYDQWQLP]DL]UDGX3ODQDGRELMHQLPRGRYODãüHQLKVOXåEL(' %DU SRVWRMHüD QLVNRQDSRQVND PUHåD MH UDGLMDOQD QDG]HPQD L]YHGHQD SUHWHåQR AlFe provodnicima i na drvenim stubovima. 0HÿXWLPLPDMXüLXYLGXDNWLYQRVWLL]JUDGQMHPUHåH]DQDSDMDQMHQRYLKSRWURãDþDNDR i aktivnosti rekonstrukcije mreža, koje podrazumijevaju postavljanje betonskih VWXERYDVDVDPRQRVLYLPNDEORYVNLPVQRSRPXVWUXNWXULL]JUDÿHQLKPUHåDYLãHQLMH dominantan udio mreža sa AlFe provodnicima i drvenim stubovima. Odnosno, shodno navedenom, u predmetnoj zoni postepeno preovladavaju mreže sa samonosivim kablovskim snopom na betonskim stubovima. 3ULNOMXþDN REMHNDWD MH XJODYQRP L]YHGHQ NDR SRG]HPQL SRVUHGVWYRP NDEORYVNLK SULNOMXþQLK NXWLMD .3.  X] ULMHWNR SULVXVWYR L QDG]HPQLK SULNOMXþDND 3RMHGLQL VWDULML REMHNWLSRVMHGXMXQDG]HPQHSULNOMXþNHQDPUHåXGRNVHQRYLMLREMHNWL XSRVOHGQMLK GYDGHVHWDN JRGLQD  SULNOMXþXMX SRVUHGVWYRP NDEORYVNLK SULNOMXþQLK NXWLMD RGQRVQR SRVMHGXMX SRG]HPQH SULNOMXþNH X] XVORY QDGOHåQH (' %DU da mjerenje utrošaka HOHNWULþQH HQHUJLMH EXGH QD JUDQLFL XUEDQLVWLþNH SDUFHOH 8 WRNX VX L DNWLYQRVWL L]PMHãWDQMD PMHUHQMD SRVWRMHüLK SRWURãDþD L] XQXWUDãQMRVWL REMHNDWD QD JUDQLFH XUEDQLVWLþNLK SDUFHOD RGQRVQR QD SULNOMXþQR-mjerne ormare koji se montiraju na stubovima niskonaponske mreže. 6KRGQRGRELMHQLPSRGDFLPDRGQDGOHåQH('SRGUXþMHX]DKYDWXSODQDNDUDNWHULãX UHODWLYQRVODEHQDSRQVNHSULOLNHXYULMHPHWXULVWLþNHVH]RQH6WDQMHSRVWRMHüHPUHåH MHRGVWUDQHQDGOHåQH('R]QDþHQRNDRSULOLþQRORãHDOi i obzirom na veliki broj NXüQLK L GUXJLK SULNOMXþDND L NDR YHRPD NRPSOLNRYDQR ]D RGUåDYDQMH 7DNRÿH SUHVMHFLSRVWRMHüLKSURYRGQLNDQHRGJRYDUDMXQDUDVWDMXüLPRSWHUHüHQMLPDQDPUHåL SULþHPXMHYažno napomenuti da su i kod kablovske primarne niskonaponske mreže, SUHPDSRGDFLPDGRELMHQLPRGQDGOHåQH('%DUSRVWRMHüLNDEORYLNRMLPVHQDSDMDMX VORERGQRVWRMHüL RUPDUL QD JUDQLFL RSWHUHüHQMD ãWR XPDQMXMH PRJXüQRVWL ]D SULNOMXþHQMHQRYLKREMHNDWD

3. ODREDBE STRATEŠKIH RAZVOJNIH DOKUMENATA ELEKTROPRIVREDE CRNE GORE, PLANOVA VIŠEG REDA I PLANOVA KONTAKTNIH OBLASTI

3.1. Postavke strateških dokumenata EPCG i planova višeg reda odnosno planova kontaktnih zona 3ODQRYLYLãHJUHGD 3URVWRUQLSODQ5HSXEOLNH&UQH*RUH*HQHUDOQL8UEDQLVWLþNL3ODQ Opštine Bar do 2020.g.), planovi kontaktnih oblasti (DUP »Sutomore Centar«; Studija ORNDFLMHª6XWRPRUH©L]]DKYDWD3URVWRUQRJSODQDSRGUXþMDSRVHEQHQDPMHQHVHNWRU 53, ...), strateški dokumenti vezani za razvoj EPCG (Strategija razvoja energetike Republike Crne Gore do 2025.g., Plan razvoja prenosne mreže od 2011.-2020. sa RVYUWRP GR J  SURSLVL (3&* XNOMXþXMXüL L SRVWRMHüH VWDQMH PUHåH X RGJRYDUDMXüRM PMHUL VX RG ]QDþDMD ]D L]UDGX SODQD RGQRVQR ]D izbor i dimenzionisanje elektroenergetskih objekata u predmetnoj zoni. Izvodi iz GUP-a Bar do 2020.godine 1DMYDåQLMH SRVWDYNH *83 2SãWLQH %DU GR J NRMH VH WLþX HOHNWURHQHUJHWVNH LQIUDVWUXNWXUH SRWURãDþNRJ SRGUXþMD X ]RQL 3ODQD D ]QDþDMQH VX ]D RYDM SODQVNL dokument, su: o Trafostanica 110/35 kV u Baru je snage 2x40 MVA, i prema prognozi, može ]DGRYROMLWLSRWUHEHNRQ]XPDSRGUXþMD3ODQDGRNUDMDSODQVNRJSHULRGD   o =D SRGUXþMH 3ODQD GDEL VH ]DGRYROMLOH SRWUHEHNRQ]XPD GR JRGLQH WUHEDL]UDGLWLQRYHLSRYHüDWLVQDJHMHGQRJEURMD76N91RYH7610 kV

64 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

WUHEDL]JUDGLWLXSUHGMHOX3RSRYLüD5DWFDL,QGXVWULMVNH]RQHL]DQMLKSULNOMXþQH vodove 35 kV. Lokacije novih TS bile bi: - Ä3RSRYLüL³QDPMHVWXQHNDGDãQMHJUDVNORSQRJSRVWURMHQMDN9 - „Ratac“ na sjevernoj periferiji naselja, - „Industrijska“ u PROMXXãLUHP]DOHÿX/XNH 9HüJRGLQHX76N9XýDQMXL9HOLNRP3LMHVNXWUHEDSRYHüDWL snage na projektovane, 2x8 MVA. Ovim bi trafostanice 35/10 kV -76ýDQM769HOLNL 3LMHVDN L 76 6XWRPRUH X] UDVWHUHüHQMH RSWHUHüHQMD NRMH EL SUHX]HOD 76 Ratac, mogle zadovoljiti potrebe konzuma do planskog perioda 2020. godine. Krajem tog SHULRGD QDPHüH VH SRWUHED GHILQLVDQMD UHãHQMD SRMQLK þYRULãWD 6XWRPRUD L ýDQMD L izgradnja novih objekata 35/10 kV odnosno 110/35 kV zbog planirane izgradnje ]QDþDMQLMLKWXULVWLþNLKNDSDFLWHWDX0DOMHYLNX L.UDOMLþLQRMSODåL  o 765DWDFWUHEDSULNOMXþLWLQD'9N9%DU- Sutomore njegovim presjecanjem po principu ulaz-L]OD]765DWDFSUHX]HODELRSWHUHüHQMD´,QH[´´,YDQ0LOXWLQRYLü´ Brca do “Korala” i time rasteretila TS6XWRPRUHQDNRMXüHVHX,ID]LSULNOMXþLWL QRYLREMHNWLQDSRGUXþMX0DOMHYLND o 766XWRPRUHSULNOMXþHQDMHGXSOLPQDG]HPQLPYRGRPN9NRMLSUROD]LNUR] JXVWR LQGLYLGXDOQR QDVHOMH ,DNR MH YRG L]JUDÿHQ VD HOHNWULþQRP L PHKDQLþNRP VLJXUQRãüX QH PRJX VH LVNOMXþLWL YUHPHQVNH  YLãH VLOH NRMH VX VH X SURãORVWL dešavale – SDGDOL VWXERYL  X NRMLP VOXþDMHYLPD EL QDVWDOH WHãNH SRVOMHGLFH 5MHãHQMH GD VH WD SRWHQFLMDOQD RSDVQRVW RWNORQL MH X L]YRÿHQMX NDEORYVNRJ SULNOMXþND 'D VH WDM NRQFHSW UHDOL]XMH WUHED Qa mjestu skretanja DV za TS 6XWRPRUH L 76 ĈXUPDQL L]JUDGLWL UDVNORSQR SRVWURMHQMH RG NRJD VD GYD NDEOD (ulaz -L]OD] L]YUãLWLSULNOMXþDN765DVNORSQRSRVWURMHQMHüHSRVOHJRGLQH SRVOXåLWL ]D SULNOMXþDN QRYLK 76  N9 NRMH üH VH JUDGLWL SRVebno radi L]JUDGQMH]QDþDMQLMLKWXULVWLþNLKNDSDFLWHWDXSRGUXþMX0DOMHYLNDLRNUXåHQMX o POTREBE I OPRAVDANOST IZGRADNJE TS 110/35 KV SUTOMORE 6QDJHWUDIRVWDQLFDN9SULNOMXþHQHQD'9N9%DU- Buljarica iznose 21,6 09$9UãQRRSWHUHüHQMHRYLK76X 2006. godini iznosilo je 13,5 MVA (Sutomore 8, ĈXUPDQLýDQM -HGQRYUHPHQRYUãQRRSWHUHüHQMHPDQMHMHRGQMLKRYRJ]ELUDL procenjuje se na 85% i iznosi 11,48 MVA. Dalekovod Bar -%XOMDULFDL]JUDÿHQMHVD AlFe provodnicima presjeka 95 mm2 koji podnoVH VWUXMQR RSWHUHüHQMH  $ ãWR RGJRYDUD SUHQRVQRM PRüL  09$ 'R  JRGLQH LQVWDOLVDQD VQDJD üH VH SRYHüDWL QD  09$ 6XWRPRUH [ ĈXUPDQL [ ýDQM [  D WLPH L QMLKRYR MHGQRYUHPHQR YUãQR RSWHUHüHQMH DOL QH L L]QDG SUHQRVQH PRüL '9  0VA). 3RVOLMHGRJRGLQHSUHGYLÿDVHL]JUDGQMD765DWDF[NRMDüHX,ID]L UDGLWL VD [ 09$ 76 ýDQM üH SRYHüDWL VQDJX QD [ 09$ WDNR GD üH XNXSQD LQVWDOLVDQD VQDJD SULNOMXþHQD QD '9  N9 L]QRVLWL  09$ D YUãQD SUHYD]LüL SUHQRVQXPRüLVtog. 6WXGLMRP(3&*SUHGYLÿHQRMHGDVHXJRGLQLL]JUDGL76N9X %XOMDULFL6DL]JUDGQMRPRYH76SUHPRãWDYDVHSUREOHPQHGRYROMQHSUHQRVQHPRüL DV 35 kV Bar-%XOMDULFD3XãWDQMHPXSRJRQRYH7676ýDQML76ĈXUPDQLQDSDMDOH bi se iz Buljarice,D765DWDFL766XWRPRUHL]%DUD7RPHÿXWLPQLMH XSXWQR NDR WUDMQR UHãHQMH MHU VH SUHNLGD YH]D L]PHÿX SRMQLK WDþDND  N9 X %DUX L %XOMDULFL ,SDN NDR SUHOD]QR GR GRQRãHQMD NRQDþQRJ - GXJRURþQLMHJ ]D QDSDMDQMH6XWRPRUDLýDQMDPRåHVH tolerisati. No, to rješenje treba donijeti i prije JRGLQHMHUüHQHSRVUHGQRSRVOLMHDSRVHEQRXSHULRGX- 2020. godine GRüLGR]QDþDMQLMHL]JUDGQMHREMHNDWDX0DOMHYLNX L.UDOMLþLQRMSODåL 80DOMHYLNXVH WUHED JUDGLWL 76  N9 þLPH '9 Bar - Buljarica postaje ”tijesan” za dodatno RSWHUHüHQMHLSRUHGPRJXüQRVWL- kapaciteta TS 110/35 kV u Baru i Buljarici. Kako ovaj osvrt prevazilazi zadatak, period Plana (2020), a sa njim je u WLMHVQRMYH]LUHãHQMHNDNRXEXGXüQRVWLREH]ELMHGLWLNRQ]XPQDSRGUXþMD6XWRPRUDL ýDQMDUD]PDWUDVHXDOWHUQDWLYDPD

65 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

1. ALTERNATIVA: Izgradnjom DV 35 kV od Bara do rasklopnog postrojenja u 6XWRPRUXVDLVWLPNDUDNWHULVWLNDPDNDRSRVWRMHüLPRJODELVHSUHQLMHWLVQDJDVYLK76 N9SULNOMXþHQHQDRYDM'95HåLP rada bi se uspostavio kako najviše odgovara XRGUHÿHQLPYUHPHQLPDLWHKQLþNR- manipulativnim uslovima. Problem bi nastao kod ispada iz pogona jednog ili oba DV od Bara, što bi nametnulo ozbiljnu restrikciju, QH]DPLVOLYX ]D SRWURãDþH NDNYL VH RþHNXMX QD WRP SRGUXþLMX 7R UMHãHQMH X] RGUHÿHQH WHKQLþNH SUREOHPHPRJOR EL VH WROHULVDWL GR EOL]X  JRGLQH DOL QH L NDVQLMH0HÿXWLPSUREOHPMHQHGRVWDWDNNRULGRUD]DSUROD]RYRJ'9XSRGUXþMXRG %DUD GR ýUYQMD ýDN L SRVWRMHüL '9 MH X NROL]LML VD XUEDQLP ]RQama grada, te je PRJXüQRVWQMHJRYRJL]PMHãWDQMDYHRPDVORåHQDþDNQHPRJXüD 2. ALTERNATIVA : 3RGUXþMD 6XWRPRUD L ýDQMD VX SR]QDWH WXULVWLþNH GHVWLQDFLMHNRMHüHVHEU]RãLULWLGRJUDÿLYDWLLRSOHPHQMLYDWLQRYLPVDGUåDMLPD2EMHNWL NDNYL üH VH JUDGLWL QD WLP SRGUXþMLPD ]DKWLMHYDüH NYDOLWHWQR L VLJXUQR QDSDMDQMH el.energijom, što se vodovima 35 kV od Bara do Buljarice po 1. ALTERNATIVI i kada bi bilo prostornih uslova za njihovu izgradnju, ne može ispuniti. 'XJRURþQR UHãHQMH QDSDMDQMD SRWURãDþD VD HOHQHUJijom, postiže se L]JUDGQMRP76N9X6XWRPRUX76ELVHSULNOMXþLODQDSRVWRMHüL'9N9 Bar-%XGYD þLPH EL VH L]EMHJOD ³ãXPD´ YRGRYD  N9 ]D NRMH EL VH SRUHG GYD L]JUDÿHQD SRVWRMHüLLSRDOWHUQDWLYL XND]DODSRWUHEDL]DQRYLP0RJXüLKNRULGRra NUR] NRMH EL VH HYHQWXDOQR JUDGLOL YRGRYL  N9 IDNWLþNL QHPD /RNDFLMD 76 SUHGYLÿHQDMHQDPMHVWXUDVNORSQRJSRVWURMHQMDN9NRMH SRVWURMHQMH ELELORGLR postrojenja TS 110/35 kV. TS projektovati za snagu 2x20 MVA, a u prvoj fazi ugraditi jednu jedinicu. o 'DVHL]YUãLUDVSOHW L]PMHãWDQMHN9LN9QDSRGUXþMX*83-a), odnosno, QDYHGHQLREMHNWLGRYHGXXWHKQLþNLLVSUDYQRVWDQMHSRWUHEQRMH ...í'9N9%DU-Sutomore, u dijelu TS 110/35kV Bar - TS 35/10 kV Ratac treba staviti van funkcije (demontirati), a TS Ratac spojiti novim – povratnim dvostrukim vodom iz TS (RS) 110/35 kV Sutomore kako bi ova TS imala dvostruko napajanje i VLJXUDQSRJRQ.DNRVHWUDVDSRVWRMHüHJ'9N9QDRYRPGLMHOXWUDVH5DWDF– RS Sutomore, poklapa sa trasom MagistralQRJ SXWD , UHGD WR SRVWRMHüL '9 QD RYRP dijelu trase staviti van funkcije. Ne bi došlo u obzir eventualno razmišljanje, da se ovaj problem rješava kombinacijom kabal – DV jer je poznato, da su objekti u ovoj NRPELQDFLML L]ORåHQL þHVWLP NYDURYLPD V RE]LURP da je ovo zona poznata po LQWHQ]LYQLP L]RNHUDXQLþNLP GRJDÿDMLPD ãWR MH QHGRSXVWLYR ]D WXULVWLþNH GHVWLQDFLMH NDNYHüHELWL6XWRPRUH0DOMHYLNLýDQM o /RNDFLMD76N9X6XWRPRUXXRNYLUXNRMHüHELWLNDRQMHQVDVWDYQLGLR 56N9SUHGYLÿHQDMHL]QDGEXGXüHJ0DJLVWUDOQRJSXWD,UHGD0LNURORNDFLMH WUDIRVWDQLFD L WUDVH GDOHNRYRGD RGUHGLWL üH VH VD SODQRYLPD QLåHJ UHGD Razmještaj DV u koridorima prikazan je na prostornom planu u redosljedu: najbliži Magistralnom putu Bar - Sutomore je DV 35 kV, zatim 110 kV, pa 220 kV. Svi DV na ovom potezu su iznad , sjeverno, od Magistralnog puta na propisnom odstojanju. o UPOTREBA NAPONA 20 KV I TRANSFORMACIJE 110 / 10 (20) / 0.4 KV - 76  N9 %DU X NRMRM VX GYLMH WUDIR MHGLQLFH SR  09$ NRMH VX XJUDÿHQH 2005.godine, imaju vijek trajanja 40-JRGLQHãWR]QDþLGDPRJXELWLXSRJRQXGR blizu 2060. godine. - QDG]HPQLP YRGRYLPD  N9 QDSDMDMX VH SRGUXþMD 6WDURJ %DUD 9HOLNRJ SLMHVND 8WMHKH5DWFD6XWRPRUD0DOMHYLNDĈXUPDQDLýDQMD9RGRYLPDVHPRåHSULMHQHWi snaga od 17.56 MVA uz napon 35 kV, a 10.03 uz napon 20 kV, dakle znatno manje, PDQMH L RG SRWUHED QD WLP SRGUXþLMLPD 'XåLQD YRGRYD SUHPD ýDQMX MH RNR  D 8WMHKLNP,]RYRJDSURL]LOD]LGD]ERJRSWHUHüHQMDLGXåLQHYRGRYDQLMHSULPHQOMLY napon 20 N9YHüGDüHWUHEDWLLXEXGXüHQDRYLPSURVWRULPDNRULVWLWLQDSRQN9

66 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

,VWLQDSUHPDýDQMXVLWXDFLMDVHPLMHQMDL]JUDGQMRP76N96XWRPRUHDOLQH WROLNRXSULORJ]DXYRÿHQMHVUHGQMHJQDSRQDN9 -VWHSHQL]JUDÿHQRVWLPUHåHVDQDSRQLPDL kV toliki je, da bi prelazak na napon N9ELRWHKQLþNLDSRVHEQRHNRQRPVNLYHRPDVORåHQ - šarolikost napona u dijelovima mreže i rezervna oprema, znatno usložavaju RGUåDYDQMHLWHKQLþNRXSUDYOMDQMHPUHåRP Iz navedenih, i mnogih drugih razloga, proizLOD]LGDüHVHXPUHåL('%DULXEXGXüH ]DGUåDWL þHWYRURVWHSHQL QDSRQ N9 3RVHEQR WR QHüH ELWLDNWXHOQR QL primjenjivo, da se u mreži pojedini dijjelovi grade za primjenu (srednjeg) napona 20 kV i da se vrši priprema za prelazak na trostepenu transformaciju -110/20/0.4 kV. Na slici 3. i 4. su date šeme povezivanja TS 110/35 kV i TS 35/10 kV i mreže 35 kV SUHGYLÿHQD]DJRGQRVQR]D2020.g. (2025.g.)

Slika 3. Šema prenosne mreže 110 kV i distributivne mreže 35 kV za 2015.g.

67 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

Slika 4. Šema prenosne mreže 110 kV i distributivne mreže 35 kV posle 2020.g. (2025.g.)

Izvodi iz Strategije razvoja energetike Republike Crne Gore do 2025.g. o Transformacija 110/35 kV mora ostati u pogonu radi vangradskih TS 35/10 kV 6XWRPRUHĈXUPDQLýDQML9HOLNL3LMHVDN o Optimalan broj i instalisana snaga transformacije 10(20)/0,4 kV na nekom SRGUXþMX XVORYOMHQL VX JXVWRüRP RSWHUHüHQMD SRVWRMHüD PUHåD QLVNRJ QDSRQD QDURþLWRXYDQJUDGVNLPPUHåDPDQLMHRSWLPDOQRL]JUDÿHQD3URVMHþQRMHSR76 10(20)/ N9 SULNOMXþHQD SUHYHOLND GXåLQD PUHåH QLVNRJ QDSRQD XJODYQRP malog presjeka provodnika. o 5D]YRMPUHåHQLVNRJQDSRQDWUHEDWHPHOMLWLQDVOMHGHüLPQDþHOLPD - kratki izvodi niskog napona i - pojednostavnjene TS 10(20)/0,4 s transformatorima relativno male na]LYQHVQDJHLNUDWNRPSULNOMXþHQRPPUHåRPQLVNRJQDSRQD o 876  N9QLMHSUHGYLÿHQDUH]HUYDXWUDQVIRUPDFLML2SWLPDOQLEURML LQVWDOLVDQD VQDJD WUDQVIRUPDFLMH QD QHNRP SRGUXþMX XVORYOMHQL VX JXVWRüRP SRWURãQMH 1D SRGUXþMLPD V QLVNRP JXVWRüRP SRWUošnje treba graditi TS 10(20)/0,4 kV sa malom snagom transformacije te s kratkim izvodima niskog QDSRQD 8RSãWHQR JRYRUHüL X GLVWULEXWLYQLP PUHåDPD QD SRGUXþMX &UQH *RUH QLMHSRãWRYDQRWRQDþHOR9DQJUDGVNH76  N9GLPHQ]LRQLVDQHVXWDNR da prihvDWH UHODWLYQR YHOLNX SRWURãQMX D WR MH UH]XOWLUDOR GXJDþNLP L]YRGLPD WH YHOLNLP SDGRYLPD QDSRQD 'D EL VH VWDQMH SRSUDYLOR D WDNRÿH L SUDWLR SRUDVW SRWURãQMHXEXGXüQRVWLUD]YRMWUHED]DVQLYDWLQDLQWHUSRODFLMLQRYLK76   N9XSRVWRMHüXPUHåXQiskog napona. Takav pristup je opravdan i s obzirom na odnos cijena trafostanica i vodova. o 1RYLQDG]HPQLYRGRYLN9VXWLSD$OýDNDEORYVNLYRGRYLN9VXWLSD XHP Al 185 mm2.

68 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

Izvod iz Plana razvoja prenosne mreže Crne Gore od 2011. do 2020.g. sa osvrtom do 2025.g. o 2YLPSODQRPXSHULRGXGRJQLMHSUHGYLÿHQDJUDGQMD76N9 „Sutomore“.

Izvodi iz ostalih relevantnih planova višeg reda o 3RMHGLQDþQR NDEORYL ]D SULNOMXþDN VYLK 76  N9 WUHED GD VX SUHVMHND DGHNYDWQLSUHQRVQRMPRüLNDEOa sa bakarnim provodnicima preseka 150mm2 koji WUDMQRSRGQRVHVWUXMQRRSWHUHüHQMHRG$ o 3UHRSWHUHüHQMHSRMHGLQLKWUDIRVWDQLFDQDQDSRQVNRPQLYRXN9üHELWL ULMHãHQRXJUDGQMRPQRYLKWUDIRVWDQLFDYHüHVQDJHQDPMHVWLPDSRVWRMHüLK [ kVA). o NaSRMQLYRGRYLWUHEDGDEXGXLVNOMXþLYRNDEORYVNLVDWLSL]LUDQLPSDUDPHWULPD kako za srednjenaponsku, tako i za niskonaponsku mrežu. o Koncept razvoja elektroenergetske mreže 10 kV bazira se na standardizovanim TS 10/0.4 kV, kapaciteta 2x630 kVA. o Mrežu 10kV treba planirati kablovima XHE 49A 1x240 mm2. Mrežu 10 kV rešavati prema koncepciji takozvanih "otvorenih prstenova" koja daje jednostavnu i preglednu mrežu sa visokim stepenom sigurnosti. Ova mreža se sastoji od dva YRGD NRML SRYH]XMX RGUHÿHQ EURM WUDQVIRUmatorskih stanica po principu "ulaz - izlaz". Prsten je otvoren na nekoj od transformatorskih stanica koja se odabere WDNRGDVXREMHJUDQHSULEOLåQRSRGMHGQDNRRSWHUHüHQH2YLPUMHãHQMHPVHGRELMD PRJXüQRVWGDXVOXþDMXQDMWHåHJNYDUDDWRMHLVSDGWUDQVIormatorske stanice, drugi dio mreže preuzima napajanje cijelog prstena pošto se zatvori veza koja je u normalnom pogonu prstena bila otvorena. o Sve instalacije treba uskladiti sa zahtjevima nadležnog elektrodistributivnog SUHGX]HüD o Niskonaponsku kablovsku mrežu planirati kablovima tipa PP00-A (XP00-A) 4x150-240 mm2, a razvodne ormane kao poliesterske. o Posebnu pažnju posvetiti planiranju niskonaponske mreže, sigurno najugroženijem dijelu lokalnog elektroenergetskog sistema kada je u pitanju kvalitet isporukHHOHNWULþQHHQHUJLMH o 5HYLWDOL]DFLMDLPRGHUQL]DFLMDSRVWRMHüLKHOHNWURHQHUJHWVNLKREMHNDWDSRWUHEQD MHGDELVHREH]ELMHGLORVLJXUQRLNYDOLWHWQRVQDEGLMHYDQMHSRWURãDþDHOHNWULþQRP HQHUJLMRPLJXELFLHQHUJLMHVYHOLQDWHKQLþNLGR]YROMHQHL]QRVH8]QDYHdeno, kao YDåDQWHKQLþNLLHNRQRPVNLIDNWRUNRGRGUåDYDQMDHOHNWURWHKQLþNHLQIUDVWUXNWXUHMH unifikacija i standardizacija materijala i opreme. o Treba napomenuti da se kod korisnika inicira intenzivnija primjena solarne energije i toplotnih pumpi posebno u WXULVWLþNLP QDVHOMLPD NDR YHüLP NRQ]XPHQWLPDHOHNWULþQHHQHUJLMH o 3UHSRUXþXMHVHGD]DQRYHSRWURãDþHNRGNRMLKüHVHMDYLWLUHDNWLYQDHQHUJLMD zahtijeva kompenzacija, tako da faktor snage ne smije da bude manji od 0,95 do 0,96.

3.2. Prognoza potrošnje U GUP-X%DULRVWDOLPSODQVNLPGRNXPHQWLPDMHQDRVQRYXXUEDQLVWLþNLKSODQRYD UD]YRMD SRVPDWUDQRJ SRGUXþMD L NDUDNWHULVWLþQLK SRWUHED SRMHGLQLK SRWURãDþD ]D HOHNWULþQRP HQHUJLMRP DQDOLWLþNLP SXWHP XWYUÿHQD SURJQR]D EXGXüLK SRWUHED HOHNWULþQHHQHUJLMH

69 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

KRQ]XPQR SRGUXþMH (' %DU RVWYDUXMH PDNVLPDOQR RSWHUHüHQMH X WRNX ]LPVNRJ perioda i sve TS 35/10 kV imaju zimski maksimum izuzev TS 35/10 kV Sutomore, 9HOLNL 3LMHVDN L ýDQMNɨʁɟ ]ERJWXUL]PD LPDMX L]UD]LWL OMHWQMLPDNVLPXP LNRMH XWRP SHULRGXXþHVWYXMXVD30% ukupne potrošnje ED Bar. 3URJQR]DSRWURãQMHHOHNWULþQHHQHUJLMHL]YUãHQDMHSUHPDNDWHJRULMLSRWURãDþD3UHPD SULURGLNRQ]XPDWUHWLUDQH VXWUL YUVWH SRWURãDþD GRPDüLQVWYD – stambene jedinice, WHUFLMDUQH GMHODWQRVWL RVWDOD SRWURãQMD WM WXULVWLþNR-smještajni objekti, ugostiteljstvo, trgovina, administracija, školstvo, zanatstvo, itd.) i javna rasvjeta.

352&-(1$3275(%$=$(/(.75,ý12061$*20

3URFMHQD YUãQH VQDJH MH VSURYHGHQD QD RVQRYX XUEDQLVWLþNLK SRND]DWHOMD GDWLK X uvodnom dijelu ovog poglavlja, odnosno prikazanih, u cjelini, u poglavlju 6. Shodno QDYHGHQRP ELODQV SRWUHEQH HOHNWULþQH VQDJH ]D SRGUXþMH REXKYDüHQR ]DKYDWRP 3ODQDüHVHL]YHVWLXVNODGXVDVWUXNWXURPLQDPMHQRPREMHNDWDNRULVQLFLPDX]RQL RGQRVQRQDRVQRYXSRGDWDNDREXGXüHP sadržaju naselja. 8NXSDQ EURM GRPDüLQVWDYD NDR L SRYUãLQD QDPLMHQMHQD RVWDORM SRWURãQML NDR L ]D MDYQXUDVYMHWXRGUHÿHQDMHQDRVQRYXSRGDWDNDGRELMHQLKRGVWUDQHSODQHUD =D SURUDþXQ YUãQRJ RSHUHüHQMD PDNVLPDOQD MHGQRYUHPHQD VQDJD  ]DKYDWD neophodnoMHXWYUGLWLYUãQDRSWHUHüHQMDSRMHGLQLKVHJPHQDWD-SRWURãDþD - stambene jedinice, o SURUDþXQ L]YUãHQ QD RVQRYX PHWRGRORJLMH NRMD VH ]DVQLYD QD VWDQGDUGQRM HOHNWULILFLUDQRVWLRGJRYDUDMXüLKVWDPEHQLKMHGLQLFD - tercijarne djelatnosti (poslovni prostori, ugostiteljski objekti, kulturne i zrdavstvene ustanove, zanatske radnje i sl.), o SURUDþXQL]YUãHQPHWRGRPVSHFLILþQRJRSWHUHüHQMD DNWLYQHVQDJHSRMHGLQLFL površine predmetnog prostora). -UDVYMHWDVDREUDüDMQLFDSDUNLQJSURVWRUDLSMHãDþNLKVWD]D o primijenjHQD MH PHWRGD NRMD VH ]DVQLYD QD SURFHQWXDOQRP XþHãüX YUãQRJ RSWUHüHQMDUDVYMHWHXRGQRVXQDYUãQRRSWHUHüHQMH]RQH

9UãQRRSWHUHüHQMHVWDPEHQLKMHGLQLFD VWDQRYDQMH 8FLOMXSURUDþXQDYUãQRJRSWHUHüHQMD]DVWDPEHQHMHGLQLFHSULPLMHQMHQDMHPHWRGD NRMDVH]DVQLYDQDVWDQGDUGQRMHOHNWULILFLUDQRVWLRGJRYDUDMXüLKVWDPEHQLKMHGLQLFD8 WDEHOLMHGDWDVWUXNWXUDSRWURãDþDSURVMHþQHVWDPEHQHMHGLQLFHLLQVWDOLVDQHVQDJH

Red.br. 3RWURãDþ Snaga od-do (kW) 1 mašina za veš 2.5 2 bojler u kupatilu 2.0 3 bojler u kuhinji 2.0 4 PDãLQD]DVXÿH 2.5 5 šporet ili kuhinjski komplet 8.0 6 frižider 0.2 7 pegla 1 8 grijanje 6.0 9 grijanje u kupatilu 1.5 10 hidromasažer (jakuzzi) 0.5 11 XVLVLYDþ 0.3

70 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

12 NOLPDXUHÿDM 1.5 13 osvjetljenje 1.0 14 TV, radio 0.25 15 ostali aparati 3.0

Pi (W) 32.25 k 0.43 Pjm (W) 13.88 Tabela 8.,QVWDOLVDQHVQDJHSRWURãDþDXVWDPEHQRMMHGLQLFL

3ULOLNRP RGUHÿLYDQMD VWDQGDUGQH RSUHPOMHQRVWL VWDPEHQLK MHGLQLFD SRWURãDþLPD HOHNWULþQHHQHUJLMHSROD]LVHRGVOHGHüLKSUHWSRVWDYki: - JULMDQMH RGQRVQR NOLPDWL]DFLMD VWDPEHQLK MHGLQLFD VH ]DVQLYD QD NRULãüHQMX HOHNWULþQHHQHUJLMH - SULSUHPDWRSOHYRGHXREMHNWLPDSRVUHGVWYRPNRULãüHQMHHOHNWULþQHHQHUJLMH 1DNRQ XWYUÿLYDQMD LQVWDOLVDQH VQDJH ]D UD]OLþLWH NDWHJRULMH VWDQRYD PDNVLPDOQD MHGQRYUHPHQDVQDJDLVWLKVHGRELMDNRULãüHQMHPIXQNFLMH]DYLVQRVWLLQVWDOLVDQHVQDJH i faktora potražnje (koeficijenta jednovremenosti) prikazanoj na Slici 5.

Slika 5. Odnos instalisane snage i faktora potražnje (koeficijenta jednovremenosti)

Ukupno YUãQRRSWHUHüHQMHVYLKVWDPEHQLKMHGLQLFDL]UDþXQDYDVHSRREUDVFX

Pvs = Pjmsr ⋅ n ⋅ f p (1) gdje je:

Pjmsr – VUHGQMD PDNVLPDOQD MHGQRYUHPHQD VQDJD SURVMHþQH VWDPEHQH jedinice, n - broj stambenih jedinica,

fp - faktor potrošnje-jednovremenosti.

)DNWRUMHGQRYUHPHQRVWL]DQVWDQRYDL]UDþXQDYDVHSRYRQ5XVFN-ovom obrascu:

71 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

1 fp = f∞ + (1 - f∞)⋅ (2) n

f∞ - IDNWRUEHVNRQDþQRVWLL]DYLVLRGYUãQRJRSWHUHüHQMDSURVMHþQHstambene jedinice n - broj stambenih jedinica

1D 6OLFL  MH GDWD ]DYLVQRVW IDNWRUD EHVNRQDþQRVWL L YUãQRJ RSWHUHüHQMD VWDPEHQH jedinice.

Slika 6. Odnos maksimalne jednovremene snage stambene jedinice i faktora EHVNRQDþQRVWL

Na osnovu srednje maksLPDOQH MHGQRYUHPHQH VQDJH SURVMHþQH VWDPEHQH MHGLQLFH N: SURL]LOD]LGDMHIDNWRUEHVNRQDþQRVWL

f∞=0.185

3UHWSRVWDYNHXVYRMHQHSULSURUDþXQX - SURVMHþQD VWDPEHQD MHGLQLFD MH  P2 (BRGP), što je uzeto kao osnova za SURUDþXQEURMDVWDPEHQLKMHGLQica (n); - u zonama stambena izgradnje male gustine, stambena izgradnja male gustine u ]HOHQLOX L VWDPEHQD L]JUDGQMD VUHGQMH JXVWLQH SUHGYLÿHQR MH GD VH  %5*3 površina za stanovanje koristi za tercijarne djelatnosti; - u zoni površina za centralne djelatnosti, za razliku od pretežne namjene, 30% SRYUãLQDMHSUHGYLÿHQR]DVWDPEHQHQDPMHQH - broj stanova se dobija kada se od BRGP za stanovanje oduzme BRGP za tercijarne GMHODWQRVWLX]XYDåDYDQMHSURVMHþQHYHOLþLQHVWDPEHQHMHGLQLFH

- fpVHUDþXQDL]UHODFije (2);

- Pvs se dobija iz relacije (1). 8 WDEHOL   VX SUHGVWDYOMHQL UH]XOWDWL SURUDþXQD XNXSQRJ YUãQRJ RSWHUHüHQMD NRMH SRWLþHRGVWDPEHQLKMHGLQLFD

72 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

broj površina 2 namjena površina BGRP (m ) stanova fp Pvs (kW) zahvata (m2) (n)

Stambena izgradnja male gustine 348968.76 209381.25 1326 0.208 3826.0 Stambena izgradnja male gustine u zelenilu 195463.9 97731.95 619 0.218 1874.9 Stambena izgradnja srednje gustine 428234.56 620940.11 3933 0.198 10834.4 Površine za centralne djelatnosti 57438.51 86157.76 172 0.248 592.1 Površine za groblja i sakralne objekte 5163.26 Kulturno-istorijske cjeline 17590.57 Površine za sport i rekreaciju 11573.64 3RYUãLQHSRGVDREUDüDMQLFDPD 205778.66 3RYUãLQH]DSHMVDåQRXUHÿHQMH 492732.41 Površine vodotokova 14282.9 UKUPNO 1777227.17 1014211.07 6050 0.196 16456.5 Tabela 9.

