TOERISTISCHE GIDS 2019

BORGLOON parel met Pit 2 INHOUD

Inhoud

4 - 9 32 - 37 ONTMOETING OVERNACHTING Een gezellig stadje, gelegen in In Borgloon heb je een ruime het glooiend Haspengouw. Eens keuze aan logies. Kies voor een een versterkte stad van waaruit 18 - 21 gezellige B&B, een boomtent of de graven van Loon regeerden NATUUR een comfortabel hotel. over hun graafschap. De natuur in Borgloon is apart en mooi. Pittoreske dorpjes, glooiende landschappen, prachtige boomgaarden en welige akkers.

10 - 17 38 - 39 FRUIT PRAKTISCH Honderdduizenden fruitbomen Kant-en-klare daguitstappen, boordevol verse vruchten, verblijfsmogelijkheden, zover het oog reikt. Borgloon brochures, fietsenverhuur, is niet voor niets de hoofdstad 22 - 31 wandelroutes, … kan je van de bloesem. EEN DAGJE UIT verkrijgen in ons toeristisch Kunst, erfgoed en landschap infokantoor. zijn drie basisingrediënten voor een verrassend bezoek aan Borgloon. WELKOM 3

Welkom

Deze brochure is een eerste kennismaking met ons stadje Borgloon, parel van Haspengouw in een prachtig landschap met Pit.

Fietsen, wandelen, overnachten, natuur, cultuur en monumenten, ontspanning en streekproducten of een gezellig terras...

Met vragen kan u altijd terecht aan de balie van de Dienst Toerisme Borgloon. Het personeel zal u met veel plezier verder helpen.

Op www.borgloon.be vindt u trouwens alles in detail.

Wij nodigen u uit om te komen genieten van de rust en het landschap en wij wensen u een aangenaam verblijf.

Shana Schoubben Eric Awouters Schepen bevoegd voor Toerisme Burgemeester 4 ONTMOETING Ontmoeting met een rijk verleden

Borgloon, een gezellig stadje, gelegen in het glooiend Haspengouw, eens een versterkte stad van waaruit de graven van Loon regeerden over hun graafschap dat op z’n hoogtepunt de huidige provincie Limburg in grootte evenaarde. De naam Borgloon is samengesteld uit ‘Borg’ en ‘Loon’ wat betekent: ‘Burcht te midden van een beboste heuvel’. Talrijke bezienswaardigheden verwijzen naar het rijk cultuur-historisch verleden van ons “gravenstadje”. ONTMOETING 5

Het Stadhuis Klappoel Kanunnikenhuis

In de volksmond ook wel Op het pleintje naast het Op het Speelhof, plein voor de kerk, ’s Grevenhuis geheten, was stadhuis dat vroeger dienst deed bevindt zich het Kanunnikenhuis ooit de woning van de graven als was- en bleekplaats, werd het (1670), thans administratief van Loon. Bezienswaardig zijn reliëf hersteld. In de natuurlijke centrum. De Sint - Odulfuskerk de glasramen op de raadzaal helling werden treden uitgewerkt werd oorspronkelijk in Romaanse met de blazoenen van de 10 zodat er een theatervormige stijl gebouwd en dateert uit de 11de Loonse Steden, het Onze-Lieve- ruimte is ontstaan. Een perfecte eeuw. De toren dateert uit 1406 en Vrouwbeeld met kind (17de eeuw), locatie voor het organiseren is gotisch. Zowel de buitenkant als de 12de eeuwse schatkist en de van allerhande activiteiten, het interieur zijn sober gehouden 17de eeuwse pijnbank. een ontmoetingsplaats voor de naar romaans model. De kerk inwoners en een rustplaats voor herbergt tal van merkwaardige de bezoekers aan de stad. kunstschatten.

Burchtheuvel De Grote Mot De spijkerwandeling

Vlakbij de kerk, verscholen achter Aan de voet van de burchtheuvel, De wandeling ‘In de voetsporen het bibliotheekgebouw, ligt op in de Motvallei, ligt het versterkte van de graven van Loon’ (± 4 km) 118m boven de zeespiegel de landhuis ‘De Grote Mot’ (1661). voert je langs de mooiste plekjes Burchtheuvel. Hier stond destijds Men denkt dat er vroeger een van ons gravenstadje. Je volgt het slot van de graven van Loon motteversterking of laagteburcht gewoon de klinknagels op de stoep. (10de-12de eeuw). De sterk vervallen stond. De kern van het kasteel Een bijhorende brochure met burcht bleef overeind tot 1870. in Maaslandse stijl dateert van achtergrondinfo is te verkrijgen bij Op de burchtheuvel kan men 1661. De laatste restauratie en de toeristische dienst (€ 3,00). genieten van een prachtig uitzicht verbouwingen in neo-traditionele over heel Zuid-Haspengouw. stijl van het kasteel gebeurde in 1976 en 1982. 6 ONTMOETING

