BIBLIOTHEEK KITL V
0030 3501 DE SURINAAMSCH E BANK N.V . OPGERICHT 1S65
CIRCULATIE BAN K e n COMMERCIËL E BAN K
HOOFDKANTOOR: Gravenstraat 28, Paramaribo, Surinam e
AGENTSCHAPPEN: Nieuw-Nickerie, Distric t Nickerie , Surinam e Heerengracht 577, Amsterdam, Nederlan d
Negentig jaar ervaring in alle bankzaken, een wijd vertakt ne t van inter- nationale relaties, een moderne inrichting staan ter beschikking voor:
FINANCIERING VA N IMPOR T E N EXPOR T AAN- E N VERKOOP VA N VREEMD E VALUT A INCASSERINGEN COMMERCIËLE CREDIETVERLENIN G GIROVERKEER EFFECTENZAKEN E N ASSURANTIE S HANDELSBEMIDDELING E N HANDELSVOORLICHTIN G BEWAARNEMING E N SAFELOKETTE N NACHTKLUIS
Maakt voora l gebrui k va n he t veilig e giroverkee r e n de 24-uur-per-dag-nachtkluisservic e EERSTE NEDERLANDSCH E Verzekeringsmaatschappij o/ h Leve n e n Invaliditei t
Levensverzekering Pensioenverzekering Lijfrente
Verstrekt gaarn e advie s o p he t gebie d van COLLECTIEV E PENSIOEN - VERZEKERINGEN voo r WERKNEMER S
Kantoor voo r Suriname : Keizerstraa t 35 Telefoon 2323 - Postbus 454 - Paramaribo VERZEKERINGSBANK DE NIEUW E EERST E N EDERLAN DSCH E N-c-N
SCHADEVERZEKERING • Brand • Inbraak • Bedrijfsschade • Ongevallen • Automobiel • Wettelijke Aansprakelijkhei d • Ziekenhuis • Transport • en ander e Verzekeringe n
DE N.E.N . GEEFT U ALL E SERVIC E
Kantoor voor Suriname: Keizerstraat 35, Paramaribo - Telef. 2323 - Postbus 454 SURINAME DE VRAAGBAA K 1955 4/\/ \ \ \
a R
SCHAAL l:Z . 500.000.... Kaart von SURINAME SURINAME
DE VRAAGBAAK 1955
SAMENGESTELD DOOR A. VAN EYCK
RADHAKISHUN & CO LTD. PARAMARIBO ALLE RECHTE N VOORBEHOUDE N VOORWOORD
In d e afgelope n jare n i s het herhaaldelij k gebleken , da t e r grot e behoeft e be - staat aa n ee n Surinaamse Almanak, i n d e vorm zoal s di e onder d e naam „Vraag - baak" het laats t i n het jaar 1928 alhier i s uitgegeven . Het is om aan dez e behoefte tegemoe t te komen, dat ondergetekende d e samen - stelling van di t werk heeft te r hand genomen. Er i s nie t gestreef d naa r volledigheid . Zulk s zou , wegen s d e veelhei d va n onderwerpen, e n oo k o m ander e redenen , bi j dez e eerst e uitgav e toc h nie t t e bereiken zijn . We l hebben d e naar he t oordee l van d e samensteller mees t belang - rijke onderwerpe n i n di t boe k verwerkin g gevonden . I n hoeverr e zij n oordee l aan d e behoefte n va n d e gebruiker s tegemoe t komt , za l d e samenstelle r we l blijken ui t d e op - e n aanmerkingen , waarto e hi j zowe l omtren t d e samenstellin g van d e inhou d al s omtren t d e bewerkin g va n d e afzonderlijk e onderwerpe n gaarne inviteert . Me t dez e critie k za l da n bi j d e volgende periodiek e verschijnin g van di t boe k rekening worde n gehouden . Bij d e samenstelling , waarbi j to t leidraa d heef t gedien d d e reed s eerde r ge - noemde, doo r H. v . Ommere n uitgegeve n Vraagbaak , i s gebrui k gemaak t va n d e laatst beschikbar e gegeven s va n he t Algemee n Burea u voo r d e Statistiek , va n d e betrekkelijke Gouvernementsdiensten , e n va n d e jaarverslage n va n verschillend e instellingen. Gezie n d e openbaarhei d va n dez e bronne n i s bronvermelding , o p een enkel e uitzondering na , achterweg e gelaten . Ook het vermelden van namen moest, behalve ten aanzien van de Godsdienstig e gemeenten, noodwendi g to t d e volgend e uitgav e worde n uitgesteld . Een woor d va n hartelijk e dan k aa n allen , di e medewerkin g hebbe n verleen d aan d e totstandkoming va n di t werk , mog e di t Voorwoord besluiten .
Paramaribo, Mei 1955. De Samensteller. OVERZICHTSKALENDER
voor het jaa r
1955
JANUARI FEBRUARI MAART Zo 2 9 1 6 23 30 Zo 6 1 3 2 0 2 7 Zo 6 1 3 2 0 2 7 Ma 3 1 0 17 24 31 Ma 7 1 4 2 1 2 8 Ma 7 1 4 2 1 2 8 Di 4 1 1 1 8 25 Di 1 8 1 5 2 2 Di 1 8 1 5 2 2 2 9 Wo 5 1 2 19 26 Wo 2 9 1 6 2 3 Wo 2 9 1 6 2 3 3 0 Do 6 1 3 20 27 Do 3 1 0 1 7 2 4 Do 3 1 0 1 7 2 4 3 1 Vr 7 1 4 21 28 Vr 4 1 1 1 8 2 5 Vr 4 1 1 1 8 2 5 Za 1 8 1 5 22 29 Za 5 1 2 1 9 2 6 Za 5 1 2 1 9 2 6
APRIL MEI JUNI Zo 3 1 0 17 24 Zo 1 8 1 5 2 2 2 9 Zo 5 1 2 1 9 2 6 Ma 4 1 1 18 25 Ma 2 9 1 6 2 3 3 0 Ma 6 1 3 2 0 2 7 Di 5 1 2 19 26 Di 3 1 0 1 7 2 4 3 1 Di 7 1 4 2 1 2 8 Wo 6 1 3 20 27 Wo 4 1 1 1 8 2 5 Wo 1 8 1 5 2 2 2 9 Do 7 1 4 21 28 Do 5 1 2 1 9 2 6 Do 2 9 1 6 2 3 3 0 Vr 1 8 1 5 22 29 Vr 6 1 3 2 0 2 7 Vr 3 1 0 1 7 2 4 Za 2 9 1 6 23 30 Za 7 1 4 2 1 2 8 Za 4 1 1 1 8 2 5
JULI AUGUSTUS SEPTEMBER Zo 3 1 0 17 24 31 Zo 7 1 4 2 1 2 8 Zo 4 1 1 1 8 2 5 Ma 4 1 1 18 25 Ma 1 8 1 5 2 2 2 9 Ma 5 1 2 1 9 2 6 Di 5 1 2 19 26 Di 2 9 1 6 2 3 3 0 Di 6 1 3 2 0 2 7 Wo 6 1 3 20 27 Wo 3 1 0 1 7 2 4 3 1 Wo 7 1 4 2 1 2 8 Do 7 1 4 21 28 Do 4 1 1 1 8 2 5 Do 1 8 1 5 2 2 2 9 Vr 1 8 1 5 22 29 Vr 5 1 2 1 9 2 6 Vr 2 9 1 6 2 3 3 0 Za 2 9 16 23 30 Za 6 1 3 2 0 2 7 Za 3 1 0 1 7 2 4
OCTOBER NOVEMBER DECEMBER Zo 2 9 1 6 23 30 Zo 6 1 3 2 0 2 7 Zo 4 1 1 1 8 2 5 Ma 3 1 0 17 24 31 Ma 7 1 4 2 1 2 8 Ma 5 1 2 1 9 2 6 Di 4 1 1 18 25 Di 1 8 1 5 2 2 2 9 Di 6 1 3 2 0 2 7 Wo 5 1 2 19 26 Wo 2 9 1 6 2 3 3 0 Wo 7 1 4 2 1 2 8 Do 6 1 3 20 27 Do 3 1 0 1 7 2 4 Do 1 8 1 5 2 2 2 9 Vr 7 1 4 21 28 Vr 4 1 1 1 8 2 5 Vr 2 9 1 6 2 3 3 0 Za 1 8 1 5 22 29 Za 5 1 2 1 9 2 6 Za 3 1 0 1 7 2 4 3 1
6 OVERZICHTSKALENDER
voor he t jaa r
1956
JANUARI FEBRUARI MAART Zo 1 8 1 5 22 29 Zo 5 12 19 26 Zo 4 1 1 1 8 2 5 Ma 2 9 16 23 30 Ma 6 13 20 27 Ma 5 1 2 1 9 2 6 Di 3 1 0 17 24 31 Di 7 14 21 28 Di 6 1 3 2 0 2 7 Wo 4 1 1 1 8 25 Wo 1 8 15 22 29 Wo 7 1 4 2 1 2 8 Do 5 1 2 19 26 Do 2 9 16 23 Do 1 8 1 5 2 2 2 9 Vr 6 1 3 20 27 Vr 3 10 17 24 Vr 2 9 1 6 2 3 3 0 Za 7 1 4 21 28 Za 4 11 18 25 Za 3 1 0 1 7 2 4 3 1
APRIL MEI JUNI Zo 1 8 1 5 22 29 Zo 6 1 3 20 27 Zo 3 1 0 17 24 Ma 2 9 1 6 23 30 Ma 7 1 4 21 28 Ma 4 1 1 18 25 Di 3 1 0 17 24 Di 1 8 1 5 22 29 Di 5 1 2 19 26 Wo 4 1 1 1 8 25 Wo 2 9 1 6 23 30 Wo 6 1 3 20 27 Do 5 1 2 19 26 Do 3 10 17 24 31 Do 7 14 21 28 Vr 6 1 3 20 27 Vr 4 11 1 8 25 Vr 1 8 1 5 22 29 Za 7 1 4 21 28 Za 5 12 19 26 Za 2 9 1 6 23 30
JULI AUGUSTUS SEPTEMBER Zo 1 8 1 5 2 2 2 9 Zo 5 1 2 1 9 2 6 Zo 2 9 16 23 30 Ma 2 9 1 6 2 3 3 0 Ma 6 1 3 2 0 2 7 Ma 3 10 17 24 Di 3 1 0 1 7 2 4 3 1 Di 7 1 4 2 1 2 8 Di 4 11 18 25 Wo 4 1 1 1 8 2 5 Wo 1 8 1 5 2 2 2 9 Wo 5 12 19 26 Do 5 1 2 1 9 2 6 Do 2 9 1 6 2 3 3 0 Do 6 13 20 27 Vr 6 1 3 2 0 2 7 Vr 3 1 0 1 7 2 4 3 1 Vr 7 14 21 28 Za 7 1 4 2 1 2 8 Za 4 1 1 1 8 2 5 Za 1 8 15 22 29
OCTOBER NOVEMBER DECEMBER Zo 7 1 4 21 28 Zo 4 1 1 18 25 Zo 2 9 16 23 30 Ma 1 8 1 5 22 29 Ma 5 1 2 19 26 Ma 3 10 17 24 31 Di 2 9 1 6 23 30 Di 6 1 3 20 27 Di 4 11 18 25 Wo 3 10 17 24 31 Wo 7 14 21 28 Wo 5 12 19 26 Do 4 1 1 18 25 Do 1 8 1 5 22 29 Do 6 13 20 27 Vr 5 1 2 19 26 Vr 2 9 16 23 30 Vr 7 14 21 28 Za 6 1 3 20 27 Za 3 10 17 24 Za 1 8 15 22 29
7 MAAND JUL I 1955 Datum Da g Gedenkdage n Aantekeninge n 1 Vrijdag 2 Zaterdag 3 Zondag 4 Maandag 5 Dinsdag V.M . 6 Woensdag 7 Donderdag Innemin g va n Jeruzale m (Isr. ) 8 Vrijdag 9 Zaterdag 10 Zondag 11 Maandag 12 Dinsdag L.K . 13 Woensdag 14 Donderdag 15 Vrijdag 16 Zaterdag 17 Zondag 18 Maandag 19 Dinsdag N.M . 20 Woensdag 21 Donderdag 22 Vrijdag 23 Zaterdag 24 Zondag 25 Maandag 26 Dinsdag E.K . 27 Woensdag 28 Donderdag Verwoestin g v . d . Tempel (Isr. ) 29 Vrijdag 30 Zaterdag Iedoe l Dzoh a (Moh. ) 31 Zondag
8 MAAND AUGUSTU S 1955 Datum Da g Gedenkdage n Aantekeninge n 1 Maandag 2 Dinsdag 3 Woensdag V.M . 4 Donderdag 5 Vrijdag Verj . Prinse s Iren e 6 Zaterdag 7 Zondag 8 Maandag 9 Dinsdag 10 Woensdag 11 Donderdag Krishna Astmi e (Hind. ) L.K . 12 Vrijdag 13 Zaterdag 14 Zondag 15 Maandag Mari a Hemelvaar t (R.K. ) 16 Dinsdag 17 Woensdag N.M . 18 Donderdag Islam . Nieuwjaa r 19 Vrijdag 20 Zaterdag 21 Zondag 22 Maandag 23 Dinsdag 24 Woensdag 25 Donderdag E.K . 26 Vrijdag 27 Zaterdag 28 Zondag 29 Maandag 30 Dinsdag 31 Woensdag Verj . Prinse s Wilhelmin a
9 MAAND SEPTEMBE R 1955
Datum Da g Gedenkdage n Aantekeninge n 1 Donderdag 2 Vrijdag V.M . 3 Zaterdag 4 Zondag 5 Maandag 6 Dinsdag 7 Woensdag 8 Donderdag Mari a Geboort e (R.K. ) 9 Vrijdag L.K . 10 Zaterdag 11 Zondag 12 Maandag 13 Dinsdag 14 Woensdag 15 Donderdag 16 Vrijdag N.M . 17 Zaterdag Isr . Nieuwjaa r 17-18 18 Zondag 19 Maandag 20 Dinsdag 21 Woensdag 22 Donderdag 23 Vrijdag 24 Zaterdag E.K . 25 Zondag 26 Maandag Gr . Verzoenda g (Isr. ) 27 Dinsdag 28 Woensdag 29 Donderdag 3 0 Vrijdag
10 MAAND OCTOBER 195 5 Datum Da g Gedenkdage n Aantekeninge n 1 Zaterdag Loofhuttenfees t (Isr. ) 1-2 V.M. 2 Zondag Piet r Sraat h (Hind.) 3 Maandag 4 Dinsdag 5 Woensdag 6 Donderdag 7 Vrijdag 8 Zaterdag Slotfees t (Isr. ) L.K . 9 Zondag Vreugd e de r We t (Isr. ) 10 Maandag 11 Dinsdag 12 Woensdag 13 Donderdag 14 Vrijdag 15 Zaterdag N.M . 16 Zondag 17 Maandag 18 Dinsdag 19 Woensdag 20 Donderdag 21 Vrijdag 22 Zaterdag 23 Zondag 24 Maandag E.K . 25 Dinsdag 26 Woensdag 27 Donderdag 28 Vrijdag Miladoe n Nab i (Moh. ) 29 Zaterdag 30 Zondag 31 Maandag Hervormingsda g (Prot. ) V.M .
11 MAAND NOVEMBE R 1955
Datum Da g Gedenkdage n Aantekeninge n 1 Dinsdag Allerheilige n (R.K. ) 2 Woensdag Allerziele n (R.K. ) 3 Donderdag 4 Vrijdag 5 Zaterdag 6 Zondag L.K . 7 Maandag 8 Dinsdag 9 Woensdag 10 Donderdag 11 Vrijdag 12 Zaterdag 13 Zondag 14 Maandag Dipawli e (Hind.) N.M. 15 Dinsdag 16 Woensdag 17 Donderdag 18 Vrijdag 19 Zaterdag 20 Zondag 21 Maandag 22 Dinsdag E.K . 23 Woensdag 24 Donderdag 25 Vrijdag 26 Zaterdag 27 Zondag 28 Maandag 29 Dinsdag V.M . 30 Woensdag
12 MAAND DECEMBE R 1955 Datum Da g Gedenkdage n Aantekeninge n 1 Donderdag 2 Vrijdag 3 Zaterdag 4 Zondag 5 Maandag 6 Dinsdag L.K . 7 Woensdag 8 Donderdag Mari a Onbevl . Ontv . (R.K. ) 9 Vrijdag 10 Zaterdag 11 Zondag 12 Maandag 13 Dinsdag 14 Woensdag N.M . „. 15 Donderdag 16 Vrijdag 17 Zaterdag 18 Zondag 19 Maandag 20 Dinsdag 21 Woensdag 22 Donderdag E.K . 23 Vrijdag 24 Zaterdag 25 Zondag Kerstmi s 26 Maandag 27 Dinsdag 28 Woensdag _ 29 Donderdag V.M . 30 Vrijdag 31 Zaterdag
13 RADHAKISHUN & Co . N.V . IMPORT - EXPORT - AGENTUREN - ASSURANTIES Watermolenstraat 36 - Telefoons 3165, 3166 - Paramaribo
EXPORTEURS VA N LANDBOUWPRODUCTEN E N HOU T Al leen vertegenwoordiger va n d e best e buitenlandse firma' s
Importeur van :
Geneesmiddelen en chemicaliën Laboratorium- en Hospitaal-artikelen Medische en Chirurgische instrumenten •
Landbouwmachines Bouwmaterialen Staalconstructies •
Textiel, Jute zakken Papier en Papierwaren Budweiser Bier Gedistilleerd •
BOEKWINKEL „SELECT " KANTOOR - E N SCHOOLBOEKHANDE L UITGEVERIJ VA N BOEKE N E N TIJDSCHRIFTE N
*
Directie van ; APOTHEE K SAMSON N.V. , Herenstraat 43 APOTHEEK GALENUS , Koningstraa t 38
14 INHOUD
SURINAME blz. Ligging, begrenzin g e n oppervlakt e 2 3 Betwiste gebiede n Met Fran s Guyan a 2 3 Met Brit s Guyan a 2 3 Het klimaa t 2 4 Rivieren. Gegeven s omtren t De Marowijnerivie r 2 4 De Commewijnerivie r 2 4 De Surinamerivie r 2 5 De Saramaccarivie r 2 6 De Coppenamerivie r 2 6 De Nickerierivie r 2 6 De Corantijnrivie r 2 7 Bevolkingscijfers 27 Uitvoerende Mach t 2 8 Departementen. Taakomschrijvin g van : Het Departemen t va n Algemen e Zake n ..... 2 8 Het Departemen t va n Binnenlands e Zake n 3 0 Het Departemen t va n Justiti e e n Politi e 3 3 Het Departemen t va n Financië n 35 Het Departemen t va n Economisch e Zake n . . . 4 1 Het Departemen t va n Social e Zake n e n Immigrati e ... 4 4 Het Departemen t va n Landbouw , Veeteel t e n Visseri j ... 4 6 Het Departemen t va n Openbar e Werke n e n Verkee r ... 4 8 Het Departemen t va n Volksgezondhei d 4 9 Het Departemen t va n Onderwij s e n Volksontwikkelin g . 5 0 Staten va n Surinam e 5 1 Kiesreglement 5 1 Kieskringen 5 2 Rechterlijke Mach t 5 4 De Rekenkame r va n Surinam e 5 5 Bestuurlijke indelin g 5 5 Het Stadsdistric t Paramaribo . Gegeven s omtrent : Oppervlakte e n begrenzin g 5 5 Bevolking 5 6
15 biz. Verkeer ...... 5 6 Industrie e n handel 56 Het district Commewijne. Gegeven s omtrent : .... Oppervlakte e n begrenzin g 58 Bevolking 5 8 Verkeer 5 8 Industrie e n hande l 5 9 Productie 5 9 Het distric t Coronie . Gegeven s omtrent : Oppervlakte e n begrenzin g ...... 6 0 Bevolking 6 0 Verkeer 6 0 Industrie e n hande l 6 0 Productie 6 1 Het distric t Marowijne . Gegeven s omtrent: Oppervlakte e n begrenzin g ...... 6 1 Bevolking ...... 6 1 Verkeer 6 2 Industrie e n hande l 6 2 Productie 6 2 Het distric t Nickerie . Gegeven s omtrent : Oppervlakte e n begrenzin g 63 Bevolking 6 3 Verkeer ...... 6 3 Industrie e n hande l 6 3 Productie ...... 6 4 Het distric t Saramacca . Gegeven s omtrent: Oppervlakte e n begrenzin g 64 Bevolking ...... 6 5 Verkeer ...... 6 5 Industrie e n hande l 6 5 Productie 6 5 Het distric t Suriname . Gegeven s omtrent: ..... Oppervlakte e n begrenzin g 66 Bevolking ...... 6 6 Verkeer ...... 6 6 Industrie e n hande l 6 6 Productie 6 7
OVERHEIDSINSTELLINGEN
De Surinaams e Postspaarban k 7 7
16 biz. De Kamer va n Koophande l e n Fabrieke n De Kame r 77 Het Handelsregiste r 7 7 De Surinaams e Volkscredietban k Rentetarieven 7 8 Het credietbedrij f 7 9 Doeleindenstatistiek 8 0 Pandhuisbedrijf 8 0 Afdeling Volkscredie t Nickeri e 8 0 Doeleindenstatistiek Nickeri e 8 1 Technical Assistanc e 8 1 Het Welvaartsfond s 82 Het Lelydorppla n 8 3 Experimentele plantag e Slootwij k 8 4 De Prin s Bernhardpolde r 8 5 Het Planburea u Surinam e 86 Het Tienjarenplan . Gedetailleerd e bestedin g me t toelichtin g va n d e sectoren: 8 6 A. Landbou w 8 7 B. Bosbou w 8 8 C. Industri e 8 8 D. Mijnbou w 8 8 E. Luchtkarterin g ...... 8 8 F. Verkee r 89 G. Algemen e Voorzieninge n e n Openbar e Nutsbedrijve n . . 8 9 H. Onderwij s 8 9 J. Gezondheidszor g ...... 9 0 K. Welvaartszor g 9 0 L. Volkswoningbou w 90 M. Volkscredietwezen ...... 9 1 N. Technical Assistanc e 9 1 O. Verbeterin g Overheidsapparaa t ...... 9 1 P. Arbeidsvoorzienin g 91 Q. Justiti e 92 R. Behee r 9 2 Het Brokopondopla n 9 2
SOCIALE WETGEVIN G Het Arbeidscontrac t Algemeen 10 2
17 biz. Het Reglemen t 10 3 Het Loo n 10 4 Verplichtingen va n d e werkgeve r 10 8 Verplichtingen va n d e arbeide r 10 9 De duu r e n d e beëindigin g de r dienstbetrekkin g . . 10 9 De opzeggin g de r dienstbetrekkin g 11 0 De Schadeloosstellin g 11 4 De Veiligheidsverordenin g 11 6 De Arbeidstijdenverordenin g ...... 11 9 De Ongevallenregelin g Algemeen ...... 12 2 De Uitkeringsplich t 12 4 De Schadeloosstellin g 125 De Verzekerin g va n he t risic o . . . . . 13 0 De aangift e e n het onderzoe k de r ongevalle n . . . . 13 1 Beroepsziekten ...... 13 2 Bijzondere bepalinge n ...... 13 4 De Arbeidsgeschillenverordenin g 135 De Vacantieregelin g 13 7
BELASTINGEN E N HEFFINGE N Inkomstenbelasting ...... Belastingplichtigen ...... 14 1 Inkomen ...... 14 1 Kosten e n verlie s ...... 14 1 Aftrek 14 2 Vrijstelling 142 Voorkoming va n dubbel e belastin g . . . . . 14 2 Belastingjaar 14 3 Aangifte 14 3 Boekhouding 14 3 Voorlopige Aansla g 14 3 Aanslag, bezwaarschrif t e n beroe p ...... 14 4 Verplichting to t he t verstrekke n va n inlichtinge n . . . . 14 4 Navordering ...... 14 4 Verhoging va n d e aansla g bi j navorderin g 14 5 Betaling der belastin g 14 5 Tarief de r belastin g 14 5 Tabel van d e Inkomstenbelasting voo r natuurlijke persone n . . 14 5 Vermogensbelasting 15 1
18 biz. Huurwaardebelasting 152 Rij- e n Voertuigenbelastin g 15 3 Zegelverordening Algemeen 15 4 Visum voo r zege l 15 4 Grondslagen de r belastin g 15 5 Formaatzegel 15 5 Vaste zegelregte n 15 5 Proportionele zegelregte n 15 7 Vrijstellingen 15 9 Heffing va n lege s 16 0 Schoolgeldheffing 16 2 A.M.S 16 2 MULO 16 2 ULO 162 GLO-A 16 2 Heffingstarief 16 3 Tariefverordening Tarief 165 Vrijstellingen 17 4 Restitutie 17 6
EREDIENST Hervormde Gemeent e . . . . . 18 9 Evangelische Broede r Gemeent e 19 0 Rooms Katholiek e Gemeent e . . . . . 19 1 Personeel de r R.K. Missi e . . . . 19 1 Dienst i n d e districte n ...... 19 3 Missie onde r d e Hindostane n ...... 19 3 Missie onde r d e Indonesiër s ...... 19 3 Missie onde r d e Boslandcreole n e n Indiane n .... 19 3 Religieuze Congregatie s 19 3 Liefdewerk 19 4 Jeugdwerk 194 Sociaal wer k 19 5 Verenigingen 19 6 Onderwijs 197 Gemeente va n Gedoopt e Christene n 19 7 African Methodist Episcopal Church .19 7 Jehova's Getuige n ...... 19 8
19 biz. Nederlands Portugee s Israëlietisch e Gemeent e e n Nederland s Israë - lietische Gemeent e Voorgangers ...... 19 8 Kerkeraden 198 Armbesturen 19 8 Chemiloeth Gasadim 19 9 Chesed Wemith 19 9 Maandblad Teroenga . . . 19 9 Surinaamse Zioniste n Bon d 19 9 Joods Nationaa l Fond s 19 9 Vereniging v . Hul p aa n doortrekkend e Jode n . . 19 9 De Sanataa n Dhar m 19 9 De Ary a Sama j 20 0 De Surinaams e Islamietisch e Verenigin g 20 1 De Surinaams e Moesli m Associati e 20 2
TARIEVEN
Telegramtarieven 20 4 Radiotelefoontarieven ...... 20 5 Tarieven van ' s Landshospitaal Verpleegkosten ...... 20 6 Operaties 20 7 Verloskundige hul p 20 7 Tarief va n loods- en havengelden 20 7 Tarieven voo r electrisc h lich t 20 9 Gastarieven ...... 21 0 Waterle veringstarieven . . . 21 1 Tarieven Scheepvaar t Maatschappi j Surinam e ..... 21 3
WETENSWAARDIGHEDEN
Vertegenwoordigingen va n Vreemd e Mogendhede n i n Surinam e . . 22 2 Lijst va n benodigd e vergunninge n 22 3 Uit- e n invoe r Surinam e 22 4 Dienstregeling Landsspoorwege n 226 Voorwaarden Overzees e Gas - e n Electriciteitsmij. .... 22 6 Voorwaarden Surinaams e Waterleidingmij 22 8
20 biz. Dienstregeling Scheepvaartmij . Surinam e 22 9 De Thermomete r 23 1 Smeltpunten va n metalen 23 2 Kookpunten va n vloeistoffe n 23 3 Soortelijke gewichte n Vaste stoffe n 23 3 Vloeistoffen 23 6 Maten e n gewichten Lengtematen 23 6 Vlaktematen 23 7 Inhoudsmaten ...... 23 7 Gewichten 237 Herleiding va n Surinaams e kettinge n in meters 23 8 Herleiding va n vierk . Surinaams e kettinge n i n ha , a e n c a . 23 8 Groeitabel 239 Gewichtstabel voo r kindere n 23 9 Gewichtstabel i.v.m . d e lengt e 240 Afstandentabel, gemete n lang s d e stroomdraa d de r rivieren: De Commewijnerivie r 240 De Cotticarivie r 24 1 De Corantijnrivie r 24 1 De Marowijnerivie r ...... 24 1 De Saramaccarivie r 24 1 De Surinamerivie r 24 2 De Nickerierivie r 24 2 De Moengorei s 242 De Nickerierei s 24 3 Samenstelling e n voedingswaard e va n i n Surinam e algemee n ge- bruikte voedingsmiddele n Vleeswaren 243 Verse, gedroogd e en gezouten vi s 24 3 Dierlijke producte n 24 4 Plantaardige voedingsmiddele n 24 4 Vruchten 24 6 Betekenis va n enig e feestdage n Rooms Katholiek e Feestdage n 24 7 Mohammedaanse Feestdage n 24 7 Hindoe Feestdage n 24 7
21 biz. Sterrekundige constanten e n definitie s 248 Het gebrui k va n he t Surinaam s hou t 25 0 Duurzaamheidsklassen 251 Sterkteklassen 25 2 Waardeklassen 25 3 Maatregelen voo r drogin g e n te r voorkomin g va n schimme l 255 Behandeling me t chemicalië n ...... 25 5 Opslag van het hou t 25 5 Beschrijving va n 52 houtsoorten 25 6
22 SURINAME
Ligging, begrenzing , en oppervlakte
Suriname i s gelege n aa n d e Noord-Oostkus t va n Zuid-Amerika , tusse n 2° en 6° Noorderbreedte e n 54° en 58° Westerlengte. Ten Noorden grens t Suriname aan d e Atlantische Oceaan , met een hemelsbree d gemeten grenslij n va n 355 km. Ten Oosten grens t he t aa n Fran s Guyana , daarva n gescheide n doo r d e Maro - wijnerivier. D e grenslij n hie r i s d e stroomdraa d (vaargeul ) va n d e Marowijne - rivier. D e lengt e va n dez e Oostelijk e grenslij n bedraagt , hemelsbree d gemeten , 397 km. Ten Zuiden grens t Surinam e aa n Brazilië , met ee n hemelsbreed gemete n grens- lijn van 212 km. Ten Westen grens t het aa n Brit s Guyana , daarva n gescheide n doo r d e Coran - tijnrivier. I n tegenstellin g to t d e begrenzin g me t Fran s Guyana , i s d e grenslij n hier niet d e stroomdraa d va n d e rivier , doc h d e Westeüjk e oeve r va n d e Coran - tijn. D e gehel e rivie r i s du s Surinaam s bezit . De lengt e va n dez e Westelijk e grenslij n bedraagt , hemelsbree d gemeten , 460 km. Suriname heef t ee n oppervlakt e va n 142.822 km2, gelijkstaand e aa n 55.167 vierk. landmijl, gelij k aa n 14.282.200 ha. De betwist e gebiede n zij n hie r nie t medegerekend .
Betwiste gebiede n Met Frans Guyana. Waar Surinam e aa n Fran s Guyan a i n het Ooste n e n Brazili ë i n het Zuide n grenst, is er een stuk land, waarop è n Frans Guyana è n Suriname aanspraak doe n gelden. In geschi l i s namelij k o f d e Litani-rivier da n we l d e Marowijnekreek d e bron - rivier van de Marowijnerivier is . Wanneer wordt beslis t dat het d e Marowijnkree k is, da n kom t di t betwist e gebie d aa n Surinam e toe . Het onderhavig e gebie d i s groo t 3439 km2.
Met Brits Guyana. Ook me t Brit s Guyan a i s Surinam e i n geschi l omtren t d e aanspraa k o p ee n gebied i n d e Zuid-Westhoe k va n Suriname . Het betref t hie r d e vraag welk e van d e twe e rivieren , d e Coeroeni o f d e New River, als d e bronrivie r va n d e Corantijnrivie r moe t worde n aangemerkt . Indie n het d e New Rive r is , dan maak t Surinam e geldig e aanspraa k o p di t gebied . Het onderhavig e gebie d i s groo t 15.603 km2.
23 Het klimaa t Suriname heef t ee n gemiddeld e dagtemperatuu r va n 26° C, e n ee n gemiddel - de nachttemperatuu r va n 23° C. De gemiddeld e jaarlijks e regenva l i s 2300 mm, ongelijkmati g verdeel d ove r ruim 200 regendagen.
Rivieren Suriname heef t 7 grote rivieren , e n ee n aanta l kleinere , alle n zijtakke n va n d e grote. De grot e riviere n zijn , va n Oos t naa r West , d e volgende , di e all e i n ze e uit - monden: de Marowijn e (grensrivier ) de Commewijn e de Surinam e de Saramacc a de Coppenam e de Nickeri e de Corantij n (grensrivier) .
De Marowijnerivier Ontstaat uit : Samenvloeiin g va n d e Law a e n Tapanahonyrivieren . Indeling e n nummerin g de r trajecten : 1) Monding - Albina 2) Albina - Lawa. Lengte gemete n langs d e stroomdraad: 175 km. Grootste breedte : Trajec t 1 : 4. 8 km. Traject 2:5 „ Kleinste breedte : Trajec t 1 : 1. 7 km. Traject 2 : 0. 2 „ Grootste diept e bi j Laagwaterspring : Trajec t 1 : 11 5 dm. Kleinste diept e bi j Laagwaterspring : Trajec t 1 : 2 1 „ Bevaarbaar voo r zeeschepe n me t ee n max. diepgang van : Trajec t 1 : 49 dm.; en 23 dm. tot 18 mijl bovenstroom s va n Albina . Rijzing mondin g bi j doodti j : 2 0 dm. Rijzing mondin g bi j springtij : 28 dm.
De Commewijnerivier Ontstaat uit : Samenvloeiin g va n d e Tempati e n Mapan e kreken . Indeling e n nummering de r trajecten : 1) Nw. Amsterdam - Cassewinica; 2) Cassewinica - Pennenica; 3) Pennenica - Tempati. Lengte gemete n langs de stroomdraad: 100 km. Grootste breedte : Trajec t 1 : 1. 4 km. Traject 2 : 0.1 6 „ Traject 3 : 0.1 0 „
24 Kleinste breedte : Trajec t 1 : 0.07 2 km. Traject 2 : 0.04 0 „ Traject 3 : 0.02 0 „ Grootste diept e bi j Laagwaterspring : Trajec t 1 : ca 180 dm. Traject 2 : 16 4 „ Kleinste diept e bi j Laagwaterspring : Trajec t 1 : 3 9 dm. Traject 2 : 4 3 „ Bevaarbaar voo r zeeschepen me t ee n max. diepgang van: Trajec t 1 : 6 0 dm. Traject 2 : 6 0 dm. en ee n lengt e van max . 5 5 m. Rijzing mondin g bi j doodtij : 18 dm. Rijzing mondin g bi j spring t ij: 25 dm.
De Swinamerivier Ontstaat uit : Samenvloeiin g va n d e G r an- e n Pikienrio rivieren . Indeling en nummerin g de r trajecten : Trajec t 1) Monding - Paramaribo; Traject 2) Paramaribo - Guin. Vr. ; Traject 3) Guin. Vr . - Berg & Dal; Traject 4) Berg & Dal - Gra n Rio . Lengte gemete n lang s d e stroomdraad : 310 km. Grootste breedte : Trajec t 1 : 3.96 0 km. Traject 2 : 1.40 0 „ Traject 3 : 1.52 0 „ Traject 4 : 2. 0 Kleinste breedte : Trajec t 1 : 0. 8 km. Traject 2 : 0. 2 Traject 3 : 0.14 8 „ Traject 4 : 0.08 0 „ Grootste diept e bi j Laagwaterspring : Trajec t 1 : 10 3 dm. Traject 2 : 13 5 „ Traject 3 : 16 4 „ Kleinste diept e bi j Laagwaterspring : Trajec t 1 : 3 5 dm. Traject 2 : 4 8 „ Traject 3 : 7 „ Bevaarbaar voo r zeeschepe n me t ee n max. diepgang van : Trajec t 1 : 6 0 dm. Traject 2 : 6 0 „ Guin. Vr . to t Toevluch t bevaarbaa r voo r coasters . Van Toevlucht to t Mawassi e voor schepen met een diepgan g v. max . 1. 7 m. Rijzing mondin g bi j doodtij : 18 dm. Rijzing mondin g bi j springtij : 25 dm.
25 De Saramaccarivier Indeling e n nummerin g de r trajecten : 1) Monding - Gran Poika ; 2) Gran Poik a - Brokolonko; 3) Brokolonko - Oorsprong. Lengte gemete n lang s d e stroomdraad : 345 km. Grootste breedte : Trajec t 1 : 1.6 0 km. Traject 2 : 0.28 0 „ Traject 3 : 1.36 0 „ Kleinste breedte : Trajec t 1 : 0.08 6 km. Traject 2 : 0.02 0 „ Traject 3 : 0.02 0 „ Grootste diept e bi j Laagwaterspring : Trajec t 1 : ca 200 dm. Kleinste diept e bi j Laagwaterspring : Trajec t 1 : 2 3 dm. Bevaarbaar voo r zeeschepe n me t ee n max. diepgang van : Trajec t 1 : 5 1 dm. Traject 2 : 1 0 „ Rijzing mondin g bi j doodtij : 20 dm. Rijzing mondin g bi j springtij : 28 dm. De Coppenamerivier Ontstaat uit: Samenvloeiin g va n d e Linke r e n Rechte r Coppenamerivieren . Indeling e n nummerin g de r trajecten : 1) Monding - Kwassie Kwassi e Eil . 2) Kwassie Kwassi e Eil . - Kaaimanston; 3) Kaaimanston - Oorsprong. Lengte gemete n lang s d e stroomdraad : 260 km. Grootste breedte : Trajec t 1 : 2.6 4 km. Traject 2 : 1.6 0 „ Kleinste breedte : Trajec t 1 : 0.18 0 km. Traject 2 : 0.10 8 „ Grootste diept e bi j Laagwaterspring : Trajec t 1 : ca 200 dm. Kleinste diept e bi j Laagwaterspring : Trajec t 1 : 2 3 dm. Bevaarbaar voo r zeeschepe n me t ee n max. diepgang van: Traject 1:51 dm. Rijzing mondin g bi j doodtij : 20 dm. Rijzing mondin g bi j springtij : 20 dm. De Nickerierivier Indeling e n nummerin g de r trajecten : 1) Monding - Koffiemakka 2) Koffiemakka - Monding Arrawarr a 3) Arrawarra - Oorsprong. Lengte gemete n lang s de stroomdraad: 320 km. Grootste breedte : Trajec t 1 : 0.50 0 km. Traject 2 : 0.12 8 „
26 Kleinste breedte : Trajec t 1 : 0.72 0 km. Traject 2 : 0.02 0 „ Grootste diept e bi j Laagwaterspring : Trajec t 1 : 12 0 dm. Kleinste diept e bi j Laagwaterspring : Trajec t 1 : 2 0 dm. Bevaarbaar voo r zeeschepe n me t ee n max. diepgang van : Trajec t 1 : 48 dm. Voor coaster s to t mondin g Arrawarra . Rijzing mondin g bi j doodtij : 20 dm. Rijzing mondin g bi j springtij : 28 dm. De Corantijnrivier Ontstaat uit : Samenvloeiin g va n d e Coeroeni e n Ne w River . Indeling e n nummerin g de r trajecten : 1) Monding - Kaboeri Eil . 2) Kaboeri Eil . - Kabalebo 3) Kabalebo - Oorsprong. Lengte gemete n lang s d e stroomdraad : 440 km. Grootste breedte : Trajec t 1 : 6.01 5 km. Traject 2 : 1.8 0 „ Traject 3 : 1.2 8 „ Kleinste breedte : Trajec t 1 : 0.30 4 km. Traject 2 : 0.32 0 „ Traject 3 : 0.16 0 „ Grootste diept e bi j Laagwaterspring : 230 dm. Kleinste diept e bi j Laagwaterspring : 26 dm. Bevaarbaar voo r zeeschepe n me t ee n max. diepgang van : Trajec t 1 54 dm. Traject 2 14 „ Rijzing mondin g bi j doodtij : 20 dm. Rijzing mondin g bi j springtij : 28 dm.
Bevolking Op 31 December 1952 was de geregistreerde bevolkin g van Surinam e al s volgt samengesteld: Mannen Vrouwen Totaal Creolen 43.278 46.013 89.291 Indonesiërs 21.408 19.405 40.813 Hindostanen 37.080 35.802 72.882 Chinezen 1.981 1.194 3.175 Europeanen 1.996 1.375 3.371 Anderen 1.437 1.261 2.698 107.180 105.050 212.230 Boslandcreolen ± 22.000 Indianen ± 3.700 237.930
27 Bestuur UITVOERENDE MACHT . Suriname word t bestuur d doo r ee n Regering , welk e gevorm d word t doo r d e Gouverneur al s Hoof d e n d e Ministers . De Gouverneu r i s constitutionee l Hoof d va n d e Regering , d.w.z . da t hi j al s zodanig gee n zelfstandige dade n van bestuur verricht. Elk stuk dat van het Hoof d der Regerin g uitgaat moet worde n mede-ondertekend doo r een o f mee r Ministers . De Gouverneu r i s tevens vertegenwoordige r va n d e Kroon . Al s zodanig waak t hij voo r d e algemen e belange n va n he t Koninkrijk . De Minister s vorme n d e Raa d va n Ministers . Zi j kieze n ui t hu n midde n ee n Voorzitter. De Minister s kunnen wel zelfstandige dade n va n bestuu r verrichten . Zij zij n verantwoordelij k aa n d e Staten.
Departementen (G.B. 1951 No. 90) Er zij n 10 Departementen va n Algemee n Bestuur , t.w. : I. Departement va n Algemen e Zaken ; II. Departement va n Binnenlands e Zaken ; III. Departement va n Justiti e e n Politie ; IV. Departement va n Financiën ; V. Departement va n Economisch e Zaken ; VI. Departement va n Social e Zake n e n Immigratie ; VIL Departemen t va n Landbouw , Veeteel t e n Visserij ; VIII. Departement va n Openbar e Werke n e n Verkeer ; LX. Departemen t va n Volksgezondheid ; X. Departement va n Onderwij s e n Volksontwikkeling . De zor g voo r ee n Departemen t i s opgedrage n aa n ee n Minister . Ee n Ministe r kan me t d e zor g va n mee r da n ee n Departemen t worde n belast . De taakomschrijving va n d e Departementen i s als volgt :
DEPARTEMENT VA N ALGEMEN E ZAKEN . (G.B. 1951 No. 106) AFDELING I. a. De algemene betrekkingen met het buitenland en de coördinatie der bij- zondere en departementale contacten met andere landen: het onderhoude n va n d e relatie s me t d e Overhei d e n particuliere n i n ander e landen; he t coördinere n va n d e relatie s di e d e afzonderlijk e departemente n me t andere lande n onderhoude n teneind e d e eenhei d va n belei d te n opzicht e va n he t buitenland t e verzekeren ; b. De zaken van de Regeringsraad: het contac t me t d e Gouverneur al s orgaan va n het Koninkrijk ; he t secretariaa t
28 van de Regeringsraad e n alle aangelegenheden welk e de Regeringsraad al s zodanig betreffen, zowe l inter n al s naa r buiten ; c. De Koninklijke onderscheidingen: het doe n va n voordrachte n namen s d e Regerin g aa n d e Koningi n voo r he t toekennen va n Koninklijk e onderscheidinge n e n he t verzorge n va n d e daarmed e verband houdend e werkzaamheden ; d. De Staatkundige en consulaire zaken: de voorbereidin g e n uitvoerin g va n staatsrechtelijk e hervorminge n me t betrek - king to t d e plaat s van Surinam e i n he t Koninkrij k e n t.o.v . d e binnenlands e bestuursinrichting; het onderhoude n va n d e interregional e betrekkinge n tusse n d e lande n va n he t Koninkrijk; het onderhoude n va n he t contac t me t d e i n Surinam e geaccrediteerd e consul s en vertegenwoordiger s va n ander e lande n i n Suriname , alsmed e he t behandele n van consulair e aangelegenheden ; e. De algemene representatie: het verzorge n va n d e algemen e vertegenwoordigin g va n d e Regeringsraa d bi j daartoe geëigend e gelegenheden , e n va n d e ontvangs t va n officiël e bezoeker s van Suriname ; f. d e uitvoerin g va n a l hetgee n krachten s mede-ondertekenin g onde r d e verantwoordelijkheid va n d e Ministe r va n Algemen e Zake n valt , e n to t d e i n deze afdelin g genoemd e onderwerpe n behoort ; g. d e uitvoerin g va n hetgee n bi j o f krachten s wettelijk e regelin g aa n he t Departement va n Algemen e Zake n bijzonderlij k i s opgedrage n o f geach t moe t worden daarto e t e behore n e n to t d e onderwerpe n va n dez e afdelin g behoort ; h. d e voorbereidin g de r wetgevin g betreffend e aangelegenhede n he t depar - tement va n Algemen e Zake n rakend e en i n dez e afdelin g ondergebracht .
AFDELING II. a. De zaken betreffende het algemeen beleid der Regering: de behartigin g va n alle s wa t he t algemee n regeringsbelei d raakt , waaronde r d e verzorging va n he t gemeenschappelij k overle g tusse n d e Minister s e n d e benoe - ming, schorsin g e n ontsla g va n hen , wie r benoemin g aa n d e Regeringsraa d i s voorbehouden; het onderhoude n va n he t contac t me t he t Planburea u va n Surinam e e n ander e lichamen o f instellinge n welk e o p het gebie d va n d e ontwikkelin g va n Surinam e werkzaam zijn ; b. De betrekkingen met overheidslichamen, colleges, functionarissen en in- stellingen van Suriname in het buitenland: het onderhoude n va n he t contac t me t Surinaams e instellinge n e n functionarisse n in he t buitenland , z.a . d e Gevolmachtig d Ministe r va n Surinam e i n Nederland , de Gecommitteerde voor Surinaamse Zaken in Nederland, vereniginge n va n Suri-
29 namers o f voo r Surinam e i n ander e landen , d e Caraïbisch e Commissie , e.d. ; c. De verhouding met de Staten van Suriname: het onderhoude n va n he t mondelin g e n schriftelij k contac t me t d e State n va n Suriname e n commissie s ui t d e Staten ; d. Het geven van voorlichting vanwege de Regering: het verstrekke n va n inlichtinge n zijden s d e Regerin g e n het verzorge n va n offici - ële mededelinge n welk e va n d e Regerin g uitgaan ; het Algemeen Bureau voor de Statistiek. Het verstrekke n va n statistisch e gegeven s over Suriname , d e samenstellin g va n statistische overzichte n e n va n d e handelsstatistiek , he t periodie k onderzoeke n van d e bewegin g va n d e kleinhandelsprijze n t e Paramarib o e n d e samenstellin g van het verslag van bestuur e n staat. e. De aangelegenheden waarvan de behartiging niet bepaaldelijk aan een der andere departementen is opgedragen; f. d e uitvoerin g va n a l hetgee n krachten s mede-ondertekenin g onde r d e verantwoordelijkheid va n d e Ministe r va n Algemen e Zake n val t e n behoor t to t de in dez e afdeling ondergebracht e onderwerpen ; g. d e uitvoerin g va n hetgee n bi j o f krachten s wettelijk e regelin g aa n he t departement va n Algemen e Zake n bijzonderlij k i s opgedrage n o f geach t moe t worden daarto e te behoren en tot dez e afdeling behoort ; h. d e voorbereidin g de r wetgevin g betreffend e aangelegenhede n he t depar - tement va n Algemen e Zake n rakende , e n i n dez e afdelin g ondergebracht .
DEPARTEMENT VA N BINNENLANDS E ZAKEN . (G.B. 1951 No. 107) Eerste Afdeling . Algemen e Zake n Bureau I a. Het Kiesreglement. Het treffe n va n all e nodig e voorzieninge n me t betrekkin g to t d e samenstellin g en d e vaststellin g va n d e kiezerslijsten , zomed e d e voorzieninge n ingeva l va n verkiezing va n lede n va n d e State n e n voort s alle s wa t terzak e bi j o f krachten s het Kiesreglemen t i s voorgeschreve n da n we l bepaald ; b. benoeming en ontslag van voorzitter en ondervoorzitter van de Staten; c. De verzorging en de uitgifte van het Gouvernementsblad en het Gouverne- ments-Advertentieblad en het Bijblad.
Bureau II a. De personele aangelegenheden der landsdienaren: De vaststellin g e n herzienin g va n pensioengrondslage n de r landsdienare n e n van d e onderwijzer s i n diens t va n d e Besture n va n Bijzonde r Onderwijs ;
30 de vaststellin g va n d e verschuldigd e bijdrage n aa n pensioenstorting ; de toekennin g e n herzienin g va n pensioenen ; het verlene n va n weduwen - e n wezenpensioe n e n d e herzienin g daarvan ; het verlenen en verlengen van onderstanden e n wachtgelden e n d e vermindering dan we l intrekking daarvan ; de toepassin g va n he t uitzendings - e n he t detacheringsbeslui t te n aanzie n va n alle voo r d e landsdiens t bestemd e personen ; het bijhoude n va n d e stamkaarte n va n all e landsdienaren , alsmed e di e va n onderwijzers i n diens t van d e Besture n va n Bijzonde r Onderwijs ; de registrati e e n verder e behandelin g va n sollicitaties ; het aanvragen va n geneeskundig e keurin g va n persone n voo r opnam e i n 's Lands dienst alsmed e het verlene n va n machtigin g to t keurin g va n i n d e dis - tricten gevestigd e personen ; de toekennin g va n geaccumuleerd e vrijstellin g va n dienst , va n binnenlands e en buitenlandse verloven wegens langdurige onafgebroken diens t en wegens ziekte, alsmede va n verlove n buite n bezwaa r va n de n Lande ; en wa t daarmed e samenhangt . b. De eredienst: De verlenin g va n subsidie s aa n kerkgenootschappe n e n godsdienstig e gemeen - schappen.
Bureau III a. De Burgerlijke Stand en de Bevolkingsregistratie. Het bijhoude n va n d e register s va n d e Burgerlijk e Stand; he t verstrekke n va n inlichtingen ui t d e register s va n d e Burgerlijk e Stand ; d e afgift e va n uittreksel s en afschrifte n ui t d e register s va n d e Burgerlijk e Stand ; het bijhoude n va n d e bevolkingsregister s e n d e bevolkingsstatistiek ; het verstrekke n va n statistisch e gegeven s ove r d e Surinaams e bevolking ; de uitvoerin g va n a l hetgee n omtren t d e Burgerlijk e Stan d e n d e Bevolkings - registers i n d e desbetreffend e wettelijk e regelinge n i s bepaald ; b. Aangelegenheden van vóór 1940 aangevoerde immigranten. de behandelin g va n aanvragen betreffend e he t aanneme n va n voorname n e n geslachtsnamen doo r vóó r 1940 aangevoerde Brits-Indisch e e n Indonesisch e im - migranten e n hunn e afstammelingen ; de zaken betreffend e d e terugvoe r va n bovenbedoeld e immigranten ; de behandelin g va n premie-aanvrage n va n bovenbedoeld e immigranten ; het bijhoude n va n d e statistie k betreffend e d e bovenbedoeld e immigranten ; c. De afgifte van de nationaliteitsbewijzen, legitimatie-bewijzen, paspoorten en zeebrieven. De vaststellin g va n d e nationalitei t e n d e afgift e o p aanvraa g va n zodanig e bewijzen aa n daarvoo r i n aanmerkin g komend e persone n e n instanties ;
31 de afgift e va n legitimatiebewijze n o p aanvraa g aa n daarvoo r i n aanmerkin g komende niet-Nederlander s e n niet-Nederlands e onderdane n (vreemdelingen) ; de afgift e va n paspoorten ; de afgift e va n zeebrieve n i n daarto e voorkomend e gevallen .
Bureau IV Het Centraal- Archie f en de binderij. Het beware n va n oirkonden , brieven , akte n e n all e ander e Landsdocumenten ; het catalogisere n va n all e boekwerken , documente n e n ander e bescheiden ; het verstrekke n va n inlichtinge n ui t he t archie f e n d e afgift e va n Landsdocu - menten aa n daarto e bevoegd e personen ; Het verrichte n va n bindwer k e n he t kartonnere n va n boek - e n papierwerke n ten behoev e va n d e Landsdienst .
Tweede Afdeling. Binnenland s Bestuur . De bestuursindelin g e n d e zelfstandig e gemeenschappen . De organisati e va n he t Districtsbestuur . De coördinati e i n bestuursaangelegenheden . De waarnemin g e n d e verzamelin g va n gegeven s betreffend e d e politiek e ont - wikkeling. Werkzaamheden te n behoev e va n d e vóó r 1940 in Surinam e aangevoerd e immigranten, voo r zove r dez e werkzaamhede n nie t valle n onde r die , vermel d i n de Eerst e Afdeling , Burea u III sub b . De benoemin g va n Opperhoofden , Grootkapitein s e n Kapitein s bi j d e bos - bewoners. Het voorbereiden e n he t treffe n va n maatregele n i n he t belan g va n d e bos - bewoners. En voorts wat elk der afdelingen e n elk bureau betref t te n aanzien van d e daar - in genoemd e onderwerpen : a. d e uitvoerin g va n a l hetgee n krachten s mede-ondertekenin g onde r d e verantwoordelijkheid va n d e Ministe r va n Binnenlands e Zake n valt ; b. d e uitvoerin g va n a l hetgee n bi j o f krachten s wettelijk e regelin g aa n het Departement va n Binnenlands e Zake n bijzonderlij k i s opgedragen o f geach t moe t worden daarto e t e behoren ; c. d e voorbereidin g de r wetgevin g betreffend e aangelegenhede n he t Depar - tement va n Binnenlands e Zake n rakende .
32 DEPARTEMENT VA N JUSTITI E E N POLITIE . (G.B. 1951 No. 108) Ter vervullin g va n d e aa n he t Departemen t va n Justiti e e n Politi e toegeweze n taak worde n d e werkzaamheden va n het Departemen t ondergebrach t i n d e onder- volgende afdelingen , waaraa n d e behartiging va n d e daarbi j vermeld e onder - werpen word t toevertrouwd , onde r d e administratiev e leidin g va n d e Procureur - Generaal: In het algemeen: de uitvoerin g va n a l hetgee n bi j o f krachten s wettelijk e regelin g onde r d e ver - antwoordelijkheid va n d e Ministe r va n Justiti e e n Politi e valt . In het bijzonder: Afdeling I (Algemene Zaken ) a. personel e zake n va n het Departement , beneven s d e materiël e voorzienin g der gerechten ; b. rechterlijk e organisati e e n rechterlijk e indeling ; c. notarissen , advocate n e n deurwaarders ; d. buitenlands e dagvaardinge n e n rogatoir e commissiën ; e. testamentenregister ; f. voogdijraden ; g. onbeheerd e nalatenschappe n e n het afgeve n va n certificate n va n erfrecht ; h. wettigin g e n handlichting ; i. naamsveranderin g e n naamsaanvulling ; j. naamloz e vennootschappe n e n verenigingen ; k. auteursrecht ; 1. zeebrieven e n strandvonderij ; m. onteigening ; n. loterije n e n premieleningen ; o. vestiging ; p. nationalitei t e n landsburgerschap ; naturalisatie .
Afdeling II (Parket) a. openbaa r ministeri e bi j he t Ho f va n Justiti e e n bi j d e Kantongerechten , belast me t d e zor g va n d e justitiël e politie ; b. voorkoming , opsporin g e n nasporin g van strafbare feiten ; transactieboeten ; c. te n uitvoerlegging van vonnissen e n bevele n ingevolge artikele n 310 en 313 van het Surinaam s Wetboe k va n Strafvordering ; d. vertegenwoordigin g va n Surinam e en , desgevorderd , Nederlan d e n d e Nederlandse Antille n i n rechten , overeenkomsti g d e Landsregeling ; e. reclassering ; f. gerechtelijk e statistiek ; g. toelatin g e n uitzetting ; h. inlichtingendienst ; identificatiedienst ;
33 i. samenwerkin g me t d e International e Criminel e Politie ; j. uitleverin g va n vreemdelingen ; k. gratie , amnestie , aboliti e e n generaa l pardon ; 1. toezicht o p d e drukpers ; m. toezicht o p he t rech t va n verenigin g e n vergadering ; n. luchtvaart ; o. toezicht o p d e krankzinnige n e n d e krankzinnigengestichten ; opnam e e n ontslag; p. gevangenisse n e n huize n va n bewaring ; q. hulpburea u voo r d e Industriël e Eigendo m (merke n e n octrooien) .
Afdeling III (Politie) a. handhavin g van d e inwendig e veilighei d e n va n d e openbar e ord e en rust ; b. organisati e va n d e Politie ; c. personel e zake n va n d e Politie ; d. bewapening , kledin g e n uitrusting ; d e verder e materiël e voorziening ; e. vreemdelingendienst ; f. vuurwapenen ; ontplofbar e stoffen ; g. keurin g va n motorrijtuigen ; h. afgift e e n intrekkin g va n rijbewijzen ; i. openbar e vermakelijkheden ; j. toezich t o p pandhuizen , nachtgelegenheden , winkels , tapperije n e n eet - gelegenheden.
Afdeling IV (Brandweer) a. maatregele n te r voorkoming , localiserin g e n bestrijdin g va n brand ; b. organisati e va n d e brandweer ; c. personel e zake n va n d e brandweer ; d. o p pei l houde n va n he t brandblusmateriaal , modernisering , vernieuwing ; e. kledin g e n uitrusting , d e verder e materiël e voorziening .
Afdeling V (Wetgeving e n Juridisch e Zaken ) a. publiek - e n privaatrecht ; b. verdrage n o f ander e overeenkomste n me t vreemd e mogendhede n e n inter - nationale organisaties , me t betrekkin g to t d e wetgeving ; c. voorbereidin g va n d e wetgevin g betreffend e aangelegenhede n liggen d o p het terrei n va n het Departemen t va n Justiti e e n Politie ; het bijstaa n va n d e ander e departemente n va n algemee n bestuu r e n zelfstan - dige gemeenschappen , zulk s te r bevorderin g va n d e nodig e eenhei d i n d e wet - gevende arbeid ; d. juridisch e advieze n aa n d e Regerin g e n d e departemente n va n algemee n bestuur en zelfstandig e gemeenschappen ; de behandelin g va n juridisch e aangelegenhede n he t departemen t va n Justiti e en Politi e rakende ;
34 e. toezicht o p d e nalevin g va n d e specifiek e artikele n de r Landsregelin g me t betrekking to t d e wetgeving .
DEPARTEMENT VA N FINANCIEN . (G.B. 1951 No. 109, gewijzigd bi j G.B. 1953 No. 116 en G.B . 1953 No. 150).
Ter vervullin g va n d e aa n he t Departemen t va n Financië n toegeweze n taa k worden d e werkzaamhede n va n he t departemen t ondergebrach t i n d e ondervol - gende afdelingen , waaraa n d e behartigin g va n d e daarbi j vermeld e onderwerpe n wordt toevertrouwd , onde r d e administratiev e leidin g va n d e Directeu r va n Financiën. Algemene Zake n Algemeen behee r va n ' s Lands financiën. Het i n omloop brenge n va n Munte n e n Muntpapier . Toezicht o p he t bank - e n credietwezen . Uitgeven e n aflosse n va n leningen . Personeelsaangelegenheden va n he t departemen t e n va n d e daaronde r ressor - terende diensten . Vérgunningen to t opkoo p va n balat a e n goud . Postale aangelegenheden , voo r zove r nie t opgedrage n aa n d e Postdirecteur . Centrale aanbesteding . Aangelegenheden va n algemen e aard , betreffend e d e Administrati e va n Finan - ciën.
Thesaurie. Samenstelling va n d e algemen e begrotin g va n uitgave n e n ontvangste n aa n d e hand va n d e terzak e doo r d e departemente n va n algemee n bestuu r geleverd e bijdragen. Algemeen toezich t o p d e uitvoerin g va n d e begroting ; he t opene n va n credie - ten e n he t beschikbaa r stelle n va n gelde n voo r he t doe n va n uitgave n te n last e van d e begrotin g e n d e central e credietbewaking ; Het verzamele n va n gegeven s welk e voo r d e beoordelin g va n d e stan d e n d e vermoedelijke ontwikkelin g va n ' s Lands financiën nodi g zijn , alsmed e d e be- handeling va n daarmed e samenhangend e onderwerpen .
Comptabiliteit. Affectatie e n verevenin g va n all e uitgave n te n last e va n d e begrotin g e n va n de rekening me t derden . Verificatie va n all e betaalsrollen , kasstaten , maandstate n e n subsidië n va n he t Bijzonder Onderwijs . Het betaalbaarstelle n va n vorderinge n o p het Lan d e n he t opmake n va n d e daarvoor benodigd e betalingsstukken . Opmaking va n certificate n va n ophoudin g va n betaling .
35 Het opmake n e n tekene n va n all e stukke n betreffend e he t bewerkstellige n van ontvangste n te n bat e va n d e begrotin g e n va n d e rekening me t derden . Het totstandbrenge n va n verrekeninge n e n afschrijvinge n o p kohiermiddelen . Het opmake n va n mandate n e n borderelle n betreffend e d e to t stan d gebracht e verrekeningen.
Centrale boekhouding. Controle o p d e verantwoordin g va n rekenplichtigen . Bijhouden va n he t middelenregister ; samenstelle n va n publicatie s va n d e op - brengst de r middele n e n va n d e uitgegeve n e n ingetrokke n zilverbons . Administratie va n d e rekening me t derde n e n control e o p all e vorderinge n e n schulden van het Lan d op, resp. aan derden . Controle o p d e realisati e va n d e begroting . Samenstellen va n d e regularisati e e n va n d e begrotingsrekening .
Belastingen. Voorbereiding va n d e fiscal e wetgeving . Het geve n va n uitvoeringsvoorschrifte n o p d e fiscal e verordeningen . Uitoefening va n all e taken , di e i n fiscal e verordeninge n aa n d e Directeu r va n Financiën zij n opgedragen .
Beheer der Domeinen. Beheer va n d e domeine n e n behandelin g va n all e aangelegenhede n waarbi j 's Lands domeinen rechtstreek s betrokke n zijn . Voorbereiding va n d e wetgevin g betreffend e d e domeinen . Koop, verkoo p e n onteigenin g va n grond . Uitgifte va n gron d onde r zakelijk e tite l (eigendom , allodial e eigendo m e n erfelijk bezit , erfpacht , enz. ) e n d e daaraa n verbonde n i n gebrek e stellin g e n vervallen verklarin g bij niet nakoming van verplichtingen . Uitgifte va n gron d onde r persoonlijk e titel (huur , gebruik , enz. ) Verlening va n concessie n e n vergunningen . Nummering va n erve n t e Paramarib o e n va n aangeweze n complexe n i n d e overige districten , alsmed e he t vervaardige n va n overzichtskaarten . Toepassing van d e Domeinverordening (G.B . 1937 No. 109); het terugbrenge n tot d e boeze m va n het domei n va n onbeheer d e n kennelij k verlate n gronden . Registratie va n gron d e n verificati e va n kohieren . Opmetingen e n verkavelingen . Topografische kartering .