'DNOH VKRGQR QDYHGHQRP X 7DEHOL  XNXSQR YUãQR RSWHUHüHQMH RG stambenih jedinica iznosi

Pvs=16456.5 kW

9UãQRRSWHUHüHQMHWHUFLMDUQLKGMHODWQRVWL

Maksimalna jednovremena snaga-YUãQR RSWHUHüHQMH  WHUFLMDUQLK GMHODWQRVWL VH RGUHÿXMHSRPRüXPHWRGHVSHFLILþQRJRSWHUHüHQMD DNWLYQHVQDJHSRMHGLQLFLSRYUãLQH preGPHWQRJ SURVWRUD  9UãQR RSWHUHüHQMH SRMHGLQLK WHUFLMDUQLK GMHODWQRVWL VH GRELMD NDRSURL]YRGSRYUãLQHSURVWRUDQDNRMLPDVHLVWHREDYOMDMXLVSHFLILþQRJRSWHUHüHQMD ]DRGJRYDUDMXüXYUVWXGMHODWQRVWL 

Pvtd = k jtd ⋅ Pstd ⋅ Std (3) gdje je:

Pvtd – maksimalna jednovremena snaga tercijarne djelatnosti, kjtd –NRHILFLMHQW MHGQRYUHPHQRVWL UD]OLþLWLK YUVWD WHUFLMDUQLK GMHODWQRVWL XVYRMHQD vrijednost kjtd =0.9),

Pstd –VSHFLILþQRYUãQRRSWHUHüHQMHSRMHGLQHGMHODWQRVWL

Std – BRGP površina objekta u kojoj se odvija djelatnost.

=DSRVORYQHSURVWRUHVSHFLILþQRRSWHUHüHQMHVHNUHüHXRSVHJX-130 W/m2. 8FLOMXSURUDþXQDYUãQRJRSWHUHüHQMDNRMHSRWLþHRGWHUFLMDUQLKGMHODWQRVWLXVYRMHQRMH VUHGQMHVSHFLILþQRYUãQRRSWHUHüHQMHWercijarne djelatnosti 2 Pvtdsp=50 W/m 3URUDþXQMHSULND]DQXWDEHOLX]XVYDMDQMHVOHGHüLKSUHWSRVWDYNL - u zonama stambena izgradnje male gustine, stambena izgradnja male gustine u ]HOHQLOX L VWDPEHQD L]JUDGQMD VUHGQMH JXVWLQH SUHGYLÿHQR MH GD VH  %5GP površina za stanovanje koristi za tercijarne djelatnosti; - u zoni površina za centralne djelatnosti, za razliku od pretežne namjene, 30% SRYUãLQDMHSUHGYLÿHQR]DVWDPEHQHQDPMHQH

73 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

BGRP (m2) površina (poslovne/ Pvtd namjena površina BGRP (m2) zahvata (m2) komercijalne (kW) djelatnosti) Stambena izgradnja male gustine 348968.76 209381.25 10469.06 471.1 Stambena izgradnja male gustine u zelenilu 195463.9 97731.95 4886.60 219.9 Stambena izgradnja srednje gustine 428234.56 620940.11 31047.01 1397.1 Površine za centralne djelatnosti 57438.51 86157.76 60310.43 2714.0 UKUPNO 1777227.17 1014211.07 106713.10 4802.1 Tabela 10.

Dakle, shodno navedenom u TabelLYUãQRRSWHUHüHQMHNRMHSRWLþHRGWHUFLMDUQLK djelatnosti iznosi

Pvtd = 4802.1 kW

9UãQRRSWHUHüHQMHRVYMHWOMHQMD

8]HYãL X RE]LU GD VH VKRGQR SUHSRUXNDPD YUãQR RSWHUHüHQMH MDYQRJ RVYMHWOMHQMD L]UDåDYDXIXQNFLMLYUãQRJRSWHUHüHQMD]RQHXVvojeno je = Pvjr 0.02×(Pvs + Pvtd) RGQRVQR YUãQR RSWHUHüHQMH RG MDYQH UDVYMHWH SUHGVWDYOMD  YUãQRJ RSWHUHüHQMD ]RQH XWDEHOLGDWDYUãQDRSWHUHüHQMDNRMDSRWLþXRGMDYQHUDVYMHWH 

površina 2 namjena površina BGRP (m ) Pvs (kW) Pvtd (kW) Pv jr (kW) zahvata (m2)

Stambena izgradnja male gustine 348968.76 209381.25 3826.0 471.1 85.9 Stambena izgradnja male gustine u zelenilu 195463.9 97731.95 1874.9 219.9 41.9 Stambena izgradnja srednje gustine 428234.56 620940.11 10834.4 1397.1 244.6 Površine za centralne djelatnosti 57438.51 86157.76 592.1 2714.0 66.1 UKUPNO 1777227.17 1014211.07 16456.5 4802.1 425.2 Tabela 11.

'DNOHYUãQRRSWHUHüHQMHNRMHSRWLþHRGMDYQHUDVYMHWHL]QRVL

Pvjr = 425.2 kW

8NXSQRPDNVLPDOQRMHGQRYUHPHQRRSWHUHüHQMH– potrebe za snagom

1D RVQRYX QDYHGHQRJ XNXSQR YUãQR PDNVLPDOQR MHGQRYUHPHQR  RSWHUHüHQMH X ]RQL3ODQDX]XVYDMDQMHNRHILFLMHQWDMHGQRYUHPHQRVWLUD]OLþLWLKNDWHJRULMDSRWURãDþD kj=0.9, iznosi

Pv,uk = kj ⋅ (Pvs+ Pvtd + Pvjr) = 19515,4 kW

74 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

8]LPDMXüL X RE]LU SUHGYLÿHQL IDNWRU VQDJH FRVij=0.95), gubitke u niskonaponskoj mreži (g=10%) i potrebnu rezervu (r=10%) proizilazi da potrebe konzuma za prividnom snagom, odnosno vršna prividna snaga zahvata iznosi

P S = v,uk ⋅ (1+ g + r) = 24651.0 kVA v cosϕ

2GUHÿLYDQMHEURMDWUDQVIRUPDWRUVNLKVWDQLFD 8VNODGXVXUEDQLVWLþNLPSRGDFLPD DQDOLWLþNLSRND]DWHOMLGDWLXSRJODYOMX NRMLVX dati samo na nivou pojedinih naPMHQDRGJRYDUDMXüLKSRYUãLQDX]DKYDWXSODQDDQH QDQLYRX]RQDQHSRVWRMHXVORYL]DGHILQLVDQMHNDUDNWHULVWLþQLKWUDIRUHRQDQDQDþLQ XRELþDMHQ SODQLUDQMHP HOHNWURHQHUJHWVNLK REMHNDWD ,] QDYHGHQRJ SURL]LOD]L GD VX UH]XOWDWL SULPLMHQMHQRJ SURUDþXQD GDWi po površinama pojedinih namjena u okviru zahvata. 1DRVQRYXSRGDWNDRSRWUHEDPDSULYLGQHVQDJH]DNRQ]XPX]DKYDWXREXKYDüHQRP 3ODQRP SURL]LOD]L GD VH LVWD PRåH UHDOL]RYDWL L]JUDGQMRP RGJRYDUDMXüHJ EURMD WUDIRVWDQLFDNRMLMHGRELMHQSURUDþXQRPSULND]DQLPXGLMHOXLDþLML su rezultati dati u Tabeli 12.

usvojeni snaga koeficijent S broj trafoa broj trafoa namjena v trafoa u opteretivosti (kV A ) 630 kVA 630 kVA TS (kVA) TS (ntf) Stambena izgradnja male gustine 4982.8 7.9 8 5040 0.99 Stambena izgradnja male gustine u zelenilu 2429.1 3.9 4 2520 0.96 Stambena izgradnja srednje gustine 14183.4 22.5 23 14490 0.98 Površine za centralne djelatnosti 3833.6 6.1 7 4410 0.87 UKUPNO 24651.0 40.4 42 26460 0.93

Tabela 12. 8 WDEHOL  MH QD RVQRYX SUHWKRGQR GDWRJ SURUDþXQD GRELMHQ EURM SRWUHEQLK transformatorskih jedinica snage 630 kVA (ntf=40.4) za zadovoljavanje potreba SRVWRMHüLKLEXGXüLKSRWUãDþDX]RQL]DKYDWD3ODQD8VNODGXVQDYHGHQLPL]YUãHQR je usvajanje potrebnog broja transformatorskih jedinica snage 630 kVA.

ntf=42 8VYRMHQL EURM WUDQVIURPDWRUVNLK MHGLQLFD VQDJH  N9$ MH RVQRYD ]D XWYUÿLYDQMH broja potrebnih tipskih trafostanica snage 2 x 630 kVA, odnosno 1 x 630 kVA ili drugog tipa. 'RELMHQLEURMSUHGVWDYOMDVXPXEURMDSRVWRMHüLKWUDQVIRUPDWRUVNLKMHGLQLFDNRMLPDVH REH]EHÿXMX WUHQXWQH SRWUHEH NRQ]XPD ]D HOHNWULþQRP HQHUJLMRP L QRYLK transformDWRUVNLKMHGLQLFDNRMHüH]DGRYROMLWLEXGXüHSRWUHEH 8SRVWRMHüLPWUDIRVWDQLFDPDüHVHXFLOMXVWYDUDQMDXVORYD]D]DGRYROMHQMHSRWUHED EXGXüHJNRQ]XPDGHILQLVDQRJXYLGXYUãQHSULYLGQHVQDJHL]YUãLWLSRYHüDQMHVQDJHL EURMD XVNODGXVPRJXüQRVWLPD WUDQVIRUPDWRUD7DNRÿHXSRMHGLQLPWUDIRVWDQLFDPD se, uslijed zastarelosti opreme, mora izvršiti njihova zamjena.

75 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

5. PLAN ELEKTRODISTRIBUTIVNIH OBJEKATA I MREŽE Osnovu za izradu plana elektroenergetskih objekata i mreže u funkciji planiranih stambenih i SRVORYQLK REMHNDWD QD SURVWRUX REXKYDüHQRP ]DKYDWRP 3ODQD predstavljaju: - SRWUHEH]DHOHNWULþQRPVQDJRPSRVWRMHüLKLQRYLK SODQLUDQLK REMHNDWDNRMH VX UH]XOWDW SUHWKRGQR GDWRJ SURUDþXQD L]YHGHQRJ QD RVQRYX GRVWDYOMHQLK XUEDQLVWLþNLKSRND]DWHOMD - planovi višeg reda i planovi kontaktnih oblasti; - planovi razvoja EPCG odnosno ED Bar; - SRVWRMHüHVWDQMHLNDSDFLWHWLHOHNWURHQHUJHWVNLKREMHNDWD - XUEDQLVWLþNR UMHãHQMH QDPMHQH SODQLUDQLK SRYUãLQD RGQRVQR GLVSR]LFLMD SRVWRMHüLKLSODQLUDQLKREMHNDWD - aspekti kvaliWHWD L SRX]GDQRVWL X VQDEGLMHYDQMX HOHNWULþQRP HQHUJLMRP X] XYDåDYDQMHVDYUHPHQLKWHKQLþNLKUMHãHQMD - pozitivni zakonski propisi, preporuke i standardi.

5.1. Elektroenergetski objekti i mreža naponskog nivoa 35 kV Shodno planskim rješenjima iz GUP-a OpštiQH %DU GR J SUHGYLÿHQR MH XNODQMDQMHSRVWRMHüLKQDG]HPQLKYRGRYDN9NRMLSUROD]HNUR]]RQX]DKYDWD3ODQD prema TS 35/10 kV »Sutomore«, i njihova zamjena sa dva kablovska voda 35 kV, pri þHPX EL NDEOLUDQMH ELOR L]YUãHQR VD UDVNORSQH VWDQLFH 56  N9 NRMD üH ELWL postavljena na mjestu (van zahvata ovog Plana) skretanja DV za TS 35/10 kV Ä6XWRPRUH³ L 76  N9 ÄĈXUPDQL³, i sa koje bi se, sa dva kabla (ulaz - izlaz), L]YUãLRSULNOMXþDN76N9Ä6XWRPRUH³ 5DVNORSQDVWDQLFDN9MHSUHGYLÿHQD QDVMHYHUQRLVWRþQRMVWUDQL]RQH3ODQD YDQ ]DKYDWD3ODQD L]QDGEXGXüH0DJLVWUDOQHVDREUDüDMQLFH,UHGD WDNRÿHYDQ]DKYDWD Plana). Iako je, saglasno rješenju iz GUP-a Opštine Bar, na mjestu navedene rasklopne stanice 35 kV (van zahvata ovog Plana), u II fazi tj. poslije 2020.g., planirana trafostanica TS 110/35 kV »Sutomore«, u okviru koje bi bilo i navedeno rasklopno SRVWURMHQMHN9DNRMDELVHSULNOMXþLODQDSRVWRMHüLGDOHNRYRGN9%DU–Budva, XGRNXPHQWXL]UDÿHQRP]DSRWUHEHª&UQRJRUVNLHOHNWURprenosni sistem« A.D. - Plan razvoja prenosne mreže Crne Gore za period od 2011.g.-2020.g. sa osvrtom do 2025.g. QLMH SODQLUDQD JUDGQMD REMHNDWD SUHQRVQH PUHåH QD SRGUXþMX %DUD L Sutomora. Naime, shodno informacijama (mišljenju) koje su planeri dobili od strane »Crnogorski elektroprenosni sistem« A.D., analize sprovedene tokom izrade Plana razvoja prenosne mreže Crne Gore za period od 2011.g.-2020.g. sa osvrtom do 2025.g. XVNODÿHQLP VD 6WUDWHJLMRP UD]YRMD HQHUJHWLNH GR J  su pokazale da se SRVWRMHüHstanje u prenosnoj mreži na teritoriji opštine Bar karakteriše postojanjem, u 76  N9 Ä%DU³ GRYROMQH UH]HUYH X VQD]L ]D SRX]GDQR QDSDMDQMH HOHNWULþQRP HQHUJLMRP QRYLK SRWURãDþD QD SRGUXþMX %DUD L 6XWRPRUD X] ]DGRYROMDYDQMH kriterijuma sigurnosti i daXVNODGXVQDYHGHQLPQLMHVXSUHGYLÿHQHL]JUDGQMHQRYLK objekata prenosne mreže tj. novih trafostanica. 8]RQL]DKYDWD3ODQDSRUHGNDEORYVNLKYRGRYDN9NRMLüHNDRãWRMHQDYHGHQR ]DPLMHQLWLSRVWRMHüHQDG]HPQHYRGRYHN9VKRGQRUMHãHQMLPDL]*83-a i DUP-a kontaktne zone »Sutomore-centar«, potrebno je obezbijediti i koridor za kablovske YRGRYHN9 GYRVWUXNLNDEORYVNLYRGN9 ]DEXGXüX76N9ª0DOMHYLN© NRML üH VH MHGQLP GLMHORP RG UDVNORSQH VWDQLFH 56  N9 GR XNUãWDQMD VD magistralnim putem Bar – 3HWURYDF  SRNODSDWL VD WUDVRP SULNOMXþQLK NDEORYVNLK YRGRYDN9SRVWRMHüH76N9ª6XWRPRUH©

76 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

Dakle, u zoni zahvata Plana je neophodno obezbijediti koridor za kablovske vodove 35 kV (ukupno 4 kablovska voda), koji bi, saglasno preporukama iz Strategije razvoja energetike RCG do 2025.g., trebali biti tipa XHP-A 185 mm2 odnosno, shodno GUP-u do 2020.g., kablovima sa bakarnim provodnicima presjeka 150 mm2. 6KRGQR QDYHGHQRP GR L]JUDGQMH QDYHGHQLK REMHNDWD D FLOMX REH]EMHÿHQMD nesmetanog i bezbjednog funkcionisanja nadzemnih vodova 35 kV, koji prolaze kroz JXVWR QDVHOMHQR LQGLYLGXDOQR QDVHOMH X JUDILþNRM GRNXPHQWDFLML SODQLUDQRJ VWDQMD prikazan je koridor širine 20 m, u kojem je, do ukidanja nadzemnih vodova 35 kV, QHRSKRGQR RQHPRJXüLWL JUDGQMX 8 VOXþDMX SRWUHEH L]JUDGQMH VDREUDüDMQLFD X ]RQL koridora, uslove za izgradnju propisuje Operator. 8 RNYLUX QDYHGHQH JUDILþNH GRNXPHQWDFLMH SULND]DQH VX L SODQLUDQH WUDVH ]D NDEORYVNHYRGRYHN9NRMHüHVHQDOD]LWLXWUDVLRGJRYDUDMXüLKVDREUDüDMQica. 1DSRPHQD 8 SULORåHQRMJUDILþNRM GRNXPHQWDFLML VX GDWHWUDVHNRULGRUDNDEORYVNLK YRGRYD  N9 X VDREUDüDMQLFDPD þLML MH SRORåDM XVNODÿHQ VD WUDVRP NDEORYVNLK vodova datom u GUP-X GR J 1DNRQ L]JUDGQMH  0DJLVWUDOQH VDREUDüDMQLFH , reda i modifiNDFLMHSULVWXSQLKVDREUDüDMQLFDELüHXWYUÿHQDLNRQDþQDWUDVDNDEORYVNLK vodova 35 kV). 76  ª6XWRPRUH© NDR L EXGXüL REMHNWL UDVNORSQR SRVWURMHQMH 56  N9 L 76  N9 ª0DOMHYLN©  QLMHVX SUHGYLÿHQL X ]RQL ]DKYDWD 3ODQD YHü VH QDOD]H X kontaktnim zRQDPDPHÿXWLPSRVWRMHüHLEXGXüHYH]HL]PHÿXQDYHGHQLKREMHNDWD prolaze ili su planirani kroz zonu zahvata Plana. 2G ]QDþDMD ]D IXQNFLRQLVDQMH HOHNWURHQHUJHWVNRJ VLVWHPD X ]RQL ]DKYDWD SODQD L kontaktnoj zoni je i odredba odnosno plansko rješenje iz GUP-a do 2020.g., prema NRMHPMHSUHGYLÿHQDL]JUDGQMD76N9ª5DWDF© VQDJH[09$ NRMDELELOD SULNOMXþHQD QD GDOHNRYRG  N9 %DU – Sutomore i koja bi SUHX]HOD  RSWHUHüHQMD WUDIRVWDQLFD  N9 ´,QH[´ ´,YDQ 0LOXWLQRYLü´ UHRQD %UFD GR ³.RUDOD´ ãWR bi, u NUDMQMHPGRYHORGRUDVWHUHüHQMD76N9Ä6XWRPRUH³þLPHELVHVWYRULOLXVORYL GDVHQDQMXX,ID]LSULNOMXþHQRYLREMHNWLQDSRGUXþMX0DOMHYLND 7DNRÿH X YH]L V JRUH QDYHGHQLP D X FLOMX VWYDUDQMD XVORYD ]D SULNOMXþHQMH QRYLK SRWURãDþD L SRYHüDQMD VLJXUQRVWL QDSDMDQMD ]D ]RQX 3ODQD L NRQWDNWQH ]RQH QHRSKRGQR EL ELOR L]YUãLWL SUHEDFLYDQMH GLMHOD SRWURãDþNRJ SRGUXþMD VD 76  N9Ä6XWRPRUH³QD76N9ÄĈXUPDQL³L76ÄýDQM³ I, potrebno je navesti, da se, u skladu s razlozima navedenim u GUP-u Opštine Bar GRJVDYHRPDYLVRNLPVWHSHQRPL]YMHVQRVWLPRåHSRWYUGLWLGDüHVHX(' %DU]DGUåDWLþHWYRURVWHSHQLQDSRQN9

5.2. Elektroenergetski objekti i mreža naponskog nivoa 10 kV .RULVWHüL SURUDþXQ SRWUHEQH HOHNWULþQH VQDJH QD SRGUXþMX ]DKYDWD SODQD RGQRVQR GHILQLVDQL EURM SRWUHEQLK WUDQVIRUPDWRUVNLK MHGLQLFD  N9$ NDR L XUEDQLVWLþNR UMHãHQMH QDPMHQH SRYUãLQD RGQRVQR GLVSR]LFLMH EXGXüLK SRWURãDþD SODQVNLP UMHãHQMLPDVXSUHGYLÿHQLVOHGHüLHOHNWURHQHUJHWVNLREMHNWL naponskog nivoa 10 kV: 5.2.1. Trafostanice 10/0.4 kV 8WDEHOLVXGDWHSRVWRMHüHWUDIRVWDQLFHLQHRSKRGQHDNWLYQRVWLXFLOMXVWYDUDQMD uslova za zadovoljenje potreba konzuma .

WLSLQD]LYSRVWRMHüLKWUDIRVWDQLFD 3RVWRMHüH aktivnosti stanje u zoni Plana i kontaktnoj zoni (izvedeno) =76N9Ä3REUÿH´ 1000 kVA ]DGUåDYDVHSRVWRMHüHVWDQMH

77 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

MBTS 10/0.4 kV „Rutke” 400 kVA SRYHüDWLVQDJXQDSURMHNWRYDQXN9$ kVA MBTS 10/0.4 kV „Sozina” 400 kVA SRYHüDWLVQDJXQDSURMHNWRYDQXN9$ MBTS 10/0.4kV „0DURYLüL-Stavac” 250 kVA SRYHüDWLVQDJXQDSURMHNWRYDQXN9$ MBTS 10/0.4 kV „Kotorska vrata” 630 kVA ]DGUåDYDVHSRVWRMHüHVWDQMH MBTS 10/0.4 kV „Rutke 2” 630 kVA ]DGUåDYDVHSRVWRMHüHVWDQMH MBTS 10/0.4 kV „Bjelila” 400 kVA ]DGUåDYDVHSRVWRMHüHVWDQje

MBTS 10/0.4 kV „Partizanski put” 400 kVA SRYHüDWLVQDJXQDSURMHNWRYDQX[N9$ ZTS 10/0.4kV „Priboj” 630 kVA ]DGUåDYDVHSRVWRMHüHVWDQMH Tabela 13. 'DNOH QD RVQRYX SURFLMHQMHQH VQDJH NRQ]XPD X ]DKYDWX 3ODQD XUEDQLVWLþNRJ UMHãHQMDSRVWRMHüHJVWDQMDLSODQLUDQHJUDGQMHREMHNDWDDYRGHüLUDþXQDRVLJXUQRVWL LIOHNVLELOQRVWLUDGDHOHNWURHQHUJHWVNRJVLVWHPD]DSRWUHEHVQDGELMHYDQMDHOHNWULþQRP HQHUJLMRPSODQLUDQLKREMHNDWDMHSUHGYLÿHQDL]JUDGQMDQRYLKWUDIRVWDQLFDN9 Snage planiranih TS 10/0.4kV su date na osnovu procijenjenih vršnih snaga i SRVWDYNL SODQRYD YLãHJ UHGD X SRJOHGX UD]YRMD PUHåH D GHILQLWLYQH VQDJH üH VH odrediti nakon izrade glavnih projekta. Nove (planirane) trafostanice i njihov tip i kapacitet su dati u tabeli 14.

tip i naziv nove trafostanice u zoni Plana Projektovana snaga -kapacitet (kVA) NDTS 10/0.4 kV „Nova 1” 2x 630 kVA NDTS 10/0.4 kV „Nova 2” 2x 630 kVA NDTS 10/0.4 kV „Nova 3” 2x 630 kVA NDTS 10/0.4 kV „Nova 4” 2x 630 kVA NDTS 10/0.4 kV „Nova 5” 2x 630 kVA NDTS 10/0.4 kV „Nova 6” 2x 630 kVA NDTS 10/0.4 kV „Nova 7” 2x 630 kVA NDTS 10/0.4 kV „Nova 8” 2x 630 kVA NDTS 10/0.4 kV „Nova 9” 2x 630 kVA NDTS 10/0.4 kV „Nova 10” 2x 630 kVA NDTS 10/0.4 kV „Nova 11” 2x 630 kVA NDTS 10/0.4 kV „Nova 12” 2x 630 kVA NDTS 10/0.4 kV „Nova 13” 2x 630 kVA NDTS 10/0.4 kV „Nova 14” 2x 630 kVA NDTS 10/0.4 kV „Nova 15” 2x 630 kVA NDTS 10/0.4 kV „Nova 16” 2x 630 kVA Tabela 14. Prilikom izbora tipa trafostanica (TS 1x630 kVA odnosno TS 2x630 kVA) uzeta je u obzir tipizacija elemenata kojiVXXYHüLQLSULPLMHQMHQLQDSRGUXþMX('%DU GRSULQRV podizanju nivoa efikasnosti održavanja) i optimalni su za karakteristike konzuma u ]DKYDWX 3ODQD 3UHGQRVW L]ERUD WLSD VD [ N9$ MH X þLQMHQLFL GD MH PRJXüH primjenjivati fazno opremanje (u I fazi instalacija samo jedne trafo jedinice).

78 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

1RYH WUDIRVWDQLFH PRUDMX ELWL X VNODGX VD YDåHüRP WHKQLþNRP SUHSRUXNRP 73 E GRQLMHWRP RG VWUDQH (3&* SUHGYLÿHQH NDR VORERGQRVWRMHüL PRQWDåQR-betonski, WLSVNLREMHNWLSUHWHåQRWLSDþYRUQLK76- NDTS (N=3). U cilju stvaranja uslova za realizaciju Plana odnosno izgradnju planiranih TS 10/0.4 N9]DQMLKVXSUHGYLÿHQHSRVHEQHXUEDQLVWLþNHSDUFHOH 3ULL]ERUXORNDFLMH]DWUDIRVWDQLFHYRGLORVHUDþXQDGD -WUDIRVWDQLFDEXGHãWREOLåHWHåLãWXRSWHUHüHQMD - niVNRQDSRQVNLYRGRYLEXGXãWRNUDüLDQMLKRYUDVSOHWãWRMHGQRVWDYQLML -GDGRWUDIRVWDQLFHSRVWRMLODNSULOD]UDGLPRQWDåHJUDÿHYLQVNRJGLMHODHQHUJHWVNLK transformatora i ostale opreme. 8JUDILþNRMGRNXPHQWDFLMLSULND]DQHVXORNDFLMHSODQLUDQLK764kV kao i planirana trasa 10kV kablovske mreže. Prikazane pozicije odnosno mikro lokacije trafostanice VH PRJX SULODJRÿDYDWL SRORåDMLPD SURMHNWRYDQLK REMHNDWD ãWR VH QHüH VPDWUDWL izmjenom Plana. Taþne lokacije i tip novoplaniranih trafostanica biüH RGUHÿene JODYQLP SURMHNWLPD XUHÿHQMD WHUHQD X VNODGX VD GLVSR]LFLMRP QRYLK REMHNDWD SUL þHPX (' %DU L]GDMH VDJODVQRVW XVORYL ]D L]UDGX WHKQLþNH GRNXPHQWDFLMH  QD precizne lokacije TS.

5.2.2. Elektroenergetska mreža 10kV Planirane trafostanice 10/0.4 kV se poYH]XMX PHÿXVREQR L VD SRVWRMHüim trafostanicama 10/0.4 kV, uz formiranje složene prstenaste 10 kV kablovske mreže sa izvodima iz TS 35/10kV »Sutomore«. U Tabeli 15. je dat prikaz planiranih kablovskih vodova 10 kV, sa dužinama trasa, L]PHÿXSRVWRMHüLKLEXGXüLKWUDIRVWDQLFDXQXWDU]DKYDWD3ODQDNDRLWUDIRVWDQLFDNRMH VXXNRQWDNWQLP]RQDPD DþLMLMHGLRNRQ]XPDXQXWDU]DKYDWD3ODQD XNOMXþXMXüLL NDEORYVNHYRGRYHN9NRMLVXSUHGYLÿHQL]D]DPMHQX

Trasa (od – do) dužina trase (m) TS 35/10 „Sutomore” TS „Nova 1” 505 TS „Nova 1” 76Ä3REUÿH´ 278 76Ä3REUÿH´ TS „Rutke” 390 76Ä3REUÿH´ TS „Nova 2” 480 TS „Nova 2” TS „Nova 3” 320 TS „Nova 3” TS „Nova 4” 375 TS 35/10 „Sutomore” TS „Nova 4” 570 TS „Rutke 2” TS „Nova 5” 305 TS „Nova 3” TS „Nova 5” 340 TS „Nova 5” TS „Nova 6” 340 TS „Sozina” TS „Nova 6” 452 TS „Nova 6” TS „Nova 8” 442 TS 35/10 „Sutomore” TS „Partizanski put” 640 TS „Sozina” TS „Nova 7” 295 TS „Nova 7” TS „Nova 8” 342

79 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

76Ä0DURYLüL-Stavac” TS „Nova 8” 288 76Ä0DURYLüL-Stavac” TS „Nova 9” 505 TS „Priboj” TS „Nova 9” 317 TS 35/10 „Sutomore” TS „Priboj” 1020 TS „Priboj” TS „Kotorska vrata” 505 TS „Kotorska vrata” TS „Nova 16” 520 TS „Kotorska vrata” TS „Nova 15” 352 TS „Nova 15” TS „Nova 10” 331 TS „Nova 10” TS „Bjelila” 575 TS „Bjelila” TS „Nova 11” 232 TS „Nova 11” TS „Nova 12” 354 TS „Nova 12” TS „Nova 13” 360 TS „Nova 13” TS „Nova 14” 438 TS „Nova 14” TS „Nova 15” 298 TS „Nova 14” TS „Nova 16” 748 76Ä0DURYLüL-Stavac” TS „Nova 16” 442 76ÄĈXUPDQL´ TS „Bjelila” 1100* 76ÄĈXUPDQL´ TS „Nova 11” 1000* TS „Nova 13” TS „Brežani” (nova) 550* Tabela 15. *Napomena: Pojedine dužine trasa van zone Plana, u tabeli 15., su date orijentaciono. 8JUDILþNRPGLMHOXGRNXPHQWDFLMHQDFUWHåXSODQLUDQRJVWDQMDMHSULND]DQ raspored SRVWRMHüLK L QRYLK WUDIRVWDQLFD L PUHåD NDEORYVNLK YH]D L]PHÿX QMLK 8NODSDQMH postojeüih trafostanica u novu mrežu treba izvesti prema grafiþNRPSULORJX. .DEORYVNH YH]H L]PHÿX WUDIRVWDQLFD QDYHGHQLK X WDEHOL  RVWYDULWL MHGQRåLOQLP kablovima sa izolacijom od umreženog polietilena tipa 4x(XHE 49 A 1x 240/25 mm2), N9 SUHQRVQHPRüLSUHNR09$ 3UHSRUXNDMHGDVHYUãLXQLILFLUDQMHNDEORYD PHÿXWLPL]ERUNRQNUHWQLKNDEORYVNLKYH]DVHGHILQLãHXVORYLPDRGVWUDQH('%DUSD shodno tome, treba usaglasiti i eventualni izbor drugog tipa kabla. Prioritetni cilj u razvoju mreže je ostvarenje principa radijalnog pogonskog stanja sa PRJXüQRãüXRVWYDULYDQMDSRSUHþQLKYH]D Po procjeni Operatora distribucije i lokalne Uprave, u skladu sa uslovima koji budu vladali prilikom razvoja mreže 10 kV prvi postavljeni glavni vodovi 10 kV od izvorišta, ]ERJVLJXUQRVWLQDSDMDQMDWUHEDMXELWLL]YHGHQLVDUH]HUYQRP þHWYUWRP åLORP Koncept mreže 10 kV rješavati po principu "otvorenih prstenova" koji daje jednostavnu i preglednu mrežu sa visokim stepenom sigurnosti. Ova mreža se sastoji RGGYDYRGDNRMLSRYH]XMXRGUHÿHQEURMWUDQVIRUPDWRUVNLKVWDQLFDSRSULQFLSXXOD]- izlaz". Prsten je otvoren na nekoj od transformatorskih stanica koja se odabere tako da su oEMH JUDQH SULEOLåQR SRGMHGQDNR RSWHUHüHQH 2YLP UMHãHQMHP VH GRELMD PRJXüQRVW GD XVOXþDMX QDMWHåHJNYDUD LVSDGWUDQVIRUPDWRUVNH VWDQLFH  GUXJL GLR mreže preuzima napajanje cijelog prstena pošto se zatvori veza koja je u normalnom pogonu prstena bila otvorena.

80 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

1DVOLFLMHGDWDãHPDSRYH]LYDQMDSRVWRMHüLKLSODQLUDQLK76N9L]SODQVNRJ rješenja:

Marovici Nova 16 Kotorska vrata Stavac Nova 4

Nova 14 Nova 15 Nova 8 Sozina Nova 6 Nova 3

TS 10/0.4 kV Partizanski Brežani Nova 13 Nova 10 Nova 7 put Nova 5 Nova 2 (LSL Brežani)

Prepumpna Nova 12 Bjelila Nova 9 stanica Rutke 2 Pobrde

TS 35/10 kV Nova 11 Priboj Sutomore Rutke Nova 1 Ðurmani

TS 35/10 kV Ðurmani

TS 35/10 kV Sutomore Slika 7.

6KRGQRVUHGQMHURþQRPSODQXUD]YRMD('%DU RGQRVQRXVORYLPDGRELMHQLPRG(' Bar), u tabeli 15. i na slici 7. su XNOMXþHQLLSODQLUDQLQRYLNDEORYVNLYRGRYLQDWUDVDPD na kojima je, zbog starosti i ograniþene prenosne moüL SRVWRMHüLK NDEORYD LVWH potrebno zamijeniti novim kablovima tipa XHE-49 3x(1x240mm2), 12/20 kV ili sliþnim uz saglasnost nadležne Elektrodistribucije : - TS 35/10 kV „Sutomore“ - 76 Ä3REUÿH³ - TS „Rutke“ (što je prikazano VOHGHüLPNDEORYVNLP YH]DPD76 N9 ª6XWRPRUH© - TS«Nova 1«, TS »Nova 1« -76ª3REUÿH©L76ª3REUÿH©- TS »Rutke«) - TS 35/10 kV „Sutomore“ - TS „Priboj“ -TS „Kotorska vrata“ (što je prikazano i u kablovskim vezama TS 35/10 kV »Sutomore« - TS »Priboj« i TS »Priboj« - TS«Kotorska vrata«). 3ODQRPVXSUHGYLÿHQLLSRMHGLQLQRYLL]YRGLL]76N9Ä6XWRPRUH³ - TS 35/10 kV „Sutomore“ – TS 10/0.4 kV „Nova 4“, - TS 35/10 kV „Sutomore“ – TS 10/0.4 kV „Partizanski put“, XNOMXþXMXüLLSUHWKRGQRQDYHGHQHNDEORYVNHYRGRYHN9QDSRVWRMHüLPNDEORYVNLP UHODFLMDPDNRMLVXXVOLMHGQHDGHNYDWQLKNDUDNWHULVWLNDSUHGYLÿHQL]D]DPMHQX Prilikom planiranja 10 kV mreže, uzeta je u obzir i potreba UDVWHUHüHQMD76N9 Ä6XWRPRUH³XYDåDYDMXüLUMHãHQMDL]SODQRYDNRQWDNWQLK]RQD SULMHVYHJDÄ6XWRPRUH- &HQWDU³  NDR L SURJQR]X XPMHUHQRJ SRYHüDQMD SRWURãQMH X EOLåHP RNUXåHQMX 76 35/10 kV »Sutomore«, a unutar zone zahvata Plana. U tom cilju, planom sX SUHGYLÿHQH L  YH]H SRMHGLQLK WUDIRVWDQLFD L] SUHGPHWQRJ SRWURãDþNRJSRGUXþMDVDWUDIRVWDQLFRP76N9ÄĈXUPDQL³LWR - 76N9ÄĈXUPDQL³– TS 10/0.4 kV „Bjelila“, - 76N9ÄĈXUPDQL³– TS 10/0.4 kV „Nova 11“, - 76N9ÄĈXUPDQL³– TS 10/0.4 kV „Brežani“- TS 10/0.4 kV „Nova 13“. Naime, planiranje 10kV mreže MHX]QDþDMQRMPMHULXVORYOMHQRLdinamikom izgradnje novih trafostanica TS 35/10 kV u kontaktnim zonama (TS Maljevik i TS Ratac), kao i SUHX]LPDQMHPGLMHODRSWHUHüHQMDNRQ]XPDRGVWUDQH76N9ªĈXUPDQL©þLMLEL UH]XOWDW SUHGVWDYOMDOR UDVWHUHüHQMH 76  N9 ª6XWRPRUH© 8 WRP VPLVOX MH L

81 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

SUHGYLÿHQR SRYH]LYDQMH SRMHGLQLK WUDIRVWDQLFD L] ]DKYDWD 3ODQD QD 76  ªĈXUPDQL©RGQRVQRQDEXGXüHWUDIRVWDQLFHYDQ]DKYDWDNRMHüHVHQDSDjati sa TS ªĈXUPDQL© QSU76N9ª%UHåDQL©SR/6/ª%UHåDQL©  Realizacija plana 10 kV mreže je uslovljena i podizanjem snage TS 35/10 kV »Sutomore« na projektovanu vrijednost, odnosno kao preduslov svih navedenih aktivnosti, proširenjem rasklopnog postrojenja 10 kV i instalacijom potrebnog broja üHOLMDN9 .RG SODQLUDQMD L]JUDGQMH QRYLK SRG]HPQLK YRGRYD  N9 NRG YHüH JXVWLQH podzemnih vodova 10 kV) neophodno je razvijati kablovsku kanalizaciju. Istu je potrebno razviti uz prvi postavljeni vod, da bi se kasnije izbjeglo narušavanje prostora QDNQDGQLP LVNRSLPD QD YHü XUHÿHQLP NRPXQDOQR RSUHPOMHQLP  SRYUãLQDPD Blagovremenom izgradnjom kablovske kanalizacije bi se obezbjedio racionalni i nesmetani razvoj srednjenaponske mreže. Za naponski nivo 10 kV planirati kablovsku kanalizaciju sa HDPE cijevima promjera min. 160 mm. Kablovska okna planirati po preporukama. 2SFLRQRPRåHVHSUHGYLGMHWLRWYRUHQEHWRQLUDQLWHKQLþNLURY WHKQLþNLNDQDO GXELQH 1,10 m, koji bi se nalazio u trotoarskom pojasu, i koji je pokriven armirano-betonskim SORþDPD 3ULOLNRP SRODJDQMD QRYLK NDEORYD RGQRVQR ]DPMHQH SRVWRMHüLK QD GLMHOX WUDVH TS 35/10 kV „Sutomore“ - 76 Ä3REUÿH³ - TS „Rutke“ koristiti prethodno razvijenu kablovsku kanalizaciju na ovoj trasi.