Kasteel van Rullingen Kasteel Mariagaarde Kasteel Hulsberg

Kasteel van Rullingen is een waterkasteel uit de 17de eeuw. Het Kastelen tussen 13 ha grote domein omvat het kas- teel met slotgracht, een geometri- de bloesems sche Franse tuin, een parkbos, een waardevolle hoogstamboomgaard met honderden fruitbomen en een heuse wijngaard van 1 ha. Tien kastelen waken dominant op de heuveltoppen of verschuilen zich in de valleien. Kasteel Hulsberg (1882) werd gebouwd op een heuvel die Stuk voor stuk juweeltjes die symbool staan 108 meter boven de zeespiegel voor een rijk verleden. reikt. Omwille van deze heuvelsite is het kasteel een opvallend oriëntatiepunt in het landschap. ONTMOETING 7

Kasteel van Gors Kasteel van Opleeuw Kasteel De Klee

De oudste vermelding van in 2008 genomineerd als één van de Verschillende kastelenroutes, het Kasteel Mariagaarde in mooiste dorpen van Vlaanderen. per fiets of auto, zijn te verkrijgen Hoepertingen gaat terug tot 1150. bij onze toeristische dienst. In de 17de en 18de eeuw werd het In Bommershoven zijn twee Kastelen niet toegankelijk. verbouwd tot een prachtig adellijk kastelen. Het kasteel van Bom- herenhuis. Vandaag wordt het mershoven en kasteel Terhove. kasteel gebruikt als centrum voor Het kasteel van Rijkel is een 17de vorming, bezinning, kunstbeoefe- eeuws U-vormig waterkasteel. ning en cultuurtoerisme. Kasteel De Klee ligt in een domein Deelgemeente Gors-Opleeuw telt dat vroeger tot het patrimonium maar liefst drie prachige kastelen: van de abdij van Herkenrode het kasteel van Gors, het kasteel behoorde. Nu rest er nog een he- van Opleeuw en kasteel Bellevue. renhuis uit 1907 met 17de eeuwse Niet voor niets was Gors-Opleeuw hoektoren en een kwadraathoeve. 8 ONTMOETING

Het mystieke, het religieuze

Serene eenvoud en rust vind je terug in abdij Mariënlof te Kerniel. De benaming “Colen” zoals de abdij in de volksmond genoemd wordt, verwijst naar Maria van Colen, die de abdij in 1438 gesticht heeft voor kruisheren. Sedert 1822 wordt de abdij bewoond door cisterciënzerzusters. ONTMOETING 9

Abdij Mariënlof

Achter dikke muren houden nog enkele zusters de regels van hun orde levend. In de sacristie bevindt zich het Sint-Odiliaschrijn. Sinds 1292 bewaart het de relieken van de H. Odilia. Ook de 12de eeuwse koorstoel van de H. Lutgart wordt in de abdij bewaard.

Een bezoek aan de abdij kan: 1 april tot 15 oktober: weekdagen van 14.15u - 17u, zondag van 15u - 17u. 16 oktober tot 30 maart: weekdagen gesloten behalve voor groepen op afspraak, zondag van 15u – 17u. Gesloten op maandag en op kerkelijke feestdagen. Groepen enkel na afspraak. Colenstraat 1, 3840 Borgloon

Het Brigittijnenklooster De Romaansgotische De Kapel (Nieuwland nr. 11) Graethemkapel van Helshoven

Dit klooster was eertijds De Romaansgotische Graethem- Reeds in het midden van de 13de het klooster van de Paters kapel is o.m. de begraafplaats van eeuw was het gehucht Helshoven Brigittijnen. De U-vormige de Loonse Graaf Lodewijk I (+ 1171) een regionaal bedevaartsoord waar kern dateert uit 1650-1663, en zijn echtgenote Gravin Agnes Onze-Lieve-Vrouw van de Blijde maar de gebouwen werden (+ 1175). De witgekalkte muren van Vrede vereerd werd. De Kapel van nadien meermaals verbouwd. het interieur, dat momenteel als Helshoven, gelegen aan de oude De neogotische kloosterkapel tentoonstellingsruimte fungeert, Romeinse heirbaan, werd opgericht dateert uit 1868. De kloostertuin zijn verfraaid met diverse muur- in 1254. Later werd er een kluis aan is vrij toegankelijk van 1 april t.e.m. schilderingen (14de- 17de eeuw). verbonden. De laatste kluizenaar 31 oktober van 10u. tot 18u. overleed in 1908. De huidige kapel dateert uit 1659. 10 FRUIT

Fruit, parels van Haspengouw

Honderdduizenden fruitbomen boordevol verse vruchten, zover het oog reikt. In Haspengouw maakt dit sprookjestafereel deel uit van het dagelijkse leven. Je bent hier dan ook in het hart van de fruitstreek. FRUIT 11

Vers, sappig fruit

Hier ruikt en proeft alles naar vers, sappig fruit. Dat levert magische momenten op. Van het openspringen van de bloesems tot het plukken van de rijpe vruchten.