Gouvernements Accountantsdienst. Inrichting van - e n toezich t o p he t bijhoude n va n d e administrati e va n d e gewone e n buitengewon e rekenplichtigen . Controle o p he t doo r d e gewon e e n buitengewon e rekenplichtige n gevoerd e geldelijke e n materiee l beheer .
36 Het uitoefene n va n toezicht o p het behee r va n d e eigendomme n va n he t Land . Het uitoefene n va n toezich t o p he t behee r e n d e bestedin g va n va n ' s Lands - wege verleende o f me t medewerkin g e n sancti e van de n Land e genote n subsidies . Het verrichte n va n onderzoeken, welk e he m doo r d e Directeu r va n Financië n worden opgedragen . Voorts is aan d e Gouvernements Accountantsdiens t opgedragen : Verificatie va n d e administrati e gevoer d door : a. d e landbouwleenban k Nickerie . „ „ Commewijne. „ „ Saramacca. „ „ Coronie. „ „ Suriname. b. d e padischuu r i n Nickerie. c. d e Voogdijraad . d. d e Kame r va n Koophandel . e. d e Stichtingen , waarva n d e Directeur va n Social e Zake n al s beheerde r de r geldmiddelen i s aangewezen . f. d e ander e Stichtingen , waarva n i n d e act e va n oprichtin g i s opgenome n dat d e Gouvernement s Accountantsdiens t me t d e verificati e ka n worde n belast . g. d e Surinaams e Postspaarbank . h. d e Surinaams e Citrus Centrale.
Controle der Directe Belastingen. Bijhouden va n d e lijste n va n belastingplichtige n voo r d e Inkomstenbelastin g en Vermogensbelastin g e n het uitschrijve n de r aangiftebiljette n aa n d e han d daarvan. Aanslagregeling, behandelin g va n bezwaarschrifte n e n werkzaamhede n me t betrekking to t he t verlene n va n verminderinge n e n ontheffinge n va n direct e be - lastingen, zoal s Inkomstenbelasting , Oorlogswinstbelasting , Vermogensbelasting , Schoolgelden e n Huurwaardebelasting . Opmaken va n kohiere n Inkomstenbelasting , Vermogensbelastin g e n Huur - waardebelasting. Vaststelling c.q . verificati e va n schoolgeldbedrage n voo r bijzonder e scholen . Verificatie e n executoirverklarin g va n kohiere n va n direct e e n indirect e be - lastingen beneven s huren , akkergelden , recognities , verpleeggelden , schoolgelde n voor bijzondere schole n e n erfpachten . Afgifte va n verklaringe n va n a l o f nie t belastingschuldighei d i n verban d me t aanvragen va n paspoorte n e n politieverklaringe n voo r vertre k naa r he t buiten - land. Het voo r d e Secretaris va n d e Huurwaardecommissie bijhoude n va n d e legger s huurwaardebelastingen e n het verstrekke n va n inlichtinge n nopen s huurwaarde - taxatie e n huishuurprijzen . Verificatie va n d e staten va n oninbar e posten . He t verrichte n va n all e werk - zaamheden, welk e te n aanzie n va n d e navolgend e belastinge n e n heffinge n e n
37 de daarmed e verban d houdend e maatregele n zij n opgedrage n aa n d e Controleu r der Belastinge n t.w. : Inkomstenbelasting, Overwinstbelasting , Vermogensbelasting , Huurwaardebelasting e n Schoolgelden . Bewaking va n d e fiscal e belange n va n he t Land , oo k indie n he t toezich t o p bepaalde handelingen , welk e invloed hebbe n o p dez e belangen , nie t uitdrukkelij k aan d e Controleu r de r Direct e Belastinge n i s opgedragen .
Controle der Invoerrechten en Accijnzen. Ontwerpen e n distribuere n va n belastingkentekens . Werkzaamhede n welk e i n de Goudverordenin g aa n d e Controleu r de r Belastinge n zij n opgedragen . Publicatie va n d e balata-aanvoer . In- e n uitklare n alsmed e bewakin g va n schepe n e n vliegtuigen . In- e n uitklare n va n handels- en passagiersgoederen . Uitvoering va n deviezenmaatregelen , voo r zove r di e d e belastingdiens t i s op - gedragen. Toezicht e n control e o p steigers, entrepots e n andere bergruimten . Het verrichte n va n all e werkzaamheden , welk e ten aanzie n va n d e navolgend e belastingen en heffinge n e n d e daarmede verband houdend e maatregele n zij n op - gedragen aa n d e Controleu r de r Belastingen , t.w. : Invoerrechten , Statistiekrecht , Retributie o p bauxiet , uitvoerrech t o p hout , accijn s o p binnenland s gedistilleerd , belasting o p alcoholisch e dranken , belastin g o p lucifers , hondenbelasting , belas - ting o p publiek e vermakelijkheden , loterijbelasting , rij - e n voertuigenbelasting , ontvangsten inzak e in- , uit- en doorvoe r va n goederen , weeg- , roei- en berglone n en entrepötrechten . Bewaking va n d e fiscal e belange n va n he t Lan d oo k indie n het toezich t o p bepaalde handelingen , welk e invloe d hebbe n o p dez e belangen , nie t uitdrukkelij k aan d e Controleur de r Invoerrechten e n Accijnze n i s opgedragen .
Belastingaccountantsdienst. Het instelle n va n accountantsonderzoeke n i n fiscal e aangelegenhede n i n op - dracht en naar d e aanwijzinge n va n d e Controleur de r Belastingen .
Kantoor van de Ontvanger der Directe Belastingen. Uitbetaling va n traktementen , pensioenen , wachtgelden , onderstanden , subsi - dies en ander e vorderinge n o p he t Land . Invordering va n all e aa n he m te r invorderin g gezonde n kohieren , betreffende : a. Inkomstenbelasting ; b. Vermogensbelasting ; c. Huurwaardebelastin g e n recognitie ; d. Huu r va n gronden ; e. Erfpachten ; f. Recogniti e wegen s gebrui k va n openbar e grond ; g. Landtaxe n e n akkergelden ; h. Verpleegkosten ; i. Schoolgelden ;
38 Recognitie voo r he t plaatse n va n bouwschuttinge n o p d e openbar e we g enz . Vergunningsrecht va n uitoefenin g va n visvangs t o p domeingrond . Terugbetaling va n voorschotten , Leges , zegelrechte n e n ander e ontvangste n ingevolge G.B . 1949 No. 165. Examengelden. Begrafenisrechten. Successierechten. Griffierechten. Ontvangsten op M.T.O.'s e n betaalsrollen . Beheer va n d e Consignatieka s alsmed e stortinge n in - e n ontvangste n ui t d e Consignatiekas. Invordering va n all e aa n he m toegezonde n vorderinge n va n he t Land . Beheer va n d e Post - e n Zegelwaarden .
Kantoor van de Ontvanger der Invoerrechten en Accijnzen. Invoerrechten. Weeg-, roei- e n berglonen . Entrepötrechten, koste n voo r onderzoe k e n tijdelijk e opslag . Ontvangsten wegen s in - e n uitvoe r va n goederen . Statistiekrecht. Consentrecht e n extr a consentrecht . Accijns o p gedistilleerd . Verschuldigde rechte n o p bauxiet . Verschuldigde rechte n o p balata . Verschuldigde rechte n o p hout . Verschuldigde rechte n wegen s onderzoe k delfstoffen . Lucifersbelasting. Vergoeding wegen s aanvraag va n restitutie va n invoerrechten . Heffing wegen s verzamele n va n bosbijproducten . Recht o p verkoo p gedistilleerd . Heffing ingevolg e d e houtverordening (G.B . 1947 No. 42). Loodsgelden. Havengelden. Rij- e n Voertuigenbelasting . Hondenbelasting. Belasting op publieke vermakelijkheden . Fiscale boete n e n Justitiël e boeten . Justeerloon. Vergunningsrecht voo r opkoo p van goud . Vergunningsrecht voor opkoo p van balata . Betalingen voo r het hulpkantoo r voo r d e Industriële Eigendom . Vergoeding voo r motorkeuring . Borgstellingen e n deposito's . Stortingen doo r d e Politi e va n te n behoev e va n he t Lan d ontvange n gelden .
39 Hypotheekkantoor. De hypothecair e boekhoudin g me t betrekkin g to t onroerend e goederen , om - vattende: a. d e overschrijvin g va n akte n va n eigendomsovergan g va n onroerend e goe - deren e n va n akten , waarbi j zakelijk e rechte n o p onroerend e goedere n worde n gevestigd o f overgedragen , e n va n all e ander e akten , waarva n d e overschrijvin g door d e wet wordt bevolen o f doo r belanghebbenden word t gevorderd . b. d e inschrijvin g va n hypotheke n o p onroerend e goederen . c. d e overschrijvin g va n processen-verbaa l va n inbeslagnemin g va n onroe - rende goederen . d. d e aantekenin g va n cessie , subrogatie , veranderin g va n woonplaat s va n schuldeisers, e.d. , terzijd e va n ee n hypothecair e inschrijving . e. d e doorhaling e n opheffing va n hypothecaire inschrijvinge n e n van beslagen op onroerend e goederen . f. d e afgift e va n getuigschrifte n betreffend e d e eigendo m o f d e bezwarin g van een onroerend goed . g. he t verlene n va n inzag e de r registers . h. he t vervaardige n va n afschrifte n va n overgeschreve n e n ingeschreve n stukken. De boekhoudin g me t betrekkin g to t schepe n e n vaartuige n metend e tenminst e 50 kubieke meter s brut o inhoud , omvattende : a. d e overschrijvin g va n akte n va n eigendo m e n va n eigendomsoverdrach t van di e schepen . b. d e overschrijvin g va n d e verklaringe n va n aanbou w betreffend e di e schepen. c. d e inschrijvin g va n hypotheke n o p di e schepen . d. d e overschrijvin g va n inbeslagnemin g va n di e schepen . e. d e doorhaling en opheffing va n hypothecaire inschrijvingen e n van beslage n op di e schepen . f. he t stelle n va n d e vereist e aantekeninge n te r zijd e va n d e inschrijvinge n op di e schepen . g. d e afgift e va n getuigschrifte n betreffend e d e eigendo m o f d e bezwarin g van di e schepen . h. he t verlene n va n inzag e va n d e scheepsregisters . i. he t vervaardige n va n afschrifte n va n overgeschreve n o f ingeschreve n stukken. De heffin g e n innin g va n d e vergoedinge n verschuldig d voo r d e verrichtinge n van d e Hypotheekbewaarder . De boekhoudin g va n onderhands e akte n te r verkrijgin g va n zekerhei d va n d e dagtekening i n het registe r getiteld : „G . Uittreksel s va n onderhands e akten" . De ontvangs t va n zegelrechten , ui t d e verkoo p van plak - e n formaatzegel s e n wegens viserin g voo r zege l verschuldigd , beneven s d e control e o p d e richtig e toepassing e n nalevin g van d e Zegelverordening . Het onderzoeke n e n berekenen va n d e doo r d e Ontvange r de r Direct e Belas -
40 tingen aa n d e Hypotheekbewaarde r gezonde n aangifte n voo r het rech t va n successie e n voor het recht va n overgang. Het onderzoeke n va n d e repertori a e n va n d e akte n va n notarisse n e n d e zor g voor deszelf s overbrengin g naa r d e daarvoo r bestemd e Algemen e bewaarplaats . Het onderzoeken, i n opdrach t va n d e Procureur-Generaal, va n d e i n artike l 53 van het Reglemen t o p he t Notarisamb t vermeld e stukke n va n d e ambtenare n i n de districte n belas t me t d e uitoefening va n het notarisamb t aldaar .
Postkantoor. De zor g voo r he t vervoe r e n d e afleverin g va n brieven , drukwerken , post - paketten e n ander e daarvoo r i n aanmerkin g komend e zaken , di e daarto e aa n he t postkantoor t e Paramarib o worde n aangebracht . De verkoo p va n post - e n zege l waarden. Het uitbetale n va n postwissel s en/o f moneyorders , welk e ui t he t binnen - e n buitenland ontvange n zijn . Het verzende n va n gelde n naa r plaatse n i n he t binnen - e n buitenlan d doo r middel van postwissels. Het verzende n e n aflevere n va n goedere n tege n betalin g onde r rembours . De verzorgin g van het binnenlands telegrafisc h postwisselverkeer . De verzorgin g van het telegrafisc h postwisselverkee r me t het buitenland . De verzorgin g al s aangeteken d stu k va n te r verzendin g naa r he t binnen - e n buitenland ontvange n poststukken , me t o f zonde r aangegeve n waarde . De heffin g va n invoerrechte n o p postpakketten , klein e pakje s e n brieve n me t belastbare inhoud . De innin g e n verantwoordin g va n d e terzak e va n d e hoge r genoemd e verrich - tingen verschuldigd e vergoedingen . De correspondenti e me t he t Internationaa l Postburea u t e Ber n e n me t buiten - landse postkantoren . De uitvoerin g va n d e doo r he t Internationaa l Postburea u t e Ber n gegeve n voorschriften. Het verhure n va n postbussen .
Surinaamse Postspaarbank. Het i n bewarin g neme n va n gelde n va n spaarder s e n het rentegeven d belegge n daarvan.
Ukkantoor. Jaarlijks verifiëre n va n all e maten , gewichte n e n weegwerktuige n i n Suriname .
DEPARTEMENT VA N ECONOMISCH E ZAKEN . (G.B. 1951 No. 110). Ter vervullin g va n d e aa n he t Departemen t va n Economisch e Zake n toegewe - zen taa k worde n d e werkzaamhede n va n he t departemen t ondergebrach t i n d e ondervolgende afdelingen , waaraa n d e behartigin g va n d e daarbi j vermeld e on -
41 derwerpen word t toevertrouwd , onde r d e administratiev e leidin g va n ee n Direc - teur.
1. Algemene Diens t a. Overheidsbemoeieni s o p economisc h gebie d i n d e ruimste zin . b. d e uitvoerin g va n hetgee n bi j o f krachten s wettelijk e regelinge n aa n he t departement va n Economisch e Zake n bijzonderlij k i s opgedrage n o f geach t moet worde n daarto e t e behore n e n to t d e onderwerpe n va n dez e afdelin g behoort. c. d e voorbereidin g de r wetgevin g betreffend e aangelegenhede n he t depar - tement va n Economisch e Zake n rakend e e n i n dez e afdelin g ondergebracht . d. he t bevordere n va n goed e e n geregeld e vervoersmogelijkhede n t e wate r zowel te n aanzie n va n he t binnen - al s he t buitenland . e. he t bevordere n va n d e binnenlands e nijverheid . f. he t bevordere n va n d e economisch e organisati e va n he t binnenlands e be - drijfsleven.
2. Handelspolitiek e n Economisch e Voorlichtin g a. he t verzamelen , he t voorbereide n e n het coördinere n va n d e onderwerpe n die i n d e jaarlijks e bijeenkomste n va n he t Coördinatiecolleg e Nederland/Suri - name aa n d e ord e zulle n worde n gesteld , e n he t verrichte n va n d e werkzaam - heden verbonde n aa n he t Secretariaa t va n di t college . b. he t aanknope n e n onderhoude n va n relatie s me t international e e n buiten - landse instantie s e n organisaties , welk e valle n buite n he t terrei n waarva n recht - streeks bemoeieni s va n d e Nederlands e Regerin g o f va n d e Landsregerin g ge- vorderd word t e n he t onderhoude n va n contac t me t d e Nederlands e instantie s teneinde t e gerake n to t ee n geregel d handelsverkee r va n Surinam e me t Neder - land e n ander e landen . c. behandelin g va n probleme n va n handelspolitiek e aar d e n uitvoerin g va n de doo r d e Deviezen-commissi e genome n beslissingen , voo r zovee l betref t d e door haa r aa n d e Directeu r va n Economisch e Zake n verleend e machtigin g to t afgifte va n algemen e e n bijzonder e vergunningen . d. he t stelselmati g verzamele n e n verwerke n va n gegeven s o p economisc h gebied. e. he t verstrekke n va n dez e gegeven s aa n he t bedrijfsleve n te n behoev e va n de voorbereidin g va n handelstransactie s e n aa n overheidsdiensten , welk e voo r hun werkzaamhede n daaro p prij s stellen . f. he t bevordere n va n d e binnen - e n buitenlands e waarneminge n e n voor - lichting te n dienst e va n hande l e n nijverheid . g. he t verzamele n va n literatuur-gegeven s zowe l ui t binnen - al s buitenlan d op he t gebie d va n handel , geld , crediet - e n bankwezen , industrie , landbouw , vis - serij, verkeerswezen , enz. , voo r zove r zi j va n algemee n economisch e o f commer - ciële aard zij n e n het verstrekke n va n dez e gegeven s voo r publiciteit . h. he t geve n va n voorlichtin g o p economisch-financiee l gebied , he t verstrek - ken van economisch e gegeven s aan buitenlands e overheids - en particuliere instan -
42 ties, zomede he t opvrage n va n dez e voo r Surinam e va n belan g geacht e gegeven s ter voorlichtin g va n d e daarvoo r i n aanmerkin g komend e overheids - e n particu - liere instanties , i. documentati e o p economisc h gebied .
3. Dienst va n ' s Lands Bosbeheer een z o duurzaa m mogelij k behee r va n d e bosse n te n dienst e va n he t lan d onder ander e doo r midde l van : a. toezicht o p d e bosexploitatie ; b. innin g de r verschuldigd e retributie ; c. keurin g va n he t voo r expor t bestemd e hout ; d. control e o p d e uitvoe r va n hou t e n onderzoe k naa r d e mogelijkhei d voo r verjonging e n verplegin g van he t bos; e. onderzoe k naa r d e houtvoorrade n e n d e bosformaties ; f. onderzoek , d e beschermin g va n he t bo s te n doe l hebbende , voora l i n ver - band me t bran d e n nomadisch e landbouw ; g. onderzoe k naa r mogelijkhede n voo r verschillend e bosbijproducten ; h. he t onderhoude n va n contac t me t d e Guyana's e n andere houtrijk e lande n betreffende ontginning , inventarisati e e n he t introducere n va n he t Surinaams e hout buite n Suriname ; i. d e inschakelin g va n he t bo s voo r d e economisch e opbou w va n he t land .
4. Geologisch Mijnbouwkundig e Dienst a. he t verzamelen va n all e gegeven s welk e voo r d e geologisch e e n mijnbouw - kundige kenni s va n he t lan d va n waard e kunne n zij n hetgee n med e moe t leide n tot d e samenstellin g va n d e nodig e kaarten . b. he t opspore n va n d e mineral e bodemschatte n va n he t land , zomed e d e inventarisatie daarvan . c. he t bewerke n va n ee n z o economisc h mogelijk e ontginnin g va n d e mine - rale bodemschatte n va n het land . d. he t geve n va n advieze n ove r d e uitgift e va n rechte n voo r d e opsporin g of ontginnin g va n delfstoffen . e. he t medewerke n to t d e handhavin g va n he t naleve n va n d e bepalinge n op mijnbouwgebied . f. het . medewerken aa n d e vernieuwin g va n dez e bepalingen . g. he t geve n va n voorlichtin g i n d e ruimst e zi n de s woord s te r beoordelin g van d e mijnbouw . h. he t onderhoude n va n contacte n me t d e Geologisc h Mijnbouwkundig e dienst van de aangrenzende Guyana's e n het uitwissele n va n geologische gegeven s met d e Guyana's.
5. Kantoor voo r Prijszettin g e n Distributie . a. d e voorbereiding , d e control e o p d e nalevin g alsmed e d e uitvoerin g va n de voorschrifte n o p he t gebie d va n d e Prijszettin g e n Prijsbewaking , voo r zove r niet bi j wettelijk e regelinge n aa n ander e instantie s opgedragen .
43 b. aankoo p c.q . he t verlene n va n bemiddelin g to t aankoo p va n levensmidde - len e n goedere n voo r verkoo p aa n d e bevolkin g e n regelin g va n d e distributi e van daarto e bi j beslui t va n d e Gouverneu r aa n t e wijze n artikelen . c. Overheidsbemoeieni s i n d e ruimst e zi n i n verban d me t d e opkoop , ver - werking e n distributi e va n pad i e n rijst. 6. Dienst de r Invoer- , Uitvoer - e n Deviezen-Control e De control e o p d e nalevin g alsmed e d e uitvoerin g va n d e voorschrifte n va n de deviezenregeling , onde r andere : a. beoordelin g va n aanvragen e n he t verlene n va n vergunninge n to t het aan - gaan va n verbintenisse n nopen s d e invoe r va n goederen ; b. beoordelin g va n aanvragen e n he t verlene n va n vergunninge n to t invoe r van devieze n e n ander e waarden ; c. beoordelin g va n aanvragen e n he t verlene n va n vergunninge n to t uitvoe r van goederen ; d. beoordelin g va n aanvrage n e n he t verlene n va n vergunninge n to t uitvoe r van devieze n en andere waarden; e. he t verstrekke n va n certificate n va n oorspron g bi j expor t va n goedere n naar d e Benelux-landen ; f. he t verzamele n va n statistisch e gegevens , met betrekkin g to t d e in - e n uit - voer va n goedere n te r verkrijgin g va n ee n overzich t va n voo r el k artike l uitge - geven o f verkrege n deviezen .
DEPARTEMENT VA N SOCIAL E ZAKE N E N IMMIGRATI E (G.B. 1953 No. 111) Ter vervullin g va n d e aa n he t Departemen t va n Social e Zake n e n Immigrati e toegewezen taa k worde n d e werkzaamhede n va n he t departemen t ondergebrach t in d e ondervolgend e afdelinge n waaraa n d e behartiging va n d e daarbi j vermeld e onderwerpen word t toevertrouwd , onde r d e administratiev e leidin g va n ee n Directeur. A. Centraal kantoor. a. behandelin g va n beleidsvrage n va n algemen e aard ; he t voorbereide n e n uitvoeren va n wettelijk e maatregelen . b. international e zake n op het gebied van de arbeids- en social e voorzieninge n meer i n he t bijzonde r di e betreffend e d e International e Arbeidsorganisati e e n d e Caraïbische Commissie . c. coördinati e va n het wer k de r ander e afdelinge n e n diensten va n he t depar - tement. d. toezich t o p geldschieter s e n pandhuizen ; d e organisati e va n he t volks - credietwezen. e. voorbereidin g e n verbeterin g de r volkshuisvesting ; exploitatietoezicht . f. he t voorbereide n va n immigratie e n het toezicht o p d e immigranten . g. he t geve n va n voorlichtin g e n advieze n z o inter n al s extern ; aanlegge n e n onderhouden va n ee n bibliotheek . h. he t geve n va n richtlijnen voo r he t algemee n e n dagelijk s belei d e n he t
44 toezicht o p d e uitvoerin g daarvan ; voorbereidin g e n uitvoerin g va n maatregele n tot social e verheffin g va n d e bevolking . i. onderhoude n va n het contact me t organisaties v. werkgevers en werknemers. j. toezich t o p d e arbeidsbemiddeling . k. comptabe l beheer ; het behee r va n e n toezicht o p fondse n e n Stichtingen , waarvan he t behee r aa n d e Directeu r i s opgedragen ; verlenin g va n toezich t o p de bestedin g va n subsidies ; behee r va n e n toezich t o p magazijnen , voorraden , machineriën, enz. , en vervoermiddelen . 1. administratie e n archieven . B. Arbeidsinspectie. a. he t toezich t o p d e nalevin g va n d e arbeidsgeschillenverordening , vacantie - regeling, arbeidstijdenverordening , veiligheidsverordening , ongevallenregeling , e n voorts all e ander e wettelijk e bepalinge n di e d e verhoudinge n regele n tusse n werkgevers e n werknemer s e n waarbi j he t toezich t i s o f za l worde n opgedrage n aan d e Directeur va n Social e Zaken . b. bevorderin g va n ee n goed e verhoudin g tussen werkgever s e n werknemers . c. voorlichtin g e n propaganda . d. d e verzorging van d e ongevallen - e n ander e statistieken . C. Sociale Bijstand. a. coördinerende , adviserend e e n complementerend e bemoeiinge n me t maat - schappelijk werk , het armwezen , gezinsverzorging , huishoudelijke - e n gezinsvoor - lichting, voorlichtin g e n bemiddelin g bi j d e materiël e voorzienin g va n social e instellingen, sociaal-culturee l werk , jeugdwerk, vacantiehuizen . b. medewerkin g aa n opleidin g voo r maatschappelij k werk . c. toezich t o p d e bewoning . d. kinderpolitie , jeugdbeschermin g i n algemen e zin . e. onderzoe k i n verband me t verstrekking van hulp aa n on - en minvermogen - den, waaronder begrepe n medisch e bijstan d e n opname in ee n inrichting, alsmed e kosteloze rechtsbijstand . f. reclassering . g. het bereide n e n distribuere n va n voedin g te n behoev e va n arm e e n onder - voede schoolkinderen . D. Landsopvoedingsgestichten. a. opnam e va n jeugdig e delinquente n krachten s rechterlij k vonni s o f o p aan - vraag van d e Procureur-Generaal e n de Districts Commissarissen, da n we l ambts- halve. b. d e verzorging, opvoeding en reclassering van de in de gestichten opgenomen kinderen. E. 's Lands Weldadigheidsgesticht. a. d e opnam e e n verzorgin g i n he t gestich t va n gebrekkige n e n oude n va n dagen. b. alimentati e va n steunbehoevenden .
45 DEPARTEMENT VA N LANDBOUW , VEETEEL T E N VISSERI J (G.B. 1951 No. 112) Ter vervulling van d e aan het Departement va n Landbouw, Veeteel t e n Visseri j toegewezen taa k worde n d e werkzaamhede n va n he t departemen t ondergebrach t in d e ondervolgend e afdelingen , waaraa n d e behartiging va n d e daarbi j vermeld e onderwerpen word t toevertrouwd , onde r d e administratiev e leidin g va n ee n Directeur. Centrale afdeling. Algemene leiding inzake d e bevorderin g van d e landbouw , veeteel t e n visserij ; voorbereiding t.a.v . d e begrotingsopstellin g e n wetgevin g o p agrarisc h gebied ; centrale administratie ; probleemstelling inzak e d e agrarisch e ontwikkelin g va n he t Land , richtlijne n daaromtrent e n opstellin g e n uitwerkin g va n projecten ; mechanisatie bi j d e landbouw ; documentatie; coördinatie van werkzaamheden ; een e n ander i n het bijzonde r doo r midde l va n d e navolgend e diensten : Landbouwproefstation. Onderzoekingen omtren t d e teel t van d e land- e n tuinbouwgewasse n me t inbe - grip van veevoedergewassen , graslan d e n sierplanten ; onderzoek naa r d e best e cultuurmethoden ; naa r bestrijdin g va n ziekte n e n plagen; veredelin g van gewasse n e n kweke n va n geselecteer d plantmateriaal ; onderzoek inzak e drogin g e n bereidin g van landbouwproducten ; bodemkundig e n bodemscheikundi g onderzoe k naa r d e cultuurwaard e de r Surinaamse gronden ; invoer e n verspreidin g va n nieuw e gewassen ; wettelijke regelinge n te n behoev e de r plantenbescherming ; instandhouding e n uitbreidin g va n d e collecti e va n economisc h belangrijk e ge - wassen in d e cultuurtuin ; meteorologische waarneminge n va n belan g voo r d e landbouw ; beheer va n d e bibliotheek . Landbouwvoorlichtingsdienst. Onderzoek naa r d e sociaal-economisch e e n bedrijfs-economisch e structuu r va n het landbouwgebie d e n he t landbouwbedrijf ; bevordering va n d e landbou w me t inbegri p va n verbeterin g va n d e bereidin g van landbouwproducte n doo r voorlichting , demonstrati e e n propaganda ; bevordering va n he t landbouwonderwijs ; verstrekken va n geselecteer d zaaizaa d e n plantmateriaal ; keuring va n landbouwexportproducten ; onderhoud e n verbeterin g van land s vestigingsplaatsen; organisatie bi j d e landbouw ; bevordering va n d e verstrekking van landbouwcredieten ; wettelijke maatregele n o p he t gebie d va n d e landbouw .
46 Dienst van de Veeteelt. Veredeling va n d e veestapel , bevorderin g va n d e teel t va n gebruiksvee ; onderzoek naa r d e gebruikswaard e va n graslan d e n veevoeders ; bevordering va n d e veehygiëne ; bestrijding va n veeziekten ; wettelijke regelinge n te n behoev e va n d e dierhygiën e e n werin g va n besmet - telijke ziekten ; beheer va n he t slachthuis ; toezicht o p e n d e bevorderin g va n d e hygiënisch e exploitati e va n slagerijen ; algemene voorlichting e n demonstratie .
Dienst van de Visserij. Onderzoek naa r d e levensgewoonte n va n d e vissen ; verbetering i n d e technie k va n he t visse n me t inbegri p va n verbeterin g va n de inrichtin g e n uitrustin g de r visserij-bedrijven ; bevordering van de uitvoering van visserijprojecten ; organisatie va n d e vissersstand ; bevordering va n d e afze t va n vi s e n visproducten ; verbetering va n d e hygiënisch e behandelin g va n vi s me t inbegri p va n bevor - dering va n d e ijsvoorzienin g te r vangplaats ; bevordering va n ee n gezond e credietverstrekkin g va n visserijbedrijven ; wettelijke regelinge n te r beschermin g va n d e visstand ; algemene voorlichtin g e n demonstratie .
Bureau Landelijke Opbouw. Het opstelle n e n d e uitwerkin g va n d e ui t t e voere n landelijk e ontwikkelings - projecten, i n overeenstemming me t de in de Agrarische Secto r van het Tienjaren - plan neergelegde richtlijnen en grondslagen voor de ontwikkeling van de landbouw in Suriname . Deze taa k za l o.m . d e volgend e werkzaamhede n omvatten : 1. het bestudere n va n d e algemen e grondslage n va n d e landelijk e opbouw ; 2. de uitwerking van streekplannen ; 3. de opstellin g va n landelijk e ontwikkelingsprojecten ; 4. de coördinati e bi j d e uitvoerin g de r landelijk e ontwikkelingsplannen , waarbij di t burea u ee n zee r nau w contac t za l onderhoude n me t d e bi j d e lande - lijke opbou w betrokke n departementen . De voorbereidin g e n uitvoerin g va n projecte n vallend e onde r he t Tienjaren - plan zulle n geschiede n i n nauw e samenwerkin g me t d e Stichtin g Planburea u Suriname. D e beoordelin g e n uitvoerin g va n ander e projecte n za l geschiede n door d e Ministe r va n Landbouw , Veeteel t e n Visseri j i n overle g me t d e daarbi j betrokken Ministers .
47 DEPARTEMENT VAN OPENBARE WERKEN EN VERKEER (G.B. 1951 No. 113)
Ter vervullin g van d e aa n het Departemen t va n Openbar e Werke n e n Verkee r toegewezen taa k worde n d e werkzaamhede n va n he t departemen t ondergebrach t in d e ondervolgend e afdelingen , waaraa n d e behartiging va n d e daarbi j vermeld e onderwerpen word t toevertrouwd , onde r d e administratiev e leidin g va n ee n Directeur: a. d e oprichting , he t behee r e n onderhou d va n all e landsgebouwe n e n he t onderhoud de r bi j dez e gebouwe n behorend e terreinen ; b. d e aanleg , verbeterin g e n he t onderhou d va n openbar e land - e n water - wegen e n d e daarbi j behorend e kunstwerke n al s rioleringen , bruggen , sluizen , duikers en aanlegsteigers ; c. d e aanleg , he t behee r e n onderhou d va n d e daarto e aangeweze n bevloei - ings-, afwaterings - e n waterkeringswerke n e n verder e werke n va n waterbouw - kundige aard ; d. he t behee r e n d e exploitati e va n ' s Lands steenbedrijf ; e. d e bemoeieni s me t e n het toezich t o p d e uitvoerin g va n d e openbar e ver - lichting; f. d e drinkwater - e n d e electriciteitsvoorzienin g i n d e districten ; g. het behee r e n d e exploitati e va n ' s Lands verkeersbedrijve n als d e Lands - spoorweg, d e Landsautobusdienst , d e central e garage , alsmed e d e werkplaatse n en d e magazijne n voo r d e technisch e dienste n behorend e to t di t Departement ; h. het behee r e n d e exploitati e va n ' s Lands Telegraaf- e n Telefoondienst ; i. het toezicht op de binnenlandse luchtvaart, d e naleving van d e voorschrifte n inzake d e international e luchtvaar t e n he t behee r va n d e luchtvaart-meteorolo - gische dienst ; j. he t loodswezen , d e betonning , bebakening , kustverlichting , hydrografi e alsmede het toezicht op d e naleving van d e voorschriften inzak e d e international e scheepvaart e n het vervoer t e water i n het algemeen ; k. het toezich t o p d e naleving van concessie s voor werke n va n openbaa r nut ; 1. het verlene n va n vergunninge n voo r openbar e middele n va n vervoe r zowe l te water al s te land; m. d e verzorging van ' s Lands technische apparaturen ; n. d e uitvoerin g va n a l hetgee n bi j o f krachten s mede-ondertekenin g onde r de verantwoordelijkheid va n d e Ministe r va n Openbar e Werke n e n Verkee r valt ; o. d e uitvoerin g va n hetgee n bi j o f krachten s wettelijk e regelin g aa n he t departement va n Openbar e Werke n e n Verkee r bijzonderlij k i s opgedrage n o f geacht moe t worden daarto e te behoren ; p. d e voorbereidin g de r wetgevin g betreffend e aangelegenhede n he t Departe - ment va n Openbar e Werke n e n Verkee r rakende ; de onderwerpen sub a t/m m , voor zover niet aan andere instanties opgedrage n of overgelaten .
48 DEPARTEMENT VA N VOLKSGEZONDHEI D (G.B. 1951 No. 114 ) /. De Algemene Dienst. a. d e algemene geneeskundige en pharmaceutische inspecti e door d e Directeur van Volksgezondhei d (taakomschrijvin g i n d e Volksgezondheidsdienstverordenin g G.B. 1938 No. 131). b. d e zake n de r Geneeskundig e Commissi e (taakomschrijvin g i n d e Volksge - zondheidsdienstverordening G.B . 1938 No. 131). c. d e zaken de r Lepra-commissi e (taakomschrijvin g i n he t Lepra-beslui t G.B . 1929 No. 79). d. d e opleidin g voo r geneeskundig e beroepe n o p d e Geneeskundig e Schoo l en o p cursussen . e. d e geneeskundig e behandelin g e n verzorgin g va n particulieren , recht - hebbenden e n on- en minvermogenden : 1. op d e Lands poliklinieken; 2. in ' s Lands hospitaal t e Paramaribo ; 3. in andere Lands ziekenhuizen te Paramaribo e n in de districten ; 4. in d e inrichtin g te r verplegin g va n krankzinnige n o p Wolffenbuttel .
II. De Dienst ter Bestrijding van Volks- en Besmettelijke Ziekten (Sanitair-hygiënische Dienst). 1. de quarantainedienst . 2. de keuringsdienst , voo r he t onderzoe k va n voedingsmiddelen , drinkwate r en waren , voort s he t toezicht o p gelegenhede n waa r voedingsmiddele n worde n bereid, verpakt e n verhandeld . 3. de Sanitair e Inspectie , w.o . d e bestrijdin g va n voo r d e men s schadelijk e insecten e n ongedierte. 4. de Consultatie-bureau x voo r zwangere n e n zuigelingen . 5. het geneeskundi g onderzoe k va n schoolkinderen . 6. de Dienst te r bevorderin g van d e mondhygiëne . 7. de Dienste n te r bestrijdin g va n volks - e n besmettelijk e respectievelij k parasitaire ziekten , z.a. : de lepra, w.o . geneeskundig e behandelin g e n verzorgin g va n lepralijder s i n d e landsleprozerie t e Groo t Chatillon ; geneeskundig e behandelin g va n lepralij - ders i n d e particulier e gestichte n (St. Gerardus Majell a e n Bethesda) ; genees - kundige behandelin g va n all e ander e lepralijder s i n Suriname ; de tuberculos e (consultatie-burea u voo r longlijders) ; de geslachtsziekte n (Adviesbureau) ; het trachoom ; de framboesi a tropica; de filari a e n ander e wormziekten .
III. De Geneeskundige Controle. De voorgeschreve n geneeskundig e control e va n personee l i n ' s Lands dienst.
49 IV. De Voorzieningen door het Lands Magazijn van Geneesmiddelen en door de Landsapotheken. a. d e aanschaffin g e n distributi e va n geneesmiddele n e n geneeskundig e be - nodigdheden voo r d e landsdiensten . b. he t gereedmake n va n recepte n t.b.v . rechthebbende n e n on - e n minver - mogenden. V. Alle verdere zaken betreffende de Volksgezondheid. zoals di e omschreve n zij n i n verordeningen , besluite n e n ander e bepalingen , benevens d e voorbereidin g de r wetgevin g di t Departemen t betreffende .
DEPARTEMENT VA N ONDERWIJ S E N VOLKSONTWIKKELING . (G.B. 1951 No. 115). Afdeling I. a. d e algemen e verzorgin g va n het openbaa r onderwijs , zowe l algemee n vormend al s vakonderwijs , waaronde r begrepe n he t aanstellen , he t ontslaa n e n het overplaatse n va n d e bi j di t onderwij s werkzam e leerkrachten . b. het vaststellen va n d e aan het bijzonder onderwij s t e verlenen subsidie s aa n de han d va n d e desbetreffend e wettelijk e voorschriften . c. begrotingswerkzaamheden , waaronde r begrepe n he t opstelle n va n gegeven s t.b.v. d e begrotin g e n he t bijhoude n va n d e stan d de r credieten . d. d e uitvoerin g va n a l hetgee n krachten s mede-ondertekenin g onde r d e verantwoordelijkheid va n d e Ministe r va n Onderwij s e n Volksontwikkelin g val t en behoort tot d e in dez e afdelin g ondergebracht e onderwerpen . e. d e uitvoerin g va n hetgee n bi j o f krachten s wettelijk e regelin g aa n he t departement va n Onderwij s e n Volksontwikkelin g bijzonderlij k i s opgedrage n of geach t moe t worde n daarto e t e behore n e n to t dez e afdelin g behoort . f. d e voorbereidin g de r wetgevin g betreffend e aangelegenhede n het departe - ment va n Onderwij s e n Volksontwikkelin g rakende , e n i n dez e afdelin g onder - gebracht. Afdeling II. a. he t toezich t o p he t openbaa r e n bijzonde r onderwijs , waaronde r begrepe n het inspectere n e n bezoeke n va n zowe l d e openbar e al s d e bijzonder e inrichtin - gen va n onderwijs ; he t uitbrenge n va n rapporte n ove r he t onderwij s e n d e leerkrachten; he t doe n va n voorstelle n naa r aanleidin g va n d e gehoude n inspec - ties e n bezoeken . b. he t voorbereide n e n doe n houde n va n all e examen s o p onderwijsgebied . c. d e voorzienin g va n d e schole n voo r openbaa r onderwij s va n leermiddele n en meubilair . Afdeling III. a. d e verzorgin g va n d e Landsbibliotheek , waaronde r begrepe n d e aanscha f van nieuw e werken , het toezich t o p uitlene n e n raadplege n va n boekwerken . b. d e verzorgin g va n d e Openbar e Leeszaal . c. d e Volksontwikkeling , waaronde r begrepe n d e alfabetisering .
50 Staten va n Surinam e De State n va n Surinam e zij n samengestel d ui t 21 leden. Zi j worde n recht - streeks gekozen . De zittingsduu r i s 4 jaar. De zittin g de r State n word t jaarlijk s doo r d e Gouverneu r geopen d o p d e 2 e Dinsdag va n d e maan d Mei . De State n kunne n d e hu n aangebode n ontwerp-landsverordeninge n — waar- onder d e begrotinge n — al o f nie t goedkeuren . Zij hebben het recht van amendement , d.i . het rech t om i n d e hen aangebode n ontwerp-landsverordeningen wijziginge n aa n t e brengen . Zij hebbe n he t rech t va n initiatief , d.i . he t rech t om landsverordeninge n te r vaststelling e n afkondigin g aa n d e Gouverneu r to e t e zenden . D e Gouverneu r kan a l dan nie t tot d e afkondigin g besluiten . Zij hebben het recht van interpellatie, d.i. het recht o m aan de Regering omtrent een o f ander e zaa k inlichtinge n t e vragen . Tenslotte hebbe n zi j he t rech t va n enquête , d.i. het rech t om i n ee n o f ander e aangelegenheid ee n onderzoek i n te stellen . Een li d de r Staten , lange r da n 8 maanden ui t Surinam e afwezi g zijnde , ver - liest zij n lidmaatschap .
Kiesreglement Kiezers zij n d e i n Surinam e woonachtig e manne n e n vrouwen , Nederlanders , die de leeftij d va n 23 jaren hebbe n bereikt . Vreemdelingen di e he t kiesrech t reed s bezitten , blijve n i n he t geno t daarvan . Om kieze r te zij n moe t me n sind s 1 Januari va n he t jaa r waari n d e kiezerslijs t wordt vastgesteld , i n Surinam e werkelijk e woonplaat s hebben . Om he t kiesrech t t e kunne n uitoefenen , moe t me n o p d e voo r d e stemmin g geldende kiezerslijs t voorkomen . De kiezerslijs t word t definitie f doo r d e Gouverneu r vastgestel d o p 5 Juni. Deze definitiev e lijs t geld t to t 5 Juni va n he t volgen d jaar .
Voor d e algemen e verkiezin g va n lede n de r State n vind t uiterlij k i n d e maan d Februari va n he t jaa r waari n d e verkiezinge n gehoude n worden , ee n candidaat - stelling plaats . D e da g de r candidaatstellin g word t doo r d e Gouverneu r bepaald . Op di e da g kunne n candidaatlijste n bi j he t Hoofdstemburea u va n elk e Kies - kring worde n ingeleverd . Blanc o candidaatlijsten , al s vastgestel d doo r d e Gou - verneur, zij n verkrijgbaa r te n kantor e va n d e Districts Commissaris. Elke candidaatlijs t moe t onderteken d zij n doo r tenminst e 20 kiezers. Op de candidaatlijsten moete n teven s voorkomen name n van plaatsvervangend e candidaten, e n wel : voor Kieskrin g I ten minst e 5 en te n hoogst e 10 namen; voor Kieskrin g II ten minst e 2 en te n hoogst e 4 namen; voor el k de r overig e Kieskringe n 2 namen. De voorkeu r de r plaatsvervangin g word t bepaal d doo r d e volgord e de r name n op de lijst .
51 De candidaatlijs t moe t persoonlij k doo r ee n de r ondertekenaar s worde n in - geleverd. Daarbi j moete n worde n overgelegd : a. ee n bewij s va n stortin g bi j d e Algemen e Ontvange r o f d e Districts Ont- vanger va n ee n bedra g va n ƒ 100. — voor elk e candidaa t di e o p d e lijs t voor - komt. (Voo r candidaat-plaatsvervanger s word t nie t gestort) . b. ee n schriftelijke , ondertekend e verklarin g va n ieder e candidaat , da t bi j bewilligt i n zij n candidaatstelling. Formuliere n hiervoor , al s vastgestel d doo r d e Gouverneur, zij n bi j d e Districts Commissaris verkrijgbaar . Zij di e gekoze n zijn , ontvange n he t gestort e bedra g va n ƒ 100, — terug. De verkiezin g vindt plaats binnen 40 dagen na de dag der candidaatstelling . Een tussentijds e candidaatstellin g vind t plaat s binne n 40 dagen nada t he t openvallen va n ee n Statenzete l te r kenni s va n d e Gouverneu r i s gekomen .
Kieskringen Suriname i s verdeel d i n 7 Kieskringen. Elke kieskrin g heef t ee n hoofdstemburea u e n i s verder verdeel d i n ee n aanta l stemdistricten. Elk stemdistric t heef t ee n stembureau . * * * Voor d e algemen e verkiezin g va n 1955 geldt he t volgende .
Kieskring I — Paramaribo. De kieskrin g I vaardigt 10 leden af . Deze kieskrin g tel t 33 stemdistricten, genummer d 1 t/m 33. Op d e kiezerslijs t kome n e r 36.889 namen voor . De aanvullend e kiezerslijs t va n Nederlander s va n Indonesisch e afkoms t tel t 1000 namen. In totaa l 37.889 kiezers.
Kieskring II — district Suriname, III — district Suriname, en VI — district Saramacca, samengevoegd tot één kieskring, genaamd Kieskring II. De vroeger e kieskrin g II vaardigt 1 lid af . Deze kieskrin g tel t 12 stemdistricten, genummer d 1 t/m 12. Op d e kiezerslijs t kome n e r 7.916 namen voor . De aanvullend e kiezerslijs t va n Nederlander s va n Indonesisch e afkoms t tel t 1036 namen. In totaa l 8.952 kiezers.
De vroeger e kieskrin g III vaardigt 1 lid af . Deze kieskrin g tel t 9 stemdistricten, genummer d 1 t/m 9. Op d e kiezerslijs t kome n e r 9.521 namen voor . De aanvullend e kiezerslijs t va n Nederlander s va n Indonesisch e afkoms t tel t 1304 namen. In totaa l 10.825 kiezers.
52 De vroeger e kieskrin g VI vaardigt 2 leden af . Deze kieskrin g tel t 6 stemdistricten, genummer d A t/m F . Op d e kiezerslijs t kome n er 3.019 namen voor . De aanvullend e kiezerslijs t va n Nederlander s va n Indonesisch e afkoms t tel t S34 namen . In totaa l 3.853 kiezers. De huidig e kieskrin g II, samengevoegd al s hier vermeld , vaardig t du s in totaa l 4 leden af . Het totaa l aanta l kiezer s i s 23.630.
Kieskring III — district Suriname. De kieskrin g III vaardigt 1 lid af . Deze kieskrin g tel t 13 stemdistricten, genummer d 1 t/m 13. Op d e kiezerslijs t kome n e r 4.988 namen voor . De aanvullend e kiezerslijs t va n Nederlander s va n Indonesisch e afkoms t tel t 953 namen. In totaa l 5.941 kiezers.
Kieskring IV — district Commewijne. De kieskrin g IV vaardigt 2 leden af . Deze kieskrin g tel t 13 stemdistricten, genummer d A t/m M . Op d e kiezerslijs t kome n e r 3.623 namen voor . De aanvullend e kiezerslijs t va n Nederlander s va n Indonesisch e afkoms t tel t 2945 namen. In totaa l 6.568 kiezers.
Kieskring V — district Nickerie. De kieskrin g V vaardigt 2 leden af . Deze kieskrin g tel t 9 stemdistricten, genummer d 1 t/m 9. Op d e kiezerslijs t kome n e r 7.384 namen voor . De aanvullend e kiezerslijs t va n Nederlander s va n Indonesisch e afkoms t tel t 149 namen. In totaal 7533 kiezers.
Kieskring VI — district Coronie. De kieskrin g VI vaardigt 1 lid af . Deze kieskrin g tel t 3 stemdistricten, genummer d 1 t/m 3. Op d e kiezerslijs t kome n e r 1.731 namen voor . De aanvullend e kiezerslijs t va n Nederlander s va n Indonesisch e afkoms t tel t 82 namen. In totaa l 1.813 kiezers. Kieskring VII — district Marowijne. De kieskrin g VII vaardigt 1 lid af . Deze kieskrin g tel t 2 stemdistricten, genummer d A e n B .
53 Op d e kiezerslijs t kome n e r 1.932 namen voor . De aanvullend e kiezerslijs t va n Nederlander s va n Indonesisch e afkoms t tel t 763 namen. In totaa l 2.695 kiezers.
De Rechterlijk e Mach t DE KANTONGERECHTE N Er zij n dri e Kantonrechters , alle n standplaat s hebbend e t e Paramaribo . De betrekkin g va n Rechte r i n el k kantongerech t word t bi j beurte n doo r d e Leden van het Hof va n Justitie waargenomen . Het Openbaa r Ministeri e bi j d e Kantongerechte n word t i n opdrach t va n d e procureur-generaal uitgeoefen d doo r d e advocaat-generaa l o f ee n officie r va n justitie. De Kantonrechter s neme n i n eerst e aanle g kenni s va n all e burgerlijk e zaken , waarvan d e berechtin g bi j algemen e verordenin g nie t uitdrukkelij k aa n he t Ho f van Justiti e i s opgedragen. Van d e daarvoo r nie t onvatbaa r verklaard e beslissinge n de r Kantonrechter s in burgerlijk e zake n staa t hoge r beroe p open . De Kantonrechters vonnissen behoudens hoger beroep over alle strafbare feiten , waarvan d e kennisnemin g nie t aa n ee n ander e rechte r i s opgedragen . Van d e Kantonrechter s oordeelt : lo. di e in het Eerst e Kanto n ove r d e burgerlijke zake n i n he t stadsdistric t e n in d e districte n Suriname , Commewijn e e n Saramacca . 2o. di e i n he t Tweed e Kanto n ove r d e strafzake n i n he t stadsdistric t e n i n het distric t Commewijne . 3o. di e in het Derde Kanton over d e burgerlijke e n strafzaken i n d e districten Nickerie, Coroni e e n Marowijne , alsmed e ove r d e strafzake n i n d e districte n Suriname en Saramacca . Over d e burgerlijk e vorderin g to t vergoedin g va n koste n e n schaden , mit s ƒ 150. — niet te boven gaande, ingesteld door d e beledigde partij, di e zich daartoe in he t gedin g over d e strafzaa k gevoeg d heeft , doe t d e Kantonrechte r gelijktijdi g met d e strafzaa k uitspraak .
HET HO F VA N JUSTITI E Het Ho f va n Justiti e i s samengesteld ui t ee n Presiden t e n te n hoogst e 7 leden; voorts zij n daarbi j werkzaa m te n hoogst e 5 leden-plaatsvervangers, ee n procu - reur-generaal, ee n advocaat-generaa l e n ee n griffier . Het Ho f va n Justiti e vonnis t i n all e zake n me t 3 rechters. Het Ho f va n Justiti e neem t i n eerst e aanleg kenni s va n all e burgerlijk e zaken , waarvan d e berechtin g bi j algemen e verordenin g uitdrukkelij k aa n he t Ho f i s opgedragen. Het Ho f i s bevoeg d to t kennisnemin g va n elk e ei s i n reconventie . Het Ho f va n Justiti e vonnis t i n eerst e aanle g i n strafzaken :
54 lo. ove r all e misdrijve n waaro p d e doodstra f i s gesteld ; 2o. ove r ander e misdrijve n bi j samenloo p me t ee n misdrij f waaro p d e dood - straf i s gesteld ; 3o. bi j mededaderschap o f medeplichtighei d i n zaken, welk e voor ee n of mee r van d e dader s o f medeplichtige n i n eerst e aanle g to t d e kennisnemin g va n het Hof behoren . Over d e burgerlijk e vorderin g to t vergoedin g va n koste n e n schaden , mit s ƒ 150. — niet te boven gaande, ingesteld door d e beledigde partij, di e zich daarto e in het gedin g ove r ee n strafzaa k gevoeg d heeft , doe t he t Ho f gelijktijdi g me t d e strafzaak uitspraak . Het Ho f va n Justiti e neem t i n hoge r beroe p kennis , zowel i n burgerlijk e al s i n strafzaken, va n d e daarvoo r nie t onvatbaa r verklaard e vonnisse n e n beschikkin - gen doo r kantonrechter s gewezen . De Rekenkame r va n Surinam e Door d e i n 1948 tot stan d gekome n wijzigin g i n d e Staatsregelin g va n Surina - me is de basis gelegd voor de creatie van een eigen, onafhankelijk controle-orgaan . Dit i s in d e Landsverordenin g va n 3 Januari 1950 bevestigd. D e „Landsveror - dening Rekenkame r Suriname " is eerst in 1953 tot stan d gekomen ; in d e interim - periode heef t d e Nederlands e Algemen e Rekenkame r d e taa k va n he t controle - orgaan vervuld . In 1954 is d e Rekenkamer va n Surinam e geïnstalleerd . De Kame r — die met d e Raad van Advies e n het Hof va n Justitie behoor t to t de „hog e College s va n Staat " e n du s nie t aa n d e Regerin g ondergeschik t i s — bestaat ui t Voorzitter , 2 Leden e n 2 Plaatsvervangende Leden , terwij l aa n di t College ee n Secretari s i s toegevoegd . Benoemin g geschied t doo r d e Gouverneu r op voordracht de r Staten . Teneinde onafhankelijkhei d t e verzekere n i s de ontslag- procedure me t vel e waarborge n omringd . De Kame r i s belas t me t d e formel e e n materiël e control e o p d e geldmiddele n van he t land . D e doelmatigheidscontrol e i s ee n belangrij k dee l va n haa r taak . Voorts oefen t zi j o.m . toezicht ui t o p all e lichamen , welk e o p enigerle i wijz e werken me t Landsgelde n o f -goederen , o f me t Landsgarantie . Zi j heef t med e een belangrijk e adviserend e taak . Jaarlijks breng t d e Kame r versla g ui t aa n d e State n e n aa n d e Landsregering . Dit versla g word t gepubliceer d e n geef t du s d e belastingbetaler s ee n indru k va n de bestedin g de r doo r he n opgebracht e gelden . (H. F. van Zuylen in Vox Guyanae Sept. 1954: De Rekenkamer van Suriname).
Bestuurlijke indelin g Suriname i s bestuurlijk ingedeel d in 7 districten. Aan het hoofd va n el k district staat ee n Districts Commissaris. STADSDISTRICT PARAMARIBO . Oppervlakte en begrenzing. Het stadsdistric t Paramarib o word t gevorm d doo r d e sta d Paramaribo , d e hoofdstad va n Suriname , gelege n aa n d e linkeroever va n d e Suriname-rivier .
55 Paramaribo heef t ee n oppervlakt e va n 14 km2. De grenslijnen zij n zee r grillig ; de stad word t gehee l omslote n doo r het distric t Suriname.
Bevolking. Op 31 December 1952 was d e geregistreerd e bevolkin g va n Paramarib o al s volgt samengesteld : Mannen Vrouwen Totaal Creolen 28.651 33.328 61.979 Indonesiërs 1.849 1.998 3.847 Hindostanen 7.350 7.176 14.526 Chinezen 1.444 920 2.364 Europeanen 1.283 849 2.132 Anderen 750 802 1.552 Totalen 41.327 45.073 86.400
Verkeer. Paramaribo heef t ee n wegenne t va n 110 km. (totaa l va n Surinam e 846 km). De verbindin g me t d e overig e districte n geschied t overze e me t d e kustvaar - tuigen va n d e Scheepvaar t Maatschappi j Surinam e e n doo r d e luch t me t d e vliegtuigen va n d e Eerst e Surinaams e Luchtvaar t Maatschappij . Verder word t d e verbinding tot stand gebrach t doo r motorbote n o p d e binnen - vaart, e n me t d e districte n Commewijne , Saramacc a e n Coroni e doo r veerboten . Landwegen zijn : a. voo r de verbinding me t het distric t Suriname : 1. de we g naar Leonsberg , 9 km lang . 2. de we g naar Zanderi j vliegveld , lang s he t Pa d va n Wanica , 46 km. lang . 3. de we g naa r Paranam , lang s Domburg , 30 km. lang . 4. de Kwattaweg-Garnizoenspad , 34 km. lang . b. voo r d e verbinding me t he t distric t Saramacc a e n verder he t distric t Coronie : de we g naar Uitkijk , 24 km. lang, e n verde r via het vee r bi j Hambur g naar d e Coppenamepunt , 67 km. lang , e n tenslott e vi a he t vee r ove r d e Coppename naar Coronie , 58 km. lang. c. voo r d e verbinding met he t district Commewijne : via he t vee r naa r Meerzorg , d e we g n a Meerzor g to t Spieringshoek , 30 km lang.
Industrie en handel. Paramaribo heef t ee n aanta l industriël e bedrijven , di e all e gerich t zij n o p voorziening i n d e binnenlands e consumptie . Slecht s d e confectie-ateliers , ee n schoenfabriek, e n ee n garnalen-bedrij f werke n o p d e expor t hunne r producten .
56 Op 31 December 1953 waren t e Paramarib o geregistreer d d e volgend e be - drijven: Steenfabrieken 12 Pottenbakkerij Lucifersfabriek Samengeperste gasse n fabrie k Cosmetische producte n fabrie k Hygiënische wasseri j Scheepsmakerij Electrische Central e e n Gasfabrie k Ijsfabrieken 2 Gazeuse dranke n fabrieke n 6 Vruchtensappen fabrieke n 2 Sigaren- e n sigarettenfabrieke n 2 Suikerwerkenfabriek 1 Rijstpelmolen 1 Zeepfabrieken 2 Veevoederfabriek 1 Vermicellifabrieken 3 Restaurants 36 Lunchrooms 7 Waterleiding 1 Pensions e n hotel s 12 Andere, w.o . schoenmakerijen , kleermakerijen , bouwbedrijven, meubelmakerijen , houtzaagmo - lens, goudsmederijen , vervoersbedrijven , bakke - rijen, enz . 1183 In totaa l va n 1278 bedrijven waren werkzaam , buite n d e beheerders : Mannelijk personee l 7872 Vrouwelijk personee l 1025 Totaal 8897
Op 31 December 1953 waren te Paramaribo geregistreer d d e volgende winkels: Manufacturen 124 Levensmiddelen 459 Landbouwproducten 152 lm- e n exportzake n 19 Dranken 44 Uzerwaren 25 Juwelierszaken 8 Drogisterijen 16 Andere, w.o . boekwinkels , meubelwinkels , enz . 70
57 In di t totaa l van 917 winkels ware n werkzaam , buite n d e beheerders : Mannelijk personee l 753 Vrouwelijk personee l 435 Totaal 1188
Op 31 December 1953 waren t e Paramarib o geregistreer d d e volgend e kan - toren (Gouvernementskantore n uitgezonderd) : Belasting consultati e e n administrati e 23 Handelskantoren 25 Notaris- advocaten- en deurwaarderskantoren 14 Landmeterskantoren 4 Andere, w.o. banken, verzekeringsmaatschappijen , makelaars, architectenbureaux , enz . 38 Op di t totaal van 104 kantoren waren werkzaam, buiten d e beheerders: Mannelijk personee l 637 Vrouwelijk personee l 318 Totaal 955
DISTRICT COMMEWIJNE .
Oppervlakte en begrenzing. Het distric t Commewijn e heef t ee n oppervlakte va n 5215 km2. Het grens t ten Noorden aa n d e Atlantisch e Oceaan , ten Oosten e n ten Zuiden aan he t distric t Marowijn e e n ten Westen aa n he t distric t Suriname .
Bevolking. Op 31 December 1952 was d e geregistreerd e bevolkin g va n Commewijn e al s volgt samengesteld : Mannen Vrouwen Totaal Creolen 1.282 952 2.234 Indonesiërs 7.588 6.096 13.684 Hindostanen 2.808 2.663 5.471 Chinezen 66 6 72 Europeanen 136 57 193 Anderen 141 23 164 Totalen 12.021 9.797 21.818
Verkeer. Het distric t Commewijn e heef t ee n wegenne t va n 60 km.
58 Industrie en Handel. Op 3 1 Decembe r 195 3 waren in het district Commewijne geregistreer d d e volgende bedrijven : Electrische Central e 1 Koffiefabrieken 6 Rijstpelmolens 11 Suikerfabrieken 2 Cultuurmaatschappijen 10 Andere, w.o . bouwbedrijven , houtzaagmolens , kleermakerijen, bakkerijen , enz . 20 In di t totaa l va n 50 bedrijven ware n werkzaam , buite n d e beheerders : Mannelijk personee l 2281 Vrouwelijk personee l 330 Totaal 2611
Op 31 December 1953 waren i n he t distric t Commewijn e geregistreer d d e volgende winkels : Manufacturen 1 Levensmiddelen 54 Tweede hand s artikele n 1 In di t totaa l va n 56 winkels ware n werkzaam , buite n d e beheerders : Mannelijk personee l 22 Vrouwelijk personee l 1 Totaal 23
Productie over 1953. Eenheid ha. Productie Aardvruchten ton 127 795 Bacoven 1000 bos 323 94 Bananen a 143 100 Cacao ton 508 36 Cocosnoten 1000 st. 54 28 Koffie ton 1154 121
Mais i n kolven S) 351 595 Padi »» 3001 8524
Peulvruchten ï» 140 175 Pinda >» 72 49 Soja >» 4 3 Sinaasappels 1000 st. 443 24010
Grapefruits ïï 171 2357 Citroenen » 27 447 Andere citrus » 61 270
59 Suiker ton 98 4 545 6 Rum 1000 1 . — 41 7 Melasse „ — 203 0 Spiritus „ — 10 4 Groenten to n 139 133 5 Hout i n blokke n st . — 4063 4 Dwarsliggers „ — 4798 2 Goud gra m — 8 DISTRICT CORONIE . Oppervlakte en begrenzing. Het distric t Coroni e heef t ee n oppervlakt e van 1498 km2. Het grens t ten Noorden aa n d e Atlantische Oceaan, ten Oosten aa n het distric t Saramacca, ten Zuiden aa n d e districte n Saramacc a e n Nickeri e e n ten Westen aan het distric t Nickerie . Bevolking. Op 31 December 1952 was d e geregistreerd e bevolkin g va n Coroni e al s volg t samengesteld: Mannen Vrouwen Totaal Creolen 1.954 1.798 3.752 Indonesiërs 207 194 401 Hindostanen 19 15 34 Chinezen 23 9 32 Europeanen 2 3 5 Anderen 1 — 1 Totalen 2.206 2.019 4.225
Verkeer. Het distric t Coroni e heef t ee n wegenne t va n 77 km. Industrie en handel. Op 31 December 1953 waren in het distric t Coroni e geregistreer d d e volgend e bedrijven: Electrische Central e 1 Bereiding va n bananen-korenmee l 7 Rijstpelmolens 4 Oliefabriek 1 Restaurants 4 Andere, w.o . bouwbedrijven, kleermakerijen , enz . 20 In di t totaal va n 37 bedrijven ware n werkzaam , buite n d e beheerders : Mannelijk personee l 38 Vrouwelijk personee l 1 Totaal 39
60 Op 31 December 1953 waren t e Coroni e geregistreer d d e volgend e winkels : Levensmiddelen 29 Dranken 1 Drogisterij 1 In di t totaa l va n 31 winkels ware n werkzaam, buiten d e beheerders : Mannelijk personee l 4
Productie over 1953. Eenheid ha. Totaal Aardvruchten ton 35 18 Bacoven 1000 bos 15 6
Bananen ï» 30 25 Cocosnoten 1000 st. 1350 8152 Cocosolie 1000 L — 315 Mais i n kolven ton 9 4 Padi » 466 1878
Peulvruchten 99 8 1
Pinda 99 2 1 Honing 1. — 63620 Groenten ton 1 6 Hout i n blokke n st. — 4670
DISTRICT MAROWIJNE . Oppervlakte en begrenzing. Het distric t Marowijn e heef t ee n oppervlakt e va n 40166 km2. Het grens t ten Noorden aa n d e Atlantisch e Oceaan , ten Oosten aa n Fran s Guyana, ten Zuiden aa n Brazili ë e n te n Weste n aa n d e districte n Commewijn e en Suriname .