5.3. Elektroenergetska mreža naponskog nivoa 1 kV Kompletnu niskonaponsku mrežu od trafostanica preko kablovskih razvodnih ormara GR SULNOMXþQR-mjernih ormara (mjerno-razvodnih ormara) izvesti kao kablovsku SRG]HPQX  SUL þHPX VH L XQXWUDãQML NDEORYVNL SULNOMXþFL Rd mjesta predaje HOHNWULþQHHQHUJLMHGRREMHNDWDNUDMQMLKNRULVQLND L]YRGHSRG]HPQR 7UDVH NDEORYVNLK YRGRYD QLVNRQDSRQVNH PUHåH VX XVORYOMHQH XUEDQLVWLþNLP parametrima odnosno konfiguracijom terena i pozicijama objekata, i iste se biraju tako da ispunjavDMX RSWLPDOQH WHKQLþNH L HNRQRPVNH XVORYH 7UDVH NDEORYVNLK vodova (glavnih napojnih kablova kablovskih razvodnih ormara), trebaju da prate UHJXODFLRQHOLQLMHNRORYR]QLKLSMHãDþNLKNRPXQLNDFLMD6KRGQRQDYHGHQRPWUDVHVH SRODåX X] VDREUDüDMQLFH SUL þHPX VH X ]RQL VDREUDüDMQLFD UH]HUYLãX NRULGRUL ]D polaganje kablova NN mreže. Koridori za niskonaponske kablovske vodove su SUHGYLÿHQL LVNOMXþLYR QD MDYQLP SRYUãLQDPD WURWRDUL  X] XVNODÿLYDQMH VD UD]YRGRP ostalih podzemnih instalacija. Niskonaponsku kablovsku mrežu izvesti kablovima tipa PP00 (PP00-A) ili XP00 (XP00-A) (presjeka 95-150 mm2 za Cu i presjeka 150-240mm2 za Al), a razvodne ormane kao poliesterske. KDEORYH QLVNRJ QDSRQD SR PRJXüQRVWL SRODJDWL X ]DMHGQLþNRP URYX QD SURSLVDQRP RGVWRMDQMX  X] LVSXnjenje uslova dozvoljenog VWUXMQRJRSWHUHüHQMDSRSRMHGLQLPL]YRGLPD %URMQLVNRQDSRQVNLKL]YRGDüHVHGHILQLVDWLJODYQLPSURMHNWLPDWUDIRVWDQLFD Od trafostanica, sa pojedinih NN izvoda, se kablovi 1 kV radijalno vode do KRO (kablovskih razvodnih ormara) kao zamkaste izvode (iz iste ili susjedne TS), koji su pogonski radijalni, na KRO (kablovske razvodne ormare), i od njih dalje prema objektima , na koje se prihvataju posredstvom MRO (mjerno razvodnih ormara) RGQRVQR302 SULNOMXþQRPMHUQLKRUPDUD 

82 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

5.2VYMHWOMHQMHRWYRUHQLKSURVWRUDLVDREUDüDMQLFD 3RãWRMHMDYQRRVYMHWOMHQMHVDVWDYQLGLRXUEDQLVWLþNHFMHOLQHWUHEDJDWDNRL]JUDGLWLGD VH ]DGRYROMH L XUEDQLVWLþNL L VDREUDüDMQR - WHKQLþNL ]DKWMHYL LVWRYUHPHQR WHåHüL GD instalacija osvjetljenja postane integralni element urbane sredine. Mora se voditi UDþXQDGDRVYMHWOMHQMHVDREUDüDMQLFDLRVWDOLKSRYUãLQDRVLJXUDYDPLQLPDOQH]DKWMHYH NRMLüHREH]ELMHGLWLNUHWDQMHX]ãWRYHüXVLJXUQRVWLNRPIRUVYLKXþHVQLNDXQRüQRP VDREUDüDMXNDRLRWRPHGDLQVWDOacija osvjetljenja ima i svoju dekorativnu funkciju. =DWR VH SUL UHãDYDQMX XOLþQRJ RVYMHWOMHQMD PRUD YRGLWL UDþXQD R VYD þHWLUL RVQRYQD mjerila kvaliteta osvjetljenja: - nivo sjajnosti kolovoza, - podužna i opšta ravnomjernost sjajnosti, -RJUDQLþHQMH]Dslepljivanja (smanjenje psihološkog blještanja) i -YL]XHOQRYRÿHQMHVDREUDüDMD 3RYDåHüLPSUHSRUXNDPD&,( 3XEOLNDWLRQ&,(JRG VYHVDREUDüDMQLFH ]DPRWRUQLLPMHãRYLWLVDREUDüDMVXVYUVWDQHXSHWVYMHWORWHKQLþNLKNODVD0GR0D u zavisQRVWLRGNDWHJRULMHSXWDLJXVWLQHLVORåHQRVWLVDREUDüDMDNDRLRGSRVWRMDQMD VUHGVWDYD]DNRQWUROXVDREUDüDMD VHPDIRUDVDREUDüDMQLK]QDNRYD LVUHGVWDYD]D RGYDMDQMHSRMHGLQLKXþHVQLNDXVDREUDüDMX 6YLPVDREUDüDMQLFDPDQDSRGUXþMXSODQDWUHEDRGUHGLWLRGJRYDUDMXüXVYMHWORWHKQLþNX NODVX1DUDVNUVQLFDPDVYLKRYLKVDREUDüDMQLFDSRVWLüLVYMHWORWHKQLþNXNODVX]DMHGDQ VWHSHQYHüXRGVDPLKXOLFDNRMHVHXNUãWDMX 3RVHEQX SDåQMX WUHED SRVYHWLWL RVYMHWOMHQMX XQXWDU EORNRYVNLK VDREUDüDMQLFD L parkinga, prila]DREMHNWLPDLVOLþQR7RRVYMHWOMHQMHWUHEDUHãDYDWLSRVPDWUDQMHP]RQH NDR FMHOLQH D QH VDPR NDR XUHÿHQMH WHUHQD RNR MHGQRJ REMHNWD 5MHãHQMLPD LQVWDODFLMH RVYMHWOMHQMD XQXWDU ]RQH RPRJXüLWL NRPIRUDQ SULOD] SMHãDND GR XOD]D svakog objekta i iz svih pravaca.

6. USLOVI ZA IZGRADNJU ELEKTROENERGETSKIH OBJEKATA

6.1. Izgradnja trafostanica 10/0.4kV 1RYH WUDIRVWDQLFH PRUDMX ELWL X VNODGX VD YDåHüRP WHKQLþNRP SUHSRUXNRP 73 E GRQLMHWRP RG VWUDQH (3&* SUHGYLÿHQH NDR VORERGQRVWRMHüL PRQWDåQR-betonski, tiSVNLREMHNWL=ERJXNODSDQMDXEXGXüLDPELMHQWSURVWRUDPRJXVHJUDGLWL]DVHEQL zidani objekti za smještaj potrebne opreme za TS. 8PMHVWRVORERGQRVWRMHüLKPRJXüDMHL]YHGEDWUDIRVWDQLFDXREMHNWXãWRVHSUHPD YDåHüLPSUHSRUXNDPDRGREUDYDVDPRXL]X]HWQLPVOXþDMHYLPD .DGDMHXSLWDQMXVPMHãWDMXREMHNDWQHWUHEDSUHGYLÿDWLVPMHãWDMXSRGUXPVXWHUHQL VOLþQR 8NROLNRVHWUDIRVWDQLFDL]YRGLNDRVORERGQRVWRMHüLREMHNDW]DKYDOMXMXüLVDYUHPHQRP kompaktnom dizajnu, spoljni izgled objekta može biti u pRWSXQRVWL SULODJRÿHQ ]DKWMHYLPDXUEDQLVWDWDNRGD]DGRYROMDYDXUEDQLVWLþNHLHVWHWVNHXVORYHRGQRVQR da se potpuno uklapa u okolni prostor. 6YLP WUDIR VWDQLFDPD SURMHNWLPD XUHÿHQMD RNROQRJ WHUHQD REH]EMHGLWL NDPLRQVNL pristup, širine najmanje 3 m.

83 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

6.2. Izgradnja podzemne mreže 10 kV Kablove polagati slobodno u kablovskom rovu, dimenzija 0,4 x 0,8 m. Na mjestima SUROD]D NDEOD LVSRGNRORYR]D VDREUDüDMQLFDNDR L QD VYLP RQLPPMHVWLPDJGMH VH PRåH RþHNLYDWL SRYHüDQR PHKDQLþNR RSWHUHüHQMH NDEOD LOL kabl treba izolovati od sredine kroz koju prolazi), kablove postaviti kroz kablovsku kanalizaciju, smještenu u URYXGXELQHP1DGLRQLFLWUDVHNDEORYDLVSRGNRORYR]DVDREUDüDMQLFH- prilaza, kablovi se polažu kroz kablovsku kanalizaciju, koja se izraÿXMH RG +'3( FLMHYL RGJRYDUDMXüHJSUHþQLND1DVYLPSUHOD]LPDN9NDEORYVNLKYRGRYDSUHGYLGMHWLL RGJRYDUDMXüL EURM GHILQLãH VH SURMHNWLPD  +'3( FLMHYL ]D SUROD] QLVNRQDSRQVNLK kablova. 8NROLNRWR]DKWMHYDMXWHKQLþNLXVORYLVWUXþQHVOXåEH('%DU]DMHdno sa kablom (na oko 40 cm dubine) u rov položiti i traku za uzemljenje, FeZn 25x4 mm. 'XåWUDVDNDEORYDXJUDGLWLVWDQGDUGQHR]QDNHNRMHR]QDþDYDMXNDEOXURYXSURPMHQX SUDYFD WUDVH PMHVWD NDEORYVNLK VSRMQLFD SRþHWDN L NUDM NDEORYVNH NDQDOL]DFLMH ukršWDQMD SULEOLåDYDQMD LOL SDUDOHOQD YRÿHQMD NDEOD VD GUXJLP NDEORYLPD L RVWDOLP podzemnim instalacijama. 3ULL]YRÿHQMXUDGRYDSUHGX]HWLVYHSRWUHEQHPMHUH]DãWLWHUDGQLNDJUDÿDQDLYR]LODD ]DãWLWQLPPMHUDPDRPRJXüLWLRGYLMDQMHSMHãDþNRJLPRWRUQRJVDREUDüDMD

6.3. Izgradnja podzemne mreže 0,4 kV Nove niskonaponske mreže i vodove izvesti kao kablovske (podzemne), uz NRULãüHQMH NDEORYD WLSD 33 LOL ;3 ]DYLVQR RG PMHVWD L QDþLQD SRODJDQMD  odnosno tipizirane, po uslovima Operatora distribucije. ŠtoVHWLþHL]YRÿHQMDQLVNRQDSRQVNLKPUHåDLYRGRYDSULPMHQMXMXVHXVORYLQDYHGHQL pri izgradnji kablovske 10 kV mreže. 7HKQLþNL XVORYL L PMHUH NRMH WUHED GD VH SULPLMHQH SUL SURMHNWRYDQMX L L]JUDGQML SULNOMXþND REMHNDWD QD QLVNRQDSRQVNL PUHåX GHILQLVDQL VX 7HKQLþNRP SUHSRUXNRP TP-2 EPCG. 3UL SRODJDQMX NDEORYD YRGLWL UDþXQD GD VYD HYHQWXDOQD XNUãWDQMD SULEOLåDYDQMD LOL SDUDOHOQD YRÿHQMD NDEORYD VD GUXJLP SRG]HPQLP LQVWDODFLMDPD EXGX L]YHGHQD X VNODGXVDYDåHüLPSURSLVLPDLSUHSRUXNDPD o 0HÿXVREQLUD]PDNHQergetskih kablova niskog napona ne smije biti manji od FPSULSDUDOHOQRPYRÿHQMXRGQRVQRFPSULPHÿXVREQRPXNUãWDQMX o Kod paralelnog polaganja 10 kV kablova sa niskonaponskim kablovima, isti PRUDMXELWLRGYRMHQLRSHNDPDDPLQLPDOQLPHÿXVREQLUD]PDN mora iznositi 10 cm. o 3ULXNUãWDQMXHQHUJHWVNLKNDEORYDLVWRJLOLUD]OLþLWRJQDSRQVNRJQLYRDUD]PDN L]PHÿXHQHUJHWVNLKNDEORYDWUHEDGDL]QRVLQDMPDQMHFP o 1LMH GR]YROMHQR SDUDOHOQR YRÿHQMH NDEOD LVSRG LOL L]QDG YRGRYRGQH LOL kanalizacione cijevi (osim SULXNUãWDQMX +RUL]RQWDOQLUD]PDNL]PHÿXNDEODL vodovodne ili kanalizacione cijevi treba da iznosi najmanje 0.40 m. o Pri ukrštanju kablovi mogu biti položeni ispod ili iznad vodovodne ili kanalizacione cijevi, uz rastojanje od 0.3 m. o Ukoliko ovi razmaci ne mogu biti postignuti, tada energetski kabl treba položiti kroz zaštitnu cijev. o 3UL SDUDOHOQRP YRÿHQMXNDEORYVNRJ VDWHOHNRPXQLNDFLRQLPNDEORP QDMPDQML dozvoljeni horizontalni razmak iznosi 0.5 m. o Ukrštanje energetskog i telekomunikacionog kabla izvesti X] PHÿXVREQL razmak od 0.50 m, s tim što se energetski kabal polaže ispod

84 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

telekomunikacionog kabla. Ugao ukrštanja treba da bude bliži 90°, ali ne manje od 45°. o Energetske kablove pored zidova i temelja zgrada treba polagati na rastojanju od najmanje 30 cm. Ako pored zgrade postoji trotoar onda kabal mora da bude van trotoara.

6.4. Izgradnja javnog osvetljenja ,]JUDGQMRPQRYRJMDYQRJRVYMHWOMHQMDRWYRUHQRJSURVWRUDLVDREUDüDMQLFDREH]EMHGLWL IRWRPHWULMVNHSDUDPHWUHGDWHPHÿXQDURGQLPSUHSRUXNDPD Kao noVDþH VYHWLOMNL NRULVWLWL PHWDOQH GYRVHJPHQWQH L WURVHJPHQWQH VWXERYH SUHGYLÿHQH]DPRQWDåXQDSULSUHPOMHQLPEHWRQVNLPWHPHOMLPDWDNRGDVHSRSRWUHEL mogu demontirati, a napajanje javnog osvjetljenja izvoditi kablovski (podzemno), uz primjenu standardnih kablova (PP00 4x25mm2N9]DXOLþQRRVYMHWOMHQMHL33 3(4)x16mm2  N9 ]D RVYMHWOMHQMH X VNORSX XUHÿHQMD WHUHQD  3UL SURMHNWRYDQMX LQVWDODFLMD RVYMHWOMHQMD X VNORSX XUHÿHQMD WHUHQD RNR SODQLUDQLK REMHNDWD SRVHEDQ ]QDþDMGDWLLHVWHWVNRPL]JOHdu instalacije osvjetljenja. 6LVWHP RVYMHWOMHQMD WUHED GD EXGH FMHORQRüQL 3UL L]ERUX VYHWLOMNL YRGLWL UDþXQD R tipizaciji u cilju jednostavnijeg održavanja. Maksimalno dozvoljeni pad napona u instalaciji osvjetljenja, pri radnom režimu, može biti 5%. Kod izvedene instalacije moraju biti u potpunosti primjenjene mjere zaštite od HOHNWULþQRJ XGDUD ]DãWLWD RG GLUHNWQRJ L LQGLUHNWQRJ QDSRQD  8 WRP FLOMX PRUD VH L]YHVWL SRODJDQMH ]DMHGQLþNRJ X]HPOMLYDþD VYLK VWXERYD LQVWDODFLMH RVYMHWOMHQMD polaganjem trake FeZn 25x4 mm i njenim povezivanjem sa stubovima i uzemljenjem napojnih trafostanica. Obezbjediti selektivnu zaštitu kompletnog napojnog voda i pojedinih svetiljki. 2EH]EMHGLWL PMHUHQMH XWURãHQH HOHNWULþQH HQHUJLMH .RPDQGRYDQMH XNOMXþHQMHP L LVNOMXþHQMHPMDYQRJRVYMHWOMHQMDREH]EMHGLWLSUHNRXNORSQRJVDWDLOLIRWRüHOLMH Za polaganje napojnih vodova važe isti uslovi kao i kod polaganja ostalih niskonaponskih vodova.

6.5. Mjere energetske efikasnosti Poboljšanje energetske efikasnosti posebno se odnosi na ugradnju ili primjenu: QLVNRHQHUJHWVNLK]JUDGDXQDSULMHÿHQMHXUHÿDMD]DNOLPDWL]DFLMXLSULSUHPXWRSOHYRGH NRULVFHQMHPVRODUQLKSDQHOD]D]DJULMDYDQMHXQDSULMHÿHQMHUDVYMHWHXSRWUHERPL]YRUD svjetlosti sa malom instalisanom snagom (LED, štedne sijalice ili HPS za spoljašnje osvjetljenje), koncepta inteligentnih zgrada (upravljanje potrošnjom energije glavnih SRWURãDFD V MHGQRJ FHQWUDOQRJ PMHVWD  6YH QDEURMDQH PRJXüQRVWL VH X RGUHÿHQRM PMHULPRJXNRULVWLWLSULL]JUDGQMLREMHNDWDQDSRGUXþMX8UEDQLVWLþNog projekta. Kada su u pitanju obnovljivi izvori energije, posebno treba naglasiti potencijalnu SULPMHQXHQHUJLMHGLUHNWQRJVXQþHYRJ]UDþHQMD Kako trenutno na teritoriji Crne Gore nema dovoljno kvalitetnih podataka o prostornoj LVH]RQVNRMUDVSRGMHOLVXQþHYRJ]UDþHQMDPRåHVHVDPRL]YUãLWLSURFMHQDQDRVQRYX SRGDWND ]D SRGUXþMH %DUD R SURVMHþQRMPMHVHþQRM YULMHGQRVWL RVXQþDQMDRG   K PD[XMXOXLDYJXVWX 6WRJDVHPRåH]DNOMXþLWLGDRYRSRGUXþMHVSDGDXUHG SRGUXþMDVDYUORSRYROMQLPRVQRYQLPSDUDPHWULPD]D]QDþDMQLMHNRULãüHQMHHQHUJLMH QHSRVUHGQRJVXQþHYRJ]UDþHQMD 6XQþHYDHQHUJLMDVHNDRQHLVFUSDQL]YRUHQHUJLMHX]JUDGDPDNRULVWLQDWULQDþLQD 1. pasivno - za grijanje i osvjetljenje prostora

85 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

2. aktivno - sistem kolektora za pripremu tople vode IRWRQDSRQVNHVXQþDQHüHOLMH]DSURL]YRGQMXHOHNWULþQHHQHUJLMH 1DRYRPSRGUXþMXSRVWRMHPRJXüQRVWL]DVYDWULQDþLQDNRULãüHQMDVXQþHYHHQHUJLMH – ]D JULMDQMH L RVYMHWOMDYDQMH SURVWRUD JULMDQMH YRGH NODVLþQL VRODUQL NROHNWRUL  L ]D proizvodnju elHNWULþQHHQHUJLMH IRWRQDSRQVNHüHOLMH  8 XNXSQRP HQHUJHWVNRP ELODQVX NXüD YDåQX XORJX LJUDMX WRSORWQL HIHNWL VXQFD 8 VDYUHPHQRM DUKLWHNWXUL SXQR SDåQMH SRVYHüXMH VH SULKYDWX VXQFD L ]DãWLWL RG SUHWMHUDQRJRVXQþDQMDMHUVHLSDVLYQLGRELFLWRSORWHPRUDMu regulisati i optimizovati u ]DGRYROMDYDMXüX FMHOLQX $NR SRVWRML PRJXüQRVW RULMHQWDFLMH NXüH SUHPD MXJX staklene površine treba koncentrisati na južnoj fasadi, dok prozore na sjevernoj IDVDGL WUHED PDNVLPDOQR VPDQMLWL GD VH RJUDQLþH WRSORWQL JXELFL 3UHtjerano ]DJULMDYDQMHOMHWLWUHEDVSULMHþLWLVUHGVWYLPD]D]DãWLWXRGVXQFDSRNUHWQLPVXQþDQLP ]DVWRULPDRGPDWHULMDODNRMLVSUHþDYDMXSURGRU89]UDNDNRMLSRGLåXWHPHSHUDWXUX usmjeravanjem dnevnog svjetla, zelenilom, prirodnim provjetravanjem i sl. SavrePHQLW]Y³GD\OLJKW´VLVWHPLNRULVWHRSWLþNDVUHGVWYDGDELSRGVWDNOLUHIOHNVLMX lomljenje svjetlosnih zraka, ili za aktivni ili pasivni prihvat svjetla. Savremene pasivne NXüH GDQDV VH GHILQLãX NDR JUDÿHYLQH EH] DNWLYQRJ VLVWHPD ]D ]DJULMDYDQMH konvencionalnim izvorima energije. Za izvedbu objekata uz navedene energetske mjere potrebno je primjenjivati (uz SUHWKRGQX SULSUHPX VWUXþQX L ]DNRQRGDYQX  'LUHNWLYX (& (YURSVNRJ parlamenta (Directive 2002/91/EC of the European Parliament and of the Council of 16 December 2002 on the energy performance of buildings (Official Journal L001,04/01/2003) o energetskim svojstvima zgrada, što podrazumijeva obavezu izdavanja certifikata o energetskim svojstvima zgrade, kome rok valjanosti nije duži od 10 god. .RULãüHQMH VRODUQLK NROHNWRUD VH SUHSRUXþXMH NDR PRJXüQRVW RGUHÿHQH XãWHGH X SRWURãQMLHOHNWULþQHHQHUJLMHSULþHPXVHPRUDSRYVWLUDþXQDGDQHEXGXXNROL]LMLVD NDUDNWHULVWLþQRPWUDGLFLRQDOQRPDUKLWHNWXURP =D SURL]YRGQMX HOHNWULþQH HQHUJLMH SRPRüX IRWRQDSRQVkih elemenata, potrebno je XUDGLWL SUHWKRGQX VYHREXKYDWQX DQDOL]X WHKQLþNLK HNRQRPVNLK L HNRORãNLK parametara.

7. APROKSIMATIVNI TROŠKOVI REALIZACIJE PLANIRANE ELEKTROENERGETSKE INFRASTRUKTURE I JAVNOG OSVJETLJENJA

Ovim orijentacionim predmjerom su obXKYDüHQL -LVSRUXNDLPRQWDåDWUDQVIRUPDWRUVNLKVWDQLFD76N9XNOMXþXMXüLLQHRSKRGQH JUDÿHYLQVNHUDGRYH -QDEDYNDLSRODJDQMHNDEORYVNLKYRGRYDN9 XNOMXþXMXüLLJUDÿHYLQVNHUDGRYH X] ugradnju kablovske kanalizacije na mjestima prelaza prekoVDREUDüDMQLFDVD potrebnim mjerama zaštite; - izvršena je aproksimacija neophodnih dužina i troškova polaganja kablova 0.4 kV, kao i opreme za javno osvjetljenje.

Napomena: 8 RNYLUX WURãNRYD SODQLUDQH HOHNWURHQHUJHWVNH LQIUDVWUXNWXUH REXKYDüHQL VX samoUDGRYLX]DKYDWX3ODQDSULþHPXVHNRQVWDWXMHGDVXSUHGPHWQLUDGRYL uslovno povezani i sa neophodnim radovima u kontaktnim zonama (proširenje

86 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

TS 35/10 kV „Sutomore“, izgradnja kablovskih vodova za ostvarivanje veza sa elektoenergetskim objektima van zonH ]DKYDWD 3ODQD  7DNRÿH X SUHGPMHUX QLMH XNOMXþHQR QL XNLGDQMH GDOHNRYRGD  N9 NRMH üH ELWL PRJXüH WHN QDNRQ izgradnje rasklopne stanice RS 35kV .

,VSRUXNDLSRODJDQMHQRYLKN9NDEORYVNLKYRGRYD]DSRYH]LYDQMHEXGXüH rasklopne stanice RS 35kV sa TS 35/10 kV »Sutomore« Isporuka i polaganje dvostrukog kablovskog voda (tip definisan od strane operatora) 35 kV, za povezivanje rasklopne stanice RS 35kV, nakon izgradnje navedenih REMHNDWD3UHGPMHURPVXREXKYDüHQLVDPRYRGRYLX]RQL]DKYDWD

m 1882 a' 90,00 €/m = 169.380,00€

2. Isporuka i polaganje novih 10 kV kablovskih vodova Isporuka i polaganje kabla 4x(XHE 49 A 1x240/25 mm2), 12-20 kV, uz ugradnju ostale opreme. U jHGLQLþQRM FLMHQL VX XNOMXþHQL L JUDÿHYLQVNL UDGRYL IRUPLUDQMH završnica, kao i izrada geodetskih podloga radi formiranja katastra podzemnih LQVWDODFLMD3UHGPMHURPVXREXKYDüHQLVDPRYRGRYLX]RQL]DKYDWD

m 11626 a' 60,00 €/m = 697.560,00€

,]PMHãWDQMHLXNODSDQMHSRVWRMHüLKN9NDEORYVNLKYRGRYD Isporuka NDTS 10/0.4 kV, 2x630 kVA, u skladu sa preporukom TP-2 EPCG. U cijenu VXXUDþXQDWDL]YRÿHQMHPRQWDåQLKUDGRYDLSODüanje zemljišta za lokaciju.

m 780 a' 60,00 €/m = 46.800,00€

4. Izgradnja planiranih TS (NDTS 10/0,4 kV, 2x630 kVA ): Isporuka NDTS 10/0.4 kV, 2x630 kVA, u skladu sa preporukom TP-2 EPCG. U cijenu VXXUDþXQDWDL]YRÿHQMHPRQWDåQLKUDGRYDLSODüDQMH]HPOMLãWD]DORNDFLMX

kom. 16 a' 70.000,00 € = 112.000,00€

5. Postavljanje kablovskih razvodnih ormara (KRO-4(6,8)) : Nabavka i montaža kablovskih razvodnih ormara KRO-4 (KRO-6 ili KRO-8) sa RVLJXUDþNLPSRVWROMLPD$ $ LRGJRYDUDMXüLPEURMHPRVLJXUDþDSRSRWUHEL

kom. 200 a' 2.000,00 € = 400.000,00€

6. Polaganje vodova 0.4 kV od TS-a do KRO-a ,VSRUXND PDWHULMDOD L L]YRÿHQMH NDEORYVNH PUHåH 0.4 kV kablovima tipa PP00 ili XP00 4x95-150mm2, (odnosno PP00-A ili XP00-A 4x150-240mm2) uz ugradnju RVWDOH NDEORYVNH RSUHPH 8 FLMHQX VX XUDþXQWDL JUDÿHYLQVNL UDGRYL L IRUPLUDQMH završnica, kao i izrada geodetskih podloga radi formiranja katastra podzemnih instalacija.

m 3000 a' 50,00 €/m =1.500.000,00€

87 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

7. Polaganje vodova javne rasvjete ,VSRUXNDPDWHULMDODLL]YRÿHQMHNDEORYVNHPUHåHN9NDEORYLPDWLSD33[- 25 mm2X]XJUDGQMXRVWDOHNDEORYVNHRSUHPH8FLMHQXVXXUDþXQWDLJUDÿHYLQVNL radovi i formiranje završnica, kao i izrada geodetskih podloga radi formiranja katastra podzemnih instalacija.

m 25000 a' 20,00 €/m = 500.000,00€

,]JUDGQMDLQVWDODFLMHRVYMHWOMHQMDVDREUDüDMQLFD SRVWPMHVWX Isporuka materijala i izrada javne rasvjete (stubovi na svakih cca 30m, rasvjetna tijela QDWULMXPRYHVLMDOLFH: 8UDþXQDWLLJUDÿHYLnski radovi. Komplet

kom. 800 a' 1.200,00 € = 960.000,00€

U K U P N O : 4.385.740,00 €

88 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

9. ELEKTRONSKA KOMUNIKACIONA INFRASTRUKTURA

,,7(+1,ý.,',2

1.Projektovati javnu elektronsku komunikacionu kanalizaciju za sadašnje i EXGXüHSRWUHEHVWDPEHQR–SRVORYQLKWXULVWLþNR– ugostiteljskih , vjerskih , kulturnih ,obrazovnih , zdravstvenih , elektrodistribucije i drugih objekata u zoni zahvata DUP – a Bjelila - Rutke - Gorelac u Baru .

2.Dimenzionisati elektronsku komunikacionu kanalizaciju na osnovu YDåHüLKSURSLVDLQRUPDWLYD]DSURMHNWRYDQMHHOHNWURQVNLKNRPXQLNDFLMDLSRWUHEH planiranog objekta za duži vremenski period.

3.Predvidjeti jednu PVC cijev u planiranoj kanalizaciji za potrebe optike, kablovske tv distribucije ili za neke druge namjene.

32672-(û(67$1-(

8QDVHOMX]DKYDüHQLP'83-o Bjelila - Rutke -*RUHODFX%DUXUDÿHQDMH telekomunikaciona mreža davnih 80 i 90. god . prošlog vijHND0UHåDMHUDÿHQD kablovima tipa TK 10 i TK 59GM sa manjim brojem tk okana i malom dužinom kablovske kanalizacije . U ovoj zoni postoje telefonske linije Crnogorskog Telekoma od IPS-a Sutomore i to na velikoj udaljenosti tako da je na ovoj lokaciji jako otežano þDNPQRJLPDNRULVQLFLPDLQHPRJXüHNRULVWLWLVHUYLVHNDRãWRVXSULVWXSLQWHUQHWX  $'6/ GLVWULEXFLMD79LUDGLRSURJUDPD ,379 1DRYRPSRGUXþMXVX]DVWXSOMHQL sva tri mobilna operatera Crnogorski Telekom koji pruža usluge i fiksne mreže kako u telefoniji tako i u pristupu internetu – ADSL i, kao i servise TV i radio signala - Extra TV i mobilne usluge, zatim Telenor koji pruža usluge mobilne telefonije i Mtel sa EH]LþQLPSULVWXSRP :L0D[ LPRELOQLPXVOXJDPD

Tu su još i BBM-a – Distribucija TV i radio programa (MMDS), Total TV Montenegro – Distribucija TV i radio programa (DTH), Radio difuznog centra – Zemaljska radio difuzija MNNews –EHåLþQLSULVWXSLQWHUQHWX :L)L 

1DSRGUXþMX%DUDHOHNWURQVNDNRPXQLNDFLRQDPUHåDMHVDYUHPHna. Na SRPHQXWRPSRGUXþMXMHSRWSXQRGLJLWDOL]RYDQLVLWHP$;(1HNDGDãQMDPDWLþQD FHQWUDOD%DULL]GYRMHQLSUHWSODWQLþNLVWHSHQLSRUHGGLJLWDOQLK3276L$'6/VHUYLVD RPRJXüDYDSUXåDQMHVHUYLVDQRYLKJHQHUDFLMD– broadbend servisa i IPTV servisa. Kada je u pitanju fiksna telefonija, Crnogorski Telekom na teritoriji opštine Bar ima u IXQNFLMLORNDFLMDLWR%DUýDQMýHOXJDþHOXJD'REUH9RGH,OLQROLQR 3HþXULFH3RSRYLüL6WDUD5DVNUVQLFD6XWRPRUH7RSROLFD=DJUDÿHLäUNRWUOLFD– Šušanj .

.DSDFLWHWLGLJLWDOQLKNRPXWDFLRQLKþYRURYDEURMHLQVWDOLVDQLK3671L 226 ISDN, 63 dvojniþNDEURMDL,06SULNOMXþDNDNDRL(;75$8IXQNFLML VX$'6/þYRURYDVDDNWLYQLK$'6/SULNOMXþDND3UHPDSRGDFLPDL] Monstata od posljednjeg popisa opština Bar broji 42048 stanovnika i 14211 GRPDüLQVWYDRGNRMLKVWDQRYQLNDLGRPDüLQVWDYDSULSDGDJUDGVNRP (urbanom) dijelu. Ostalo pripada ruralnom dijelu opštine.

89 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

Penetracija fiksne telefonije u opštini Bar iznosi 33.90% (27.11% na nivou CG), a penetracija fiksnog širokopojasnog pristupa (ADSL) iznosi 13.45% (11.3% na nivou CG).

U granicama predmetnog planskog dokumenta nije zastupljen M –kabal kao operater koji pruåDXVOXJHSXWHP.'6WHKQRORJLMHQDRYRPSRGUXþMXNDRni Mtel koji pruža usluge fiksne telefonije putem WiMAX a ni WiMAX Montenegro nama SULNOMXþDNDQDRYRPSRGUXþMXNDRQL6%61DW0RQWHQHJUR

U granicama predmetnog planskog dokumenta tj. DUP-a Bjelila – Gorelac – Rutke Crnogorski telekom ima 1200 instalisanih linija – parica. Shodno podacima Monstata ( koja je zasnovana na ukupnom broju stanovnika i ukupnom broju prikljuþDND GROD]LVHGRVOMHGHüLKUH]XOWDWD8]RQL]DKYDWDDNWLYQRMH3671 3 ISDN, 179 IMS , 219 ADSL i 146 EXTRA TV, što iznosi penetraciju od 38,62% za fiksnu telefoniju odnosno 18.23% za penetraciju fiksnog širokopojasnog pristupa , a to je iznad prosijeka u Baru a što je ujedno i iznad prosijeka u Crnoj Gori ali opet LVSRGSURVLMHNDX(81DRYRPSRGUXþMXSRVWRMLYHOLNLEURMYLNHnd obijekata koji se koriste samo u ljetnjem periodu.

1DRYRPSRGUXþMXQHSRVWRji javne telefonske govornice, WDNRÿHQHPD SULNOMXþDNDSXWHPRSWLNH.

(OHNWURQVNXNRPXQLNDFLRQXPUHåXþLQHNDEORYL7.97.L7.*0NDRL RSWLþNLNDEORYL3RVWRMHüLNDSaciteti su sa velikim stepenom zauzetosti i potrebo je proširenje istih. Svaka nova gradnja objekata podrazumijeva izgradnju odnosno proširenje elektronske komunikacione mreže koja može da podrži servise nove generacije ADSL, LLICG MIPNET, LLTCG i IPTV.

Kada su u pitanju televizijski kablovski sistemi operateri prenos TV signala UHDOL]XMXåLþQLPSXWHPNDRLEHåLþQLPSXWHP %%07RWDO79 NRULVWHüL:L0$; tehnologiju. U skladu sa savremenim trendovima razvoja elektronskih komunikacija imamo veoma širok spHNWDUHOHNWURQVNLKVHUYLVDNDRLUD]OLþLWSULVWXSSRMHGLQLK elektronskih i kablovskih i TV operatera. Osim telefonije operateri pružaju usluge %URDGEDQG,QWHUQHWSUHQRVDSUHQRV79VLJQDODåLþQLPLEHåLþQLPSXWHPSUHQRV SRGDWDND92,39R'LVOLþQR

M-teOSUXåDXVOXJH)LNVQHWHOHIRQLMHL,QWHUHQWDEHåLþQLPSXWHPNDRL.'6 BBM i Telenor .

Crnogorski Telekom pruža servise Fiksne telefonije (POTS, ISDN BRA,ISDN PRA), Interneta i prenosa podataka (ADSL,LLICG, MIPNET, LLTCG) i prenos TV signala najnovije gHQHUDFLMHW]Y,37HOHYL]LMX6YLRYLVHUYLVLVHRVWYDUXMXåLþQLP SXWHPSUHNREDNDUQLKLRSWLþNLKNDEORYD

Servise mobilne telefonije pružaju tri operatera i to Crnogorski Telekom , Telenor i M-WHOLQDSRGUXþMX%DUDLPDPRYLVRNRNYDOLWHWHQXSRNULYHQRVWVignalom sva tri operatera. Kvalitet pokrivenosti signalom mobilne telefonije i kvalitet Data odnosno Mobil Internet servisa zavisi od pozicije i udaljenosti bazne stanice kao i od sistema baznih stanica GPRS, EGPRS ili EDGE i 3G.

Radio bazne stanice nalaze se na lokacijama: CT ( Velji Grad , Voluica, Bar 7.&%MHODVLFD&UPQLFDýDQM,36ýHOXJD'REUH9RGH,36,OLQR.XILQ2VWURV 3HþXULFH,366XWRPRUH9HOML*UDG9LUSD]DU9ROXLFD 07(/ %5%DU-.3 BR03 Velji grad, BR04 Voluica, BR05 MrkojeviüL%59LUSD]DU%56XWRPRUH %5ýDQM%56R]LQDWXQHO-sjever, BR10 Sozina tunel-MXJ%5ýDQM%LVHUQD

90 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

REDOD%50LãLüL%52VWURV%57XQHO5Dã ULSLWHU 5'& 9HOML*UDGQ 9ROXLFD0UNRMHYLüL&UPQLFD%MHODVLFD%MHODVLFD9LUSD]DU%DU-âXãDQM 7XÿHPLOL  2VWURV L7HOHQRU %DU6LPSR%DUýDQM&UPQLFD'REUH9RGH*OXKL'R.UDMLQD (brdo Steglaš) Kufin, Ostros, Sozina south, Sozina North, Sutomore, Tunel Raš, Utijeha, Veliki Pijesak, Velji Grad i Voluica ).