Tonnen fruit vinden de weg naar de BelOrta site Borgloon. Met een recht- streekse tewerkstelling van ongeveer 150 personeelsleden, is deze veiling één van de voornaamste werkgevers van Zuid-Haspengouw. Bovendien heeft het bedrijf een reputatie opgebouwd als belangrijkste coöperatieve verkoopsorganisatie voor fruit van een 1000-tal kwalitatief hoogstaande beroepstelers in de regio. BelOrta site Borgloon is marktleider in de verkoop van aardbeien en zomerfruit waaronder een breed assortiment bessen (rode bessen, blauwbessen, bramen, frambozen), krieken en kersen.

Gedurende de wintermaanden wordt ruim 70 000 ton appelen en peren uit de regio’s Limburg en Visé gecommercialiseerd. Het Eburon kwaliteitslabel staat garant voor kwaliteitsfruit dat voldoet aan de strengste normen qua hygiëne en veiligheid. Door een omvangrijk investeringsproject mag BelOrta site Borgloon tot de modernste organisaties in Europa gerekend worden.

Groepsbezoeken zijn mogelijk na reservatie bij de toeristische dienst van Borgloon.

Fruitstreekmuseum

Het fruitstreekmuseum is sinds kort geïntegreerd in het gloednieuwe belevingscentrum in de gerestaureerde stroopfabriek. Hier duik je terug in de geschiedenis van de fruitteelt in Haspengouw. Uiteraard zijn er ook een groot aantal belangrijke relicten uit het verleden te zien, waaronder de oudste sorteermachine uit Europa en de oudste veilingklok van België.

Het belevingscentrum is alle dagen te bezoeken tussen 10.00u. en 17.00u. Gesloten op maandag met uitzondering van de schoolvakanties. Groepen na reservatie. 12 FRUIT Bakermat van de stroop De oude stoomstroopfabriek van Borgloon is één van de laatste restanten van de industriële verwerking van fruit tot stroop.

Begin vorige eeuw was Borgloon de Onderweg bezoek je de stroopproductie. bakermat van de stroopfabricatie, waar- Het interactieve parcours vertelt je alles door de Lonenaren de bijnaam ‘stroop- over het Haspengouwse fruit en de lekkers’ kregen. verwerking ervan.

De fabriek werd opgericht in 1878, maar Deze unieke industrieel archeologische in 1988 werd de bedrijvigheid stopgezet. site herbergt tevens het nieuwe Een gedeelte van de fabriek, met inbegrip toeristische onthaal met horeca en van de volledige installatie, werd in 1999 streekproductenshop. Het ideale als beschermd monument geklasseerd. vertrekpunt om de fruitstreek verder te ontdekken. In 2005 koopt het stadsbestuur van Borgloon de stroopfabriek aan om verder Het belevingscentrum is alle dagen te verval te voorkomen. bezoeken tussen 10.00u. en 17.00u. Gesloten op maandag met uitzondering Nu kan je in het gloednieuwe van de schoolvakanties. Groepen na belevingscentrum het verhaal van de reservatie. Het toeristisch onthaal met Loonse Stroop ontdekken. Een zwevend streekproductenshop is alle dagen looppad voert je naar de voormalige open van 10.00u. tot 17.00u. stroopkamer en het belevingscentrum.

De Strooplekker

Op het gekasseid binnenpleintje van het Kanunnikenhuis op het Speelhof staat het beeldje van de ‘Strooplekker’, de spotnaam van de Lonenaren. De Stroop- lekker is een vrolijk manneke dat ons rijke verleden verbeeldt en verwijst naar het product dat hier vroeger massaal werd geproduceerd. Zijn hoofd is een appel en zijn lijf een peer. De vruchten die we van oudsher in deze streek verbouwen. FRUIT 13 14 FRUIT FRUIT 15 Proeven van Loonse wijn

Er is niets wat de waarde van de bodem meer tot zijn recht brengt dan een goed glas wijn. En dat is nu net waar Haspengouw in uitblinkt. De beste wijn van het ‘noorden’ wordt immers gemaakt op de vruchtbare Haspengouwse hellingen.

In Borgloon en omstreken is er reeds sprake van wijnteelt tussen de 12de en 15de eeuw. Dat deze ambacht destijds een belangr