Bevolking. Op 31 December 1952 was d e geregistreerd e bevolkin g va n Marowijn e al s volgt samengesteld : Mannen Vrouwen Totaal Creolen 1.796 1.258 3.054 Indonesiërs 851 835 1.686 Hindostanen 120 95 215 Chinezen 46 37 83 Europeanen 37 32 69 Anderen 114 90 204 Totalen 2.964 2.347 5.311
61 Verkeer. Het distric t Marowijn e heef t ee n wegenne t va n 61 km.
Industrie en handel. Op 31 December 1953 waren i n he t distric t Marowijn e geregistreer d d e vol - gende bedrijven : Bauxietbedrijf 1 Electrische Central e 1 Ijsfabriek 1 Restaurants 6 Pension 1 Andere, w.o . bouwbedrijven , kleermakerijen , bakkerijen , enz . 45 In di t totaal van 55 bedrijven waren werkzaam , buite n d e beheerders : Mannelijk personee l 1348 Vrouwelijk personee l 24 Totaal 1372
Op 31 December 1953 waren i n Marowijn e geregistreer d d e volgend e winkels : Manufacturen 5 Levensmiddelen 26 Landbouwproducten 2 Drogisterij 1 In di t totaa l van 34 winkels ware n werkzaam , buite n d e beheerders : Mannelijk personee l 30 Vrouwelijk personee l 7 Totaal 37
Productie over 1953. Eenheid ha. Productie Aardvruchten ton 44 266 Bacoven 1000 bos 4 2
Bananen ï» 12 7 Cacao ton 1 — Cocosnoten 1000 st. 32 65 Mais i n kolven ton 25 40 Peulvruchten >» 6 3
Pinda »J 1 1 Groenten >» 30 100 Hout i n blokken St. — 8357
Dwarsliggers >9 11954 Bauxiet ton 1965708 Goud gram 159213
62 DISTRICT NICKERIE .
Oppervlakte en begrenzing. Het distric t Nickeri e heef t ee n oppervlakt e va n 49465 km2. Het grens t ten Noorden aa n d e Atlantische Oceaan e n aan het distric t Coronie , ten Oosten aa n d e districte n Coronie , Saramacca , Surinam e e n Marowijne , ten Zuiden aa n Brazili ë e n ten Westen aa n Brit s Guyana .
Bevolking. Op 31 December 1952 was d e geregistreerd e bevolkin g va n Nickeri e al s volgt samengesteld: Mannen Vrouwen Totaal Creolen 1.956 1.340 3.296 Indonesiërs 1.925 1.841 3.766 Hindostanen 5.882 5.493 11.375 Chinezen 139 130 269 Europeanen 116 86 202 Anderen 191 181 372 Totalen 10.209 9.071 19.280
Verkeer. Het distric t Nickeri e heef t ee n wegenne t va n 60 km.
Industrie en handel. Op 31 December 1953 waren i n het distric t Nickeri e geregistreer d d e volgende bedrijven: Electrische Central e 1 Rijstpelmolens 47 Suikerfabriek 1 Ijsfabriek 1 Restaurants 5 Lunchroom 1 Pensions e n hotel s 6 Cultuurmaatschappijen 4 Andere, w.o . bouwbedrijven , houtzaagmolens , kleermakerijen, bakkerijen , enz . 108 In di t totaa l va n 174 bedrijven waren werkzaam , buite n d e beheerders : Mannelijk personee l 1461 Vrouwelijk personee l 38 Totaal 1499
63 Op 31 December 1953 waren i n het district Nickeri e geregistreer d d e volgend e winkels: Manufacturen 14 Levensmiddelen 83 Landbouwproducten 2 lm- e n exportzake n 2 Dranken 2 IJzerwaren 3 Andere 4 In di t totaa l va n 110 winkels ware n werkzaam , buite n d e beheerders : Mannelijk personee l 26 Vrouwelijk personee l 23 Totaal 49
Productie over 1953. Eenheid ha. Productie Aardvruchten ton 11 46 Bacoven 1000 bos 25 19 Bananen »» 39 31 Cocosnoten 1000 st. 248 74 Mais in kolven ton 1 1
Padi 9J 6693 19973
Peulvruchten 1) 68 20 Sinaasappels 1000 st. 11 22 Andere citrus » 4 123 Suiker ton 530 1750 Rum 1000 1 . — 6
Melasse 1» — 719 Spiritus »» — 33 Groenten ton 2 6 Hout i n blokke n st. — 33232 Dwarsliggers »> 3061 Goud gram 4
DISTRICT SARAMACCA . Oppervlakte en begrenzing. Het distric t Saramacc a heef t ee n oppervlakt e va n 25572 km2. Het grens t ten Noorden aa n de Atlantische Oceaa n en aan he t distric t Coronie , ten Oosten aan het district Suriname en ten Zuiden e n ten Westen aan het distric t Nickerie.
64 Bevolking. Op 31 December 1952 was d e geregistreerd e bevolkin g va n he t distric t Sara - macca al s volg t samengesteld : Mannen Vrouwen Totaal Creolen 1.292 1.173 2.465 Indonesiërs 1.855 1.720 3.575 Hindostanen 2.705 2.646 5.351 Chinezen 18 9 27 Europeanen 1 4 5 Anderen Totalen 5.871 5.552 11.423
Verkeer. Het distric t Saramacc a heef t ee n wegenne t va n 78 km.
Industrie en handel. Op 31 December 1953 waren in het distric t Saramacca geregistreer d d e volgen- de bedrijven : Electrische Central e 1 Rijstpelmolens 10 Cultuurmaatschappijen 2 Andere, w.o . bouwbedrijven , houtzaagmolens , enz . 7 In di t totaal van 20 bedrijven waren werkzaam , buite n de beheerders : Mannelijk personee l 81 Vrouwelijk personee l 15 Totaal 96
Op 31 December 1953 waren i n he t distric t Saramacc a geregistreer d d e vol - gende winkels : Levensmiddelen 19 IJzerwaren 1
Productie over 1953. Eenheid ha. Productie Aardvruchten ton 17 19 Bacoven 1000 bos 66 50 Bananen » 48 40 Cacao ton 170 30 Cocosnoten 1000 st. 172 360
65 Mais in kolven ton 193 300
Padi »J 2393 6878
Peulvruchten J» 85 52 Pinda » 138 115 Soja J> 18 7 Sinaasappels 000 st. 138 1924 Grapefruits )» 27 885 Citroenen » 32 495
Andere citrus 5» 20 686 Groenten ton 16 16 Hout i n blokke n st. — 25460 Dwarsliggers »» — 2194 Palmpitten kg. 140541 Goud gram 4627
DISTRICT SURINAME . Oppervlakte en begrenzing. Het distric t Surinam e heef t ee n oppervlakt e va n 20892 km2. Het grens t ten Noorden aa n de Atlantische Oceaan , ten Oosten aan de distric - ten Commewijn e e n Marowijne , ten Zuiden aa n de districte n Marowijn e e n Nic- kerie e n ten Westen aan het distric t Saramacca .
Bevolking. Op 31 December 1952 was d e geregistreerd e bevolkin g va n he t distric t Suri - name al s volg t samengesteld : Mannen Vrouwen Totaal Creolen 6.347 6.164 12.511 Indonesiërs 7.133 6.721 13.854 Hindostanen 18.196 17.714 35.910 Chinezen 245 84 328 Europeanen 421 344 765 Anderen 240 165 405 Totalen 32.582 31.191 63.773
Verkeer. Het distric t Surinam e heef t ee n wegennet van 400 km. Industrie en handel. Op 31 December 1953 waren i n he t distric t Surinam e geregistreer d d e vol - gende bedrijven : Steenbakkerij 1 Lucifersfabriek 1
66 Bauxietbedrijven 2 Koffiefabrieken 4 Rijstpelmolens 53 Restaurants 3 Cultuurmaatschappijen 3 Triplexfabriek 1 Andere, w.o. bouwbedrijven , houtzaagmolens , kleer - makerijen, enz . 88 In di t totaal van 156 bedrijven waren werkzaam , buite n d e beheerders : Mannelijk personee l 2362 Vrouwelijk personee l 183 Totaal 2545
Op 31 December 1953 waren i n het distric t Surinam e geregistreer d d e volgen - de winkels : Manufacturen 1 Levensmiddelen 127 In dit totaal van 128 winkels waren werkzaam , buiten de beheerders: Mannelijk personee l 10 Vrouwelijk personee l 4 Totaal 14
Productie over 1953. Eenheid ha. Productie Aardvruchten ton 322 1610 Bacoven 1000 bos 284 209
Bananen 99 493 474 Cacao ton 323 31 Cocosnoten 1000 st. 434 708 Koffie ton 715 107 Mais in kolven » 145 260
Padi 99 7581 20387
Peulvruchten 99 66 33
Pinda 9» 125 106 Soja » 34 20 Sinaasappels 1000 st. 911 14426
Grapefruits 99 142 1557
Citroenen 99 66 1676
Andere citrus J9 88 825 Tabak kg. 3 1500 Honing 1. — 3200
67 Groenten ton 182 1269 Hout i n blokke n st. 38388 Dwarsliggers >> 18120 Balata ton 64 Bauxiet >> 1377708 Goud gram 39680
68 Heineken's
het mees t getapt !
Heineken's
het mees t gevraagd!
Heineken's
het mees t geschonken!
Heineken's
het mees t gedronken!
W.E.VAN ROMONDTs HANDEL MIJ N.V. WATERKANT 40-42 - TELEFOON 2831-2832
69 MANAPFIlEIt au deviae vie
Voor en$ros: WIJNGAARDE'S AGENCIES Heerenstraat 26 Telefoon 3238
VERKRIJGBAAR IN ALLE ZAKEN Wereldbekende Kwaliteitsmerken COLON Cement MOBYLETTE Bromfietse n FIAT Automobiele n PAILLARD Radio' s MONROE Rekenmachines ICI Medicamente n ICI Veterinair e Producte n ICI Wied - e n Insectenbestrijdingsmiddele n ICI Verfware n ICI No n Ferrous Metals ICI Plastic s e n Perspe x Glass MARTIN FRERE S Cogna c JULES DUMON T Brand y
Wij garanderen degelijke service en coulante bediening
DE SURINAAMSE HANDEL MIJ n.v. KEIZERSTRAAT 46 P.O.B. 1 TELEFOON 4913
BRAKKE/OTTENS RICE MILLERS and EXPORTERS
PARAMARIBO NICKERI E KEIZERSTRAAT 46 P.O.B. 1 TELEFOON 3425
71 KOONG FA&C o Kenmerk va n hog e kwaliteitsproducte n
GRUNDIG Tape Recorder en Dicteer Apparaten
GRUNDIG Radio's en Radio Consoles
TELEFUNKEN Radio's, Radio Consoles en Lampen
TELEFUNKEN Platen Wisselaars
DUAL Platen Wisselaars
GARRARD Platen Wisselaars
OSRAM Gloeilampen
OSRAM Fotolampen
OSRAM Fluorescent Buizen
BERGA Auto en motorfiets Batterijen in 6-12 V
FULDA Auto-, Truck-, Bus-, Tractor- en Motorfiets Banden
KOONG FA&Co KEIZERSTRAAT 38 - TELEFOON 3293 - PARAMARIBO /MOENGO
72 1- Manufacturen
2. G.E.C. Koelkasten , Radio' s e n Plafond Ventilatore n
O. Crosle y Koelkaste n e n Freezers
4- Artkraft Waterkoeler s
D. Fleetwood Vitrine Koelkaste n
O. Bic o & Blackstone wasmachine s
/• Michelin Bande n
O. Austin Auto's, Kaize r Fraze r Auto' s
9- Fedder Quiga n Airconditioner s
10. Scottis h Crea m Whisky
Vraagt steeds naar RAJAH POPLI N HEMDEN
Maagdenstraat 19-27 — Telefoon 3044
73 «HET GARE N CENTRUM » JAS. D . EMANUEL S
*
Het bes t gesorteer d i n alle Naaifournituren tegen d e laagst e prijze n
*
Vlotte e n Prettig e Servic e
Zeer ruim e keuz e
Gravenstraat 39 Achterstraat 48 PARAMARIBO Nw . NICKERI E N.V. VAREKAMP & Co. DOMINÉSTRAAT 26, PARAMARIBO, SURINAM E ICK VAE R ENDE CAMP TELEFOON 2462 - POSTBUS 787
• KANTOORBOEKHANDEL Schrijfbehoeften Tekenbenodigdheden Kantoorboeken Bureau-artikelen Schoolbehoeften Papierwaren
• BOEKHANDEL Romans Kinderboeken Schoolboeken Studieboeken Modeplaten Tijdschriften Linguaphone cursusse n
• KANTOORMACHINES E N -MEUBEL S "Roneo" stencilmachine s "Roneo" brievenkaste n "Roneo" kantoormeubel s "Roneo" adresseermachine s "Roneo" archiefsysteme n "Byron" schrijfmachine s "Diana" portable s
• KUNSTHANDEL Wandversiering Lijstenmakerij
DRUKKERIJ Handelsdrukwerk Reclamedrukwerk Familiedrukwerk Ontwerpen e n lay-outs
• COPIEERINRICHTING Lichtdrukkerij Offsetdrukkerij Stencilinrichting Fotocopiëerinrichting Affiches Reclame-ontwerpen
Alleenvertegenwoordigers voo r Surinam e van :
Kantoorbotktnfobriak „Atlanta", Hogezand - Emcloppenfabriek „Enfa", Ven/ o - Drukinktenfabriek „Arnhem/a" , Arnhem - G. B . ran Goor Zonen' * U.M., Den Haag, - "Roneo" sta/e n archiefkasten, archiefsystemen, kan- toormtubelen e n stencilmachines, Londen - "Velos" kantoorbehoeften, Londen, - "Coronet inktlinten en carbon- papier van "Kolok Maf. Coy.", Londen - "Stephens " inkten, Londe n - A/bert Nestier tekentafels e n teken- machines, tekenbehoeften e n rekenlinialen, Lahr - Ph . Maul brievenwegers en bureau-artikelen. Hamburg "Viking" potlodenfabriek, Kopenhagen
75 W--S
-,!SRUEMI Mb
CHIU HUNG & Co. ZWARTENHOVENBRUGSTRAAT 71-77 - PARAMARIBO • SURINAME POSTBUS 443
Goudsmederij - Goudopkopers - Juweliers Importeurs - Exporteurs Agenturen - Commissiehandel
GROOT- E N KLEINHANDE L IN :
Levensmiddelen, Manufacturen , Uzerwaren, Huis- houdelijke artikelen , Papie r e n Papierwaren , Meubelen, Uurwerken , Electrisc h materiaal , Bouwmaterialen, Kramerijen , enz . enz .
76 OVERHEIDSINSTELLINGEN De Surinaams e Postspaarbank. Aan he t Hoof d va n d e Surinaams e Postspaarban k staa t ee n Directeu r (teven s Postdirecteur) di e zij n werkzaamhede n verrich t onde r ee n Raa d va n Toezicht . De rentevergoeding bedraagt 2.4% voor inlagen tot een maximum van f 1500.- Voor inlage n bove n f 1500.- wordt gee n rent e vergoed ; voo r bepaald e vereni - gingen word t di t bedra g verhoog d to t ƒ 3000.— . Het Gouvernemen t va n Surinam e waarborg t d e terugbetalin g va n all e inlagen .
De Kame r van Koophande l e n Fabrieke n
De Kamer. De Kame r va n Koophande l e n Fabrieke n i s samengestel d ui t 10 leden, waar - van 5 worden gekoze n doo r he t grootbedrij f e n 5 door he t kleinbedrijf . Kiesgerechtigd voo r he t grootbedrij f zij n degene n di e i n he t Handelsregiste r zijn ingeschreve n naa r ee n inschrijvingsgel d va n ƒ 10. — of meer . Kiesgerechtigd zij n degene n di e i n he t Handelsregiste r zij n ingeschreve n ge- durende 1 jaar onmiddellij k voorafgaand e aa n he t verkiezingsjaa r e n di e teven s Nederlander zijn . Om gekoze n t e kunne n worde n moe t me n kiesgerechtig d zij n e n bovendie n 2 jaar i n he t bevolkingsregiste r zij n ingeschreve n e n d e leeftij d va n 23 jaar heb - ben vervuld . De candidaatstellin g vind t plaat s i n d e eerst e helf t va n d e maan d Novembe r vóór d e periodiek e aftreding . De lede n hebbe n zittin g gedurend e 4 jaar. Telkens o m d e 2 jaren treed t d e helf t volgen s rooste r af , me t die n verstand e dat bi j I e periodiek e verkiezin g 3 leden va n he t kleinbedrij f e n 2 leden va n he t grootbedrijf aftreden , bi j d e volgend e verkiezin g 3 leden va n he t grootbedrij f en 2 leden va n he t kleinbedrijf , e n z o vervolgens .
Het Handelsregister. Er i s ee n Handelsregister , waari n all e i n Surinam e gevestigd e zake n worde n ingeschreven, zijnd e elk e ondernemin g waari n eni g bedrij f word t uitgeoefend . De inschrijvin g moe t geschiede n binne n 1 week n a vestiging . Van iedere wijziging van hetgeen betreffend e ee n zaak ingeschreven is , alsmede van d e opheffin g va n ee n zaak , moe t opgav e worde n gedaan . Inschrijving i s niet vereis t voor : a. publiekrechtelijk e lichamen ; b. minderjarige n di e gee n handlichtin g hebbe n bekomen ; c. land - e n tuinbouwers , visser s e n jagers , e n ambachtslieden , di e uitsluiten d verkopen hetgee n i n hu n ondernemin g i s voortgebracht , bemachtig d o f ver - werkt; d. rondventers .
77 Het inschrijvingsgel d bedraag t pe r jaar : Bij een kapitaal van nie t meer da n ƒ 10.000. — .. . . ƒ 5, — „ „ „ „ meer da n ƒ 10.000. — doch niet mee r da n ƒ 25.000. — ... . ƒ 10. — „ „ „ „ meer da n ƒ 25.000. — doch niet mee r da n ƒ 50.000. — ... . ƒ 50. — „ , meer da n ƒ 50.000. — ƒ 100. — Op 31 December 1954 waren i n he t Handelsregiste r ingeschreven : 1947 zaken va n ƒ 5. — 178 zaken va n ƒ 10. — 95 zaken va n ƒ 50. — 103 zaken va n ƒ 100. —
De Surinaams e Volkscredietban k De Surinaams e Volkscredietban k word t beheer d doo r ee n Directeur , onde r he t oppertoezicht va n ee n Commissi e va n Toezicht . Op 31 December 1953 bedroeg het zuive r vermoge n de r Ban k ee n bedra g van ƒ 1.530.000.— . Tevens is door het Land aa n d e Bank een crediet ingeruimd va n ƒ 1.000.000.- , en bovendie n ee n garantiestellin g verleen d to t ee n bedra g va n ƒ 3.000.000. — voor doo r d e Ban k va n derde n aangetrokke n gelden .
Rentetarieven. A. Voorschotte n me t onvoldoend e o f me t persoonlijk e zekerheidstel - ling, alsook beleningen va n pensioenen, salarisse n e n onderstanden 9% p.j. B. Beleninge n va n pensioene n enz . gecombineer d me t risico-verzeke - ring c.q . levensverzekeringspoli s t/ m ƒ 500. — 9% boven ƒ 500. — t/m ƒ 1000. — 8 % boven ƒ 1000. — 7 % C. Hypotheke n me t ee n overwaard e va n 40%, t/m ƒ 1000. — . . 9% boven ƒ 1000. — t/m ƒ 5000. — 8 % boven ƒ 5000. — 7 % D. Hypotheke n met een overwaarde van tenminste 50%, t/m ƒ 1000. - 8 % boven ƒ 1000. — t/m ƒ 5000. — 7 % boven ƒ 5000. — 6 %
Speciale e n zee r bewerkelijk e credietvorme n me t kort e looptij d (b.v . markt - crediet) vallen buiten het hiervore n vermelde renteschema. De daarvoo r geldend e hogere rentevoe t word t voo r el k geva l afzonderlij k bepaald . Voor middenstandscredieten, qu a dekkin g voldoende te achten , word t al s rege l geen hogere rente ia rekening gebrach t da n 7% p.j. Behalve voor dez e crediete n kan voo r ander e bijzonder e gevallen , te r beoordelin g va n d e Directeur , ee n kor - ting worde n toegepas t o p d e su b A t/m D vernield e rentevoeten , me t die n ver -
78 stande da t — behoudens d e hiern a t e vermelde n uitzonderin g — geen lager e rente da n 6% p.j. in rekenin g za l worde n gebrach t zonde r goedkeurin g va n d e Commissie va n Toezicht . Voor crediete n aa n central e coöperatiev e vereniginge n geld t ee n rentevoe t van 5%; aan primair e coöperatie s e n klein e volkscredietinstellinge n va n 6% p.j. Deze instellinge n zij n %A% per semeste r verschuldig d ove r he t maximu m va n het hun geopend e crediet , me t die n verstande da t het aldu s verschuldigde bedra g verminderd word t me t 1% per semeste r ove r he t werkelij k opgenome n bedrag . Een rentevoe t va n 6% wordt, ongeach t he t bedra g de r leningen , i n rekenin g gebracht voor : a. alle doo r he t Gouvernemen t va n Surinam e gegarandeerd e leningen ; b. leningen di e volledi g gedek t zij n doo r aa n d e ban k gecedeerd e e n desweg e bij d e betrokke n instellinge n (c.q . bi j d e SVC B zelve ) geblokkeerd e beleg - gingen. De leenrent e word t bereken d ove r he t sald o de r schuld . Betalin g va n rent e geschiedt achteraf ; e r vind t du s generle i verrekenin g va n rent e me t d e leenso m plaats. Voor vergoedin g va n rent e o p Opgenome n Gelde n i s he t navolgend e rente - schema vastgesteld : girogelden 1.2% p.j. spaargelden 2.4% p.j. deposito's met een opzeggingstermijn va n 1 jaar 3 % p.j. deposito's met een opzeggingstermijn van 3 jaar 3.5% p.j.
Het credietbedrijf. De aanvragenstatistie k ove r 1953 geeft he t volgend e beeld : Aantal Bedra g Restant vori g jaa r 572 ƒ 301.739. — Ingediend i n 1953 617 9 „ 4.284.275. — Totaal 6751 ƒ 4.586.014. — Waarvan toegestaa n 4465 „ 2.737.842. — Afgewezen/ ingetrokken 1761 „ 1.441.065. — Restant ult o 1953 525 ƒ 407.107. —
;eeft d e volgend e opstelling : Creolen 3956 64 % Hindostanen 1677 27.1% Indonesiërs 408 6.6% Chinezen 125 2.1% Indianen 13 0.2%
79 Op 31 December 1953 waren d e uitstaand e voorschotten al s volgt : Groep Aantal Bedra g Ia. Landbouw-seizoenleningen 1116 ƒ 326.300. - lb. Leningen aa n klein-handelaren , ambachtslieden enz . 1698 344.000.— Ha. Leningen aa n ambtenare n e.a . vaste-ink.-trekkers 942 579.000. Hb. Pensioenleningen 426 111.800. Ill . Middenstandscredieten 457 789.900. IVa. Grond- e n bouwcrediete n 302 1.532.600. IVb. Leningen t.b.v . d e visseri j 64 19.200. IVc. Schuldbevrijdingsleningen 228 240.000. Diversen 122 32.100. Totaal 7355 ƒ3.975.800.- Rekening-courant 29 270.400.- Totaal-generaal 7384 ƒ 4.246.200.—
Doeleindenstatistiek over 1953. Aantal Bedra g Schulddelging 318 ƒ 220.400. - Bouw, herstelling , aankoo p woninge n e n percele n 1283 956.400. - Consumptieve doeleinde n 982 293.900. - Bedrijven 589 444.600. - Landbouw 889 423.500. - Visserij 22 6.600. - Andere doeleinde n 129 42.000. - Totaal-generaal 4212 ƒ 2.387.400.—
Pandhuisbedrijf. Dit onderdee l va n he t credietbedrij f ha d o p uit . Decembe r 1953 aan lopend e beleningen uitstaand e ee n bedra g va n ƒ 40.189.— .
Afdeling Volkscrediet Nickerie. Dit bedrij f opereer t al s zelfstandige Afdelin g va n d e Surinaamsch e Ban k N.V . De inbedrijfstellin g von d o p 21 April 1953 plaats. De aanvragenstatistie k ove r 1953 geeft he t volgend e beeld : Aantal Bedrag Ingediende aanvrage n 1394 ƒ 953.900 . Waarvan toegestaa n 919 375.500. Afgewezen/ ingetrokken 263 254.300. Restant ult o 1953 212 316.100.
80 Indeling volgen s ra s va n d e aanvrager s geef t d e volgend e opstelling : Creolen 224 16.1 % Hindostanen 876 62.8 % Indonesiërs 284 20.4 % Chinezen 10 0.7 %
Op 31 December 1953 waren d e uitstaand e voorschotte n al s volgt : Groep Aantal Bedrag Ia. Landbouw-seizoenleninge n 429 ƒ 163.700. — Ib. Leninge n aa n klein-handelaren , ambachtslieden enz . 46 21.000.— Ha. Leninge n aa n ambtenare n e.a . vaste-ink.-trekkers 66 37.000. lib. Pensioenleningen 4 1.600. III . Middenstandscredieten 8 19.600. IVa. Grond - e n bouwcrediete n 10 21.300. IVb. Leninge n t.b.v . d e visseri j 1 600. Totaal 564 ƒ 264.100. —
Doeleindenstatistiek over 1953 (Nickerie). Aantal Bedrag Schulddelging 13 ƒ 5.600. — Bouw, herstelling, aankoo p woninge n en percele n 311 161.300.— Consumptieve doeleinde n 22 3.700.— Bedrijven 37 29.500.— Landbouw 438 115.200.— Visserij 1 1.000.— Transportmiddelen 1 4.000.— Totaal 823 ƒ 320.300. —
Technical Assistanc e Door d e Foreign Operation s Administratio n va n het State Departmen t va n de Verenigd e Staten , word t aa n Surinam e technisch e hul p verleend . Doo r Ne - derland i s voort s ee n basisovereenkoms t me t d e Verenigd e State n gesloten , o p grond waarva n doo r d e Landsregerin g va n Surinam e me t d e Foreign Operation s Administration een programma-overeenkoms t i s geslote n betreffend e d e econo - mische e n social e ontwikkelin g va n Suriname . Voor d e uitvoering van he t programma i s te Paramaribo een burea u opgerich t door d e Landsregerin g i n samenwerkin g me t he t Institute o f Inte r American Affairs, he t Burea u „Technical Assistance" . Dit Burea u Technical Assistanc e wordt doo r d e Verenigd e State n e n doo r Suriname gelijkelij k bekostigd .
81 Het Welvaartsfond s In 1947 werd doo r d e Nederlandse Wetgeve r i n he t leve n geroepe n he t „Wel - vaartsfonds Suriname" , me t he t doe l volgen s ee n voora f opgeze t werkpla n d e economische opbou w va n Surinam e t e bevorderen . Op 31 December 1953 gaf d e financiële situati e va n het Fond s het navolgend e beeld t e zien : Beschikbaar gestel d Ned. ƒ 40.000.000. — Totale uitgaven : in Nederlan d Ned. ƒ 9.469.638.3 0 in Surinam e „ „ 24.502.970.7 3 „ „ 33.972.609.0 3 Nog beschikbaa r Ned. ƒ 6.027.390.97 Bij t e telle n voorscho t 1953 2.025.000.— Ned. ƒ 8.052.390.97 Te vermindere n me t no g nie t doo r Nederlan d vergoede uitgave n 1953 in Surinam e 715.277.67 Saldo pe r uit . Decembe r 1953 Ned. ƒ 7.337.113.30 Nog te betale n aa n Gouvernement, te r afwikkelin g dienstjaren 1947/'4 8 e n 1949 J» 103.253.03 Voor 1954 en volgende jaren beschikbaa r Ned. ƒ 7.233.860.27
De datu m va n liquidati e va n he t Welvaartsfond s i s 1 April 1955.
Door he t Welvaartsfond s werde n o.m . d e volgend e werkobjecte n opgezet , uit - gevoerd e n beëindigd : Luchtkartering Noordelijk e helf t va n Suriname . Natuurwetenschappelijke expeditie . Onderzoek ertsgenese . Gedeeltelijke uitdiepin g va n he t Saramacca-kanaal . Proefimmigratie ui t he t Caraïbisc h gebied . Opschoning va n d e Arrawarra-kreek . Bevordering industriël e ontwikkeling .
Tevens werden de volgende werkobjecten opgeze t en uitgevoerd, om a l dan niet als afzonderlijke Stichtin g aan het Land te worden overgedragen : Centraal Burea u Luchtkartering . Volkswoningbouw. Surinaamse Volkscredietbank . Lening a d Ned. ƒ 2.200.000. — aan d e Scheepvaar t Maatschappi j Suriname . Lening a d Sur . ƒ 500.000. — aan d e R.K . Gemeent e voo r hospitaalbouw . Aanleg en verbeterin g van polder s i n Nickerie e n Ooronie . Lelydorpplan.
82 Experimentele plantag e Slootwijk . Prins Berahar d proefpolder . Surinaamse Citrus Centrale. Bosexploratie. Research van hout . Watervoorziening i n d e districten . Verbetering stadsaanleg . Cacao-pepinière. Visserijbevordering. Planbureau. Volkstelling. Wageningenpolder. Di t projec t i s overgedrage n aa n d e Stichtin g Machinal e Landbouw.
Het Lelydorpplan. Het Lelydorppla n heef t te n doel : a. onderzoe k naa r d e rendabel e bestaansmogelijkhede n voo r gedeeltelij k ge - mechaniseerde, i n coöperatie f verban d werkend e middenstandslandbouwbedrijve n op d e verschillend e grondtype n va n he t betrokke n gebied ; b. onderzoe k i n hoeverr e mechanisati e va n d e ontginningswerkzaamhede n van dez e gronde n technisc h mogelij k e n economisc h rendabe l za l zijn . Onder he t Lelydorppla n ware n pe r 31 December 1953 uitgegeven 13 kavels van llha . e n kleiner , aa n zetboeren , t.w. : Creolen 6 Hindostanen 4 Europeaan 1 Javaan 1 Indiaan 1 Voorts ware n reed s toegeweze n aan : Indo-Europeanen 2 Hindostanen 2 Creool 1
Gedurende 1953 bedroeg he t gemiddel d aanta l arbeider s 210 mannen e n 65 vrouwen, e n bovendie n i n d e tweed e helf t va n he t jaa r gemiddel d 35 losse ar - beiders. Verkoop va n d e producte n geschied t doo r he t behee r va n he t Plan ; maande - lijks krijge n d e zetboere n ee n afrekenin g va n inkomste n e n uitgaven . Met inbegri p van de uitgegeven kavels en rekening houdend me t tussen-beplan - tingen, wa s d e total e beplantin g i n 1953: Oliepalm 134.9 ha. Cacao 69 „ Cocos 34.1 „ Sinaasappels 21.6 „
83 Grapefruit 10.1 Citroenen 9.1 Koffie 2.9 Diverse vruchtbome n 10 Weiland 62.2 Snijgrassen 47.5 Korte gewasse n 38.5 Bananen e n bacove n 145 Ananas 21.5 Kudzu 250
In 1953 werden verkocht : Product Hoeveelheid Bedrag Ananas st. 41511 ƒ 8.444.4 1 Bacoven tr. 15705 8.433.50 Cassave kg- 26745 1.242.13 Pataten »» 9208 823.37 Peulvruchten >» 10187 2.839.98 Groenten — 194.29
Mais (spier ) JJ 4369 410.62 Padi » 3614 463.72 Citrus st. 25079 446.14 Melk 1. 23763 4.987.37 Varkens st. 19 1.594.80
Slachtrunderen 99 7 1.320.— Diversen 1.390.57 Totaal ƒ 32.590.9 0
Experimentele plantage Slootwijk. Het Slootwijk-experimen t heef t te n doe l t e onderzoeken : a. me t welke kapitaalsinvestatie , kostprij s e n arbeidsmach t d e teelt van meer - en semi-meerjarig e gewasse n al s cacao , cocos , oliepalm , koffi e e n vezelgewasse n mogelijk is , me t behou d va n d e aanwezig e terrein-indelin g (he t beddensysteem ) en me t toepassin g va n modern e landbouwmethode n o p cultuurtechnisc h gebied ; b. ide m al s su b a , maa r me t ee n i n belangrijk e mat e gewijzigd e terreininde - ling, di e erop gericht is de mechanisati e z o ver mogelijk doo r te voeren; c. ide m al s su b b, maa r met één-jarig e gewasse n al s rijs t en soja.
Het aanta l opgezetene n bedroe g pe r uit . Decembe r 1953: Mannen 72 Vrouwen 61 Kinderen 85
84 Het gemiddel d aanta l aangetrokke n werker s bedroeg in 1953: Mannen 92 Vrouwen 23
In 1953 was de niet-producerende aanplant : Citrus 1 3 ha. Cocos 0.7 „
De producerend e aanplan t wa s al s volgt : Koffie 260 ha. Cacao 5 „ Citrus 1 8 Voorts werde n gewasse n al s rijst, peulvruchten, vezelgewassen , oliepalm , enz. , aangeplant.
De inkomsten bedroege n in 1953, uit verkopingen van: Liberia koffi e ƒ 68.435.95 Canephora koffi e 265.80 Citroenen 941.27 Sinaasappelen 156.85 Grapefruits 774.37 Cacao 133.10 Bananen en bacoven 630.61 Pinda 12.— Rijst 279.96 Cocosnoten 15.30 Soja 15.— Ananas 11.65 Meloenen 301.16 Mais 32.80 Djari pes i e n Blac k eye pea s 331.60 Manggas 10 — Totaal ƒ 72.347.62
De Prins Bernhard proef polder. In dez e polde r werde n i n 1953 de navolgend e proeve n genomen : A. I n Padi : 1. Grondbewerking me t schaarploege n e n schijfploegen , a l da n nie t i n af - wisseling, o p verschillend e diepte n va n 8 tot 35 cm. 2. Zaaimethoden me t onbehandelde , voorgeweekt e e n voorgekiemd e padi , met d e han d en machinaa l gezaaid , i n e n o p d e grond , o p drog e e n natt e grond en in water.
85 3. Waterkolommen, me t he t doe l inzich t t e verkrijgen : I. aan welk e eise n d e padivelde n moete n voldoe n t.a.v . hu n horizontal e ligging; II. door welk e waterkolo m d e pad i hee n ka n groeien ; III. welke hoeveelhede n zaaizaa d gebruik t moete n worden . Gezaai d wer d in waterkolomme n va n 30, 2 0 en 10 cm. e n o p natt e grond , me t 50- 75-100 kg/ha voorgekiem d e n 50 kg/ha onbehandel d zaaizaad . 4. Ontsmetting van zaaizaad. 5. Bemesting o p verschillend e tijde n n a he t zaaien , me t verschillend e hoe - veelheden e n verschillend e soorte n meststof . 6. Zaaitijden. 7. Chemische onkruidbestrijding , me t verschillend e middelen , methode n e n aanwendingstijden. 8. Chemische bestrijdin g va n slakken. 9. Bakkenproeven i n troebe l e n helde r water . B. I n Soja : 10. Groenbemesting, teneind e n a t e gaa n wel k effec t groenbemester s e n soj a als hoofdgewa s o p ee n navolgen d poldergewa s hebben . 11. Rijen afstan d e n zaaizaa d hoeveelheden . 12. Ontwateringsmethoden. 13. Bemesting met verschillende soorten meststof i n verschillende hoeveelheden. 14. Chemische onkruidbestrijdin g me t verschillend e middelen , methode n e n aanwendingstijden.
Planbureau Suriname. Dit Bureau, opgezet voor het ontwerpen van een alomvattend ontwikkelings- en financieringsplan voo r Suriname , werd aanvankelijk ui t d e middelen van het Wel- vaartsfonds bekostigd . Nada t d e voo r di t doe l beschikbar e fondse n ware n uit - geput, wer d dez e Stichtin g gehee l va n Landsweg e gefinancierd .
Het Tienjaren-pla n Bestedingsschema hoofdsectoren: A. Landbouw ƒ 29.3 millioen
B. Bosbouw 6.5 99
C. Industrie 6.4 99
D. Mijnbouw 6.5 99
E. Luchtkartering 2.2 99
F. Verkeer 26.8 99 G. Algemene voorzieninge n <:n openbar e
nutsbedrijven 4.9 99
H. Onderwijs 6.1 99
J. Gezondheidszorg 10 99
K. Welvaartszorg 1.3 99
L. Volkswoningbouw 4 99
86 M. Volkscredietwezen 2 mil Hoen N. Technical Assistanc e 2 O. Verbetering Overheidsapparaa t 1.2 P. Arbeidsvoorziening 4 Q. Justitie 0.8 R. Beheer 4 Totaal ƒ 11 8 millioen
De verdelin g de r hoofdsectore n i s al s volgt : A. Landbouw. Het uitgetrokke n bedra g i s bestem d voor : 1. Verbetering va n he t bestaan d cultuurareaa l ƒ 4 millioen Er za l 10.000 ha. worde n gesaneerd , waarbi j 2.500 ha. nieu w cultuurlan d za l worde n verkregen . 2. Openlegging nieu w areaa l 13.5 Er za l 30.300 ha. nieu w lan d verkrege n worden . 3. Landbouwcrediet 3.5 Dit bedra g dien t voo r credietverstrekkin g aa n boe - renbedrijven voo r d e inrichtin g va n he t bedrij f e n de aanschaffing va n werktuigen en machines. Grotere machines zoal s tractore n e n dorsmachine s zulle n collectief worde n aangeschaft . 4. Drogerijen e n opslagplaatse n 5. Landbouwonderwijs e n landbouwvoorlichtin g ƒ 1 millioen Landbouwonderzoek 1.2 „ 2.2 6. Bureau Landelijk e Opbou w 2 Aan di t Burea u za l d e bestuderin g va n d e algemen e grondslagen va n d e landelijk e opbou w worde n toe - vertrouwd, voort s d e uitwerkin g va n d e streekplan - nen e n tenslott e d e coördinati e bi j d e opze t e n d e uitvoering hiervan . 7. Visserij 1.2 Dit project omva t o.m. de garnalen-, bank-, rivier- en pannenvisserij, e n d e zoetwater-viskweek . Van he t beschikbar e bedra g za l ƒ 270.000. — in d e vorm va n leninge n worde n verstrekt . 8. Veeteelt 0.9 Dit projec t omva t d e aankoo p va n fokvee , ee n pluimveeproefbedrijf, ee n slachtveeproefbedrijf , sla - gersonderwijs e n d e bou w va n ee n nieu w slachthui s (c.q. restauratie va n het bestaan d slachthuis) . Totaal ƒ 29. 3 millioen B. Bosbouw.
Het uitgetrokke n bedrag zal al s volgt worde n besteed: 1. Inventarisatie va n he t bosbestan d ƒ 1.1 millioen 2. Aanleg bosontsluitingswege n e n kanale n 2.3 >»
3. Herbebossing 0.5 i» 4. Onderzoek va n d e verschillend e houtsoorte n o p d e
voor he t gebrui k va n belan g zijnd e eigenschappe nl 1.4 J»
5. Voorlichting aa n bos-exploitatiebedrijve n 0.9 99
6. Bouw va n ee n nieu w kantoo r 0.3 9»
Totaal1 ƒ 6.5 millioen
C. Industrie. Het uitgetrokke n bedra g za l al s volg t worde n besteed : 1. Voorlichting ƒ 0. 4 millioen 2. Industriefonds 6 Totaal ƒ 6. 4 millioen
Het bedra g va n ƒ 6 millioen i s voo r ee n bescheide n dee l bestem d voo r research in verband met industriële projecte n en voor d e rest voor participati e in, dan we l kapitaalverstrekkin g aa n industriël e bedrijve n waarva n d e totstandko - ming van essentieel belan g voor het Lan d wordt geacht , e n die , o m welk e rede n dan ook , i n hu n kapitaalbehoeft e nie t o p ander e wijz e kunne n voorzien .
D. Mijnbouw.
Het uitgetrokke n bedra g za l al s volg t worde n besteed : 1. Geologisch onderzoe k ƒ 5. 5 millioen 2. Waterboring districte n 0.65 3. Kantoorgebouw 0.35 Totaal ƒ 6. 5 millioen
E. Luchtkartering. De bestedin g i s al s volgt : 1. Vervaardigen va n kaarten , enz . va n d e reed s opge - nomen Noordelijke helf t va n Surinam e ƒ 0. 9 millioen 2. Luchtkartering e n he t vervaardige n va n kaarte n va n de Zuidelijk e helf t va n Surinam e 1-3 Totaal ƒ 2. 2
88 F. Verkeer. Het uitgetrokke n bedra g za l al s volg t worde n besteed : 1. Wegenverbetering Paramarib o ' 4 nïillioe n 2. Wegenverbetering districte n 9.9 » 3. Aanleg nieuw e wege n 2.8 »»
4. Kunstwerken 0.4 t*
5. Aanschaffing wegenbouw-materiaa l 0.2 tf
6. Modernisering e n uitbreidin g steenwinningsbedrij f 0.3 ff Pbedra
7. Rivierovergangen 0.2 ff
8. Aanschaffing spoormateriee l 0.1 ff
9. Verbetering haven Paramarib o 3.6 ff
10. Verbetering Saramacca-kanaa l 1.1 ff
11. Aanleg nieuw e luchthave n 3.5 ff
12. Binnenlandse luchtvaar t 0.7 ff Totaal 26.8 millioen
Bovendien i s doo r Nederlan d ee n extr a bedra g va n ƒ 1 0 millioen toegestaa n voor d e landverbindin g Oost-West . G. Algemene Voorzieningen en Nutsbedrijven. • Het uitgetrokke n bedra g is bestem d voor: 1. Riolering e n ontwaterin g Paramarib o e n omgevin g ƒ 2 millioen 2. Centrale mark t Paramaribo 0.5 „ 3. Watervoorziening districte n 0.9 „ 4. Electriciteitsvoorziening districte n 1 „ 5. Verbetering telefoonverkee r kuststroo k 0.5 „ Totaal ƒ 4. 9 millioen
H. Onderwijs. Het uitgetrokke n bedra g zal al s volgt worde n besteed : 1. Bouw en inrichting van 36 leslokalen te Paramaribo, en 140 leslokalen me t onderwijzerswoning i n de dis- tricten, voor lage r onderwij s ƒ 3 millioen 2. Bouw en inrichting van 80 leslokalen met leerkracht- woning i n d e districten , voo r kleuteronderwij s 1.3 „ 3. Bouw van 9 scholen in de districten , voor voortgezet lager onderwijs 0.3 „ 4. „Adul t education " in d e vor m va n avond-cursusse n 0.35 „ 5. Bouw en inrichting van een nieuwe technische school 0.5 „ 6. Bouw en inrichting van een nieuwe nijverheidsschco l voor meisjes 0.25 „
89 7. Spoedcursussen voo r vakarbeider s ƒ 0. 2 millioen 8. Uitbreiding Kweekschoo l 0.2 Totaal ƒ 6. 1 millioen
J. Gezondheidszorg. Het uitgetrokke n bedra g zal al s volg t worde n besteed : Bouw nieu w Landsziekenhui s 1. ƒ 6.5 millioen 2. Bouw nieu w ziekenhui s t e Nickeri e 0.5 » 3. Verzorging e n nazor g va n lijder s aa n d e ziekt e va n Hansen 1.5 » Bouw e n inrichtin g va n ee n klinie k t.b.v . epileptici , 4. > neurotici, e.a . 0.5 9) Bouw va n vroedvrouwenwoninge n anne x behande - lingsruimte e n opnemingszaaltje , i n d e districte n 0.4 » Oprichting va n gezondheidscentra , w.o . mobiel e (v a - rende) poliklinieken , i n d e districte n 0.5 » 7. Oprichting va n ee n Tropen-instituu t 0.1 Totaa1l ƒ 10 millioen K. Welvaartszorg. Het uitgetrokke n bedra g i s bestem d voor : Bouw e n inrichtin g va n gemeenschapshuizen , zijnd e centra voo r sociaa l e n culturee l contact , t e Parama - ribo ƒ 0.2 5 millioen 2. Alsvoren, i n d e districte n 0.15 3. Aanleg speelvelde n 0.1 4. Bouw e n inrichtin g va n ee n centraa l internaa t voo r de maatschappelijk e kadervormin g 0.2 Bouw e n inrichtin g va n ee n internaa t voo r districts - kinderen di e ee n vakopleidin g o f ee n hoger e school - opleiding t e Paramarib o volge n 0.2 Bouw en inrichting van een werkplaats ter opvanging in het maatschappelijk productieproces va n ontslage n lepra-patiënten 0.15 Welvaartszorg Boslandbevolkin g 0.2 Sociaal-wetenschappelijk onderzoe k 0.05 Totaal ƒ 1. 3 millioen
L. Volkswoningbouw. Voor dit project is uitgetrokken een bedrag van Totaa l ƒ 4 millioen
Paramaribo heeft ee n tekor t van 5000 woningen, en een gesteld e aangroe i van dit tekort met 200 per jaar. Na 10 jaar dus een totaa l van 7000 woningen.
90 De gesteld e nieuwbou w doo r particuliere n bedraag t 200 a 30 0 per jaar , d.i . in 10 jaar 2000 a 300 0 woningen. Het tekor t va n 4000 a 500 0 woningen za l doo r nieuwbou w va n 400 a 50 0 woningen pe r jaa r direc t e n indirec t doo r d e Overhei d moete n worde n opge - vangen. De bouwkoste n pe r wonin g worde n gestel d o p ƒ 4000.— . Voor di t projec t za l e r ee n keuz e worde n gedaa n ui t d e volgend e mogelijk - heden: a. verhuu r e n i n huurkoo p afstaa n va n d e gereedgekome n woningen ; de aldu s verkregen inkomste n worde n wede r uitgegeve n voo r d e bou w va n nieu - we woningen . b. he t geve n va n gereedgekome n woninge n i n hypotheek , zoda t wedero m met d e al s hypotheek o p t e neme n gelde n he t bouwfond s ka n worde n versterkt . c. he t verstrekke n va n bouwpremie s aa n particulieren , onde r voorwaard e da t de t e bouwe n wonin g aa n minimu m eise n voldoe t e n d e eventuel e huurprij s ee n te stelle n limie t nie t te bove n gaat . d. serie-bouw , me t gebruikmakin g va n va n tevore n gereedgemaakt e onder - delen e n ee n zorgvuldig e keuz e va n constructie-typ e e n t e gebruike n materialen .
M. Volkscredietwezen. Voor kapitaalsverhoging van de Volkscredietbank e n het geven van geldinjectie s naar behoeft e i s uitgetrokke n ee n bedra g va n Totaa l ƒ 2 millioen
Bovendien i s voo r credietverstrekkin g aa n industriël e bedrijve n onde r hoofd- sector C een bedrag va n ƒ 6 millioen e n aan de klein e agrarische bedrijve n onde r hoofdsector A ee n bedrag van ƒ 3. 5 millioen uitgetrokken .
N. Technical Assistance. Voor d e verplicht e bijdrag e va n Surinam e i n verban d met d e è n doo r d e Verenigd e State n va n Amerik a è n door de Verenigde Naties te verlenen technische bijstand , is uitgetrokken ee n bedra g van ƒ 2 millioen
O. Verbetering Overheidsapparaat. Het uitgetrokke n bedra g i s bestem d voor : 1. Uitbreiding kantooraccomodati e ƒ 1 millioen 2. Speciale cursusse n voo r d e opvoerin g va n d e effici - ency va n het ambtenaren-apparaa t 0-2 Totaal ƒ 1. 2 millioen
P. Arbeidsvoorziening. Voor he t treffe n va n maatregele n welk e gerich t zij n op he t opneme n va n d e Boslandbevolkin g — eventueel
91 door migrati e deze r bevolkin g — in he t algemee n pro - ductie-proces, alsmed e voo r ee n eventuee l wenselijk e beperkte e n geselecteerd e immigratie , i s uitgetrokke n een bedra g va n Totaa l ƒ 4 millioen
Q. Justitie. Voor restaurati e e n nieuwbou w i.v.m . reorganisati e van het gevangenisweze n i s uitgetrokke n ee n bedra g van Totaal ƒ 0. 9 millioen
R. Beheer. Voor algemee n behee r van he t Tienjarenplan i s uitge - trokken ee n bedra g va n Totaa l ƒ 4 millioen
Het Brokopondoplan. Het Brokopondopla n voorzie t i n d e bou w van ee n ongevee r 50 m. hog e stuw - dam anne x waterkrachtwer k i n d e Surinamerivie r o p ongevee r 130 km. afstan d van Paramaribo , me t he t doe l d e i n d e rivier-debiete n opgeslote n vermogen s i n electrische energi e om te zetten. Door d e bou w va n dez e stuwdam , alsmed e va n enkel e hulpdamme n i n d e dalen va n he t aansluiten d heuvelgebied , za l he t wate r i n d e Surinamerivie r to t een, hoogte va n ongevee r 50 m bove n he t huidi g rivierpei l worde n opgestuwd ; bovenstrooms va n d e da m in het zeer bred e rivierdal zal daardoo r ee n stuwmee r worden gevormd waarvan de oppervlakte bi j maximum waterstand ongeveer 1350 km2 zal beslaan. Door d e bou w va n additionel e damme n bovenstroom s i n d e Surinamerivie r en haar affluenten ka n het op te wekken vermogen in een later stadium belangrijk worden opgevoerd. Het waterkrachtwer k za l jaarlijk s ee n hoeveelhei d electrisch e energi e kunne n leveren van ron d 1 milliard kilowattuur. Bij ee n stroomafnam e va n 900 millioen kW h pe r jaa r za l d e stroomprij s % cent per kWh kunnen bedragen. De gestelde afname van 900 millioen kWh per jaar is momenteel allee n mogelijk bij vestigin g hie r t e land e va n ee n aluminium-industrie , voo r d e vervaardigin g van blok-aluminium. De bouw van een aluminiumjabriek dient derhalve onverbrekelijk te worden gekoppeld aan de aanleg van de stuwdam annex waterkrachtwerk. De aluminiumfabrie k za l 900 millioen kW h per jaar afnemen bi j een productie van 40.000 ton blok-aluminium . Voo r dez e producti e i s 160.000 ton bauxie t benodigd.
92 Het bestedingsschem a Brokopondopla n is al s volgt: Bouw stuwdam en krachtstation ƒ 7 2 millioen
Aanleg hoogspanningsleidinge n 5 »i
Aluminiumfabriek 50 91 Wegaanleg Zanderij-Brokopond o 1.8 »»
Wegaanleg Brokopondo-Brownswe g 0.5 f» Aanleg tertiair e wege n 0.2 » Aanleg spoorwe g Brokopondo-Brownswe g 0.75 »>
Aanschaf spoorwegmateriee l i.v.m . Brokopondopla n 0.75 ff
Uitbreiding binnenvloo t S.M.S . i.v.m . Brokopondopla n 0.75 t> Aanleg landingsstroo k voo r luchtverkee r i.v.m . Brok o
pondoplan 0.05 »l
Verbetering telefoonverkee r i.v.m . Brokopondopla n 0.14 9t
Bouw lager e schoo l i.v.m . Brokopondopla n 0.06 ff Totaal1 ƒ 13 2 millioen
93 r _ Voor\/ _ zaken of genoegen.. . BEZOEK EUROP A DI T JAAR! De KLM brengt U er snel en comfortabel
Wanneer o f waarhee n U oo k vlieg t pe r KLM, he t i s d e persoonlijk e toewijdin g di e U zul t waarderen , he t geef t he t prettig e gevoel i n iede r opzich t we l verzorg d t e zijn ... en daari n zi t n u juis t he t verschi l De KL M onderhoud t geregeld e dienste n naa r Europa , naa r d e belangrijkste stede n i n Europa , naa r he t Verr e Ooste n e n Zuid-Afrika, maa r ook naa r Georgetow n e n vel e andere plaatsen in he t Caraibisc h Gebie d o f Centraa l Amerik a Het gehel e ne t staa t to t U w beschikkin g
De KLM biedt U een uiters t comfortabele LUXE-KLASSE en de voordelige TOERISTEN-KLASSE, een moderne vloot van „Vliegende Hollanders" en honderden eigen kantoren, en kantoren van agenten met net vertrouwde KLM-embleem Duizenden mensen staan tot Uw dienst Zij alle n vorme n ee n war e VRAAGBAAK , waa r U zic h to e kun t wende n me t a l U w probleme n
DEZE BETROUWBARE VRAAGBAAK VINDT U IN PARAMARIBO BIJ: DE CURACAOSCHE HANDE L MI J n.v . LUCHTVAART-AFDELING, Telefoon 4343 (na kantooruren: 3261/2938)
94 I. FERNANDE S Auto- e n Technisch e Afdelin g O * OOfl Klipstenenstraat 2-3-4-6-8-1 0
Chrysler auto' s Plymouth auto' s e n statio n wagon' s Fargo Truck s Fargo pic k ups Fargo bussen Landrovers Lambretta scooter s Magneet bromfietse n Robinhood rijwielen Leonard ijskasten Beverage waterkoelers Siera radio-apparaten e n platenspeler s Tyler commerciële ijskastenen diepvriezer s Dunlop bande n Lucas aut o batterije n e n onderdele n Pegson pompe n Deutz Diese l motore n e n tractore n Evinrude e n Elt o buitenboor d motore n AEG wasmachines en elect, gereedschappen Rheinmetall schrijfmachine s Burroughs tel- e n rekenmachine s Burroughs kasregister s Elephant trapnaaimachine s
WIJ hebben ons eigen service-station WANICASTRAA T en steeds voldoende onderdelen in voorraad. "Singer, « , Servic e zijn één begrip
Steeds altij d het allernieuwst e op NAAIMACHINE GEBIE D Op makkelijk e afbetalingsvoorwaarde n
BEZOEKT ONZ E SHOWROOM S VOOR EE N DEMONSTRATI E
«' Singeri . " N aai machines
Gravenstraat 39 Achterstraat 48 PARAMARIBO Nw . NICKERI E
* Ged. Handelsmer k CURACAOSCHE HANDE L MAATSCHAPPIJ n.v. (Curasao Trading Company S.A. )
STEENBAKKERIJSTRAAT 6-12
PARAMARIBO
Constructie- e n Reparatie-werkplaatse n
Sleephelling
Importeurs - Exporteurs
Handelsagenten - Commissionairs
Ford Dealer s
Agenten Shell/Regen t en Petroleu m Marketin g Co .
Li monadefabriek
Delicatessenwinkel
Generaal-Agenten K.L.M .
97 N.V. HANDELMAATSCHAPPI J TJON PIA N G l GEVESTIGD 1912 Telegramadres: Bankier : PIANGI D e Surinaamsch e Ban k n.v . Paramaribo Telefoons: 2203 Hoofdkantoor Maagdenstraa t 56 3577 Filiaal Dominéstraa t 31 Na kantooruren : 2203-3019
Vertegenwoordigers van bekende buitenlandse firma's, z.a.:
HOTPOINT Co., U.S.A . Ijskasten, Airconditioners , Wasmachine s en ander e huishoudelijk e apparate n • ROOTES Ltd. , Engelan d Hillman auto' s etc . • ADDO A.B. , Zwede n Addo-X Tel - e n Rekenmachine s • LUXOR RADI O A.B. , Zwede n Radio's e n Gramofoon s • E.M.I. INTERNATIONA L Ltd. , Engelan d Gramofoonplaten, Radio's , etc . • WYETH INTERNATIONA L Ltd., U.S.A . Antibiotica, Medicijnen , e.d .
98 TJON TSO E JIN & Co. N.V.
Importeurs van: PROVISIEWAREN ETC.
Exporteurs van: RIJST
Agenten van: RED ROS E THE E RINGERS CACA O E N CHOCOLADEWERKEN
Alleenverkopers van: FACIT REKENMACHINE S ODHNER TELMACHINES HALDA TYPEWRITER S PLENTOGRAPH DUPLICATOR S
•¥•
Keizerstraat 58 P.O.B. 114 Telefoon 2011*2012 GROOTHANDEL - KLEINHANDEL
99 M. H. ISSA
HET ADRE S
voor
prima kwalitei t Manufacturen
prijzen naa r ieder s beur s
steeds nieuw e voorrade n
M. H. ISSA KEIZERSTRAAT 54 TELEFOON 2324 VERZEKERINGSBANK DE NIEUW E EERSTE NEDERLANDSCH E
NEN
zal gaarn e Uw verzekerin g verzorge n waarvan d e verplichtin g i s vast - gelegd bi j Landsverordenin g va n 10 September 1947
De N.E.N. geeh U alle service
Kantoor voor Suriname:
Keizerstraat35 te Paramarib o -Telef. 2323 - Postbus 454
101 SOCIALE WETGEVING Onder d e benamin g „Social e Wetgeving " verstaa t me n di e wettelijk e voorzie - ningen, di e betrekkin g hebbe n o p d e verplichtinge n va n d e werkgeve r e n d e werknemer (arbeider ) jegen s elkander . De Sociale Wetgeving in Suriname omvat: 1. Het Arbeidscontract . 2. De Arbeidstijdenverordening . 3. De VeUigheidsverordening . 4. De Ongevaüenregeling . 5. De Vacantieregeling . 6. De Arbeidsgeschillenverordening .
Het Arbeidscontrac t (G.B. 1947 No. 140, gewijzigd bi j G.B . 1951 No. 84). Het Arbeidscontract is geen op zich zel f staand e regeling zoals de andere socia- le wettelijk e voorzieningen . He t i s ee n onderdee l va n he t Surinaams , Burgerlij k Wetboek, e n is in het Derde Deel daarvan onder d e Zevende Titel A opgenomen . Hieronder volge n d e voornaamst e bepalingen .
ALGEMEEN. Wat is de arbeidsovereenkomst? De arbeidsovereenkoms t i s d e overeenkoms t waarbi j d e arbeide r zic h verbind t in dienst van de werkgever tege n loo n gedurend e zeker e tij d arbei d t e verrichten . Wat is de collectieve arbeidsovereenkomst? De collectiev e arbeidsovereenkoms t i s d e regeling , getroffe n tusse n ee n o f meer werkgever s o f ee n o f mee r rechtspersoonlijkhei d bezittend e vereniginge n van werkgever s me t ee n o f mee r rechtspersoonlijkhei d bezittend e vereniginge n van arbeiders , omtren t arbeidsvoorwaarden , bi j he t aangaa n va n arbeidsovereen - komsten i n ach t t e nemen . Hoe wordt de arbeidsovereenkomst aangegaan? De arbeidsovereenkoms t ka n schriftelij k o f mondelin g worde n aangegaan . Alle o p d e schriftelijk e overeenkoms t vallend e koste n kome n te n last e va n de werkgever . Kan een gehuwde vrouw of een minderjarige zelfstandig een arbeidsovereen- komst aangaan? De gehuwd e vrou w heef t gee n bijstan d va n haa r ma n nodi g to t he t sluite n van ee n arbeidsovereenkomst. Zij mag ove r het doo r haar verdiend e loon beschikke n te n bat e va n het gezin . Een minderjarig e ka n slecht s met mondeling e o f schriftelijk e toestemmin g va n zijn wettelijk e vertegenwoordige r ee n arbeidsovereenkoms t aangaan .
102 Heeft d e minderjarig e zonde r verze t va n zij n wettelijk e vertegenwoordige r ge - durende 6 weken in dienst van de werkgever arbei d verricht da n wordt hij geach t mondeling daarto e t e zij n gemachtigd. De wettelijk e vertegenwoordige r ka n schriftelij k bedinge n da t he t i n gel d vastgestelde loo n gehee l o f gedeeltelij k aa n he m word t uitbetaald . Kan de werkgever de arbeider beperken in zijn bevoegdheid om na het be- ëindigen van de dienstbetrekking op zekere wijze werkzaam te zijn? Ja, indie n zul k ee n bedin g bi j schriftelij k aangegan e overeenkoms t o f bi j reglement, me t ee n meerderjarig e arbeide r i s to t stan d gekomen . De rechte r ka n o p vorderin g va n d e arbeide r zul k ee n bedin g t e nie t doen , op gron d da t he t t e bescherme n belan g va n d e werkgeve r nie t opweeg t tege n het belan g van d e arbeider . Indien d e werkgeve r i n zodani g geva l i n he t gelij k word t gestel d e n e r ee n schadevergoeding wa s bedongen , ka n d e rechte r dez e o p ee n kleiner e so m be - palen. De werkgeve r verlies t zij n rechte n indie n hi j d e dienstbetrekkin g onrechtmati g heeft doe n eindige n o f aa n d e arbeide r ee n dringend e rede n heef t gegeve n o m de dienstbetrekkin g t e doe n eindigen . Vallen Overheidsdienaren ook onder de bepalingen van het Arbeidscontract? Personen i n diens t van de n Land e o f va n eni g ander publiekrechtelij k lichaa m vallen buite n he t Arbeidscontract , behalv e wannee r he t doo r partije n bi j d e aan - vang va n d e dienstbetrekking , o f bi j wettelijk e regelin g va n toepassin g i s ver - klaard. HET REGLEMENT . Is een vóór de aanvang der dienstbetrekking door de werkgever vastgesteld Reglement verbindend voor de arbeider? Ja, doc h slecht s wannee r aa n all e volgend e voorwaarde n i s voldaan : a. da t he t i n d e Nederlandse taa l i s gesteld ; b. da t d e arbeide r schriftelij k heef t verklaar d zic h erme e t e verenigen ; c. da t ee n volledi g exemplaa r kosteloo s doo r d e werkgeve r aa n d e arbeide r is verstrekt ; d. da t doo r d e werkgeve r ee n doo r he m onderteken d volledi g exemplaa r op ee n voo r d e arbeide r makkelij k toegankelijk e plaat s opgehange n i s e n blijft ; e. da t het te r griffi e va n het Kantongerech t doo n de werkgeve r i s neergelegd ; f. da t he t nie t i n strij d i s me t d e geslote n arbeidsovereenkomst . Is een gedurende de dienstbetrekking nieuw ingevoerd of gewijzigd Reglement verbindend voor de arbeider? Ja, doc h slecht s wannee r aa n d e arbeide r tenminst e 14 dagen vóó r d e inwer - kingtreding kosteloo s ee n volledi g exemplaa r te r inzag e i s verstrekt . Is de arbeider verplicht het nieuwe of gewijzigde Reglement te aanvaarden? Neen. Indie n d e arbeide r mededeel t da t hi j zic h nie t erme e verenigt , word t di t beschouwd al s ee n opzeggin g va n d e dienstbetrekking .