PLANIRANO STANJE

KaoãWRMHUSR]QDWDþLQMHQLFDGDMHUD]YRMQDVWUDWHJLMDHOHNWURQVNLK komunikacija u zadnjih 10-WDNJRGLQD]DVQRYDQDQDWHKQRORJLMLRSWLþNLKVSRMQLK NDEORYDãWRRPRJXüDYDNYDOLWHWQRREDYOMDQMHVYLKNRPXQLNDFLMDWHYRGHüLUDþXQDR Strategiji razvoja informacionog društva 2012-2016, koja daje prioritet razvoju ãLURNRSRMDVQLKSULVWXSQLKPUHåD åLþQLKLEHåLþQLK SURMHNWDQWMHXVNODGXVD navedenim planovima predvidio izgradnju kompletne elektronske komunikacione infrastrukture, u zonama koje to svojim planiranim sadržajima, zahtijevaju.

8VNODGXVDSODQLUDQLPVDGUåDMLPDXQXWDU]RQHREXKYDWDSUHGYLÿHQDMH izgradnja elektronske komunikacione infrastrukture na svim potezima gdje je to QHRSKRGQRNDNRELVHRPRJXüLORSURYODþHQMHQRYLKNDEORYDGRVYLKSRVWRMHüLKi planiranih objekata u zoni, kao i stvaranje uslova za implementaciju novih tehnika i WHKQRORJLMDOLEHUDOL]DFLMXWUåLãWDLNRQNXUHQFLMXNRMDüHGRSULQLMHWLEUåHPUD]YRMX HOHNWURQVNLKNRPXQLNDFLMDSRYHüDQMXEURMDVHUYLVDQMLKRYRMHNRQRPVNRML geografskRMGRVWXSQRVWLEROMRMLYHüRMLQIRUPLVDQRVWLNDRLEUåHPUD]YRMXSULYUHGHL RSãWLQHXFMHOLQL*UDÿHQMHHOHNWURQVNHNRPXQLNDFLRQHLQIUDVWUXNWXUH]DFLOMLPDGD ]DGRYROML]DKWMHYHYLãHRSHUDWHUDHOHNWURQVNLKNRPXQLNDFLMDNRMLüHJUDÿDQLPD ponuditi kvalitetne savremene elektronske komunikacione usluge po ekonomski povoljnim cijenama.

Trasu planirane elektronske komunikacione infrastrukture potrebno je, gdje JRGMHWRPRJXüHXNORSLWLXEXGXüHWURWRDUHXOLFDL]HOHQHSRYUãLQHMHUELVHX VOXþDMXGDVHNDEORYVNDRNQDUDGHXWUDVLVDREUDüDMQLFHLOLSDUNLQJSURVWRUDPRUDOL XJUDGLWLWHãNLSRNORSFLVDUDPRPLXVNODGXVDWLPXUDGLWLLRMDþDQMHNDEORYVNLKRNDQD ãWRELSRYHüDORWURãNRYHL]JUDGQMH .

Prilikom gradnje novih infrastrukturnih objekata posebnu pažnju treba obratiti QD]DãWLWLSRVWRMHüHNRPXQLNDFLRQHLQIUDVWUXNWXUHSRWRPGDVHREH]ELMHGHNRULGRUL]D WHOHNRPXQLNDFLRQHNDEOREHGXåVYLKSRVWRMHüLKLQRYLKVDREUDüDMQLFD

Savremene telekomunikacije koje obuhvataju distribuciju sva tri servisa: telefonije-ILNVQHLPRELOQHSUHQRVSRGDWDNDL79VLJQDODRPRJXüDYDMXYLãHQDþLQD povezivanja sa elektronskim operaterima.

3UHGYLÿHQRGDVHL]JUDGQMDQRYHelektronske komunikacione infrastrukture i QMHQRSRYH]LYDQMHVDSRVWRMHüRPLQIUDVWUXNWXURPX zoni DUP-a "Bjelila – Rutke – Gorelac " izvede sa 2 i 4 PVC cijevi ∅ 110 mm PVC E 23 / 6m/3.2mm/6bar i PE FLMHYLSUHþQLNDØ 40 -PPVDRGJRYDUDMXüLPEURMHPRNDQDVDXJUDGQMRPOLYHQR åHOMH]QLKSRNORSDFDDXVNODGXVDUDVSRUHGRPYHOLþLQRPLYUVWRPSRVWRMHüLKL SODQLUDQLKREMHNDWD.DSDFLWHWLSUHGYLÿHQHLQIUDVWUXNWXUHVXXVOXåELNRULãüHQMD UD]OLþLWLKRSHUDWHUDNDRL]DSRWUHEHORNDOQHVDPRXSUDYH/RNDOQDVDPRXSUDYDüH navedenu infrastrukturu koristiti za povezivanje svojih organa, video nadzor, terePHWULMVNHWDþNHLQIRUPDWLYQHWXULVWLþNHSXQNWRYHLVO

8SODQLUDQRMHOHNWURQVNRMNRPXQLNDFLRQRMPUHåLNRULVWLüHVHXYODþQLNDEORYL WLSD7.*0SXQMHQLQLVNRIUHNYHQWQLSUHWSODWQLþNLNDEDOVDL]RODFLMRPRGSROLHWHQDL

91 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

VORMHYLWLPRPRWDþHPNDRLRSWLþNLNDEORYLNRMLELRPRJXüDYDOLNRULãüHQMHQDSUHGQLMLK VHUYLVDþLMHVHSUXåDQMHWHNSODQLUD

Izgradnju elektronske komunikacione infrastrukture koja se planira, kao i NDEORYVNLKRNDQDL]YRGLWLXVYHPXSUHPDYDåHüLPSURSLVLPDLVWDQGDUGLPDL]RYH oblasti, pULGUåDYDMXüLVH3UDYLOQLNDRRGUHÿLYDQMXHOHPHQDWDHOHNWURQVNLK NRPXQLNDFLRQLKPUHåDLSULSDGDMXüHLQIUDVWUXNWXUHãLULQH]DãWLWQLK]RQDLYUVWHUDGLR- NRULGRUDXþLMRM]RQLQLMHGRSXãWHQDJUDGQMDGUXJLKREMHNDWD 6OXåEHQLOLVW&UQH*RUH broj 83/09 i broj  7DNRÿHgradnja, rekonstrukcija i zamjena elektronskih komunikacionih sistema mora se izvoditi po najvišim tehnološkim, ekonomskim i ekološkim kriterijumima.

Obaveza Investitora svih planiranih objekata u pojedinim zonama jeste da u skladu sa ProMHNWLPD]DSRMHGLQDþQHREMHNWHX]RQLREXKYDWDGHILQLãXSODQLQDþLQ SULNOMXþHQMDVYDNRJSRMHGLQDþQRJREMHNWD.DEORYVNXNDQDOL]DFLMXSRMHGLQDþQLP projektima treba predvidjeti do samih objekata.

.XüQXNRPXQLNDFLRQXLQVWDODFLMXWUHEDL]YRGLWLXWLSVNLPRUPDULüLPD,72/, lociranim u ulazima objekata na propisanoj visini. U pomenutoj instalaciji poželjno je SUHGYLGMHWLUH]HUYQHNDSDFLWHWHNRMLELRPRJXüLOLGDOMXPRGHUQL]DFLMXHOHNWURQVNLK NRPXQLNDFLRQLKPUHåD )77+WHKQRORJLMD EH]SRWUHEH]DL]YRÿHQMHPQDknadnih JUDÿHYLQVNLKUDGRYDNRMLPDELVHL]QRYDGHYDVWLUDODSRVWRMHüDLQIUDVWUXNWXUD

.XüQXNRPXQLNDFLRQXLQVWDODFLMXXVYLPSURVWRULMDPDL]YRGLWLVD8)73 NDEORYLPDNODVHRGQRVQRRSWLþNLPNDEORYLPDLOLGUXJLPNDEORYLPDVOLþQLK karakteristika i proYODþLWLNUR]RGJRYDUDMXüH39&FLMHYLVWLPGDXVYDNRP poslovnom prostoru treba predvidjeti minimum 4, a u stambenim jedinicama PLQLPXPSULNOMXþND

8VOXþDMXGDVHWUDVDelektronske komunikacione infrastrukture poklapa sa trasama vodovodnih i elektro instalacija potrebno je poštovati propisana rastojanja, a dinamiku izgradnje vremenski uskladiti.

U okviru predmetne zone DUP-a "Bjelila–Rutke-Gorelac" ostavlja se PRJXüQRVW]DSRVWDYOMDQMHQRYHED]QHVWDQLFHPRELOQHWHOHIRQLMH:L0$;D00'6 sistema i WiFLWDþDNDDOLQMLKRYXSUHFL]QXORNDFLMXüHRGUHGLWLRSHUDWHUXVNODGXVD svojim planovima.

,]JUDGQMRPSODQLUDQHHOHNWURQVNHNRPXQLNDFLRQHLQIUDVWUXNWXUHELüHPRJXüH QDODNLHILNDVDQQDþLQL]YUãLWLGDOMDHYHQWXDOQDSURãLUHQMDHOHNWURQVNLKNDSDFLWHWD gdje god se za tim ukaže potreba.

1DJUDILþNRMSRGOR]LNRMDMHVDVWDYQLGLRRYRJ3URMHNWDR]QDþHQHVXWUDVH planirane elektronske komunikacione infrastrukture.

Pošto su kablovi u pojedinim zonama ovoga DUP-DELOLãHSXWDELOLRãWHüHQLL zbog zemljano -JUDÿHYLQVNLKUDGRYDXWRM]RQLDLPDOLKVXNDSDFLWHWDLVWHXGDOMHP razmetranju možemo zanemariti . Sada je potrebno izgraditi tk kanalizaciju sa 4 i 2 cijevi ØPP39&(PPPEDUL3(FLMHYLSUHþQLNDØ 40 -60 mm sa RGJRYDUDMXüLPbrojem okana sa ugradnjom liveno željeznih poklopaca .

Nove tk instalacije izvesti sa kablovima koji zadovoljavaju standarde i NDWHJRULMXNRMLVHSRVWDYOMDMXXGLMHOXXYRÿHQMDQRYLKVHUYLVDNDRãWRVX0,31(7 ISDN, ADSL, ADSL II, HDSL , IPTV itd .

92 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

7(+1,ý.,,=9-(â7$-

23,67(+1,ý.2*5(â(1-$

-HGDQRGFLOMHYDL]UDGHSUHGPHWQRJSODQVNRJGRNXPHQWDMHSODQLUDQMHLJUDÿHQMH HOHNWURQVNHNRPXQLNDFLRQHLQIUDVWUXNWXUHNRMDüH]DGRYROMLWL]DKWLMHYHYLãHRSHUHWRUD elektronskih komunikacija, koMLüHJUDÿDQLPDSRQXGLWLNYDOLWHWQHVDYUHPHQH elektronske komunikacione usluge po ekonomski povoljnim uslovima , kao i potrebe RUJDQDODNDOQHVDPRXSUDYH3RWUHEQRMHWHKQLþNLRPRJXüLWLGDJUDÿDQLVDPLELUDWL operatera koji im ponudi bolje uslove. Zbog veOLNHXGDOMHQRVWLRGSRVWRMHüLK,36– a 6XWRPRUHLýDQMSRWUHEQRMHSODQLUDWLL]JUDGQMXþHWULQRYD,36– a Bjelila, Haj Nehaj, Rutke i Gorelac u zoni zahvata DUP-a . Planirati tk kanalizaciju od novoplaniranih IPS-a kroz zonu zahvata kao i po obodu zonH7NNDQDOL]DFLMXL]PHÿXRNDQDEUL IPS-a izvesti sa 4 cijevi Ø 110mm PVC E 23 / 6m/3.2mm/6bar . Dimenzija okana broj 1 je 220x180x180 cm a drugih u nizu 120x80x90, a završna okna su dimenzije 80x60x80 cm.

Potrebno je u kablovskoj telekomunikDFLRQRMLNXüQRMLQVWDODFLMLSUHGYLGMHWLNDSDFLWDW NRMLRPRJXüDYDNRULãWHQMDQDSUHGQLKVHUYLVDþLMHVHSUXåDQMHWHNSODQLUD6WLPHELVH RPRJXüLORGDOMDPRGHUQL]DFLMDHOHNWURQVNLKNRPXQLNDFLRQLKPUHåD )77KWHKQRORJLMD EH]SRWUHEHL]YRÿHQMDGRGDWQLKUadova . Od najbližih tk okana do planiranih spoljnih tk ormara i unutrašnih tk ormara u objekte, izgraditi tk kanalizaciju sa dvije HODVWLþQH3(FLMHYLSUHþQLNDǏ-60 mm . Jedna cijev bi se koristila za telefonski NDEDOLGUXJX]DRSWLþNLNDEDOLOL79NDEDONDNRVHQHEL3ULSRODJDQMXHODVWLþQLK GLVWULEXWLYQLK3(FLMHYLQDPMHVWLPDJGMHVHPLMHQMDSUDYDFFLMHYLYRGLWLUDþXQDGDVH QHSUHÿHGR]YROMHQLSROXSUHþQLNNULYLQHLGDVHQHGHIRUPLãHSRSUHþQLSUHVMHNFLMHYL Jedna PE cijev u distributivnoj planiranoj tk kanalizaciji je namijenjena za potrebe kablovske TV distribucije objekata .

3ODQLUDQXWNNDQDOL]DFLMXREUDÿLYDþMHSURMHNWRYDRX]LPDMXüLXRE]LUSULORåHQH WHKQLþNHXVORYHLSULODJRGLRMHYDåHüLPSURSLVLPDLSRWUHEDPDSODQLUDQLKRbjekata sa SUDWHüLPVDGUåDMLPD7HQGHQFLMDREUDÿLYDþDMHGDVHXSURMHNWXDILUPLãXLGRVWLJQX YHüLVWDQGDUGLRGSRQXÿHQLKXWHKQLþNLPXVORYLPDãWRMHSRVWLJQXWRSRVHEQRNDGMH XSLWDQMXNYDOLWHWWHKQLþNRJUHãHQMD8NROLNRVHXWRNXJUDGQMHSRMDYLRSUDYGana SRWUHEDRGVWXSDQMDLPDQMLKL]PMHQDSURMHNWDNDNRXSRJOHGXWHKQLþNRJUHãHQMDWDNRL XL]ERUXPDWHULMDODL]YRÿDþPRUDSULEDYLWLSLVPHQXVDJODVQRVWQDG]RUQRJRUJDQD =DYHüDRGVWXSDQMDRGRGREUHQRJSURMHNWDNRMD]DGLUXXVXãWLQXUHãHQMDQDGOHåQDMH reviziona komisija koja odobrava projekat . 0DWHULMDONRMLüHVHXSRWULMHELWLXUHDOL]DFLML projekta mora odgovarati potrebnim standardima i posjedovati odobrene ateste. U fazi planiranja DUP-DQLMHPRJXüHSODQLUDWLORNDFLMX]DED]QHVWDQLFHUDGLR- difuznih sistema, jer to prevashodno zavisi od provajdera takvih usluga i njihivih PMHUHQMDL]DKWMHYD]DUHDOL]DFLMXNRQNUHWQLKSURMHNDWD0HÿXWLPPRJXVHNDRãWRMH XGDOMHPWHNVWXXUDÿHQRGDWLVPMHUQLFHLWHKQLþNL]DKWMHYL]DGDYDQMHXUEDQLVWLþNR- WHKQLþNLK uslova za svaki projekat te vrste.

2VQRYQDNRQFHSFLMD*60VLVWHPDPRELOQHWHOHIRQLMHED]LUDQDMHQDNODVLþQRM DUKLWHNWXULüHOLMVNHUDGLR-PUHåH2VQRYQDMHGLQLFDRYDNYHPUHåHMHüHOLMD8FLOMX SRNULYDQMDåHOMHQHWHULWRULMHVHUYLVQH]RQHRVQRYQLKüHOLMDVHXGUXåXMXLQDWDMQDþLQ IRUPLUDMXMHGLQVWYHQVLVWHP6YDNDüHOLMDLPDVYRMXED]QXVWDQLFX %76– Base Transcevier Station ) koja radi na dodijeljenoj grupi radio-kanala. Radio-kanali GRGLMHOMHQLMHGQRMüHOLMLXSRWSXQRVWLVHUD]OLNXMXRGUDGLR-kanala dodijeljenih VXVMHGQLPüHOLMDPD

93 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

Sve savremene GSM bazne stanice koncipirane su tako da se za njihovo normalno IXQNFLRQLVDQMHQH]DKWLMHYDVWDOQDOMXGVNDSRVDGDãWR]QDþLGDXRNYLUXXUHÿHQMD bazne stanice ne treba da se radi dovod za vodu, kanalizaciju i td.

Razlikujemo tri tipa baznih stanica, u zavisnosti od toga da li na planiranoj lokaciji ED]QHVWDQLFHSRVWRMLLOLQHSRVWRMLRGJRYDUDMXüDSURVWRULMD]DVPMHãWDMRSUHPHED]QH stanice.

Shodno tome imamo: --- INDOOR bazne stanice ( za montažu u okviru poVWRMHüHJREMHNWDLOLNRQWHMQHUD), --- OUTDOOR bazne stanice ( za instalaciju na otvorenom ), i --- MICRO bazne stanice ( za pokrivanje manjih zona, kao što su hoteli, tržni centri i sl.)

âWRVHWLþH]DãWLWHåLYRWQHVUHGLQHED]QHVWDQLFHVYRMLPUDGRPQH]DJDÿXMXåLYRWQRL WHKQLþNRRNUXåHQMH1LQDNRMLQDþLQQH]DJDÿXMXYRGXYD]GXKL]HPOMLãWH8PDQMRM PMHULLXRJUDQLþHQRPSURVWRUXHYHQWXDOQRPRåHGRüLGRSRMDYHQHGR]YROMHQRJQLYRD HOHNWURPDJQHWVNRJ]UDþHQMDED]QLKVWDQLFDãWRVHSUDYLOQLPplaniranjem i projektovanjem , te testnim mjerenjima može preduprijediti, kao da se i u svemu pridržava Zakona o procjeni uticaja na životnu sredinu ( Sl.listRCG br. 80/05 ) i Zakona o životnoj sredini ( „Sl.list RCG“ br.12/96 i 55/00 ).

Maksimalni nivo izlaganja stanovništva za frekfencijski opseg od 10Mhz – 300Ghz GDWLVXÄ3UDYLOQLNRPRQDMYHüLPGR]YROMHQLPVQDJDPD]UDþHQMDUDGLMVNLKVWDQLFDX gradovima i naseljima gradskog obilježja“ Agencija za radio - difuziju RCG (br.01- 932) iz 2005 god.

Investitor je u obavezi da obezbijedi katastre svih elektroenergetskih instalacija kao i NDWDVWUHYRGRYRGDLNDQDOL]DFLMHLRQLüHELWLVDVWDYQLGLRJODYQRJSURMHNWD]DVYH ID]H3ULOLNRPUHDOL]DFLMHRGQRVQRL]JUDGQMHREMHNWDLQYHVWLWRURGQRVQRL]YRÿDþüH osiguratiSRWUHEQLQLYRVDUDGQMHVWUXþQLKLQDGOHåQLKVOXåELL]GDYDRFDNDWDVWDUDVD SUHWVWDYQLFLPDLQYHVWLWRUDLL]YRÿDþDQDSRGUXþMXNRMHMHSUHGPHWRYRJSURMHNWD=D VYDHYHQWXDOQDRãWHüHQMDSRG]HPQLKLQVWDODFLMDNRMDVXWHKQLþNLNRUHNWQRXQHãHQD u pomenute katDVWUHRGJRYRUDQMHLQYHVWLWRURGQRVQRL]YRÿDþUDGRYDGRN]DRQH instalacije koje nijesu unešene ili su neprecizno unešene odgovara njihov vlasnik.

MJERE ZAŠTITE OD POŽARA

Zaštita od požara obuhvata skup svih mjera i radnji , normativne upravne,organizaFLRQHWHKQLþNHREUD]RYQHLSURSDJDQGQHSULURGH

%XGXüLGDL]JUDGQMDNDEORYVNHWNPUHåHLNDEORYVNHWNNDQDOL]DFLMHQLMHSRWHQFLMDOQL izvor požara , to se mjere zaštite od požara preduzimaju u fazi izgradnje iste . Odnosno sve mjere zaštite od požara predvidjeti prilikom transporta i uskladištenja PDWHULMDOD]DL]JUDGQMXNDEORYVNHWNNDQDOL]DFLMHXVNODGXVDRGUHGEDPDYDåHüHJ Zakona o Zaštiti od požara. 7(+1,ý.,86/29,

94 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

IZGRADNJA JAVNE ELEKTRONSKE KABLOVSKE KANALIZACIJE I TK OKANA

Detaljan opis

Pri izradi kablovske kanalizacije od PVC cijevi sve potrebne radove izvoditi prema ovom projektu i YDåHüLPSURSLVLPD]DRYXYUVWXUDGRYD7UDVLUDQMHURYD]DSODQLUDQX NDEORYVNXNDQDOL]DFLMXüHVHL]YUãLWLSUHPDVLWXDFLRQRPSODQXNoji je dat projektom.

KOPANJE ROVA: Pošto se obilježe mjesta za kablovska okna i izvrši odredjivanje SUDYFDNDQDOL]DFLMHSULVWXSDVHNRSDQMXURYD8NROLNRVHSULOLNRPNRSDQMDURYDQDLÿH na neki podzemni objekat ili instalacije paziti da se ne izazove oãWHüHQMHLVWRJ 'LPHQ]LMHURYD]DYLVHRGPMHVWDXJUDGQMHEURMDFLMHYLQDFLQDVODJDQMDLVOLþQR5RY treba da bude toliko dubok da najmanje rastojanje od površine zemlje do tjemena cijevi u najgornjem redu iznosi 50 cm za cijevi postavljene u trotoaru, a 80 cm za cijevi postavljene u kolovozu. Dubina rova zavisi od debljine podloge od pijeska, EURMDUHGRYDFLMHYLLUDVWRMDQMDL]PHÿXUHGRYDâLULQDURYD]DYLVLRGEURMDFLMHYLSR MHGQRPUHGXUDVWRMDQMDL]PHÿXFLMHYLLSURVWRUDSRWUHEQRJ]DPDQLSXODFLMXRGFLjevi GRVWUDQDURYD3RVOLMHNRSDQMDURYDSULVWXSDVHQLYHOLVDQMXQMHJRYRJGQD2EUDÿLYDþ SURMHNWDMHLVNXVWYHQRSUHGYLGLRWUHüXLþHWYUWXNDWHJRULMX]HPOMLãWD]DLVNRSURYDQD þLWDYRPSURVWRUXNRMLRYDMSURMHNDWREUDÿXMHRGQRVQRJGMHVHYUãLLVNRS8NROLNo se NDWHJRULMH]HPOMLãWDEXGXUD]OLNRYDOHRGSUHGYLÿHQLKRYLPSURMHNWRPNRUHNFLMHüHVH XQLMHWLXL]YRÿDþNRPSURMHNWXLSURMHNWXL]YHGHQRJVWDQMD6DJODVQRVWQDHYHQWXDOQH L]PMHQHPRUDGDWLSUHGVWDYQLNLQYHVWLWRUDL]YRÿDþDLQDG]RUQLRUJDQ=DUDGX koORYR]XREDYH]QRREH]ELMHGLWLRGJRYDUDMXüHVDREUDüDMQH]QDNHDQRüXJUDGLOLãWH treba da bude objeleženo posebnim znacima.

POLAGANJE CIJEVI:Na dno rova postavlja se podloga od pijeska debljine 10 cm, koja treba da se izravna i lagano nabije. Ako postoji opasnost da pijesak odnesu SRG]HPQHYRGHSRGORJDVHL]UDÿXMHRGPMHãDYLQHFHPHQWDLSLMHVNDXUD]PMHUL 20. Istom mješavinom se tada oblažu i cijevi. U zemljištu male nosivosti pravi se armirana podloga debljine 10 cm. Posebno treba pripremiti rov odnosno njegovu podlogu na mjestima gdje se vrši prelaz preko ulica.Tada podlogu treba dobro nabiti,i ako je potrebno brzo zatrpati rov ,cijevi se umjesto sitnim pijeskom oblažu mješavinom cementa i pijeska u razmjeri 1:6. Cijevi se postavljaju na nivelisanu podlRJXDQMLKRYRPHÿXVREQRUDVWRMDQMHRGFPRGUåDYDVHSRPRüX39&GUåDFD UDVWRMDQMD þHãOMD ýHãOMHYLVHSRVWDYOMDMXQDUDVWRMDQMXPNRG]DVLSDQMDFLMHYL pijeskom i 3m kod oblaganja cijevi sa mješavinom cementa i pijeska. Kod polaganja cijevi u pravoj liniji upotrebljavaju se cijevi spoljašnjeg precnika 110 mm, a debljine ]LGDPPGRNVH]DNXüQHSULYRGHXSRWUHEOMDYDMX3(FLMHYLVSROMDãQMHJSUHþQLND 40-60mm, a debljine zida 1,8mm.

1DVWDYOMDQMHFLMHYLYUãLVHSRPRüX39&VSRMQLFDLOLXSRWUHERPFLMHYi sa proširenjem. 8QRYLMHYULMHPHVSDMDQMHFLMHYLVHYUãLSRPRüXJXPHQLKGLKWXQJD

Ako kanalizacija nije pravolinijska, potrebno je vršiti savijanje cijevi. Na mjestu krivine upotrebiti što duze cijevi, a broj nastavaka treba da bude što manji. Savijanje treba GDLGHSRODNRLUDYQRPMHUQR6DYLMHQHFLMHYLVHSULþYUVWHNRþLüLPDDL]PHGMXFLMHYLVH SRVWDYOMDMXþHãOMHYL'R]YROMHQLSROXSUHFQLNNULYLQHSULWHPSHUDWXULYHFRMRG°C za FLMHYLVSROMDãQMHJSUHþQLNDPPLGHEOMLQH]LGDPPL]QRVLP

Postavljanje ostalih redova cijevi se vrši na isti nacin kao i postavljanje prvog reda. 5D]PDNL]PHGMXUHGRYDFLMHYLMHFPLRGU]DYDVHSRPRüXþHãOMHYD,]QDG najgornjeg reda cijevi postavlja se sloj pijeska debljine 10cm . Nakon nabijanja sloja pijeska iznad cijevi vrši se zatrpavanje rova zemljom u slojevima od (20-30)cm koji

95 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

VHWDNRÿHGREURQDELMX,]QDGRYDNRSULSUHPOMHQRJVORMDVHSRODåHXSR]RUDYDMXüD traka sa posebnim oznakama.

Ako je rastojanje od površine zemlje do najgornjeg reda cijevi manje od 50cm za trotoar,odnosno 80cm za kolovoz primenjuju se zaštitne mjere, cijevi deblj. zida PP39&FLMHYLVHXYRGHXNDERNQDSRPRüXVSRMQLFD]DRNQDNRMHVHSRVWDYOMDMX QHSRVUHGQRXERþQH]LGRYHRNQDLEHWRQLUDMDMX

RASTOJANJE OD DRUGIH PODZEMNIH INSTALACIJA: Radi zaštite mora se voditi UDþXQDRUDVWRMDQMXL]PHÿX7.NDQDOL]DFLMHRG39&FLMHYLLGUXJLKSRG]HPQLK NDQDOL]DFLMDLLQVWDODFLMD1DMPDQMHUDVWRMDQMHL]PHÿXNDQDOL]DFLMHRG39&FLMHYLL SRG]HPQLKHOHNWULþQLKLQVWDODFLMD NDEORYLLVO WUHEDGDL]QRVi 0,3m bez primjene zaštitnih mjera i 0,1m sa primjenom zaštitnih mjera . Zaštitne mjere se moraju preduzeti na mjestima ukrštanja i približavanja ako se vertikalna udaljenost od 0.3 m ne može održati. Zaštitne cijevi za elektroenergetske kablove treba da budu od dobro provodnog materijala a za telekomunikacione kablove od neprovodnog materilala. Za napone preko 250 V prema zemlji, elektroenergetske kablove treba uzemljiti na svakoj spojnici dionice približavanja. Ako se elektronske i elektroinstalacije ukrštaju na vertikalnoj udaljenosti manjoj od 0.3m ,ugao ukrštanja po pravilu treba da bude 90 stepeni, ali ne smije biti manji od 45 stepeni. Ako je rastojanje od površine zemlje do najgornjeg reda cijevi manje od 50cm za trotoar, odnosno 80cm za kolovoz primjenjuju se zaštitne mjere, cijevi debljine zida 5,3mm. PVC cijevi se uvode u NDEORYVNDRNQDSRPRüXVSRMQLFD]DRNQDNRMHVHSRVWDYOMDMXQHSRVUHGQRXERþQH zidove okna i betoniraju.

IZGRADNJA ELEKTRONSKO KOMUNOKACIONOG KABLOVSKOG OKNA

Prema položaju u mreži i broju PVC cijevi u profil elektronske kablovske kanalizacije odabira se vrsta kablovskog okna. Dimenzije okna zavise od broja cijevi koje se XNUãWDMXXLVWRP3RPRJXüQRVWLãWRYHüLEURMRNDQDSRVWDYLWLQD]HOHQLP povšinama da bi se smanjili troškovi izgradnje i olakšala kasnija intervencija na kablovima u istim .

Elektronska kablovska okna mogu se raditi u dvije varijante i to:

I VARIJANTA:

Zidanje okna prema položaju u mreži i broju cijevi u profilu kablovske kanalizacije odabira se vrsta kablovskog okna. Normalna dubina iskopa jame iznosi 1,40m. Kopanje jame za okno vršiti uporedo sa kopanjem rova za kanalizaciju. Prvo raditi GRQMXEHWRQVNXSORþXVDPMHãDYLQRPãOMXQNDLFHPHQWDXRGQRVXGHEOMLQHFP za okno u trotoaru, a 20cm zDRNQRXNRORYR]X5DGLFLMHÿHQMDYRGHSORþLGDWLSDG SUHPDVUHGLQLRNQD1DVUHGLQLSORþHRVWDYLWLRWYRUYHOLFLQH[FPLVSRGNRJD WUHEDQDSUDYLWLSURVWRUYHOLþLQH[[FPLLVSXQLWLJDNUXSQLPãOMXQNRP Zidove okna zidati od cigle u cementnom malteru miješajuci cement i pijesak u odnosu 1:4. Debljina zida okna treba da je 12,5cm za okno u trotoaru, a 25cm za RNQRXNRORYR]X*RUQMXEHWRQVNXSORþXSUDYLWLRGDUPLUDQRJEHWRQDGHEOMLQHFP ako je okno u trotoaru, a 20cm ako je okno u kolovozu. $UPLUDQMHVHYUãLSRPRüX SURILOQRJLRNUXJORJJYRåÿD*YR]GHQHãLSNHUDYQRPMHUQRUDVSRUHGLWLWDNRGDUD]PDN L]PHÿXSRMHGLQLKEXGHGHVHWDNVDQWLPHWDUD1DVUHGLQLEHWRQVNHSORþHRJUDGLWLOLYHQL REULþVDRWYRURPYHOLFLQH[FP]DJYR]GHQLSRNORSDFMješavina cementa i šljunka treba da bude u odnosu 1:3,a skidanje oplate izvršiti poslije 8 dana. Za to vrijeme izraditi prikljucak PVC cijevi za kablovsko okno, i cijevi obraditi cementnim malterom, koji se pravi od cementa i pijeska u odnosu 1:2. Ugraditi po dvije konzola

96 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

QRVDþL/SURILOD QDUDVWRMDQMXRGFPXYLVLQLXODVNDVYDNRJUHGD39&FLMHYLX okno. Unutrašnje strane okna malterisati malterom spravljenim od cementa i pijeska u odnosu 1:2. Livene poklopce postaviti tako da njihova gornja površina bude 0,5cm iznad nivoa trotoara ili kolovoza, odnosno 1cm iznad nivoa zemlje ako je površina ]HPOMDQD2NQDPRUDMXELWL]DãWLüHQD]DþLWDYRYULMHPHL]YRÿHQMDUDGRYDVD RGJRYDUDMXüLPVDREUDüDMQLP]QDFLPDLGDVNDPDSUHNRRWYRUDUXSD

MATERIJAL: - upotrebljavati iskljucivo portland cement, koji nije lezao po magacinima duze od 30 dana. -XSRWUHEOMDYDWLþLVWLULMHþQLãOMXQDNYHOLþLQH]UQD-20mm -XSRWUHEOMDYDWLULMHþQLVLWQLSLMHVDNYHOLFLQH]UQD-PPLWRSRWSXQRþLVWEH] ikakvih organskih materija. -upoWUHEOMDYDWLVYHYUVWHEHWRQVNRJJYRåÿDSUHPD]DKWMHYXLRSLVXLVOLFLLWR WLSL]LUDQLKGLPHQ]LMD3ULMHXSRWUHEHSRSRWUHELåHOMH]RRþLVWLWLRGVYLKSUOMDYãWLQD PDVQRüHUÿHLGU -]D]LGDQMHRNDQDXSRWUHEOMDYDWLPDãLQVNLUDÿHQXSXQXFLJOXGLP [5 x 6,5)cm.

II VARIJANTA:

Izrada betonskog elektronskog kablovskog okna, sa iskopom zemlje planiranjem GQDRNQDL]JUDGQMRPGRQMHEHWRQVNHSORþHVDGUHQDåRPãDORYDQMHPDUPLUDQMHPL L]OLYDQMHP]LGRYDLL]UDGRPJRUQMHEHWRQVNHSORþHVDSRVWDYOMDQMHP armature INP QRVDþDLUDPDVDSRNORSFHPREUDGRPXOD]DFLMHYLLOLXJUDGQMRPXYRGQLFD postavljanjem i farbanjem montažno-demontažnih konzola, malterisanjem okna sa þLãüHQMHPRNQDLUD]YR]RPVXYLãQRJPDWHULMD

SPECIFIKACIJA RADOVA NA IZGRADNJI ELEKTRONSKE KOMUNIKACIONE INFRASTRUKTURE

1. Obilježavanje trase

m 19156 X 1.0 € = 19 156.00 €

.UþHQMHWUDVH ãLEOMHVLWQRUDVWLQMH  960.00 €

3. Izrada elektronske komunikacione kablovske kanalizacije , iskop rova dim 45 x 100 cm u zemljištu III i IV kategorije sa razupiranjem iskopa , nivelacijom dna rova i nasipavanjem posteljice od pijeska granulacije 0.15 – 3 mm debljine do 10 cm sa polaganjem 4 PVC cijevi Ø 110mm /6m/3.2mm/ 6 EDUDPRQWDåRPJXPHQLKEUWYLLGUåDþDRVWRMDQMDRGQRVQR þHSRYDVD]DVLSDYDQMHPFLMHYLSLMHVNRPJUanulacije 0.15 – 3 mm do visine od 10 cm iznad gornje ivice cijevi , postavljanje pozor trake sa zatrpavanjem rova u slojevima i nabijanjem – GRYRÿHQMHPXSUYRELWQLSRORåDM

m 86 X 36.00 € = 3 096.00 €

4. Izrada elektronske komunikacione kablovske kanalizacije , iskop rova dim 40 x 80 cm u zemljištu III i IV kategorije sa razupiranjem iskopa , nivelacijom dna rova i nasipanjem posteljice od pijeska granulacije 0.15 – 3 mm debljine do

97 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

10 cm sa polaganjem 2 PVC cijevi Ø 110mm /6m/3.2mm/ 6 EDUDPRQWDåRPJXPHQLKEUWYLLGUåDþDRVWRMDQMDRGQRVQR þHSRYDVD]DVLSDYDQMHP cijevi pijeskom granulacije 0.15 – 3 mm do visine od 10 cm iznad gornje ivice cijevi , postavljanje pozor trake sa zatrpavanjem rova u slojevima i nabijanjem – GRYRÿHQMHPXSUYRELWQLSRORåDM

m 19070 x 27.00 € = 514 890.00 €

5. Izrada elektronskog komunikacionog kablovskog okna , iskop rupe u zemljištu od III do IV kategorije sa betoniranjem donje SORþH okna debljine 10 cm sa zidanjem okna betonskim blokovima ili punom opekom debljine zida 20cm unutrašnjih dimenzije 220x180x180 cm , malterisanjem unutrašnjih zidova i plafona sa montažom konzola ( kom 2 ) , uvodnica i izradom JRUQMHDUPLUDQREHWRQVNHSORþHGHEOMLQHFPVDXJUDGQMRP liveno željeznog rama i montažom poklopca .

kom 4 x 960.00 € = 3 840.00 €

6. Izrada elektronskog komunikacionog kablovskog okna , iskop rupe u zemljištu od III do IV kategorije sa betoniranjem donje SORþHRNQDGHEOMLQHFPVD]LGDQMHPRNQDEHWRQVNLP blokovima ili punom opekom debljine zida 20cm unutrašnjih dimenzije 120x80x90 cm, malterisanjem unutrašnjih zidova i plafona sa montažom konzola ( kom 2 ) , uvodnica i izradom JRUQMHDUPLUDQREHWRQVNHSORþHGHEOMLQHFPVDugradnjom liveno željeznog rama i montažom poklopca .

kom 193 x 520.00 € = 106 150.00 €

7. Izrada elektronskog komunikacionog kablovskog okna , iskop rupe u zemljištu od III do IV kategorije sa betoniranjem donje SORþHRNQDGHEOMLQHFPVD]LGDQMHPRNQDEHWRQVNLP blokovima ili punom opekom debljine zida 20cm unutrašnjih dimenzije 80x60x80 cm, malterisanjem unutrašnjih zidova i plafona sa montažom konzola ( kom 2 ) , uvodnica i izradom JRUQMHDUPLUDQREHWRQVNHSORþHGHEOMLQHFPVDXJUDGQMRP liveno željeznog rama i montažom poklopca .

kom 23 x 430.00 € = 6 880.00 €

8. Ukrcaj i odvoz viška materijala na deponiju

m ³ 1300 x 12.00 € = 15 600.00 €

9. Troškovi transporta materijala i radne snage – rad vozila na terenu 10 600.00 €

UKUPNO : 681 172.00 + 19% PDV (129 422.68 €)

SVE UKUPNO : 810 594.68 €

98 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

99 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

100 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

101 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

102 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

103 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

104 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

105 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

106 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

10+,'527(+1,ý.$,1)5$6758.785$

23,632672-(û(*67$1-$

Dup zahvata površinu od 177,74 ha sa približno oNRSRVWRMHüDREMHNWD 3URVWRUMHRJUDQLþHQVDVMHYHURLVWRþQHVWUDQH]DãWLWQLPNRULGRURP]DEXGXüXEU]X VDREUDüDMQLFXVDMXJR]DSDGQHVWUDQHPDJLVWUDOQLPSXWHPLåHOMH]QLþNRPSUXJRPVD VMHYHUR]DSDGQHQRYRPVDREUDüDMQLFRP]DWXQHO6R]LQDLSUHPDMXJRLVtoku padinom =DEUGMDLåHOMH]QLþNRPVWDQLFRP6XWRPRUH

8FLMHORPSURVWRUXMHSUHWHåQD]DVWXSMOHQRVWVWDPEHQLKQDVHOMDUD]OLþLWH gustine stanovanja,od najmanje na prostoru sjeverozapadno od Suvog potoka, do ]QDþDMQRXYHüDQMHQDSURVWRUX5XWNH– Pobrdje. Ra]YRMKLGURWHKQLþNHLQIUDVWUXNWXUH je uglavnom pratio neformalni razvoj naselja. Vodovodna mreža u naseljima je VDPRGMHOLPLþQRUMHãHQDSULKYDWLRGYRGQMDIHNDOQLKYRGDVDPRXEH]QDþDMQRP VHJPHQWXDDWPRVIHUVNHYRGHVDPRXGRPHQXSRVWRMHüLPRWYRUHQLKEXMLþQLKNDQDOD

Vodosnabdijevanje

Osnovno vodosnabdijevanje prostora DUP-a vrši se iz izvorista Brca koje je jedno od primarnih izvorišta Barskog vodovodnog sistema. Iz tog izvorišta,u vecem GLMHOXJRGLQHVHYRGRPVQDEGLMHYDFLMHORSRGUXþMH6XWRPRUHLGLR konzumnog podrucja Bara. Izdasnost izvora varira od minimalnih cca 60 l/s u toku ljeta do vise stotina sekundnih litara u toku zime. Srednja godisnja izdasnost se krece oko 150 l/s. Voda se zahvata crpnom stanicom na koti cca 20,0 m.n.m. i usmjerava u distributivnu mrezu Sutomora sa rezervoarom Golo brdo zapremine 1000 m3 i kotom dna 81,0 m.n.m.,kao kontra rezervoarom. Sa navedenim objektima sistema regularno vodosnabdijevanje je obezbijedjeno u tzv. I visinskoj zoni do kote cca 50,0 PQP9LVRþLMH]RQHdo kote cca 100,0 m.n.m. pokrivaju se iz nekoliko prepumpnih stanica: hidrostanice u naselju Rutke i uz crpnu stanicu „Sutomore“ i hidroforsko postrojenje „Haj Nehaj“

Zbog smanjene izdasnosti izvorista Brca u toku ljeta se u sistem dopunjaju vode iz zone Virpazara - sistema Orahovo polje i Velje oko.