103 Het dienstverban d eindig t da n o p d e da g waaro p he t nieuw e o f gewijzigd e Reglement i n werkin g za l treden . Heeft de arbeider bij zodanige beëindiging van de dienstbetrekking recht op schadevergoeding? Indien doo r he t aldu s beëindige n va n d e dienstbetrekkin g d e opzeggingstermij n waartoe d e werkgeve r jegen s d e arbeide r gehoude n is , nie t i s i n ach t genomen , dan heef t d e arbeide r rech t o p schadeloosstelling . Kan de arbeider verklaren elk in de toekomst vast te stellen Reglement of elke toekomstige wijziging van een bestaand Reglement te zullen aanvaarden? Neen. Ee n zodanig e verklarin g va n d e arbeide r i s nietig .
HET LOON . Welke maatstaven worden in acht genomen voor de berekening van het loon? Ter berekenin g va n he t i n gel d vastgestel d loo n pe r da g worde n gesteld : a. d e da g op 10 uren; b. d e wee k o p 6 dagen; c. d e maan d op 25 dagen; d. he t jaa r o p 300 dagen. Uit welke bestanddelen mag het loon worden samengesteld? Het loo n va n d e arbeide r di e nie t inwoon t bi j d e werkgever , ma g nie t ander s worden vastgestel d da n in : a. geld ; b. voedse l t e nuttigen , alsmed e voedings - e n verlichtingsmiddele n t e gebrui - ken te r plaats e waa r z e worde n verstrekt ; c. kleding , doo r d e arbeide r tijden s zij n diens t t e dragen ; d. ee n bepaald e hoeveelhei d de r voortbrengselen va n het bedrij f o f de r grond - of hulpstoffe n di e i n he t bedrij f gebruik t worden , een e n ande r voo r zove r behorend e to t d e eerst e levensbehoeften , o f te n gebruike doo r d e arbeide r i n zij n eige n bedrijf , e n i n iede r geva l me t uit - sluiting va n alcoholhoudend e dranken ; e. he t gebrui k va n ee n bepaal d stu k gron d o f va n weid e o f stallin g voo r ee n bepaald aanta l naa r soort aangeduid e diere n toebehorende aa n d e arbeide r o f ee n der lede n va n zij n gezin , he t gebrui k va n werktuige n o f gereedschappe n o f he t onderhoud daarvan ; f. bepaald e werkzaamhede n o f dienste n doo r o f voo r rekenin g va n d e werk - gever te n behoev e va n d e arbeide r t e verrichten ; g. vrij e woning , vrij e geneeskundig e behandeling , vrij e beschikkin g ove r ee n of mee r bedienden , ove r ee n vervoermiddel , e n soortgelijk e tegemoetkominge n in d e kosten de r huishouding ; h. uitkerin g gedurend e ee n verlofstij d n a ee n bepaal d aanta l jare n diens t o f recht o p vri j vervoe r naa r d e plaat s va n herkoms t o f naa r e n va n d e plaat s va n verlof; i. onderrich t doo r o f vanweg e d e werkgeve r aa n d e arbeide r t e verstrekken .
104 Kan de werkgever bedingen dat de arbeider zijn loon op een bepaalde wijze besteed? Neen. Ongeoorloof d e n nieti g i s el k bedin g da t he t loo n va n d e arbeide r o p een bepaalde wijze zal worden besteed of da t de arbeide r zich bepaald e benodigd- heden o p ee n bepaald e plaat s o f bi j ee n bepaal d persoo n moe t aanschaffen . Van dez e bepalin g i s uitgezonder d he t bedin g waarbi j d e arbeide r deelneem t in ee n doo r d e Gouverneu r solie d verklaar d fonds , o f waarbi j d e arbeide r toe - stemt da t t e zijne n behoev e ee n inlag e i n d e Surinaams e Postspaarban k word t gestort. Indien he t een minderjarig e betreft , za l het aldu s gestorte bedra g eerst kunne n worden opgevorder d wannee r hi j zekere t e stellen leeftij d heef t bereikt , en in elk geval bi j zij n meerderjarighei d o f doo r toedoe n va n d e rechter . Mag de werkgever een boete stellen op overtredingen? Ja, e n we l wegen s overtredin g va n voorschrifte n va n ee n schriftelij k aange - gane overeenkoms t o f va n ee n reglement , doc h slecht s indie n di e voorschrifte n bepaaldelijk zij n aangeduid en de boete, in gel d uitgedrukt, daarbi j is aangegeven . Aan d e arbeide r me t ee n loo n va n ƒ 4. — per da g o f minde r ma g pe r over - treding, of aa n gezamenlijke boete n binnen 1 week, gee n hogere boet e da n 1 dag loon i n gel d worde n opgelegd . Mag de werkgever terzake van eenzelfde feit boete heffen en tevens schade- vergoeding vorderen? Neen. Ee n zodani g bedin g i s nietig . Over welke periode is het loon Verschuldigd? Het loon , naa r tijdsruimt e vastgesteld , i s verschuldig d va n he t tijdsti p waaro p de arbeide r in dienst is getreden, tot aan het einde va n de dienstbetrekking. Geen loo n i s verschuldig d voo r d e tijd , gedurend e welk e d e arbeide r d e be - dongen arbei d nie t heef t verricht . Is het loon ook verschuldigd bij ziekte of ongeval? Ja. D e arbeide r behoud t zij n aanspraa k o p he t naa r tijdsruimt e vastgestel d loon voo r ee n betrekkelij k kort e tijd , wannee r hi j tengevolge va n ziekte o f onge - val verhinder d i s gewees t zij n arbei d t e verrichten . De arbeide r heef t geen rech t o p loo n indie n d e ziekt e o f he t ongeva l doo r zijn opze t o f onzedelijkhei d i s veroorzaakt , da n we l aa n he t misbrui k va n alco - holhoudende dranke n o f va n bedwelmend e middele n t e wijte n is , e n evenmi n indien d e ziekt e beston d o p he t tijdsti p va n indiensttredin g da n we l he t gevol g is va n ee n bi j he t indiensttrede n bestaand e afwijking . Heeft de arbeider recht op vrije geneeskundige behandeling als bestanddeel van het loon? De arbeide r die een loon van ƒ 4.— per dag of minde r verdient heeft, uiterlij k tot een tijd van 6 weken, recht op vrij e geneeskundig e behandelin g e n verplegin g — daaronder begrepe n specialistisch e behandeling , liggin g i n ee n ziekenhuis , e n
105 door ee n geneeshee r voorgeschreve n verbandmiddele n e n medicijnen . De koste n hiervoo r kunne n doo r d e werkgeve r o p d e arbeide r worde n ver - haald to t te n hoogst e 30% van he t gedurend e d e ziekt e uitbetaald e loon . Wanneer gaat het recht op loon by ziekte of ongeval en het recht op vrije geneeskundige behandeling in? Deze rechte n gaa n eers t i n nada t d e arbeide r 4 maanden onafgebroke n bi j dezelfde werkgeve r i n diens t i s geweest . Aanspraak o p loon bij ziekte bestaa t slechts indie n d e ziekte tenminst e 2 volle dagen heef t geduurd ; he t loo n word t alsda n uitgekeer d me t ingan g va n d e 1st e dag de r verhindering. Hoe wordt gehandeld indien er een ziekte- of ongevallenregeling bestaat? Dan gelden, wat betref t vrij e geneeskundig e behandelin g e n verpleging , d e be- palingen va n zodanig e ziekte - o f ongevallenregeling . Indien daarbi j teven s ee n geldelijk e vergoedin g o f uitkerin g i s bepaald , da n wordt he t loo n me t he t bedra g die r uitkerin g o f vergoedin g verminderd . In welke andere gevallen, buiten ziekte of ongeval, behoudt de arbeider even- eens zijn recht op loon? De arbeide r behoud t zij n aanspraa k o p he t naa r tijdsruimt e vastgestel d loo n ook, indie n hi j berei d was d e bedonge n arbei d t e verrichten , doc h d e werkgeve r daarvan geen gebruik heef t gemaakt , hetzi j doo r eigen schul d o f zelf s tengevolg e van, he m persoonlij k betreffende , toevallig e omstandigheden . De arbeide r behoud t zij n aanspraa k o p he t naa r tijdsruimt e vastgestel d loo n eveneens voo r ee n korte , naa r billijkhei d t e berekene n tijd , wannee r hi j verhin - derd i s gewees t zij n arbei d te verrichten : a. tengevolg e va n de vervulling , zonde r geldelijk e vergoeding , ene r doo r wet- telijke regelin g o f doo r d e Overhei d opgelegd e verplichtin g welk e nie t i n zij n vrije tij d ko n geschieden ; b. tengevolg e va n zeer bijzonder e omstandighede n di e buite n zij n schul d zij n ontstaan. De arbeide r heef t voort s rech t o p loon: a. voo r d e tij d di e d e ontvangs t va n zij n loon vergt ; b. voo r d e tij d benodig d voo r d e uitoefenin g va n d e kiesbevoegdheid . Welke gevallen worden onder „zeer bijzondere omstandigheden" waarbij aan- spraak op loon wordt behouden, begrepen? Onder zee r bijzonder e omstandighede n waarbi j aanspraa k o p loo n word t be - houden, worde n begrepen : a. d e bevallin g va n d e echtgenot e va n d e arbeider ; b. he t overlijde n e n d e begrafeni s va n ee n zijne r huisgenote n o f ee n zijne r bloed- of aanverwante n in d e rechte linie onbepaald — dus ouders , grootouders , overgrootouders, kinderen , kleinkinderen , achterkleinkindere n — en i n d e
106 tweede graa d de r zijdlini e — dus broer s e n zusters , schoonbroer s e n schoon - zusters. Hoe wordt gehandeld bij ziekte of ongeval indien het loon van de arbeider niet naar tijdruimte is vastgesteld? Dan blijve n d e rechte n va n d e arbeide r onverkor t gelden , waarbi j al s loo n wordt aangenome n he t gemiddel d loo n da t d e arbeide r ha d kunne n verdiene n indien hi j nie t verhinder d war e geweest . Het loo n word t echte r verminder d me t he t bedra g de r onkosten , welk e d e arbeider zic h heef t bespaar d doo r he t niet-verrichte n va n d e arbeid . Is beslag op het loon toegelaten? Beslag onde r d e werkgeve r o p he t doo r dez e aa n d e arbeide r verschuldig d loon i s slecht s toegelaten : a. indie n het i n gel d vastgestel d loo n ƒ 4. — per da g o f minde r bedraagt , to t 2/5 gedeelte van di t loon ; b. indie n he t i n gel d vastgestel d loo n mee r da n ƒ 4.— per da g bedraagt , to t 2/5 gedeelte van ƒ 4. — en bovendie n onbeperk t to t het meerder e bove n ƒ 4.—. Generlei beperkin g geldt , indie n he t besla g ee n wettelijk e onderhoudsplich t betreft. Is overdracht van het recht op loon geldig? Overdracht, inpandgevin g o f elk e ander e handeling , waardoo r d e arbeide r enig rech t o p zij n loo n aa n ee n derd e toekent , i s slecht s i n zoverr e geldig , al s een besla g op zij n loo n geldi g zou zijn . Volmacht to t invorderin g va n het loon , onde r welk e vor m o f welk e benamin g ook doo r d e arbeide r verleend , i s steed s herroepelijk . Wanneer moet de uitbetaling van het loon geschieden? De uitbetaling van het in geld naar tijdsruimt e vastgesteld e loo n zal geschiede n als volgt : a. indie n het loo n bij d e wee k o f bi j kortere tijdsruimte i s vastgesteld, telken s na 1 week; b. indie n he t loo n i s vastgestel d bi j ee n tijdsruimt e lange r da n 1 week doc h korter dan 1 maand, telkens na verloop van de tijd waarbij he t loon is vastgesteld; c. indie n het loon bi j d e maand i s vastgesteld, telken s na 1 maand; d. indie n he t loo n bi j langer e tijdsruimt e da n 1 maand i s vastgesteld, telken s na 1 kwartaal. Mag de werkgever rente of andere heffingen aan de arbeider in rekening bren- gen? Neen. Het i s d e werkgeve r verbode n direc t o f indirect : a. aa n d e arbeide r rent e i n welk e vor m oo k i n rekenin g t e brengen wegen s geleende gelde n o f verstrekt e voorschotten ; b. aa n d e arbeide r heffinge n o p t e legge n wegen s he t gebrui k o f he t onder -
107 houd va n to t he t bedrij f de s werkgever s behorend e e n te n behoev e va n di t be - drijf gebezigd e gereedschappe n e n materialen ; c. ee n arbeide r aansprakelij k t e stelle n voo r verplichtinge n va n ee n ander e arbeider jegen s d e werkgever , o f al s bor g t e accepteren . Is de werkgever rente verschuldigd over het te laat uitbetaalde loon? Ja. Ove r he t i n gel d vastgesteld e loo n da t aa n d e arbeide r verschuldig d i s n a aftrek va n rechtmatig e inhoudingen , e n da t doo r omstandighede n aa n d e werk - gever to e t e schrijve n nie t binne n 3 dagen n a d e vastgesteld e betalingsda g i s uitbetaald, i s doo r d e werkgeve r voo r d e vertragin g ee n rent e verschuldig d va n 5% over de 4de to t en met de 8st e werkdag, e n over elke volgende werkdag 1%. Deze rent e za l i n gee n geva l to t mee r da n 50% van he t verschuldigd e loo n oplopen. Een beding , waarbi j va n he t voorgaand e word t afgeweken , i s allee n geldi g ten aanzie n van arbeider s wier in gel d vastgestel d loon mee r da n ƒ 4. — per da g bedraagt.
VERPLICHTINGEN VA N D E WERKGEVER . Welke zijn in het algemeen de verplichtingen van de werkgever jegens de ar- beider? Godsdienst en ontspanning. De werkgeve r i s gehoude n inwonend e arbeiders , zonder kortin g van hun loon, in d e gelegenhei d t e stellen hu n godsdienstplichte n te vervullen , alsmed e ontspannin g va n d e arbei d t e genieten , i n beid e gevalle n op d e wijz e bi j overeenkoms t o f bi j gebrek e va n dien , doo r he t plaatselij k ge - bruik bepaald. Zondagsarbeid. D e werkgeve r i s gehoude n d e arbei d zodani g t e regele n da t de arbeide r gee n arbei d heef t t e verrichte n o p Zondage n e n daarmed e gelij k gestelde dagen , behalv e voo r zove r he t tegendee l i s bedonge n o f ui t d e aar d van d e arbei d voortvloeit, da n wel indie n d e werkgeve r van d e bevoegd e instan - tie vergunnin g heef t verkrege n o p Zonda g arbei d t e late n verrichten . Minderjarige arbeiders. D e werkgeve r i s gehoude n te n aanzie n va n minder - jarige arbeiders de arbeid zodanig te regelen, dat zij volgens plaatselijk gebrui k in de gelegenhei d zij n gestel d d e lesse n t e volge n i n inrichtinge n voo r godsdienst- , voortgezet-, herhalings - of vakonderwijs . Veiligheid. De werkgeve r is gehoude n d e lokalen , werktuige n e n gereedschap - pen op zodanig e wijz e i n te richten en t e onderhoude n e n voort s zodanig e rege - lingen te treffen, da t de arbeider tegen gevaar voor lijf, eerbaarheid en goed zover beschermd is als redelijkerwijs i n verband met de aar d van de arbei d kan worden gevorderd. Algemeen. D e werkgeve r i s i n he t algemee n verplich t a l datgen e t e doe n e n na t e late n wa t ee n goe d werkgeve r i n gelijk e omstandighede n behoor t t e doe n en na te laten.
108 Getuigschrift. De werkgeve r i s gehoude n bi j he t eindige n de r dienstbetrekkin g de arbeide r o p dien s verlange n een getuigschrif t ui t t e reiken . Het getuigschrif t beva t ee n juist e opgav e omtren t d e aar d va n d e verricht e arbeid en de duur der dienstbetrekking. Op bijzonde r verzoe k va n d e arbeide r ka n in he t getuigschrif t teven s worde n vermeld o p welk e wijz e d e arbeide r aa n zijn verplichtinge n heef t voldaa n e n d e wijze waaro p d e dienstbetrekkin g i s geëindigd . Heeft echte r d e werkgeve r d e dienstbetrekkin g zonde r he t aanvoere n va n re - denen doe n eindigen , da n i s hi j slecht s gehoude n zulk s t e vermelden , zonde r verplicht te zijn de redene n zelve med e te delen. Heeft d e arbeide r d e dienstbetrekkin g onrechtmati g doe n eindigen , da n i s d e werkgever gerechtig d zulk s i n het getuigschrif t t e vermelden .
VERPLICHTINGEN VA N D E ARBEIDER . Welke zijn in het algemeen de verplichtingen van de arbeider? Arbeid. D e arbeide r is verplich t d e bedonge n arbei d naa r zijn best e vermoge n te verrichten . Voo r zove r aar d e n omvan g va n d e t e verrichte n arbei d nie t bi j overeenkomst o f reglemen t zij n omschreven , beslis t daaromtren t he t gebruik . De arbeide r i a verplicht d e arbei d zelf t e verrichten ; hij kan zich nie t da n met toestemming de s werkgevers doo r een derd e doe n vervangen. Voorschriften. De arbeide r i s verplich t zic h t e houde n aa n d e voorschrifte n omtrent he t verrichte n va n d e arbei d alsmed e aa n die welk e strekke n ter bevor - dering van . de goed e ord e in de ondernemin g de s werkgevers. De arbeider , die bij de werkgever inwoont is verplicht zich te gedragen naar de orde de s huizes. Algemeen. D e arbeide r is i n het algemee n verplich t a l datgen e t e doe n e n n a te laten, wat ee n goed arbeide r in gelijk e omstandighede n behoor t te doe n en n a te laten.
DE DUU R E N D E BEËINDIGIN G DE R DIENSTBETREKKING . Hoe lang duurt de dienstbetrekking? De dienstbetrekkin g duurt : a. voo r d e tijd , bi j overeenkomst o f reglemen t of bi j wettelijk voorschrift , o f bij gebreke daarvan , doo r het gebrui k bepaald ; b. voo r onbepaalde tijd. Welke zijn de regelen omtrent verlenging der dienstbetrekking? Indien d e dienstbetrekkin g n a he t verstrijke n va n d e duu r daarvan , doo r par - tijen zonder tegenspraak wordt voortgezet, da n wordt zij geacht voor dezelfde tijd doch ten hoogste voor 1 jaar op dezelfde voorwaarden wederom te zijn aangegaan. Indien zodanig e voortzettin g de r dienstbetrekkin g korte r da n 6 maanden zo u duren en zij niet zuiver ten doel heeft het verrichten van losse, ongeregelde arbeid,
109 wordt zi j geach t voo r onbepaald e tijd , doc h overigen s o p dezelfd e voorwaarde n te zij n aangegaan . Di t geld t oo k indie n opzeggin g ha d moete n plaat s vinden , doch achterweg e blijft , e n partije n d e gevolge n daarva n nie t opzettelij k hebbe n geregeld. Op welke verschillende wijzen eindigt de dienstbetrekking? De dienstbetrekkin g eindigt: a. va n rechtswege, wannee r d e duu r daarva n verstreke n is; b. doo r opzegging ; c. doo r ontbindin g de r overeenkoms t krachten s rechterlij k vonnis ; d. doo r d e doo d va n d e arbeider . Eindigt de dienstbetrekking ook door de dood van de werkgever? Neen, tenzi j he t tegendee l voortvloei t ui t d e overeenkomst . Echte r zij n zowe l de erfgename n de s werkgever s al s d e arbeide r bevoeg d d e dienstbetrekkin g voo r een bepaald e tij d aangegaan , doo r opzeggin g t e doe n eindige n al s war e zi j aan - gegaan voor onbepaald e tijd . Wanneer kan de arbeidsovereenkomst krachtens rechterlijk vonnis ontbonden worden verklaard? De arbeidsovereenkoms t ka n t e alle n tijde , oo k voorda t d e arbei d i s aange - vangen, o p verzoe k va n iede r de r partije n wegen s gewichtig e redene n doo r d e Kantonrechter ontbonde n worde n verklaard . Als gewichtig e redene n worde n o.m . beschouw d veranderinge n i n d e persoon - lijke of vermogenstoestan d de s verzoekers o f de r wederparti j o f i n d e omstandig - heden, waaronde r d e arbei d word t verricht , welk e va n di e aar d zij n da t d e dienstbetrekking billijkheidshalv e dadelij k o f n a kort e tij d behoor t te eindigen .
DE OPZEGGIN G DE R DIENSTBETREKKING .
In welke gevallen is voorafgaande opzegging der dienstbetrekking vereist? Voorafgaande opzeggin g de r dienstbetrekkin g i s vereist : a. indie n zulk s bi j schriftelij k aangegan e overeenkoms t o f bi j reglemen t i s bedongen; b. indie n volgens wettelij k voorschrif t o f volgen s gebruik , oo k bi j voora f be - paalde duu r de r dienstbetrekking opzeggin g behoor t plaat s te hebben , e n partije n daarvan niet , waa r zulk s geoorloof d is , bi j schriftelij k aangegan e overeenkoms t of bi j reglemen t zij n afgeweken ; c. indie n de dienstbetrekkin g i s aangegaa n voor onbepaalde tij d of to t weder- opzegging. Tegen welke dag mag de opzegging geschieden? De opzeggin g ma g allee n geschiede n tege n d e da g o f tege n ee n de r dagen , bij overeenkoms t o f reglemen t bepaal d of , bi j gebrek e va n dien , tege n ee n va n
110 die dagen , welk e doo r he t gebrui k daarvoo r zij n aangewezen ; bi j gebrek e va n dergelijke aanwijzin g ma g d e opzeggin g tege n elk e da g geschieden . Welke is de termijn van opzegging? De termij n va n opzeggin g is: a. indie n he t loo n bi j korter e tijdsruimt e da n d e maan d i s vastgesteld : d e tijd die gewoonlij k verloop t tusse n twee uitbetalinge n va n het in geld vastgesteld e loon, met een minimu m va n 1 week; b. indie n he t loo n bi j d e maan d o f langer e tijdsruimt e i s vastgesteld : d e tij d tussen d e dag van opzegging e n de laatst e da g der daaropvolgende maand . Mag een andere opzeggingstermijn worden overeengekomen? Bij schriftelij k aangegan e overeenkoms t o f bi j reglemen t ma g te n aanzie n van d e arbeide r me t ee n i n gel d vastgestel d loo n bove n ƒ 4. — per da g ee n andere opzeggingstermij n worde n bepaald , doc h nie t lange r da n 6 maanden, e n voor d e werkgeve r nie t korte r da n voo r d e arbeider . Ten aanzie n va n d e arbeide r me t ee n i n gel d vastgestel d loo n va n ƒ 4. — per dag o f minde r ma g gee n langer e opzeggingstermij n worde n bepaald , tenzi j he t gebruik ee n langer e opzeggingstermij n aanwijst . Is slechts voo r ee n de r partije n ee n regelin g bedongen , da n geld t zi j ook voo r de andere . Is ee n korter e termij n voo r d e werkgeve r bepaal d da n voo r d e arbeider , da n geldt d e langst e termij n oo k voo r d e werkgever . Is ee n langer e termij n bepaal d da n geoorloof d was , da n geld t d e langs t ge - oorloofde termijn . Welke speciale opzeggingstermijn geldt voor de arbeider bij een veel jarige ar- beidsovereenkomst? Indien d e dienstbetrekkin g i s aangegaa n voo r lange r da n 5 jaar o f voo r d e duur va n he t leve n va n ee n bepaald e persoon , i s niettemi n d e arbeide r bevoeg d de overeenkoms t vana f he t ogenbli k waaro p seder t haa r aanvan g 5 jaren zij n verlopen, o p t e zeggen. De termij n va n opzeggin g i s 6 maanden. Welke bepalingen gelden voor de proeftijd zelve en voor opzegging gedurende de proeftijd? De proeftij d moe t voora f worde n bedongen . De proeftij d moe t voo r beid e partije n gelij k zijn . De proeftij d ka n op gee n langer e tij d da n 2 maanden worde n gesteld. De proeftij d ka n nie t worde n verlengd . Indien ee n proeftij d i s bedongen , i s gedurend e di e tij d iede r de r partije n be - voegd, doo r opzeggin g d e dienstbetrekkin g onmiddellij k t e doe n eindigen .
111 N.V. EERST E SURINAAMS E VERZEKERINGSMAATSCHAPPIJ •
11© national 11
GEVESTIGD T E PARAMARIB O
J ooenoreestraat G5 P.O.B . 1090 Telefoon 3400
112 4 Schadeverzekeringen
in de volgende JBranches :
£>rana * Automobiel * J. ransport
Inbraak *
Bagage
(jrlas
VVettelijke Ongevalle n *
Persoonlijke Ongevalle n
Reisongevallen
U3 DE SCHADELOOSSTELLING . Wanneer is schadeloosstelling verschuldigd? Indien ee n parti j d e dienstbetrekkin g zonde r inachtnemin g va n d e voo r opzeg - ging geldend e bepalinge n doe t eindige n buite n toestemmin g va n d e wederpartij , is zi j aa n di e wederparti j ee n schadeloosstellin g verschuldigd , tenzi j d e dienstbe - trekking word t beëindig d o m ee n dringende , aa n d e wederparti j onverwijl d medegedeelde, reden . Hoeveel bedraagt de schadeloosstelling? De schadeloosstellin g bedraagt : a. bi j ee n dienstbetrekkin g welk e voo r onbepaald e tij d i s o f geach t word t t e zijn aangegaan : het bedra g va n het loo n voo r d e duu r va n d e opzeggingstermijn ; b. bi j ee n dienstbetrekkin g welk e voo r ee n bepaald e tij d i s aangegaan : he t bedrag va n het loo n voo r d e tij d da t d e dienstbetrekkin g ha d behoren voor t t e duren. De schadeloosstellin g ma g bi j schriftelij k aangegan e overeenkoms t o f bi j reg - lement o p ee n hoge r bedra g worde n vastgesteld . De parti j di e to t d e schadeloosstellin g gerechtig d is , ka n hetzi j dez e schade - loosstelling, hetzi j ee n volledig e vergoedin g i n recht e vorderen . Hetzelfde geld t indie n d e dienstbetrekkin g i s beëindig d o p gron d dat ee n de r partijen doo r opze t o f schul d aa n d e wederparti j ee n dringend e rede n daarto e heeft gegeven . Heeft de arbeider recht op een bijzondere schadeloosstelling wegens verlies van verlof? Indien d e werkgeve r d e dienstbetrekkin g doe t eindige n me t het oogmer k zic h aan ee n overeengekome n verplichtin g to t he t verlene n va n verlo f n a ee n bepaal d aantal dienstjare n t e onttrekken , i s hi j gehouden , behalv e all e ander e vergoedin - gen di e d e arbeide r mochte n toekomen , bovendie n aa n dez e ee n geldso m ui t te betale n gelij k aa n d e uitkerin g welk e d e arbeide r gedurend e zij n verloftij d zou hebbe n genoten . Tevens i s d e werkgeve r alsda n aa n d e arbeide r verschuldig d ee n vergoedin g voor eventuee l bedonge n vri j vervoe r naa r d e plaat s va n herkoms t o f va n verlof . In all e ander e gevalle n heef t d e arbeide r bi j beëindigin g de r dienstbetrekkin g recht o p ee n schadeloosstellin g gelij k aa n het loo n voo r d e verlofdage n waaro p hij, bereken d pe r maand , no g aanspraak heef t e n di e hi j nie t heef t genoten , zulk s echter allee n indie n reed s mee r da n d e helf t va n d e overeengekome n diensttij d voor aanspraa k o p verlo f verstreke n is . Welke zijn de dringende redenen voor beëindiging der dienstbetrekking zonder betaling van schadeloosstelling? A. voo r d e werkgever : Voor d e werkgeve r worde n al s dringend e redene n beschouw d zodanig e daden , eigenschappen o f gedraginge n va n d e arbeider , welk e tengevolg e hebbe n dat va n
114 de werkgeve r redelijkerwijz e nie t ka n worde n gevorder d d e dienstbetrekkin g t e laten voortduren . Dringende redene n zulle n onde r ander e aanwezi g geach t kunne n worden : 1°. wanneer d e arbeide r bi j d e afsluitin g va n d e overeenkoms t d e werkgeve r heeft mislei d doo r het vertone n va n vals e o f vervalst e getuigschriften , o f dez e opzettelijk vals e inlichtinge n heef t gegeve n omtren t d e wijz e waaro p zij n vorig e dienstbetrekking i s geëindigd ; 2°. wanneer hi j i n ernstig e mat e d e bekwaamhei d o f geschikthei d blijk t t e missen to t d e arbeid , waarvoo r hi j zic h heef t verbonden ; 3°. wanneer hi j zic h ondank s waarschuwinge n overgeef t aa n dronkenscha p of ande r liederlij k gedrag ; 4°. wanneer hi j zic h schuldi g maak t aa n diefstal , verduistering , bedro g o f andere misdrijven , waardoo r hi j he t vertrouwe n va n d e werkgeve r onwaardi g wordt; 5°. wanneer hi j d e werkgever , dien s familielede n o f huisgenoten , o f zij n mede-arbeiders, mishandelt , grovelij k beledig t o f o p ernstig e wijz e bedreigt ; 6°. wanneer hi j d e werkgever , dien s familielede n o f huisgenoten , o f zij n mede-arbeiders, verleid t o f trach t t e verleide n to t handelingen , strijdi g me t d e wetten o f d e goed e zeden ; 7°. wanneer hi j opzettelijk , o f ondank s waarschuwin g roekeloo s de s werk - gevers eigendo m beschadig t o f aa n ernsti g gevaa r blootstelt ; 8°. wanneer hi j opzettelijk , o f ondank s waarschuwin g roekeloo s zichzel f o f anderen aa n ernsti g gevaa r blootstelt ; 9°. wanneer hi j bijzonderhede n aangaand e de s werkgever s huishoudin g o f bedrijf, di e hij behoord e gehei m t e houden, beken d maakt ; 10°. wanneer hi j hardnekki g weiger t t e voldoe n aa n redelijk e bevele n o f opdrachten, he m doo r o f namen s d e werkgever verstrekt ; 11°. wanneer hi j o p ander e wijz e grovelij k d e plichten veronachtzaam t welk e de arbeidsovereenkoms t he m oplegt ; 12°. wanneer hi j doo r opze t o f roekelooshei d buite n staa t geraak t d e be - dongen arbei d t e verrichten . Bedingen, waardoo r aa n d e werkgeve r d e beslissin g zo u worde n overgelaten , of e r ee n dringend e rede n aanwezi g is , zijn nietig .
B. voo r de arbeider : Voor d e arbeide r worde n al s dringend e redene n beschouw d zodanig e om - standigheden, welk e tengevolg e hebben , da t va n d e arbeide r redelijkerwijz e nie t kan worde n geverg d d e dienstbetrekkin g t e late n voortduren . Dringende redene n zulle n onde r ander e aanwezi g geach t kunne n worden : 1°. wanneer d e werkgeve r d e arbeider , dien s familielede n o f huisgenote n mishandelt, grovelij k beledig t o f o p ernstig e wijz e bedreigt , o f gedoog t da t der - gelijke handelinge n doo r ee n va n zij n huisgenote n o f ondergeschikte n worde n gepleegd; 2°. wanneer hi j d e arbeider , dien s familielede n o f huisgenote n verleid t o f
115 tracht t e verleide n to t handelinge n strijdi g me t d e wette n o f d e goed e zeden , o f gedoogt, da t dergelijk e verleidin g o f pogin g to t verleidin g doo r ee n va n zij n huisgenoten o f ondergeschikte n worde n gepleegd ; 3°. wanneer hi j he t loo n nie t o p d e bepaald e tij d voldoet ; 4°. wanneer hij , waa r kos t e n inwonin g bedonge n zijn , nie t o p behoorlijk e wijze daari n voorziet ; 5°. wanneer hi j d e arbeider , wien s loo n afhankelij k va n d e uitkomste n va n de t e verrichte n arbei d i s vastgesteld , gee n voldoend e arbei d verschaft ; 6°. wanneer hi j d e arbeider , wien s loo n afhankelij k va n d e uitkomste n va n de te verrichten arbei d is vastgesteld, d e bedongen hul p nie t o f nie t i n behoorlijk e mate verschaft ; 7°. wanneer hi j o p ander e wijz e grovelij k d e plichte n veronachtzaamt , welk e de arbeidsovereenkoms t he m oplegt ; 8°. wanneer hij , zonder da t d e aar d de r dienstbetrekkin g di t medebrengt , d e arbeider, niettegenstaand e dien s weigering , gelas t arbei d i n he t bedrij f va n ee n andere werkgeve r t e verrichten ; 9°. wanneer d e voortdurin g de r dienstbetrekkin g voo r d e arbeide r zoud e verbonden zij n me t ernstig e gevare n voo r leven , gezondheid , zedelijkhei d o f goede naam , welke niet blijkbaa r ware n te n tijd e va n het sluiten de r arbeidsover - eenkomst; 10°. wanneer d e arbeide r doo r ziekt e o f ander e oorzake n zonde r zij n toe - doen buite n staat geraak t d e bedonge n arbei d t e verrichten . Bedingen, waardoo r aa n d e arbeide r d e beslissin g zo u worde n overgelaten , of er een dringende reden aanwezi g is, zijn nietig . Het Arbeidscontrac t beva t no g bepalinge n me t betrekkin g tot : de aannemin g va n werk , zijnd e di t d e overeenkoms t waarbi j d e en e partij , d e aannemer, zich verbindt voor de andere partij, d e aanbesteder, tegen een bepaald e prijs ee n bepaald wer k to t stand t e brengen ; de overeenkoms t di e d e kenmerke n beva t va n ee n arbeidsovereenkoms t e n van ee n ander e soor t va n overeenkomst ; de handelingsbevoegdheid , inzak e d e arbeidsovereenkomst , va n d e gehuwd e vrouw, va n d e minderjarig e e n dien s wettelijk e vertegenwoordiger ; het loo n da t o p ander e wijz e da n naa r tijdsruimt e i s vastgesteld ; de voldoenin g va n he t loon ; de vrijstellin g va n zegel - en ander e koste n o p stukke n betreffend e d e arbeids - overeenkomst e n te r uitvoerin g daarvan .
De Veiligheidsverordenin g (G.B. 1947 No 142). Wat verslaat deze verordening onder „arbeid" en „arbeider"? Deze verordenin g verstaat onder : „arbeid", all e werkzaamhede n i n ee n onderneming , behalv e werkzaamhede n verricht door het hoof d o f d e bestuurder o f dien s echtgenote.
116 „arbeider", persone n va n beiderle i kunne , di e a l o f nie t geregel d arbei d ver - richten. Wat wordt mede onder de benaming „onderneming" begrepen? Voor d e toepassing van dez e verordenin g worde n met ee n ondernemin g gelijk - gesteld: a. he t uitvoere n i n eige n behee r van d e bouw , d e aanleg , d e verbouwing , d e herstelling of d e sloping van gebouwen of bouwwerken , da n wel van mijnwerken; b. bedrijve n of dienste n onder behee r van het Gouvernement o f eni g publiek- rechtelijk lichaa m e n va n rechtspersonen , behouden s voo r zovee l he t betref t d e werkzaamheden i n militai r verband , waarbi j slecht s militaire n betrokke n zijn ; c. ambachts - en vakscholen. Welke voorschriften kunnen in verband met de veiligheid worden gegeven? De Gouverneu r ka n voorschrifte n geven , hetzi j te n aanzie n va n all e onder - nemingen, hetzi j te n aanzie n va n bepaald e ondernemingen , me t betrekkin g tot : a. he t voorkome n e n beperke n van ongevallen e n van brand , he t verschaffe n van hul p bi j ongevalle n e n va n gelegenhei d to t ontvluchtin g bi j brand ; b. he t bevordere n va n d e zindelijkheid ; c. he t bevordere n va n ee n dragelijk e temperatuur ; d. he t tegengaa n van het ontstaa n en d e verspreidin g o f he t verwijdere n va n schadelijke o f hinderlijk e dampe n o f gasse n o f va n stof; e. he t voorkome n va n schad e aa n d e gezondhei d tengevolg e va n d e arbeid ; f. d e hoogt e va n werklokale n e n d e vrij e luchtruimt e voo r elk e persoo n i n verband me t d e hoogte; g. d e dagverlichtin g e n d e kunstverlichting ; h. d e electrisch e installatie; i. kleedkamers , klederbergplaatsen , schaftgelegenhede n e n slaapverblijven ; j. privaten , urinoir s e n wasgelegenheden ; k. he t vervaardigen, verkopen, verhuren, of aflevere n o f te n verkoop, ter ver- huring o f te r afleverin g voorhande n houde n va n werktuigen , toestellen , vate n of gereedschappen , indie n he t i n ee n ondernemin g i n gebrui k neme n daarva n strijdig zo u zij n me t d e krachten s dez e verordenin g gegeve n voorschriften . Is het verlenen van ontheffing op de gegeven voorschriften mogelijk? Ja. Door d e Gouverneu r zij n d e gevalle n aangegeve n waari n van d e krachten s deze verordenin g gegeve n voorschrifte n voorwaardelij k o f onvoorwaardelij k e n al da n nie t voo r ee n onbepaald e tijd , doo r d e Directeu r va n Social e Zake n ont - heffing o f vrijstellin g ka n worde n verleen d e n waari n zodanig e ontheffin g o f vrijstelling kan worden ingetrokken. De aangegeve n gevalle n zijn: a. he t geval , da t doo r bijzonder e omstandigheden , nie t beschik t ka n worde n over technische hulpmiddelen , benodigd voor het aanbrenge n van voorgeschreve n beveiligingen;
117 b. he t geval , da t he t aanbrenge n va n voorgeschreve n beveiliginge n i n ee n onderneming zodanig e stagnati e zo u veroorzaken , da t gewichtig e belange n daar - door i n he t gedran g zoude n komen . Welke algemene verplichtingen rusten op het hoofd of de bestuurder, op het op- zichthoudend personeel, en op de arbeider? Het hoof d o f d e bestuurde r i s verplich t t e zorgen , da t i n zij n ondernemin g voldaan i s aa n d e krachten s dez e verordenin g gegeve n voorschriften . Gelijke verplichtin g rus t o p he t opzichthouden d personeel , iede r voo r zovee l betreft d e arbeid waarove r hi j opzich t heeft . Aan d e verplichting van het hoofd o f d e bestuurder e n van het opzichthouden d personeel word t geach t t e zij n voldaan , wannee r zi j aantone n da t doo r he n d e nodige maatregelen zij n genomen , d e nodig e middele n zij n verschaf t e n het rede - lijkerwijze t e vorderen toezicht is gehouden, om d e naleving t e verzekeren va n d e bepalingen, voo r welke r nalevin g zi j verplich t ware n t e zorgen . Het hoof d o f d e bestuurde r i s verplich t te r plaats e waa r arbei d i n zij n onder - neming word t verricht , o f o p d e dichtstbijzijnd e plaats , ee n kennisgeving , gestel d in d e Nederlands e taal , aa n t e plakke n o f o p t e hange n e n aangeplak t o f opge - hangen t e houden , bevattend e d e o p d e ondernemin g betrekkin g hebbend e voor - schriften, gegeve n krachtens dez e verordening . Het hoofd o f d e bestuurder zorgt dat een afschrif t va n deze kennisgeving wordt verstrekt aa n d e i n diens t de r ondernemin g zijnd e arbeider s binne n 8 dagen n a de ophangin g o f aanplakking , da n we l aan nieuw e arbeider s vóó r o f bi j hu n in - diensttreding, een en ander voor zover die arbeiders me t het oog op d e aard va n hun arbei d daarvoo r i n aanmerkin g komen . Het hoof d o f d e bestuurde r zend t binne n 1 maand n a he t i n werkin g brenge n van een onderneming , aa n d e Directeu r va n Social e Zake n ee n opgave : a. va n het bedrij f da t word t uitgeoefend ; b. va n d e soor t drijfkrach t e n he t aanta l krachtwerktuigen , di e worde n gebezigd, dan wel het gebrui k van een ove n o f stoomketel ; c. va n he t aanta l de r personen , di e aldaa r i n d e rege l zulle n verblijven . Van ieder e wijzigin g word t o p dezelfd e wijz e ee n opgav e gezonde n binne n 1 maand nadat di e wijziging heef t plaat s gevonden . De arbeide r di e arbei d verrich t waaro p ee n voorschrift , krachten s dez e ver - ordening gegeven , van toepassin g is, is verplicht bi j o f terzak e van di e arbeid da t voorschrift n a t e leve n e n d e o p gron d va n da t voorschrif t aanwezig e e n voo r hem bestemde beveiligingsmiddelen aa n te wenden. Het hoofd o f d e bestuurder va n ee n onderneming en d e daarin werkzam e per - sonen zij n verplich t aa n d e Directeur va n Sociale Zaken , de Districts Commissa- rissen en ander e doo r d e Gouverneu r aangeweze n ambtenare n d e verlangd e inlichtingen te geven omtrent de zaken en feiten, de naleving van deze verordening en d e krachten s haar gegeven voorschriften betreffende . D e inlichtinge n moeten , zo di t verzocht wordt, schriftelijk worde n verstrekt binnen de doo r de ambtenaa r gestelde termijn .
118 Wie zijn strafbaar onder de bepalingen van deze verordening? Bij niet-nalevin g va n d e op he n rustend e verplichtinge n al s hiervoren omschre - ven zij n strafbaar : a. he t hoof d o f d e bestuurder ; b. he t opzichthouden d personeel ; c. d e arbeider. De bedreigd e stra f i s hechteni s va n te n hoogst e 3 maanden o f geldboet e va n ten hoogste ƒ 300.—. Welke veiligheidsvoorschriften zijn reeds gegeven? Er zij n reed s 5 Veiligheidsvoorschriften gegeven , t.w. : Veiligheidsvoorschrift No . 1, houdende vaststellin g va n voorschrifte n voo r all e ondernemingen te n aanzie n va n he t voorkome n e n beperke n va n ongevallen . (Resolutie va n 1 November 1947 No. 4503, G.B. No. 168). Veiligheidsvoorschrift No . 2, houdende vaststellin g va n voorschrifte n voo r all e ondernemingen te n aanzie n va n d e bevorderin g va n d e zindelijkheid . (Resoluti e van 3 September 1948 No. 3858, G.B. No. 104). Veiligheidsvoorschrift No . 3, houdende vaststellin g va n voorschrifte n voo r all e ondernemingen te n aanzie n va n het verschaffe n va n hulp bi j ongevallen . (Resolu - tie va n 29 December 1948 No. 5687, G.B. No. 183). Veiligheidsvoorschrift No . 4, houdende vaststellin g va n voorschrifte n voo r all e ondernemingen te n aanzien van het tegengaan van het ontstaan en d e verspreidin g of he t verwijdere n va n schadelijk e o f hinderlijk e dampe n o f gasse n o f va n sto f en te r bevorderin g va n d e daarmed e verban d houdend e zindelijkheid . (Resoluti e van 19 October 194 9 No. 4483, G.B. No. 128). Veiligheidsvoorschrift No . 5, houdende vaststellin g va n voorschrifte n voo r he t vervoer van zwar e voorwerpen. (Resoluti e van 10 Noverber 1950 No. 5702, G.B. No. 121).
De Arbeidstijdenverordenin g (G.B. 1947 No. 185, gewijzigd bi j G.B . 1949 No. 91). Wat verstaat deze verordening onder „arbeid"? Onder „arbeid " verstaa t dez e verordenin g all e werkzaamhede n i n en e onder - neming, behalv e werkzaamhede n verrich t doo r he t hoof d o f d e bestuurde r de r onderneming o f dien s echtgenot e e n bloed - e n aanverwante n i n d e eerst e graad . Wat wordt mede onder de benaming „onderneming" begrepen? Voor d e toepassing va n dez e verordening worde n me t ee n ondernemin g gelijk - gesteld: a. inrichtinge n to t he t verplege n va n zieken ; b. inrichtinge n o f takke n va n diens t onde r behee r va n d e Overhei d o f eni g publiekrechtelijk lichaam , va n rechtspersoonlijkhei d bezittend e vereniginge n o f van stichtingen, voo r zove r aldaa r werkzaamhede n plege n voo r t e kome n al s i n een ondernemin g plege n t e worde n verricht ;
119 c. kantore n va n persone n di e ee n vri j beroe p uitoefenen , va n rechtspersoon - lijkheid bezittend e vereniginge n e n van stichtingen ; d. he t uitvoere n i n eige n behee r va n d e bou w o f d e aanleg , d e verbouwing , de herstellin g o f d e slopin g va n gebouwe n o f bouwwerken . Hoe lang mag in een onderneming arbeid worden verricht? Het i s verbode n i n ee n ondernemin g lange r arbei d t e verrichte n o f doo r d e arbeider t e doen verrichten da n 8^ uur per da g en 48 uren per week . De Gouverneu r ka n bi j beslui t bepale n da t ee n langer e arbeidstij d ma g gelde n voor bepaald e groepen va n arbeiders . De Gouverneu r ka n bi j beslui t voo r bepaald e soorte n va n arbei d o f arbei d onder bepaald e omstandighede n ee n korter e arbeidsduu r voorschrijven . Arbeiders di e i n hoofdzaa k bewakingsdienste n verrichten , moge n te n hoogst e 12 uren pe r da g e n 84 uren pe r wee k arbei d verrichten . Mag een arbeider die in meer dan een onderneming werkt, langer arbeid ver- richten? Neen. Ee n arbeide r di e i n mee r da n ee n ondernemin g arbei d verricht , ma g i n totaal pe r da g e n pe r wee k nie t lange r arbei d verrichte n da n he m i n ee n die r ondernemingen zo u zij n toegestaan . Het hoof d o f d e bestuurder i s verplicht hiero p toezicht ui t t e oefenen . Bestaat de mogelijkheid dat van de hiervoren omschreven arbeidstijden wordt afgeweken? Ja. Indien in een onderneming o p bepaalde tijden va n het jaar een opeenhopin g van wer k pleeg t voo r t e kome n o f e r zic h bijzonder e omstandighede n voordoen , kan vergunning voo r ee n langer e arbeidstij d en/o f ee n ander e indelin g va n d e arbeidstijd, worde n verleend. Er mag alsdan ten hoogste 64 uren per week worden gearbeid. Zodanige vergunning wordt verleend door de Directeur va n Sociale Zake n voor geheel Suriname , o f doo r d e Districts-Commissari s voo r zij n district ; beroe p o p de Gouverneu r i s mogelijk , me t inachtnemin g va n ee n termij n va n 14 dagen. Voor ee n ondernemin g waari n spoedeisend e gevalle n kunne n voorkome n di e het tijdi g aanvrage n e n verkrijge n va n ee n vergunnin g al s hierbedoeld onmogelij k maken, ka n doo r d e Directeu r va n Social e Zake n worde n toegestaa n da t i n zo- danige gevalle n zonder ee n bijzondere vergunnin g arbei d wordt verricht. Zodanige machtigin g geld t slecht s voo r te n hoogst e 1 jaar e n daarva n ma g slechts gebruik worde n gemaak t o p 60 dagen o f zovee l minde r al s de machtigin g bepaalt. Voordat va n d e machtigin g gebrui k word t gemaakt , moe t daarva n aa n d e Directeur va n Social e Zake n en aa n d e betrokke n Districts Commissaris schrifte - lijk kennis worden gegeven , in d e vorm doo r de Gouverneur vastgesteld. Onder welke bijzondere voorwaarde wordt de vergunning voor een langere arbeidstijd verleend? Indien i n ee n ondernemin g al s rege l lange r da n 8% uur per da g arbei d moe t
120 worden verricht, moet d e werktijdenregeling doo r de Directeur van Sociale Zaken vooraf worde n goedgekeurd . Dez e goedkeurin g geld t telken s voo r te n hoogst e 1 jaar en kan te allen tijde worden ingetrokken, waarbij beroep op de Gouverneur binnen 14 dagen mogelijk is. Welke zijn de voorgeschreven rusttijden? De arbeidstij d van een arbeide r moe t o p elk e da g waaro p hi j mee r da n 6 uur arbeid verricht , n a ten hoogste 5 uren arbeid worde n afgewissel d doo r een onaf - gebroken rusttij d va n ten minst e % uur, behouden s in d e gevalle n doo r d e Gou- verneur t e bepalen . Bovendien moete n in een ondernemin g worde n nageleef d d e eisen , welk e doo r de Directeu r van Sociale Zaken zijn gestel d omtrent: a. he t verlenen van een rusttijd van langer dan lk uur , maar ten hoogste 2 uur, in plaats van de rusttijd van % uur; b. he t verlenen van ee n of mee r rusttijde n van ten hoogste V* uur, buite n de hiervoren su b a bedoelde ; c. d e tijdstippe n waartusse n d e rusttijde n moete n worde n gegeven ; d. d e plaatse n waa r d e arbeide r gedurend e d e rusttij d nie t ma g verblijven . Tegen ee n doo r d e Directeu r va n Social e Zake n gesteld e ei s al s hierbedoeld , kan binne n 14 dagen bi j de Gouverneu r i n beroe p worde n gekomen . Rusttijden va n minde r da n xk uu r worde n geach t tijde n t e zij n gedurend e welke arbei d word t verricht . Welke bepalingen gelden ten aanzien van de arbeidslijst en het arbeidsregister? Het hoof d o f d e bestuurde r va n ee n ondernemin g i s verplich t t e zorgen , da t in d e onderneming aanwezi g zij n een arbeidslijs t e n een arbeidsregister . De Arbeidslijst. Dez e lijs t vermeld t omtren t all e i n d e onderneming werkzam e arbeiders het uu r van begin en einde van d e dagelijks e werktij d en de daartusse n gelegen rusttijde n e n rustdagen. Is dez e werktij d nie t voor all e arbeider s o f voo r all e werkdage n dezelfde , da n moeten di e verschillend e regelinge n o p d e arbeidslijs t worde n vermeld , me t aan- duiding voo r welke arbeider s of groepe n van arbeider s zi j gelden. De arbeidslijs t ma g gee n regelin g bevatte n welke i n strij d is me t het bepaald e bij of krachten s dez e verordening . Zi j is onderteken d doo r he t hoof d o f d e be - stuurder de r ondernemin g e n geld t onveranderd , to t zi j doo r ee n ander e i s ver - vangen. Het Arbeidsregister. Di t registe r vermeld t d e namen , voorname n e n geboorte - data van alle arbeiders werkzaam in de onderneming, benevens voor zoveel nodig voor ieder hunner de aanwijzin g op welk bla d of onde r welk e groe p der arbeids- lijst te zijnen aanzien de arbeidsregeling is vermeld. Het hoof d o f d e bestuurde r ene r ondernemin g i s verplich t aa n d e daarto e aangewezen ambtenare n o p aanvrag e d e arbeidslijs t e n he t arbeidsregiste r te r inzage t e verstrekken , e n teven s all e verlangd e inlichtinge n omtren t zake n e n feiten, d e naleving van dez e verordening betreffende, t e geven.
121 Een arbeide r ma g i n ee n ondernemin g gee n arbei d verrichte n tusse n he t voo r hem o p d e arbeidslijs t vermeld e uu r va n eind e e n da t va n aanvan g va n d e dage - lijkse werktij d e n evenmi n gedurend e d e rusttijde n o f o p d e rustdage n voo r he m op de lijst vermeld . Welke algemene verplichtingen rusten op het hoofd of de bestuurder en op het opzichthoudend personeel der onderneming? Het hoof d o f d e bestuurder de r ondernemin g i s verplicht zor g te drage n en / of toe te zien: a. da t i n d e ondernemin g gee n arbei d word t verricht , i n strij d me t he t bi j o f krachtens dez e verordenin g bepaalde ; b. da t i n de onderneming worden nageleef d el k voorschrif t e n elke voorwaar - de, krachten s dez e verordenin g gestel d bi j beslui t va n d e Gouverneu r o f bi j ee n beschikking va n d e Directeu r va n Social e Zaken . Gelijke verplichting rus t o p he t opzichthouden d personeel , voo r zove r he t me t de zorg over d e naleving van enige bepaling i s belast. Aan d e verplichting va n he t hoof d o f d e bestuurde r o f he t opzichthouden d personeel word t geach t t e zij n voldaa n wannee r zi j aantonen , da t doo r he n d e nodige bevele n zij n gegeven , d e nodig e middele n zij n verschaf t e n he t redelijker - wijze t e vordere n toezich t i s gehouden , om d e nalevin g t e verzekere n va n d e bepalingen voo r welker naleving zij verplich t ware n te zorgen. Wie zijn strafbaar onder de bepalingen van deze verordening? Strafbaar zijn : a. he t hoofd o f d e bestuurder, die de verbodsbepalingen va n dez e verordenin g of d e op hem rustende verplichtingen ingevolg e dez e verordening nie t naleeft ; b. he t opzichthoudend personeel , dat d e op hem rustend e verplichtinge n inge - volge dez e verordening nie t naleeft ; c. d e arbeider , di e langer o f o p ander e tijde n i n d e ondernemin g arbei d ver - richt, dan he m ingevolg e dez e verordening i s toegestaan. De bedreigd e stra f i s hechteni s va n te n hoogst e 3 maanden o f geldboet e va n ten hoogste ƒ 500.—.
De Ongevallenregelin g (G.B. 1947 No. 145, gewijzigd bi j G.B. 1949 No. 90 en G.B. 1950 No. 62).
ALGEMEEN. Welke zijn de verschillende definities in deze verordening voorkomende? In dez e verordening word t verstaan : onder onderneming : en e onderneming waari n ee n uitkeringsplichti g bedrijf word t uitgeoefend . onder uitkeringsplichti g bedrijf : iede r bedrijf, voo r zove r het nie t bij dez e verordenin g van d e uitkeringsplich t i s vrijgesteld .
122 onder werkgever : iede r natuurlij k o f rechtspersoon , di e anderen i n zij n dienst heef t voo r d e uitoefenin g va n ee n uitkeringsplichti g bedrijf . Voor d e toepassin g deze r verordenin g word t voorzovee l betref t d e werkgever , die zij n bedrij f i n Surinam e uitoefent , doc h wien s ondernemin g buite n Surinam e gevestigd is , naas t d e werkgeve r dien s vertegenwoordige r o f agen t i n Surinam e als zodanig aangemerkt . Het Gouvernemen t va n Suriname , d e Nederlands e Regerin g e n d e burgerlijk e en militaire autoriteiten va n vreemd e Mogendhede n worden , indie n zi j werkzaam - heden i n eige n behee r doe n verrichten , welk e overeenkome n me t di e i n ee n uit - keringsplichtig bedrijf , ten aanzien die r werkzaamheden al s werkgever beschouwd .
onder arbeider : iede r di e i n diens t va n ee n werkgever i n dien s onder - neming, i n ee n uitkeringsplichti g bedrij f of , wannee r he t Gouvernemen t va n Suriname, d e Nederlands e Regerin g o f d e burgerlijk e o f militair e autoriteite n van vreemd e Mogendhede n al s werkgeve r zij n aa n t e merken , i n diens t va n ge - noemde instanties , tege n loo n werkzaa m is . Voor d e toepassin g deze r verordenin g worden , hoewe l zi j i n verban d me t hu n opleiding gee n loo n ontvangen , med e al s arbeider s beschouw d volontairs , leer - lingen e n dergelijk e personen . Voor d e toepassin g deze r verordenin g worde n nie t al s arbeider s beschouw d thuiswerkers, behalv e zij , di e arbeide n me t bi j beslui t va n d e Gouverneu r al s gevaarlijk t e beschouwe n stoffen , evenmi n d e ouders , echtgenot e e n inwonend e kinderen va n d e werkgever , di e uitsluiten d voo r zij n rekenin g arbei d verrichten .
onder loon : elk e uitkering , welk e d e arbeide r al s vergoedin g voo r zij n arbeid va n d e werkgeve r ontvangt . Indie n he t loo n gehee l o f gedeeltelij k bestaa t in huisvesting , verstrekkinge n i n natur a o f we l i n beide , word t d e geldswaard e daarvan geschat . Voor d e toepassin g deze r verordenin g gelde n al s loo n teven s fooie n o f ander e ontvangsten van derden welk e verband houden me t ten behoev e van de werkgeve r verrichte arbeid . Ten aanzie n va n volontairs , leerlinge n e n dergelijk e persone n word t al s loo n aangenomen he t minimumloon , da t ee n betaald e arbeide r i n hetzelfd e bedrij f voor dezelfd e o f nagenoe g dezelfd e werkzaamhede n geniet .
onder dagloon : he t loon , da t d e arbeider , toe n het ongeva l he m trof , gemiddeld per dag verdiende in de onderneming , waari n he t ongeva l plaats vond . Indien het loon is vastgesteld op een vast bedrag per uur, per week o f per maand , wordt di t bedrag voor de berekening va n het dagloo n onderscheidenlijk vermenig - vuldigd me t he t aanta l ure n waari n d e arbeide r gemiddel d pe r da g i n d e onder - neming werkte, dan wel gedeeld door 6 of 30. Indien d e arbeide r slecht s bi j tussenpoze n i n d e ondernemin g werkzaa m is , wordt het dagloon geacht gelijk te zijn aan hetgeen soortgelijke arbeider s geduren - de een jaar gemiddel d plege n te verdienen , gedeel d doo r 312.
Wie wordt geacht werkgever te zijn, in het geval van aanneming van werk?
123 Indien d e aanneme r zel f ee n uitkeringsplichti g bedrij f uitoefent , word t hi j ge - acht werkgeve r t e zijn . Indien d e aanneme r nie t aangemerk t ka n worde n zel f ee n uitkeringsplichti g bedrijf ui t t e oefenen , word t degen e van wi e het wer k i s aangenomen — de aan - besteder — als werkgever beschouwd . D e aanneme r e n d e personen doo r wi e hi j zich bi j he t verrichte n va n d e arbei d laa t bijstaan , worde n da n geach t i n diens t van de aanbesteder t e zijn . Is deze verordening ook van toepassing op een in Suriname gevestigde onder- neming, die het bedrijf in het buitenland uitoefent? De bepalinge n deze r verordenin g zij n oo k va n toepassing : a. o p d e werkgever , wien s ondernemin g i n Surinam e gevestig d is , voorzovee l hij zij n bedrij f i n he t buitenlan d uitoefent , te n aanzie n va n d e arbeider , di e hi j daarvoor gebruikt , z o deze zijn woonplaat s in Suriname heeft ; b. o p d e onde r a bedoeld e arbeider , di e i n he t buitenlan d doo r ee n ongeva l wordt getroffen . Indien d e arbeide r da n we l dien s nagelate n betrekkinge n rechte n zoude n kunnen ontlene n zowe l aan het bi j deze verordening bepaald e al s aan ee n buiten - landse wettelijk e ongevallenregeling , hebbe n zi j d e keu s tussen d e rechte n ui t d e ene o f d e ander e regeling . Deze keus moet doo r hen binne n 1 maand n a het on - geval (overlijden ) schriftelij k te r kenni s va n d e werkgeve r worde n gebracht , bi j gebreke waarvan d e in Suriname geldend e regeling van toepassing is. Op ee n arbeide r o f dien s nagelate n betrekkinge n di e ee n uitkerin g geniete n krachtens ee n buitenlands e ongevallenregeling , i s he t bi j dez e verordenin g be - paalde nie t va n toepassing .
DE UITKERINGSPLICHT . Welke bedrijven zijn uitkeringsplichtig? Uitkeringsplichtig zij n all e bedrijven , uitgezonder d d e bedrijve n va n landbouw , veehouderij, tuinbouw en bosbouw. Indien echte r i n ee n bedrij f da t ingevolg e he t hie r bepaald e nie t uitkerings - plichtig is , med e werkzaamhede n worde n verricht , overeenkomend e me t di e i n een uitkeringsplichti g bedrijf , word t het , doc h uitsluiten d te n aanzie n va n di e werkzaamheden, beschouw d al s ee n uitkeringsplichti g bedrijf , me t all e gevolge n van dien. Tegenover welke personen is de werkgever uitkeringsplichtig? De werkgever i s tot schadeloosstellin g verplicht : a. jegen s d e arbeide r indie n hem i n het bedrij f va n d e werkgeve r in verban d met zij n dienstbetrekkin g ee n ongeva l overkomt . Al s zodani g word t nie t be - schouwd ee n ongeva l he m overkomen , al s rechtstreek s gevol g va n gewelddadig - heden in een gewapend conflict , waari n het Rij k a l of nie t als partij is betrokken; b. jegens d e nagelate n betrekkinge n va n d e arbeide r di e tengevolg e va n ee n ongeval als vorenbedoeld i s overleden.
124 In welke gevallen wordt de uitkeringsplicht van de werkgever opgeheven? De werkgeve r i s nie t to t schadeloosstellin g verplicht : a. indie n he t ongeva l aa n opze t va n d e arbeide r t e wijte n is; b. indie n he t ongeva l t e wijte n i s aa n dronkenscha p va n of he t gebrui k va n bedwelmende middele n doo r d e arbeider , mit s d e werkgeve r aannemelij k maak t dat hi j o f degen e die , hem vertegenwoordigt , gee n kenni s droe g van de dronken - schap o f va n het fei t da t d e arbeide r onde r invloe d verkeerd e va n bedwelmend e middelen. Jegens degen e de r nagelaten betrekkingen , di e he t aa n de arbeide r overkome n ongeval opzettelij k o f onde r invloe d va n sterk e dran k o f bedwelmend e middele n heeft veroorzaakt , i s de werkgever tot generle i schadeloosstelling verplich t
DE SCHADELOOSSTELLING .
Tot welke schadeloosstelling is de werkgever verplicht? De schadeloosstellin g bestaa t uit: a. geneeskundig e behandelin g e n verpleging , genees - e n verbandmiddele n e n vervoer i n verban d me t he t ongeval , zulks totdat door de behandelende geneesheer is kennis gegeven da t de arbeider niet of nie t meer arbeidsongeschikt is. Onder vrij e geneeskundig e behandelin g e n verplegin g word t verstaa n he t ge - neeskundig onderzoeke n van de patiënt, geneeskundig e behandelin g in haar volle omvang, verplegin g en/o f observati e i n ee n daarto e geschikt e ziekeninrichting , zomede specialistische behandeling voor zover deze in de nabijheid waar de patiënt verblijft, t e verkrijge n is. Opname i n ee n ziekeninrichtin g geschied t i n d e 3 e klasse , voo r zover er 3 of meer klasse n zijn . Indie n d e arbeide r i n ee n hoger e klass e wens t t e worde n op- genomen, komen de meerdere kosten uitsluitend te zijnen laste. b. begrafeniskoste n ingeva l va n overlijde n va n d e arbeide r tengevolg e va n het ongeval , to t een bedra g va n 30 maal he t dagloo n me t ee n maximu m va n ƒ90.—. c. ee n uitkering in geld, berekend naa r het dagloon van de arbeider, met dien verstande da t wanneer het dagloon meer dan ƒ 8, — bedraagt, he t meerdere voor de vaststelling va n d e uitkerin g niet i n aanmerkin g kom t Zijn volontairs, leerlingen en dergelijke personen bij ongeval ook tot een uitkering in geld gerechtigd? Ten aanzie n va n volontairs , leerlinge n e n dergelijk e persone n i s d e uitkerin g in gel d allee n verschuldig d ingeva l va n blijvend e gehel e o f gedeeltelijk e arbeids - ongeschiktheid. Van wiens uitspraak is het recht op schadeloosstelling afhankelijk? Van d e uitspraa k va n d e behandelend e geneesheer . Zodr a dez e bevindt : a. da t d e arbeider niet of nie t meer arbeidsongeschikt is;
125 b. da t d e arbeide r gehee l o f gedeeltelij k arbeidsongeschik t is , tijdelij k o f we l blijvend; geeft hi j daarva n schriftelij k kenni s aa n d e arbeide r e n aa n d e werkgeve r (verzekeringsinstelling). Tegen d e uitspraa k va n d e behandelend e geneeshee r bestaa t binne n 1 maand beroep o p ee n doo r d e Gouverneu r benoemd e Commissie . He t beroe p geschied t schriftelijk e n i s gerich t t e Paramarib o aa n d e Directeu r va n Social e Zake n e n in d e ander e districte n aa n d e betrokke n Districts Commissaris. Dez e zend t he t beroepschrift onmiddellij k doo r aa n genoemd e Directeur . De Commissi e beslis t z o spoedi g mogelijk , partije n e n d e geneeskundig e mon - deling o f schriftelij k gehoord , bi j gemotiveerde uitspraak i n hoogste instantie . Hoe lang wordt de uitkering in geld genoten? De uitkerin g i n gel d word t genote n onafhankelij k va n d e voortdurin g de r dienstbetrekking, e n uitgekeerd ove r ieder e da g da t d e gehel e o f gedeeltelijk e arbeidsongeschiktheid duurt . Indien he t loo n pe r uur , da g o f wee k wer d vastgesteld , word t ove r Zon - e n feestdagen gee n uitkerin g genoten . De uitkering gaat i n op de dag na het ongeval . Geen uitkerin g word t genote n indie n d e arbeidsongeschiktheid , t e rekene n van d e da g na he t ongeval , nie t lange r da n 2 dagen duurt . Hoeveel bedraagt de uitkering in geld ten aanzien van de arbeider zelf? De uitkerin g i n gel d bedraag t voo r d e arbeider : a. bi j tijdelijk e o f blijvend e algehel e arbeidsongeschiktheid , 70% van zij n dagloon. b. bi j tijdelijk e o f blijvend e gedeeltelijk e arbeidsongeschiktheid , ee n i n ver - houding to t d e verlore n geschikthei d to t werke n staan d dee l va n 70% van zij n dagloon, bereken d volgen s he t invaliditeitspercentage . Volgen s dez e berekenin g bedraagt d e aa n d e arbeide r toekomend e uitkering :
bij verlies van: beide oge n 70 % van zij n dagloo n een oo g 21 het gehoorvermoge n va n beid e ore n 28 Vo het gehoorvermoge n va n ee n oo r 7 % een bee n 38.5 % een voe t 35 % een de r grot e tene n 3.5 % een de r ander e tene n 2.1 bij rechts e personen : de rechterar m vana f he t schoudergewrich t 52.5 de linkerar m vana f he t schoudergewrich t 49 de rechterar m vana f o f bove n he t ellebooggewrich t 45.5 de linkerar m vana f o f bove n he t ellebooggewrich t 42
126 de rechterhan d vana f o f bove n he t polsgewrich t 42 %van zijn c agloon
de linkerhan d vana f o f bove n he t polsgewrich t 38.5 % ï» J» >»
de dui m de r rechterhan d 14 % >> 9) »> de dui m de r linkerhan d 13.6 % » » »*
de wijsvinge r de r rechterhan d 10.5 % J» J» >» de wijsvinge r de r linkerhan d 8.4 % )> »» »J
een de r ander e vinger s va n d e rechterhan d 5.6 % »> »» J»
een de r ander e vinger s va n d e linkerhan d 4.2 % JJ »» >) Voor links e persone n worde n bi j verlie s van ee n arm , han d o f vinger , d e aan - duidingen „rechter " e n „linker " i n bovenstaand e tabe l verwisseld . Bij gelijktijdi g verlie s va n verschillend e lichaamsdele n worde n d e verschillend e percentages bi j elkande r opgeteld , doc h slecht s to t ee n maximu m va n 70%. Hoeveel bedraagt de uitkering in geld ten aanzien van de nagelaten betrekkin- gen van de overleden arbeider? De uitkerin g i n gel d bedraagt pe r dag : a. voo r d e vrou w me t wi e d e arbeide r te n tijd e va n het ongeva l gehuw d wa s of va n wi e hij gescheide n wa s doch i n wie r levensonderhoud hi j moes t voorzien : 25% van het dagloo n va n d e overledene . De vrou w heef t rech t o p d e uitkerin g to t haa r opvolgen d huwelijk . Bi j he t aangaan van dit huwelijk ontvang t zi j een bedrag ineens van 2 maal hare uitkerin g over 1 jaar. b. voo r d e wettige , gewettigd e o f te n tijd e va n he t ongeva l wettelij k erkend e natuurlijke kinderen : elk kind, tot zijn voleindigde 15 e jaar mit s ongehuwd, 7%% van het dagloo n van d e overledene. Indien he t kin d ouderloo s is , word t dez e uitkerin g gestel d o p 12%%. c. voo r d e ouders , indie n d e arbeide r hu n kostwinne r was : zovee l al s d e overledene i n d e rege l to t hu n levensonderhou d bijdroeg , doc h nie t mee r da n 25% van he t dagloo n va n d e overledene . Deze uitkerin g word t genote n to t d e doo d va n d e langstlevende . De hiervermeld e uitkeringe n aa n d e nagelate n betrekkinge n zulle n tezame n niet mee r bedrage n da n 40% van he t dagloo n va n d e overledene . Ouders zulle n allee n ee n uitkerin g ontvangen , indie n vrou w e n kindere n hu n volle uitkerin g hebbe n ontvangen . Indien vrou w e n kindere n tezamen , o f kindere n tezamen , o p ee n hoger e uit - kering da n 40% van he t dagloo n rech t zoude n hebben , za l d e uitkerin g waaro p ieder hunner recht zou hebbe n ee n evenredig e verminderin g ondergaan . Wanneer en aan wie vindt de uitbetaling van de uitkeringen plaats? De uitkeringen geschiede n o p d e tijdstippe n e n te r plaats e al s gebruikelij k voo r de uitbetalin g va n he t loon , aa n d e to t uitkerin g gerechtigden o f hunn e gemach - tigden, en zoveel betref t d e kindere n aa n d e voogd. Bestaat de mogelijkheid de uitkering per dag om te zetten in een uitkering in- eens?
127 De uitkerin g kan , te r uitsluitend e beoordelin g va n ee n doo r d e Gouverneu r benoemde Commissie , o p verzoe k va n ee n de r partije n worde n omgeze t i n ee n uitkering ineens , welk e bedraagt : voor de arbeider : a. bi j blijvend e algehel e arbeidsongeschikthei d 936 maal zij n voll e vroeger e dagloon. b. bi j blijvend e gedeeltelijk e arbeidsongeschikthei d 936 maal d e vastgesteld e invaliditeitsuitkering pe r dag . voor de nagelate n betrekkingen : gezamenlij k 936 maal he t volle vroeger e dagloon , me t die n verstand e da t iede r va n he n gerechtig d i s to t zijn evenredi g deel . Noot: Tussen de Directeur van Sociale Zaken en de betrokken Verzekerings- instellingen is overeengekomen dat de hierbedoelde uitkeringen ineens zullen •worden verhoogd tot maximaal het dubbele. Alle uitkeringe n ineens , behalv e di e aa n d e vrou w bi j hertrouwen , worde n verminderd me t hetgeen reed s aa n uitkeringen pe r da g is uitbetaald . Blijft de arbeider zijn recht op uitkering behouden indien hij wederom betaalde arbeid verricht? Indien de invalide arbeide r in dienst van d e werkgever blijf t tege n het vroegere loon, da n word t d e uitkerin g gedurend e d e tij d die r dienstbetrekkin g opgeschort . Blijft hi j i n diens t tege n ee n lage r loon , da n word t d e uitkerin g gedurend e d e tijd de r dienstbetrekkin g verminder d me t he t bedra g waarmed e loo n (pensioen ) en uitkerin g samen het vroeger e loon zoude n te bove n gaan . Op dezelfd e wijz e word t gehandel d indie n d e arbeide r n a he t ongeva l bi j ee n andere werkgeve r betaald e arbei d verricht . Blijft het recht op uitkering bestaan indien de tot uitkering gerechtigden zich buiten Suriname vestigen? De arbeider , gee n Nederlande r zijnde , e n dien s nagelate n betrekkinge n verlie - zen all e hu n krachten s dez e verordenin g toekomend e rechten , zodr a zi j zic h buiten Suriname vestigen. Indien zij echter recht hebben op een uitkering per dag, wordt dez e omgeze t i n ee n uitkerin g ineen s al s daa r omschreven. De arbeide r die een uitkering geniet,mag binnen 3 jaar na het ongeval Suriname niet verlate n zonde r toestemmin g va n d e werkgever , o p straff e va n verlie s va n het rech t o p geneeskundig e behandelin g e n verplegin g e n op uitkering . Blijft de arbeider zijn rechten behouden indien hij zich aan geneeskundige behandeling onttrekt, of zijn genezing belemmerd? Neen. O p straffe va n verlies van het rech t op uitkerin g en verdere geneeskun - dige behandelin g e n verplegin g i s d e arbeide r verplich t t e alle n tijd e n a ee n ongeval: a. onderzoe k en/o f behandelin g doo r ee n doo r d e werkgeve r (verzekerings -
128 instelling) daarto e aangeweze n deskundig e to e t e staan , zulk s o p tij d e n plaat s daartoe doo r d e werkgeve r (verzekeringsinstelling ) aangewezen ; b. d e voorschrifte n va n di e geneeskundig e o p t e volge n e n intusse n — be- houdens i n geva l va n ee n nieuwe , nie t i n verban d me t he t ongeva l staand e ziekte — geen ander e geneeskundig e behandelin g daarnaas t te doen verrichten.
Het vorenstaand e geld t niet : 1°. indien bi j blijvend e gehel e o f gedeeltelijk e arbeidsongeschikthei d lange r dan 3 jaren n a he t ongeva l zij n verlopen ; 2°. indien d e werkgeve r aa n d e arbeide r toestemmin g heef t verleen d Suri - name te verlaten; 3°. indien d e uitkerin g pe r da g omgeze t i s i n ee n uitkerin g ineens . Het rech t o p uitkerin g e n verder e geneeskundig e behandelin g e n verplegin g vervalt, indie n d e arbeide r zic h schuldi g maak t aa n gedragingen , waardoo r zij n genezing word t belemmerd . Alle geschillen , voortvloeiend e ui t he t hie r bepaalde , worde n o p verzoe k va n de mees t gered e parti j beslech t doo r ee n doo r d e Gouverneu r benoemd e Com - missie. Door wie wordt de schadeloosstelling vastgesteld? Zo spoedi g mogelij k n a he t ongeva l stel t d e werkgeve r (verzekeringsinstelling ) in overeenstemmin g me t he t bepaald e omtren t he t percentag e va n arbeidsonge - schiktheid, vast, waarto e d e arbeider , o f bi j overlijden d e nagelate n betrekkingen , gerechtigd zij n e n houd t daarva n alsmed e va n d e voldoenin g aantekenin g i n het ongevallenregister . In all e gevalle n waari n partije n nie t to t overeenstemmin g kunne n kome n om - trent he t percentag e de r arbeidsongeschiktheid , za l d e vaststellin g daarvan , o p verzoek va n d e mees t gered e partij , geschiede n doo r ee n doo r d e Gouverneu r benoemde Commissie . Heeft de Overheid de bevoegdheid de grootte der schadeloosstelling te con- troleren? Ja. D e Directeu r va n Social e Zake n o f d e betrokke n Districts Commissaris heeft he t rech t d e groott e de r schadeloosstellin g t e controlere n e n daaro p aan - merking t e maken . Indien belanghebbende n nie t to t overeenstemmin g komen , word t o p verzoe k van d e mees t gered e parti j o f d e hierbedoeld e ambtenare n doo r d e Gouverneu r een Commissi e va n 3 personen benoemd , welk e al s bemiddelaarste r optreedt . Zijn de arbeider of diens nagelaten betrekkingen verplicht genoegen te nemen met de uiteindelijke beslissing van de werkgever? Neen. D e arbeide r o f dien s nagelate n betrekkinge n di e gee n genoege n neme n met d e uiteindelijk e beslissin g va n d e werkgeve r omtren t d e groott e de r schade- loosstelling, kunne n hu n aansprake n o p d e gewon e wijz e doe n gelde n bi j d e rechter.
129 Kan een uitkering op een lager bedrag worden vastgesteld dan waarop het invaliditeitspercentage recht zou geven? Ja. D e schadeloosstellin g ka n o p vorderin g va n d e werkgeve r (verzekerings - instelling) doo r d e rechte r o p ee n lage r bedra g worde n vastgestel d da n waaro p de graad van ongeschiktheid recht zou geven, indien het ongeval aan grove schuld van d e arbeide r t e wijte n is . Doet de arbeider afstand van eventuele rechten, door het in ontvangst nemen van een door de werkgever vastgestelde uitkering? Neen. D e arbeide r o f dien s nagelate n betrekkinge n worde n doo r he t ont - vangen ene r doo r d e werkgeve r (verzekeringsinstelling ) vastgesteld e uitkerin g niet geach t hu n rechte n o p he t eventuee l meerder e hu n toekomend e t e hebbe n prijs gegeve n o f daarva n afstan d t e hebbe n gedaan . Kan een eenmaal vastgestelde uitkering worden herzien? Ja. Zowe l d e werkgeve r (verzekeringsinstelling ) al s d e arbeide r kunnen , indie n blijvende arbeidsongeschikthei d i s aangenomen , binne n 3 jaar n a he t ongeva l vorderen, da t ee n eenmaa l vastgesteld e uitkerin g word t herzie n o p gron d da t de ongeschiktheidsgraa d i s gewijzig d o f onjuis t i s gewaardeerd . Indien ee n uitkerin g ineen s i s geschied , ka n d e vorderin g to t herzienin g allee n op ee n hoger e ongeschiktheidsgraa d da n aangenome n werd , worde n gegrond . Wijziging va n d e ongeschiktheidsgraa d za l gee n verhogin g de r uitkerin g ten - gevolge kunne n hebben , indie n d e wijzigin g ee n gevol g i s va n opze t o f grov e schuld va n d e arbeider , o f va n ee n nieu w he m overkome n ongeval , tenzi j di t ongeval he m i s overkomen i n diens t va n dezelfd e werkgever . Is beslag op de uitkeringen of inpandgeving daarvan toegestaan? De uitkeringe n zij n onvervreemdbaar , nie t vatbaa r voo r verpandin g o f bele - ning, evenmi n voo r executoriaa l o f conservatoi r beslag , noch voo r faillissements - beslag, behalv e to t verhaa l va n he t verschuldigd e wegen s leverin g va n levens - behoeften verstrek t aa n degenen , tege n wi e he t besla g word t gedaan , e n to t verhaal va n onderhou d waarto e degen e di e d e uitkerin g geniet , bi j d e We t ge - houden is . Het vorenstaand e geld t nie t te n aanzie n va n d e Surinaams e Volkscredietbank .
DE VERZEKERIN G VA N HE T RISICO .
Mag de werkgever het risico, uit deze verordening voor hem voortvloeiende, zelf dragen? Neen. D e werkgeve r i s verplich t he t voo r he m ui t dez e verordenin g voort - vloeiende risic o t e verzekere n bi j ee n verzekeringsbedrijf , da t naa r he t oordee l van d e Gouverneu r voldoend e solie d is , tege n ee n doo r d e Gouverneu r bi j be - sluit vast te stellen premie. Welke zijn de gevolgen voor de werkgever die zijn onderneming niet verzekert?
130 Indien de werkgever i n gebreke blijf t zij n bedrij f t e verzekeren , ka n di t op be- vel va n d e Gouverneu r worde n geslote n o f stopgezet . Welke zijn de gevolgen van het bestaan ener verzekering? Het bestaa n ene r verzekerin g breng t mede : a. da t d e rechthebbende n d e schadeloosstellin g waaro p zi j aanspraa k make n rechtstreeks va n d e verzekeringsinstellin g kunne n vorderen ; b. da t de verzekeringsinstellin g d e uitkerin g rechtstreek s aa n d e rechthebben- den ka n uitbetalen , desverlang d n a legitimatie; c. da t d e rechte n welk e aa n d e verzekerd e werkgeve r bi j dez e verordenin g zijn toegekend , uitsluiten d doo r d e verzekeringsinstellin g kunne n worde n uit - geoefend.
DE AANGIFT E E N HE T ONDERZOE K DE R ONGEVALLEN . Hoe moet gehandeld worden indien zich een ongeval voordoet? Geneeskundige hulp. Indie n aa n ee n arbeide r ee n ongeva l overkomt , i s d e werkgever e n degen e di e he m te r plaats e va n he t ongeva l vertegenwoordigt , verplicht t e zorge n da t e r geneeskundig e hul p word t verleend . Aangifte. Indie n d e arbeide r tengevolg e va n he t ongeva l lange r da n 24 uur zijn normal e werkzaamhede n nie t heef t verricht , i s d e werkgeve r verplich t va n het ongeva l aangift e t e doe n binne n 2 maal 24 uur n a he t ongeval . D e aangift e geschiedt o p ee n doo r d e Gouverneu r vastgestel d formulie r e n word t gerich t te Paramarib o aa n d e Directeu r va n Social e Zake n e n i n d e districte n aa n d e Districts Commissaris, di e d e aangift e onmiddellij k doorzend t aa n voornoemd e Directeur. De aangift e draag t d e ondertekenin g va n d e werkgeve r e n va n d e geneeskun - dige. De geneeskundig e vermeld t i n d e aangifte : a. he t tijdsti p waaro p hi j d e eerst e hul p verleende; b. zij n oordee l omtren t d e tij d gedurend e welk e d e arbeide r vermoedelij k geheel o f gedeeltelij k arbeidsongeschik t za l zijn; c. zij n oordee l omtren t d e aar d van he t letsel . Indien d e geneeskundig e he t laatstgenoem d oordee l nie t i n d e aangift e ver - meldt, i s hi j verplich t zulk s binne n 24 uur nada t hi j d e eerst e hul p verleende, , schriftelijk aa n d e hier genoemd e ambtenare n med e t e delen . Ongevallenregister. De werkgeve r i s verplich t ee n ongevallenregiste r aa n t e houden, waari n worde n aangetekend : a. plaats , tij d e n oorzaa k va n he t ongeval ; b. naa m va n d e arbeide r aa n wi e he t ongeva l i s overkomen ; c. naa m va n d e geneeskundig e di e d e eerst e hul p verleende ; d. naa m va n d e geneeskundige , onde r wien s behandelin g d e arbeide r daarn a is geweest ;
131 e. eventuel e getuigen ; f. d e vastgesteld e schadeloosstellin g e n d e voldoenin g daarvan ; g. d e gedan e uitkeringe n ineens ; h. eventuel e ander e gegeven s di e van belan g kunne n zijn . Heeft de Overheid de bevoegdheid bij een ongeval een onderzoek in te stellen? Ja. Wannee r va n Gouvernementsweg e ee n onderzoe k nodi g word t geacht , wordt di t verrich t doo r o f vanweg e d e Directeu r va n Social e Zake n o f i n d e districten doo r d e Districts Commissaris. Dez e zend t he t procesverbaa l va n zij n onderzoek te n spoedigst e aa n voornoemd e Directeur . De hierbedoeld e ambtenare n kunne n zic h bi j he t onderzoe k doe n voorlichte n door ee n o f mee r deskundigen . Zij zij n bevoeg d het onderzoe k i n te stellen ook zonde r da t zi j d e voorgeschre- ven aangift e va n he t ongeva l hebbe n ontvangen .
BEROEPSZIEKTEN. Welke beroepsziekten worden met ongevallen gelijkgesteld? Voor d e toepassin g va n dez e verordenin g worde n me t ongevalle n gelijkgestel d de hierna vermeld e ziekten , wannee r dez e zic h bi j d e arbeide r openbaren : a. gedurend e d e dienstbetrekking , o f b. binne n d e hiern a genoemd e aansprakelijkheidstermij n n a he t beëindige n der dienstbetrekking . De ziekt e word t imme r geach t verban d t e houde n me t d e dienstbetrekking , tenzij he t tegendee l büjkt . Indien d e arbeide r n a he t beëindige n de r dienstbetrekkin g achtereenvolgen s in mee r da n ee n dienstbetrekkin g dezelfd e werkzaamhede n heef t verricht , i s d e hierna vermeld e werkgeve r aansprakelijk .
Loodvergiftiging. Vergiftiging doo r lood o f loodhoudend e stoffe n me t d e onmiddellijk e gevolge n van di e vergiftiging , wannee r zi j zich openbaart bi j arbeider s in bedrijven , waari n werkzaamheden worde n verricht , waarbi j word t omgegaa n me t loo d o f loodhou - dende stoffen . Aansprakelijkheidstermijn: voorlaatste werkgever, gedurend e 2 maanden n a he t beëindige n de r dienst - betrekking; laatste werkgever, gedurend e 1 jaar n a he t beëindige n de r dienstbetrekking .
Kwikvergiftiging. Vergiftiging doo r kwi k of kwikhoudend e stoffe n me t de onmiddellijke gevolge n van di e vergiftiging, wannee r zi j zich openbaart bi j arbeider s i n bedrijven , waari n werkzaamheden worde n verricht , waarbi j word t omgegaa n me t kwi k o f kwik - houdende stoffen .
132 Aansprakelijkheidstermijn: voorlaatste werkgever, gedurend e 1 maand n a het beëindige n de r dienstbetrek - king; laatste werkgever, gedurend e 1 jaar n a he t beëindige n de r dienstbetrekking . Miltvuur. Wanneer di t zic h openbaar t bi j arbeider s i n bedrijve n waari n werkzaamhede n worden verricht , waarbi j word t omgegaa n me t aa n miltvuu r lijdend e diere n o f met va n di e diere n afkomstig e bestanddele n o f me t goederen , besme t doo r di e dieren o f doo r van di e diere n afkomstig e bestanddelen . Aansprakelijkheidstermijn: alleen de laatste werkgever, gedurend e 14 dagen n a he t beëindige n de r dienst - betrekking. Koolmonoxydevergiftiging. Wanneer dez e zic h openbaar t bi j arbeider s i n gasbedrijven , garage s o f steen - bakkerijen. Aansprakelijkheidstermijn: alleen de laatste werkgever, gedurend e 1 dag n a he t beëindige n de r dienstbe - trekking.
Bakkersexceem. Wanneer di t zich openbaar t bi j arbeider s in bakkerijen . Aansprakelijkheidstermijn: alleen de laatste werkgever, gedurend e 14 dagen n a he t beëindige n de r dienst - betrekking.
Metylchloridevergiftiging. Wanneer deze zich openbaart bi j arbeiders in bedrijven, waari n werkzaamhede n worden verrich t i n o f aa n koelinrichtingen , vriesapparaten , koelapparate n o f ijs - kasten. Aansprakelijkheidstermijn: alleen de laatste werkgever, gedurend e 7 dagen n a he t beëindige n de r dienst - betrekking. Tin- e n zinkvergiftiging . Wanneer dez e zich openbaart bi j arbeiders in bedrijven, waarin werkzaamhede n worden verrich t me t autogeenlasapparaten . Aansprakelijkheidstermijn: voorlaatste werkgever, gedurend e 1 maand n a he t beëindige n de r dienstbetrek - king; laatste werkgever, gedurend e 6 maanden n a he t beëindige n de r dienstbetrek - king. S i 1 i c o s e , met o f zonde r longtuberculose , voo r zove r di e silicos e een be -
133 slissende oorzaa k i s va n d e arbeidsongeschikthei d o f va n d e dood , wannee r d e silicose zic h openbaar t bi j arbeider s i n he t mijnbouwbedrijf , steenbedrijve n o f metselbedrijven, indie n redelijkerwijz e ka n worde n aangenomen , da t d e arbeider s aan d e schadelijk e inwerkin g va n steensto f zij n blootgestel d geweest . Aansprakelijkheidstermijn: voorlaatste werkgever, gedurend e 6 maanden n a he t beëindige n de r dienst - betrekking; laatste werkgever, gedurend e 1 jaar n a he t beëindige n de r dienstbetrekking .
BIJZONDERE BEPALINGEN . Welke mededelingen is de werkgever verplicht te doen omtrent zijn bedrijf? De werkgeve r i s verplich t aangift e t e doe n t e Paramarib o aa n d e Directeu r van Social e Zaken en in de districten aa n d e Districts Commissaris, van d e plaats waar e n d e wijz e waaro p hi j zij n bedrij f uitoefent . Dez e legge n daarva n ee n lijs t aan. Hij i s verplicht telken s binne n 1 maand aa n voornoemd e ambtenare n aangift e te doe n va n elk e veranderin g i n ee n e n ander , zomed e va n stakin g va n he t bedrijf. Bij gebrek e va n aangift e i s de Directeu r va n Social e Zake n bevoeg d d e werk - gever ambtshalve op de lijst te plaatsen. In dat geval doet hij daarvan mededelin g aan de werkgever. Er is beroep op de Gouverneur, di e in hoogste instanti e beslist . Van elke overgang van een onderneming in andere handen doe n zowe l de oude als d e nieuw e werkgeve r binne n 1 maand mededelin g aa n d e vorenbedoeld e ambtenaren. Kan de aansprakelijkheid van de werkgever bij overeenkomst worden beperkt of uitgesloten? Neen. Iede r beding , dat d e aansprakelijkhei d va n d e werkgeve r ingevolg e dez e verordening uitslui t o f vermindert , i s nietig. Is de verantwoordelijkheid van de werkgever onbeperkt? De burgerrechtelijke verantwoordelijkhei d va n de werkgever voor schade, welke de arbeide r o f dien s nagelate n betrekkinge n al s gevol g va n ee n ongeva l lijdt , wordt i n d e gevalle n waari n krachten s dez e verordenin g ee n schadeloosstellin g wordt verleend , opgeheven , behalv e ten aanzie n van d e getroffen e wien s dagloo n meer da n ƒ 8. — bedraagt, voo r he t meerdere . Wordt echte r he t ongeva l beweze n al s t e zij n veroorzaak t doo r misdrij f va n de werkgeve r o f va n degen e di e he m vertegenwoordigt , da n i s d e werkgeve r i n alle gevalle n tenvoll e aansprakelijk . Welke zijn de termijnen binnen welke vorderingen krachtens deze verordening moeten worden ingesteld? Ieder vorderingsrech t krachten s d e bepalinge n deze r verordenin g verval t — behoudens he t hiern a bepaald e — na verloo p va n 1 jaar n a he t ongeva l o f het overlijden va n d e arbeide r dientengevolge .
134 In he t geva l er ee n Commissi e i s benoemd di e al s bemiddelaarste r i s opgetre - den, geld t ee n termij n va n 6 maanden n a d e mededelin g va n d e Commissi e da t een minnelijk e schikkin g nie t mogelij k i s gebleken . Voor vorderinge n to t herzienin g va n d e eenmaa l vastgesteld e uitkerin g o p grond da t d e ongeschiktheidsgraa d i s gewijzig d o f onjuis t i s gewaardeerd , blijf t de termij n va n 3 jaren n a he t ongeva l gelden . Is elke burger verplicht desgevraagd inlichtingen omtrent een ongeval aan de Overheid te verstrekken? Ja. Iede r i s verplich t wannee r ee n ongeva l heef t plaat s gehad , o f wannee r moet worden onderzocht o f ee n ongeval heeft plaat s gehad, alle daaromtrent ver - langde inlichtinge n t e verstrekken aa n d e Directeur van Social e Zaken o f aa n d e betrokken Districts Commissaris, desverlang d binne n ee n doo r dez e ambtenare n te stellen termijn. Wie zijn strafbaar onder de bepalingen van deze verordening? Bij nie t o f nie t tijdi g nakome n va n d e o p he n rustend e verplichtinge n inge - volge de bepalingen van deze verordening, zijn strafbaar : a. d e werkgever ; b. degen e di e de werkgeve r te r plaats e van het ongeva l vertegenwoordigt ; c. d e geneeskundige . De bedreigd e straf i s hechtenis van teq hoogste 1 maand o f geldboet e van te n hoogste ƒ 100.—. Echter word t gestraf t me t gevangenisstra f va n te n hoogst e 3 maanden o f geldboete va n te n hoogst e ƒ 300. — de werkgeve r di e opzettelij k gee n aangift e indient van een ongeval in zij n bedrijf , da n wel het ongevallenregiste r nie t o f on - juist invult. Voorts wordt gestraft me t gevangenisstraf va n ten hoogste 1 jaar: a. hi j di e mondeling o f schriftelijk , persoonlij k o f doo r ee n bijzonde r daarto e gemachtigde, opzettelijk omtren t ee n ongeval dat overkomen i s of beweer d word t overkomen te zijn aan een arbeider, o f omtren t de gevolgen van een dergelij k on - geval, een valse verklaring afleg t aa n d e ambtenaren di e ingevolge dez e verorde- ning tot het instellen van een onderzoek bevoeg d zijn ; b. hi j di e door een der in artikel 49 sub. 2o. van het Surinaams Wetboek va n Strafrecht vermeld e middele n d e arbeide r o f dien s nagelate n betrekkinge n op - zettelijk beweeg t gee n gebrui k t e make n va n ee n hu n volgen s dez e verordenin g toekomend recht.
De ArbeidsgeschUlenverordenin g (G.B. 1946 No. 104, gewijzigd bi j G.B . 1948 No. 8). De ArbeidsgeschUlenverordenin g i s voornamelij k ee n technisch e procedure - regeling. Als zodanig is zij slechts van belang voor de daarin deskundige Bemidde - lingsraad en eventuele Scheidsgerechten . Enkele bepalingen volge n hieronder .
135 Wat is de bemiddelingsraad? De bemiddelingsraad i s een door de Gouverneur benoemd e Commissie, bestaan- de uit Voorzitter, Secretaris en ten hoogste 6 leden. De bemiddelingsraad i s werkzaam to t bevorderin g va n d e vreedzame bijleggin g van geschille n ove r arbeidsaangelegenhede n e n to t he t voorkome n va n zodanig e geschillen. De bemiddelingsraa d heef t zij n arbeidsvel d ove r gehee l Suriname . Wanneer treedt de bemiddelingsraad op? Zodra d e bemiddelingsraad va n ee n geschi l dat tot stakin g o f uitsluitin g in ee n of mee r bedrijve n o f onderneminge n aanleidin g dreig t t e geve n o f heef t gegeven , kennis heef t gekregen , stel t hi j zic h i n verbindin g me t partijen , indie n hi j da t ge- schil van voldoende gewich t acht voor zij n tussenkomst . De bemiddelingsraa d ka n op verzoek van werkgevers en arbeiders deze bijstaa n bij het treffen va n overeenkomsten, die op de arbeid betrekking hebben, voor zover deze overeenkomsten een goede verhouding tussen werkgevers en arbeiders kunnen bevorderen e n storingen i n de arbeid kunnen voorkomen . Heeft de\ bemiddelingsraad bevoegdheid om getuigen te horen? Ja. D e bemiddelingsraa d ka n bi j he t geschi l betrokke n personen , alsmed e ge- tuigen e n deskundigen , oproepe n om voo r zic h t e verschijne n to t he t geve n va n inlichtingen betreffend e he t geschil . De opgeroepene n zij n verplich t t e verschijnen e n zo mogelij k d e gevraagd e in - lichtingen te verstrekken . Is de uitspraak van de bemiddelingsraad in een geschil bindend? Neen. De bemiddelingsraad doet geen uitspraak in een geschil, doch geeft slecht s middelen aan tot vereffening va n het geschil. Indien dez e nie t worde n aanvaard , ka n d e bemiddelingsraa d zij n oordee l ove r de geschilpunte n e n d e doo r he m voorgesteld e middele n gehee l o f gedeeltelij k openbaar maken . Indie n d e minderhei d he t verlangt , word t haa r oordee l daarbi j opgenomen. Wat is het scheidsgerecht? Het scheidsgerech t i s ee n doo r partijen , bi j akt e te n overstaa n va n d e Voor - zitter de r bemiddelingsraad , aangeweze n persoo n o f personen , aa n wien s beslis - sing partijen zic h hebbe n verbonde n hu n geschilpunte n t e onderwerpen . Kan de bemiddelingsraad ook als scheidsgerecht worden aangewezen? Ja. Heeft het scheidsgerecht bevoegdheid om getuigen te horen? Ja, zulk s me t goedvinde n va n d e Voorzitte r de r bemiddelingsraad . Daarbi j gelden dezelfd e bepalinge n al s voo r d e bemiddelingsraad . Is de uitspraak van het scheidsgerecht bindend? Ja. Gee n geschi l ka n onderworpe n worde n aa n d e uitspraa k va n ee n scheids -
136 gerecht, indie n partije n zic h nie t voora f bi j akt e hebbe n verbonde n d e beslissin g van he t scheidsgerech t t e zullen naleven . Deze bepalin g i s nie t va n toepassin g voo r zove r d e geschilpunte n betrekkin g hebben o p arbeidsvoorwaarden , bi j he t aangaa n va n arbeidsovereenkomste n i n acht t e nemen , o f waaronde r bestaand e arbeidsovereenkomste n zulle n worde n voortgezet. Kunnen de uitspraken van het scheidsgerecht worden vernietigd of kan her- ziening worden gelast? Ja. D e Gouverneu r ka n i n bepaald e gevalle n d e uitspraa k va n he t scheidsge - recht vernietige n o f gelaste n da t ee n nieuw e uitspraa k word t gedaan , o f da t d e gedane uitspraa k za l worden herzien . Is de Arbeidsgeschillenverordening ook van toepassing op Overheidspersoneel? Deze verordenin g i s nie t va n toepassin g o p geschille n tussen persone n di e ander da n krachten s arbeidsovereenkoms t i n diens t zij n va n d e Overhei d o f ee n ander publiekrechtelijk lichaam , en de Overheid o f da t lichaam .
De Vacantieregelin g (G.B. 1948 No. 177). Is de werkgever verplicht vacantie te verlenen met behoud van loon? Ja. Ieder werkgever is verplicht aan zij n arbeider s jaarlijks vacantie te verlenen, onder toekennin g va n een vacantietoelage . De vacantietoelage is gelijk aan het loon dat de arbeider gedurend e de vacantie- dagen zou hebbe n verdiend , indie n hi j gewerk t zo u hebben . Overuren worde n bi j d e bepalin g va n het loo n niet i n rekening gebracht . Op hoeveel vacantiedagen heeft de arbeider recht? De arbeide r heef t voo r he t 1st e kalenderjaar , waari n hi j tenminst e 275 volle werkdagen i n diens t va n dezelfd e werkgeve r arbei d heef t verricht , rech t o p ee n vacantie va n 6 werkdagen. Voor el k volgen d kalenderjaa r word t he t aanta l vacantiedage n me t 1 werkdag vermeerderd, to t ee n maximu m va n 12 werkdagen. Wanneer moet de vacantie worden verleend? De vacanti e moe t worde n verleen d n a afloo p va n ee n kalenderjaa r onafge - broken diens t bi j dezelfd e werkgever , e n wel binnen 1 jaar daarna . Het tijdsti p va n begi n e n eind e va n d e vacanti e word t doo r d e werkgeve r be - paald. Hi j houd t daarbi j zovee l mogelij k rekenin g me t d e belange n va n d e ar - beider. Kan het verlenen van de vacantie worden opgeschort, of worden vervangen door een uitkering in geld? Ja. Ingeva l ee n gewichti g belan g va n d e werkgeve r zic h verze t tege n he t toe - kennen va n vacanti e binne n d e bepaald e tijd , ka n doo r o f vanweg e d e Directeu r
137 van Sociale Zake n toestemming worden verleend om de vacanti e te doe n geniete n in ee n volgen d jaar , da n wel gehee l o f gedeeltelij k t e doe n vervange n doo r ee n uitkering in gel d gelij k aa n d e vacantietoelage. Moet de vacantie in aaneengesloten perioden worden genoten? Ja. D e vacantiedage n worde n genoten : a. doo r arbeider s di e rech t hebbe n o p nie t mee r da n 8 werkdagen vacantie , in een aaneengesloten periode; b. doo r arbeiders die recht hebben op meer da n 8 dagen, in ten hoogste twe e aaneengesloten perioden , waarva n ee n ten minst e ee n period e va n 6 dagen moe t zijn. Van he t hie r bepaald e ka n doo r o f vanweg e d e Directeu r va n Social e Zake n voorwaardelijk of onvoorwaardelij k ontheffin g worde n verleend, hetzij ten aanzien van bepaalde groepen van arbeiders, hetzij ten aanzien van een bepaalde arbeider . Blijft het recht op vacantie bestaan bij ontslag van de arbeider? De arbeide r di e ander s da n o m dringend e redene n ongevraag d ontsla g krijgt , heeft rech t o p zovee l twaalfde n va n ee n aanta l jaarlijks e vacantiedagen , al s hi j op d e datu m van ontsla g in het lopend e kalenderjaa r voll e maande n i n diens t i s geweest. Verrekening van vacantiedagen me t d e termijn van opzegging is verboden. Mag de arbeidsovereenkomst een afwijkende regeling bevatten ten nadele van de arbeider? Neen. Ee n collectiev e o f ander e arbeidsovereenkoms t ma g te n nadel e va n d e arbeider van het in deze verordening bepaalde niet afwijken . Welke verplichtingen rusten op de werkgever ten aanzien van de registratie van de vacantie? De werkgeve r i s gehouden ee n vacantieregiste r aa n te leggen , waari n va n elk e arbeider wordt aangetekend wannee r hi j vacantie heef t genoten . De aantekenin g moe t geschieden binne n 1 week nada t d e vacanti e va n d e ar - beider is geëindigd . De werkgeve r i s gehoude n he t vacantieregiste r t e alle n tijd e o p aanvraa g t e vertonen aa n d e daarto e aangeweze n ambtenaren . Welke straf wordt bedreigd onder deze verordening? Overtreding va n hetgee n bi j o f krachten s dez e verordenin g word t verbode n of geboden , word t gestraf t me t hechteni s va n ten hoogst e 1 maand o f geldboet e van ten hoogste ƒ 1000.— .
138 £sso
het mer k va n vertrouwe n
voor all e PETROLEUMPRODUCTEN
ESSO STANDARD OIL s.a. DOMINESTRAAT 4-10 TELEFOON 3046
PARAMARIBO — SURINAME
139 HET ONDERLIN G LEVENSVERZ.-GENOOTSCHAP "DE OLVE H VA N 1879" *
Levensverzekeringen Lijfrente- en Pensioenverzekeringen Studiebeurzen- verzekeringen
De OLVE H geef t vrijstellin g va n premiebetalin g i n geva l va n invaliditeit, voo r verzekeringe n afgeslote n i n Surinaams e guldens .
Elke polishouder van de OLVEH deelt in de winst van het genootschap
KANTOOR VOO R SURINAME : GRAVENSTRAAT jé , TELEFOO N 1879 Directeur: GEORGE A . DE MIRAND A
140 BELASTINGEN E N HEFFINGE N Inkomstenbelasting De specifie k technisch e bepalinge n betreffende : d e nader e aanduidin g va n d e belastingplichtigen, d e nader e omschrijvin g va n d e bronnen va n inkomen , d e na - dere berekenin g va n he t zuive r inkome n o f d e zuiver e winst , d e procedur e bi j aangifte, bezwaarschrif t e n beroep , e n dergelijke , zij n i n dez e bewerkin g nie t opgenomen.
BELASTINGPLICHTIGEN. Onder d e naam van „Inkomstenbelasting " word t ee n direct e belastin g geheven , waaraan onderworpe n zijn : lo. d e natuurlijk e personen , di e i n Surinam e wonen ; 2o. d e natuurlijk e personen , di e i n he t buitenlan d wonen , doc h in Surinam e bepaalde, me t name genoemd e bronne n va n inkome n hebben ; 3o. d e naamloz e vennootschappe n e n ander e lichamen , di e i n Surinam e ge - vestigd zijn ; 4o. d e naamloz e vennootschappe n e n ander e lichamen , di e in he t buitenlan d gevestigd zijn, doc h in Suriname een bron van inkomen hebben , me t uitzonderin g van vervoersmaatschappijen .
INKOMEN. De natuurlijke personen zij n belastingplichti g naa r hu n zuive r inkomen . Onder zuive r inkome n word t verstaa n d e so m va n hetgeen , i n gel d o f gelds - waarde, zuiver genote n wordt al s opbrengst van: Ie. onroerend e goederen ; 2e. roeren d kapitaal ; 3e. ondernemin g o f arbeid ; 4e. rechte n o p periodiek e uitkeringe n va n he t leve n afhankelijk . De lichamen zij n belastingplichti g naa r haar winst . Onder wins t word t verstaa n d e so m va n voordelen , di e onde r welk e naa m e n in welk e vor m ook , zuive r word t verkrege n ui t bedrij f e n ui t buite n bedrij f ge - bezigd kapitaal . De nie t i n Surinam e gevestigd e verzekeraars, di e hu n bedrij f i n Surinam e uit - oefenen, zij n t e die r zak e belastingplichtig , naa r 10% van he t bedra g da t in he t laatst verlope n boekjaa r aa n premië n e n kapitaa l i s ontvange n va n i n Surinam e wonende o f gevestigd e verzekerden . Terzake va n courtages , provisiën , herverzekeringe n e n ander e koste n i s gee n aftrek toegelaten .
KOSTEN EN VERLIES . De opbrengst van een bron van inkomen wordt , ter berekenin g van haar zuiver
141 bedrag, verminder d me t d e koste n to t verwerving , innin g e n behou d va n d e op- brengst en me t d e op d e opbrengs t rustend e lasten . Wanneer te n aanzie n va n ee n bro n va n inkome n bi j toepassin g de r regele n omtrent de bepalin g va n d e zuiver e opbrengs t een verlie s word t verkregen , kom t dit in mindering van de zuivere opbrengst de r verdere bronnen van inkomen. Bij d e berekenin g va n he t zuive r inkome n worde n i n aftre k gebrach t d e ge - bleken verliezen over de 3 voorafgaande jaren , voor zove r dez e nie t reeds bi j het bepalen van het zuiver inkomen over enig jaar in aftrek konde n worden gebracht.
AFTREK. Van het belastbaa r (zuiver ) inkome n worden , afgetrokken d e doo r d e belasting- plichtige verschuldigde: a. periodiek e uitkeringe n va n he t leve n afhankelijk ; b. altijddurend e renten ; c. rente n van andere schulden; d. premië n van levensverzekering, lijfrent e of pensioen , tot niet meer dan 5% van het zuiver inkomen, en tot een maximu m va n ƒ 300.—; e. giften , to t niet meer dan 5% van het zuiver inkomen, e n tot een maximum van ƒ 300.— ; f. uitkeringe n e n verstrekkinge n to t levensonderhou d aa n behoeftig e bloed - of aanverwanten , di e nie t bi j d e belastingplichtig e inwonen ; g. koste n to t opleidin g voo r ee n beroe p e n studiekoste n va n eigen- , aange - huwde- of pleegkindere n van 18 jaar en ouder, tot een maximum van ƒ 1500.— ; Indien d e kindere n in verband met hun opleiding noodzakelijkerwijs nie t mee r tot he t gezi n va n d e belastingplichtig e behoren , word t d e hierbedoeld e leeftijds - grens verlaagd tot 16 jaar en ouder. Voorts word t voo r el k inwonen d eigen- , aangehuwd - o f pleegkin d va n d e i n Suriname wonende belastingplichtige, voor zover de studie-aftrek nie t is toegepas t en het kin d gee n eigen midde l van bestaan heef t e n d e leeftijd va n 18 jaren nog niet bereik t heeft , ee n bedra g van ƒ 100. — afgetrokken, alvoren s he t tarie f va n heffing word t toegepast .
VRIJSTELLING. Op basis van wederkerigheid zijn van de inkomstenbelasting vrijgestel d consul s en consulair e ambtenare n va n vreemd e Mogendheden , di e va n vreemd e nationa - liteit zijn , mit s zi j i n Surinam e gee n bedrij f o f beroe p uitoefene n o f ee n ande r ambt vervullen, waaraa n geldelijk e voordele n verbonde n zijn .
VOORKOMING VA N DUBBEL E BELASTING . Op basis van wederkerighei d word t gee n belastin g geheven : lo. va n in Surinam e wonend e personen, over da t dee l va n he t inkome n da t uit een buitenlands e bro n verkrege n i s e n waaro p in he t buitenlan d ee n inkom - stenbelasting word t geheven;
142 2o. va n i n Surinam e gevestigd e lichamen, over d e wins t di e ui t ee n buiten - landse bro n verkrege n i s e n waaro p i n he t buitenlan d ee n inkomstenbelastin g wordt geheven , me t die n verstande da t deze ontheffin g zic h beperk t ten aanzie n van d e ander e lande n va n he t Koninkrij k de r Nederlande n to t 2/s dee l va n d e belastbare winst , e n te n aanzie n va n vreemd e lande n to t % van d e belastbar e winst.
BELASTINGJAAR. Het belastingjaa r begin t me t 1 Januari en eindigt me t 31 December. De belastin g van d e lichamen word t geheve n ove r he t boekjaa r o f bi j gebrek e van dien over het kalenderjaar .
AANGIFTE. De belastingplichtig e i s gehoude n — ook wannee r he m gee n aangiftebilje t i s uitgereikt — binnen 1 maand n a de aanvan g va n he t belastingjaa r da n we l va n de belastingplicht, aangifte t e doen. Is he m ee n aangiftebilje t uitgereik t da n i s hi j verplich t di t binne n 1 maand na d e uitreikin g in te leveren. De verplichtin g to t aangift e geld t nie t voo r d e i n Surinam e wonend e o f ge - vestigde belastingplichtigen, wier inkomen, zonder aftrek van persoonlijke of zake - lijke lasten , voo r he t belastingjaa r ee n bedra g van ƒ 700. — niet te bove n gaat , of wie r zuiver inkomen voor he t belastingjaa r minde r da n ƒ 400.— bedraagt. Evenmin zijn tot het doen van aangift e verplich t de niet in Surinam e wonend e belastingplichtigen, di e een inkomen genieten uit ' s Lands kas.
BOEKHOUDING. Lichamen zijn verplicht boek te houden in de Nederlandse taal, en op zodanige wijze da t uit d e boekhoudin g d e jaarlijks e wins t ka n worden opgemaakt . De overig e belastingplichtigen , va n wie: a. d e bedrijfs - o f beroepswins t ƒ 4000.— of mee r bedraagt , o f b. d e brut o verkope n o f ander e inkomste n ƒ 10.000. — of mee r bedragen , zijn verplich t ee n zodanig e administrati e t e voere n da t d e zuiver e wins t ka n worden berekend. In d e overig e gevalle n dien t o p zodanig e wijz e aantekenin g t e worde n gehou - den van he t verkrege n bedrijfs - o f beroepsinkomen , da t di t o p eenvoudig e wijz e en vri j nauwkeuri g ka n worde n bepaald .
VOORLOPIGE AANSLAG . De inkomstenbelastin g word t voorlopi g geheve n naa r he t gescha t zuive r in - komen of d e zuivere winst over het desbetreffende kalenderjaar . De definitiev e aansla g vind t n a afloo p va n he t belastingjaa r plaats , naa r he t alsdan vaststaand e zuiver e inkome n o f d e zuiver e winst .
143 Het verschi l tussen d e definitiev e e n d e voorlopig e aansla g word t alsda n doo r de belastingschuldig e bijbetaald , c.q . aa n he m gerestitueerd . Op d e voorlopige aansla g i s gee n bezwaa r o f beroe p mogelijk .
AANSLAG, BEZWAARSCHRIFT , BEROEP . De aanslage n worde n vastgestel d doo r d e Commissi e va n Aanslag . Tegen d e vastgesteld e aansla g ka n binne n 60 dagen ee n gemotiveer d bezwaar - schrift worde n ingedien d bi j de Voorzitter de r Commissi e va n Aanslag. Tegen d e uitspraa k va n d e Commissi e va n Aansla g o p he t bezwaarschrift , ka n binnen 60 dagen i n beroe p worde n gekome n bi j d e Raa d va n Beroep , di e i n hoogste instanti e beslist . Betreft d e beslissin g de r Commissi e d e a l o f nie t belastingplichtigheid , da n ge- schiedt het beroe p bi j d e Gouverneur, di e in hoogst e instanti e beslist .
VERPLICHTING TO T HE T VERSTREKKE N VA N INLICHTINGEN . De aangeve r i s verplich t to t nader e toelichtin g va n zij n aangift e all e he m ge- vraagde inlichtingen te verstrekken e n inzag e t e verlenen va n boeken, aantekenin - gen e n andere bescheiden . Hij ka n zic h daarbi j nie t me t vrucht beroepe n o p d e omstandighei d da t hi j ui t hoofde va n zij n stand , zij n beroe p o f zij n amb t to t geheimhoudin g verplich t is , zelfs a l mocht dez e hem bij enige' wettelijke regelin g zij n opgelegd . Noot: D e hiervoren bedoeld e verplichting geld t niet voor bankiers, kassiers en dergelijke persone n e n instellingen , te n aanzie n va n gelde n o f ander e vermogens - bestanddelen, die zij uit hoofde va n hun beroep o f bedrij f va n derden i n bewarin g of behee r hebben . Een iede r i s gehoude n aa n d e Controleu r de r belastinge n o p dien s aanvraa g binnen 14 dagen een ondertekend e opgaa f t e verstrekken va n d e persone n di e o p het tijdsti p de r aanvraa g i n zij n diens t ware n o f gedurend e he t voorafgaande ka - lenderjaar o p mee r da n 31 dagen i n zij n diens t zij n geweest . De opgaa f moe t vermelde n naa m e n voorletter s e n woonplaat s de r personen , benevens de beloning, in welke vorm ook genoten, op het gevraagde tijdstip . Als indiens t zijnd e worde n oo k beschouw d commissarissen , persone n di e nie t anders da n o p provisi e werken , e n persone n di e geregel d voo r dezelfd e persoo n aangenomen wer k verrichten . De opgaa f moe t desgevraag d worde n toegelich t me t all e doo r d e Controleu r der Belastinge n verlangd e inlichtingen .
NAVORDERING. Indien ee n aansla g ten onrecht e i s achterwege gebleve n o f vernietig d o f ee n t e lage aansla g i s opgelegd , ka n d e t e weini g geheve n belastin g va n d e belasting - plichtige o f zij n erfgename n worde n nagevorder d zolan g nie t seder t he t eind e van he t belastingjaa r (boek - o f kalenderjaar ) 3 jaren zij n verstreken .
144 Vaststelling van d e aanslag tot navordering , bezwaarschrif t e n beroep , geschie - den als voor de gewone aanslag is bepaald, met dien verstande dat op een door d e Raad va n Beroe p vastgesteld e nader e aansla g to t navorderin g opnieu w i n beroe p kan worden , gekomen bi j di e Raad .
VERHOGING VA N D E AANSLA G BI J NAVORDERING . De aansla g to t navorderin g word t me t he t 2-vou d de r verschuldigd e belastin g verhoogd, indie n ove r mee r dan 1 jaar word t nagevorderd . De verhoging wordt slechts toegepast over 1 belastingjaar, e n wel dat belasting - jaar waarover het grootste bedrag verschuldigd is. De verhogin g word t nie t geheven , indie n e n voo r zove r moe t worde n aange - nomen, da t d e aansla g t e laa g i s geweest , i s achterweg e gebleve n o f vernietig d tengevolge va n ee n t e lag e schattin g va n d e aangever , welk e t e goede r trou w heeft plaat s gehad . Indien volgen s d e uitspraa k va n d e Raa d va n Beroe p d e verschuldigd e o f te - recht nagevorderd e belastin g he t bedra g t e bove n gaa t da t volgen s d e appellan t had moete n worde n geheven , word t d e aansla g verhoog d me t 25% van he t ver - schil.
BETALING DE R BELASTING . De betalin g va n d e verschuldigd e belastin g ka n geschiede n i n zovee l gelijk e termijnen al s e r no g voll e maande n va n he t belastingjaa r overblijven , me t ee n minimum va n 5 termijnen. Voor personen , di e ui t ' s Landska s ee n inkome n genieten , word t d e verschul - digde belasting , zovee l mogelijk , i n gelijk e maandelijks e termijne n ingehouden . De verschuldigd e belastin g i s dadelij k invorderbaar : a. va n niet i n Surinam e wonend e personen ; b. va n personen , di e Surinam e metterwoo n wille n verlaten ; c. va n lichamen ; d. wannee r tengevolg e va n niet-tijdig e betalin g tegelij k mee r da n ee n ver - schenen termijn vorderbaa r is; e. wannee r d e definitiev e aansla g d e voorlopig e aansla g overtreft , e n we l te n aanzien va n he t verschil; f. wannee r ee n belastingschuldig e i n staa t va n faillissemen t i s verklaard ; g. i n geval van beslag door de n Lande o f va n verkoop na besla g door derden . De verplichtin g to t betalin g word t nie t geschors t doo r indienin g va n ee n be - zwaarschrift tege n d e aanslag , o f va n ee n beroepschrif t tege n enig e beslissing .
TARIEF DE R BELASTING . De belasting van nie t in Surinam e gevestigd e verzekeraars, die hun bedrij f hie r te lande uitoefenen, bedraag t 50% van d e belastbare som . De belasting van de in Suriname gevestigde lichamen en van de niet in Suriname gevestigde lichamen bedraagt :
145 van het gedeelt e van d e winst tot e n me t ƒ 100.000. — 2 0 % „ „ „ „ „ „ boven ƒ 100.000. — tot e n me t ƒ 200.000. — 22 % % „ „ „ „ „ „ boven ƒ 200.000. — tot e n me t ƒ 500.000. — 2 5 % „ „ „ „ „ „ boven ƒ 500.000. — tot e n me t ƒ 1.000.000. — 27% % „ „ „ „ „ „ boven ƒ 1.000.000. — 3 0 % De belastin g wordt bereken d ove r gehel e bedragen va n ƒ 100. — naar benede n afgerond. De belastin g va n natuurlijke personen word t geheve n volgen s bijgaand e tabel . Voor ongehuwd e persone n — als hoedani g nie t worde n aangemerk t persone n die kinderaftrek geniete n — wordt d e belastin g verhoogd : Bij ee n belastbaa r inkome n to t e n me t ƒ 3000.— , met 10% „ „ „ „ boven ƒ 3000,— , doch minde r dan ƒ 6000. — met 15 % „ „ „ „ van ƒ 6000. — en hoge r 20 %
TABEL va n d e Inkomstenbelastin g voor natuurlijk e personen , gehuw d e n ongehuwd .