Od primarnih objekata vodovodnog sistema Bara u zoni naselja postoji crpna VWDQLFDÄ6XWRPRUH³L]PHGMXPDJLVWUDOQRJSXWDLL]OD]QRJSRUWDODåHOMH]QLþNRJWXQHOD Sozina preko koje se vode iz izvorišta u zoni Virpazara usmjeravaju u konzumni prostor Sutomora i Bara. Kapacitet postrojenja je 200,0 l/s i punim kapacitetom radi u toku ljetnje sezone,dok u ostalom periodu godine radi sa smanjenim kapacitetom ili je van funkcije.

1DSURVWRUXL]OD]QRJVDREUDüDMQRJtunela Sozina, na koti 192,00 m.n.m. postoji rezervoar „Djurmani“Regionalnog vodovoda za crnogorsko primorje zapremine 10.000 m3. iz koga se voda usmjerava u sjeverni krak u pravcu H.Novog i južni krak prema Ulcinju.

Cjevovod južnog kraka ,profila 700 mm, prolazi duž magistralnog puta na kontaktu sa zonom DUP-a. Duž ovog cjevovoda ,tokom njegove izgradnje, položen je cjevovod DCI 200 mm.

107 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

U samom naselju postoji odredjena vodovodna mreza profila 100, 80 i nizih profila. Na koju su izvedeni kucni prikljucci vecine postojecih objekata. Izgradjenost naselja u razmatranoj zoni doseze kote i do 150 m.n.m. Odredjeni broj visocijih objekata nije prikljucen na vodovodnu mrezu ,zbog visinskog polozaja, a lose vodosnabdijevanje je izrazeno u zonama naselja iznad kote 50,0 m.n.m. i to narocito u toku ljeta. Posebno su izrazeni problemi nerijesenog visinskog zoniranja potrosaca,zastarjelosti vodovodne mreze,nedovoljno razvijene mreze,tehnickih i administrativnih gubitaka u sistemu

Fekalne vode

Samo mali dio objekata u zoni Rutke-3REUGMHMHSULNOMXþHQQDIHNDOQX NDQDOL]DFLRQXPUHåX6XWRPRUDNDQDOL]DFLRQLPNUDNRPNUR]SRVWRMHüLXVNLSUROD] LVSRGåHOMH]QLþNHSUXJH

6YLRVWDOLREMHNWLLPDMXLQGLYLGXDOQHVHSWLþNHMDPH– sengube i sobzirom na strukturu i konfiguraciju terena imaju vidne problema u disponiranju otpadnih voda kako lokalno tako i u širem okruzenju. Ove vode se, zbog lose propusnosti teren, redovno izlivaju na nizim kotama i preko otvorenih lokalnih i bujicnih kanala odlivaju prema obalnom moru. Intezitet uJURåHQRVWLüHELWLVYHYLãHL]UDåHQL]JUDGQMRPQRYLK REMHNDWDLSRYHüDQMHPEURMDVWDOQLKLSULYUHPHQLKVWDQRYQLND6WRJDMHQHRSKRGQR SODQLUDWLVDYUHPHQLQDþLQSULKYDWDWUHWPDQDLGLVSRQLUDQMDRWSDGQLKYRGDSURVLUHQMHP postojece i izgradnjom nove javne fekalne kanalizacije.

Atmosferske vode

U naselju ne postoji izgradjen sistem atmosferske kanalizacije koja bi prihvatila i odvela oborinske vode sa uredjenih i neuredjenih površina naselja. Stoga se ove vode slobodno slivaju po terenu a sozirom na konfiguraciju terena slobodno teku prema prirodnim bujicnim tokovima,i preko njih dalje u more.

3ULPDUQLEXMLþQLWRNRYLXQDVHOMXVX'MXULüDSRWRNXQDVHOMX%MHOLODSRWRNX zoni Lunje brdo, Suvi potok u istom naselju i potoci Mirošice u zoni Rutke i Pobrdje. Nijedan od ovih tokova nije regulisan,izuzetno su obrasli grmljem,a osim opterecenja fekalnim vodama redovno sluze kao deponije smeca.

3/$1,5$1(+,'527(+1,ý.(,167$/$&,-(

=DEXGXüH– planirano stanje jasno je da se prostor navedene zone mora opremiti saVYHWULXRELþDMQHYUVWHKLGURLQVWDODFLMD=DWRSRVWRMHVROLGQLXVORYL X]LPDMXüLXRE]LUþLQMHQLFXGDMHVWYRUHQDVROLGQDRVQRYDXSRVWRMHüLPSULPDUQLP objektima posebno vodovodnog sistema.

3RVWRMHüXSULPDUQXYRGRYRGQXPUHåXQHRSKRGQRUD]YLMDWLXVNODGe sa usvojenim konceptom razvoja ukupnog distributivnog sistema,a sekundarnu razviti GXåSODQLUDQLKVDREUDüDMQLFDQRYLPFMHYRYRGLPDDGHNYDWQLKSURILODLRGVDYUHPHQRJ materijala

)HNDOQLNDQDOL]DFLRQLVLVWHPWDNRGMHMHQHRSKRGQRL]YHVWLLRPRJXüLWLQD tehnLþNLLVSUDYDQQDþLQSULNOMXþHQMHVYLKREMHNDWDSULKYDWVYLKXSRWUHEOMHQLK YRGDQMLKRYWUHWPDQLNRQDþQXGLVSR]LFLMX

%XGXüHSURSLVQRJUDGMHQMHXOLFDVDLYLþQMDFLPDLWURWRDULPD]DWLPYHüD pokrivenost naselja sa krovovima,asfaltom,betonom i takvim nepropusnim SRYUãLQDPDGRYHVWLüHGR]QDWQRJSRYHüDQMDNRHILFLMHQWDRWLFDQMDRGQRVQR

108 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC koncetracije padavina i formiranja površinskih tokova. To se može riješiti jedino sa izgradnjom atmosferskih kanala sa kontrolisanom odvodnjom kišnih voda. Takodje je neophodnoXVNORSXXUEDQRJUD]YRMDQDVHOMDL]YUãLWLXUHGMHQMHSRVWRMHüLKYRGRWRND koji ,sobzirom na konfiguraciju naselja,predstavljaju glavne recipjente atmosferskih voda.

Vodovodna mreža

.DRSROD]QL]DNOMXþDNWUHEDQDYHVWLGDVHþLWDY]DKYDWRYRJSODQDQDOD]L ,u YLVLQVNRPVPLVOXL]PHGMXNRWDLPQP6RE]LURPQDXVORYHSULNOMXþHQMD QDSULPDUQHREMHNWHYRGRYRGQRJVLVWHPD6XWRPRUDRþLJOHGQRMHGDVHXNXSQL prostor treba podijeliti u više visinskih zona distributivne mreže.

3ULGåDYDMXüLVHNRQFHSWD Generalnog rješenja distributivnog vodovodnog VLVWHPD%DUDRVQRYQHREMHNWHGLVWULEXWLYQRJVLVWHPD6XWRPRUDWUHEDGDþLQH rezervoari: - Golo brdo zapremine 1000 m3 sa kotom dna 81,00 m.n.m. - Tunel 1 zapremine 1.500 m3 sa kotom dna 120,00 m.n.m. - Sutomore 2 zapremine 1.600 m3 sa kotom dna 118,00 m.n.m - Tunel 2 zapremine 1.000 m3 sa kotom dna 176,00 m.n.m. i - Sutomore 3 zapremine 1.000 m3 sa kotom dna 170,00 m.n.m. sa primarnim i sekundarnim cjevovodima i nezavisnim distributivnim mrežama.

Navedeni objekti u sSUH]LVXVDREMHNWLPDLL]YRULãWLPDSRVWRMHüHJ vodovodnog sistema i objektom rezervoara „Djurmani“ sistema Regionalnog vodovoda. Položaji navedenih objekata definišu tri visinske zone vodosnabdijevanja ukupnog prostora.

- I visinska zona u zoni distributivnog rezervoara Golo brdo pokriva prostor do kote 50,0 m.n.m. - II visinska zona,izmedju rezervoara Tunel 1 i Suromore üHSRNULYDWLSURVWRU izmedju kota 50,0 m.n.m. i 100,0 m.n.m. sa - III visinska zona izmedju kota 100,0 i 150,00 m.n.m. ce se pokrivati izgradnjom rezervoara Tunel 2 i Sutomore 3

3URVWRU,YLVLQVNH]RQHüHVHVQDEGLMHYDWLYRGRPL]SRVWRMHüLKL]YRULãWDX ]DOHGMXLL]YRULãWD%UFDGRNüHVH,,L,,,]RQDSRNULYDWLYRGRPL]VLVWHPD Regionalnog vodovoda. U tom smislu su i locirani rezervoari Tunel 1 i Tunel 2 u odnosu na rezervoar Djurmani.

.DRPRJXüQRVWVQDEGLMHYDQMDRYLK ]RQDL]SRVWRMHüHJ Barskog sistema SUHGYLGMDVHL]JUDGQMDFUSQHVWDQLFHX]FUSQLED]HQFUSQHVWDQLFH6XWRPRUHNRMDüH vodu potiskivati u rezervoar 6XWRPRUH7DNRÿHVHSUHGYLÿa i izgradnja crpne stanice uz taj rezervoar za pumpanje vode u rezervoar III visinske zone - Sutomore 3.

U skladu sa ovakvim koncepcijskim opredjeljenjem predvidjena je izgradnja distributivne mreže : - profila 200 mm glavnim saobracajnicama kao veza izmedju rezervoara zona i veza rezervoara sa crpnim stanicama -VYLPRVWDOLPVDREUDüDMQLFDPDSURILODLPPVDmedjusobnim povezivanjem u tzv. sekundarne prstenove - sporednim i tzv. slijepim ulicama profila 50 i 80 mm -GDVHL]YUãLSULNOMXþHQMHQDWDNYXPUHåXVYLKQRYLKLSRVWRMHüLKREMHNDWDD SRVWRMHüD neadekvatna mreža stavi van funkcije.

109 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

- takodje je predvidjeno opremanje ukupne mreže protivpožarnim hidrantima

Procjena potreba u vodi

9DåHüLPJHQHUDOQim rješenjem razvoja vodovodnog sistema Bara do 2030.god.,a u skladu sa Vodoprivrednom osnovom Crne Gore definisane su okvirne VSHFLILþQHQRUPHSRWURãQMHSUHPDNDWHJRULMLSRWURãDþD

*UDGVNLYRGRYRGL'RPDüLQVWYD3ULYUHGD2VWDOLNRrisnici Gubici Ukupno 2011. god. 200 90 60 110 460 2021. god. 230 100 80 110 520

=DWXULVWLþNHNDSDFLWHWHSODQLUDQRMH

- Hoteli sa pet zvjezdica ...... 650 l/kor./dan -+RWHOLVDþHWLUL]YMH]GLFH© - Niže hotelske kategorije ...... 350 « - Privatni smještaj ...... 350 «

Za koeficijent dnevne neravnomjernosti predložen je Kd = 1,30 , dok za þDVRYQXQHUDYQRPMHUQRVWSUHPDNRMHm se dimenzioniše mreža distributivnog VLVWHPDSUHSRUXþHQMHNRHILFLMHQW.þ 

Tendencije u svijetu ugradjene u kriterijume svjetskih finansijskih institucija LGXNDVPDQMHQMXVSHFLILþQLKQRUPLSRWURãQMHWHVKRGQRWRPHSUHSRUXþXMHVH

-SURVMHþQDbruto potrošnja ...... 350 l/st.dan - u seoskim naseljima ...... 300 « -XWXULVWLþNLPQDVHOMLPD u hotelima ...... 500 l/dan/tur. XGRPDüRMUDGLQRVWL© u kampovima ...... 200 «

Iz planskih rješenja data je ocjena da se na razmatranom prostoru u SODQVNRPSHULRGX]DYULMHPHWXULVWLþNHVH]RQHPRåHQDüLGRNRULVQLNDVWDOQL i povremeni stanovnici i turisti/.

,]QDYHGHQRJVHYLGLGDVXRVQRYQHNDWHJRULMHSRWURãDþDVWDQRYQLãWYRLWXULVWL VDVOMHGHüLPEURjem korisnika : - Stanovništvo ...... 9.200 korisnika - Turisti ...... 11.090 kreveta

Shodno usvojenim normama bruto potrošnje od 350 l/st.dan/korisniku, za stanovnike i 400 l/dan/krevetu za turiste, maksimalna dnevna potreba u vodi naselja üHL]QRVLWL

P max = 9.200 x 350 + 11.090 x 400 P max = 3.220,0 + 4.436,0 P max = 7.656,0 m3/dan q max = 88,61 l/sec.

110 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

S obzirom da distributivna mreža treba da obezbijedi tzv. maksimalnu þDVRYQXSRWURãQMXQD-selja,NRMDMHXJODYQRP]DYLVQDRGEURMDSULNOMXþHQLK REMHNDWDRGQRVQRSRWURãDþDUDQLMHVPRND]DVOLGDMH*83-RPSUHSRUXþHQNRHILFLMHQW þDVRYQHQHUDYQRPMHUQRVWLRG.þ 

1RNDNRVHUDGLRUHODWLYQRPDORPEURMXSRWURãDþDDRYDMNRHILFLMHQWMHX direktnoj zDYLVQRVWLRGEURMDNRULVQLNDSULKYDWLOLVPRVOMHGHüXYHOLþLQXþDVRYQRJ koeficijenta neravnomjernosti :

-GRVWDQRYQLND.þ  - od 200 –VW.þ  - od 500 – VW.þ  - od 1000 - 5000 st...... þ  -SUHNRVW.þ 

6KRGQRQDYHGHQLPNRHILFLMHQWLPDPDNVLPDOQDþDVRYQDSRWURãQMDu zoni iznosi :

TPD[þDV [  l/s

âWRVHWLþHYUVWHPDWHULMDOD]DL]UDGXGLVWULEXWLYQHPUHåHGYDVXPDWHULMDOD koja se zadnjih godina koriste u vodovodnom sistemu Bara i to PEHD cijevi i cijevi od DAKTILA.

Fekalna kanalizacija

=DVLVWHPNDQDOL]DFLMHSULKYDüHQMHRVQRYQLNRQFHSWXVYRMHQ*83-om Bara VDVOMHGHüLPVWUDWHãQLPRGUHGQLFDPD

- Ukupni kanalizacioni sistemi se rješavaju kao separacioni,odnosno nezavisni fekalni i atmosferski sistemi - Fekalni sistemi se rješavaju kao grupni sistemi za pojedine grupe obližnih naselja saSRVWHSHQLPSRYH]LYDQMHPXYHüHFMHOLQH -2EDYH]QRVWVYLKNRULVQLNDGDVHSULNOMXþHQDNDQDOL]DFLRQXPUHåX - U višim zonama,gdje nije opravdano povezivanje sa udaljenim kolektorskim sistemima, kanalizacije se rješavaju kao manje zaokružene KLGUDXOLþNHFMHOLQHVD3329XYLGXLGUXJLKPDORJDEDULWQLKXUHGMDMD]D SUHþLãåDYDQMHRWSDGQLKYRGD - U prvoj fazi otpadne vode se mogu upuštati u more nakRQPHKDQLþNRJ SUHþLãüDYDQMDSRGPRUVNLPLVSXVWLPDNRMLVXSODQLUDQLXVNODGXVDNUHWDQMLPD morskih struja.

8NDVQLMLPID]DPDYHüHJUXSQHVLVWHPHWUHED]DRNUXåLWLUHDOL]DFLMRP SRVWURMHQMD]DSUHþLãüDYDQMHRWSDGQLKYRGD

U dijelu razvoja kanalizacionog sistema Sutomora,GUP-RPVXREXKYDüHQD sva naselja u toj zoni, na potezu od Misica do Crvnja,sa podmorskim ispustom koji se predvidja u zoni Golog brda. To mjesto je pogodno da se u II fazi na njemu,uz planiranu C.S. tog grupnog sistema,izgradi PPOV sažetog gabarita.

3URUDþXQNROLþLQDRWSDGQLKYRGD

-HGLQLþQLUDVKRGLRWSDGQHYRGHVXGHWDOMQRDQDOL]LUDQLXEURMQLPSUHWKRGQLP elaboratima i projektima kanalizacija Barskog i drugih naselja i gradova na crnogorskom primorju .

111 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

U GUP-X%DUDVHSUHSRUXþXMXQorme 10-QLåHRGQRUPLYRGH]DSLüHãWR bi za stanovništvo iznosilo oko 280 l/dan,a za turiste oko 320 l/dan kao dnevni maksimum.

6KRGQRSODQLUDQRMVWUXNWXULNRULVQLNDPDNVLPDOQDGQHYQDNROLþLQDRWSDGQLK voda :

Q max.dan = 9.200 x 280,0 + 11.090 x 320,0 Q max.dan = 2.576,0 + 3.549,0

Q max.dan = 6.125,0 m3/dan q max dan = 70,90 l/s

3URUDþXQPDNVLPDOQLKþDVRYQLKSURWRNDPMHURGDYQLK]DGLPHQ]LRQLUDQMH NDQDOL]DFLRQLKREMHNDWDWDNRGMH]DYLVLRGW]YNRHILFLMHQWDþDVRYQHQHUDYQRPMHUQRsti ]DNRMLVPRSULKYDWLOLVOMHGHüHYULMHGQRVWL

GRVWDQRYQLND.þ  GR©.þ  GR©.þ  do 5000 « .þ  GR©.þ 

1DRVQRYXSUHGQMLKYULMHGQRVWLPDNVLPDOQDþDVRYQDSURWRND]DFLMHOR SRGUXþMHL]QRVL

TPD[þDV [  l/s

Rješenje kanalizacije

Planira se pokrivanje cjelokupnog prostora novom fekalnom kanalizacionom mrežom. U tu svrhu planira se izvodjenje kanalizacione mreže duž svih planiranih VDREUDüDMQLFHþLPHüHVHRPRJXüLWLSULNOMXþHQMHVYLKSRVWRMHüLKLSODQLUDQLKREMHNDWD Shodno terHQVNLPXVORYLPDLSRORåDMXSRVWRMHüLKLSODQLUDQLKREMHNDWDDSRãWXMXüL preporuke iz GUP-DRSUHGMHOLOLVPRVH]DVOMHGHüLNRQFHSWUMHãHQMD

- Zona naselje razvijati gravitacionu kanalizacionu mrezu prema najnižim WDþNDPDQDVHOMDVDSULNOMXFHQMHPQDQizu izvedenu mrezu - Mrezu razvijati planiranim saobracajnicama, stazama ili slobodnim povrsinama kako bi se omogucilo prikljucenje svih postojecih i planiranih objekata - Prikljucak ukupne zone naselja izvrsit ce se na Sutomorski kanalizacioni sistem u nižim zonama ispod magistralnog puta.

Ovako usvojeni koncept u potpunosti korespondira sa usvojenim konceptom iz GUP-D2QMHLVSRãWRYDRSUHSRUXNXUMHãHQMD]DPDQMHVLVWHPHNRMLFVVHSULNOMXþLWL QDSRVWRMHüHSULPDUQHVLVWHPH2QRVLPL]QLMHWRJLPDRSUavdanja zbog atraktivnosti SURVWRUDDQMHJRYRXNODSDQMHXNRQDþQRUMHãHQMHQHüHVWYDUDWLYHüHSRWHãNRüH

âWRVHWLþHVDPHNDQDOL]DFLRQHPUHåHSUHSRUXþXMHVHGDPLQLPDOQLSURILO kanala bude DN 250 mm sa standardnim revizionim oknima na mjestima koja proSLVXMXWHKQLþNLXVORYL]DRYHYUVWHLQVWDODFLMD8VHNXQGDUQLPXOLFDPDLVWD]DPD PRJXüHMHL]YRGLWLLSURILOH'1PP

112 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

Atmosferska kanalizacija

GUP-RP%DUDSULQFLSLMHOQRMHSULKYDüHQRUMHãHQMHW]YVHSDUDWQLKVLVWHPD kanalizacije,odno-sno nezavisne atmosferske i fekalne kanalizacije.

Odvodjenje atmosferskih i površinskih voda ostvaruje se sa dvije vrste objekata : - uredjenjem malih vodotoka -RGYRGMHQMHPNLãQLKYRGDXQDVHOMXLVDVDREUDüDMQLKLMDYQLKSRYUãLQD sistemom atmosferske kanalizacije

SvLQDYHGHQLRWYRUHQLYRGRWRFLVXEXMLþQRJNDUDNWHUDVD]QDþDMQLPUD]OLNDPD izmedju maksimalnog i minimalnog protoka.

Negativno djelovanje površinskih vodotokova je izraženo u periodu pojave EXMLFD8VOXþDMHYLPDSRYHüDQLKLHNVWUHPQLKSURWRNDXJURåHQHVXVDREUDüDMQLFHL putna infrastruktura u višim zonama a posebno u nžim prostorima Sutomora. Indirektne štete nastaju degradacijom zemljišta,rastinja i ambijenta,što povratno GRYRGLGRSRMDþDQMDGHMVWYDGLUHNWQLKãWHWD

Sve opisano navodi na to da je potrebno posvetiti pažnju zaštite QDVHOMDREMHNDWDLLQIUDVWUXNWXUHL]YRGMHQMHPVYUVLVKRGQLKKLGURWHKQLþNLKUDGRYD 8XUEDQLPSRGUXþMLPDSUHSRUXþXMXVHKLGURWHKQLþNLUDGRYLUHJXODFLMHELORXYLGX otvorenih ili zatvorenih regulacionih gradjevina. Prednost se daje otvorenim JUDGMHYLQDPD]ERJIXQNFLRQDOQRVWLLPRJXüQRVWLRGUåDYDQMD

Preporuka je da regulacione gradjevine treba da prate trasu prirodnog toka,sa SDGRYLPDYRGRWRNDNRMLPRUDMXELWLSULODJRGMHQLVWDELOQRPUHåLPXWHþHQMDUDGL L]EMHJDYDQMDYHüLKHUR]LRQLKSrocesa.

8XUEDQLPSRGUXþMLPDMHQHRSKRGQRVLQKURQL]RYDQRUMHãDYDWLUHJXODFLMX YRGRWRNRYDLXNOMXþLWLVLVWHPHDWPRVIHUVNHNDQDOL]DFLMHXUHJXOLVDQHYRGRWRNRYH

2NYLUQLSURMHNWQLNULWHULMXPL]DUHDOL]DFLMXRYLKREMHNDWD]DãWLWHRGEXMLþQLK vodotoka i kišnih voda su : -]ERJYHOLNLKX]GXåQLKSDGRYDYRGRWRNHWUHEDUHJXOLVDWLX]NRULãüHQMH kaskada - kod regulacije treba osim funkcionalnih zahtjeva imati u vidu i estetske zahtjeve - kanale dimenzionirati na 25.godišnju veliku vodu -PRJXüHMHGLRNDQDODNUoz naselja pretvoriti u zatvorene kolektore, ukoliko to zahtjeva uredjenje prostora, pod uslovom da se obezbijedi dovoljna SURSXVQDPRüNROHNWRUD - ispusti kišnih kolektora u more se moraju tako locirati da ne ugrožavaju plaže i druge vrijednosti morskog dobra -VOLYRYHYRGRWRNDNRMLVYRMLPEXMLþQLPQDLODVRPXJURåDYDMXQDVHOMDWUHED antieroziono urediti -NLãQXNDQDOL]DFLMXGLPHQ]LRQLUDWLSUHPDDQDOL]LYMHURYDWQRüHLQWH]LWHWDNLãD

Prava hidrološka analiza padavina tj.utvrdjivanja zavisnosti intezitet-trajanje YMHURYDWQRüDSRMDYH]DSRGUXþMH%DUDQLMHMRãQDSUDYOMHQD8QHNLPGRVDGDãQMLP projektima atmosfe-UVNLKNDQDOL]DFLMD]DSRMHGLQHGMHORYHLVOLYRYH%DUDUDþXQDWRMH sa mjerodavnim intezitetom od 200 lit/sec/ha (uz trajanje od nekih 20 – 30 minuta ) te isti ulazni podatak treba prihvatiti i za razmatranu zonu.

113 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

Rješenje kanalizacije

U sklopu rješenja prihvata i odvodnje atmosferskih voda sa krovova REMHNDWDVDREUDüDMQLKLGUXJLKXUHGMHQLKSRYUãLQDSODQLUDQDMHL]JUDGQMDVLVWHPD atmosferske kanaOL]DFLMHVDPRGXåSULPDUQLKSRVWRMHüLKLSODQLUDQLKVDREUDüDMQLFDX naselju. Smjerovi i podužni padovi kanala prilagodjeni su projektovanim podužnim SDGRYLPDVDREUDüDMQLFD0LQLPDOQLSURILONDQDODSODQLUDQMH'1PP9RGDVHVD površina prihvata kišnLPXOLþQLPVOLYQLFLPDVDSULNOMXþHQMHPQDNDQDOL]DFLMXX revizionim kanalizacionim šahtama. Oborinske vode iz kanalizacije usmjeravaju se u QHYHGHQHEXMLþQHYRGRWRNRYHLGDOMHSUHPDPRUX

Za navedene bujicne tokove predvidjaju se odredjeni hidrotehnicki radovi u smislu njihovog regulisanja uz primjenu usvojenih prije navedenih principa.

Razmještaj instalacija

3URMHNWRYDQHSULPDUQHXOLFHVXXJODYQRPãLULQHGRPVDSMHãDþNLP stazama sa jedne strane.Unutar tog prostora treba smjestiti instalacije : kablove visokog i niskog napona,telefonski kabl,vodovod,fekalnu i atmosfersku kanalizaciju. .DRQHNLQDþHODQUDVSRUHG]DSRODJDQMHKLGURWHKQLþNLKLQVWDODFLMDPRåHVHSULKYDWLWL

-SRVWDYOMDQMHDWPRVIHUVNLKNDQDODVKRGQRVDREUDüDjnom rješenju u samom WUXSXVDREUDüDMQLFHDSUHPDSRSUHþQRPSDGXVDREUDüDMQLFH - vodovodnu mrežu polagati uglavnom u trotoarima sa jedne ili druge strane ulice - fekalnu kanalizaciju polagati paralelno sa atmosferskom kanalizacijom a istu prilagRGLWLSRVWRMHüLPIHNDOQLPL]OD]LPDL]REMHNDWDRGQRVQRRPRJXüLWLSULNOMX þHQMHVYLKREMHNDWD - XSRVWRMHüLPXVNLPXOLFDPDLVWD]DPD]ERJVNXþHQRJSURVWRUDQHSUHGYLGMD se izgradnja atmosferske kanalizacije

'HWDOMQDDQDOL]DSRORåDMDLQVWDODFLMDVYDNDNRüHVe sagledavat kod izrade JODYQLKSURMHNDWDLQVWDODFLMDLVDREUDüDMQLFDNDGDüHVHWUHEDWLX]HWLXRE]LUVYL parametri bitni za adekvatni raspored svih instalacija.

6WDQMHSRVWRMHüLKLQVWDODFLMD

U razmatranom prostoru postoji odredjeni nivo izvedenih hiGURWHKQLþNLK LQVWDODFLMD3RVHEQRVXLQWHUHVDQWQHLQVWDODFLMHL]YHGHQHXVNORSXWUHüHWUDNH magistralnog puta. U toj zoni su postoje izvedena nekoliko krakova fekalne i atmosferske kanalizacije te tranzitni cjevovod DCI DN 200 mm. Takodje u samim naseljimDSRVWRMLRGUHGMHQLEURMXOLþQLKNDQDONDIHNDOQHNDQDOL]DFLMHWHGLVWULEXWLYQD PUHåDRGJRYDUDMXüLKSURILOD

3ULQFLSLMHOQR]DFLMHOX]RQXWUHEDGDYDåLSUDYLORNRULãüHQMDSRVWRMHüLK instalacija: - DNRWUDVDLQVWDODFLMHLGHX]RQLVDREUDüDMQLFHLOLMDYQHSRYUšine - DNRSURILOFMHYRYRG]DGRYROMDYDSRWUHEQHKLGUDXOLþNHSDUDPHWUH - DNRPDWHULMDOFMHYRYRGD]DGRYROMDYDXVYRMHQHVWDQGDUGH-DYQRJSUHGX]HüD

8VYLPGUXJLPVOXþDMHYLPDSRVWRMHüHLQVWDODFLMHVHWUHEDMXLVNOMXþLWLL]IXQNFLMH.

114 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

2SãWLXVORYL]DKLGURWHKQLþNXinfrastrukturu

-3URMHNWRYDQMHKLGURWHKQLþNLKLQVWDODFLMDLSULNOMXþHQMHQDMDYQXKLGURWHKQLþNX LQIUDVWUXNWXUXYUãLWLSUHPDXVORYLPDQDGOHåQRJMDYQRJSUHGX]HüD - Nije dozvoljeno ispuštanje fekalne kanalizacije u vodotokove i atmosfersku kanalizaciju - 'RSULNOMXþHQMDQDMDYQXIHNDOQXNDQDOL]DFLMXRGYRGMHQMHIHNDOQLKYRGDYUãLWL LVNOMXþLYRXQHSURSXVQHVHSWLþNHMDPHVDELRORãNLPSUHþLüDYDQMHP -=DEUDQMHQDMHL]JUDGQMDSURSXVQLKVHSWLþNLKMDPDLOLNRULãüHQMHEXQDUDNDR VHSWLþNHMDPH - Nije dozvoljena prenamjena površina vodotokova u druge namjene - Projekte regulacije vodotokova raditi u skladu sa važeüLP]DNRQLPD pravilnicima,standardima, kao i uslovima organa nadležnih za vodoprivred. Zemljište izmedju granica regulisanog korita vodotokova i granLFDVXVMHGQLKXUEDQLVWLþNih parcela ozeleniti, izgraditi SMHãDþNHVWD]H SULþHPXMHQHSRVUHGQRX]UHJXOLVDQR NRULWRQHRSKRGQRRVWDYLWLSRMDVSRWUHEQHãLULQHUDGLQHVPHWDQRJþLãüHQMDNRULWD - Pri gradjenju objekata na vododerinama,predvidjeti kanale dovROMQHSURSXVQHPRüL NRMLüHYRGXL]YRGRGHULQDRGYHVWLGRQDMEOLåHJUHFLSMHQWD

APROKS,0$7,91,35('5$ý81+,'527(+1,ýKIH OBJEKATA I INSTALACIJA

I/ OBJEKTI VODOSNABDIJEVANJA

1. Crpne stanice

1.1. Izgradnja crpne stanice uz CS Sutomore kapaciteta do 30 l/s za potiski vanje vode u rezervoar Sutomore 2. U cijenu uracunata sva potrebna oprema crpnih agregata i hidromasinske opreme ,energetika i automatika sistema...... 50.000,00

1.1. Nabavka sve potrebne opreme i izgradnja hidrostanice uz rezervoar Sutomore 2 za pokrivanje potrošnje dijela III zone u 1. fazi do reali zacije rezervoara Sutomore 3. Kapaciteta 5-10 l/s ,sa rjesenjem energetskog napajanja postrojenja...... 20.000,00 ------Ukupno crpne stanice 70.000,00

2. Rezervoari

2.1. Izgradnja rezervoara II visinske zone Tunel 1 zapremine 1500,0 m3 sa svim pripremnim i glavniom radovima,pristupnim putevima i rjesenjem LPRYLQVNLKRGQRVDQDORNDFLML3ULNOMXþDNLSXQMHQMHUH]HUYRDUDVDFMHYR- voda regionalnog vodovoda. m3 1.500,0 x 500,00 = 750.000,00

2.2. Izgradnja rezervoara II visinske zone Sutomore 2 zapremine 1600,0 m3 sa svim pripremnim i glavniom radovima,pristupnim putevima i rjesenjem imovinskih odnosa na lokaciji. m3 1.600,0 x 500,00 = 800.000,00

115 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

2.3. Izgradnja rezervoara III visinske zone Tunel 2 zapremine 1600,0 m3 sa svim pripremnim i glavniom radovima,pristupnim putevima i rjesenjem LPRYLQVNLKRGQRVDQDORNDFLML3ULNOMXþDNLSXQMHQMHUH]HUYRDUDVDFMHYR- voda regionalnog vodovoda. m3 1.000,0 x 500,00 = 500.000,00 ------Ukupno rezervoari 2.050.000,00

3. Vodovodna mreza

3.1. Izgradnja vodovodne mreze u naselju sa svim gradjevinskim i instalate- rskim radovima. U cijenu uracunata ugradnja nadzemnih protivpozarni hidranata. Obracun po m

Ø 200 mm m 5.300,0 x 150,00 = 795.000,00 Ø 150 mm m 1.000,0 x 120,00 = 120.000,00 Ø 100 mm i manji m 30.000,0 x 100,00 = 3.000.000,00 ------Ukupno vodovodna mreža 3.915.000,00 ------UKUPNO OBJEKTI VODOSNABDIJEVANJA 6.035.000,00

II/ KANALIZACIONI SISTEM

II-1 Fekalna kanalizacija

1. Nabavka svog potrebnog materijala i izgradnja fekalne kanalizacione mreze. U cijenu obracunati svi gradjevinski i instalaterski radovi za kompletnu izgradnju mreze.

Ø 300 mm m 1.000,00 x 150,00 = 150.000,00 Ø 250 mm m 15.500,00 x 130,00 = 2.015.000,00 Ø 200 mm m 15.000,00 x 120,00 = 1.800.000,00 ------Ukupno fekalna kanalizacija 3.965.000,00

II-2 Atmosferska kanalizacija

1. Nabavka svog potrebnog materijala i izgradnja atmosferske kanalizaci- ne mreze. U cijenu uracunati svi gradjevinski i instalaterski radovi za kompletnu izgradnju mreze.

Ø 250 i 300 mm m 11.000,0 x 150,00 = 1.650.000,00 ------Ukupno atmosferska kanalizacija 1.040.000,00 ------UKUPNO KANALIZACIONI SISTEMI 5.005.000,00

,95(*8/$&,-$%8-,ý1,+72.29$

1. Izvodjenje regulacionih radova na bujicnim tokovima u naselju. U cijenu

116 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

ml regulisanog kanala uracunati svi gradjevinski radovi shodno prethodno uradjenoj tehnickoj dokumentaciji. Obracun po ml regulisanog kanala.

-%XMLþQLWRNRYLP[  ------8NXSQRUHJXODFLMDEXMLþQLKNDQDOD

V/ OSTALI TROŠKOVI

1. ,]UDGDWHKQLþNHGRNXPHQWDFLMHLRVWDOLDGPLQLVWUDWLYQRSUDYQLWURãNRYL

13.625.000,00 x 5% = 681.250,00

ZBIRNA REKAPITULACIJA

I OBJEKTI VODOSNABDIJEVANJA ...... 6.035.000,00

II KANALIZACIONI SISTEMI ...... 5.005.000,00

,95(*8/$&,-$%8-,ý1,+72.29$

V OSTALI TROŠKOVI ...... 681.250,00

------SVE UKUPNO 14.306.250,00

117 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

11. PEJZAŽNA ARHITEKTURA

3RVWRMHüHVWDQMH

DUP “Bjelila-Rutke-Gorelac” obuhvata površinu od 177,74ha i pripada prostornoj zoni Sutomore. Prostor DUP-a se nalazi u podnožju planinskog vijenca Sozina na strmom terenu i obuhvata pojas izmedju Magistralnog pravca Budva- %DU -DGUDQVNDPDJLVWUDOD LåHOMH]QLþNHSUXJHVMHGQHVWUDQHLSODQLUDQHEU]H VDREUDüDMQLFHQDYLãLPNRWDPDVDGUXJHVWUDQH'LR]DKYDWDSODQDREXKYDWDL SDGLQH+DMDUDYDQWHUHQNRMLVHQDOD]LL]PHÿX0DJLVWUDOQRJSXWDLX]QRYX saREUDüDMQLFX]DWXQHO6R]LQX&LMHOLSURVWRULVSUHVMHFDQMHMDUXJDPDLEXMLþQLP potocima i orjentisan je u pravcu sjeverozapad-jugoistok.

1DMYHüLGLR]DKYDWDXYHOLNRPMHULMHRSWHUHüHQJUDÿHYLQVNLPobjektima, komunalno zapušten. 1DMYHüDNRQFHntracija stambenih objekata i objekata WXULVWLþNRJVWDQRYDQMDVPMHãWHQMHX]0DJLVWUDOQLSXW%XGYD-Bar u naseljima Rutke i *RUHODF1DLPHQDSRYUãLQDPDLVSRG6R]LQHREMHNWLVXXQDMYHüRMPMHULQDPMHQMHQL VWDQRYDQMXVWLKLMVNLUDVSRUHÿHQLLXVXSURWQRVWLVu sa pejzažnim karakteristikama predjela. 2YDQDVHOMDQDVWDODVXQDVWUPLPWHUHQLPDNUþHQMHPSRVWRMHüHYHJHWDFLMH i degradacijom terena. Centralnu površine zahvata DUP-DþLQLVHOR=JUDGHNRMHMHX ruiniranom stanju,DOLSUHGVWDYOMDWLSLþDQSULPMHUWUDGicionalne seoske izgradnje, okružen autohtonom vegetacijom. $XWRKWRQXYHJHWDFLMXþLQHXQDMYHüRMPMHULQLVNHãXPHLPDNLMDNRMHMRãXYMHN HJ]LVWLUDMXQDVWUPLPSDGLQDPD6R]LQHLRNRMDUXJDLYRGRGHOQLFDSRVWRMHüLKSRWRND Posebnu osobenost ovom prostoru dDYDOLVXPDVOMLQMDFLNRMLVXYUHPHQRPUDVNUþHQLL XVLWQMHQL'HVWUXNFLMDELOMQRJ,SHGRORãNRJSRNULYDþDLPD]DSRVOMHGLFXQHVDPR VWYDUDQMHELOMQLK]DMHGQLFDVLURPDãQLKGUYQRPPDVRP PDNLMDãLNDUDL]GDQDþNH ãXPH YHüLQWH]LYLUDQMHEXMLþQLKWRNRYD,HUR]ivnih procesa. S obzirom da je potencijalna vegetacija ovog prostora šuma Quercetum ilicis, one su se zadržale

118 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

VDPRQDPDQMLPSRYUãLQDPDDSULPDWVXSUHX]HOHSDãQMDþNHSRYUãLQH urbanizovane površine i erodirane zemljišta.

Planirano stanje

Cilj izrade DUP“Bjelila-Rutke-Gorelac” je pretvaranja neformalnih naselja u IRUPDOQDLUHJXODUL]DFLMDREMHNDWD5D]OR]L]DVYHREXKYDWQXLQWHUYHQFLMXYRÿHQLVX L]PHÿXRVWDORJSRNXãDMLPDGDVHULMHãLSLWDQMHEH]EMHGQRVWLJUDÿDQDLXJURåHQRVWLRG zemljotresa, poboljšajXXVORYL]DUD]YRMWXUL]PDXSULPRUVNRMUHJLMLRPRJXüLHNRORãNL razvoj i uvede efikasan zakonski okvir za razvoj vlasništva i funkcionisanje tržišta QHNUHWQLQDPDNDRLGDVHXQDSULMHGHXVORYLåLYRWDVWDQRYQLNDSXWHPREH]EMHÿHQMD pristupa servisima (tehniþNRMLVRFLMDOQRMLQIUDVWUXNWXUL 

8EU]DQLLQHSODQVNLUD]YRMSODQVNRJSRGUXþMDLPDRMH]DSRVOMHGLFXVPDQMHQH SRYUãLQDSRG]HOHQLORPLSRYHüDQMHGHJUDGLUDQLKLSHM]DåQRRVLURPDãHQLKSRYUãLQD, pored navedenog zanemarivnja i uništavanja vrijednog prostora, pejzaž Sutomora SULURGQLLNXOWXUQLSHM]Då MHLGDOMHNDUDNWHULVWLþDQLSUHSR]QDWOMLYL]DWRVH intervencije u prostoru moraju izvesti veoma pažljivo sa tendencijom uklapanja, UHYLWDOL]DFLMHLãWRYHüHJRþXYDQMDSRVWRMHüHJSURVWRUD3UHSR]QDYDQMe vrijednosti prostora, njegovih ambijentalnih i prirodnih karakteristika, predstavlja potencijal za isplative ekonomske aktivnosti, prije svega turizam. Prioriteti treba da su visoko kvalitetni i održivi turizam, koji zahtjeva temeljno poznavanje prostora kao prostorno- HNRORãNXWXULVWLþNXLNXOWXUQXFMHOLQX-GUP-Bar 2020.

.RQFHSFLMDSHM]DåQRJXUHÿHQMD3ODQVNRJSRGUXþMDXVPMHUHQDMHQDRþXYDQMX prirodnog pejzaža, zaštitnih šuma-DXWRKWRQRJ]HOHQLODPDVOLQMDNDSRYHüDQMH urbanih zelenih površina ali i saQDFLMDLUHYLWDOL]DFLMDSRVWRMHüLKSRYH]LYDQMHPVYLK zelenih površina u jedinstven sistem, preko linijskog zelenila.

Cilj planskog pristupa je: § 0DNVLPDOQRRþXYDQMHDXWHQWLþQLKSHM]DåQR-ambijentalnih vrijednosti predione cjeline (vegetacijske, orografske, geomorfološke,hidrološke i td.); § 0DNVLPDOQRRþXYDQMHLXNODSDQMHSRVWRMHüHJYLWDOQRJLIXQNFLRQDOQRJ zelenila,šumske vegetacije i egzota; § OþXYDQMHPDVOLQMDNDX]SRVHEDQWUHWPDQVDVWDQRYLãWDSHM]DåQLKYULMHGQRVWL prostora-Zakon o Maslinarstvu; § Mjere sDQDFLMHLELRORãNHUHNXOWLYDFLMHGHJUDGLUDQLKLSRVWRMHüLKãXPVNLK površina i klizišta,odnosno pošumljavanje svih terena na nagibima iznad 20%, klizišta, plitkih erodiranih I degradiranih zemljišta; § Funkcionalno zoniranje slobodnih površina; § UspostavljanMHRSWLPDOQRJRGQRVDL]PHÿXL]JUDÿHQLKLVORERGQLK]HOHQLK površina; § 8VNODÿLYDQMHNRPSR]LFLRQRJUMHãHQMD]HOHQLODVDQDPMHQRP NDWHJRULMRP  zelenila; § 8YRÿHQMHXMHGLQVWYHQVLVWHP]HOHQLOD § Povezivanje sa kontakt zonama- prirodnim i kulturnim spomenicima ; § .RULãüHQMHYUVWDRWSRUQLKQDHNRORãNHXVORYHVUHGLQHLXVNODÿLYDQMHVD kompozicionim i funkcionalnim rješenjima; § 3RVWDYOMDQMH]DãWLWQLKSRMDVHYDSRUHGVDREUDüDMQLFDYRGRWRNDLVSRG visokonaponskih dalekovoda, radi zaštite pojedinih lokaliteta i kod funkcionalnog zoniranja;

119 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

3URVWRUSRQDPMHQLSUHGYLÿD sve vidove stanovanja i centralne sadržaje u okviru navedenih namjena. 8RNYLUXRþXYDQMDLXQDSUHÿHQMDSURVWRUDDXFLOMXSODQLUDQMD VWDQRYDQMDSRQDþLQXLQWHUYHQFLMDXSURVWRUXNRULãüHQMDLXUHÿHQja determinisane VXVOMHGHüHNDWHJRULMe zelenih i slobodnih površina.

,3295â,1(=$3(-=$ä1285(Ĉ(1-(-URBANO ZELENILO

Objekti pejzažne arhitekture javne namjene-PUJ - =HOHQLORX]VDREUDüDMQLFH-ZUS, - Skver-gradski sad-S, - Trg-T - Park-šuma-PŠ

Objekti pejzažQHDUKLWHNWXUHRJUDQLþHQRJNRULãüHQMD-PUO - Zelenilo individualnih stambenih objekata-RNXüQLFH-ZO, - Zelenilo stambenih objekata i blokova-ZSO, - Zelenilo poslovnih objekata-ZPO, - Sportsko rekreativne površine-SRP.

Objekti pejzažne arhitekture specijalne namjene-PUS - Zaštitni pojasevi-ZP, - Zelenilo groblja-GR, - Zelene površine infrastrukturnih objekata-ZIK.

II ZAŠTITNO ZELENILO-ŠUMSKE POVRŠINE - Zaštitne šume i zona prirodnog pejzaža-ŠZ

III =$â7,71232'58ýJE UZ POSEBNO VRIJEDNE CJELINE

Nivo ozelenjenosti zahvata Plana - 49%. Stepen ozelenjenosti zahvata DUP-a je 46 m2 zelenila/korisniku, za planiranih 19.170 korisnika prostora (stanovnici+turisti).

2SãWLXVORYL]DSHM]DåQRXUHÿHQMH

§ 6YDNLREMHNDWXUEDQLVWLþNDSDUFHODWUHEDGDLPDLSHM]DåQRXUHÿHQMH § 8WRNXL]UDGHSURMHNWQHGRNXPHQDFLMHL]YUãLWLSRWSXQXLQYHQWDUL]DFLMXSRVWRMHüHJ ELOMQRJIRQGDLNRPSR]LFLRQLKDQVDPEDODVDþXYDWLLXNORSLWL]GUDYRLIXQNFLRQDOQR zelenilo; § Izvršiti taksaciju biljnog materijala, vrednovanje zdravstveno i dekorativno, sa predloženim mjerama njege; § 7RNRPJUDÿHYLQVNLKUDGRYDSRYUãLQVNLVORM]HPOMHODJHURYDWLLNRULVWLWLJD]D QDVLSDQMHSRYUãLQDSUHGYLÿHQLK]DR]HOHQMDYDQMH § Zbog sterilne podloge, projektovati humusiranje slobodnih površina u sloju od min. 30-50cm; § .RULVWLWLUHSUH]HQWDWLYQHYLVRNRGHNRUDWLYQHDXWRKWRQHELOMQHYUVWHUDVDGQLþNL odnjegovane; § .DUDNWHULVWLNHVDGQLFDGUYHüD]DR]HOHQMDYDQMH - min. visina sadnice od 2,50-3,00m, - min. obim stabla na visini od 1m, od 10-15cm. § Predvidjeti urbano opremanje, rasvjetu zelenih površina, sisteme za navodnjavanje i održavanje javnih zelenih površina i površina od javnog interesa, § Urbani mobilijar (klupe, korpe, svetiljke i td.) mora biti od prirodnih materijala (kamen, drvo, kovano željezo i td.)

120 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

Smjernice za pejzažno uredjenje

=HOHQLORX]VDREUDüDMQLFH–ZUS-Ozelenjavanje VDREUDüDMQLFDSORþQLND SMHãDþNLKLSDUNLQJSURVWRUDUD]GMHOQLKWUDNDsprovodi se tzv. linearnom sadnjom- drvoredima. U kompozicionom smislu, ovo zelenilo se rješava tako da predstavlja NLþPHQLVWXE ]HOHQLKSRYUãLQD,VOXåL]DSRYH]LYDQMHQDVHOMDXMHGLQVWYHQVLVWHP ]HOHQLOD2YDNDWHJRULMD]HOHQLODSRUHGHVWHWVNHIXQNFLMHXWLþHQDSREROMãDQMH sanitarno-higijenskih i mikroklimatskih uslova.

Kao jedan od važnijih urbanih elemenata naselja drvoredi se planiraju na svim VDREUDüDMQLFDPD-WURWRDULPD]HOHQLPWUDNDPDLJGMHSURILOLVDREUDüDMQLFDWR dozvoljavaju (na trotoarima širim od min. 2.5m), na parkinzima i na platoima. Zbog XVNLKWURWRDUDXQDMYHüHPGLMHOXSODQDQLMHPRJXüHSODQLUDWLGUYRUHd uz javne VDREUDüDMQHSRYUãLQHWHVHOLQHDUQDGRJUDGQMDSUHSRUXþXMHXQXWDUXUEDQLVWLþNLK parcela, izmedju regulacione i gradjevinske linije.

Kod ulica sa malim profilom (širina ulice do 5m), predvidjeti drvored samo sa MHGQHRVXQþDQHVWUDQHVDREUDüDMQLFH3ULOLNRPSURMHNWRYDQMDGUYRUHGDL]YUãLWL inventarizaciju biljnog fonda uz obaveznu taksaciju.

6DþXYDWLSRVWRMHüDVWDEODLDQVDPEOHDXWRKWRQHLDORKWRQHYHJHWDFLMHRGQRVQR izvršiti uklapanje drvoreda u posWRMHüLELOMQLIRQG1HRSKRGQRMHVDþXYDWL, revitalizovati zeleni pojas-koridor duž Jadranskog magistralnog pravca koji prevashodno ima zažtitnu ulogu-zaštitu od aerozagadjenja, klizanje tla ali I GHNRUDWLYQXMHUIXQNFLRQDOQRUD]GYDMDVDGUåDMHUD]OLþLWLKQamjena.

Prilikom projektovanja obavezan uslov je: • UDVWRMDQMHL]PHÿXGUYRUHGQLKVDGLFDRG-10m, • min. visina stabla do krošnje, bez grana, min. 2-2,2m , • RWYRULQDSORþQLFLPD]DVDGQDPMHVWDPLQ[P ]DVDGQMXQD SORþQLFLPD  • obezbjediti]DãWLWQHRJUDGH]DVDGQLFHXGUYRUHGX ]DVDGQMXQDSORþQLFLPD  • SULL]ERUXYUVWD]DXOLþQR]HOHQLORWUHEDYRGLWLUDþXQDGDRVLPGHNRUDWLYQLK svojstava budu SULODJRÿHQHXVORYLPDUDVWDXXOLþQLPSURILOLPD RWSRUQRVWQD]ELMHQRVWWOD vodni kapacitet zemljišta, prašinu, gasove i sl).

Na parking prostorima obavezno predvidjeti drvorede. Prilikom formiranja drvoreda na parkinzima trebalo bi osigurati na dva parking mjesta po jedno drvo, a kod podužnog parkiranja na jedno parking mjesto po jedno drvo.

NDPMHVWLPDJGMHVHXVOMHGJUDGQMHVDREUDüDMQLFHRþHNXMHGHJUDGDFLMD WHUHQDXVOMHGYHüHGHQLYHODFLMHWHUHQUHãLWLWHUDVDVWRSRG]LGDPDod prirodnih materijala-autohtonog kamena. Kod izgradnje potpornih zidova uz javnu površinu, lice zida ne smije biti u betonu veüse mora obložiti lomljenim kamenom u maniru suvomedje. Potporni zidovi-podzide se mogu omekšati zelenilom, kako bi se kamena površina vizuelno obogatila.

3RVHEQXSDåQMXREUDWLWLQDYL]XUHSUHPDPRUXL]QDþDMLPDUKLWHNWRQVNLPL prirodnim objektima. Na mjestima sa interesantim vizurama predvidjeti platoe, YLGLNRYFH]DNUDüLRGPRUXUEDQLPRELOLMDU3RGUåDWLSRVWRMHüHSMHãDþNHVWD]H=D SRSORþDYDQMHSMHãDþNLKXOLFDLSRYUãLQDNRULVWLWLSULURGQHPDWHULMDOH NDPHQULMHþQH oblutke, drvo i td.). PjeãDþNHSRYUãLQHXUHGLWLNDRPDOHSMDFHWHVDYUWQR- arhitektonskim mobilijarom.

121 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

6NYHURYLQDVWDOLUHJXODFLMRPVDREUDüDMQLFDPRJXVHULMHãLWL

o parternim zelenilom, perenama i nižim vrstamaþLMDYLVLQDQHSUHOD]LYLVLQXRG 50cm, NRMHQHRPHWDMXVDREUDüDMQHYL]ure, o unošenjem vrtno-arhitektonskih elemenata (skulptura, fontana i td) u kombinaciji sa zelenilom. 8UHÿHQMHSRYUãLQDNRMHSRGW]Y=HOHQLORPX]VDREUDüDMQLFHQHRKRGQRMHGDSUDWL GLQDPLNXL]JUDGQMHVDREUDüDMQLFD

Skver-gradski sad-S-Predstavlja manje parkovske površine koje treba urediti slobodnim-prirodnim stilom. Funkcija skvera je sanitarno higijenska i estetska. Naime, ove površine treba da predstavljaju zelene enklave.

1DYHüLPSRYUãLQDPDRYHNDWHJRULMHPRJXüHMHRUJDQL]RYDWLLSRYUãLQH]D predah-miran odmor i prostor za igru djece. Planom se predvidjaju skverovi poluotvorenog i zatvorenog tipa. PoluotvorenI tip skver predstavlja kombinaciju otvorenog parternog tipa sa visokim drvenasto zbunastim vrstama. Naime, na planiranim površinama neophodno je: o skverove riješiti, u kompozicionom smislu, parkovski, prirodnim stilom, bez pretpavanja , o površina pod zelenilom mora biti 60-65%, 35% pod stazama, platoima, a PRåHELWLSRGSRPRüQLPREMHNWLPD LQIWDVWUXNWXUQLXJRVWLWHOMVNL WUJRYDþNLREMHNDW  o L]YUãLWLWDNVDFLMXSRVWRMHüHJELOMQRJIRQGDVDPMHUDPD]DãWLWHLQMHJH o SRVWRMHüHNYDOLWHWQRLRGUDVOR]HOHQLORPDNVLPDOQRVDþXYDWLLXNORSLWLLXQRYD projektna riješenja, o sadnju vršiti u grupama i u vidu solitera u kombinaciji sa parternim grupacijama, o kRULVWLWLUHSUH]HQWDWLYQHYLVRNRGHNRUDWLYQHDXWRKWRQHELOMQHYUVWHUDVDGQLþNL odnjegovane, o VWD]HLSODWRHSURMHNWRYDWLRGSULURGQLKPDWHULMDOD NDPHQULMHþQLREOXFLUL]ODL td.), o XRNYLUXSODWRDPRJXüHMHSRVWDYLWLVNXOSWXUHþHVPHIRQWDQHLWG o prosWRU]DLJUXGMHFHSUHGYLGMHWLQDYHüLPVYHURYLPDLORFLUDWLGDOMHRG VDREUDüDMQLFD

Trg-T- (površine namijenjene za formiranje trgova kao javnih površina)-Trgovi su uglavno planirani unutar blokova stanovanja, poslovanja i na nižim kotama plana. Osnovna uloga trga kao prostorno planske kategorije je estetska. Naime, javne površine za okupljanje i odmor korisnika prostora predstavlja kvalitet urbanog UD]YRMDQDVHOMD7UJXNRQNUHWQRPVOXþDMXWUHEDGDLPDVYHNDUDNWHULVWLNH 0HGLWHUDQVNHSMDFHWH3RSORþDQLWUJ]HOHQLORQDSORþQLNXLOLXPDQMLPURQGHODPDLOL åDUGLQMHUDPDXUEDQLPRELOLMDUUDVYMHWX0RJXüHMHSRVWDYLWLVNXOSWXUH IRQWDQHþHVPHLWG1DRYLPSRYUãLQDPDMHPRJXüHSRVWDYLWLXJRVWLWHOMVNHLPDQMH WUJRYDþNHREMHNWH0DWHULMDOLNRMLVHNRULVWH]D]DVtiranje moraju biti prirodni. Urbani mobilijar i vrtno-arhitektonski elementi moraju biti savremeno dizajnirani, od prirodnih materijala. Izbor biljnog materijala svesti na izrazito dekorativne alohtone LOLDXWRKWRQHYUVWH=DVDGQMXQDSORþQLFLPDRVQRYQLuslov je da biljni materijal ima VOMHGHüHNDUDNWHULVWLNH o RWYRULQDSORþQLFLPD]DVDGQDPMHVWDPLQ[P ]DVDGQMXQD SORþQLFLPD o REH]EMHGLWL]DãWLWQHRJUDGH]DVDGQLFHXGUYRUHGX ]DVDGQMXQDSORþQLFLPD trotoarima),

122 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

Park-šuma – PŠ- Park - šuma predstavlja ostatke šumskih masiva koji se protežu sa Sozine.To su usitnjene šumske površine napadnute gradnjom. U zahvatu DUP-a za Park šumu planirana je površina od 4ha (40.613m2) i nalazi se oko tradicionalnog seoskog naselja Zgrade. Zajedno sa ovom seoskom aglomeracijom koju treba podvrgnuti rekonstrukciji i konzervaciji i park šuma može i treba da bude ]QDþDMDQWXULVWLþNLSRWHQFLMDOLVSHFLILþDQVHJPHQWWXULVWLþNHSRQXGH6XWRPRUDPark- šuma treba da ima ulogu tampon zone-]DãWLWQRJSRMDVDL]PHÿXUD]OLþLWLK namjena.

Na ovim površinama treba izvršiti mjere sanacije i rekultivacije, kako bi se oformile površine pogodne za šetnju, rekreaciju, boravak u prirodi. 0HÿXWLPQD RJROMHQLPVWUPLPVNHOHWQLPWHUHQLPDGROD]LGRVSRURJIRUPLUDQMDELOMQRJSRNULYDþD pa je ovaj proces dugotrajan.Ovo važi i za šumske površine-ŠZ. Ove zelene površine RVWDMXGLMHORP]DWHþHQDYHJHWDFLMD,]GYRMHQHãXPVNHPDVLYHWUHEDLGDOMHSRGUåDYDWL XQMLKRYRPUD]YRMXLSRVWHSHQRXQRVLWLDXWRKWRQHIORUQHHOHPHQWHNRMLüHGRSULQMHWL XþYUãüLYDQMXQMLKRYRJHNRORãNRJVWDWXVD8UHÿHQMHXUDGLWLXSHM]DåQRPVWLOXVD šetnicama, stazama za rekreaciju, odmorištima i kompletnim parkovnim mobilijarom.

*ODYQDXORJDSMHãDþNLKVWD]DMHHVWHWVNLGRåLYOMDM3ULOLNRPSODQLUDQMDSMHãDþNLK staza treba obratiti pažnju na udobnost, orjentaciju, komunikaciju, prijatnost. Optimalna širina staza je 2.5-3m. Bitno je da staze budu bez barijera, lako SULVWXSDþQHELFLNOLVWLPDLQYDOLGLPDLVO3URVWRUWUHEDGDSUXåLXJRGDQERUDYDNX prirodi. Posebnu pažnju posvetitiQDMPODÿRMSRSXODFLML8WRPVPLVOX]HOHQHSRYUãLQH GRSXQLWLVSUDYDPD]DGMHþLMXLJUX8VORYL]DXUHÿHQMHSDUN- šume: - SODQRPQLMHSUHGYLÿHQMDL]JUDGQMDREMHNDWD - površine imaju javno korištenje, - QDSRGUXþMXQDPMHQHSDUN- šume dozvoljava se formiranje LXUHÿHQMHSMHãDþNLK staza, staza za rekreaciju, odmorišta, vidikovaca i drugih elemenata parkovne i urbane opreme , - SULMHL]UDGHSURMHNWDXUHÿHQMDWHUHQDXUDGLWLVWXGLMXELRHNRORãNHRVQRYH - UHNXOWLYDFLMXGHYDVWLUDQLKSRYUãLQDYUãLWLSULPMHQRPWHKQLþNLKDJURWHKQLþNLKL bioloških mjera, - minimalna starost sadnog materijala treba da bude 5 godina.

Zelenilo individualnih stambenih objekata-RNXüQLFH-ZO- DUP-om se planira L]JUDGQMDVORERGQRVWRMHüLKLQGLYLGXDOQLKLYLãHSRURGLþQLKVWDPEHQLKREMHNDWDLNXüDX QL]X=ERJWXULVWLþNHSURPRFLMH6XWRPRUDPRUDVHYRGLWLUDþXQDRXUHÿHQMXLRYH pejzažne kategorije i predlaže se: o SUHGQMHGYRULãWHSUHGEDãWHPRUDMXELWLKRUWLNXOWXUQRXUHÿHQH o u zadnjem dvorištu formirati baštu, sa ukrasnim biljem i travnjacima, ali je PRJXüHLIRUPLUDQMHSRYUWQMDNDLOLYRüQMDND o individiualni stambeni objekti na strmim terenima moraju da prate izohipse WHUHQDLPRUDMXVHLQNRUSRULUDWLXSRVWRMHüH]HOHQLOR'HQLYHODFLMXWHUHQDULMHãLWL potpornim zidovima-suvozidom od prirodno lomljenog kamena, o SUHSRUXþXMHVHIRUPLUDQMHGUYRUHGDRERGRPSDUFHOHLX]VDREUDüDMQLFHD SUHPD-DGUDQVNRMPDJLVWUDOLQDURþLWRJGMHMHUHJOLQLMDXQXWDUSDUFHOH ozelenjavanje izvršiti živicom. Karakteristike za drvoredne sadnice date su kroz kategoriju-=HOHQLORX]VDREUDüDMQLFH o QRYRSODQLUDQLLQGLYLGXDOQLLYLãHSRURGLþQLVWDPEHQLREMHNWLWUHEDGDVDGUåH min. 30% zelenila, za stanovanje SS gustine, 40% za SMG stanovanje, odnosno 50% zelenila za tzv. SMG u zelenilu, u odnosu na urb. parcelu, o na zHOHQLPLVORERGQLPSRYUãLQDPDPRJXüHMHSRVWDYLWLQDVWUHãQLFHLSHUJROH sa puzavicama-za stanovanje na ravnim tereima, o RþXYDWLPDVOLQH,PDVOLQMDNHQD83X]REDYH]XGDGLVSR]LFLMDREMHNDWD]DYLVL od rasporeda maslina na parceli,

123 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

o staze i platoe izgraditi od prirodnih materijala, ali u skladu sa fasadom objekta, o ]DVORERGQRVWRMHüHLQGLYLGXDOQHREMHNWH-ogradni zid, parapet max. visine do FPRJUDGDRGåHOMH]DGUYHWDåLYLFHLOLNRPELQDFLMDJUDÿHYLQVNLKPDWHULMDOD sa živom ogradom, o ogradni zid mora biti od prirodnih materijala –kamena,živica, o za NXüHXQL]X- PRJXüHMHRUJDQL]RYDWLSUHGEDãWHEH]RJUDGDVDWUDYQMDFLPD XSUYRPSODQXGRNMHX]REMHNDWPRJXüDVDGQMD=DGQMHEDãWHPRJXELWL PHÿXVREQRRGYRMHQHRJUDGQLP]LGRYLPD o SUHPDSRVWRMHüLPLEXGXüLPSDUFHODPDPDNVLPDOQRRþXYDWLLXNODSLWL SRVWRMHüHYLWDOQRLIXQNFLRQDOQR]HOHQLORVWYDUDMXüLELRORãNL]LG 1DRYDMQDþLQSRVWLJODELVHXQLIRUPQRVWLQGLYLGXDOQLKVWDQEHQLKQDVHOMDDUD]OLND ELVHRJOHGDODNUR]UD]OLþLWHKRUWLNXOWXUQHNRPSR]LFLMH

Za postojHüHREMHNWHSUHSRUXþXMHVHUDGLSRSUDYOMDQMDVOLNHQDVHOMDXPHVWR RJUDGDRGþYUVWRJPDWHULMDODSRGL]DQMHåLYLK-zelenih ograda, izgradnja pergola sa puzavicama, verikalno ozelenjavanje terasa, potoprnih zidova, a na nekim objektima i krovno ozelenjavanje,JGMHMHWRPRJXüH

Zelenilo stambenih objekata i blokova -ZSO- U okviru stambenih objekata tipa NROHNWLYRVWDQRYDQMHLVWDPEHQLEORNRYLSUHFHQDWXþHãüD]HOHQLODPRUDELWL min.30%. Da bi se postiglo formiranje osnovnih elemenata blokova neophodno je povezati urb. parcele iste namjene u jedinstven kompleks, radi uredjenja SURVWRUDSULþHPXELVHL]EMHJODXVLWQMHQRVWSDUFHODLQHPRJXüQRVWIRUPLUDQMD blokovskih cjelina sa poželjnim karakteristikama. Sistem zelenila blokaþine sljedeüi elementi:

-park blokovskog zelenila, -trg, -zelenilo ulica, -zaštitno zelenilo -zelenilo poslovnih objekata Blokovski park teba da predstavlja zonu mirnog odmora i šetnje sa platoima za RGPRURGUDVOLKLSURVWRU]DLJUXGMHFH3DUNWUHEDGDSUHGVWDYOMDQDMYHüLGLRWHULWRULMH ove kategorije. Ove zelene površine pogoduju stvaranju povoljnih mikroklimatskih XVORYDLWUHEDLKRUJDQL]RYDWLXXQXWUDãQMRVWLEORNDGDOMHRGVDREUDüDMQLK komunikacija. Na ovoj površini treba predvidjeti: o 70% ove površine mora biti pod zelenilom, o 30% pod stazama i platoima, o WUDYQHRVXQþDQHSRYUãLQHNRULVWLWLNDRSURVWRU]DLJUXGMHFH o sprave za igru djece moraju biti od prirodnih materijala i sa sertifikatom za NRULãüHQMH o VWD]HLSODWRHSURMHNWRYDWLRGSULURGQLKPDWHULMDOD NDPHQULMHþQLREOXFLUL]ODi td.).

Trg- 8RNYLUXEORNRYDSODQLUDWLIRUPLUDQMHWUJRYD XVORYL]D7UJ 0HÿXWLP XQXWDUEORNRYVNLWUJRYLLSDUNRYVNHSRYUãLQHQLVXMDYQH]HOHQHSRYUãLQHYHü SRYUãLQHQDPMHQMHLVNOMXþLYR]DNRULVQLNHSURVWRUD

Zelenilo ulica-podrazumjeva obavezno lineDUQRR]HOHQMDYDQMHGXåVDREUDüDMQLFDL parking prostora, planiranih unutar bloka-uslovi dati u kategoriji Zelenilo uz VDREUDüDMQLFH

Zaštitno zelenilo-ova zona predstavlja površine uz stambene objekte koja treba da obezbjedi najbolje sanitarno-higijenske XVORYH L]RODFLMXVWDQRYDRGVDREUDüDMQLFD

124 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC smanjenje buke i izduvnih gasova).Ove površine se rešavaju tamponom zelenila- masivom zelenila u sva tri nivoa, linearnim zelenilom –jednolinijskim ili dvorednim drvoredom.

Zelenilo poslovnih objekata-ZPO-( CD namjena -administarativni, servisni, kulturno-SURVYMHWQLWUJRYDþNR-uslužni)-=DSURPRFLMXSRVORYQLKREMHNDWDQDURþLWRMH važan izgled zelene površine oko ulaza u objekat i prilazi. Površina ispred SRVORYQLKREMHNDWDQDMþHþüHVHXUHÿXMXSDUWHUQRLOLXkombinaciji sa soliternom sadnjom. Svaki objekat, urbanistiþka parcela, pored urbanistiþkog i arhitektonskog, treba da ima i pejzažno ureÿenje. Ove površine prvo uspostavljju kontakt sa posmatraþem, potencijalnim poslovnim partnerom, kupcem. Osnovne karakteristike ove kategorije je upotreba najdekorativnijeg biljnog materijala. Površine namijenjene ovoj kategoriji zelenila nikad se ne pretrpavaju zasadom. Izbjegavati ãDUHQLORYUVWDLVWURJRYRGLWLUDþXQDRYL]XUDPDSUHPDIDVDGDPDTravnjaci su važan estetski element ove kategorije. o minimalna površina pod zelenilom 20% u odnosu na urb. parcelu, o sadnju vršiti u manjim grupama (drvenasto-žbunasti zasadi) i u vidu solitera u kombinaciji sa parternim zasadima, o NRGNRPSR]LFLMH]DVDGDYRGLWLUDþXQDRVSUDWQRVWi, ritmu i koloritu, o u kombinaciji sa zelenilom moguüe je koristiti i graÿevinski materijal (kamen, rizla, drvo, staklo i td.), o predvidjeti fontane ili sculpture, o steze i platoi moraju biti od prirodnih materijala, o velike saobraüajne površine koji se najþeãüe sreüu ispred poslovnih objekata, naroþito parkinge, platoe ozeleniti-smjernice iz ZUS-a, o kao dopuna ozelenjavanja mogu se koristiti žardinjere ili saksije,

Za poslovne objekta servisno, skladišnog tipa: benzinske pumpe, hipermarketi, šoping-molovi, veletržnice, skladišta, veletrgovine, mali proizvodni objekti, osnovna RJUDQLþHQMDVHSRVWDYOMDMXXIXQNFLML]DãWLWHåLYRWQHVUHGLQHLNRPSDWDELOQRVWLVD susjednim djelatnostima.Naime, osnovni uslov je : o stvaranje povoljnog mikroklimata, odnosno zaštitu od visokih temperatura, dominantnih vjetrova o zelenilo je dobra protivpožarna prepreka; o ]HOHQLORXHVWHWVNRPVPLVOXDUWLNXOLãHQDJODãDYD]QDþDMREMHNWDDOLLXEODåDYD QHJDWLQHHOHPHQWHL]JUDÿenih objekata i njihovih namjena;

Sportsko rekreativne površine-SRP- U zahvatu DUP-a, u dijelu naselja Bjelila planirana je izgradnja sportsko rekreativnih sadržaja.Formiranje tzv. sportskog parka podrazumjeva izgradnju otvorenih sportskih terena i parkoYVNHSRYUãLQH8UHÿHQMH otvorenih terena vršiti pejzažnim-SULURGQLPVWLORPX]PDNVLPDOQRNRULãüHQMHYLVRNRJ GUYHüDZelenilo predvidjeti kao tampon-biološki zid, cijelim obodom parcele u širini RGPLQP8RNYLUXRWYRUHQLKVSRUWVNXKWHUHQDPRJXüDMe izgradnja manjeg XJRVWLWHOMVNRJREMHNWDVYODþLRQLFHLNXSDWLOD6WD]HSUHGYLGMHWLRNRFLMHORJNRPSOHNVDL stazama povezati sportski centar sa ostatkom naselja, koja može da predstavlja i ]RQX]DRGPRULRSãWXIL]LþNXSULSUHPOMHQRVW.RPSR]LFLMD]HOHQLOa treba da stvari prijatne mikroklimatske uslove za boravak na sportskim terenima-VWYDUDMXüLHIHNWH VYMHWORVWLLVMHQNHLIRUPLUDWLELRORãNHLIL]LþNHEDULMHUHSUHPDVDREUDüDMQLPNRULGRULPD i stambenim objektima. Maksimalno saþuvati postojeüe drveüe i biljne ansamble na parceli, posebno stara, reprezentativna stabla.Neophodno je planirati održavanje slobodnih površina u okviru sportskih i sportsko-rekreativnih kompleksa.

Zaštitni pojasevi-ZP- 6XQDMþHãüHYMHãWDþNLVWYRUHQLSRMDVHYL koji se postavljaju SUHPDL]YRUXEXNHDHUR]DJDÿLYDþLPDGRPLQDQWQLPYMHWURYLPDSRUHGYRGRWRNRYD ispod dalekovoda I služe za sanaciju prostora, umanjenje negatihvnih efekata

125 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

XUEDQL]DFLMHVSUHþDYDQMHHUR]LMHSRSUDYOMDQMXXNXSQHVOLNHSUHGMHOD1MLKRYDXORJD je prvenstveno sanitarno-higijenska . Zaštini pojasevi u zahvatu Plana planirani su : o uz kanale i potoke, o ispod visokonaponskih dalekovoda , o X]-DGUDQVNLPDJLVWUDOQLSUDYDFLåHOMH]QLþNLSRMDV

1DRYLPSRYUãLQDPDYHRPDMH]QDþDMQDUHNXOWLYDFLMDLUHJHQHUDFLMDSRVWRMHüHJ biljnog fonda kroz pošumljavanje, ozelenjavanje ili formiranje obradivih i travnih površina (ispod visokonaponskih dalekovoda). Ovi sanitarno-higijenski pojasevi imaju i estetsku funkciju jer stvaraju zelene prstenove oko infrastrukturnih I prirodnih REMHNDWD3RVORYLRNRIRUPLUDQMDRYLKSRMDVHYDVXQDMþHãüHGXJRWUDMQLDOLSRVOMHGLFH neformiranja navedenih pojaseva su dalokosežnije.