Belastbaar Belastbaar zuiver zuiver inkomen Gehuwd Ongehuwd inkomen Gehuwd Ongehuwd 1000.— 7.— 7.70 1950.— 37.40 41.14 1050.— 8.60 9.46 1100.— 10.20 11.22 2000.— 39.— 42.90 1150.— 11.80 12.98 2050.— 41.30 45.43 1200.— 13.40 14.74 2100.— 43.60 47.96 1250.— 15.— 16.50 2150.— 45.90 50.49 1300.— 16.60 18.26 2200.— 48.20 53.02 1350.— 18.20 20.02 2250.— 50.50 55.55 1400.— 19.80 21.78 2300.— 52.80 58.08 1450.— 21.40 23.54 2350.— 55.10 60.61 2400.— 57.40 63.14 1500.— 23.— 25.30 2450.— 59.70 65.67 1550.— 24.60 27.06 1600.— 26.20 28.82 2500.— 62.— 68.20 1650.— 27.80 30.58 2550.— 64.30 70.73 1700.— 29.40 32.34 2600.— 66.60 73.26 1750.— 31.— 34.10 2650.— 68.90 75.79 1800.— 32.60 35.86 2700.— 71.20 78.32 1850.— 34.20 37.62 2750.— 73.50 80.85 1900.— 35.80 39.28 2800.— 75.80 83.38
146 Belastbaar Belastbaar zuiver zuiver inkomen Gehuw d Ongehuw d inkomen Gehuw d Ongehuw d
2850.— 78.1 0 85.9 1 4700.— 210.60 242.19 2900.— 80.4 0 88.4 4 4750.— 215.— 247.25 2950.— 82.7 0 90.9 7 4800.— 219.40 252.31 4850.— 223.80 257.37 3000.— 85.— 93.50 4900.— 228.20 262.43 3050.— 88.20 101.43 4950.— 232.60 267.49 3100.— 91.40 105.11 3150.— 94.60 108.79 5000.— 237.— 272.55 3200.— 97.80 112.47 5050.— 242.60 278.99 3250.— 101.— 116.15 5100.— 248.20 285.43 3300.— 104.20 119.83 5150.— 253.80 291.87 3350.— 107.40 123.51 5200.— 259.40 298.31 3400.— 110.60 127.19 5250.— 265.— 304.75 3450.— 113.80 130.87 5300.— 270.60 311.19 5350.— 276.20 317.63 3500.— 117.— 134.55 5400.— 281.80 324.07 3550.— 120.20 138.23 5450.— 287.40 330.51 3600.— 123.40 141.91 3650.— 126.60 145.59 5500.— 293.— 336.95 3700.— 129.80 149.27 5550.— 298.60 343.39 3750.— 133.— 152.95 5600.— 304.20 349.83 3800.— 136.20 156.63 5650.— 309.80 356.27 3850.— 139.40 160.31 5700.— 315.40 362.71 3900.— 142.60 163.99 5750.— 321.— 369.15 3950.— 145.80 167.67 5800.— 326.60 375.59 5850.— 332.20 382.03 4000.— 149.— 171.35 5900.— 337.80 388.47 4050.— 153.40 176.41 5950.— 343.40 394.91 4100.— 157.80 181.47 4150.— 162.60 186.53 6000.— 349.— 401.35 4200.— 166.60 191.59 6050.— 355.80 426.96 4250.— 171.— 196.65 6100.— 362.60 435.12 4300.— 175.40 201.71 6150.— 369.40 443.28 4350.— 179.80 206.77 6200.— 376.20 451.44 4400.— 184.20 211.83 6250.— 383.— 459.60 4450.— 188.60 216.89 6300.— 389.80 467.76 6350.— 396.60 475.92 4500.— 193. — 221.9 5 6400.— 403.40 484.08 4550.— 197.4 0 227.0 1 6450.— 410.20 492.24 4600.— 201.8 0 232.0 7 4650.— 206.2 0 237.1 3 6500.— 417. — 500.4 0
147 Belastbaar Belastbaar zuiver zuiver inkomen Gehuw d Ongehuw d inkomen Gehuw d Ongehuw d
6550.— 423.80 508.56 8450.— 727.8 0 873.3 6 6600.— 430.60 516.72 6650.— 437.40 524.88 8500.— 737.— 884.40 6700.— 444.20 533.04 8550.— 746.20 895.44 6750.— 451.— 541.20 8600.— 755.40 906.48 6800.— 457.80 549.36 8650.— 764.60 917.52 6850.— 464.60 557.52 8700.— 773.80 928.56 6900.— 471.40 565.68 8750.— 783.— 939.60 6950.— 478.20 573.84 8800.— 792.20 950.64 8850.— 801.40 961.68 7000.— 485.— 582.— 8900.— 810.60 972.72 7050.— 493.— 591.60 8950.— 819.80 983.76 7100.— 501.— 601.20 7150.— 509.— 610.80 9000.— 829.— 994.80 7200.— 517.— 620.40 9050.— 839.40 1007.28 7250.— 525.— 630.— 9100.— 849.80 1019.76 7300.— 533.— 639.60 9150.— 860.20 1032.24 7350.— 541.— 649.20 9200.— 870.60 1044.72 7400.— 549.— 658.80 9250.— 881.— 1057.20 7450.— 557.— 668.40 9300.— 891.40 1069.68 9350.— 901.80 1082.16 7500.— 565.— 678.— 9400.— 912.20 1094.64 7550.— 573.— 687.60 9450.— 922.60 1107.12 7600.— 581.— 697.20 7650.— 589.— 706.80 9500.— 933.— 1119.60 7700.— 597.— 716.40 9550.— 943.40 1132.08 7750.— 605.— 726.— 9600.— 953.80 1144.56 7800.— 613.— 735.60 9650.— 964.20 1157.04 7850.— 621.— 745.20 9700.— 974.60 1169.52 7900.— 629.— 754.80 9750.— 985.— 1182.— 7950.— 637.— 764.40 9800.— 995.40 1194.48 9850.— 1005.80 1206.96 8000.— 645.— 774.— 9900.— 1016.20 1219.44 8050.— 654.20 785.04 9950.— 1026.60 1231.92 8100.— 663.40 796.08 8150.— 672.60 807.12 10000.— 1037.— 1244.40 8200.— 681.80 818.16 10050.— 1048.60 1258.32 8250.— 691.— 829.20 10100—. 1060.20 1272.24 8300.— 700.20 840.24 10150.— 1071.80 1286.16 8350.— 709.40 851.28 10200.— 1083.40 1300.08 8400.— 718.60 862.32 10250.— 1095.— 1314.—
148 Belastbaar Belastbaar zuiver zuiver inkomen Gehuw d Ongehuw d inkomen Gehuw d Ongehuw d
10300.— 1106.6 0 1327.9 2 12150.— 1568.20 1881.84 10350.— 1118.2 0 1341.8 4 12200.— 1582.60 1899.12 10400.— 1129.8 0 1355.7 6 12250.— 1597.— 1916.40 10450.— 1141.4 0 1369.6 8 12300.— 1611.40 1933.68 12350.— 1625.80 1950.96 10500.— 1153.— 1383.60 12400.— 1640.20 1968.24 10550.— 1164.60 1397.52 12450.— 1654.60 1985.52 10600.— 1176.20 1411.44 10650.— 1187.80 1425.36 12500.— 1669.— 2002.80 10700.— 1199.40 1439.28 12550.— 1683.40 2020.08 10750.— 1211.— 1453.20 12600.— 1697.80 2037.36 10800.— 1222.60 1467.12 12650.— 1712.20 2054.64 10850.— 1234.20 1481.04 12700.— 1726.60 2071.92 10900.— 1245.80 1494.96 12750.— 1741.— 2089.20 10950.— 1257.40 1508.88 12800.— 1755.40 2106.48 12850.— 1769.80 2123.76 11000.— 1269.— 1522.80 12900.— 1784.20 2141.04 11050.— 1281.80 1538.16 12950.— 1798.60 2158.32 11100.— 1294.60 1553.52 11150.— 1307.40 1568.88 13000.— 1813.— 2175.60 11200.— 1320.20 1584.24 13050.— 1829.— 2194.80 11250.— 1333.— 1599.60 13100.— 1845.— 2214.— 11300.— 1345.80 1614.96 13150.— 1861.— 2233.20 11350.— 1358.60 1630.32 13200.— 1877.— 2252.40 11400.— 1371.40 1645.68 13250.— 1893.— 2271.60 11450.— 1384.20 1661.04 13300.— 1909.— 2290.80 13350.— 1925.— 2310.— 11500.— 1397.— 1676.40 13400.— 1941.— 2329.20 11550.— 1409.80 1691.76 13450.— 1957.— 2348.40 11600.— 1422.60 1707.12 11650.— 1435.40 1722.48 13500.— 1973.— 2367.60 11700.— 1448.20 1737.84 13550.— 1989.— 2386.80 11750.— 1461.— 1753.20 13600.— 2005.— 2406.— 11800.— 1473.80 1768.56 13650.— 2021.— 2425.20 11850.— 1486.60 1783.92 13700.— 2037.— 2444.40 11900.— 1499.40 1799.28 13750.— 2053.— 2463.60 11950.— 1512.20 1814.64 13800.— 2069.— 2482.80 13850.— 2085.— 2502.— 12000.— 1525. — 1830. — 13900.— 2101.— 2521.20 12050.— 1539.4 0 1847.2 8 13950.— 2117.— 2540.40 12100.— 1553.8 0 1864.5 6 Belastbaar Belastbaar zuiver zuiver inkomen Gehuw d Ongehuw d inkomen Gehuw d Ongehuw d
14000.— 2133.— 2559.60 15900.— 2793.4 0 3352.0 8 14050.— 2150.— 2580.— 15950.— 2811.2 0 3373.4 4 14100.— 2167.— 2600.40 14150.— 2184.— 2620.80 16000.— 2829.— 3394.80 14200.— 2201.— 2641.20 16050.— 2847.20 3416.64 14250.— 2218.— 2661.60 16100.— 2865.40 3438.48 14300.— 2235.— 2682.— 16150.— 2883.60 3460.32 14350.— 2252.— 2702.40 16200.— 2901.80 3482.16 14400.— 2269.— 2722.80 16250.— 2920.— 3504.— 14450.— 2286.— 2743.20 16300.— 2938.20 3525.84 16350.— 2956.40 3547.68 14500.— 2303.— 2763.60 16400.— 2974.60 3569.52 14550.— 2320.— 2784.— 16450.— 2992.80 3591.36 14600.— 2337.— 2804.40 14650.— 2354.— 2824.80 16500.— 3011.— 3613.20 14700.— 2371.— 2845.20 16550.— 3029.20 3635.04 14750.— 2388.— 2865.60 16600.— 3047.40 3656.88 14800.— 2405.— 2886.— 16650.— 3065.60 3678.72 14850.— 2422.— 2906.40 16700.— 3083.80 3700.56 14900.— 2439.— 2926.80 16750.— 3102.— 3722.40 14950.— 2456.— 2947.20 16800.— 3120.20 3744.24 16850.— 3138.40 3766.08 15000.— 2473.— 2967.60 16900.— 3156.60 3787.92 15050.— 2490.80 2988.96 16950.— 3174.80 3809.76 15100.— 2508.60 3010.32 15150.— 2526.40 3031.68 17000.— 3193.— 3831.60 15200.— 2544.20 3053.04 17050.— 3211.40 3853.68 15250.— 2562.— 3074.40 17100.— 3229.80 3875.76 15300.— 2579.80 3095.76 17150.— 3248.20 3897.84 15350.— 2597.60 3117.12 17200.— 3266.60 3919.92 15400.— 2615.40 3138.48 17250.— 3285.— 3942.— 15450.— 2633.20 3159.84 17300.— 3303.40 3964.08 17350.— 3321.80 3986.16 15500.— 2651.— 3181.20 17400.— 3340.20 4008.24 15550.— 2668.80 3202.56 17450 — 3358.60 4030.32 15600.— 2686.60 3223.92 15650.— 2704.40 3245.28 17500.— 3377. — 4052.4 0 15700.— 2722.20 3266.64 17550.— 3395.4 0 4074.4 8 15750 — 2740.— 3288.— 17600.— 3412.8 0 4096.5 6 15800.— 2757.80 3309.36 17650.— 3432.2 0 4118.6 4 15850.— 2775.60 3330.72 17700.— 3450.6 0 4140.7 2
150 Belastbaar Belastbaar zuiver zuiver inkomen Gehuwd Ongehuwd inkomen Gehuwd Ongehuwd 17750.— 3469.— 4162.80 18900.— 3895.80 4674.96 17800.— 3487.40 4184.88 18950.— 3914.40 4697.28 17850.— 3505.80 4206.96 17900.— 3524.20 4229.04 19000.— 3933.— 4719.60 17950.— 3542.60 4251.12 19050.— 3951.80 4742.16 19100.— 3970.60 4764.72 18000.— 3561.— 4273.20 19150.— 3989.40 4787.28 18050.— 3579.60 4295.57 19200.— 4008.20 4809.84 18100.— 3598.20 4317.84 19250.— 4027.— 4832.40 18150.— 3616.80 4340.16 19300.— 4045.80 4854.96 18200.— 3635.40 4362.48 19350.— 4064.60 4877.52 18250.— 3654.— 4384.80 19400.— 4083.40 4900.08 18300.— 3672.60 4407.12 19450.— 4102.20 4922.64 18350.— 3691.20 4429.44 18400.— 3709.80 4451.76 19500.— 4121.— 4945.20 18450.— 3728.40 4474.08 19550.— 4139.80 4967.76 19600.— 4158.60 4990.32 18500.— 3747.— 4496.40 19650.— 4177.40 5012.88 18550.— 3765.60 4518.72 19700.— 4196.20 5035.44 18600.— 3784.20 4541.04 19750.— 4215.— 5058.— 18650.— 3802.80 4563.36 19800.— 4233.80 5080.56 18700.— 3821.40 4585.68 19850.— 4252.60 5103.12 18750.— 3840.— 4608.— 19900.— 4271.40 5125.68 18800.— 3858.60 4630.32 19950.— 4290.20 5148.24 18850.— 3877.20 4652.64 20000.— 4309.— 5170.80
Het bedra g de r belastin g wordt voo r gehuwde n me t ƒ 19. — en voor ongehuw - den met ƒ 22.80 verhoogd voor elk geheel bedrag van ƒ 50.— boven ƒ 20000.—.
Vermogensbelasting (G.B. 1944 No. 185)
Er word t i n Surinam e ee n Vermogensbelastin g geheven , waaraa n onderwor - pen zijn : a. d e i n Surinam e wonend e natuurlijk e personen ; b. d e nie t i n Surinam e wonend e natuurlijk e personen , di e i n Surinam e ver - mogensbestanddelen hebben . De belastin g word t pe r kalenderjaa r geheven . Indien he t zuive r vermoge n minde r bedraag t da n ƒ 11.000.— , is gee n be - lasting verschuldigd .
151 Indien het zuiver vermogen ƒ 11.000. — of meer , doch minder da n ƒ 71.000.— bedraagt, da n i s verschuldig d voo r elk e gehel e so m va n ƒ 1000. — boven ƒ 11.000. — ƒ 3.5 0 Indien het zuive r vermoge n ƒ 71.000.— of mee r bedraagt , da n i s verschuldig d voor elk e gehel e so m va n ƒ 1000.— , ƒ 3. —
Huurwaardebclasting (geldende teks t G.B . 1948 No. 154). Onder d e naa m va n „Huurwaardebelasting " word t ee n belastin g geheve n va n gebouwen me t daarbi j behorend e erven . De belastin g i s jaarlijk s verschuldigd . Van d e belastin g zij n vrijgesteld : a. d e gebouwe n me t o f zonde r erven , waarva n d e jaarlijks e huurwaard e o p minder dan ƒ 60. — wordt vastgesteld ; b. d e gebouwe n e n erve n voo r d e publiek e diens t bestemd , voo r zove r zi j i n volle eigendo m aa n Surinam e toebehoren ; c. d e gebouwe n e n erve n o f gedeelte n daarvan , bestem d e n doo r he m di e het geno t heeft , uitsluiten d gebezigd : 1. voor d e uitoefenin g va n d e openbar e eredienst ; 2. als inrichtin g va n onderwijs ; 3. als inrichtinge n va n weldadigheid ; 4. als inrichtinge n va n wetenscha p o f kunst ; 5. als begraafplaatsen ; 6. voor landbou w e n veeteel t e n voo r be- e n verwerking va n landbouwpro - ducten, daaronde r begrepe n magazijne n e n bergplaatse n voo r landbouwproduc - ten, d e hospitalen , kantore n e n woninge n o p d e landbouwonderneminge n aan - wezig voo r arbeiders ; d. d e fabrieken , werkplaatsen , kantoorlokalen , hospitalen , magazijne n e n arbeiderswoningen o p d e mijnbouwondernemingen , mit s uitsluiten d al s zodani g gebezigd; e. d e i n eigendo m aa n vreemd e Mogendhede n toebehorend e gebouwe n me t daarbij behorend e erven , waari n het consulaa t gevestig d i s o f welk e diene n voor wonin g va n hu n beroeps-consulair e ambtenaren , onde r voorwaard e va n wederkerigheid. De belastin g bedraag t 1/24 deel van he t bedra g waarop d e huurwaarde word t vastgesteld. De huurwaard e word t vastgestel d voo r ee n tijdper k va n 5 jaren. Tussentijd s geschiedt ee n vaststellin g de r huurwaard e voo r d e gebouwe n di e gestich t zij n o f die ee n veranderin g hebbe n ondergaan . De verordenin g beva t no g bepalinge n omtren t d e vaststellin g va n d e aanslag , het bezwaarschrif t e n he t beroe p daartegen , e.d .
152 Rij- e n Voertuigenbelastin g (geldende teks t G.B . 1945 No. 48, gewijzigd bi j G.B . 1953 No. 145).
Er word t ee n belastin g geheve n wegen s he t houde n va n rij - e n voertuigen , waarmede d e openbar e we g word t bereden . De belastin g i s verschuldig d doo r d e houde r va n he t rij - o f voertuig . Al s zo - danig word t aangemerk t degene , di e me t he t rij- o f voertui g d e openbar e we g berijdt. De belastin g bedraag t jaarlijks: a. voo r el k tweewieli g motorrij- of voertuig : I. niet gebezig d me t voorspan- , zijspan - o f aanhangwagen : ƒ 20.—; II. gebezigd met voorspan-, zijspan- o f aanhangwage n (lo s of vast): ƒ 30.—; b. voo r el k motorrij- of voertui g op meer dan twe e wielen : I. indien het i s ingerich t voo r he t vervoe r va n persone n to t ee n aanta l va n niet mee r dan 7, de bestuurder inbegrepen : ƒ 50.—; II. indien het i s ingericht voor he t vervoer va n mee r dan 7, doch minder da n 12 personen,, d e bestuurder inbegrepen : ƒ 70.—; III. indien he t i s ingerich t al s autobus , da n we l voo r he t vervoe r va n 12 of meer personen , d e bestuurder inbegrepen : ƒ 100.— ; IV. indien het is ingericht voor het vervoer van goederen, bij een laadvermogen van niet mee r da n 500 kg.: ƒ 60.—; bij een laadvermogen va n meer da n 500 kg. doch nie t mee r da n 1000 kg.: ƒ 75.—; bij een laadvermogen va n mee r da n 1000 kg.: ƒ 90.—; welke bedrage n me t 20% verhoogd worden , indie n he t rij- o f voertui g nie t o f niet uitsluiten d i s voorzie n va n luchtbanden . V. indien he t i s ingericht al s tractor: ƒ 90.—; welk bedra g eveneen s me t 20% verhoogd wordt , indie n he t voertui g nie t o f niet uitsluiten d i s voorzien van ' luchtbanden. c. voo r el k ande r twee - o f driewieli g rij- o f voertuig , nie t vallend e onde r d e omschrijving va n d e letter s a e n b : ƒ 5.50 ; d. voo r el k ande r rij- o f voertui g o p mee r da n dri e wielen , nie t vallend e onder d e omschrijvin g va n lette r b : ƒ 16.50 . Het belastingjaa r begin t me t 1 Januari e n eindig t me t 31 December. Indien d e belastingplich t va n motorrij - o f voertuige n aanvang t i n he t tweede , derde o f vierd e kwartaa l va n he t belastingjaar , i s d e belastin g verschuldig d on - derscheidenlijk voo r %, % of a/4 va n hetgee n ove r ee n vo l jaa r verschuldig d zou zijn . In afwijkin g va n he t bepaald e i n d e voorgaand e lede n word t desverlang d aa n houders va n motorrij - o f voertuige n vergun d o m d e belastin g t e voldoe n i n twe e gelijke termijnen , i n wel k geva l echte r he t verschuldigd e bedra g de r belastin g wordt vermeerder d me t 4%. De betalin g va n d e 1st e termij n dien t uiterlij k o p 31 Januari en d e 2d e termijn uiterlij k o p 31 Juli van el k jaar t e geschieden . Bij d e betalin g va n d e belastin g wordt :
153 A. voo r motorrij - e n voertuige n bedoel d su b a e n b hiervoren, tege n ver - goeding ee n kenteke n uitgereikt , da t al s bewij s va n betalin g strekt ; B. voo r rij- e n voertuige n bedoel d su b c hiervoren , kosteloo s ee n kenteke n uitgereikt, da t al s bewij s va n betalin g strekt ; C. voo r rij- e n voertuige n bedoel d su b d hiervoren , kosteloo s ee n belasting - kaart uitgereikt , welk e al s bewij s va n betalin g strekt . Door d e Ministe r va n Financië n worde n regele n vastgestel d te n aanzie n va n de betalin g de r belasting ; he t uiterlijk , d e geldigheid , he t gebrui k alsmede , in - geval va n het verloren , onleesbaa r o f onbruikbaa r raken , d e vervangin g va n kentekens o f belastingkaarte n doo r ee n geldi g bewijs . Aan een houder van een motorrij- en voertuig, als bedoeld sub a en b hiervoren, wiens belastingplich t i n d e loo p va n he t belastingjaa r eindigt , word t o p zij n aanvraag, mit s hi j daarbi j he t kenteke n da t he m verstrek t is , te r intrekkin g aanbiedt, teruggaa f va n betaald e belastin g verleen d ove r d e te n tijd e va n in - levering de r aanvraa g no g nie t ingetrede n kwartalen . De aanvraa g word t ingedien d bi j d e Controleu r de r Indirect e Belastingen .
Zegelverordening (geldende teks t G.B . 1946 No. 44). Algemeen. Er word t onde r d e benamin g va n „Zegelrecht " en e belastin g geheve n va n de akte n e n geschrifte n i n d e volgend e artikele n aangeduid . Het zegelrech t word t gekwete n doo r midde l van : a. gebrui k va n gestempel d papie r o f va n plakzegels , va n ' s Landsweg e uit - gegeven. b. aanbo d te r viserin g van d e aan he t rech t onderhevig e akte n e n geschrifte n tegen betalin g va n he t recht , o f va n d e vereist e bijpassing , bove n he t bedra g van he t gestempel d papie r o f va n d e plakzegels . Het plakzege l word t o p he t aa n he t zegelrech t onderworpe n stu k te r plaats e voor d e ondertekenin g bestem d gehee l e n a l vastgeplakt , gaa f e n ongeschonden , zoals he t va n Gouvernementsweg e word t uitgegeve n e n zonde r da t papie r o f enige andere stof tussen het stuk en het zegel aanwezig zij. De ondertekening wordt met ink t ove r he t plakzege l heengeschreve n e n daaro p tevens , med e me t inkt , het tijdsti p vermel d waaro p he t word t gebruikt , doo r aanduidin g va n d e dag , de maan d e n he t jaar .
Visum voor zegel. Het visu m o f d e viserin g voo r zege l bestaa t i n ee n relaas , doo r d e ambtenaa r met d e ontvangs t de r zegelrechte n belast , o p he t stu k geplaats t e n ondertekend , houdende da t het stuk ! in zijn regise r geboek t e n he t zegelrech t daarvoo r voldaa n is. Het visu m voo r zege l ka n i n debe t worde n verleend , ingeva l he t stu k moe t
154 dienen alvoren s d e hoegrootheid va n het verschuldigd e rech t kan worde n bepaal d of alvoren s va n d e aanspraa k o p vrijstellin g definitie f ka n zij n gebleken . De stukke n moete n behoorlij k zij n gedagteken d e n te r viserin g worde n aan - geboden binne n ee n termijn va n 14 dagen na di e dagtekening , o p straff e va n he t verbeuren ene r boete .
Grondslagen der belasting. De zegelbelasting onderscheid t zic h in : a. formaatzegel . b. vast e zegelrechten . c. proportionel e zegelrechten .
Formaatzegel. Van he t formaatzege l zij n he t recht , d e benamin g en groott e al s volgt : hoogte breedte oppervlakte in in in vierk. meters meters meters No. 1 van ƒ 2. — groot registerpapie r 0.4520 0.5700 0.2576 No. 2 van ƒ 1.5 0 register 0.3857 0.5010 0.1932 No. 3 van ƒ1.— gewoon 0.3220 0.4000 0.1288 No. 4 van ƒ 0.5 0 half ve l gewoo n 0.3220 0.2000 0.0644 No. 5 van ƒ 0.3 0 klein 0.2500 0.1700 0.0425 De afmetin g va n d e dri e eerstgemeld e soorte n zij n alhie r opgegeve n pe r opengeslagen vel . Papier i n oppervlakt e mee r da n 10 vierk. centimeter s (0.0010 van ee n vierk . meter) overtreffend e en e de r hierbove n opgegeve n afmetingen , val t i n he t zegel - recht va n d e eerst e groter e afmeting , me t die n verstand e da t papie r va n groter e afmeting da n di e onde r No . 1 met gee n hoge r rech t da n ƒ 2. — per vel , e n alle papie r va n kleiner e afmetin g da n di e va n No . 5 met he t rech t va n ƒ 0,3 0 per ve l belas t wordt . Aan formaatzegelrech t zij n onderworpe n all e minuten , brevetten , grossen , ex - peditiën o f afschriften , kopijen , dubbele n e n uittreksel s va n burgerlijke , gerech- telijke o f arbitral e uitspraken , verzoekschrifte n zelf s i n d e vor m va n memorië n of brieven , memorië n va n aangift e voo r he t rech t va n successi e e n he t rech t van overgan g e n eindelij k i n d e uitgebreidst e zin, all e stukke n e n geschriften , welke enig e titel , rech t o f voordee l opleveren , o f to t eni g bewij s strekken , e n welke nie t bi j dez e verordenin g va n he t rech t gehee l vrijgestel d zij n o f aa n ee n ander zegelrech t zij n onderworpen .
Vaste zegelrechten. Aan ee n vas t zegelrech t te n bedrag e al s hieronde r bepaal d zij n onderworpen : a. aa n ee n rech t va n ƒ 30.— : 1°. de brieve n va n meerderjari g verklarin g o f veni a actatis .
155 2°. de beschikkinge n va n d e Gouverneu r houdend e toestemmin g i n veran - deringen o f bijvoeginge n va n geslachtsnamen . 3°. de aanstellinge n to t notari s e n d e admissie s al s advocaat . b. aa n ee n rech t va n ƒ 12.50 : 1°. de beschikkinge n houdend e dispensati e va n d e bepalinge n va n he t Suri - naams Burgerlij k Wetboek , he t huwelij k betreffende . 2°. de uitsprake n houdend e toestemmin g i n veranderin g o f bijvoegin g va n voornamen. 3°. de vonnisse n waarbi j echtscheidin g word t uitgesproken . 4°. de uitsprake n waarbi j bepaald e rechte n va n meerderjarighei d worde n toegekend. 5°. de aanstellinge n to t deurwaarde r bi j he t Ho f va n Justiti e o f ee n de r Kantongerechten. 6°. de aanstellinge n to t translateu r o f tolk . 7°. de zeebrieven . c. aa n ee n recht va n ƒ 6.25 : 1°. de akte n va n huwelijks e voorwaarden . 2°. de vonnisse n waarbi j echtgenote n va n tafe l e n be d o f va n goedere n worden gescheiden . 3°. de akte n va n boedelscheiding , i n zove r daarbi j aa n ee n o f mee r mede - eigenaren gee n onroeren d goe d bove n hu n aandee l i n da t goe d word t toege - scheiden. 4°. testamenten i n welk e vor m oo k opgemaakt , daaronde r begrepe n d e be - schikkingen bedoel d bi j art . 962 Sur. B.W .
d. aa n een recht va n ƒ 2.50 : 1°. de akte n va n bewaargevin g va n olographisch e e n d e akte n va n super - scriptie va n beslote n testamenten . 2°. de buitenlands e paspoorten . 3°. de akte n va n borgtocht .
e. aa n ee n rech t va n ƒ 0.13 : Alle nie t uitdrukkelij k va n zegelrech t vrijgesteld e quitantië n d e so m va n mee r dan ƒ 10. — bedragende e n ander e eenzijdig e akte n o f geschriften , bevattend e de erkennin g doo r o f namen s d e schuldeise r va n he t gehee l o f gedeeltelij k t e niet gaa n ene r geldschuld , onverschilli g i n welk e vor m di e stukke n overigen s zijn opgemaakt , a l war e he t i n di e va n berichte n o f brieven . Aan hetzelfd e rech t zij n med e onderworpen bewijze n va n ontvangs t va n gelde n a deposito , te r crediterin g i n rekening-courant . Het zegelrech t va n ƒ 0,1 3 komt, z o nie t he t tegendee l bedonge n is , te n last e van d e schuldenaar . In all e gevallen , waari n quitanti e gegeve n word t voo r vorderinge n te n last e van he t Rij k o f va n Suriname , word t he t zegelrech t o p d e quitanti e doo r d e schuldeiser gedragen .
156 Proportionele zegelrechten. Het proportionee l zegelrech t regel t zic h naa r d e hoegroothei d de r waarden , welke he t onderwer p de r akt e uitmaken . Het rech t o p d e schuldbekentenissen, hetzij onderhand s o f bi j notariël e akte , met o f zonde r hypothecai r verban d aangegaan , bedraag t twee derde ten hon- derd va n d è schuldi g beleden e hoofdsom . Het rech t o p d e processen-verbaa l va n openbar e willig e o f gerechtelijk e ver - kopingen va n roerende goederen bedraag t twee en een half ten honderd van d e onzuivere opbrengst . Dit rech t wordt op de helft verminderd voor openbare verkopinge n van voort- brengselen va n plantage s e n va n kost - o f houtgronde n va n Suriname . Het word t to t een ten honderd verminder d voo r openbar e verkopinge n va n koopmansgoederen, nie t to t verhuisboedel s o f sterfhuize n behorende , mit s gee n der i n veilin g gebracht e o f verkocht e kavelinge n voo r minde r da n ƒ 100. — verkocht o f opgehoude n worden , e n mit s gee n ander e goedere n i n d e veilin g begrepen zijn . Het zegelrech t o p d e processen-verbaa l va n willig e veilin g e n toewijzing , o p de vonnisse n va n gerechtelijk e toewijzin g e n o p all e ander e va n eigendomsover - dracht a l da n nie t onde r bezwarend e tite l va n onroerende goederen o f va n overdracht o f vestigin g va n zakelijk e rechte n o p zodanig e goederen , me t uit - zondering va n hypotheken , bedraag t vijf ten honderd va n d e waard e de r goe - deren o f zakelijk e rechten . Onder d e akte n va n eigendomsoverdrach t worde n alhie r oo k verstaa n d e scheidingen, i n zoverr e daarbi j aa n ee n o f mee r mede-eigenare n o f erfgename n onroerend goe d bove n hu n aandee l i n da t goe d word t toegescheiden . Akten houdend e ruiling va n onroerend e goedere n zij n onderhevi g aa n ee n recht va n 5% op d e helf t de r waard e va n d e geruild e goedere n t e zame n ge - nomen. Het rech t op d e huurcontracte n va n onroerend e goederen , bedraag t een derde ten honderd van d e huurprijs , bereken d al s volgt: wanneer d e huurtij d o p twee jaren of minder i s bepaald , word t d e huurprij s over d e gehel e huurtij d berekend ; op meer dan twee jaren wordt d e huurprij s ten volle genome n ove r d e eerste twee jaren, met bijvoegin g va n d e halv e huurprij s ove r d e gehel e overig e huur - tijd. Bijaldien voo r ee n o f mee r jare n ee n ander e prij s i s bedonge n da n voo r d e overige, word t d e jaarlijks e huurprij s gemiddel d bereken d ove r d e gehel e huur - tijd. De jaren, ter keuze of opzeggin g van huurders of verhuurder s staande, worden onder d e huurtij d begrepen , te n war e moch t zij n bedonge n da t bi j he t ingaa n van di e jare n te r keuze , ee n nieuw e akt e va n verhurin g za l worde n opgemaakt . Wanneer d e verhurin g voo r he t leve n va n d e huurder , d e verhuurde r o f va n beiden word t aangegaan , word t he t rech t bereken d ove r he t tienvoud, e n wan - neer de huurtijd onbepaal d is , over he t twintigvoud van de jaarlijks e huurprijs .
157 Onder d e huurprij s word t verstaa n d e so m doo r d e huurde r aa n d e verhuur - der t e betalen , beneven s a l d e lasten , di e d e huurde r voo r zij n rekenin g neem t ter ontlastin g va n d e verhuurder . Voor d e verhuringe n waarva n d e prij s i n natur a o f doo r ee n gedeelt e de r vruchten betaalbaa r i s gesteld , word t d e waard e bepaal d bi j deskundige n doo r partijen o f doo r d e rechter t e benoemen . Het rech t word t bereken d ove r rond e somme n va n ƒ 100. — tot aa n ee n be - drag van ƒ 2000. — en bove n d e ƒ 2000. — over ronde sommen ; van ƒ 200. — en zal tenminste ƒ 0.50 bedragen. Hét rech t o p d e contracten van aanneming van werk bedraag t een derde te n honderd va n d e so m waarvoo r aannemin g geschiedt . Akten van belenin g o f inpandgevin g va n wisselbrieve n o f ande r handelspapier , van effecten , obligatiën , lichamelijk e roerend e goederen , producte n e n mineralen , de hernieuwinge n deze r akten , mit s nie t lange r da n uiterlij k voo r 3 maanden wordende aangegaa n o f verlengd , zij n onderhevi g aa n ee n zegelrech t va n twee derde per mille. Het rech t word t bereken d ove r d e so m i n he t stu k uitgedruk t e n we l ove r ronde somme n va n ƒ 500. — tot aa n e n bedra g va n ƒ 10.000. — en bove n ƒ 10.000.— over ronde sommen van ƒ 1000.— . Echter zal het recht over sommen van ƒ 300. — of daarbenede n slecht s over ƒ 300. — worden berekend . Akten houdend e veranderin g o f vermeerderin g va n onderpan d o p d e akte n van belenin g o f inpandgevin g gesteld , vereise n evenmi n al s d e tekenin g voo r voldaan o p dez e stukke n ee n afzonderlij k regel . Alle prima- , secunda- , tertia - e n verder e wisselbrieven , orderbriefje s o f pro - messen aa n order , bank - e n ande r papie r aa n toonde r e n ande r handelspapier , alsmede d e duplicate n o f kopije n va n a l dez e stukke n zijn , behouden s d e vrij - stellingen, onderhevi g aan het navolgend e recht : a. wannee r d e stukken binnen Suriname betaalbaar zijn , twee derde per mille; b. wannee r d e stukken buiten Suriname betaalbaa r zijn , een half per mille. Het rech t wordt bereken d ove r d e som i n he t stuk uitgedrukt , en , wel: in he t geva l onde r a bedoeld , ove r rond e sommen va n ƒ 600. — tot aa n ee n bedrag va n ƒ 12.000. — en bove n d e ƒ 12.000. — over rond e somme n va n ƒ 1200.— . in het geval onder b bedoeld over ronde somme n van ƒ 1000.— • tot een bedra g van ƒ 20.000. — en bove n d e ƒ 20.000. — over ronde sommen va n ƒ 2000.—. Echter za l he t recht , i n het eerst e geval , voo r sommen va n ƒ 300. — of daar - beneden, e n i n he t tweed e geval , voo r somme n va n ƒ 600. — of daarbeneden , slechts over die ƒ 300.— of ƒ 600. — worden berekend . Het zegelrech t o p d e rechterlijke e n arbitral e uitsprake n i n burgerlijk e geschil - len bedraag t twee derde ten honderd va n d e geldso m o f geldswaard e di e word t toegewezen, doc h nie t minde r da n ƒ 1.— . Het zegelrech t o p d e akt e va n overdrach t a l o f nie t onde r bezwarend e titel , hetzij voo r d e gehele , hetzi j voo r ee n gedeelt e va n ee n concessi e to t ontginnin g van delfstoffen, bedraag t twee en een half ten honderd va n d e i n d e akt e uitge - drukte prijs .
158 Wanneer enig e akt e aa n proportionee l zegelrech t onderworpen , meerder e be - schikkingen o f overeenkomste n inhoud t me t proportionee l rech t belast , da n wordt va n elk e die r beschikkinge n o f overeenkomste n he t daarvoo r bepaald e zegelrecht geheven .
Vrijstellingen. Onverminderd d e vrijstellingen , reed s i n ander e artikele n va n dez e verorde - ning voorkomende , o f bi j d e wetboeke n o f bi j bestaand e o f late r vas t t e stelle n verordeningen verleen d o f no g t e verlenen , zij n e r no g ee n groo t aanta l vrijstel - lingen. Z o zij n onde r ander e va n he t zegelrech t vrijgesteld : a. d e verzoekschrifte n o f requeste n va n onvermogenden , mit s va n he t on - vermogen o p d e bi j algemen e verordeninge n voorgeschreven e wijz e blijke , als - mede d e beschikkinge n o p zodanig e verzoekschriften , te n war e doo r d e beschik - king he t onvermoge n ophield ; b. all e akten , schrifture n o f ander e stukken , benodig d e n dienend e i n zake n of handelinge n betreffend e d e invoe r va n vreemd e arbeider s i n Suriname ; c. all e stukke n dienend e i n burgerlijk e rechtsgedingen , ingeva l d e kosteloo s procederende parti j i n he t ongelij k word t gesteld ; d. d e audientieblade n va n d e rechterlijk e collegiè n e n kantongerechten , be - houdens indie n ee n geldso m o f geldswaard e bove n ƒ 25. — wordt toegewezen , voorts d e register s e n repertori a va n griffiers , deurwaarders , ambtenare n va n de burgerlijk e stand , ontvangers , hypotheekbewaarders , notarisse n e n ander e lands- of openbar e ambtenaren , kerk - e n armbesturen , logementhouders , gezag - voerders ove r plantage s e n stijlerijen , alsmed e d e koopmansboeke n e n scheeps - journalen; e. d e coupon s o f bewijze n va n rentebetalin g e n d e dividendbewijze n va n openbare schuldbrieve n o f va n aandele n i n naamloz e vennootschappen , alsmed e de biljetten , uitgegeve n doo r ee n krachten s wettelijk e regelin g opgericht e circu - latiebank. f. d e quitantië n wegen s tegemoetkomin g o f schadeloosstellin g i n gevalle n van brand , overstroming , veepes t e n ander e onheilen , e n d e stukke n to t bewij s van d e geleden e schad e overgelegd ; g. d e wachtlijsten , vrachtbrieve n e n cognossementen , zowe l d e binnenlands e als die , welke buitenland s opgemaakt , hie r t e land e moete n dienen ; h. d e kassiersbriefjes , waaronde r alhie r uitsluiten d worde n verstaa n d e o p kassiers afgegeve n briefje s aa n orde r o f toonder , welk e binne n Surinam e on - middellijk betaalbaa r zijn ; i. d e wisselbrieven , briefje s aa n orde r o f toonde r e n ande r handelspapie r in d e andere landen va n het Koninkrij k opgemaak t e n aldaa r van zege l voorzien. j. d e ontwerpe n va n akte n va n oprichtin g va n naamloz e vennootschappe n volgens art. 38 van het Surinaam s Wetboek va n Koophande l aa n d e Gouverneu r in t e zenden ; k. d e memorië n va n aangift e voo r he t rech t va n successi e e n va n overgan g bij overlijden , mit s va n he t onvermoge n de r aangever s doo r en e verklarin g va n
159 de bevoegd e autoritei t blijke , alsmed e d e negatiev e memorië n va n aangift e be - nevens d e minute n e n expeditië n va n akte n va n eeds-afleggin g te r voldoenin g aan d e verordeninge n o p he t rech t va n successie ; 1. de huur - e n verhuurcontracte n va n onroerend e goederen , wannee r d e huurprijs, ove r d e gehel e huurtij d berekend , d e so m va n ƒ 100. — niet t e bove n gaat; m. d e stukke n betreffend e ee n zaak , i n t e zende n te r voldoenin g aa n d e wettelijke verplichting to t he t doe n va n opgaa f voo r inschrijvin g i n he t Handels - register al s bedoel d i n art . 17 van d e Handelsregisterverordening . De overig e vrijstellinge n worde n ambtshalv e toegepast .
Verordening o p d e heffin g va n Lege s (geldende teks t G.B . 1949 No. 165, gew. bi j G.B . 1951 No. 67 en G.B. 1953 No. 120).
Onder d e benamin g va n „leges " worde n onderstaand e rechte n geheve n naa r het volgend e tarief : a. voo r ee n gunstig e beschikkin g o p ee n verzoekschrift , behouden s de vrijstellinge n ƒ 6. — b. voo r afschrif t va n stukke n e n documenten , o p aanvraa g va n belanghebbenden afgegeven , pe r bladzijd e va n 24 regels van 12 letter- grepen, gedeelte n va n bladzijde n voo r gehel e gereken d „ 1. — c. voo r all e verklaringe n o f zogenaamd e certificaten , daaronde r begrepen gezondheidspasse n e n legalisati e va n handtekeninge n „ 1. — d. voo r ee n reisdocument , behouden s vrijstellin g bi j verlengin g „ 5. — e. voo r ee n zeebrief : bij eerst e uitgift e „ 50. — bij vernieuwin g „ 25. — f. voo r ee n beschikking , waarbi j domeingron d i n eigendo m word t afgestaan, bove n e n behalve het bedrag van ƒ 6. — genoemd su b a „ 50. — g. voo r vernieuwin g va n ee n grondbrie f (ee n zogenaamd e war - rant), betreffend e domeingrond , afgestaa n onde r d e tite l va n allodial e eigendom e n erfelij k bezi t „ 10. — h. voo r ee n beschikking , waarbi j domeingron d i n erfpacht i s uit - gegeven, met uitzondering van die welke betrekking hebben op domein - grond, al s bedoel d i n par . 3 van d e Derd e Afdelin g de r Agrarisch e Verordening, bove n e n behalv e he t bedra g va n ƒ6.— bedoeld su b a : 1. indien d e uitgift e i s geschie d voo r landbouwdoeleinden : a. voo r domeingron d va n een oppervlakte tot ten hoogst e 25 ha. „ 10. — b. voo r domeingron d va n ee n oppervlakt e va n mee r da n 25 ha. tot te n hoogst e 50 ha. „ 25. — c. voo r domeingron d va n ee n oppervlakt e grote r da n 50 ha. „ 50. — 2. indien d e uitgift e i s geschie d voo r ander e doeleinden , ongeach t de oppervlakt e „ 50. —
160 i. voo r ee n uittrekse l ui t d e register s va n d e Burgerlijk e Stand , ui t de doopregister s o f ui t d e slavenregister s „ 2. — Voor inlichtinge n ander s da n voo r d e diens t al s bedoel d i n he t 2 e li d va n artikel 44 van het Beslui t van 4 Mei 1921 (G.B. No. 29), zal worden geheven : a. i n abonnement: voor te n hoogst e 300 inlichtingen ƒ 30. — voor te n hoogst e 1000 inlichtingen „ 60. — voor te n hoogst e 3000 inlichtingen „ 120. — voor elk e inlichtin g bove n 3000 „ 0.0 2 buiten abonnement : voor elk e inlichting : „ 0.2 5 Abonnement geld t slecht s voo r inlichtinge n verstrek t i n he t jaar , volgend e op d e dag , waaro p he t abonnemen t i s toegestaan . Bij d e indienin g va n ee n verzoekschrif t moe t gedeponeer d worde n he t bedra g dat bi j gunstig e beschikkin g aa n zege l e n lege s verschuldig d za l zijn . De terugvorderin g va n di t bedra g o p gron d da t he t zonde r verschuldig d t e zijn betaal d is , verjaart doo r verloo p va n 18 maanden. Inschrijving i n he t Burgerregiste r geschied t kosteloos . Uittreksels uit dat register worden kosteloos en op ongezegeld papier afgegeven . Bovendien worde n gee n lege s geheven : a. va n uitttreksels ui t d e register s va n d e Burgerlijk e Stand , ui t d e doop - registers o f ui t d e slavenregister s o m t e diene n voo r kosteloz e huwelijksvoltrek - king, zomed e die , welke aangevraag d worde n doo r o f te n behoev e va n hen , di e voorzien zij n va n een certificaa t va n onvermogen , afgegeve n doo r d e ambtenare n of d e Commissiën , doo r d e Gouverneu r daarto e aangewezen ; b. o p beschikkingen , genome n o p verzoekschriften , waarbi j ee n certificaa t van onvermoge n va n d e verzoeker , al s onde r a va n dit artike l bedoeld , i s over - gelegd, wannee r d e aar d va n di t verzoe k daartoe , naa r he t oordee l va n d e Gou - verneur, aanleidin g geeft ; c. o p besluite n houdend e benoemin g tot een bezoldigd e betrekking ; d. va n inlichtingen , afschrifte n o f uittreksel s doo r d e openbar e ambtenaren , besturen e n instellingen aangevraag d i n het openbaar belang ; e. o p beschikkingen , genome n o p verzoekschrifte n va n landsdienare n e n ge- pensionneerden to t het bekome n va n voorscho t ui t ' s Landska s o p tractemen t o f pensioen, voorzove r he t bedra g va n he t voorscho t nie t hoge r i s da n ƒ 100.— ; f. o p beschikkingen, genome n o p verzoekschriften o m toekennin g va n onder - stand; g. o p beschikkingen , genome n o p bezwaarschrifte n tege n aanslage n i n d e beschreven middele n o f tege n opgelegd e heffinge n va n ander e middele n e n o p die, genome n o p verzoekschrifte n o m teruggav e va n betaald e belastinge n e n andere aa n ' s Landska s betaald e gelden ; h. voo r reisdocumente n bestem d voo r degene n die , te r beoordelin g va n d e Gouverneur, geach t kunnen worden in 's Lands belang te reizen ; i. o p attestation de vita to t ontvangst va n Nederlands e e n Indonesisch e pen - sioenen e n ander e periodiek e uitkeringen .
161 Schoolgeldheffing Schoolgeldplichtig i s d e ouder , di e d e ouderlijk e mach t o f d e voogdi j ove r d e leerlingen uitoefent . Heef t d e verzorger , nie t zijnd e d e ouder , va n d e leerlinge n de aanvrag e to t inschrijvin g gedaan , da n word t dez e al s d e schoolgeldplichtig e aangemerkt, tenzi j hi j minde r schoolgel d voo r d e leerlin g verschuldig d zo u zij n dan d e ouder, di e d e ouderlijk e mach t o f d e voogdi j uitoefent . Het schoolgel d i s verschuldigd: voor de A.M.S., bij vooruitbetaling, op uiterlij k d e 20 e der maand ; voor d e MULO , UL O e n GLO- A scholen , o p uiterlij k d e 20 e de r volgend e maand (betaling achteraf). Betaling va n he t schoolgel d moe t geschiede n te n kantor e va n d e Ontvange r der Directe Belastingen . Bij gebrek e va n tijdig e voldoenin g za l d e leerlin g d e toegan g to t d e schoo l worden geweiger d — onverminderd he t rech t to t invorderin g va n he t verschul - digde — totdat he t verschuldigd e i s aangezuiverd . Het schoolgel d i s oo k verschuldig d voo r d e maande n in / of gedurend e welk e er vacantie is. Wanneer echte r leerlinge n vóó r d e Octobervacanti e d e schoo l voo r goe d ver - laten, i s voor he n gee n schoolgel d ove r di e maande n verschuldigd . Evenmin i s schoolgel d verschuldig d ove r d e voll e maande n gedurend e welk e de leerlin g he t onderwij s heef t gemist . Bezwaren tege n d e opgelegde aansla g kunne n binne n 60 dagen n a dagtekenin g van he t aanslagbilje t bi j gemotiveer d bezwaarschrif t worde n ingebrach t bi j d e Directeur va n Onderwijs , bi j wi e tevens verzoeke n o m verminderin g va n school - geld wegen s redenen, welk e i n d e loo p va n he t schooljaa r zij n ontstaan , kunne n worden ingediend . Van d e beslissin g va n d e Directeu r va n Onderwij s ka n binne n 14 dagen i n beroep worde n gekome n bi j d e Gouverneur . A MS. Er i s ee n Algemen e Middelbar e School , waarva n he t einddiploma , afdeling B , gelijkgestel d i s met he t getuigschrif t va n d e Hoger e Burge r Schoo l B in Nederland . MULO. E r zij n 4 openbare schole n voo r MULO , t.w. : d e Hendrikschoo l e n de A.T.Calorschoo l t e Paramaribo , d e openbar e MUL O t e Nw . Nickeri e e n d e openbare MUL O t e Moengo . De MUL O schoo l bestaa t ui t 4 klassen. ULO. E r i s ee n openbar e UL O schoo l e n we l d e va n Sypesteynschoo l t e Paramaribo, bestaand e ui t 2 klassen. GLO-A. D e A dien t te r onderscheidin g va n GLO-B . D e GLO- A schole n zijn schole n va n betalen d gewoo n lage r onderwijs . Er zij n 4 openbare schole n voo r GLO-A , t.w. : De Julianaschool, d e Bernhard - school, de Beatrixschoo l e n d e openbare GLO- A t e Zor g e n Hoop . Bij de schaalverdeling va n d e MULO, ULO en GLO- A word t rekenin g gehou - den me t 2 of mee r leerlinge n va n dezefd e ouder , voog d o f verzorger . He t tarie f is naar Ie , 2e , 3 e e n 4 e kin d e n el k de r volgend e kinderen .
162 Is het dezelfd e school , da n bepaal t d e leeftij d de r leerlinge n d e volgord e va n heffing va n he t schoolgeld . Zij n he t schole n me t verschillend e schoolgeldheffing , dan worden d e leerlinge n naa r he t afdalen d schoolgeldtarie f al s Ie , 2 e 3 e en 4 e kind e n el k de r volgend e kindere n aangemerkt . Bij d e berekenin g worden , indie n e r kindere n o p d e A.M.S . zijn , all e leerlin - gen op de A.M.S. als Ie kind aangemerkt . Voor d e A.M.S . word t gee n rekenin g gehoude n me t mee r da n 1 kind. Het tarie f va n d e schoolgeldheffin g i s al s volgt : Bij ee n jaarlijk s inkome n de r ouder s o f verzorger s van : SURINAAMSE KWEEKSCHOO L e n ALGEMENE MIDDELBAR E SCHOOL : ƒ 500. — en minde r ƒ 6. -— per maan c „ 50 1 — t/ m ƒ 1000. — , 6.7 5 „ „ 1001. — , „ 1500. — , 7.5 0 „ „ 150 1 — , „ 2000. — , 8.2 5 „ „ 2001. — , „ 2500. — , 9. — „ „ 2501. — , „ 3000. — , 9.7 5 „ „ 3001. — , „ 3500. — , 10.5 0 „ „ 3501.— , „ 4000. — , 11.2 5 „ „ 4001.— , „ 4500. — , 12. — „ „ 4501.— , „ 5000. — , 12.7 5 „ „ 5001.— , „ 5500. — , 13.5 0 „ „ 5501. — , „ 6000. — , 14.2 5 „ „ 6001. — , „ 6500. — , 15.— . „ „ 6501. — , „ 7000. — , 15.7 5 „ „ 7001. — , „ 8000. — , 16.5 0 „ „ 8001. — , „ 9000. — , 17.2 5 „ „ 9001. — , „ 10000. — , 18. — „ meer dim „ 10000. — , 18.7 5 „
MU1LO . Ie kin d 2e kin d 3e kin d 4e e n volg. kind ƒ 500. — ei i minde r ƒ 5. — ƒ 4. - jf 3.— ƒ 2.5 0 „ 501. — t/ m ƒ 1000. — , 5.7 5 , 4.5 0 , 3.5 0 , 3. — , 1001. — , „ 1500. — , 6.5 0 , 5. — , 4. — , 3.5 0 ,. 1501.— , „ 2000. — , 7.2 5 , 5.5 0 , 4.5 0 , 4. — „ 2001. — , „ 2500. — , 8. — , 6. — , 5. — , 4.5 0 „ 2501. — , „ 3000. — , 8.7 5 , 6.5 0 , 5.5 0 , 5. — „ 3001. — , „ 3500. — , 9.5 0 , 7. — , 6. — , 5.5 0 „ 3501. — , „ 4000. — , 10.2 5 , 7.5 0 , 6.5 0 , 6. — „ 4001.— , „ 4500. — , 11.— , 8 — , 7. — , 6.5 0 „ 4501.— , „ 5000. — , 11.7 5 , 8.5 0 , 7.5 0 , 7. — „ 5001. — , „ 5500. — , 12.5 0 , 9. — , 8. — , 7.5 0
163 ƒ 5501. — t/m / 6000.— f 13.25 ƒ 9.50 ƒ 8.5 0 f 8.— „ 6001. — 99 »» 6500.— , 14. — 99 10.— , 9. — 9 8.50
„ 6501. — » >i 7000.— , 14.7 5 99 10.50 , 9.5 0 9 9.—
„ 7001. — 99 J» 8000.— , 15.5 0 99 11.— , 10. — 9 9.50
„ 8001. — >» 9) 9000.— , 16.2 5 >» 11.50 , 10.5 0 9 10.—
„ 9001. — »» >1 10000.— , 17. — J» 12.— , 11. — 9 10.50 meer dan »» 10000.— , 17.7 5 » 12.50 , 11.5 0 9 11.—
ULO. Ie kin d 2e kin d 3e kin d 4e e n volg .kind ƒ 500. — en mi n der f 3.- / 1.75 f 1.50 f 1.25 „ 501. — t/m ƒ 1000.— , 3.5 0 >» 2.— , 1.7 5 9 1.50 „ 1001. — » 1500.— , 4. — »» 2.50 , 2. — 9 1.75
„ 1501. — ?» 2000.— , 4.5 0 »» 2.75 , 2.2 5 9 2.— „ 2001. — a 2500.— , 5. — »> 3.— , 2.5 0 9 2.25 „ 2501. — ») 3000.— , 5.5 0 )» 3.25 , 2.7 5 9 2.50
„ 3001. — >> 3500.— , 6. — »j 3.50 , 3. — 9 2.75
„ 3501. — 5) 4000.— , 6.5 0 >» 4.— , 3.2 5 9 3.—
„ 4001. — »J 4500.— , 7. — >» 4.25 , 3.5 0 9 3.25
„ 4501. — ï) 5000.— , 7.5 0 » 4.50 , 3.7 5 9 3.50
„ 5001. — )l 5500.— , 8. — »> 4.75 , 4. — 9 3.75
„ 5501. — 9t 6000.— , 8.5 0 99 5.— , 4.2 5 9 4.—
,r 6001. — J» 6500.— » 9. — 99 5.50 , 4.5 0 9 4.25
,, 6501. — ïï 7000.— „ 9.5 0 >» 5.75 , 4.7 5 9 4.50 „ 7001. — >» 8000.— „ io.— » 6.— , 5. — 9 4.75
„ 8001. — 1» 9000.— „ 10.5 0 » 6.25 , 5.2 5 9 5.— „ 9001. — >» 10000.— „ IL— >» 6.50 , 5.5 0 9 5.25 meer dan 10000.— „ 11.5 0 >» 7.— ,, 5.7 5 9 5.50
GLO-A. 1e kin d 2e kin d 3e kin d 4e e n volg .kind ƒ 500. — en minde r ƒ 2.5 0 ƒ 1.50 f 1.25 / 1.— „ 501. — t/m ƒ 1000.— „ 3. — J> 1.75 , 1.5 0 9 1.25 „ 1001. — »» >> 1500.— „ 3.5 0 >» 2.— , 1.7 5 9 1.50
„ 1501. — j» 9» 2000.— „ 4. — >» 2.25 ,, 2. — 99 1.75
„ 2001. — i» »» 2500.— „ 4.5 0 » 2.50 „ 2.2 5 »» 1.75 „ 2501. — >» >» 3000.— „ 5. — J» 2.75 , 2.5 0 » 2.— „ 3001. — »» » 3500.— ., 5.5 0 99 3.— „ 2.7 5 99 2.25 „ 3501. — »» >» 4000.— „ 6. — 99 3.25 , 3. — *9 2.50
„ 4001. — J» »> 4500.— „ 6.5 0 J» 3.50 » 3.2 5 99 2.50 „ 4501. — »» >» 5000.— „ 7. — )9 3.75 „ 3.5 0 99 2.75 „ 5001. — » 9» 5500.— „ 7.5 0 J* 4.— „ 3.7 5 99 3.—
164 ƒ 6000. — jf 8.— 4.25 ƒ 4. - ƒ 3.25
„ 6001. — „ 6500. — , 8.5 0 4.50 , 4.2 5 ft 3.50
„ 6501. — , 7000. — , 9. — 4.75 , 4.5 0 99 3.50
„ 7001. — , 8000. — , 9.5 0 5.— , 4.7 5 99 3.75
„ 8001. — , 9000. — , 10. — 5.25 , 5. — 99 4.— „ 9001. — , 10000. — , 10.5 0 5.50 , 5.2 5 »» 4.25
meer da n , 10000. — , 11. — 5.75 , 5.5 0 99 4.50
Tariefverordening. (geldende teks t G.B. 1940 No. 1, zoals sedert gewijzigd). Onder d e naa m van „invoerrecht" wordt, met inachtneming van de bepalinge n van dez e verordenin g e n behouden s d e vrijstellingen , welk e me t nam e genoem d zijn i n he t tarief bedoel d i n he t tweed e lid van di t artikel , en e belastin g geheve n van all e goederen , welk e i n Surinam e worde n ingevoerd . Het bedra g e n d e maatsta f va n he t invoerrecht , gelij k med e d e vrijstellingen , worden aangewezen door het volgende tarief: N.B. Er worden 25 opcenten geheven op het verschuldigde invoerrecht, en bovendien een statistiekrecht van lé%.
Artikelen Rechten Maatstaf 1. Aardappelen kg. drie cent 2. Aardvruchten e n we l inlands e soorte n al s bataten, cassaven , napi's , yams, taye r e.d., niet afzonderlij k genoemd . kg. drie cent 2a. Aardvruchten e n groenten , verse , nie t afzon - derlijk genoem d kg. twee cen t 3. Ammunitie: Geweren, karabijne n e n bukse n waarde 40% met ee n minimum va n tien gulde n per loo p Afzonderlijke lope n per loop tien gulde n Revolvers, pistolen , kamerbukse n e n kamer - pistolen waarde 40% met ee n minimum va n tien gulde n per stu k Windgeweren (gee n kinderspeelgoed ) waarde 40% Gedeelten van genoemd e wapens waarde 40% Geweer- e n pistoolkogels , hagels , patrone n en ander e ammunitie , nie t afzonderlij k ge - noemd waarde 20%
165 Artikelen Rechten Maatstaf Buskruit kg. drie gulde n 4. Azijn, azijnzuu r en houtzuur : Bij ee n sterkt e va n minde r da n 100 gram watervrij azijnzuu r pe r lite r liter zeven cen t Bij een sterkt e van 100 gram watervri j azijn - zuur of mee r per liter liter een gulde n 4a. Bakstenen, nie t afzonderlij k genoemd , bak - stenen, dakpanne n e n dakleie n waarde 10% 5. Balata i n ruw e staat : a. i n vaste toestan d kg. vijftie n cen t b. i n vloeibar e toestan d kg. nege n cen t 6. Bauxiet in ruwe staat ton va n twaal f e n een 1000 kg halv e cen t 7. Bier, waaronde r gemberal e liter twinti g cen t 8. Blom en Meel: a. Blom e n mee l va n grane n kg. twe e e n ee n halve cen t in verpakkin g va n 1 kg. nett o o f minde r (met uitzonderin g va n mee l voo r diabetici , hetwelk belas t word t al s su b a ) waarde 16% b. Alle nie t genoemd e meelsoorte n waarde 16% 9. Boter en ghe e kg. zestie n cen t 10. Breeuwwerk kg. vie r cen t 11. Bron- e n mineraalwater , z o natuurlij k al s kunstmatig, alsmed e all e niet afzonderlij k ge - noemde koolzuurdranke n liter tie n cen t 12. Brood e n nie t suikerhoudend e beschui t inge - voerd i n verpakkin g va n mee r da n 18 kg. netto kg. drie cen t 13. Cement, nie t afzonderlij k genoemd , e n tra s per 100 vijf e n twintig kg. bruto cen t 14. Chloralhydraat, aether sulfuricus, collodion en andere dergelijk e ui t o f me t alcoho l o f hout - geest bereid e chemisch e producten , gee n dranken zijnde, waarde 16% Bij besluit van de Gouverneur kan voor daar- bij aa n t e wijze n stoffen , al s bedoel d onde r deze post , ee n ande r invoerrech t worde n vastgesteld, geregel d naa r he t invoerrecht , dat voo r gedistilleer d verschuldig d is .
166 Artikelen Rechten Maatstaf 14a. Creoline liter twee cent 15. Filmen Bioscoopfilmen hectogram twe e en ee n halve cen t 16. Fotografietoestellen e n fotografiebenodigd - heden, hieronde r nie t begrepe n chemicalië n waarde 25% 17. Gedistilleerd, daaronde r begrepe n all e alco - holhoudende vloeistoffe n nie t afzonderlij k genoemd, voo r zove r di e vloeistoffe n alcoho l bevatten va n ee n hoger e sterkt e da n 5% bij 15 graden Celciu s liter va n twee gulde n 50% alco- vijftig cen t hol bij 15 graden Cel - sius De hoeveelhei d va n he t gedistilleer d word t berekend naa r he t werkelij k gehalt e n a her - leiding tot een sterkt e van 50% overeenkom- stig d e bepalinge n va n art . 2 der Accijnsver - ordening (G.B . 1891 No. 2). Ter toepassing hierva n worden: a. de gedistilleerd e dranke n belast naa r ee n mi- nimum alcoholsterkt e va n 40%. b. vruchten o p gedistilleerd , i n afwijkin g va n het bepaald e onde r lette r a , geach t ee n alco- holsterkte t e hebbe n va n 20%, terwijl d e hoeveelheid word t geach t gelij k t e zij n aa n het volum e va n d e vloeisto f me t d e daari n vervatte vruchten .