=DãWLWQLSRMDVHYLGXåPDJLVWUDOQRJLåHOMH]QLþNRJVDREUDüDQRJSUDYFD su sanitarno-higijenski pojasevi i postavlMDMXVHSUHPDL]YRUXEXNHDHUR]DJDÿLYDþLPD =DãWLQLSRMDVULMHãLWLYUVWDPDRWSRUQLPQDDHUR]DJDÿHQMH insolaciju, dominantan vjetar. Kompozicija mora da sadrži biljne vrste u sva tri nivoa. Pored ovih karakteristika odabrane vrste moraju da imaju pravilno formiran habitus, deblo visoko 2,5-3 m. Ovakve sadnice starosti min. 10-15 godina saditi na razmaku od 7-9 m u MDPHGLPHQ]LMH[FP.RGVDREUDüDMQLFH,UHGDSUHSRUXþXMHVHGXSOLGUYRUHGNRML u prizemnom dijelu ima formaciju žbunja širine od oko 1-1,2m –visine oko 2m. =DãWLWQLSRMDVHYLX]QDYHGHQHSUDYFHQHVPHMXGDRPHWDMXVDREUDüDM

Pojasi ispod dalekovodaSRGUD]XPMHYDMX]HOHQHQDMþHãüHWUDYQHSRYUãLQH poljoprivredne površine, odnosno biljne vrste koje ne mogu svojom visinom da ometaju koridor.

Zeleni pojas oko vodotoka u urbanoj zoni naselja, podrazumjevaju regulisanje YRGRWRNRYDLXUHÿHQMHSRMDVD2YHSRMDVHYHPRJXüHMHULMHãLWLXYLGXNHMX] IRUPLUDQMHWUDYQLKSRYUãLQD,NRULãüHQMHJUXSDFLMDãLEOMD,VROLWHUQDVDGQMDGUYHüD Druge površine oko vodotoka koje imaju funkciju zaštitnih pojaseva riješiti u VORERGQRPSDUNRYVNRPVWLOXSRGL]DQMHPSRVWRMHüHYHJHWDFLMHQDYLãLQLYRL ozelenjavanjem.

Intervencije u okviru navedenih pojaseva predstavljaju sanitarno higijenske mjere uz predhodnu taksaciju (VDQLWDUQDVMHþDSURUHGDRUH]LYDQMHSRUNUHVLYDQMHL td).

Zelenilo infrastrukturnih objekata (garaža, oko trafostanica, rezervoara i td.)-ZIK- Zelenilo u okviru komunalnih objekata podrazumjeva travni ili neki drugi biljni pokrivaþOsnovni uslov je da zelenilo svojim korenovim sistemom ili krošnjom ne ometa normalno funkcionisanje navedenih infrastrukturnih objekata. Za spratne garaže predlaže se krovno zelenilo intezivnog tipa i vertikalno ozelenjavanje. Na ovaj QDþLQ]HOHQLORPELVHÄNDPXIOLUDR³NRPXQalni objekat.

Zelenilo groblja i sakralni objekti-GR-ZVO- 3RVWRMHüHVWDUDJUREOMDVXGLR NRPSOHNVDFUNYH6Y7HNOHL6Y0LWUDNRMHSUHGVWDYOMDMXNXOWXUQRQDVOMHÿHLNDRWDNYe ih i treba tretirati i urediti po uslovima Zavoda za zaštitu spomenika. Cijeli kompleks JUREOMDWDNRÿHWUHEDSRYUJQXWXUHÿHQMXLUHNRQVWUXNFLML]DMHGQRVDJUREOMDQVNLP FUNYDPDMHUSUHGVWDYOMDMXDXWHQWLþQRNXOWXUQRQDVOMHÿH .RQFHSWXUHÿHQMDPRåHELWL dvojak i predstavlja odnos površina za sahranjivanje i ostalih površina. Izrazito aUKLWHNWRQVNDNRQFHSFLMDSUHGYLÿDRGQRVL]JUDÿHQLKSRYUãLQDSUHPDVORERGQLP- ]HOHQLPGRNQDJODãHQRSHM]DåQLWLSSUHGYLÿDRGQRVL]JUDÿHQLKSUHPD slobodnim-]HOHQLP8QDYHGHQRPVOXþDMXSUHGODåHVHDUKLWHNWRQVNLNRQFHSW

126 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC uredjenja, jer se površina nalazi u izgradjenom jezgru naselja, gdje susjedne parcele treba da budu u funkciji zaštitnih zelenih površina-tampon zelenilo. Ovaj tip uredjenja podrazumjeva: -60% površine namjenjene grobnim mjestima, -40% zaštitni zeleni pojas i parkovsko oblikovani prost; -SRYUãLQHSRGVDREUDüDMQLFDPD -WUJ]DLVSUDüDM-komemorativni trg i -1% ostali sadržaji

3ULL]ERUXELOMQLKYUVWDYRGLWLUDþXQDRYHOLþLQLELOMQRJPDWHULMDODNDNRQHEL smetalo objektima na groblju.Treba izbjegavati preterano zasjHQþHQMH6DþXYDWL HQNODYHþHSUHVDXRNYLUXRYLKNRPSOHNVD

Zaštitne šume i zona prirodnog pejzaža-ŠZ- Ove površine obuhvataju prirodni predio na padinama ispod Haja i Sozine. Na ovim površini zastupljena je u najveüoj mjeri makija i niske šume na skeletnim zemljištima, ali i enklave þHPSUHVDERURYDtravne površine i napuštene poljoprivredne terase. Naime, šumske sastojine se kao enklave pojavljuju i u izgradjenim djelovima naselja kao gradske šume. Usljed neplanske gradnje došlo je do degradacije, krþenja vegetacije i menjanje slike reljefa. Prirodni biljni pokrivaþdjeluje prvenstveno kao faktor prirodne ravnoteže, zaštite zemljišta od erozije i bujica. Kao mjera zaštite postojeüe vegetacije i obnavljanja degradiranih površina predlažu se rekultivacija i regeneracija šumskih površina, odnosno pošumljavanje svih terena na nagibima iznad 20%, klizišta, plitkih erodiranih i degradiranih zemljišta. U uslovima lošeg opšteg stanja šumskog fonda i u prirodnim uslovima gdje je obnavljanje šuma veoma otežano(skeletna zemljišta, strmi nagibi, nedostatak vlage u vegetacionom periodu i sliþno), pitanje oþuvanja postojeüeg šumskog fonda, rekultivacija postojeüih i proširenje šumskih površina smatra se veoma znaþajnim. Neizmjenjeni, prirodni pejzaž zaleÿja ima veliku estetsku i pejzažnu vrijednost. Iz RYRJUD]ORJDQDRYLPSRYUãLQDPDPRJXüHMHVDPR

o VSURYRÿHQMHVDQLWDUQR-higijenskih uzgojnih mjera ( sanitarna VMHþDSURUHGDRUH]LYDQMHSRUNUHVLYDQMHNUþHQMHLWG  o pošumljavanje autohtonom florom i introdukcijom drugih flornih elemenata npr. Pinus pinea, Pinus maritima, Cupressus sp. i td o SRGUåDWLSRVWRMHüHSMHãDþNHVWD]HLIRUPLUDQMHQRYH o VWD]HWUDVLUDWLQDQDþLQGDQDMLQWHUHVDQWQLMHWDþNHXSUHGMHOXEXGXGRVWXSQH SRVHWLRFLPDOLLGDEXGXQDMNUDüLSXWL]PHÿXSODQVNLK zona i kontaktnih zona na kojima se nalaze prirodne posebnosti-plaže Ove prirodne i kulturne YULMHGQRVWLQH]DNODQMDWLREMHNWLPDYHüSUHPDQMLPDRWYDUDWLYL]XUH o na potesima sa najinteresantnijim vizurama planirati vidikovce, u zoni bujne vegetacije i interesantnih reljefnih ili geomorfoloških karakteristika planirati platoe za odmor , o zastori za staze , platoe i vidikovce moraju biti od prirodnih materijala (prirodno lomljeni kamen, zemlja, šljunak, I td.), o staze mora da prate konfiguraciju terena, o zRQDSULURGQRJSHM]DåDXNOMXþXMHLSRVWRMDQMHSROMRSULYUHGQLKSRYUãLQDQD WHUDVDPDYRüQMDNDPDVOLQMDNDLWG o obezbjediti održavanje i zaštitu od požara.

=$â7,71232'58ý-(8=326(%1295,-('1(&-(/,1(-Obuhvata stare seoske cjeline koje karakteriše: - izpražnjeno I zapušteno selo Zgrade,

127 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

- kamene kuüe NRMHþLQHNRPSDNWDQMHGLQVWYHQLNDUDNWHULVWLþDQDPELMHQWVD UHODWLYQRGREURRþXYDQRPIL]LRQRPLMRP - kultivisana okolina u kojoj dominiraju maslinjaci sa prirodnom matricom, - povoljni mikroklimatski uslovi, - blizina morske obale.

3RUHGSODQLUDQLKLQWHUYHQFLMDQDREMHNWLPDQHRSKRGQRMHVDþXYDWLRVQRYQX matricu sela. Seoski turizam je nerazvijen, iako postoje dobri uslovi. Da bi se razvio WXUL]DPQHRSKRGQDMHVSURYHVWLUHåLPHREQRYHUHYLWDOL]DFLMHLþXYDQMDJUaditeljske baštine sela. ZaštitRPLRþXYDQMHPVHDILUPLãHSRVHEQDYULMHGQRVWNXOWXUQR-istorijskog i pejzažnog ambijenta.

=RQDWUDGLFLRQDOQLKVHODVXXJODYQRPNRPSDNWQLDPELMHQWLJXVWRL]JUDÿHQLVD UHODWLYQRGREURRþXYDQRPSURVWRUQRPIL]LRQRPLMRP6WDUD tradicionalna sela treba GDRVWDQXWDNYDNDNYDGDQDVMHVXDOLX]QHNROLNRELWQLKGRSXQDNRMHQHüHQDUXãLWL QMLKRYGXKDNRMHüHGRSULQLMHWLGDVHRYDMIRQGNRULVWLQDVDYUHPHQQDþLQLGD RGJRYDUDGDQDãQMHPLRþHNLYDQRP shvatanju komfornog življenja.

Iz tog razloga se predlažu mjere za revitalizaciju prostora oko seoskih kuüa sa svim kulturnim i pejzažnim vrijednostima i osobenostima. Slobodne i zelene površine moraju ostati autentiþne sa baštama- potkutnjice na terasastim terenima, kamenih podzida-suvozid od grubo lomljenog ili klesanog kamena, sa povrttnjacima i voünjacima. Kombinacija proizvodnje povrüa, neke voüke, ili maslineþak i murve, ponekad i loze, je ona koja je bila potrebna za svakodnevnu upotrebu nekadašnjih domaüinstva. Glavni konceptþuvanja i održavanja ovih posebnih poljoprivrednih povšina polazi odþinjenice da su one i danas dobro oþuvane i da imaju dovoljno potencijla i za dalje koriãüenje. Otvoreni prostor samog sela, ulice, puteljci,staze, trgove i dr. javne površine treba da ostanu kompaktne cjeline. Kod revitalizacije navedenih površina, NRULVWLWLLVNOMXþLYRSULURGQLPDWHULMDOUrbani elementi I vrtno-arhitektonski elementi, takoÿe,moraju biti od prirodnih marerijala (prevashodno kamen-prirodno lomljeni ili klesani).

Predlog biljnih vrsta

Pored autohtonih biljnih vrsta, prilikom izbora biljnog materijala mogu se koristiti i LQWURGXNRYDQHYUVWHNRMHVXSRUHGVYRMHGHNRUDWLYQRVWLQDRYRPSRGUXþMXSRND]DOH dobre rezultate.

a/Autohtona vegetacija Quercus ilex, Fraxinus ornus,Laurus nobilis, Ostrya carpinifolia, Olea eurpaea, Quercus pubescens, Paliurus aculeatus, Ceratonia siliqua, Carpinus orientalis, Acer campestre, Acer monspessulanum, Nerium oleander, Ulmus carpinifolia, Celtis australis, Tamarix africana, Arbutus unedo, Crategus monogyna, Spartium junceum, Juniperus oxycedrus, Juniperus phoenicea, Petteria ramentacea, Colutea arborescens, Mirtus communis, Rosa sempervirens, Rosa canina, i td.

b/Alohtona vegetacija Pinus pinea, Pinus maritima, Cupressus sempervirens,Cedrus deodara, Magnolia sp., Cercis siliqastrum, , Lagerstroemia indica, Melia azedarach, Feijoa selloviana, Ligustrum japonica, Aucuba arborescens, Cinnamomum camphora, Eucaliptus sp., Chamaerops exelsa, Chamaerops humilis, Phoenix canariensis, Washingtonia filifera, Bougainvilea spectabilis, Camelia sp., Hibiscus syriacus, Buxus sempervirens, Pittosporum tobira, Wisteria sinensis, Viburnum tinus,Tecoma radicans, Agava americana, Cycas revoluta,Cordylina sp., Yucca sp. Hydrangea hortensis i td.

128 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

12. EKONOMSKO-DEMOGRAFSKA ANALIZA

12.1. APROKSIMATIVNI TROŠKOVI REALIZACIJE PLANIRANE INFRASTRUKTURE I IZUZIMANJA ZEMLJIŠTA

6$2%5$û$-1$,1)5$6758.785$

3ULPDUQHLVHNXQGDUQHVDREUDüDMQLFH 94.006,64 m² x 22,32 € = 2.098.228,09 € Tampon 28.201,99 m² x 20,00 € = 564.039,81 € ,YLþQMDFL 35.548,36 m' x 18,18 € = 646.249,18 € Trotoari 17.826,06 m² x 15,00 € = 267.390,83 € Ukupno: 3.575.927,91 €

Napomena: Obzirom da je planerska procjena da gore navedeni radovi na izradi gornjeg sloja iznose 60% od ukupne vrijednosti radova, to je ukupna vrijednost radova: 5.959.880,00 €

8REUDþXQWURãNRYDQLMHVXX]HWLXRE]LUWURãNRYi izuzimanja zemljišta, rušenja ograda i pojedinih djelova objekata.

12.1.2. ELEKTROENERGETSKA INFRASTRUKTURA I JAVNO OSVJETLJENJE

2YLPRULMHQWDFLRQLPSUHGPMHURPVXREXKYDüHQL -LVSRUXNDLPRQWDåDWUDQVIRUPDWRUVNLKVWDQLFD76N9XNOMXþXMXüLL Neophodne JUDÿHYLQVNHUDGRYH -QDEDYNDLSRODJDQMHNDEORYVNLKYRGRYDN9 XNOMXþXMXüLLJUDÿHYLQVNH radove) uz ugradnju kablovske kanalizacije na mjestima prelaza preko VDREUDüDMQLFDVD potrebnim mjerama zaštite; - izvršena je aproksimacija neophodnih dužina i troškova polaganja kablova 0.4 kV, kao i opreme za javno osvjetljenje.

Ukupno: 4.385.740,00 € 7HKQLþND dokumentacija i ostali troškovi (5%): 219.287,00 € Ukupno: 6.578.610,00 €

Napomena: 8RNYLUXWURãNRYDSODQLUDQHHOHNWURHQHUJHWVNHLQIUDVWUXNWXUHREXKYDüHQLVX VDPRUDGRYLX]DKYDWX3ODQDSULþHPXVHNRQVWDWXMHGDVXSUHGPHWQLUDGRYL uslovno povezani i sa neophodnim radovima u kontaktnim zonama (proširenje TS 35/10 kV „Sutomore“, izgradnja kablovskih vodova za ostvarivanje veza sa HOHNWRHQHUJHWVNLPREMHNWLPDYDQ]RQH]DKYDWD3ODQD 7DNRÿHXSUHGPMHUX QLMHXNOMXþHQRQLXNLGDQMHGDOHNRYRGDN9NRMHüHELWLPRJXüHWHNQDNRQ izgradnje rasklopne stanice RS 35kV .

129 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

12.1.3. ELEKTROENERGETSKA KOMUNIKACIONA INFRASTRUKTURA

810.594,68 € 7HKQLþNDGRNXPHQWDFLMDL ostali troškovi (5%): 40.547,34 € Ukupno: 851.142,02 €

+,'527(+1,ý.,2%-(.7,,,167$/$&,-(

Objekti vodosnabdijevanja: 6.035.000,00 € Kanalizacioni sistemi: 5.005.000,00 € 5HJXODFLMDEXMLþQLKWRNRYD 2.585.000,00 € 7HKQLþNDGRNXPHQWDFLMDL ostali troškovi (5%): 681.250,00 € Ukupno: 14.306.250,00 €

Napomena: 8RNYLUXSODQLUDQLKWURãNRYDREXKYDüHQLVXUDGRYLX]DKYDWXSODQVNRJ GRNXPHQWDNDRLRQLXNRQWDNW]RQDPDMHUVXLVWLPHÿXVREQRXVORYQR povezani.

12.1.5. PEJZAŽNO UR(Ĉ(1-(-$91,+3295â,1$

5DþXQDMXüLWURãNRYHXUHÿHQMD]HOHQLKSRYUãLQDRG€/m² za zelenilo uz VDREUDüDMQLFHSDUNRYHWUJRYHLVNYHURYHRGQRVQR€/m² za zaštitne pojaseve, kao i 1 €Pð]D]DãWLWQHãXPHXNXSQLWURãNRYLQDSHM]DåQRP XUHÿHQMXSURVWRUDX]DKYDWXSODQVNRJGRNXPHQWDL]QRVLüHRNR 1.500.000,00 €

12.1.6. IZUZIMANJE ZEMLJIŠTA

=DL]JUDGQMXQRYLKLUHNRQVWUXNFLMXLSURãLUHQMHSRVWRMHüLKVDREUDüDMQLFD izgradnju trotoara i javnih parkirališta, kao i za potrebe izgradnje druge WHKQLþNHLQIUDVWUXNWXUHLSRYUãLQD]DVSRUWLUHNUHDFLMXSURFMHQMXMHVHGDüHELWL potrebno izuzimanje oko 100.000 m² zemljišta u privatnom vlasništvu, pa bi, UDþXQDMXüLVDGDãQMXSURVMHþQXFLMHQXRG€/ m² , za ovu svrhu trebalo obezbijediti oko 12.000.000,00 €

7DNRÿHVHSURFMHQMXMHGD]DQHSUHGYLÿHQHLQDNQDGQHUDGRYHXNOMXþXMXüLL izgradnju sportskih i rekreativnih površina, treba izdvojiti još dodatnih 5-6 % VUHGVWDYDWDNRGDüHXNXSQDVUHGVWYDSRWUHEQD]DRSUHPDQMHLXUHÿHQMH kompletnog prostora u zahvatu planskog dokumenta iznositi oko:

43.000.000.00 €

2ý(.,9$1,35,+2',

12.2.1. NAKNADA ZA KOMUNALNO OPREMANJE ZEMLJIŠTA

Prostor u zahvatu DUP-a pripada zonama III i IV za koje se naknada za NRPXQDOQRRSUHPDQMH]HPOMLãWDREUDþXQDYDVDNRHILFLMHQtima 1,40 i 1,20 SURVMHþQR XRGQRVXQDSRþHWQXFLMHQXNRMDMHXWYUÿHQDQD€/m²

130 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

%5*3REMHNDWD7R]QDþLGDELREDYH]HNRULVQLNDSURVWRUDSRRYRPRVQRYX ]DXNXSQRSUHGYLÿHQX%5*3VYLKSODQRPSUHGYLÿHQLKREMHNDWDL]QRVLOH

984.908,13 m² x 70 € x 1,30 = 89.626.640 €

,DNRREUDÿLYDþSODQD]DWRQLMHLPDRUHOHYDQWQHSRGDWNHSUHGSRVWDYNDMHGD MHMHGDQEURMNRULVQLNDSURVWRUDUDQLMHGRELRRGREUHQMD]DJUDÿHQMHREMHNDWD kao i da ima onih koji su svoje objekte gradili kada za to nije trebalo imati JUDÿHYLQVNXGR]YROXSDVHPRåHRþHNLYDWLGDüHXNXSDQSULKRGRGQDNQDGH za komunalno opremanje zemljišta biti oko: 80.000.000,00 €

2YDVUHGVWYDüHVHSULNXSOMDWLXSHULRGXQHPDQMHPRGGHVHWJRGLQDD možda i duže.

2YRPDQDOL]RPQLMHVXREXKYDüHQLGUXJLSULKRGLNRMLVHRþHNXMXNDRãWRVX - prihodi od poreza na nepokretnosti, - prihodi od poreza na promet nepokretnosti, - prihodi od prodaje i ustupanja zemljišta, - prihodi od boravišne takse, itd.

Na osnovu svega navedenog, može se konstatovati da je DUP „Bjelila- Rutke-*RUHODF³VDþLQMHQQDUHDOQLPSUHGSRVWDYNDPDWHGDMHXSRWSXQRVWL RGUåLYMHUVHNUR]QMHJRYRVSURYRÿHQMHREH]EMHÿXMXGXJRJRGLãQMLNRQWLQXLUDQL SULKRGLQDRVQRYXNRMLKüHRSãWLQD%DUNUR]VYRMHJRGLãQMHSURJUDPHPRüL da realizuje planirane infrastrukturne zahvate.

U prilogu koji slijedi, radi što potpunijeg informisanja korisnika prostora i GUXJLKJUDÿDQDGDWLVXLRVQRYQLSRGDFLL]SUDYQHUHJXODWLYHkoja tretira neformalna naselja - Izvodi iz nacrta Zakona o legalizaciji objekata, þLMHVHGRQRãHQMHXVNRUR RþHNXMH, pa samim tim nijesu definitivni i moraju se prihvatiti sa rezervom.

Neformalni objekat Neformalni objekat, u smislu ovog zakona, je stambeni, poslovni i poslovno - VWDPEHQLREMHNDWRGQRVQRUHNRQVWUXLVDQLGLRSRVWRMHüHJ objekta na kojem su L]YHGHQLJUXELNRQVWUXNWLYQLJUDÿHYLQVNLUDGRYLQDMPDQMHMHGQHHWDåHNRMLMH L]JUDÿHQEH]JUDÿHYLQVNHGR]YROHRGQRVQRVXSURWQRJUDÿHYLQVNRMGR]YROL 1HIRUPDOQLREMHNDWXVPLVOXRYRJ]DNRQDMHLSRVHEQLGLRREMHNWDL]JUDÿHQ bez JUDÿHYLQVNHGR]YROHRGQRVQRVXSURWQRJUDÿHYLQVNRMGR]YROL *UXELNRQVWUXNWLYQLJUDÿHYLQVNLUDGRYLL]VWDYDRYRJþODQDVXL]YHGHQL temelji, VWXERYLVDJUHGDPD]LGRYLLSORþDL]QDG]LGRYDLOLNURYQDNRQVWUXNFLMD

Objekat osnovnog stanovanja Neformalnim objektom osnovnog stanovanja, u smislu ovog zakona, smatra se VWDPEHQLREMHNDWEUXWRJUDÿHYLQVNHSRYUãLQHGRPXNRMHPVWDQXMH vlasnik QHIRUPDOQRJREMHNWDLþODQRYLQMHJRYRJSRURGLþQRJGRPDüLQVWYDNRML LPDMXSUHELYDOLãWHXPMHVWXXNRMHPMHL]JUDÿHQQeformalni objekat, ako YODVQLNLþODQRYLSRURGLþQRJGRPDüLQVWYDQHPDMXXVYRMLQLLOLVXVYRMLQLGUXJL stambeni objekat, odnosno stambenu jedinicu na teritoriji Crne Gore.

Poslovni objekat Poslovni objekti odnosno djelovi poslovno -VWDPEHQRJREMHNWDL]þODna 2 ovog zakona su: objekti za smještaj turista, objekti za pripremanje i

131 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC usluživanje hranom i SLüHPXJRVWLWHOMVNLREMHNWLWUJRYDþNLLWUåQLFHQWUL izložbeni centri, sajmišta, poslovne zgrade, objekti uprave, privredni objekti, objekti za proizvodno zanatstvo, skladišta i stovarišta.

Imovinsko - pravni odnosi /HJDOL]DFLMDQHIRUPDOQRJREMHNWDNRMLMHL]JUDÿHQQD]HPOMLãWXXSULYDWQRM svojini ili zemljištu kojim raspolaže država odnosno na kojem svojinska RYODãüHQMDYUãLMHGLQLFD lokalne samouprave, može se vršiti nakon razrješenja imovinsko - pravnih odnosa sa vlasnikom, odnosno vršiocem svojinskih RYODãüHQMDQDG]HPOMLãWHP Crna Gora kao titular prava svojine nad zemljištem ili jedinica lokalne samouprave NDRYUãLODFVYRMLQVNLKRYODãüHQMDQDG]HPOMLãWHP, vrši prenos prava svojine, odnosno VYRMLQVNLKRYODãüHQMDQDG]HPOMLãWHPQDNRPHMH L]JUDÿHQQHIRUPDOQLREMHNDW neposrednom pogodbom. =HPOMLãWHQDNRMHPMHL]JUDÿHQQHIRUPDOQLREMHNDWPRåHVHSUDYQLPSRVORP prenijeti vlasniku neformalnog objekta na osnovu odluke Vlade Crne Gore, odnosno skupštine opštine. &LMHQD]HPOMLãWDXWYUÿHQDXSRVWXSNXQHSRVUHGQHSRJRGEHLVSODüXMHVHX cjelosti. ,]X]HWQRFLMHQD]HPOMLãWDXWYUÿHQDXSRVWXSNXQHSRVUHGQHSRJRGEH PRåHVHRWSODWLWLXMHGQDNLKPMHVHþQLKUDWD]DQHIRUPalne objekte osnovnog stanovanja, a za druge neformalne objekte u 120 jednakih PMHVHþQLKUDWDXVNODGXVDVSRUD]XPRPX]REH]EMHÿHQMHSRWUDåLYDQMD ]DNOMXþHQMHPXJRYRUDRKLSRWHFL

Nadležnost Nadležni organ lokalne uprave sprovodi postupak legalizacije neformalnih objekata ]DREMHNWH]DNRMHL]GDMHJUDÿHYLQVNXGR]YROXXVNODGXVD]DNRQRP NRMLPVHXUHÿXMH izgradnja objekata.

Kategorizacija Neformalni objekti kategorišu se prema:  VWHSHQXL]JUDÿHQRVWL L]JUDGQMDQRYRJREMHNWDRGQRVQRGRJUDGQMD SRVWRMHüHJ objekta); 2) namjeni objekta;  SRYUãLQLREMHNWD XPEUXWRJUDÿHYLQVNHSRYUãLQH  4) stepenu dovršenosti i stanju objekta; 5) svojini na zemljištu;  XVNODÿHQRVWLREMHNWDVDSODQLUDQRPQDPMHQRPSURVWRUDL  XVNODÿHQRVWLREMHNWDVDSRVWRMHüRPKRUL]RQWalnom i vertikalnom regulacijom. %OLåHXVORYHLQDþLQNDWHJRUL]DFLMH neformalnih objekata propisuje Ministarstvo.

Postupak legalizacije Postupak legalizacije neformalnog objekta obuhvata: 1) podnošenje zahtjeva za legalizaciju neformalnog objekta, 2) odluþLYDQMHSR]DKWMHYX]DOHJDOL]DFLMXQHIRUPDOQRJREMHNWD 3) analizu stabilnosti i sigurnosti objekta u skladu sa ovim zakonom i 4) donošenje rješenja o legalizaciji neformalnog objekta.

Podnošenje zahtjeva 3RVWXSDNOHJDOL]DFLMHQHIRUPDOQRJREMHNWDSRNUHüH se podnošenjem zahtjeva za legalizaciju neformalnog objekta. Zahtjev može da podnese: 1) vlasnik neformalnog objekta;

132 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

2) suvlasnik neformalnog objekta; 3) etažni vlasnik, odnosno skupština etažnih vlasnika neformalnog objekta i 4) nasljednik. Zahtjev se pRGQRVLQDGOHåQRPRUJDQXORNDOQHXSUDYHQDREUDVFXþLMLVDGUåDM propisuje Ministarstvo.

Dokumentacija koja se podnosi uz zahtjev 8]]DKWMHYVHSRGQRVLL]YRGL]NDWDVWUDQHSRNUHWQRVWLLOLGUXJHRGJRYDUDMXüH evidencije nepokretnosti, odnosno dokaz o pravu svojine ili drugom pravu na zemljištu i objektu. Ako podnosilac zahtjeva za legalizaciju neformalnog objekta ne posjeduje dokaz o pravu svojine ili drugom pravu na zemljištu dužan je da podnese dokaz da je pred sudom ili drugim nadležnim organom pokrenut postupak XWYUÿLYDQMDSUDYDVYRMLQHQD]HPOMLãWXRGQRVQRSRWYUGXQDGOHåQRJRUJDQD lokalne uprave da za taj prostor nije donijet planski dokument. Za objekte osnovnog stanovanja dostavljaju se i isprave: -REURMXþODQRYDSRURGLþQRJGRPDüLQVWYD - o prebivališWXXPMHVWXXNRMHPMHL]JUDÿHQQHIRUPDOQLREMHNDWL -GDYODVQLNLþODQRYLSRURGLþQRJGRPDüLQVWYDQHSRVMHGXMXGUXJLVWDPEHQL objekat, odnosno stambenu jedinicu na teritoriji Crne Gore.

7HKQLþNDGRNXPHQWDFLMD]DREMHNWHGRP Nadležni organ lokalne uprave, radi legalizacije neformalnog objekta bruto UD]YLMHQHSRYUãLQHGRPXSXüXMHSR]LYSRGQRVLRFX]DKWMHYDGDXURNX od 120 dana, od dana dostavljanja poziva, dostavi: -WULSULPMHUNDHODERUDWDSUHPMHUDL]YHGHQRJVWDQMDL]JUDÿHQRJREMHNWD ovjerenog od geodetske organizacije koja ima licencu za rad, odnosno kopiju katastarskog plana ili izvoda iz katastarskog plana i -DQDOL]XRYODãüHQRJSULYUHGQRJGUXãWYDSUDYQRJOLFDLOLSUHGX]HWQLNDNRMLMH LVSLWLYDRVWDWLþNXLVHL]PLþNXVWDELOQRVWREMHNWDGDMe neformalni objekat stabilan i siguran za upotrebu.

7HKQLþNDGRNXPHQWDFLMD]DREMHNWHSUHNRP Nadležni organ lokalne uprave radi legalizacije neformalnog objekta bruto UD]YLMHQHSRYUãLQHSUHNRPXSXüXMHSR]LYSRGQRVLRFX]DKWMHYDGDX roku od 120 dana, od dana dostavljanja poziva dostavi: -WULSULPMHUNDHODERUDWDSUHPMHUDL]YHGHQRJVWDQMDL]JUDÿHQRJREMHNWD ovjerenog od geodetske organizacije koja ima licencu za rad, odnosno kopiju katastarskog plana ili izvoda iz katastarskog plana, - tri primjerka projekta arhitekture izvedenog stanja neformalnog objekta (u daljem WHNVWXSURMHNDWDUKLWHNWXUH NRMLMHL]UDGLORRYODãüHQRSULYUHGQR društvo, pravno lice ili preduzetnik; -L]MDYXRYODãüHQRJSULYUHGQRJGUXãWYDSUDYQRJOLFDLOLSUHGX]HWQLNDNRMLMH LVSLWLYDRVWDWLþNXLVHL]PLþNXVWDELOQRVWREMHNWDGDMHQHIRUPDOQLREMHNDW VWDELODQLVLJXUDQ]DXSRWUHEXXVNODGXVD]DNRQRPNRMLPVHXUHÿXMH izgradnja objekata.

Sadržaj projekta arhitekture Projekat arhitekture sadrži: 1) opšte podatke: - ime, prezime i adresu, odnosno naziv i sjedište podnosioca zahtjeva, - naziv, sjedište i fotokopiju licence pravnog lica, privrednog društva ili preduzetnika koji je izradio arhitektonski snimak; 2) lokaciju objekta:

133 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

-XOLFXLNXüQLEURM DNRMHRGUHÿHQ EURMNDWDVWDrske parcele i katastarske opštine, - namjenu objekta; 3) arhitektonski opis objekta (strukturu i opis djelova objekta);  REUDþXQSRYUãLQDREMHNWDLWR -SRYUãLQXREMHNWDJUDÿHYLQVNXEUXWRSRYUãLQDLEUXWRUD]YLMHQXJUDÿHYLQVNX površinu sa bruto površinom osnove zgrade, -QHWRSRYUãLQXVWDEOLþQLPSULND]RPSRYUãLQDVYDNHHWDåH - broj etaža i visinu objekta (u m); 5) nacrte osnova, presjeka i fasada u razmjeri 1:100; 6) opis i stanje vodovodnih i kanalizacionih instalacija, odnosno elektro i mašinskih instalacija pojedinih funkcija kojima se ostvaruje osnovna namjena REMHNWDVDQDþLQRPSULNOMXþHQMDQDRGJRYDUDMXüXPUHåXLQIUDVWUXNOWXUHNDRL QDþLQUMHãDYDQMDRGYRÿHQMDRWSDGQLKYRGD  RSLVVWHSHQDL]JUDÿHQRVWLREMHNWDL 8) projekat tehnološkog procesa za objekat u kome se obavlja tehnološki proces.

Naknada za komunalno opremanje 1DNQDGD]DNRPXQDOQRRSUHPDQMHJUDÿHYLQVNRJ]HPOMLãWD]DQHIRUPDOQH objekte, REUDþXQDYDVHLQDSODüXMHXVNODGXVDSURSLVRPMHGLQLFHORNDOQH VDPRXSUDYHNRMLPVHXUHÿXMXXVORYLQDþLQURNRYLLSRVWXSDNSODüDQMD naknade za komunalno opremanje. 1DNQDGD]DNRPXQDOQRRSUHPDQMHJUDÿHYLQVNRJ]HPOMLãWDLQDNQDGD]D izgradnju regionalnog sistema vodosnabdijevanja, za neformalne objekte osnovnog stanovanja, SODüDVHXMHGQDNLPPMHVHþQLPratama, navedenim u zahtjevu vlasnika neformalnog REMHNWDDQDMYLãHXPMHVHþQLKUDWD =DGUXJHQHIRUPDOQHREMHNWHQDNQDGHVHSODüDMXXMHGQDNLPPMHVHþQLP ratama, navedenim u zahtjevu vlasnika neformalnog objekta, a najviše u 120 PMHVHþQLKUDWD

Naknada za legalizaciju 1DNQDGD]DOHJDOL]DFLMXQHIRUPDOQRJREMHNWDSODüDVHXL]QRVXRGRG XWYUÿHQHQDNQDGH]DNRPXQDOQRRSUHPDQMHJUDÿHYLQVNRJ]HPOMLãWD 1DNQDGD]DREMHNWH]DþLMXMHOHJDOL]DFLMXQDGOHåDQRUJDQORNDOQHXSUDYH prihod je budžeta jedinice lokalne samouprave. 1DNQDGD]DOHJDOL]DFLMXQHSODüDVH]DQHIRUPDOQHREMHNWHRVQRYQRJ stanovanja i za neformalne objekte od javnog, odnosno opšteg interesa.

,VSLWLYDQMHVWDWLþNHLVHL]PLþNHVWDELOQRVWLQHIRUPDOQRJREMHNWD $QDOL]XVWDWLþNHLVHL]PLþNHVWabilnosti neformalnog objekta do 500 m2 može GDYUãLSULYUHGQRGUXãWYRSUDYQROLFHLOLSUHGX]HWQLNRYODãüHQ]DL]UDGX WHKQLþNHGRNXPHQWDFLMHRGQRVQR]DJUDÿHQMHREMHNWD 1DþLQL]UDGHLVDGUåDMDQDOL]HQHIRUPDOQRJREMHNWDVDVWDQRYLãWDVWDWLþNHL VHL]PLþNH stabilnosti neformalnog objekta do 500 m2 propisuje Ministarstvo. $QDOL]DVWDWLþNHLVHL]PLþNHVWDELOQRVWLQHIRUPDOQRJREMHNWDSUHNRPYUãL se u VNODGXVD]DNRQRPNRMLPVHXUHÿXMHL]JUDGQMDREMHNDWD

,]UDGDWHKQLþNHGRNXPHQWDFLMH ,]UDGXWHKQLþNHGRNumentacije za neformalne objekte može da vrši privredno GUXãWYRSUDYQROLFHLOLSUHGX]HWQLNRYODãüHQ]DL]UDGXWHKQLþNH GRNXPHQWDFLMHDL]UDGXHODERUDWDSUHPMHUDL]YHGHQRJVWDQMDL]JUDÿHQRJ objekta, geodetska organizacija koja ima licencu za rad.

134 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

13. M2'(/85%$1,67,ý.2-7(+1,ý.,+86/29$=$67$0%(18,=*5$'1-8

URBANISTIýKO-TEHNIýKI USLOVI za izgradnju objekta u zoni stambene izgradnje a) male b) srednje gustine na urbanistickoj parceli br. ______, koja se sastoji od katastarskih parcela ______.2=DQNRYLüL 0LãLüL6WRPRUH

1. USLOVI U POGLEDU NAMJENE OBJEKTA

6KRGQRYDåHüLPSURSLVLPD'83-RPMHSUHGYLÿHQRSRURGLþQRLYLãHSRURGLþQR VWDQRYDQMH3RURGLþQRVWDQRYDQMHMHXREMHNWLPDVDQDMYLãHþHWLUL]DVHEQHVWDPEHQH MHGLQLFH3UHSRUXþXMHVHGDVHVWDPEHQDSRYUãLQDL]QDGRQHNRMXNRULVWHSRURGLþKD GRPDüLQVWYDSURMHNWXMHNDRNYDOLWHWQLMLWXULVWLþNLVPMHãWDM

2. USLOVI REGULACIJE I NIVELACIJE

3RYUãLQDXUEDQLVWLþNHSDUFHOHEUBBBBBL]QRVL______m², i definisana je NRRUGLQDWDPDWDþDNa:

…………………. ………………… ………………… ………………… …………………. ………………… ………………… …………………

8RNYLUXXUEDQLVWLþNHSDUFHOHGR]YROMHQDMHL]JUDGQMDREMHNWDþLMDPDNVLPDOQD površina u osnovi iznosi ______m². 1DQLYRXXUEDQLVWLþNHSDUFHOHPDNsimalni indeks zauzetosti je a) do 20% za stambenu izgradnju male gustine, odnosno b) do 40% za stambenu izgradnju srednje gustine.

2.3. Spratnost objekta je a) do tri nadzemne etaže za stambenu izgradnju male gustine, odnosno E GRþHWLULQDG]HPQHHWDže za stambenu izgradnju srednje gustine.

2.4. Maksimalna BRGP nadzemnih djelova objekata iznosi ______m². U SURUDþXQRYH%5*3QHXOD]LSRYUãLQDSRG]HPQLKHWDåDXNRMLPDMHRUJDQL]RYDQR SDUNLUDQMHLJDUDåLUDQMHYR]LODLOLGUXJLHNRQRPVNLLSRPRüQLVDdržaji u službi osnovne funkcije objekta (saune, teretane, ...). Prilazi objektu, otvorene terase i druge SRSORþDQHSRYUãLQHED]HQLGMHþLMDLVSRUWVNDLJUDOLãWDNURYQHWHUDVHSRGUXPVNLK HWDåD JDUDåHLVO WDNRÿHQHXOD]HXREUDþXQ%5*31DQLYRXXUEDQLVWLþNHSDUFHOH NRHILFLMHQWL]JUDÿHQRVWLMH a) 0,60 za stambenu izgradnju male gustine b) 1,35 za stambenu izgradnju srednje gustine.

8]RQDPDVWDPEHQHL]JUDGQMHPDOHJXVWLQHDNRMHSDUFHODXSRGUXþMXYULMHGQRJ ]HOHQLOD PDVOLQH XFLOMXRþXYDQMDSRVWRMHüHJ]HOHQLODLSRVWL]DQMDãWRYLãHNDWHJRULMH VPMHãWDMDLQGHNV]DX]HWRVWLXUEDQLVWLþNHSDUFHOHMHGRDPDNVLPDOQLLQGHNV L]JUDÿHQRVWL

=DYLVQRRGQDJLEDWHUHQDSRVWRMLPRJXüQRVWL]JUDGQMHGRGDWQRJVXWHUHQVNRJ prostora ispred i (ili) ispod dijela objekta, s tim da ukupna BRGP ovog prostora ne

135 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

SUHOD]LPDNVGR]YROMHQH%5*3SUL]HPOMD6DPRXVOXþDMXGDVHSURVWRULMHX VXWHUHQXNRULVWHNDRãWRMHWRRSLVDQRXWDþNLWRQHSRGOLMHåHREUDþXQXXNXSQH BRGP objekta. U suprotnom, RYDSRYUãLQDVHREUDþXQDYDNDRGRGDWQDXRGQRVXQD naprijed navedene uslove.

2.7. Spratnost i površina objekata mogu biti manji od planom iskazanih maksimalnih vrijednosti, prema potrebi investitora.

2.8. Lokacija za izgradnju ili rekonstrukciju objekata može se izdati u skladu sa uslovima iz DUP-DL]DGLRXUEDQLVWLþNHSDUFHOH a) min 250 m² za stambenu izgradnju male gustine, odnosno b) min 200 m² za stambenu izgradnju srednje gustine*, nezavisno od vlasništva nad preostalim dijelom, ako organ nadležan]DVSURYRÿHQMH SODQVNRJGRNXPHQWDRFLMHQLGDVX]DWRLVSXQMHQLQHRSKRGQLWHKQLþNLLWHKQRORãNR- HNRQRPVNLXVORYL,]X]HWQRQDSRMHGLQLPVORERGQLPSRYUãLQDPDXQXWDUYHü L]JUDÿHQLKVWDPEHQLK]RQDSUDYLODUHJXODFLMHLSDUFHODFLMHNDRLXNXSQHL]JUDÿHQRVWL PRUDMXVHSULODJRÿDYDWL]DWHþHQRPVWDQMXWHMHPRJXüHMHGDSRYUãLQHSDUFHODEXGX i manje od navedenih.

8L]YRGXL]JUDILþNRJSULORJDÄ3ODQSDUFHODFLMHQLYHODFLMHLUHJXODFLMH³GHILQLVDQD MHJUDÿHYLQVNDOLQLMD]DREMHNDWXRNYLUXXUEDQLVWLþNHSDUFHOH*UDÿHYLQVNDOLQLMD postavljena je na rastojanju od 5,0 m u odnosu na regulacionu liniju, odnosno od 3,0 m kod sporednih ulica. .RWDSUL]HPOMDRGUHÿXMHVHXRQRVXQDNRWXQLYHOHWHMDYQRJLOL pristupnog puta, odnosno prema nultoj koti objekta, a u skladu sa uslovima nivelacije iz DUP-a.

0LQLPDOQDXGDOMHQRVWREMHNWDRGJUDQLFHVXVMHGQHSDUFHOHMHPHWUDþLPHVH REH]EMHÿXMHRSWLPDODQRGQRVL]PHÿXREMHNDWDXSRJOHGXLQVRODFLMHRGQRVQRP DNRVHSDUFHODJUDQLþLVDQHL]JUDÿHQLPSRYUãLQDPD– parkingom i sl.). Izuzetno, na QRYRSODQLUDQLPSDUFHODPDXQXWDUYHüL]JUDÿHQLKVWDPEHQLK]RQDREMHNDWPRåHELWL postavljen i na manjem rastojanju od granice susjedne parcele, pod uslovom da na ]LGXSUHPDVXVMHGXQHEXGHRWYRUDSDþDNLQDVDPXJUDQLFXSDUFele, ako vlasnik, RGQRVQRNRULVQLNVXVMHGQHSDUFHOHWRSULKYDWLSLVPHQRPVDJODVQRãüX

1DMPDQMHSRYUãLQHXUEDQLVWLþNHSDUFHOHPRUDELWLKRUWLNXOWXUQRXUHÿHQRD QDMPDQMHSRYUãLQHXUEDQLVWLþNHSDUFHOHNRGVWDPEHQHL]JUDGQMHPDOHJXVWLQHX zelenilu, dok kod stambene izgradnje srednje gustine to iznosi 30%.

1DPMHQDVWDQRYDQMDVUHGQMHJXVWLQHRGUHÿHQDMH]DYHüL]JUDÿHQHVWDPEHQH ]RQHWHVHXVORYLL]JUDGQMHPRUDMXSULODJRÿDYDWL]DWHþHnom stanju. Navedeni uslovi važe za izgradnju zamjenskihLQRYLKREMHNDWDGRNüHVHUHNRQVWUXNFLMDSRVWRMHüLK YUãLWLXVNODGXVDSRJODYOMHPÄ7UHWPDQSRVWRMHüLKREMHNDWD³

$UKLWHNWRQVNRUMHãHQMHREMHNWDSULODJRÿDYDüHVHSRWUHEDPDLQYHVWLWRUDX] SRãWRYDQMHVWULNWQR]DGDWLKJUDÿHYLQVNLKOLQLMDPDNVLPDOQe spratnosti, maksimalnih NDSDFLWHWDNDRLVYLKSURSLVDL]JUDÿHYLQVNHUHJXODWLYH

1DXUEDQLVWLþNLPSDUFHODPDYHüHSRYUãLQHSRJRWRYRX]RQDPDVWDPEHQH L]JUDGQMHX]HOHQLOXSUHPDGROMHQDYHGHQLPXVORYLPDSUHSRUXþXMHVHL]JUDGQMDYLOD koje predstaYOMDMXOXNVX]QHWXULVWLþNHREMHNWH]DL]QDMPOMLYDQMHWXULVWLPDVDYUKXQVNLP komforom, a služe za odmor uglavnom, jedne porodice.

Pored stambenog dijela, svaka vila mora imati veliku terasu i bazen. Vile, po potrebi mogu imati i prostorije za poslugu. Broj prostorija i namjena u vili se

136 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

VORERGQRWUHWLUDVSUHSRUXNRPGDVHSURMHNWXMXYHüHERJDWLMHSURVWRULMHVD svim neophodnim luksuznim sadržajima (sauna, teretana, ...).

Zavisno od terena, spratnost vila je S + P + 1, ili P + 1, a bruto razvijena površiQD]DSRMHGLQDþQHYLOHL]QRVLXSURVMHNXPð

Arhitektura ovih objekata mora biti reprezentativna i uklopljena u pejzaž i zahtjevnu konfiguraciju terena. Krov je jednovodan ili dvovodan, pokriven üHUDPLGRPDPDWHULMDOL]DIDVDGXVXNRPELQDFLMDWUDGLFionalnih (kamen) i modernih.

8]REMHNWHMHPRJXüHJUDGLWLRWYRUHQHED]HQHPDNVLPDOQHSRYUãLQHGR PðGMHþLMDLJUDOLãWDLSDUNRYVNHSRYUãLQH

Broj parking mjesta je 2 po jednoj vili.

2.15. U okviru stambenih zona mogu se planirati sadržaji koji ne ometaju osnovnu namjenu i koji služe svakodnevnim potrebama stanovnika (trgovina i ugostiteljstvo, smještaj turista, zdravstvena i socijalna zaštita, sport i rekreacija).

2.16. Lokacija za izgradnju ili rekonstrukciju objekata može se izdati u skladu sa uslovima iz DUP-DL]DGLRXUEDQLVWLþNHSDUFHOH PLQPð]DVWDQRYDQMHPDOH JXVWLQHRGQRVQRPLQPðXL]JUDÿHQLPVWDPEHQLP]RQDPDVUHGQMHJXVWLQH  QH]DYLVQRRGYODVQLãWYDQDGSUHRVWDOLPGLMHORPDNRRUJDQQDGOHåDQ]DVSURYRÿHQMH planskog dokumenta ociMHQLGDVX]DWRLVSXQMHQLQHRSKRGQLWHKQLþNLLWHKQRORãNR- ekonomski uslovi.

,]X]HWQRQDSRMHGLQLPVORERGQLPSRYUãLQDPDXQXWDUYHüL]JUDÿHQLKVWDPEHQLK]RQD SUDYLODUHJXODFLMHLSDUFHODFLMHNDRLXNXSQHL]JUDÿHQRVWLPRUDMXVHSULODJRÿDYDWL ]DWHþHQRPVWDQMXWHMHPRJXüHGDSDUFHOHRGQRVQRORNDFLMH]DJUDGQMXEXGX površine i manje od 250 m².

2.17. Objekte planirati u skladu sa odredbama ("Službeni list RCG", br. 23/2005), PRAVILNIKA O BLIŽEM SADRŽAJU I FORMI PLANSKOG DOKUMENTA, KRITERIJUMIMA NAMJENE POVRŠINA, ELEMENTIMA URBANISTIýKE REGULACIJE I JEDINSTVENIM GRAFIýKIM SIMBOLIMA („Službeni list CG“, broj 24/10), ili drugog važeüeg propisa kojim se ureÿuje ova oblast.

3. USLOVI STABILNOSTI TERENA I KONSTRUKCIJE OBJEKATA

'DELVHRPRJXüLODL]JUDGQMDQRYRJREMHNWDLXUHÿHQMHWHUHQDSULMHUHDOL]DFLMH definisane ovim DUP-RPSRWUHEQRMHL]YUãLWLUDãþLãüDYDQMHLQLYHODFLMXWHUHQDL komunalno opremanje zemljišta, u skladu sa datim uslovima. Prilikom izgradnje novih REMHNDWDXFLOMXREH]EMHÿHQMDVWDELOQRVWLWHUHQDSRWUHEQRMHL]YUãLWLRGJRYDUDMXüH saniranje terena, ako se za to pojavi potreba. Izgradnji objekata mora da prethodi GHWDOMQRJHRPHKDQLþNRLVSLWLYDQMHWHUHQDDWHKQLþNXGRNXPHQWDFLMXUDGLWLLVNOMXþLYR na osnovu detaljnih geodetskih snimaka terena, geoloških i hidrogeoloških podataka, NDRLUH]XOWDWDRJHRPHKDQLþNLPLVSLWLYDQMLPDWOD

3ULMHL]UDGHWHKQLþNHGRNXPHQWDFLMHLQYHVWLWRUMHREDYH]DQVKRGQRþODQX Zakona o geološkim istraživanjima (’’Službeni list RCG’’, br.28/93) izraditi Projekat geoloških istraživanja tla za predmetnu lokaciju i elaborat o rezultatima izvršenih JHRORãNLKLVWUDåLYDQMD3URUDþXQHUDGLWL]D,; GHYHWL VWHSHQVHL]PLþNRJLQWH]LWHWDSR MCS skali.

137 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

3.3. Izbor fundiranja novih objekata prilagoditi zahtjevima sigurnRVWLHNRQRPLþQRVWLL funkcionalnosti objekata. Posebnu pažnju obratiti na propisivanje mjera antikorozivne ]DãWLWHNRQVWUXNFLMHELORGDMHULMHþRDJUHVLYQRPGMHORYDQMXDWPRVIHUHLOLSRG]HPQH vode.

3.4. Konstrukciju novih objekata oblikovati na savremenQDþLQVDNUXWLPWDYDQLFDPD bez miješanja sistema nošenja po spratovima, sa jednostavnim osnovama i sa MDVQRPVHL]PLþNRPNRQFHSFLMRP

4. USLOVI ZA ARHITEKTONSKO OBLIKOVANJE OBJEKATA

3ULOLNRPGDOMHSURMHNWDQWVNHUD]UDGHNRMDüHELWLUDÿHQDQDRVQRYu ovih uslova, posebnu pažnju obratiti na arhitektonsko oblikovanje, s obzirom da predmetna lokacija treba da predstavlja dio jedinstvenog i prepoznatljivog prostora, prožetog zelenilom. Uslovi za izgradnju stambenih objekata male gustine predpostavljaju da stan ne smije biti mjesto nužnog boravka. Iako dobrim dijelom zavisi od ekonomskih PRJXüQRVWLNRMH]DYHüLQXVWDQRYQLãWYDGDQDVQLMHVXQDMEROMHDUKLWHNWRQVNRUMHãHQMH WUHEDGDRPRJXüLDILUPDFLMXåLYRWQRJVWLODNRMLGDMHSUHGQRVWVWDQRYDQMXXSULURGL tUDGLFLRQDOQLPSRURGLþQLPYULMHGQRVWLPDVDSURVWRULPDNRMLüHNRULVWLWLSRWUHEL QDGRJUDÿLYDQMD]QDQMHPLNXOWXURPNDRLSRWUHEL]DGUXåHQMHPQMLKRYLKNRULVQLND

6WDPEHQLSURVWRUþLMDVHL]JUDGQMDSUHSRUXþXMHMHQDSUHOD]XL]VUHGQMHJXYLãL nivo kvaliteta2QWUHEDGDMHDGDSWDELODQLQHRSWHUHüHQWUDMQLPUMHãHQMLPDVD više soba, velikim dnevnim boravkom i trpezarijom, radnom sobom i bibliotekom, garderobom i više kupatila, sa garažom, trijemom i velikom WHUDVRPOMHWQMRPNXKLQMRPLVDXUHÿHQLPYUWRPLYRünjakom.

6WDPEHQHMHGLQLFHYHüHSRYUãLQHLYLãHJNYDOLWHWDVWDQRYDQMDWUHEDGDLPDMX SUDWHüHVDGUåDMH-WHUHWDQDILWQHVVVDXQDED]HQ1DSDUFHODPDYHüH površine, ukoliko postoji želja investitora za izgradnjom luksuznijih rezidencijalnih objekata (vile sa bazenima i sl.), indeksi zauzetosti mogu biti i YHüLDOLXRNYLUXSUHGYLÿHQRJLQGHNVDL]JUDÿHQRVWLLQHQDXãWUESUHGYLÿHQLK zelenih površina.

Viši kvalitet stanovanja treba obezbjediti i kod objekata u stambenim zonama VUHGQMHJXVWLQHLDNRMHXYHüLQLVOXþDMHYDULMHþRREMHNWLPDQDSDUFHODPD QHGRYROMQHSRYUãLQHãWRMHRJUDQLþDYDMXüLIDNWRU3RVHEQRYRGLWLUDþXQDGDVH NRGL]GDYDQMDXUEDQLVWLþNR-WHKQLþNLKXVORYDåHOMHQLNYDOLWHWREH]ELMHGLPDNDU QDORNDFLMDPDQDNRMLPDVHSRVWRMHüLREMHNWLORãHJNYaliteta zamjenjuju novim.

/LNRYQRLREOLNRYQRUMHãHQMHJUDÿHYLQVNLKVWUXNWXUDPRUDVYRMLPL]UD]RP reprezentativnošcu i kvalitetom obrade i izrade, da doprinosi opštoj slici i doživljaju primorskog mjesta.

4.3. U kombinaciji sa omalterisanim i bijelo obojenim površinama, predvidjeti kamen NDRRVQRYQLPDWHULMDO]DREUDGXIDVDGD7DNRÿHSRVHEQXSDåQMXSRVYHWLWLSULPMHQL WUDGLFLRQDOQLKHOHPHQDWDRNYLUDRWYRUDSUR]RUDLYUDWDLPMHULXSRWUHEHDXWHQWLþQRJ dekorativnog kamenog ornamenta. Prozore i vrata, uz osiguranje atraktivnih vizura, dimenzionisati u skladu sa klimatskim uslovima. U tretmanu fasada bitan element predstavlja stolarija pa je treba predvidjeti po uzoru na tradicionalna rješenja i uz grilje (»škura«). Izbjegavati terase cijelom dužinom fasade.

4.4. Krovove predvidjeti kao dvovodne i jednovodne, nagiba 21–23°, sa krovnim SRNULYDþHPRGüHUDPLGHLOLNDRUDYQH SURKRGQHWHUDVHLR]HOHQMHQHSRYUãLQH 

138 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

8]LPDMXüLXRE]LUVSHFLILþQRVWSRGUXþMDXSRJOHGXRELOQLKSDGDYLQD NLãH LYHOLNLK vUXüLQD]DYULMHPHOMHWDWUHEDNRULVWLWLSRVWRMDQHPDWHULMDOH

4.6. U cilju racionalnog korišcenja energije treba iskoristiti sve mogucnosti smanjenja korišcenja energije u objektima. Pri izgradnji objekata koristiti savremene termoizolacione materijale, kako bi se smanjila potrošnja toplotne energije. Koristiti dopunske izvore energije, prije svega solarnu energijuþiji kolektori treba da budu skladno oblikovani i ukomponovani nanajmanje uoþljivim mjestima na objektima. Kao sisitem protiv pretjerane insolacije koristiti održive sisteme (zasjenu škurama, gradjevinskim elementima, zelenilom i sl.) kako bi se smanjila potrošnja energije za YMHãWDFNXNOLPDWL]DFLMX3ULSURUDþXQXNRHILFLMHQWDSUROD]DWRSORWHREMHNDWDX]HWL vrijednosti za 20-25% niže od maksimalnih dozvoljenih vrijednosti za ovu klimatsku zonu.

86/29,=$3$5.,5$1-(*$5$ä,5$1-(,85(Ĉ(1-(3$5&(/(

5.1. Urbanistiþka parcela mora imati neposredni pristup na javnu saobraüajnicu. Pristupni put je najmanje širine 3,5 m ako se koristi kao kolski i pješaþki, odnosno najmanje širine 1,5m akoje u pitanju samo pješaþka staza. Urbanisticko rješenje GLVSR]LFLMRPREMHNDWDVDREUDüDMQLFDLXUHÿHQMHPVORERGQLK SRYUãLQDREH]EMHÿXMH HILNDVQXLQWHUYHQFLMXVYLKNRPXQDOQLKYR]LODRþHPXWUHED posebno voditi raþXQDSUL L]UDGLWHKQLþNHGRNXPHQWDFLMH

5.2. Parkiranje vozila kod parcela koje imaju kolski (kolsko-SMHãDþNL SULVWXSUMHãDYDWL XRNYLUXXUEDQLVWLþNHSDUFHOHQDRWYRUHQRPLOLL]JUDGQMRPJDUDåHNRMDWUHEDGDMH min. 2 m udaljena od regulacione linije, i to najmanje jedno parking ili garažno mjesto na jednu stambenu jedinicu (poželjna su 2 pm). Kod parcela koje nemaju kolski pristup parkiranje riješiti u skladu sa poVHEQLPRGOXNDPD2SãWLQHXþHãüHP u izgradnji javnih parkirališta.

5.3. Pri planiranju objHNWDNRMLXYHüRMPMHUL]DKWMHYDLQWHUYHQFLMHXWOX GXELQDYHüD RGPHWUD SRWUHEQRMHL]YHVWLRGJRYDUDMXüHVDQDFLRQHUDGRYHDSRVHEQRWUHED obratiti pažnju da se predvide mjere za biološko konsolidovanje tla ozelenjavanjem.

5.4. Minimalna udaljenosWREMHNWDRGJUDQLFHVXVMHGQHSDUFHOHMHPHWUDþLPHVH REH]EMHÿXMHRSWLPDODQRGQRVL]PHÿXREMHNDWDXSRJOHGXLQVRODFLMHRGQRVQRP DNRVHSDUFHODJUDQLþLVDQHL]JUDÿHQLPSRYUãLQDPD– parkingom i sl.). Izuzetno, na novoplaniranim parcelama unutar vHüL]JUDÿHQLKVWDPEHQLK]RQDREMHNDWPRåHELWL postavljen i na manjem rastojanju od granice susjedne parcele, pod uslovom da na ]LGXSUHPDVXVMHGXQHEXGHRWYRUDSDþDNLQDVDPXJUDQLFXSDUFHOHDNRYODVQLN odnosno korisnik susjedne parcele to prihvatiSLVPHQRPVDJODVQRãüX

6DVWDYQLGLRSURMHNWQHGRNXPHQWDFLMHMHLXUHÿHQMHWHUHQDQDSULSDGDMXüRM ORNDFLML8UHÿHQMH]HOHQLKSRYUãLQDYUãLWLDXWRKWRQLPYUVWDPDDSURVWRUHX]SMHãDþNH staze opremiti potrebnim urbanim mobilijarom. Najmanje 40% površineXUEDQLVWLþNH SDUFHOHPRUDELWLKRUWLNXOWXUQRXUHÿHQRDQDMPDQMHSRYUãLQHXUEDQLVWLþNH parcele kod stambene izgradnje male gustine u zelenilu.

2JUDGDXUEDQLVWLþNHSDUFHOHXRGQRVXQDMDYQXVDREUDüDMQLFXSRGLåHVHL]D regulacione linije. Može se podizati prema ulici kao i prema susjednim parcelama, ali QHYLãHRGPVWLPGDRJUDGQL]LGXUDÿHQNDPHQRPQHPRåHELWLYLãLRGP'LR iznad zida mora biti ukrasno zelenilo. .DSLMDQDXOLþQRMRJUDGLPRUDVHRWYDUDWLV unutrašnje strane (na parcelu). Nije dozvoljeno postavljanje na ogradu oštrih završetaka, bodljikave žice i sl.

139 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

3RVWRMHüHVXYRPHÿHQDJUDQLFDPDSDUFHODWUHED]DGUåDWLXQDMYHüHPPRJXüHP RELPXNDRNDUDNWHULVWLþDQHOHPHQWSHM]DåD7HUHQRNRREMHNWDSRWSRUQH]LGRYH terase i si. treEDL]YHVWLQDQDþLQGDVHQHQDUXãDYDL]JOHGQDVHOMDWHGDVHQH promijeni prirodno oticanje vode na štetu susjednih parcela, odnosno objekata.

1DMYHüDYLVLQDSRWSRUQRJ]LGDQHPRåHELWLYHüDRGP8VOXþDMXGDMH potrebno izgraditi potporni ziGYHüHYLVLQHWDGDLVWLWUHEDL]YHVWLXNDVNDGDPDV PHÿXVREQLPUDVWRMDQMHP]LGRYDRGPLQPDWHUHQVYDNHNDVNDGHR]HOHQLWL

3ULNOMXþLYDQMHREMHNDWDQDVDREUDüDMQHLNRPXQDOQHLQIUDVWUXNWXUQHPUHåH (telekomunikacije, elektromreža, vodovodna mreåDLRGYRÿHQMHRWSDGQLKL DWPRVIHUVNLKYRGD REDYOMDVHQDQDþLQLX]XVORYHSURSLVDQHRGVWUDQHQDGOHåQLK MDYQLKSUHGX]HüD

6. USLOVI U POGLEDU MJERA ZAŠTITE

6.1. Projektom predvidjeti mjere zaštite od požara shodno propisima za ovu vrstu objekata.

6.5DGL]DãWLWHRGHOHPHQWDUQLKLGUXJLKYHüLKQHSRJRGD]ERJNRQVWDWRYDQLK nepovoljnosti inženjersko-JHRORãNLKKLGURORãNLKLVHL]PLþNLKXVORYDWODVYDUMHãHQMD ]DEXGXüXL]JUDGQMXLXUHÿHQMHSURVWRUDPRUDMXVH]DVQLYDWLQDQDOD]LPDL preporukama elaborata “Inženjersko-JHRORãNDLVWUDåLYDQMDVDVHL]PLþNRP mikrorejonizacijom terena za GUP Budva“.

7. OSTALI USLOVI

7.1. Instalacione mreže u objektima i van njih projektovati u skladu sa uslovima iz LSL-HDSULNOMXþNHLQVWDODFLMDQDLQIUDVWUXNWXUQHREMHNWHSrema uslovima dobijenim od QDGOHåQLKMDYQLKSUHGX]HüD

=DSRWUHEHSURUDþXQDNRULVWLWLSRGDWNH+LGURPHWHRURORãNRJ]DYRGDRNOLPDWVNLP I hidrološkim karakteristikama u zoni predmetne lokacije.

7.3. Ovi uslovi su osnov za izradu investiciono-WHKQLþNHGokumentacije.

,QYHVWLWRUMHREDYH]DQGDSULOLNRPSRGQRãHQMD]DKWMHYD]DGDYDQMHXUEDQLVWLþNH VDJODVQRVWLQDWHKQLþNXGRNXPHQWDFLMXGRVWDYL

‡WHKQLþNXGRNXPHQWDFLMXSURSLVDQXLRYMHUHQXXVNODGXVD=DNRQRP

‡L]YMHãWDMRWHKQLþNRMNRQWUROLJODYQRJ projekta za predmetni objekat.

140 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

2'*2925,1$35,0-('%(,,1,&,-$7,9(*5$Ĉ$1$6$-$91( RASPRAVE

1. Brkan M. Branko –VDREUDüDMQRUMHãHQMHRGX]LPDSUHYLãHGYRULãWD 6DREUDüDMQRUMHãHQMHMHGMHOLPLþQRNRULJRYDQR 2. Brkan Brano traži unošenje u plan lokacija za stambenu izgradnju na SDUFHODPD.2=DQNRYLüLL.20LãLüLNDRLQD parcelama 1853- VWDULEURMHYL .2=DQNRYLüL Udovoljeno je zahtjevu. 3. ĈHQÿLQRYLü9ODGRWUDåLSRGMHOXSDUFHOH.2=DQNRYLüLQDþHWLUL urbanistLþNHSDUFHOH Udovoljeno je zahtjevu. 4. ĈHQÿLQRYLü9ODGRWUDåLGDVHQDSDUFHOL.2=DQNRYLüLSUHGYLGL stambena izgradnja. 'MHOLPLþQRMHXGRYROMHQR]DKWMHYX1DGLMHOXQDYHGHQHNDWSDUFHOH SUHGYLÿHQHVXWULLUEDQLVWLþNHSDUFHOHVDQDPMHQRPVWDPEHQDL]JUadnja male gustine u zelenilu. 5. Ä.$û$³GRR%DU traži da se na parcelama upisanim u LN 1614 KO =DQNRYLüLSUHGYLGHWULXUEDQLVWLþNHSDUFHOHVDQDPMHQRPNRMDMHYHü GHILQLVDQD1DFUWRPSODQDSUHPDGRVWDYOMHQRPJUDILþNRPSULORJX Udovoljeno je zahtjevu. PrilD]SDUFHOLRPRJXüHQMHSUHNRNROVNR-SMHãDþNH površine uz Jadranski put. 6. 6WMHSþHYLü0LRGUDJWUDåLLVSUDYNXXUEDQLVWLþNHSDUFHOHXVNODGXVD katastarskim podacima datim u prilogu. Udovoljeno je zahtjevu. 7. %RJGDQRYLü-0LMXãNRYLü-RYDQND traži unošenje prilaznog puta koji je ranije SRVWRMDR]DSDUFHOHL.2=DQNRYLüLSUHPDSULORåHQRMVNLFL Zahtjevu je udovoljeno. 8. Lazarevski DušanWUDåLGDVHNDWDVSDUFHOD.2=DQNRYLüLQDNRMRMMH 1DFUWRPSODQDSUHGYLÿHQD]HOHQDSRYUãLQDSULSRMLXUEDQLVWLþNRMSarceli zajedno sa katast. parcelom 4959. Udovoljeno je zahtjevu. 9. 1LNROLü0LOHQDWUDåLGDVHXUEDQLVWLþNDSDUFHODRGUHGLXVYHPXSUHPD NDWDVWDUVNLPSDUFHODPDL.20LãLüLSUHPDSULORåHQRMVNLFL Udovoljeno je zahtjevu. 10. Papan Vido traži da se predvidi gradnja na katastarskim parcelama 1547 i .2=DQNRYLüL 'MHOLPLþQRMHXGRYROMHQR]DKWMHYXQDSDUFHOL 11. 3RSLYRGD=ODWLFDL3DYORYLü1HÿHOMNDWUDåHGDLPVHXUEDQLVWLþNDSDUFHOD RGUHGLSUHPDIDNWLþNRPVWDQMXQDWHUHQXNDWDVWDUVNHSDUFHOH4 KO =DQNRYLüL Udovoljeno je zahtjevu. 12. 5DGXORYLü0RPþLOR taraži da se na katastarskoj parceli 400/1, umjesto MHGQHSUHGYLGHGYLMHXUESDUFHOHVDQDPMHQRP]DWXULVWLþNRVWDQRYDQMH Udovoljeno je zahtjevu za dvije urb. parcele. Namjena je stanovanje malih gustina u zelenilu. 13. 8ELSDULSRYLü/MXELFD traži ukidanje staze koja prolazi preko njene NDWDVWDUVNHSDUFHOH.20LãLüL Udovoljeno je zahtjevu. 14. =HNRYLü9MHUD traži ukidanje planiranog puta preko njene katast. parcele .2=DQNRYLüLRGQRVQRXVNODÿLYDQMHJUDQLFH]DKYDWDSODQDVDYHü donešenim DUP-om „Sutomore-Centar“. Udovoljeno je zahtjevu.

141 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

15. Graovac Mira traži zasebnu urb. parcelu na katastarskoj parceli 1190 KO Z DQNRYLüLNDRLGDMRMVHREH]ELMHGLSULVWXS Navedena katast. parcela je, zajedno sa dijelom katast. parcele 1194, u VDVWDYXXUEDQLVWLþNHSDUFHOHVDQDPMHQRPVWDQRYDQMHPDOLKJXVWLQDNRMDLPD pristup na planirani put. Prema uslovima za izgradnju objekata koji su sastavni dio planskog dokumenta, parcela 1190 je dovoljne površine da se za nju nesmetano može izdati lokacija za izgradnju objekta. 16. /XþLü Dragomir WUDåLIRUPLUDQMHXUEDQLVWLþNHSDUFHOHQDNDWDVWDUVNLP SDUFHODPDL.2=DQNRYLüLQDNRMRMYHüSRVWRMLL]JUDÿHQREMHNDWVD uslovima za njegovu dogradnju. Udovoljeno je zahtjevu YHüL1DFUWRPSODQD 17. Ljubenko-0DWXQRYLü-RYDQND traži da se na katast. parceli 2090/29 KO 0LãLüLSUHPDGRVWDYOMHQRMVLWXDFLMLSUHGYLGLVWDPEHQDL]JUDGQMD 'MHOLPLþQRMHXGRYROMHQR]DKWMHYX3UHPDGRVWDYOMHQRMVLWXDFLMLXRYXSDUFHOX zadiru susjedne parcHOHLREMHNWLSDMHRGUHÿHQDMHGQDXUEDQLVWLþNDSDUFHOD sa namjenom stambena izgradnja male gustine. 18. Purlija Senka i =JUDGLü$QÿD traže da se od katast. parcela 1352 i 1353 KO =DQNRYLüLIRUPLUDMHGQDXUEDQLVWLþNDSDUFHODWHGDMRMVHREH]ELMHGLSULVWXS 8GRYROMHQRMH]DKWMHYXXUEDQLVWLþNDSDUFHODLPDGLUHNWDQSSULVWXSVDNROVNR- SMHãDþNHSRYUãLQHX]-DGUDQVNLSXW3UDYRSUROD]DSUHNRVXVMHGQH XUEDQLVWLþNHSDUFHOHVWD]RPNRMDLPDNDWDVWR]QDNXYMHURYDWQRMH ranije dogovoreno, ali to ne može biti rHJXOLVDQRXUEDQLVWLþNLPSODQRP 19. 'UDJLü=RUDQ traži pripajanje puta (katast. parcela 4998) uz parcelu 5004 KO =DQNRYLüLSUHPDSULORåHQRMVNLFL Udovoljeno je zahtjevu. 20. 5DGRMHYLü0RPþLORWUDåLGDVHNDWDVWSDUFHOD.2=DQNRYLüLRGUHGL NDRXUEDQLVWLþNa. Udovoljeno je zahtjevu. 21. Brnjada Dražen traži da se na katast. parcelama 2070/2, 2070/3 i 2028 KO 0LãLüLSUHGYLGLVWDPEHQDL]JUDGQMD. Udovoljeno je zahtjevu na dijelu navedenih parcela. 22. Papan Ljubomir traži korekcije granica urb. parcele prema dostavljenom JHRGHWVNRPVQLPNXWHUHQDNDWDVW3DUFHOH.2=DQNRYLüL Udovoljeno je zahtjevu. 23. Škopelja Božidar i Rajko traže korekcije granica urb. parcela prema dostavljenom geodetskom snimku terena za katast. parcele 530, 532, 533, 534/2, 535/1 i 537 sve KO =DQNRYLüL Udovoljeno je zahtjevu. 24. 7RPDãHYLü-DQNRWUDåLGDQMHJRYDNDWDVWSDUFHOD.26XWRPRUHþLQL ]DVHEQXXUEDQLVWLþNXSDUFHOX Udovoljeno je zahtjevu. 25. =JUDGLü%UDQNRL=JUDGLü$QWRWUDåHGDVHQMLKRYHXUEDQLVWLþNHSDUFHOH RGUHGHSUHPDIDNWLþNRPstanju na terenu za kat. parcele 1245, 1343 i 1239 .2=DQNRYLüL Udovoljeno je zahtjevu. 26. 1DNLü Svetozar WUDåLGDVHXSODQXHYLGHQWLUDSRVWRMHüLREMHNDWQDNDWSDUFHOL NDRLGDVHXUEDQLVWLþNDSDUFHODRGUHGLSUHPDNDWSDUFHOL Udovoljeno je zahtjevu za formiranje urb. parcele za stambenu izgradnju srednje gustine još u Nacrtu planskog dokumenta, iako se radi o parceli male SRYUãLQH7DþDQSRORåDMLJDEDULWSRVWRMHüHJREMHNWDQDPQLMHGRVWDYOMHQDOL WRQLMHRGSRVHEQRJ]QDþDMD]DL]UDGXSODQVNRJGokumenta. 27. *OREDUHYLü1LNROD traži da se planom riješi pristup njegovoj kat. parceli 1501 .2=DQNRYLüL

142 BarProject, d.o.o., Bar DUP BJELILA – RUTKE – GORELAC

.DWSDUFHOD.2=DQNRYLüLþLQLGLRSUHGYLÿHQHXUEDQLVWLþNHSDUFHOH NRMRPMHREXKYDüHQDLSRYUãLQDGRSODQLUDQHVDREUDüDMQLFHWHMHQDWDMQDþLQ riješeno pitanje adekvatnog pristupa. 28. =HNRYLü9XNRPDQ WUDåLGDVHXUEDQLVWLþNHSDUFHOHLSULOD]LRGUHGHSUHPD IDNWLþNRPVWDQMXNDWSDUFHODL.2=DQNRYLüL Udovoljeno je zahtjevu. 29. %DUMDNWDURYLü,OLMDWUDåLGDVHHYLGHQWLUDSRVWRMHüLREMHNDWLpredvidi posebna XUEDQLVWLþNDSDUFHODQDNDWSDUFHOLVDSULVWXSQLPSXWHPQDNDW SDUFHOLVYH.2=DQNRYLüL Udovoljeno je zahtjevu. 30. =HNRYLü9MHUDWUDåLGDVHHYLGHQWLUDSRVWRMHüLREMHNDW WHPHOML WHGDVH predvidi stambena izgradnja na kaWSDUFHODPDL.2=DQNRYLüL 'MHOLPLþQRMHXGRYROMHQR]DKWMHYX

86$ý,1-$9$1-835,-('/2*$3/$16.2*'2.80(17$2%5$Ĉ,9$ý JE RAZMOTRIO I ZAHTJEVE KORISNIKA PROSTORA KOJI SU MU SE DIREKTNO OBRATILI.

ODGOVORI NA PRIMJEDBE I SUGESTIJE JAV1,+35('8=(û$ 6$'5ä$1,688*5$),ý.20,7(.678$/120',-(/83/$16.2* DOKUMENTA.

143 BarProject, d.o.o., Bar