Bijzondere bepaling. Onder d e nodig e voorzieningen , vas t t e stellen bi j beslui t va n d e Gouverneur , kun - nen nie t to t inwendi g gebrui k bestemd e vloeistoffen, welk e alcoho l o f houtgees t be - vatten, voo r d e rangschikkin g volgen s di t ta- rief beschouwd worde n geen alcohol of hout - geest t e bevatten, indie n zij: a. in Nederland overeenkomsti g d e aldaa r gel - dende bepalingen omtrent de vrijdom van ge- distilleerd-accijns, voo r „brandspiritus " zij n vermengd, Artikelen Rechten Maatstaf b. hier te lande , volgen s d e daaromtren t bi j be- sluit van d e Gouverneu r t e geve n voorschrif - ten, onder toezicht van ambtenare n doo r toe- voeging van een o f mee r bi j deze voorschrif - ten aangeweze n zelfstandigheden , voo r in - wendig gebrui k ongeschik t gemaak t worden . 18. Geneesmiddelen, nie t afzonderlij k genoem d waarde 16% Alcoholhoudende geneesmiddele n worden on- der dez e post gerangschik t slecht s voor zover zij worde n ingevoer d i n d e verpakkin g voo r de verkoo p i n he t klei n o f waari n zi j voo r dadelijk gebrui k worde n verkocht ; o f slecht s onder nade r bi j beslui t va n d e Gouverneu r tegen misbrui k vas t t e stelle n bepalingen . O f een stof al s geneesmiddel onde r deze post be- hoort t e worde n gerangschikt , staa t te r be - oordeling va n d e Controleur , behouden s be - roep o p d e Directeu r va n Financiën . 18a. Glas- en aardewerk , emaillewaren , porcelein , koolpotten e n a l da n nie t me t eni g metaa l of glazuu r gevoerd e ijzere n kook- , ketel - e n andere potte n e n panne n me t toebehoren , zinken e n gegalvaniseer d ijzere n emmer s e n bekkens, mit s afzonderlij k ingevoer d waarde 12% 19. Goud Ruw of enke l gesmolten gram dri e cen t 20. Goud-, zilver - e n platinawerk , gehee l o f ge - deeltelijk voltooid , waaronde r gallon , passe - mentwerk, draa d en geslage n i n boekjes , me t uitzondering va n goude n e n zilvere n mun t waarde 30% 21. Granen en peulvruchten in droge of gedroog - de staa t kg. vier cen t 22. Houtgeest e n all e vloeistoffen , welk e hou V geest bevatten , nie t vallend e onde r d e pos t liter vie r gulde n „Chloralhydraat, enz. "
Bijzondere bepaling. Ook voo r dez e pos t geld t d e bijzonder e be - paling o p d e pos t „Gedistilleerd" . 23. Vervallen. 24. Juwelen, paarle n e n edelgesteente n waarde 30% Artikelen Rechten Maatstaf 25. Kaas kg. tien cent 26. Koffie kg. vijftien cent 27. Vervallen. 27a. Krijt kg. een cent 28. Levende dieren . Paarden st. vijf e n twinti g gulden Bokken e n geite n St. vijftig cent Muildieren e n muilezel s st tien gulden Ezels St. twee gulde n Rundvee, nie t afzonderlij k genoemd , me t een leven d gewich t va n mee r da n 15 kg. St. zeven gulden vijftig cent Rundvee, nie t afzonderlij k genoemd , me t een levend gewich t va n nie t mee r da n 15 kg. St. een gulden Schapen e n lammere n St. vijftig cent Varkens St. twee gulde n Gevogelte St. vijf e n twinti g cent Honden St. vijf gulden 29. Lucifers i n pakjes o f doosje s van 72 stuks of minder pe r pakj e o f doosj e per 100 een gulden pakjes of veertig cent doosjes In ander e verpakkin g t e herleide n to t pakje s of doosje s va n 72 stuks pe r pakj e o f doosje . 29a. Margarine kg. zes cent 30. Muziekinstrumenten A. Gramofonen e n dergelijk e gehee l da n we l gedeeltelijk automatisc h werkend e muziek - instrumenten e n derzelve r toebehoren , waaronder begrepe n pianolas e n radio- ontvangtoestellen, zomed e luidsprekers , muziekrollen e n muziekplate n waarde 30% B. Andere muziekinstrumente n waarde 20% 31. Olie. A. Eetbare oliën , gekook t o f ongekook t liter drie cent B. Minerale oliën : a. in gezuiverde staat : Artikelen Rechten Maatstaf 1°. Lamppetroleum e n dergelijk e naa r hu n aard hiermed e gelij k t e stelle n producte n van petroleu m o f va n ander e steen - e n aardoliën liter ze s cen t 2°. Benzol, benzine e n gasoline liter ach t cent b. in ruw e staat : 1°. Ruwe aardolie , waaronde r begrepe n gas - olie en dergelijke naa r hun aard hiermede gelijk t e stelle n producte n va n petroleu m of va n ander e steen - e n aardolië n waarde 5% 2°. Stookolie, t.w . residu' s e n dergelijk e af - val va n petroleu m e n va n ander e steen - en aardolië n waarde 3% C. Lijnolie liter ze s cen t D. Olie, nie t afzonderlij k genoem d waarde 16% E. In verpakkin g van 10 liters en minde r be- draagt d e belastin g zowe l voo r eetbar e al s voor ander e olië n waarde 16% met een minimum van 3 cent per liter voor eetbare e n voo r mineral e olië n i n ruw e staat e n va n 6 cent pe r lite r voo r ander e oliën. 32. Pik kg. twe e cen t 33. Pinda kg. vij f cen t 34. Reukwaren, t.w. : all e welriekend e oliën , toi - let-, mond- , tand- , e n reukwaters , toiletreuk - stoffen e n ander e reukwaren , nie t afzonder - lijk genoemd , me t uitzonderin g va n bayru m en citroneüaoli e waarde 30%
Bijzondere bepaling. Alcoholhoudende vloeistoffe n kunne n onde r deze pos t slecht s gerangschik t worden , voo r zover zi j worde n ingevoerd i n d e verpakkin g voor verkoo p in he t klei n o f waari n zi j voo r dadelijk gebrui k aa n particuliere n worde n verkocht en, overeenkomstig d e in Nederland geldende bepalinge n omtren t d e gedeeltelijk e vrijdom van accijns voor gedistilleerd bi j ver- vaardiging van reuk- en toiletwaters, dan wel, ter beoordelin g va n d e Controleur , met be - Artikelen Rechten Maatstaf roep o p d e Directeu r va n Financiën , doo r vermenging me t vreemd e stoffe n al s anders - zins, voo r inwendi g gebrui k ongeschik t zij n gemaakt. 34a. Rietwerk, waaronde r riete n meubele n waarde 12% 35. Rijst Gepeld kg. drie cen t Ongepeld kg. een e n een halve cen t 35a. Schoenwerk va n all e soorte n waarde 16% Voor schoenwer k alsvore n me t ee n waard e van 1 gulden 50 cent en hoge r pe r paar waarde 30% 36. Schrijf-, bureau- , schilder - e n tekenbehoefte n waarde 16% 37. Speelkaarten waarde 40% 38. Suiker kg. tien cen t 39. Sigaren waarde 60% met een mini - mum va n twe e cent pe r stu k 40. Sigaretten stuk en een cen t pe r waarde stuk e n 30% van de waarde 41. Sigarettenpapier a. in d e vor m va n hulze n o f i n blaadje s va n niet mee r da n 40 cm2 100 st. twee cen t b. in velle n o f rolle n vierkante vijf cen t meter 41a. Spiritus dilitus, spiritu s fortio r e n spiritus ab- solutus, doo r apotheker s ingevoer d k.g. twee gulde n vijftig cen t 42. Tabak Tabak i n rollen , i n blade n e n ongeplett e ste - len k.g. twee gulde n vijftig cen t Gekorven e n all e ander e nie t afzonderlij k genoemde gefabriceerd e tabak , e n geplett e stelen k.g. drie gulde n vijftig cen t 42a. Teer liter twee cent 43. Terpentijn liter vijf cen t
171 Artikelen Rechten Maatsta f 44. Thee kg. zesti g cen t 45. Uien e n knofloo k kg. vij f cen t 45a. Verbandstoffen, watte n en magnesia , mit s af - zonderlijk ingevoerd . waarde 12% 46. Verfwaren Droge e n aangemaakt e verfware n va n all e soorten, e n mit s gee n alcoho l o f houtgees t bevattende, welk e daaraa n voor inwendi g ge - bruik ka n worde n onttrokke n kg- drie cen t Of di t laatst e mogelij k is , staa t te r beoorde - ling va n d e Controleur , behouden s beroe p op d e Directeu r va n Financiën. 47. Vernissen, lakken , politoere n e n siccatieven , en mits geen alcohol o f houtgees t bevattende, welke daaraa n voo r inwendi g gebrui k ka n worden onttrokke n waarde 7% Of di t laatst e mogelij k is , staa t te r beoorde - ling va n d e Controleur , behouden s beroe p op d e Directeu r va n Financiën . 48. Vetten, (me t uitzonderin g va n talk) , nie t af - zonderlijk genoem d waarde 16% met ee n maximum va n drie cen t pe r kg. In verpakkin g van 12V4 kg. netto e n minder, met uitzonderin g va n reuze l waarde 16% 49. Vis Zalm, gezoute n o f gepekel d i n verpakkin g van meer da n 10 kg. netto inhoud kg. vie r cen t Alle ander e vis , gezoute n o f gepekeld , zo - mede stokvis in verpakking va n meer dan 10 kg. nett o inhou d kg. twe e cen t Vis nie t afzonderlij k genoemd , ongeach t d e verpakking waarde 16% 50. Vlees en spek Gepekeld in vate n van mee r da n 10 kg. net - to inhoud, met uitzondering van ham, tongen en shoulders kg. twe e cen t Shoulders waarde 10% Alle ander e soorte n ongeach t d e verpakkin g waarde 16% Artikelen Rechte n Maatsta f 50a. Vruchtenessences, zowe l natuurlijk e al s kunstmatige e n a l da n nie t alcoho l bevatten - de waard e 16% 51. Vuurwerk va n all e soorte n waard e 50% 52. Wijn Niet mousserend e liter zesti g cent Mousserende liter een gulden twintig cent Vruchtenwijn met een alcoholsterkte va n niet meer da n 13% waarde derti g cent Wijn, di e pe r hectolite r mee r alcoho l beva t dan 22 liter bi j ee n warmt e va n 15 graden C, word t bi j invoer aangemerk t e n belas t al s gedistilleerd. Deze wij n moe t bi j invoe r e n doorvoer , rechtstreeks o f ove r entrepot , i n d e aangift e volgens art . 11 der Scheepvaartverordenin g worden vermel d al s gedistilleerd , bi j gebrek e waarvan d e vloeisto f geach t word t onde r verkeerde benaming te zijn aangegeven. 53. Zeegras waard e 10% 54. Zout Ruw, nie t afzonderlij k genoem d kg . dri e cen t Geraffineerd e n ru w da t blanke r e n eve n fijn o f fijne r i s da n he t doo r d e Gouverneu r vast t e stelle n standmonster : a. in verpakkin g va n mee r da n 1 kg nett o inhoud kg . vie r cen t b. in verpakking van nie t meer da n 1 kg net- to inhou d kg. en vier cent en waarde 16% 54a. Zoutzuur e n zwavelzuu r waarde 10% 54b. Zuurkool waarde 12% 55. Alle andere goederen, voor zover ze naar hun aard nie t onde r ee n va n d e vorengenoemd e posten kunne n gerangschik t worde n e n nie t vallen onde r d e hieronde r opgenome n vrij - stellingen waard e 16% Vrijstellingen. Vrij van invoerrecht zijn : 1. Aarde, zand , klei , pui n e n ruw e o f ru w behouwe n natuurlijk e steen . la. Bijenkorven e n bijenkiste n (zowe l ledi g al s voorzie n va n gewon e bijenwerk) , bijenmaskers, bijenrate n (nie t me t honin g gevuld) , koninginneroosters , be - rokers e n honingslingers . Ibis. Bakstenen , vuurvaste . 2. Boeken, tw. gedrukt e boeken , nieuwsbladen , tijdschriften , land - e n zeekaar - ten en muziek. 2bis. Cement , vuurvaste. 3. Drukpersen, metale n e n houte n drukletters , ornamenten , lijnen , drukplaten , cliché's e n ande r drukmaterieel , waaronde r oo k begrepe n drukinkt , druk - specie en drukrollen. 4. Dynamiet e n ander e ontplofbar e zelfstandigheden , ontstekingsmiddele n daaronder begrepen , me t uitzondering van buskruit en ammunitie . 5. Emballage va n gewon e samenstelling , welk e o p he t ogenbli k va n invoe r al s verpakkingsmiddel diens t doe t voo r nie t me t ee n rech t naa r d e waard e be - laste goederen , tenzij in verband me t d e soort , d e gering e handelswaard e o f de gering e hoeveelheid de r daarin geborgen of verpakt e goederen , aanneme - lijk is te achten, dat zij slechts met goederen is gevuld of voo r de invoer van goederen word t gebezigd , o m het o p dez e emballag e gesteld e rech t t e ont - gaan; mede wordt van deze vrijstelling uitgezonder d emballage , welke geheel of gedeeltelij k bestaa t uit edele metale n of welk e blijkens har e overeenkoms t met artikele n voor huishoudelijk- , keuken- , persoonlij k o f dergelij k gebruik , kennelijk al s verpakkingsmidde l i s gebezig d o m voo r d e kope r al s ee n blij - vend gebruiks- , bergings- , bewarings - o f verpakkingsvoorwer p t e dienen . Onder emballage van gewone samenstelling is ten deze te verstaan emballage, welke gewoonlij k voo r he t verzenden , aflevere n o f verkope n va n d e daari n geborgen goedere n word t aangewend . 6. Geld. Gemunt gel d e n papiergeld , mit s va n d e vereist e handtekeninge n voorzien . 6a.Harpuis. 7. Huiden, vellen, leder en kunstieder. Onbereide, verse , gezoute n o f gedroogd e huide n van all e soorten ; geheel o f gedeeltelijk gelooid e o f bereid e zoolleerhuide n e n a l o f nie t i n d e vor m gesneden repe n of stukke n van zoolleerhuiden, zomed e ander e gelooide , be - reide, gelakt e of o p ander e wijz e bewerkte , nie t afzonderlij k genoemd e hui - den en vellen , me t uitzonderin g va n zeemleder e n perkament . 8. Us . 8a. Kalk, geblus t en ongeblust . Sabis. Kuikens , niet ouder dan 1 week. 8b. Kwikzilver.
174 8c. Ledig ingevoerd wordende balen, houten kisten, kratten en metalen of houte n fusten. 9. Machineriën e n werktuigen , nie t afzonderlij k genoemd , blijken s hu n inrich - ting dienend e al s hulpmidde l voo r land- , tuin - o f bosbouw , mijnontginnin g en ander e nijverheid , zomed e brandweer - e n handgereedschappen , naa r hu n aard dienend e al s hulpmidde l voo r land- , tuin - of bosbouw , mijnontginnin g en ander e bosbedrijven . Voo r d e toepassin g va n dez e vrijstellin g worde n onder machinerië n oo k gerangschik t dynamo' s e n motoren . 10. Mest. Stalmest e n kunstmest. 11. Metalen, t.w. : IJzer e n staal , gegote n in ruw e blokke n o f stukken , i n gladd e staaf- , roed- , band-, vlakk e plaat- , hoek - o f profielvorm , nie t me t eni g ande r metaa l overtrokken, tenzi j i n di t geva l dienend e al s grondsto f voo r d e industrie . Brons, koper , messing , lood , zink , aluminium , nikkel , ti n e n legeringe n dezer metalen , i n blokken , stave n o f vlakk e platen . 1 la. Muskietentule e n muskietengaas . 12. Naaimachines. 12a. Orgels, ingevoer d doo r o f te n behoev e va n erkend e kerkelijk e genootschap - pen te n gebruik e bi j d e Godsdienstoefeningen . 12b. Planten, gee n sierplante n zijnde . 12c. Ploegosse n e n karbouwen . 13. Post- e n ander e zegels , alsmed e briefkaarten , oo k buitenlandse , va n staats - wege uitgegeven , a l da n nie t gebruikt . 14. Schepen, schuite n e n vaartuigen . 14a. Steenkolen. 14b. Talk (vet) . 15. Veevoeder, t.w. : grondnoten , hennep- , lijnzaad- , papaver - e n raapkoeken , lijnzaadmeel, alsmed e pluimveevoeder , samengestel d me t vlees , vis , vlees - poeder, vlees - e n visafval , vlees - e n vismeel , ee n e n ande r voo r zove r on - geschikt voo r menselij k gebruik . 16. Vis, verse . 17. Vervallen. 18. Vliegmachines me t o f zonde r eige n beweegkracht , luchtschepe n e n luchtbal - lons me t d e daarbi j behorend e e n tegelij k daarmed e ingevoer d wordend e toestellen e n instrumenten . 19. Zaden, t.w. : landbouw - e n moestuinzaden , alsmed e pootgoe d te n behoev e van d e landbouw , nie t afzonderlij k genoemd . Delen va n voorwerpe n worde n voo r d e toepassin g va n he t tarie f me t di e voorwerpen gelijkgesteld , voo r zove r hu n identitei t vas t staat . In daarto e leiden d geva l beslis t d e Controleur , behouden s beroe p o p d e Directeur va n Financiën .
175 Restitutie. Onder d e nodig e voorzieningen , bi j beslui t va n d e Gouverneu r vas t t e stellen , wordt gee n invoerrech t geheven , o f betaal d invoerrech t teruggegeve n van : a. scheepsbehoefte n e n scheepsprovisië n to t gebrui k aa n boor d va n binnen - komende schepen , hieronde r nie t begrepe n schepe n i n d e kustvaart , al s bedoel d in he t I e li d va n art . 42 van d e Scheepvaar t verordening, oo k a l doe n dez e schepen o p hu n reize n ee n buitenlands e have n aan ; b. gebruikt e goederen , welk e reizend e persone n to t hu n persoonlij k gebrui k gedurende d e rei s me t zic h voeren ; c. verhuisboedels , voo r zove r di e ui t gebruikt e goedere n bestaa n e n behore n aan personen , di e zic h i n Surinam e kome n vestigen ; d. reclame-artikele n e n handelsmonsters , zonde r handelswaarde ; e. monster s e n modelle n me t handelswaarde , ingevoer d doo r fabrikante n e n kooplieden, hetzi j di t persoonlijk , hetzi j doo r tussenkoms t va n handelsreiziger s geschiedt, e n bestem d om wede r t e worde n uitgevoerd ; f. benodigdhede n w.o . provision, voor expeditiën , waarva n te n genoeg e va n de Gouverneu r word t aangetoon d da t zi j ee n wetenschappelij k doe l beogen ; g. goederen , welk e binne n 2 jaar n a uitvoe r ui t he t vrij e verkee r o m enig e herstelling o f bewerkin g t e ondergaan , wede r worde n ingevoerd . Bi j dez e invoe r is invoerrech t verschuldig d i n verhoudin g to t d e waardevermeerderin g o f ge - wichtsvermeerdering de r goedere n tengevolg e va n d e herstellin g o f bewerkin g met toepassin g va n he t geldend e tarie f e n me t inachtnemin g va n he t bi j pun t h , 2e lid , hieronde r bepaalde . Voor d e toepassin g va n he t voorgaand e li d worde n med e al s hersteld e goe - deren aangemerk t d e overeenkomstig e goederen , welk e blijken s d e bi j d e oor - spronkelijke leverin g va n d e te r herstellin g uitgevoerd e goedere n overeengeko - men leveringsvoorwaarde n diene n ter vervangin g va n d e oorspronkelijk geleverd e en binnen 4 maanden na de invoer weder uitgevoerde goedere n e n omtrent welke r identiteit gee n twijfe l bestaat ; h. d e goederen , welk e zonde r enig e bewerkin g i n he t buitenlan d t e hebbe n ondergaan e n zonde r aldaa r i n enig e zi n t e hebbe n gedien d binne n 2 jaar, nada t zij ui t he t vrij e verkee r zij n uitgevoerd , doo r o f voo r rekenin g va n d e oorspron - kelijke exporteu r wede r worde n ingevoerd . Is voor d e onde r g en h bedoeld e goedere n bi j d e uitvoe r ui t Surinam e terug - gaaf o f afschrijvin g va n belastin g o f accijn s verleend , da n word t d e vrijdo m van invoerrech t nie t genoten , alvoren s d e bi j d e uitvoe r teruggegeve n o f afge - schreven so m wede r i s betaal d o f verzekerd ; i. d e goedere n welk e worde n ingevoer d o m i n Surinam e enig e bewerkin g of herstellin g t e ondergaan , da n we l o m t e diene n voo r verpakkin g va n voo r uitvoer bestemd e inlands e producte n e n om i n beid e gevalle n daarn a wede r t e worden uitgevoerd , zomed e va n ledi g wede r uitgevoer d wordend e emballage , waarvoor bi j d e invoe r invoerrech t wer d betaald ;
176 j. all e grondstoffe n voo r bouwwerke n va n welk e aar d ook , al s ijzer , staal , cement, graniet , zand , enz. , constructiewer k daaronde r begrepen , dienend e voo r de oprichting , verbouwin g o f uitbreidin g va n fabrieke n e n daarbi j behorend e of daarmed e gelij k t e stelle n inrichtingen ; k. a l o f nie t bewerkt e grondstoffe n voo r hier t e land e te vervaardigen fusten , houten kisten , kratte n e n bale n e n vervaardigd e o f i n vor m gesnede n kartonne n dozen voo r inlands e producten ; 1. chemicaliën e n i n he t bijzonde r bereid e o f bewerkt e kalk , benodig d al s hulpmiddel bi j d e land - e n tuinbouw ; conserverings- o f bederfwerend e middelen , ongedierte - e n insectenwerend e o f dodende middele n e n ander e bestrijdingsmiddele n tege n schadelijk e insecten ; m. ru w e n geraffineer d zou t benodig d voo r he t looie n va n lede r o f he t zou - ten va n huiden ; n. manufacturen , benodig d al s grondsto f voo r hie r t e land e t e vervaardige n drijfriemen; o. spoor - e n tramwegmaterieel , t.w. : materiee l voo r spoor - e n tramwege n en voo r draagbaa r spoor , daaronde r begrepe n spoorstaven , werktuigen , wagon s en ander e benodigdhede n voo r aanle g e n exploitati e vereist ; p. telegraaf - e n telefoonartikelen , t.w . benodigdhede n voo r d e aanle g e n het onderhoud va n telegraaf - e n telefoonlijne n e n voo r he t to t stan d brenge n e n in stan d houde n va n draadloz e telegraaf - e n telefoonverbindingen ; daaronde r niet begrepe n huistelefoongeleidingen , zomed e huistoestelle n e n huisinrichtinge n voor draadloz e telegrafi e e n telefonie ; q. tekeningen , ontwerpe n e n modellen: a. ingevoerd o m daarnaa r hie r t e land e werke n o f voorwerpe n t e vervaar - digen o f same n t e stelle n e n daarn a t e worde n uitgevoerd ; b. welke naa r he t buitenlan d zij n gezonde n om daarnaa r werke n o f voor - werpen hie r t e vervaardige n o f same n t e stelle n e n wede r worde n inge - voerd; r. materialen , voorwerpe n e n stoffe n ingevoer d voo r het daarui t samenstelle n (de bewerkin g to t e n d e verwerkin g i n hieronde r begrepen ) va n goedere n hie r te lande , welk e worde n uitgevoerd . I n di t geva l worde n bi j invoe r d e volgen s de tabe l verschuldigd e invoerrechte n steed s geheve n e n word t naderhan d hier - van teruggaa f verleend . De teruggaa f ka n oo k worde n uitgestrek t to t materialen , voorwerpe n e n stof - fen gelij k aa n doc h nie t identie k me t d e ingevoerde ; s. vliegtuigbenzine , bestemd voo r verbrui k aa n boor d va n vliegtuigen , welk e binnenlandse commerciël e luchtvaartdienste n onderhouden . Voorts ka n d e Gouverneu r vrijstellin g o f teruggaa f va n invoerrech t verlenen : a. voo r goedere n welk e aangevoer d zij n te n behoev e o f voo r rekenin g va n de dienst ; b. i n gevalle n waari n d e international e betrekkinge n zulk s wenselij k maken .
177 Mede ka n dergelijk e vrijstellin g o f teruggaa f va n invoerrechte n worde n ver - leend voo r geneesmiddele n e n ander e artikele n te r bestrijdin g va n volksziekten . Ter uitvoerin g va n he t hie r bepaald e i s bi j resoluti e va n 21 Maart 1932 No. 958 (G.B. No. 36), zoals seder t aangevuld , bepaal d da t vrijdo m va n invoerrech t wordt verleen d voo r d e n a t e noeme n geneesmiddele n e n ander e artikele n te r bestrijding va n volksziekten , t.w. :
a. geneesmiddelen: Alepol; Antileprol, me t o f zonde r cycloform ; Chaulmestrol; Chininum i n de vorm van : aethyl-carbona s chinin i (euchininum) ; hydrobroma s chinini; (bi ) hydrochlora s chinini ; (bi ) sulfas chinini; carbona s chinin i (aristo - chinum); salicyla s chinini ; tanna s chinini ; Diazone; Moogrol; Myo-salversan; Neo-salversan; Oleum chaulmogra; Oleum chenopodium ; Plasmochine (compositum) ; Promin; Salusalversan spirocid-tabletten ; Thymol. b. sera en vaccins. c. andere artikelen: Flit, muskietenkaarsjes, insectenpoeder , gewon e flitspuiten , oliesproeier s e n dergelijke artikelen , dienend e te r bestrijdin g va n muskieten . Voorts voo r all e zodanig e artikelen , welk e doo r d e Gouverneu r al s nodi g te r bestrijding va n volksziekte n zulle n worde n aangewezen . Onder d e nodig e voorzieninge n e n voorwaarden , bi j beslui t va n d e Gouver - neur vas t t e stellen , word t het invoerrech t o p me t nam e te noeme n brandstoffen , gebruikt voo r he t drijve n va n tractore n bi j land - e n tuinbou w e n busbedrijve n teruggegeven; me t tractore n worde n te n dez e gelijkgestel d werktuigen , gebezig d in land - e n tuinbou w o f bosbedrijve n a l da n nie t doo r eige n krach t voortbe - wogen. De teruggaa f va n he t betaald e invoerrech t beperk t zic h to t he t verschi l tussen de som , di e voo r d e gebruikt e hoeveelhei d aa n invoerrech t wer d betaal d e n ee n bedrag gelijkstaand e aa n 5% van d e invoerwaard e die r brandstoffen . Ter uitvoerin g va n he t hie r bepaald e i s bi j Landsbeslui t va n 10 Maart 1950 (G.B. No . 44) bepaald da t al s brandstoffen , waarvoo r he t invoerrech t word t teruggegeven bi j gebrui k voo r he t drijve n va n tractore n e n daarmed e gelij k ge- stelde werktuige n gebezig d bi j land - e n tuinbou w e n bosbedrijve n worde n aan - gemerkt:
178 1. Dieselolie me t ee n dieselinde x va n 40 of meer ; 2. Distillate ; 3. Gasoline ; 4. Motorgasoline; 5. Special gasoi l (mengse l va n petroleu m e n dieselolie) ; 6. Petroleum; 7. Vaporisingoil. Teruggaaf ka n worde n verleen d va n he t invoerrech t dat : a. bi j invoe r tengevolg e va n dwalin g o f onwillekeuri g verzui m t e vee l o f te n onrechte i s betaald ; b. voo r ingevoerd e goedere n i s betaald , welk e zonde r hie r t e land e gebruik t te zijn, binnen 9 maanden n a d e invoer weder uitgevoer d en naar d e buitenlands e afzender teruggezonde n worden , mit s te n aanzie n va n d e identitei t de r goedere n geen twijfe l bestaat ; c. voo r ingevoerd e goedere n i s betaald , welk e binne n 6 maanden n a d e in - voer ui t het vrij e verkee r worde n uitgevoerd . Indie n d e goedere n bi j d e invoe r verpakt zij n geweest , moete n zi j zic h no g bevinde n i n dezelfd e verpakking ; De teruggaa f bedoel d onde r d e letter s b e n c wordt nie t verleen d voo r wijnen , gedistilleerd e n ander e dranken , opiu m e n hetgee n daaronde r word t verstaa n en al s zodani g word t aangemerk t ingevolg e d e verordenin g va n 10 Juli 1928 (G.B. No. 51), noch voo r goud , hetzi j stofgoud , hetzi j i n stukken i n d e oorspron - kelijke vorm , hetzi j versmolte n o f a l da n nie t gezuiverd , o f i n ert s o f gesteente n vervat. Invoerrecht , betaal d voo r goederen , ingevoer d pe r pakketpos t o f doo r passagiers medegebracht , kan , ongeach t he t gedrag , worde n teruggegeven , mit s de uitvoe r de r goedere n plaat s heef t binne n 6 maanden n a d e invoe r e n voo r zover omtren t d e identitei t de r goedere n gee n twijfe l bestaat . Per verzoe k om terugbetalin g va n invoerrech t al s i n di t artike l bedoel d e n pe r afzonderlijke parti j goedere n i s ee n vergoedin g verschuldig d van : ƒ 2.5 0 in d e gevallen , genoem d su b a , tenzi j d e teruggaa f betref t herste l va n een ambtelij k abui s o f verzuim ; ƒ 5. — in d e gevallen , genoem d su b b e n c . Er za l i n gee n geva l teruggav e plaat s hebbe n voo r ee n meerder e hoeveelhei d dan bi j d e inladin g te n uitvoe r aanwezi g bevonden . In bijzonder e gevalle n ka n te r beoordelin g va n d e Directeu r va n Financiën , worden afgeweke n va n d e termijne n genoem d hiervoren .
179 Wmkei SINGH
Het beste adres voor
PATENT GENEESMIDDELE N
WIJNEN, DRANKEN , FRUI T ESSENCE S
PARFUMEREN
TOILETARTIKELEN
CRICKET- E N SPORTARTIKELE N
ZEISS IKO N FOTO TOESTELLE N • CHEMICALIËN enz.
C R . SINGH MAAGDENSTRAAT 34 - PARAMARIBO - SURINAME Tdefom 2527 • P.O. Box 990 n.v. Handelmaatschappij H. J. DE VRIES
Opgericht 1903 P. O. Box 462 Telefoon 4242
WATERKANT- HOE K JODENBREESTRAA T
Import van: BOUWMATERIALEN IJZER E N IJZERWARE N VERFWAREN GEREEDSCHAPPEN, all e soorte n e n voo r el k doe l MESTSTOFFEN KOELKASTEN, electrisc h e n petroleu m HUISHOUDELIJKE ARTIKELE N LEVENSMIDDELEN WIJNEN E N DRANKE N
Agent van de WEST-INDISCHE EXPORT MAATSCHAPPIJ N.V. Amsterdam-C, Leldsepleir v 29
TECHNISCHE AFDELIN G I n gemeenscha p me t IMPORT- e n EXPORT KANTOOR KOOPMAN & Co. N.V. Amsterdam-W, Stadhouderskad e 6
Materialen voor: BRUGGEN- E N WEGENBOU W LAND- E N BOSBOU W FABRIEKSINSTALLATIES AIRCONDITIONING INSTALLATIE S WATERZUIVERINGSINSTALLATIES etc . etc .
181 Hygiënische Wasserij n.v .
Keizerstraat 48-50 - Telefoon 2173
staat to t U w beschikkin g voor : * stukwas * familiewas « drycleaning * oppersen
Goed bij ons bezorgd, is GOED verzorgd! Speciale 8-hour s servic e
if Afhalen en bezorgen van de was
Denkt e r om : ALLEEN D E HYGIËNISCH E WASSERI J wast zo wit!
182 Waarheen gij • ook gaat, gij zul t tot d e eni g mogelijke conclusi e komen dat
Nassief's in Manufacture n het voordeligs t i s
J. NASSIE F & Co.
MAAGDENSTRAAT 14 TELEFOON 2813
183 KLEDING voor VADE R e n ZOO N
vindt U i n zee r ruim e sorterin g bi j
vu Ift se*n »Iw ultseI n CKC Gebou w Steenbakkerijstraa t
AMERIKAANSE CONFECTIEKLEDIN G
FABLO SHIRT S
KHAKI WERKKLEDIN G
REGENJASSEN
ONDERGOEDEREN
HERENMODE ARTIKELE N
goede kledin g geeft zelfvertrouwe n en wekt H,r.nZ3^fffl IWfffïWfl HWt^HT?neo n««:«i. vertrouwe n bij andere n I
184 W. E . VA N ROMONDT' S HANDEL MI J N.V .
COMMISSIEHANDEL -
IMPORT e n EXPOR T
*
AGENTUREN _
ALLE VERZEKERINGE N _
GENERAL SUPERINTENDENCE
LLOYD'S AGENT E _
WATERKANT 40-42 TELEFOON 2831-2832 P.O.B. 168
185 REGENT
HOGER OCTAA N
MOTORGASOLINE Plus Isoto l
SHELL'
X-100 Motorolie
N.V. CURACAOSCH E HA N DEL-MAATI J Steenbakkerijstraat 6-12 Telefoon 2741
186 YY/estinghouse
WASMACHINES. STRIJKIJZERS, STOFZUIGERS ELECTRISCHE STOVEN, MIX MASTERS of FANS maken U he t leven gemakkelij k e n genotvo l e n besparen U moeite , tijd e n gel d • Sierlijk, hygiënisc h e n economisc h zij n de \^/estingtouse
KOELKASTEN, BEVERAGE COOLERS , DISPLAYCASES e n DEEPFREEZERS • Dit alle s verlich t doo r ^^/es ting no use GLOEI- OF FLUORESCEN T LAMPEN is een genot voo r he t oo g y^/es ting Louse
betekent GEMAK . GENO T e n GEWI N
Daarom WESTINGHOUS E m Uw huis. WESTINGHOUS E in Uw zaak. WESTINGHOUS E in Uw kantoor
Let dus voortaan steeds op de W in de cirkel
[mam:iiiH\^i
N.V. HANDE L M U J. S . SAMUELS , Keizerstraat 72, Telefoon No . 2902
187 S. D. TEWARIJr. IMPORT-EXPORT
Voor all e Bouwmaterialen Verfwaren IJzerwaren
van duurzam e kwalitei t
HEIUGENWEG No. 3 Telefo» 3639 PARAMARIBO Suriname
188 EREDIENST De onde r di t hoof d gepubliceerd e gegeven s zij n opgenome n overeenkomsti g de van de Besturen der Gemeenten ontvangen bijdragen .
Hervormde Gemeent e Predikanten: D s C . A . Paa p e n D s J. A . va n der Meiden . Kerkeraad: Ds C. A. Paap, Vz., Ds J. A. van der Meiden , A. J. van Heckers , H. A. Vos, Secr. , A. J. P. Groman, D r J . H. E. Ferrier , J . Hiemcke, L. A. Tjoe - Awie, G . J . va n Dijk , J . M . Kaboord , W . Wijngaarde , Ph. Emanuels , H . E. Klaverweide, A. L . Pierpond. Kerkvoogdij: A . J . va n Heckers , Vz. , H . A . Vos , kerkm. , A. J . P . Groman, kass.-kerkv., D r J . H. E . Ferrier . Weesvoogdij: J. Hiemcke, Vz., L. A. Tjoe-Awie, G. J. van Dijk, J. M. Kaboord, kass. Armvoogdij: W . Wijngaarde , Vz. , Ph . Emanuels , kass. , H . E . Klaverweide , Secr., A. L. Pierpond. Weespatronessen: Mevr . A . M . W . Paap-Mourik , Vz. , Mevr . G . Drielsma - Wildeboer, Mevr . B. Schoonhoven-van Leeuwaarde , Mej . C. Samson, Mej. T. van Marie, Mevr . D . van de r Meiden-Coolsma . Collectantenver.: B. Oostvriesland, Vz. , J. Kort , Secr. , E. Dikmoet, Penningm. , H. Axwijk , L . Henar, R . Mezas , M. Kensdel, W. L. Hijmans . Liefdewerk (Diaconessenver.) : Mevr . A . M . W . Paap-Mourik , Mevr . D . va n der Meiden-Coolsma , Mevr . J . W . Currie-May , Mej . E . J. Samson , Mevr. N . May-van Ommeren, Mej. E. Comvalius, Mevr. H. Hedges Abrahamsz-Tammenga, Mevr. T. Hiemcke-Rhenardus , Mej . F . va n Exel , Mevr . R . Tji n Ko n Fat-Catz , Mevr. E . Samuels-Kruisland , Mevr . N. Marengo-Termaat . Stuiversver. (Begrafenisver.) : H. A . Vos , kass.-boekh . Ver. „Uw Koninkrijk Kome": D s J. A. van der Meiden , I e Vz. , Ds C. A. Paap, 2e Vz. , H . F . Lionarons , Secr. , Mej . R . Ijman , Penningme . Ver. „Opbouw": D s C . A . Paap , Vz. , H . F . Lionarons , Secr. , Mej . J . va n Weede, Penningme. , Mej . M. J . Constan , Biblioth. , W . H . Breeveld , Comm . Commissie Hervormd Jeugdwerk (C.H.J.) : D s C . A . Paap , Vz. , D r J. H . E. Ferrier, vice-Vz. , Mej . E. S . Samson, Mevr. D . van de r Meiden-Coolsma , Mevr . L. va n Ravenswaay-va n Dijk , Mej . C. Holband , Mej . K . Ravenhorst , Ph . Ema - nuels, H. A . Vos , W. Wijngaarde , J . G . Kort , H . M . Klaverweide , E . Dikmoet . In di t overkoepelen d orgaa n zij n georganiseerd : Jongemannenver. „Jong-Hervormden" ; Jongevrouwenver. „Eensgezindheid" ; Het Kerkkoor ; Jongensclub E . M . M. ; Meisjesclub V.K. ;
189 Het Koo r va n het Bedehui s Anetta . Zondagsscholen: Stad , Secr . Mej . E. J. Samson . Bedehuis Anetta . Organist: C. A. d e Randamie . Koster: E. Monsanto. Kerkblad: He t Protestantenbla d (same n me t de Ev . Luth. Gemeente) . Kerkkoor: H . M . Klaverweide , Vz., C. A. d e Randamie , Dirigent .
VERENIGDE PROTESTANTS E GEMEENT E T E NICKERI E W. C . Matroos , Vz. , G . Vieira , Secr . De predikanten , van d e Hervormd e Gemeent e e n va n d e Evangelisc h Luthers e Gemeente t e Paramarib o doe n o m beurte n d e dienst .
Evangelische Broedergemeent e Jaar va n eerst e optrede n i n Suriname : 1735, 3 Duitse Zendelinge n Larisch , Berwig, Piesch . De Gemeent e ken t al s hoogst e lichaa m d e Synode , waarui t he t Kerkbestuu r met 6 leden gekoze n wordt, en d e Praeses als Voorzitter van het gehel e werk . De Gemeente-Voorganger s worde n doo r he t Kerkbestuu r benoemd . De parochial e indelin g i s al s volgt : A. Creole n Gemeenten : Grote Stad s Kerk; Noorder Stad s Kerk; Zuider Stad s Kerk; Combé Kerk ; Wanica; Rust en Vrede; Saron; Zorg en Hoop. B. Hindoestans e Zendin g (Gravenstraat) . C. Indonesisch e Zendin g (Grot e Combéweg) . D. Chineze n Zendin g (Stadszending , Burenstraat) . Voorts zij n e r talrijk e Gemeente n i n Distric t e n Bosland , lang s d e rivieren . De schole n worde n bestuur d doo r he t Kerkbestuu r e n d e Inspecteu r va n Scholen. E r zij n Mul o e n Ul o schole n t e Paramaribo , Glo- A e n Glo- B schole n te Paramarib o e n i n d e districten , e n verde r Boslandscholen . Er zij n internate n voo r kindere n va n d e Boslandevangelisten , voo r Hindoe - stanse kinderen , voo r Indonesisch e kinderen , voort s t e Albina , Lang a Tabbetj e en Karme l (Tapanahony) . Voorts worde n verzorg d mannelij k e n vrouwelij k Jeugdwerk , Armenzor g e n Weesvoogdij, Wijkverpleging , Hospitale n t e Kabe l e n Stoelmanseiland , Kinder -
190 huizen t e Saron , Alkmaa r e n Leliendaal , alsmed e medewerkin g aa n d e leprozeri e Bethesda. Wekelijks word t d e Kerkbod e uitgegeven ; voort s he t Hindoestan s maandbla d Kroes Ki e Roosjnie , e n D e Dauwdrop , maandbla d Vrouwelij k Jeugdwerk .
Rooms Katholieke Gemeent e De eerst e R.K . priester s kwame n te r missionerin g i n Surinam e i n 1683. Het waren d e Franciscaner Paters ; Th. Fuller, Fr. va n de r Hofstad t e n P. Croll . Met lang e tussenpoze n gedurend e welk e e r gee n R.K . priester s i n Surinam e aanwezig waren, oefende n hie r verschillend e wereldpriester s de zielzorg uit . In 1825 kwam Surinam e al s Missiegebie d onde r d e H. Congregati e d e Propa - ganda Fide, e n werd he t verheve n to t Apostolisch e Prefectuur ; i n 1852 werd Suriname ee n Apostolisc h Vicariaat . I n dez e jaren ston d aa n het hoof d de r Suri - naamse Missie : Mgr . J . Groof f al s Apostolisc h Prefec t e n Mgr . J . Scheper s al s Apostolisch Vicaris. In opdrach t va n d e H. Congregati e d e Propaganda Fide werd o p 31 Augustus 1865 de Surinaams e Missi e toevertrouw d aa n d e Pater s Redemptoriste n de r Nederlandse Provincie . De Apostolisch e Vicarisse n n a aankoms t de r PP . Redemptoriste n zijn : 1. Mgr. J . B . Swinkel s C.ss.R. van 1866 tot 1875. 2. Mgr. J. H . Schaap C.ss.R. >> 1875 „ 1889.
3. Mgr. W . A. Wulfing h C.ss.R. s> 1889 „ 1906.
4. Mgr. J. C . Meeuwissen Css.R. >J 1907 „ 1912.
5. Mgr. Th . va n Roosmale n C.ss.C.ss.RR. ï> 1912 „ 1946. 6. Mgr. St. Kuypers Css.R. )> 1946 „ heden.
PERSONEEL DE R R.K . MISSIE . Paramaribo. 1. Residentie va n O.L . Vrou w va n Altijdd . Bijstand , Gravenstraa t 12. Opgericht 4 November 1921. Mgr. St. Kuypers, Apostolisc h Vicaris , Titulair Bisscho p van Termesse . Pater A . Versteege , Procurato r de r Missie . Pater D r E . Eykemans , Secretari s va n d e Apostolisc h Vicaris . 2. Pastorie van St . Petrus e n Paulu s (Kathedraal) , Gravenstraa t 21. Opgericht 26 Maart 1866. Mgr. Th. van Roosmalen , oud-Apost. Vicaris. Paters: C. Donicie, Vice-Provinciaal de r PP. Redemptoristen; W. Clerx, Rector, Pastoor de r Kathedraal ; E. Baneke , dienstdoend geestelijk e de r ker k v. d. Allerh . Verlosser aa n d e Schietbaanweg ; H. Ruyter ; J . Weidman ; Th. d e Witte; A. Ver - schure; K . Klinkhamer ; W . Voorbraak ; R . Lampe ; J. va n Emstede ; G . v. d . Donk; Th . va n Niekerk ; B . Dresen ; J . Willebrands , Drs . H . va n Nimwegen .
191 3. Pastorie van S t Rosa , Prinsenstraat 10. Opgericht 30 Apri l 1883 . Paters: J . Tyndall , pastoor; A. Kuipers; Th. Lambers ; H . Ramakers . 4. Pastorie St. Bonifaas, Wanicastraa t 115. Opgericht 1 Januari 1890. Paters: J. Weemaes, pastoor; A. Donicie. 5. Pastorie St. Alfons, Verlengde Keizerstraa t 65. Opgericht 20 Juni 1911. Paters: C . Helling , pastoor; J. Hick ; J . Schoffelmeer. 6. Pastorie H . Hart , Hofsted e Crull-laa n 22 A. Opgericht 1 October 1930 . Pater A. d e Groot, pastoor . 7. Pastorie Driekoningen , Rajpur , Verl . Mahonielaa n 23 (Hind . Missie). Opgericht 24 November 1947. Paters: J. Grart; A. Hilgen; Drs St. Aalders. 8. Pastorie O . L . Vrou w van Fatima , Calcuttastraa t 79. Paters Oblaten . Paters: C . Rentmeester , Vice-Provinciaa l de r PP . Oblaten , pastoor ; H . Vloed - belt, Aalmoezenier ; P . Verheggen , dienstd . geestelijk e t e Zor g e n Hoop .
Districten. 1. Coronie. O . L. Vrouw Onbevlek t Ontvangen . Opgericht 4 September 1867. Pater: M . Schippers , wnd . pastoor; A. Kuypers , pastoor (me t verlof) . 2. Nickerie. St. Jozef. Bediend doo r de PP. Oblaten. Opgericht 6 Januari 1892. Paters: J . Mayntz , pastoor ; Fr . Wevers ; A. Goossens . 3. Albina. H. Albina . Opgericht 1 Mei 1895. Paters: N. Spruyt, pastoor; C. Coppelmans. 4. Moengo. KI. Theresia va n Lisieux . Opgericht 1930. Pater: A. Cloosterman, pastoor . 5. Tamarin. H . Michael. Opgericht 12 Augustus 1931. Pater: A. Gerritsen , pastoor . 6. Groningen. H . Thaddeus . Opgericht 3 Januari 1926. Pater Ch . d e Kort , pastoor . 7. Copieweg. H. Thomas . Opgericht 7 November 1927. Paters: W. Ahlbrinck, pastoor; W. Spekman.
192 DIENST I N D E DISTRICTEN . Marowijne: Paters : C . Coppelmans ; N. Spruyt . Saramacca-Coppename: Paters : H . Ramakers ; W . Voorbraak . Para: Paters : A. Donicie ; W. Spekman. Cottica: Pate r A . Gerritsen . Suriname: Paters : J . Schoffelmeer ; W . Voorbraak . Commewijne: Paters : Th . d e Witte ; H. Ramakers . Nickerie-Corantijn: Paters : J . Mayntz ; Fr . Wevers .
MISSIE ONDE R D E HINDOSTANEN . Paters: Ch . d e Kort , J. Groart , A . Hilgen , St . Aalders .
MISSIE ONDE R D E INDONESIËRS . Paters: W. Ahlbrinck; W . Spekman .
MISSIE ONDE R D E BOSLANDCREOLE N E N INDIANEN . Paters: C . Coppelmans ; A. Gerritsen ; K . Klinkhamer ; W . Voorbraak ; H . Ra - makers; J. Schoffelmeer ; N . Spruyt .
RELIGIEUZE CONGREGATIES . A. Mannelijke. Paters Redemptoristen . Fraters „ Overste: Pater C. Donicie. Paters Oblaten. Fraters „ Overste: Pater C. Rentmeester . Fraters van Tilburg. Overste: Fr. Cornelius Jansen. Huizen: St. Alfonsus-huis, Verl . Gem. Landsweg ; wnd. Directeu r Fr . Stefanu s Schreuder. St. Paulus-huis, Mgr . Wulfinghstraat: Directeu r Fr. Engelber t Verrijt . B. Vrouwelijke. Soeurs Franciscanessen van Rosendaal . Huizen: „Voorzienigheid" , Gravenstraat : Sr . Ernesta , Overste . Mariaschool, Verl. Keizerstraat: Sr . Crispine, Overste. Coronie: Sr. Wivine, Overste. Nickerie: Sr. Zosima, Overste. Tamarin: Sr . Roberta, Overste. Zusters van Liefd e va n Tilburg. Huizen: St. Gerardus Majella: Moeder Pacificius, Overste.
J93 Ziekenhuis St. Vincentius: Moeder Damiaan , Overste . Rajpur. Moede r Thérésine , Overste. Soeurs Franciscanessen va n Oudenbosch . Huizen: St. Jozef, Wanicastraat: Sr . Thérèse , Overste . Fatima, Calcuttastraat : Sr . Jeanne, Overste. St. Bernadette, Zorg e n Hoop: Sr . Scolastica , Overste . Copieweg: Sr . Anselma , Overste . Groningen: Sr . Julia, Overste. Dochters van Mari a Onbevlek t Ontvangen . Huizen: Gravenstraat : Moede r Céleste , Overste . H. Hart , Combé : Zr. Margaretha, Overste . St. Rosa : Zr. Immaculata , Overste . Albina: Zr . Elisabeth, Overste. Waldeck, Nickerie : Zr. Maria , Overste.
LIEFDEWERK. Wezenzorg. Directeur: Pate r B . Dresen. St. Elisabethver. (kleden va n behoeftig e kinderen) . Directeur: Pate r W . Clerx . WU-Gele Kruis (Wijkverpleging) . Voorz.: Dr. F. Blom; Secr.: Mej. L. Atjak; Penningm. : F. Deul . Geneesh.: Dr . L . Olmtak ; Verpl. : Juffr . S . Swarte . Geestelijk Adviseur : Pater A. Verschure . St. Gerardus Majella Stichting. (1895). Melaatsenverpleging, bedien d doo r d e Eerw . Zuster s va n Liefde . Directeur: Pate r Th. de Witte; directrice: Eerw. Moede r Pacificus ; onder-direc - trice: Zr. Antonia. Doofstommen- en Blindeninstituut „Sint Theresia". (1946). Bediend doo r d e Eerw . Zuster s Franciscanesse n va n Oudenbosch . Hoofd: Zr . Laetitia . Tehuizen voor Ouden van Dagen. Paramaribo: St. Gerardus Majella , o.l.v . Zusters van Liefde ; Fatima-huis, o.l.v . Inlands e Zusters . Nickerie: Waldeck , o.l.v . Inlands e Zusters . Stichtin g onde r gemeng d bestuur .
JEUGDWERK. Jongelingenpatronaat „St. Aloysius". Directeur: Pate r A. Verschure . Brutusclub. Godsdienstige e n culturel e ontwikkelin g va n intellectuel e jongeren .
194 Praesidium: Pate r Dr . E . Eykemans ; Fr. Guibert ; Mej . A. Tji n A Djie . Bestuur: Voorz . A . v . Weissenbruch ; Ondervoorz . R . Elsenhout ; Seer. R . Sweeb; Lede n M. Elschot; H. Getrouw; L. Markiet; D. Chehin; Mej. C. d e Keyzer; H. Tjo e Nij ; M. Kross.
Internaten. Jongens: St. Jozef: onde r leidin g de r Frater s va n Tilburg ; Boniface. Directeur: Fr. Cornelius Jansen. St. Michael : Tamarin, voo r Boslandcreolen-jongens . Directeur: Pate r A . Gerritsen . Meisjes: Paramaribo : Rajpur : onde r leidin g va n Zuster s va n Liefde . Hindo - stanse jongens en meisje s Gravenstraat: onde r leiding van Soeur s van Rosendaal . Hofstede Crull-laan : onde r leidin g va n Inlands e Zusters . Mgr. Wulfingstraat : Hindostans e meisjes , onde r leidin g van Inlands e Soeurs. Tamarin: Boslandcreolen-meisjes : onde r leidin g va n Soeur s va n Ro - sendaal. Albina: Indianen - e n Boslandcreolenkinderen : onde r leidin g va n In - landse Zusters. Copieweg: voo r Indonesisch e meisjes : onde r leidin g va n Soeur s va n Ouden - bosch.
Jeugd-verenigingen. Katholieke Verkenner s Surinam e (K.V.S.) . Diocesaan Commissaris : A . Gonsalves ; Diocesaa n Aalmoezenier : Pate r A . Verschure. Gidsen. Commissaresse: Mej . A. Perquin ; Dioc . Comm . Gidsen : Mej . P. Glans ; Dioc . Comm. Kabouters : Mej. L. Atjak .
SOCIAAL WERK .
Landbouwbedrijf „Meliapur" , Copieweg . (Indonesisch e Missie) . Directeur: Pater W. Ahlbrinck; Bedrijfsleider: Fr . Andreas. Houtbedrijf e n zagerij te Tamarin. Directeur: Pate r A. Gerritsen; Bedrijfsleider : Fr . Thomas . Drukkerij „D e Surinamer" . Directeur: Pate r G. v. d. Donk ; Bedrijfsleider : Fr . Fulgentius; W. Salm . Drukkerij „Le o Victor". Directeur: Fr . Corneli s Smits . Sigarenfabriek „Le o Victor". Directeur: Fr . Corneli s Smits .
195 Internaat St. Jozef: Meubelmakeri j o.l.v . Fr. Stefanu s Schreuder . Boekbinderij o.l.v . Fr. Richard o Tuerlings . Harmonie „D e Trekkers " o.l.v . Fr . Richard o Tuerlings . St. Vincentius Ziekenhuis . (1908). Bediend doo r Zuster s va n Liefde . Rector: Pater Th. Niekerk; Directrice: Eerw . Moede r Damiaan ; Onder-directr. : Zr. Aloysia; Geneesheren : Dr . F. Tjong A Jong; Dr. A . Benescia. R.K. Leesbibliotheek . Directeur: Pate r J . Willebrands. Bibliothecarissen: Dames-Onderwijzeressen . Persorganen. „De Surinamer" : dagblad , opgerich t 1893. Redacteur: Pate r A . Verschure . „De Katholiek" : weekblad , opgerich t 1902. Redacteur: Pate r A . Kuipers . „Opbouw": maandblad , opgerich t 1944. Redacteur: Frate r E . Verrijt . „De Ploeg" : maandblad , opgerich t 1949. Redacteur: O . Buyne . (orgaa n v . d . Brutusclub).
VERENIGINGEN. Aartsbroederschap va n d e H. Familie . Paramaribo: Kathedraal : Afdelin g Mannen : Directeur : Pate r E . Baneke . Afdeling Vrouwen : Directeur : Pate r W . Clerx . St. Rosa: Afdelin g Vrouwen : Directeur : Pate r J . Tyndall . Nickerie: Afdelin g Vrouwen : Directeur : Pater . J . Mayntz . Coronie: Afdelin g Mannen : Directeur : Pate r M . Schippers . Afdeling Vrouwen : Directeur: Pate r M . Schippers . Aartsbroederschap va n O . L. Vrouw van Altijddurende Bijstand . Paramaribo: Kathedraal: Pate r R . Lampe . Petrus Donders Stichting. Voorzitter: A . Burgos ; Secr. : F . Lobo ; Penningm. : A . Gonsalves ; Geestelij k Adviseur: Pater C. Donicie . Katholieke Volksbon d „St. Jozef*. Voorz.: C . Reiger ; Secr. : M . Wilsterman ; Penningm. : H . Macrooy . Geestelijk Adviseur : Pate r J . Weidmann . Katholieke Bouwvakkenvereniging „St. Clemens". Voorz.: L . Mans ; Secr. : M . Wilsterman ; Penningm. : P . Relyveld . Geestelijk Adviseur : Pater J. Weidmann. Katholieke Onderwijzer s Krin g (K.O.K.) . Voorz.: Chr . Alvares; Ondervoorz.: A . Jong Baw ; Secr. : R . Sloote ; Penningm. : Mej. L. Wong. St. Thomas Cursus (Opleiding van Onderwijzers) . Directeur: C . Getrouw .
196 Nieuw R.K . Ziekenfonds. Opgerich t 1 Augustus 1900. Voorz.: M . Wilsterman ; Seer.: A . Sweet ; Penningm.: A . San g Ajang . Geestelijk Adviseur : Pate r Kuipers . Doktoren: H. van Eyck , E . Blijd , J . Redmond . Heilig Verbond. (R.K . Begrafenisfonds) . Directeur: Pater B. Dresen.
ONDERWIJS. R.K. Schoolbestuur . Voorz.: Dr. E. Eykemans; Secr.: Drs. H. van Nimwegen , Inspecteur . Leden: Fr. Cornelius Jansen, Sr . Ernesta Berg , Hr. A. Jong Baw , Mej. A. Tji n A Djie , B. Kolom. Scholen. (1954). Te Paramaribo : 21 scholen voo r Mulo , Ulo , Glo A e n Gl o B , met ee n totaa l van 9057 leerlingen. In d e Districten : 28 scholen voo r Gl o B , me t ee n totaa l va n 6021 leerlingen. Bosland: 16 Boslandscholen.
Gemeente va n Gedoopt e Christene n (Baptisten ) De Gemeent e va n Gedoopt e Christene n wer d o p 11 Maart 1887 gesticht doo r Rev. M. S . Bromet. De Gemeent e word t gelei d doo r ee n Voorganger , ee n Voorganger-Secretaris , en Ouderlingen . Voorganger: Br . J . Kool . Voorganger-Secretaris: Br . H. J . Heilbron . De verschillend e takke n va n Diens t zijn : Zondagschool, Gevangenisarbeid , Diaconie , Openluchtwerk , Jeugdwerk , Bij - belclub, Schoolarbeid . Er zij n 3 scholen onde r leidin g va n d e Inspecteur de r Schole n H. J . Heilbron .
African Methodist Episcopal Churc h Het eerst e optrede n deze r Gemeent e i n Surinam e heef t plaat s geha d o p 28 Augustus 1912. De eerst e Voorgange r was Rev . Davi d Patterso n Talbot. De hiërarchische indelin g is: Deacon — Elde r — Bishop. Parochiale indeling: Paramaribo: Bethe l A. M . E. C, Keizerstraa t 59. Districten: Nw . Nickeri e e n Waterloo. Lelydorp. Scholen: 2 te Paramaribo, me t een totaal van 425 leerlingen, alsmed e 113 frö- belleerlingen. 1 te Lelydorp, met ee n totaal van 369 leerlingen.
197 Voorts een Zondagsschool . Het Bestuu r va n he t Kerkengenootscha p i s al s volg t samengesteld : D. H . Talbot , President ; G . H . Clarke, Vice-President ; H . A . A . Gunning, Treasurer; M. I. Cadogan, I e Secretaris ; Mevr. L. Campbell, 2 e Secretaris; Mevr. S. Dawrich , Commissaris ; Mevr . Patrich , Commissaris . Henry A . A . Gunning: financial representativ e va n de A.M.E.C. in Suriname.
Jehovah's Getuigen Jehovah's getuigen zij n Christene n die niet verbonde n zij n me t enig e sect e o f groep; zij werken tezamen me t de liefdadigheids corporatie s beken d als het Watch Tower Bibl e & Tract Society , e n d e Internationa l Bibl e Student s Association. Suriname werd door reizend e vertegenwoordigers van het genootscha p voor he t eerst bezoch t i n 1915. De hee r E . Coward, een de r eerst e zendelingen , verblee f slechts enkele weke n i n het land . Late r bezochte n twe e zendelingen , Rainbow e n Young, het land. Na d e tweed e wereldoorlo g wer d het wer k bete r georganiseerd , en alhoewe l d e getuige n klei n i n aanta l zijn , i s toc h hu n plaatselijk e organisati e dezelfde al s over d e gehele aarde. Jehovah's getuigen zij n primitie f georganiseerd . Zi j hebbe n gee n klass e va n geestelijken e n leken ; allen zij n zi j broeders . Zi j zij n georganiseer d i n gemeente n waarvan e r 14.351 zijn, versprei d ove r 159 landen de r aarde . Surinam e tel t 3 gemeenten, met d e grootste te Paramaribo .
Nederlands Portugees Israëlietische Gemeent e en Nederlands Israëlietische Gemeent e Wnd. Voorgange r de r beid e Gemeenten : I. J. Buen o d e Mesquita . Wnd. Leraar : D r J. Meyer . Voorbidder: O . Kopinsky .
KERKERADEN. Ned. Port. Isr. Gemeente. E. J . Roble s Vz. , H . J . d e Bruin , Secr . Ontv. , M . H. Robles , Vz . Dag . Best. , J. J . Robles , D. Arrias, S . J. de l Castilho, E. J . d e la Fuente , leden . Dl. Arrias, koster . Ned. Isr. Gemeente. B. Geleerd , Vz. , B . Polak , Vz . Dag . Best. , J . Gomperts , wn d Secr. , D . Ko - pinsky, Ph. Abrahams, leden . A. S . Abrahams, koster .
ARMBESTUREN. Ned. Port. Isr. Gemeente. I. J. Buen o d e Mesquita , Vz.-Penningm. , D . Arrias , Secr. , D . Roble s d e Me - dina, Dl. Arrias, leden.
198 Ned. Isr. Gemeente. J. S . Samuels, Vz., C. Emanuels , Seer. , R . Azijnman, Penningm., Mevr. Gom- perts-Wijnschenk, Ir . J . Samson , leden.
CHEMILOETH GASADIM . (Veren. v/h. behandele n van manneï. lijken) . Ph. Samson , Vz. , D . Arrias , Seer. , J . Gomperts , wnd . Penningm . H . J . d e Vries Robles , A. S . Buen o d e Mesquita , Dl . Arrias , Mr . H . Wolff , leden.
CHESED WEMITH . (Veren. v/h. behandele n van mannel . lijken). Mevr. J. S . Robles-Fernandes , Vz. , Mevr. J. Buen o d e Mesquita-Salomons , Seer., Mevr. B . Samson-Robles , Penningm. , Mevr . B . Azijnman-Fonseca , Mevr . C. d e Barrios , Mevr. J. Buen o de Mesquita-Samuels , leden .
MAANDBLAD „TEROENGA" . Ph. A . Samson , redacteur.
SURIN. ZIONISTEN BOND. Ir. J . Samson , Vz. , Edg . Robles, J. de l Castilho , Mej . R. Azijnman .
JOODS NATIONAA L FOND S Mej. J . S . Samuels, Commissaresse .
VEREN. v . HULP AA N DOORTREKKEND E JODEN . J. Fernandes , Vz. , B . Polak , J . Gomperts , leden .
De Sanata n Dhar m
De Sanata n Dhar m stel t zic h te n doe l har e gemeentelede n ee n bete r inzich t bij t e brengen i n d e „Sanata n Dharm " (D e Eeuwig e Wet , het Oud e Geloof) , e n tot he t bese f va n d e dieper e eenheidswaarden . Aan he t Hoof d va n d e Gemeent e staa t ee n hoofdbestuur , da t Afdelinge n instelt waa r he t zulk s nodi g oordeelt . Het Hoofdbestuu r word t bijgestaa n doo r ee n Priesterraad va n 13 leden. (Pan- dits). De kerkdienste n worde n gelei d doo r ee n Priester . De hoofdtempe l i s d e Vishnoetempel , staand e onde r leidin g va n ee n tempel - bestuur van 5 Priesters. In d e Vishnoetempel worde n op all e Zon- en Feestdage n kerkdiensten gehouden , waarbi j d e mees t gebruikt e boeke n zij n d e Vedas , d e Shrimat Bhagwa t Gita , d e Balmieki e Ramai n e n d e Upanishads . Kerkdiensten behoeve n nie t noodwendi g i n ee n tempe l gehoude n t e worden .
199 Elk gemeenteli d da t zulk s verlang t ka n ee n bijzonder e kerkdiens t aanvragen , t e houden te r plaats e waa r hi j verkiest . Bi j zul k ee n bijzonder e kerkdiens t word t dan veela l gebrui k gemaak t va n ander e boeken , zoal s d e Sri e Satnarai n Keth a en d e Hanoeman Tjalisa . D e Sri e Satnarai n Keth a i s een boe k waari n me t voor - beelden geweze n word t o p d e gevolge n va n hoogmoed , onbetrouwbaarheid , on - gehoorzaamheid, slecht e daden , enz . Het Hoofdbestuu r de r Gemeent e i s al s volg t samengesteld : H. Shrimisier , Vz. , S . Jhinkoerai , onder-Vz. , J . H. Adhin , I e Seer., H . Radja- ram Tewarie , 2 e Secr. , Ch . Binissarysingh , I e Penningm. , L . N . Pahladsingh , 2e Penningm. , K . Kharagjitsingh , R . G . Panday , K . Kanhai , G . Jhinkoerai , B . Jainandansing, Comm . Vanaf 1930 zijn al s Voorzitte r opgetreden : Pandit Paltan Tewarie , Drs . J. P . Kaulesar Sukul , S . Rambara n Mishre . De Afdelinge n de r Gemeent e zij n gevestigd : district Suriname : o p all e Leidingen , Hamburg , Pa d va n Wanica , Groo t Blij - denhoop, Hanna's lust, Welgedacht A, B. en C, Tout lui faut, Dijkveld , Mattons - hoop e n Meerzorg . district Saramacca: Calcutta , Groningen e n Hildesheim . district Commewijne : Kronenburg , Johanna Margaretha, Alkmaa r e n Hech t en Sterk . district Nickerie : i n d e Oostelijk e e n Westelijk e polders . district Marowijne : Moengo . stadsdistrict Paramaribo : Anniestraa t e n Koningstraat . Op d e volgend e plaatse n bevinde n zic h tempels , waari n d e onderstaand e Priesters d e diens t verrichten : Koningstraat: J . Para g Misier , Vz . Tempelbestuur , Bh . Shrimisier , Vz . Pries - terraad, Bh . Bhagwanda t Sukul , Ramraad j Tewarie , G . A . Sharma , Ramsoende r Tewarie, S . Kamt a Sharma , Soedama, Tribhoewandat . Tijgerkreek: Ramdoelare y Panday . district Suriname : Leidin g 9, Surjbalie; Mattonshoop , N. Alakhramsingh ; Wei - gedacht B. , Kalikapersad Sukul ; Half Flora , Deeuwsara n Sharma ; Tout lui faut , Siamkisoor; Vredenburg , Lala r Gosai ; Meerzor g Seri e A. , Moerliepersadragoe - bardyal; Meerzorg , Dhanraadj . district Nickerie : Nw . Nickerie , Gasitheypersa d Tewarie ; Corantijnpolder , Rambaran Mishr e e n Baldeeuwpersa d Tewarie ; Paradise, Ramadhie n Tewarie; Clarapolder, Lalbihari e Tewarie ; Sawmill-kreekpolder , Roepnarai n Tewari e e n Sriegobindpersad; Boonackerpolder , Nankoe ; Hamptoncourtpolder , Soebhra m Tewarie. De Gemeent e tel t 90 dienstdoende priesters .
De Ary a Sama j De Ary a Sama j (Gemeent e va n Verheve n Mensen ) i s ee n godsdienstig e ge- meente, gebaseer d o p d e leerstellinge n va n d e Stichte r Swam i Dayananda . De Gemeent e heef t al s hoogst e orgaa n he t Hoofdbestuur , hetwel k Afdelings - besturen instelt .
200 Het Hoofdbestuu r word t terzijd e gestaa n doo r ee n Priesterraa d va n 13 per- sonen. De godsdienstoefeninge n worde n gelei d doo r ee n Prieste r (Pandit). Hoofdtempel va n d e Gemeent e i s d e Ary a Dewake r Tempe l aa n d e Wanica - straat, welk e staa t onde r leidin g va n ee n Tempelbestuur . Normale kerkdienste n worde n gehouden o p Zon- en feestdagen, terwij l special e kerkdiensten o p verzoe k va n gemeentelede n kunne n worde n uitgeoefend , meesta l aan huis . De boeke n di e bi j d e kerkdienste n worde n gebruik t zij n d e Upanishad s e n d e Vedas. De Arya Sama j wijk t o p d e volgend e punte n va n d e Sanataa n Dhar m af : 1°. De Shradh. D e Shrad h i s he t brengen va n offer s i n kledin g e n voedse l aan behoeftige n doo r midde l va n ee n priester . Bij d e Ary a Sama j word t di t offe r gebrach t om voo r levende personen ee n gunst va n d e Opperhee r t e verkrijge n o f He m dan k t e brengen , terwij l bi j d e Sanataan Dhar m di t offe r gebrach t word t te n behoev e va n d e doden . 2°. Het Kastenstelsel. E r zij n 4 hoofdkasten, nl . d e Brahmanen , d e Ksatries , de Vaysia s e n d e Soedras. De Ary a Sama j beoordeel t d e kast e waarto e ee n persoo n behoor t naa r zij n levenshouding, terwij l d e Sanataa n Dhar m d e kast e va n d e geboort e erkent . 3°. De Arya Sama j geloof t nie t in d e incarnatie van Brahma, terwijl d e Sana- taan Dhar m we l daari n gelooft . 4°. De Arya Sama j doe t niet aan beeldenverering, terwij l d e Sanataan Dhar m de beeldenvererin g we l kent . Het Hoofdbestuu r va n d e Gemeent e i s al s volg t samengesteld : C. R . Singh, Vz., G . Umra w Singh, Ie Secr. , D . Jankipersad , Penningm. , R . Marhé, 2 e Secr. , M . Malhoe , Bibliothecaris . Voorzitter va n d e Priesterraa d i s Pt . Sieuwsanka r Ghie r e n Voorzitte r va n het Tempelbestuu r Pt . R . Malhoe . De Afdelingen , me t d e resp . Pandits zijn: Meerzorg, e n Kroonenburg , Ramadhar ; Welgedach t C, e n Bergershoop , Dat - tadien; Leidin g 8a , e n Klei n Wanica , Ramharsh ; Charlesburg , S . Sital ; Va n Drimmelenpolder, e n Corantijnpolder , Bhajlall ; Saramacca , Rampersad .
Surinaamse Islamietisch e Verenigin g De Surinaams e Islamietisch e Verenigin g heef t al s hoogst e orgaa n he t Hoofd - bestuur, da t d e Afdelingsbesture n benoemt . Het Afdelingsbestuu r wijs t d e Voorganger , de Imaam, aan , onde r goedkeurin g van d e Gemeent e (de Djamaat). De Imaa m leid t d e godsdienstoefeningen . De Surinaams e Islamietisch e Verenigin g i s va n d e vrijzinnig e richting ; dez e richting, voorgestaa n doo r d e Hervorme r Mirja Gulam Achmed, geef t aa n be - paalde Korantekste n ee n mee r liberal e uitleg .
201 Het Hoofdbestuu r i s al s volg t samengesteld : S. M. Jamaludin, Vz. , H. W. Mohame d Radja , onder-Vz. , M . A. Karama t Ali , Seer., M . A . Gulzar , 2 e Seer. , W . M . Idu , Penningm. , I . A . Bassier , A . R . Ba- sant Jaggoe , P . J . Ilahibaks , R . M . Joessoef , Comm . De Afdelinge n zijn : Imdadia Isla m Pad . v . Wanic a Shamsul Isla m Lan d v . Beekhuize n Himajat Isla m Welgedach t C . Tackveayetul Isla m pi . Vredenbur g Tartiboel Isla m Nickeri e Noer-e-Islam St. Nw . Amsterdam Shafiatoel Isla m Leidin g 10 A Shan-e-Islam Mattonshoo p Tanziemoel Isla m Huwelijkszor g Mofidoel Isla m Leidin g 19 Hifazatoel Isla m pi . Kroonenbur g Sadakatoel Isla m pi . Alkmaa r Hamdard-e-Islam Volharding , Saramacc a Namaaz Leagu e Comb é Ittefakoel Isla m Livorn o Sahabatoel Imaa n (Jav . Aid. ) Paramarib o Afdeling S.I.V . Leyswe g Djamiatoel Hasn a Koewarasan .
Surinaamse Moesli m Associatie , i.o . (Ahlè Sunna t Wa l Jamaat-Hanafi) . De Surinaams e Moesli m Associatie , i.o. , i s aangeslote n bi j d e „Intercolonial Moeslim Organization". Te Paramarib o zetel t ee n Hoofdbestuu r al s hoogst e orgaan ; he t benoem t d e Afdelingsbesturen. Het Afdelingsbestuu r wijs t ee n Voorganger aan , de Iniaam, onde r goedkeurin g van d e Gemeent e (de Djamaat). De Imaa m leid t d e godsdienstoefeningen . De Surinaams e Moesli m Associati e i s van d e orthodox e richting ; dez e richting houdt zic h stren g aa n d e Kora n e n d e Overleveringe n (de Hadiths). Het Hoofdbestuu r i s al s volg t samengesteld : Islam Ramdjan , Vz. , H . Al i Hoesein , onder-Voorz. , H . I. Hussain Ali , Secr . R. Abdul Basier , Penningm. , M . A . Nurmohamed , B . Abdu l Gani, Comm. , S . Abdul Gani, Afd . Penningm . t e Nickerie . De Afdelinge n zijn : Khilafat Anjuma n e n Hidaja t Isla m Paramaribo . Anwarul Isla m Corantijnpolder , Nickerie . Aqaidul Isla m Nw . Nickerie , Nickerie .
202 Mofidul Isla m Paradise, Nickerie . Zinatul Isla m Sawmillkreekpolder , Nickerie . Tableegul Isla m Hamptoncourtpolder , Nickerie . Sadar Anjuma n Commissarisweg , Pad . v . Wanica . Taidul Isla m Mattonshoop . Jihadul Isla m Leidin g 9. Tableegul Isla m pi . L a Resource . Aglaqul Isla m pi . Marienburg . Talimul Isla m pi . Vredenburg . Shafikul Isla m Tamaredjo , Saramacca .
203 TARIEVEN Telegramtarieven De tarieve n gelde n voo r dringend e telegrammen . Uitgestelde telegramme n moete n voorzie n zij n va n d e aanduidin g NL . Voo r deze telegramme n word t de helft va n he t tarie f i n rekening gebracht , me t ee n minimum va n 22 woorden. Land va n bestemmin g Tarief Land va n bestemmin g Tarie f in Sf . in Sf . Afghanistan 1.64 Cuba Alaska 0.94 Havana, Santiag o d e Cub a 1.38 Antigua 0.30 overige kantore n 1.50 Arabie Curasao 0.2 4 Aden 1.96 Denemarken 0.89 Argentinië 0.84 Dominicaanse Republie k 0.60 Aruba 0.24 Duitsland 0.86 Ascension 1.92 Ecuador Australië 1.84 Esmeraldas, Guayaquil , Quito, Azoren 1.33 Santa Elena, Guaya s 2. — Bahama-eilanden 0.30 overige kantore n 2.15 Barbados 0.30 Egypte België 0.79 lste zon e 1.22 Begische Congo 1.38 2de zon e 1.30 Bermuda-eilanden 0.30 3de zon e 1.43 Birma 1.54 Finland 0.94 Bolivia Frankrijk 0.84 Coro Coro ; L a Pa z 2.— Frans Guyan a 0.48 overige kantore n 2.20 Grenada 0.30 Bonaire 0.24 Griekenland 1.17 Brazilië 0.54 Groot Brittanni e e n Brits Guyan a 0.30 Noord Ierlan d via Amsterdam 0.67 Brits Hondura s 0.30 via Barbado s 0.80 Bulgarije 1.04 Guadeloupe 0.7 0 Canada 0.88 Guatemala Ceylon 1.56 San Jos é d e Guatemal a 1.86 Chili 1.08 overige kantore n 1.98 Chili vi a Ne w Yor k 2.05 Haiti China 2.46 Cap Haitien, Portau-Princ e 0.60 Columbia 0.60 overige kantore n 0.70 Columbia vi a Ne w Yor k 2.06 Honduras 1.96 Costa Ric a Hongarije 0.99 Puerto Limon , Punt a Arenas , Hong Kon g 2.3 8 San Jos é 1.86 Ierland 0.67 overige kantore n 1.98 India 1.52
204 Land va n bestemming Tarie f Land va n bestemmin g Tarief in Sf . in Sf . India vi a Ne w Yor k 2.0 1 Panama 0.70 Indo China 2.5 0 Panama vi a New Yor k 1.74 Indonesië 0.60 Paraguay 1.41 Irak 1.7 0 Peru 2.— Iran 1.7 0 Philippijnen Israel 1.2 8 Manilla 1.78 Italië 0.95 overige kantore n 2.02 Jamaica 0.3 0 Polen 0.98 Japan 2.2 4 Portugal 1.05 Japan vi a Ne w Yor k 2.4 3 Puerto Ric o 1.1 2 Joegoslavië 1.04 Roemenië 1.04 Kaap Verdisch e eilande n Rusland 0.99 S. Tiago , S . Vincent 1.9 0 Saba 0.24 overige kantore n 2.10 Salvador 2.12 Korea 2.2 4 Singapore 1.18 Libanon l .46 Spanje 1.04 Luxemburg 0.8 1 Syrië 1.46 Madeira 1.2 6 S. Eustatius 0.24 Malakka 2.1 8 Trinidad 0.3 0 Martinique 0.7 0 Tsjechoslowakije 1.08 Mexico 0.9 6 Tsjechoslowakije vi a Ne w Yor k 1.55 Nederland 0.40 Turkije 1.26 Nederl. Antillen 0.24 Unie va n Zui d Afrik a 1.48 Nederl. N w Guine a 0.6 0 Uruguay 1.25 Nicaragua Vaticaanse Staa t 0.97 S. Jua n de l Sur 1.86 Venezuela 0.30 overige kantore n 1.96 Verenigde State n v . Amerik a Nieuw Caledoni e 1.80 New Yor k - stad 0.54 Noord Borneo 2.3 8 overige kantore n 0.66 Noorwegen 0.90 Zweden 0.89 Oostenrijk 0.95 Zwitserland 0.99 Pakistan 1.48
Radiotelefoontarieven Land Tarief pe r minuu t in S f Brits Guyan a 3.38 Curagao 3.22 Frans Guyan a 2.42 Trinidad 4.60 Italië 11.54 België 8.46
205 Denemarken 9.12 Duitsland 8.95 Engeland 9.51 Finland 10.80 Frankrijk 9.35 Luxemburg 8.63 Nederland 6.45 Noorwegen 9.92 Vaticaanstad 11.85 Zweden 9.73 Zwitserland 9.27 U.S.A.: Zone A e n B 9.68 (weekdag) 8.06 (Zondag) Zone C t/ m F 12.90 (weekdag) 9.68 (Zondag)
Tarieven voo r ' s Lands hospitaal t e Paramarib o Verpleeggelden moete n voo r ee n tijdva k va n 10 dagen telken s worde n voor - uitbetaald. Vreemdelingen di e o p he t tijdsti p hunne r opnemin g korte r da n 1 jaar i n Suri - name gevestig d zijn , moete n 30 dagen verpleeggelde n vooruitbetalen . Operatiekosten e.d . moete n worde n vooruitbetaald .
VERPLEEGKOSTEN. Klasse Volwassene n Kindere n tot 12 jaar IA ƒ 8. — ƒ 4. — IB 6. — 3. — II 4. — 2. — III 2. — 1. — IV 1. — 0.5 0 V minverm. 0.50 0.2 5 V onverm. nihi l nihi l
Vreemdelingen di e o p he t tijdsti p hunne r opnemin g korte r da n 1 jaar i n Suri - name gevestig d zijn , betale n aa n verpleegkosten : Klasse I A ƒ 10. - IB 7.50 II 5.— III 4.— IV 2.—
206 OPERATIES. Klasse zwaar gemiddeld licht IA ƒ 150. — ƒ 100. — ƒ 60. — IB 120.— 75.— 40.— II 75.— 50.— 30.— III 40.— 30.— 20.— IV 25.— 15.— 10.— V nihil nihil nihil Bovendien word t i n geva l va n toedienin g va n narcos e 15% van he t volgen s tarief verschuldigd e i n rekening gebracht . Voor vreemdelinge n di e o p het tijdsti p hunne r opnemin g korte r da n 1 jaar i n Suriname gevestig d zijn , worde n d e tarieven me t 25% verhoogd.
VERLOSKUNDIGE HULP . Klasse Gewoon Kunstverlossing IA ƒ75.- ƒ 100.— IB 60.— 80.— II 40.— 50.— III 25.— 30.— IV 15.— 20.— V minverm. 5.— 10.— Bovendien word t i n geva l va n toedienin g va n narcos e 15% van he t volgen s tarief verschuldigd e i n rekening gebracht . Voor vreemdelinge n di e o p he t tijdsti p hunne r opnemin g korte r da n 1 jaar i n Suriname gevestig d zijn , worde n d e tarieven me t 25% verhoogd.
Tarief voo r loods- en havengelde n LOODSGELDEN. 1. Voor he t binnenloodse n va n d e Surinamerivie r to t d e red e va n Nw . Am - sterdam e n voo r he t uitloodse n va n Nw . Amsterda m naa r Ze e voo r ee n schi p met ee n bruto inhoud : beneden 400 ton ƒ 40. — van 400 „ beneden 1500 ton 70.— 1500 „ 2600 „ 110. — 2600 „ 3700 „ 140. — 3700 „ 4800 „ 175. — 4800 „ 6000 „ 210. — 6000 „ 8000 „ 270. — 8000 „ 10000 „ 330. — vanaf 10000 „ per 1000 „ 35. — meer. 2. Voor he t beloodse n va n Nw . Amsterda m to t Paramarib o e n teru g naa r Nw. Amsterdam, me t inbegrip van de wendingen to t het meren o f ankeren , totda t
207 het schi p aa n zij n ligplaat s definitie f gemeer d o f geanker d is , voor ee n schi p me t een brut o inhoud : beneden 400 ton ƒ 20. — van 400 Jï beneden 1500 ton 40.— 1500 >» » 2600 „ 50.— 2600 )» >» 3700 „ 70.— 3700 )» »» 4800 „ 85.—
4800 J» JÏ 6000 „ 100.— 6000 s» »» 8000 „ 130.—
8000 ï» ,, 10000 „ 170.— vanaf 10000 ,. Pe r 1000 „ 20.— meer.
3. Voor het beloodse n va n Paramarib o to t Paranam/Smalkalde n e n teru g naar Paramarib o voo r ee n schi p me t ee n brut o inhoud: beneden 400 ton ƒ 75. - van 400 „ beneden 1000 ton 100 — » 1000 „ ï» 2000 „ 125.— »» 2000 „ » 4000 „ 150.— vanaf 4000 „ pe r 2000 „ 25.— meer.
4. Voor he t beloodse n va n Nw . Amsterda m to t Moeng o e n teru g naa r Nw . Amsterdam voo r ee n schip me t ee n brut o inhoud : beneden 400 ton ƒ 200 , van 400 >» beneden 1000 ton 250,
s» 1000 99 j» 1500 „ 275,
99 1500 J) 99 2000 „ 300,
99 2000 ï) 2500 „ 325, 2500 3000 „ 350, voor elk e 500 ton mee r 25,
HAVENGELDEN. Steigergeld per etmaa l o f gedeelt e van een etmaal: a. voor vaartuige n van 75 registertonnen nett o inhoud o f minder , ee n bedra g van ƒ 10.—. b. voor vaartuige n va n 75 t/m 400 registertonnen nett o inhoud , ee n bedra g van ƒ 20.—. c. voor vaartuigen van meer dan 400 registertonnen nett o inhoud, ee n bedra g van ƒ 30.—. 2. Bakengeld: ƒ 0.1 0 per nett o registerto n o f gedeelt e daarvan . 3. Ingevoerde gewichte n e n maattonne n o f uitgevoerde gewichte n e n maatton - nen: ƒ 0.35 per ton o f gedeelt e daarvan .
208 Tarieven voo r stroomleverin g A. Tarieven uitsluiten d voo r huishoudelijk e doeleinde n (licht , fans , kookappara - ten, stofzuigers , airconditioningapparaten , radio-toestelle n e n dergelijke) . Stroombegrenzertarief. bij een toegelaten hoogste belastin g va n per maan d 25 V.A. ƒ 1.5 5 40 „ » 2.4 0 60 > , 3.5 0
80 1 , 4.7 5 100 ) , 5.8 5 120 , , 6.7 5 160 * , 8.7 5 200 > , IL—
Enkeltarief-meter. Het stroomverbrui k i n kilo-Watt-ure n (kWh ) word t doo r ee n mete r geregis - treerd. Meterhuur i s niet verschuldigd.
Groep Vas t bedra g Waarvoor terwijl he t meerder e verbrui k word t per maan d vrij berekend: a 6 et. pe r kW h a 1 6 et. voo r voor d e kW h van d e kWh vana f I ƒ 6. - 30 kWh — 31 en volg. II , 8.3 0 30 „ 31 — 10 0 101 „ „ UI , 15. — 100 „ 101 — 200 201 „ „ IV , 26.5 0 200 „ 201 — 40 0 401 „ „ V , 46. — 400 „ 401 — 600 601 „ „ VI , 69. — 600 „ 601 — 100 0 1001 „ „ VII , 112. — 1000 „ 1001 — 160 0 1601 „ „ VIII , 175. — 1600 „ 1601 — 250 0 2501 „ „
IX Boven 2500 kWh pe r maan d special e tarieven . De verbruike r ka n zel f d e groe p kieze n waari n hi j gerangschik t wi l worden . Wanneer hi j hieri n nalati g blijft , word t hi j voo r d e eerst e maa l doo r he t bedrij f gerangschikt in de voor hem voordeligst e groep . Hij heef t t e alle n tijde he t rech t met ingang van de volgende maand van groep te veranderen.
B. Tarieven voor kantoren , winkels , hotels, restaurants, café' s e n i n het alge - meen zakelijk e instellingen .
209 Groep Vas t bedra g Waarvoo r terwijl het meerder e verbrui k word t per maan d vrij berekenc a 6 et. pe r kW h a 1 6 et. voo r voor d e kW h va n de kW h vana f I ƒ 7.— 30 kWh — 31 en volg.
II ïï 9.30 30 Si 31 — 10 0 101 S» J »
III ï» 18.— 100 ï> 101 — 200 201 > »
IV ï» 32.— 200 » 201 — 40 0 401 5 »
V »» 56.— 400 >) 401 — 60 0 601 ï )9
VI •»» 84.— 600 >> 601 — 100 0 1001 ) 3)
VII )> 135.— 1000 » 1001 — 160 0 1601 S S>
VIII JÏ 213.— 1600 » 1601 — 250 0 2501 > » IX Boven 2500 kWh pe r maan d special e tarieven . De verbruike r ka n zel f d e groe p kieze n waari n hi j gerangschik t wi l worden . Wanneer hi j hieri n nalati g blijft , word t hi j voo r d e eerst e maa l doo r he t bedrij f in d e voo r he m voordeligste groe p gerangschikt . Hi j heef t t e alle n tijd e he t rech t met ingan g van d e volgend e maand va n groe p t e veranderen . C. Tarieven voo r kerken , schole n e n soortgelijk e instellinge n te r beoordelin g van het Electriciteitsbedrijf . Naar keuz e va n d e verbruike r ka n he t tarie f onde r B worde n toegepast , da n wel ka n he t stroomverbrui k worde n bereken d volgen s d e aanwijzin g va n ee n enkeltarief-meter tege n d e prij s va n 35 et. per kWh . Meterhuur i s nie t verschuldigd . Er zij n no g tarieven voo r industriël e doeleinden , e n voo r sportvelden , alsmed e bijzondere tarieve n (bi j overeenkomst ) voo r verbruiker s di e ove r ee n grote r ver - mogen wense n t e beschikke n da n 10 Kilovoltampère, e n hen , di e voo r lang e tij d een groo t maandelijk s verbruik garandere n o f energi e o p voo r he t Electriciteits - bedrijf gunstig e tijde n va n he t etmaa l afnemen .
Gastarieven Vlakmetertarief: 19 cent pe r m 3, plu s meterhuu r e n eventuee l leidinghuur . Muntmetertarief: 24 cent pe r m 3, e n eventuee l leidinghuur . Abo riemen tstanever L: 3 3 Klasse I 2 20 m3 aa ƒ 4.554.5 5, meerverbruik 17 et. p.m en event, leidingh
II 40 „ » „ 7.3 5 16.5 „ , 9 ff ï > »
III 60 „ ,, „ 10.0 5 ff 15.5 „ , > ff ff f
IV 80 „ „ „ 12.7 5 J» 15 „ , f Ï J >» f
V 100 „ „ „ 15.2 5 »» 14.5 „ , J ï ï ») f
VI 150 „ „ , , 21.75 14 „ , t ft » f
VII 200 „ „ „ 27.7 5 13.5 „ , f ff >» »
VIII 300 „ „ . . 41.2 5 ï» 13 „ , » ï» » f
210 Waterleveringstarief
TARIEF Ia . Waterlevering aa n huiseigenaren , di e hu n erfwoninge n verhure n me t vri j ge- bruik va n leidingwate r doo r midde l va n eenheidsinstallaties , me t constant e toe - voer va n ongevee r 13 liter pe r uur . ƒ 1. — per maand .
TARIEF Ib. Verbruikstarief pe r kubiek e mete r voo r erfwoninge n e n klein e arbeiderswo - ningen i n groepe n o p ee n er f staande , to t e n me t ee n huurwaard e va n ƒ 200. — per jaa r e n pe r woning , bi j ee n minimu m verbrui k va n 8 m3 pe r maand : voor d e eerst e 8 m3 o f minde r ƒ 2. — voor elk e volgend e m 3 0.2 5 meterhuur overeenkomsti g tarie f VIII.
TARIEF II. Verbruikstarief pe r kubiek e mete r voo r gewon e huisaansluitingen , voo r wonin - gen me t ee n huurwaard e va n mee r da n ƒ 300. — tot e n me t ƒ 600. — per jaar , uitsluitend voo r huishoudelij k gebruik , bi j een minimu m verbruik va n 12 m3 pe r maand: voor d e eerste 12 m3 o f minde r ƒ 4.1 0 voor elk e volgende m 3 0.2 5 meterhuur overeenkomsti g tarie f VIII.
TARIEF lila . Verbruikstarief pe r kubiek e mete r voo r gewon e huisaansluitinge n me t inbegri p van fonteinen , vijvers , zwembassin s e n dergelijk e inrichtinge n voo r woninge n met ee n huurwaard e va n mee r da n ƒ 600. — per jaar , bi j ee n minimu m verbrui k van 15 m3 per maand : voor d e eerst e 15 m3 o f minde r ƒ 7.5 0 voor elk e volgend e m 3 0.2 5 meterhuur overeenkomsti g tarie f VIII.
TARIEF Illb . Verbruikstarief pe r kubiek e mete r voo r gewon e huisaansluitinge n voo r wonin - gen me t ee n huurwaard e pe r jaa r to t e n me t ƒ 300. — uitsluitend voo r huishou - delijk gebruik , bi j ee n minimu m verbruik va n 8 m3 per maand : voor d e eerste 8 m3 o f minde r ƒ 2. — voor elk e volgend e m 3 0.2 5 meterhuur overeenkomsti g tarie f VIII.
211 TARIEF IV. Waterlevering pe r kubiek e mete r voo r industriën , ziekenhuizen , krankzinnigen - gestichten, scholen , instellinge n va n liefdadigheid , spoor - en tramwegen , land - e n tuinbouw, wasserijen , badinrichtinge n e n ander e dergelijk e ondernemingen e n instellingen, voo r zove r nie t al s wonin g i n gebrui k zijnde , bi j ee n minimu m ver - bruik va n 30 m3 pe r maand : voor d e eerste 30 m3 o f minde r ƒ 7.5 0 voor elk e volgend e m 3 ƒ 0.2 5 meterhuur overeenkomsti g tarie f VIII.
TARIEF V. Waterlevering pe r kubiek e mete r voo r zeeschepen : pe r m 3 ƒ 0.5 0 meterhuur overeenkomsti g tarie f VIII.
TARIEF VI. Waterlevering pe r kubiek e mete r voo r tijdelijk e aansluitinge n te n behoev e va n constructie- en bouwwerken e n dergelijke . Gelijk aa n tarie f IV, met die n verstande da t voo r ee n gedeelte van ee n maan d zowel aa n he t begi n al s aa n he t eind e de r tijdelijk e aansluiting , he t tarie f word t berekend me t he t minimu m evenredi g aa n he t aanta l dage n i n di e maandgedeel - ten verlopen .
TARIEF VII. Waterlevering volgen s special e overeenkoms t i n bijzonder e gevalle n va n groo t verbruik o f verbruik va n ee n bijzonde r karakter .
TARIEF VIII. Kosten va n aansluiting , di e krachten s dez e voorwaarde n voo r rekening va n de aangesloten e komen : a. koste n va n he t to t stan d brenge n de r aansluitin g voo r d e tarieve n Ia . Ib , II, lila enIIIb , ongeach t d e liggin g e n d e wijdte , mit s nie t grote r da n l 1^" ƒ44.—. Van d e aansluitingskoste n volgen s tarie f I a e n I b word t ƒ 20. — ten last e de r Maatschappij genomen . Indie n d e plaat s va n d e standpij p o f eenheidsinstallati e op he t er f ee n aanvoerleidin g lange r da n 20 meter binne n he t er f vordert , kom t het meerder e voo r rekening va n d e aangeslotene . Indien d e aansluitin g va n ee n beneden - o f va n ee n bovenwonin g (di e gesplits t bewoond worden ) doo r d e Maatschappi j word t to t stan d gebrach t o p ee n enkel e toevoerleiding va n he t hoofddistributiene t af , bedrage n d e koste n voo r he t to t stand brenge n de r aansluitin g voo r beid e woninge n gelijktijdi g 2 x ƒ 30.— . Indien ee n beneden - e n twe e bovenwoninge n o p vorenbedoeld e wijz e gelijk - tijdig worde n aangeslote n i s 3 x ƒ 25. — verschuldigd.
212 b. Koste n voo r he t make n e n wee r wegneme n de r aansluitin g voo r d e tarie - ven IV, V , V I en VII en voo r d e tarieve n II, lila e n Hl b voo r zove r wijde r da n \lA": d e werkelijk e koste n doo r d e Maatschappi j bestee d verhoog d me t 50% voor algemen e onkosten . c. Koste n va n huu r va n d e watermete r voo r d e tarieve n Ib , II, lila, Hlb , IV, V , V I en VII: 70 cent per maand voor een mete r va n Vt" 100 %" 130 1" 160 1%" 250 1%" 350 2" 600 3" Indien voo r gebouwe n o f inrichtinge n me t ster k wisselen d gebrui k voo r d e juiste metin g zowe l ee n grot e al s ee n klein e mete r doo r d e Maatschappi j nodi g worden geach t me t ee n daarvóó r geplaats t omlooptoestel , moet , bove n d e huur - prijs voo r d e beid e meters , ƒ 3.5 0 per maan d voo r he t omlooptoeste l worde n betaald. d. I n he t geva l de koste n va q di t tarie f su b a krachtens beslissin g volgen s lid 4 van art . 3 der Aansluitingsvoorwaarde n i n d e vor m va n huu r betaal d worden , dan bedraag t d e huur 1 % per maand .
Tarieven Scheepvaar t Maatschappi j Surinam e
VEERDIENSTEN. Er worde n 4 veerdiensten onderhouden , t.w. : Paramaribo — Meerzorg e n omgekeerd . Leonsberg — Nw. Amsterda m e n omgekeerd . Uitkijk — Hamburg e n omgekeerd . Coppenamepunt. Paramaribo Leonsber g Uitkij k Coppenname - punt Volwassenen ƒ 0.2 5 ƒ 0.2 5 ƒ 0.1 5 ƒ 0.5 0 Volwassenen dagretou r — — 0.25 — Kinderen ben. 12 jaar 0.15 0.15 0.10 0.30 Kinderen dagretou r — — 0.15 — Rijwielen 0.15 0.15 0.10 — Motorrijwielen 0.50 0.50 0.35 — Automobiel 0.75 — 0.50 — Pickup o f Stationwagen — — 0.75 — Vrachtmotorwagen 1.50 — 1.— — Abonnement volwassene n 2.— 2.— 1.20 — Abonnement kindere n 1.20 — 0.8 0
213 Abonnement rijwiele n 1.20 1.2 0 Abonnement motorrijwie l 4.— 4. — Abonnement automobie l 6.— — Abonnement pickup of stationwagen Abonnement vrachtmotorw . 12.— — Schoolkaart 0.80 0.8 0 Extra vee r bi j dag 3.— — Extra vee r ' s avond s 6.— — Plaatsbespreking aut o 0.25 —
RIVIER- E N ZEEDIENSTE N
Paramaribo/Nw. Nickeri e (zeedienst ) v.v . ƒ Paramaribo/Nw. Nickeri e (binnendoor ) v.v . Paramaribo/ Wageningen (zeedienst ) v.v . Paramaribo/Wageningen (binnendoor ) v.v . Paramaribo/ Moengo Kinderen benede n 12 jaar halv e prijs . Het tarie f geld t per enkel e reis.
214 Sluit Uw Verzekeringen bij FATUM DE NEDERLANDEN VAN 1845
SURINAME PARAMARIBO Noorderkerkstraat 5 Telefoon 2525 EN HAR E AGENTE N
Vraagt onze speciale WERELDPOLIS en WERELDSERVICE 10 TEGEN 1 dat U vind t wat U zoek t by
KERSTEN I • f He t is de taak van de Overheid om de " \ vestiging van Industriën i n ons Lan d aan t e moedigen e n te bevorderen . Het getuigt van wijs inzicht, wanneer de Bevolking bewust medewerkt aan de gr oei van hier te lande gevestigde Industriën, omdat zij daardoor tevens medewerkt aan de economische voor- V_ uitgan g van ons Land. J
Bromet's Schoenen voldoen aa n all e kwaliteitseise n
ZIJ GAAN LANGER MEE EN ZIJ N LAA G I N PRIJS
WINKEL BROMET DOMINESTRAAT 34 - TELEFOON 3512 217 Voor Merkartikele n van goed e kwalitei t zoals PHOENIX RIJWIELEN
In de volgende modellen:
. MENTOR, SUPERBE , SPORT ,
• TRANSPORT, BAKFIETS ,
. KINDERFIETSJES (GIRO )
PHILIPS RADIO' S ERRES VENTILATOREN RUTON ROBO T STOFZUIGER SET S
KOHLER NAAIMACHINES
JAUCH WANDKLOKKEN 14 daags me t BIM BA M - S QEÖRRPNDEEDD WESTMINSTER - ^ AVE MARI A - G VOOR O W LEVEN iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiilliQ <5" NEW H UDSO N DE TOK O RIJWIELEN C. G . GLAN S Suriname Paramaribo - Kerkplein 10
218 HENK VA N DE R VOE T N.V . Kerkplein hoe k Wagenwegstraat 1-7 - Paramaribo Postbus 211 - Telefoon 2627
IMPORT - EXPORT - GROOTHANDEL •> WINKEL
KANTOORBOEKHANDEL National Cas h Register s Friden calculator s Victor addin g machines Ruf administratiesysteme n Everest e n Siemag schrijfmachine s Gestetner e n A.B . Dick stencilmachines Gispen kantoormeubele n Waterman e n Script o vulpennen , etc . Eb. Fabe r e n Pelika n tekenmateriale n Ace nietmachine s Trekcarbon, Papier , Lijm , etc . INSTRUMENTEN Rollei camera' s e n accessoire s Bilora e n Finett a camera' s Sass Wolf microscope n Hertel & Reuss prismakijker s Bell & Howel l filmapparaten Hickok e n Re x belichtingsmeter s Mido, Minima x e n Stran d horloge s Klokken e n Chronometer s Thermometers, Hygrometer s e n Kompasse n GEBRUIKSARTIKELEN Gazelle rijwiele n Gero e n Gerritse n & Van Kempe n zilverware n Ritsema stofzuiger s Electrische apparate n Kenwood mixer s Roach Hive s kakkerlakkengi f Souven irarti kelen Fold-up stoele n Installatiemateriaal
219 SIGNAL De meest gevraagde en wereldberoemde NAAIMACHINES
I 165. — 5 laden
I 155. — J lade n
f 95 a— handmodel
GOED e n GOEDKOO P f
Alle onderdelen in voorraad - Prima Service • Gemakkelijke betalingsvoorwaarden
GELUKKIGE DA G G. BETTENCOUR T & CO. SINDS 1912
het huis van kwaliteit
toonaangevend o p he t gebie d va n
Engelse Herenstoffen
steeds ee n grot e verscheidenhei d va n de nieuwst e
DAMESMODE-ARTIKELEN
BETTENCOURT Saramaccastraat 84 - Telefoon 3170
221 WETENSWAARDIGHEDEN Vertegenwoordigingen va n Vreemd e Mogendhede n i n Surinam e BELGIË. L. Colot , Consul-Generaa l Standplaats Caracas. C. H. H. Jon g Baw , hon. Consu l Standplaats Paramaribo . DOMINICAANSE REPUBLIEK . M. F. M . Lichtveld , hon . Consu l Standplaats Paramaribo . GROOT BRITTANI E E N IERLAND . H. Benz , vice-Consul Standplaats Paramaribo . C. W. Hirschberg, Consu l Standplaats Willemstad .
INDONESIË. Raden Sudart o Hadinoto , Regeringscommissari s va n d e Republie k Indonesië . Deken va n he t Consulair e Corp s i n Suriname . Standplaats Paramaribo . ITALIË. J. F . D . Haenen , vervange r Consulai r Agen t Standplaats Paramaribo .
PORTUGAL. E. d e Vries, hon . Consu l Standplaats Paramaribo .
VENEZUELA. Antonio E . Jaime , Consul Standplaats Paramaribo . D. G . A. Findlay , hon . vice-Consu l Standplaats Paramaribo .
VER. STATE N VA N AMERIKA . Robert M . Beaudry, Consu l Standplaats Paramaribo . Bernard E. Nadeau , vice-Consul Standplaats Paramaribo . J. S . Lawton, hon . vice-Consu l Standplaats Paramaribo .
222 ZWEDEN. Dr D . C . Renooy , Consu l Standplaats Paramaribo .
Lijst va n benodigde vergunninge n Voor he t hebbe n va n onderstaand e zake n o f he t uitoefene n va n d e vermeld e beroepen moe t vergunnin g worde n aangevraag d bi j d e betrokke n Districts Com- missaris. Het verzoekschrif t moe t op zege l van ƒ 0.30 worden gesteld , terwij l teven s ee n bedrag va n ƒ 7. — voor lege s e n zege l moe t worde n gestort , voo r ee n gunstig e beschikking. Bi j afwijzin g va n he t verzoe k vind t restituti e va n di t bedra g plaats . 1. Voor alle winkelzaken, z.a . provisie , manufacturen, landbouwproducten , verf - en ijzerwaren , enz . 2. Voor drankinrichtingen, t.w. : a. voo r drinkgelage n va n niet-alcoholhoudend e dranken ; b. voo r drinkgelage n van niet-alcoholhoudend e e n alcoholhoudende dranken ; c. voo r drinkgelage n va n niet-alcoholhoudend e e n alcoholhoudend e dran - ken, alsmed e gedistilleerd ; d. voo r eet - e n drinkgelage n (z.g . café-restaurant) . 3. Voor openbare vermakelijkheden, z.a . dansavonden , tuinfeesten , boks - en/o f worstelwedstrijden, excursies , enz. 4. Voor he t houde n va n loterijen. 5. Voor he t Importbedrij f, he t Exportbedrijf, he t beroe p va n Handelsagent, Commissionair, Grossier. 6. Voor uitoefenin g va n het Bouw- o f Schilderbedrijf. 7. Voor uitoefenin g va n he t beroe p va n Bakker, Kleermaker, Schoenmaker, Barbier, Goud- en zilversmid, Slager. 8. Voor overdracht en/of overplaatsing van d e bedrijve n hiervore n su b 1, 2 en 5 vermeld. In onderstaand e gevalle n moe t eveneen s vergunning worde n aangevraag d bi j de betrokke n Districts Commissaris. Er i s echte r gee n lege s verschuldigd . De aanvraa g moe t o p zege l va n ƒ 0.3 0 worden gesteld , terwij l ee n plakzege l van ƒ1.— moet worde n ingeslote n voo r ee n gunstig e beschikking . A. Verlenging: winkelvergunning; import, export , enz. ; aannemer; bakker, kleermaker, enz. ; B. Voo r ee n riool, inrit , beschoeiing , overloop , stoep, hangbalcon, luifel , bouw -
223 schutting, keuken , reclamebord , stookplaats , primitiev e oven . (allee n Para - maribo). C. Voo r ee n gasoline pompinstaüatie; D. Voo r he t ingebruikneme n va n machines aangedreve n doo r electro-motoren ; E. Voo r he t slachten van geiten , bokken , enz. ; F. Voo r he t afsteke n va n vuurwerk e n het te n verkoo p houde n va n vuurwerk ; G. Voo r het rondgaa n me t ee n soundtruck voo r reclame - e n propagandadoel - einden; H. Voo r he t houde n va n openluchtbijeenkomsten; I. Voor he t optrede n al s tussenpersoon in ee n bedrijf ; J. Voo r ee n cementen verharding; K. Voo r he t houde n va n optochten.
Uitroer en invoer Surinam e 1954 (Waarde in 1000 S f). Landen Waard e uitvoer Waarde invoer naar uit Amerika V.S . va n 43.236 20.009 Antigua 1 Arabie 9 Arabie Br . 3 Antillen Ned. 404 85 Argentie — 68 Australië — 40 Bahama eilanden 168 3 Barbados 15 38 België 31 997 Bermuda eilande n 5 1 Brazilië — 131 Brits Guyan a 264 274 Canada 1.500 1.061 Chili 2 China — 694 Columbia 331 Costa Ric a 30 Cuba 1.259 1 Cyprus 4 7 Denemarken 4 103 Dominicana 11 Dominica Rep . 128 135 Duitsland 1.132 2.069 Ecuador — 2 Egypte — 9 Finland — 4
224 Landen Waarde uitvoer Waarde invoer naar uit
Frankrijk 10 350 Frans Guyan a 263 177 Frans Marokk o — 1 Grenada 2 1 Griekenland — 17 Groot Brittanni ë 79 3.551 Guadeloupe 333 — Haïti 92 — Hongarije — 26 Ierland — 2 India — 330 Indonesië 8 52 Italië 29 80 Jamaica 109 4 Japan 1 1.501 Joegoslavië 5 — Libanon 2 — Martinique 88 2 Mexico — 70 Nederland 3.369 15.046 Nicaragua — 2 Nieuw Zeelan d — 2 Noorwegen 178 54 New Foundlan d — 1 Oostenrijk 56 25 Panama 32 43 Panama Canal Zon e — 2 Peru 54 — Philippijnen — 3 Portugal 8 73 Puerto Ric o 365 104 San Salvado r 12 — Santa Luci a — 2 Spanje — 8 St. Kitts 2 — St. Thomas 4 — St. Vincent — 1 Trinidad 103 4209 Tsjecho Slowakij e — 124 Unie va n Zui d Afrik a — 23 Uruguay — 3 Venezuela 55 __ Landen Waard e uitvoer Waard e invoer naar ui t Virgin eilande n Amer . 7 — Virgin eilande n Br . 2 — Zanzibar — 1 Zweden — 13 6 Zwitserland — 20 2 Totalen 53801 5195 9
Landsspoorwegen DIENSTREGELING. Draisinedienst. Een dagelijks e dienst , oo k de s Zondags , va n Statio n Vaillantsplei n naa r vlieg - veld Zanderij . De diens t word t 4 maal per da g verreden . Maandag, Woensdag , Vrijdag : Vertrek Statio n Vaillantsplei n 6.55, 10.40 , 13.3 0 en 17.15 uur. De diens t va n 6.55 uur gaa t doo r naa r Kabel. Vertrek vliegvel d Zanderi j 5.30 (schooltrein), 12.15, 1 7 uur e n va n Kabel 14 uur. Dinsdag, Donderdag , Zaterdag : Vertrek Statio n Vaillantsplei n 6.55, 10.40 , 13.3 0 en 17.15 uur. Vertrek vliegvel d Zanderi j 5.30 (schooltrein), 9.10, 12.1 5 en 17 uur. Zondag: Vertrek Statio n Vaillantsplei n 6.55, 10.40 , 1 4 en 17.15 uur. Vertrek vliegvel d Zanderi j 5.30, 9.10 , 12.1 5 en 17 uur. Bovendien ee n extr a diens t va n Vaillantsplei n om 16 uur e n va n Zanderi j om 18 uur. Dienst Exploitatietreinen. (stoomtrein) . A. Ee n dagelijks e dienst , behalv e de s Zondags , va n Statio n Vaillantsplei n naa r Republiek. D e diens t word t 1 maal pe r da g verreden . Vertrek Statio n Vaillantsplei n 7.30 uur. Vertrek Republie k 15 uur. Op Maanda g e n Zaterda g gaa t dez e diens t doo r to t Berlijn , me t direct e terug - keer naa r Republiek . B. D e diens t naar Kabel . Dit i s de z.g . goudveldentrein ; d e diens t word t 1 maal in d e wee k verreden e n we l op Dinsdag . Vertrek va n Statio n Vaillantsplei n 7.15 uur, aankoms t Kabe l 17 uur. Vertrek Kabe l Woensdag ± 10.30 uur, aankoms t Paramarib o ± 6.30 uur. Overzeese Gas - e n Electriciteitsmaatschappi j GASBEDRIJF PARAMARIBO . De producti e va n stadsga s (steenkolenga s o f oliegas ) alsmed e d e distributi e biervan geschied t doo r d e N.V . Overzees e Gas - en Electriciteitsmaatschappij .
226 Van belan g voo r d e verbruiker s i s t e weten , da t d e hoofdhuizen , da t zij n d e buizen di e i n d e lengterichting va n d e straat lopen , worde n aangeleg d o p koste n van d e Maatschappij . Kan echte r nie t worde n verwach t da t he t gasverbrui k i n ee n gedeelt e hoofd - leiding, welk e za l worde n aangelegd , i n overeenstemmin g za l zij n me t d e t e maken onkoste n voo r d e aanle g va n dez e leiding , da n ka n va n d e verbruike r worden geëis t om i n genoemd e koste n gehee l o f gedeeltelij k bi j t e dragen . De huisaansluitinge n worde n gevorm d doo r d e dienstleidingen , da t zij n d e leidingen di e lope n vana f d e hoofdleidin g to t d e inlaa t va n d e gasmeter . De dienstleidinge n worde n aangeleg d o p koste n va n d e verbruike r o f huis - eigenaar, terwij l d e aanle g uitsluiten d ma g geschiede n doo r personee l va n d e Maatschappij. Voor he t mete n va n d e hoeveelhei d verbruik t ga s word t gebrui k gemaak t van ee n natt e o f drog e gasmeter . Dez e gasmete r blijf t he t eigendo m va n d e Maatschappij; voo r d e mete r word t ee n maandelijks e huu r berekend , behalv e voor verbruiker s di e ee n abonnementstarie f hebben . Het aansluite n va n gasverbruiktoestelle n geschied t ove r he t algemee n voo r rekening va n d e gasverbruiker . Allee n di e toestelle n worde n aangeslote n di e zijn goedgekeur d doo r d e Nederlands e Verenigin g va n Gasfabrikante n o f ee n met dez e verenigin g gelij k t e stelle n organisatie , welk e zic h te n doe l stel t om uitsluitend doeltreffend e e n economisch e gasverbruiktoestelle n i n d e hande l t e laten brengen . N.B. Voor tarieven zie Afdeling „Tarieven".
ELECTRICITEITSBEDRIJF PARAMARIBO . De opwekking , voortgeleidin g e n distributi e va n electrisch e energi e word t t e Paramaribo verzorg d doo r d e N.V . Overzees e Gas - en Electriciteitsmaatschappij . Het Electriciteitsbedrij f lever t draaistroo m (drie-fasen-wisselstroom ) me t 50 perioden (100 poolwisselingen) pe r seconde . De spannin g o p he t laagspanningsne t bedraag t ongevee r 220 Volt tusse n d e 3 faseleidingen onderlin g e n ca. 125 Volt tusse n el k de r dri e fase n e n d e geaard e vierde o f nulleider . De aanvraa g o m aansluitin g va n ee n percee l aa n he t ne t va n het electriciteits - bedrijf geschied t doo r invulling en ondertekening van een formulier. Di t formulie r bevat oo k ee n doo r d e eigenaa r va n he t aa n t e sluite n percee l t e ondertekene n verklaring, waarbi j hi j toestemmin g verleen t aa n he t Electriciteitsbedrij f to t he t aanbrengen, hebben , herstellen , wijzige n e n gehee l o f gedeeltelij k we g nemen va n de aansluitleiding met bi j behoren en van d e toestellen voor de aansluiting, zomed e tot he t snoeien va n bomen e n gewasse n over o f binne n da t perceel , welke gevaar , schade o f hinde r oplevere n voo r d e aansluitleidingen de r installatie . Het i s de verbruiker verbode n d e aan hem geleverd e stroom onder welk e vorm of welk e benamin g ook , aa n derde n t e verkope n o f t e verstrekken , tenzi j me t goedkeuring van het Electriciteitsbedrijf e n onder door haar te stellen voorwaarden. N.B. Voor tarieven zie Afdeling „Tarieven".
227 Surinaamse Waterleidin g Maatschappi j AANSLUITING. Aansluiting e n waterleverin g geschiede n volgen s he t invulle n e n ondertekene n van een daartoe strekkend aanvraagformulier. D e ondertekenaar va n dit aanvraag- formulier, voo r wi e d e nodig e aansluitin g tot waterleverin g i s tot stan d gekomen , wordt als aangesloten e beschouwd . Het bezi t va n ee n aansluitin g za l worde n aangemerk t al s verbinteni s overeen - komstig d e voorwaarde n voo r aansluitin g e n waterlevering . Indie n he t aanvraag - formulier i s ingediend doo r ee n aanvrage r di e nie t teven s d e huiseigenaa r is , dan moet di t formulie r doo r d e eigenaa r med e onderteken d worden , waardoo r dez e verklaart d e machtigin g bedoel d i n he t volgen d li d aa n d e Maatschappi j t e ver - lenen. De aangesloten e verleent toestemming aa n d e Maatschappij to t het aanbrengen , onderhouden, herstellen , gehee l o f gedeeltelij k wegneme n o f wijzige n va n lei - dingen me t toebehore n e n voo r he t verrichte n va n grondwer k e n tijdelij k breek - werk e n herstelle n daarva n i n d e terreine n e n gebouwe n d e aangesloten e toebe - horende of bi j hem in gebruik zijnde . De Maatschappi j bepaal t d e plaat s waa r d e aansluitin g aa n he t distributiene t zal geschiede n e n waa r d e watermeter s e n verder e controletoestelle n eventuee l geplaatst zulle n worden .
KOSTEN VA N AANSLUITING . De aansluitinge n va n erfwoninge n vallend e onde r tarie f I a e n Ib , geschiede n gedeeltelijk o p koste n va n d e Maatschappij , zoal s nade r i n tarie f VIII is om - schreven. Overigens e n i n all e ander e gevalle n geschied t d e aansluitin g o p koste n va n de aangesloten e overeenkomsti g tarie f VIII.
WATERLEVERING. Waterlevering begin t o p d e da g waaro p d e aansluitin g to t stan d gebrach t en geopen d is . De waterleverin g ka n doo r d e Maatschappi j tijdelij k onderbroke n worde n voor het verrichten van werkzaamheden, nodig voor de goede gang van het bedrijf , tengevolge va n storinge n o f ongevallen , o f ingevolg e beve l van d e Overheid . Het i s iedere aangeslotene , met uitzonderin g va n he n aa n wi e d e waterleverin g over ee n mete r geschiedt , verbode n va n he t aa n he m ui t d e tapkrane n geleverd e water enig e hoeveelhei d aa n derde n om nie t o f tege n betalin g t e leveren , tenzi j met toestemmin g va n d e Maatschappi j of , i n gevalle n va n algemee n belang , o p last va n d e Overheid .
N.B. Voor tarieven zie Afdeling „Tarieven".
228 Scheepvaart Maatschappi j Surinam e
ZEESCHEPEN, ms. TAPANAHONY . Bruto 585.80 reg.ton Netto 268.10 reg.ton Lengte 59.50 meter Breedte 9.59 meter Bouwjaar 1950 Laadvermogen 650 ton va n 1000 kg. Passagiersaccomodatie 3 hutten voo r 6 pass.
ms. PRIN S BERNHARD . Bruto 566.82 reg.ton Netto 322.18 reg.ton Lengte 50.40 meter Breedte 8.07 meter Bouwjaar 1938 Laadvermogen 650 ton va n 1000 kg. Passagiersaccomodatie 1 hut voo r 2 pass.
ms. ALBINA . Bruto 168.58 reg.ton Netto 65 reg.ton Lengte 91.5 ft. Breedte 21.05 ft. Laadvermogen 150 ton va n 1000 kg. Passagiersaccomodatie geen
ms. PERICA . Bruto 222.49 reg.ton Netto 116.85 reg.ton Lengte 36.75 meter Breedte 7 meter Laadvermogen 50 ton va n 1000 kg. Bouwjaar 1950 Passagiersaccomodatie 50 Ie kla s (w.o . 4 hutpass.) 125 2e klas .
RIVIERSCHEPEN. m.s. Paramaribo ; mb . Tapoeripa . mis. Arrawarra ; Gonini ; Kapoeri ; Maramé ; Nickerie ; Sipari ; Tempati . mbn. Coppename ; Carolina; Groningen; Lawa ; Marie ; Pikien Rio ; Wanica . VEERBOTEN. mbn. Ansoe ; Maratakka ; Tibiti .
DIENSTEN. a. Ee n zeediens t tussen Paramaribo , he t Caraïbisc h gebie d e n d e Gol f va n Mexico. O m d e 4 a 5 weken vertrek t ee n schi p va n Paramarib o e n doe t Puerto Rico, Santo Domingo, Haïti, Cub a e n éé n o f mee r haven s i n d e U.S . Golf aan . De aanloophaven s zijn afhankelij k va n het ladingaanbod . b. D e kustdienst naa r Nickeri e per ms. Perica. Een geregeld e diens t 2 maal pe r wee k tusse n Paramarib o e n Nw . Nickerie , welke dienst 1 maal in de 14 dagen wordt doorgetrokke n to t Wageningen . c. D e Albinadienst . Eenmaal per maand wordt ee n afvaart naa r Albina gegeve n voor vrachtvervoe r (passagiers reizen via Moengo). De afvaartdata worde n steeds middels advertenties bekend gemaakt .
Rivierdiensten. 1. Moengodienst. Vertrek van Paramaribo elk e Maandag en Donderdag de s v.m. 7 uur. Vertrek va n Moeng o elke Dinsdag en Vrijdag des vm. 6 uur. Voorts vertrek t elk e Woensdag de s vm . 4 uur ee n motorlichte r naa r Moeng o voor ladingvervoer. Vertrek van Moengo elke Vrijdag des vm. 4 uur. 2. Commewijnedienst. Vertrek va n Paramaribo dagelijks des vm. 7 uur. Maandag, Donderda g e n Zaterdag tot Slootwijk . Dinsdag, Woensda g e n Vrijdag to t Reynsdorp . 3. Surinamedienst. Maandag e n Zaterdag to t Guines e Vriendschap . Vertre k de s vm. 8 uur. Dinsdag tot Phedra/Ber g en Dal. Vertrek de s vm. 6 uur. Terugkeer Woensda g namiddag. Vrijdag tot Carolina. Vertrek de s vm. 6 uur. 4. Saramaccadienst. Vertrek va n Paramarib o elk e Donderdag de s vm . 6 uur. Terugkee r Vrijda g namiddag. Deze dienst loop t tot Visserskamp . 5. Binnendoordienst naa r Nickerie . Vertrek va n Poelepantj e elk e Maandag de s vm . 8 uur. Vertre k va n Nw . Nickerie elk e Woensda g nm . 2 uur. 6. Potribodienst. Vertrek va n Paramarib o elk e Zaterda g de s nm. hal f twee . Terugkeer Zonda g namiddag. Dez e diens t loop t to t Cassewinica .
230 Veerdiensten. 1. Paramaribo - Meerzorg v.v . Vertrek Paramarib o dagelijks : 06.00 - 07.00 - 08.00 - 10.0 0 - 12.0 0 - 13.3 0 - 16.0 0 - 17.0 0 - 18.00. Vertrek Meerzorg : 06.30 - 07.30 - 08.30 - 10.3 0 - 12.3 0 - 14.0 0 - 16.3 0 - 17.3 0 - 18.30 . terwijl o p Zaterda g e n Zonda g no g ee n afvaar t va n Paramarib o word t gegeve n te 19.00 uur e n va n Meerzor g t e 19.30 uur.
2. Leonsberg - Nw. Amsterdam v.v. Vertrek Leonsber g dagelijks : 06.45 - 07.30 - 09.00 - 10.0 0 - 11.3 0 - 12.3 0 - 13.3 0 - 16.0 0 - 17.30 . Vertrek Nw . Amsterdam : 06.30 - 07.00 - 08.00 - 09.30 - 11.0 0 - 12.0 0 - 13.0 0 - 14.0 0 - 16.3 0 - 18.00. 3. Uitkijk - Hamburg v.v . Vertrek Uitkij k dagelijks : 06.00 - 07.00 - 08.00 - 09.0 0 - 10.0 0 - 12.0 0 - 13.0 0 - 14.00 - 15.0 0 - 16.0 0 17.00 - 18.00. Vertrek Hamburg : 06.15 - 07.15 - 08.15 - 09.15 - 10.1 5 - 12.1 5 - 13.1 5 - 14.1 5 - 15.1 5 - 16.1 5 - 17.15 - 18.15 . terwijl o p Zaterdag e n Zondag no g een afvaart word t gegeve n om 19.00 uur va n Uitkijk e n 19.15 uur va n Hamburg. 4. Coppename. Vertrek Coppename-zijd e dagelijks : 09.00 - 12.0 0 - 15.00 . Vertrek Coronie-zijde : 10.00 - 13.0 0 - 16.00 . terwijl o p Zonda g no g ee n afvaar t word t gegeve n om 7.30 van d e Coppename - zijde e n teru g direc t n a aankoms t aa n d e Coronie-zijde . N.B. Voor tarieven zie Afdeling „Tarieven".
De Thermomete r
Men ken t thermometer s van Fahrenheit , Celciu s en Réamur . Tegenwoordi g i s de schaalverdelin g va n Celciu s d e mees t gebruikelijke ; ove r d e gehel e werel d i s deze thans voor wetenschappelijke metinge n i n gebruik genomen. Daarnaas t wor - den in sommig e landen voor gewon e metingen nog d e thermometers va n Réamu r en Fahrenheit gebruikt. Bij het herleide n van graden va n de ene tot grade n van d e andere schaa l moe t men op d e fundamentaalpunten letten . De fundamentaalpunte n va n dez e thermo- meters zijn : d e temperatuu r va n ijs , da t smel t onde r ee n dru k va n 1 at. e n d e temperatuur va n waterdamp , di e zich bevind t bove n water , da t kook t onde r ee n druk va n 1 at.
231 Men krijgt du s het volgende : Celcius 0° - 100° fundamentaalafstand 100 graden Réamur 0° - 80 ° 80 „ Fahrenheit 32 ° - 212 ° 180 . , Een stijgin g van 5° C kom t overeen met 4° R e n 9° F. Dus: 0° C = 0 ° R = 32 ° F 5° C = 4 ° R = 41 ° F 10° C = 8 ° R = 50 ° F 30° C = 24 ° R = 86 ° F In he t algemee n heeft men : 9 t° C = VB t ° R = /5 t ° + 32 ° F t° R = »/4 t ° C = 9/é t ° + 32 ° F t° F == 6/ 9 (t° - 32°) C = V » (t° - 32° ) R
THERMOMETERSCHALEN.
C R F C R F • 1 0 — 8, 0 14,0 40 32,0 104,0 9 — 7, 2 15,8 50 40,0 122.0 8 — 6, 4 17,6 60 48,0 140,0 - 7 — 5, 6 19,4 70 56,0 158,0 6 — 4, 8 21,2 80 64,0 176,0 - 5 — 4, 0 23,0 90 72,0 194,0 - 4 — 3, 2 24,8 95 76,0 203,0 - 3 — 2, 4 26,6 100 80,0 212,0 - 2 — 1, 6 28,4 105 84,0 221,0 - 1 — 0, 8 30,2 110 88,0 230,0 0 0,0 32,0 115 92,0 239,0 1 0,8 33,8 120 96,0 248,0 2 1,6 35,6 125 100,0 257,0 3 2,4 37,4 150 120,0 302,0 4 3,2 39,2 175 140,0 347,0 5 4,0 41,0 200 160,0 392,0 10 8,0 50,0 300 240,0 572,0 20 16,0 68,0 400 320,0 752,0 30 24.0 86,0 500 400,0 932,0
Smeltpunten van Metalen (in grade n Celsius) . Aluminium 659 C Magnesium 655 Antimonium 630.5 Natrium 97.7 Bismuth 271 Nikkel 1450 Cadmium 321 Osmium 2700
232 Calcium 850 Palladium 1553 , Gallium 29.75 , Platina 1770 , Goud 1062 Tin 232 , Indium 155 Smeedijzer 1500 , Kalium 63.6 , Staal ± 1450 , Koper 1083 Wit gietijze r 1135 , Kwikzilver — 38.8 7 , Grauw Gietijze r 1225 , Lithium 180 Wolframium 3370 , Lood 327 Zilver 961 , Zink 419.4 ,
oeistoffen Aceton 56 Fosforus 290 < Aether 34.6 Freon — 2 8 , Alcohol (aethyl ) 78.5 Jodium 184 , Alcohol (amyl ) 128 Kwik 357 , Ammoniak — 35. 1 Lijnolie 316 , Benzeen 80 Methylchloride — 24. 2 , Blauwzuur 26.5 Water 100 , Bromium 63 Zwavel 444.6 ,
Soortelijke Gewichte n
VASTE STOFFEN . Aarde, kleiachtig , vastgestampt , droo g 1.6 — 1. 9 Aarde, kleiachtig , ver s 2.0 Agaat 2.5 — 2. 8 Albast 2.3 — 2. 8 Aluminium 2.95 Aluminium (brons ) 7.79 Amaril 4.0 Antimoon 6.72 As 0.67 Anthraciet 1.3 — 1. 7 Asbest, al s zodanig 2.1 — 2. 8 Asbest, vezel 0.2 — 0. 3 Asphalt 1.1 — 1. 5 Baksteen 1.4 — 1. 6 Balata 1.05 Balein 1.24 Bamboe 0.3 — 0. 4 Barnsteen 1.0 — 1. 1 Basalt 2.7 — 3. 2 Bauxiet 2.55 Beenderen 1.7 — 2. 0 Beton 1.8 — 2.4 5 Beton (gewapend ) 2.4 Bismuth 9.82 Boter 0.94— 0.9 5 Brons 8.2 — 8. 6 Bruinkolen 1.0 — 1. 5 Caoutchouc (ruw ) 0.92— 0.9 6 Carbied 2.3 Celluloid 1.4 Cement 1.15— 1.9 5 Cement (portland ) 1.3 Chamotte stee n 1.85— 2. 2 Cobalt 8.51 Cokes 0.7 — 1. 1 Copal 1.04— 1.1 4 Diamant 3.52— 3.5 3 Dolomiet 2.9 Dynamiet 1.4 Elpenbeen (ivoor ) 1.83— 1.9 2 Gips, gegote n e n gedroog d 0.97 Gips, gebran d 1.81 Glas, flessen 2.6 — 2. 8 Glas, krista l 2.9 — 3. 0 Glas, flint 3.1 — 3. 9 Glas, spiege l 2.4 — 2. 7 Glas, venste r 2.4 — 2. 6 Gom, arabisch e 1.31— 1.4 5 Goud, gedege n 18.6 —19. 1 Goud, gegote n 19.26 Goud, geslage n 19.36 Grafiet 2.25 Granaat 3.4 — 4. 3 Graniet 2.5 — 3. 0 Grint 1.8 — 2. 0 Guttapercha 0.96— 0.9 9 Hars 1.07 Hoorn 1.69— 1.8 3 Houtskool 0.2 — 0. 4 Ivoor 1.83— 1.9 2 IJs (0° C) 0.92 IJzer 7.25— 7.7 8 Kalk, geblus t 1.15— 1.2 5 Kalk, gebran d 2.3 — 3. 2 Kalkspaath 2.6 — 2. 8 Kalksteen 2.5 — 2. 8 Kalksteen, o p ee n hoo p 1.5 Kamfer 0.99 Kaolien 2.2 Katoen, luchtdroo g 1.47— 1.5 0 Kiezelsteen 2.3 Klei, vette , ver s 1.66— 1.8 5 Klei, vette , verhar d 1.5 — 1. 6 Koper 8.59— 9.9 5 Kristal 2.9 — 3. 0 Krijt, wi t 1.21— 1.2 8 Kruit, lo s 0.9 Kruit, gestamp t 1.75 Kurk 0.24 Kwarts 2.62 Kwikzilver 13.598 Lava 2.0 — 3. 0 Leem 1.52 Leder, droo g 0.86 Leder, vet 1.02 Leisteen 2.65— 2.8 5 Linoleum 1.15— 1. 3 Lood 11.85 Loodglans 7.8 — 8. 0 Lijm 1.27 Marmer 2.5 — 2. 8 Meel 1.56 Meel, lo s 0.4 — 0. 5 Meel, samengepers t 0.7 — 0. 8 Menie 8.6 Menselijk lichaa m 1.07 Mersing 8.55 Mica 2.6 — 3. 2 Modder 1.6 — 1. 7 Nikkel 8.8 Palladium 11.95 Papier 0.7 — 1.1 5 Pek 1.07— 1.1 0 Plantenvezels 1.48— 1.5 3 Platina 21.45 Porselein 2.2 — 2. 5 Puimsteen 0.37— 0. 9 Rietsuiker, o p ee n hoo p 0.7 Salpeter 1.62 Staal 7.85 Steenkolen 1.2 — 1. 4 Suiker 1.61 Steenzout 2.3 — 2. 4 Talk 0.94 Tarwe 1.35 Tarwe, o p ee n hoo p 0.7 — 0. 8 Tegels 1.4 — 1. 6 Tin 7.29 Topaas 3.54 Vet 0.62— 0.9 4 Veldspaath 2.53— 2. 6 Vloeispaath 3.1 Vuursteen 2.6 — 2. 8 Was 0.96— 0.9 7 Wol 1.3 Zand, fij n e n droo g 1.4 — 1.6 5 Zand, fij n e n vochti g 1.9 — 2. 0 Zand, kleiachli g 1.7 — 1. 8 Zand, droog , gro f 1.4 — 1. 5 Zand, vochtig , rivie r 1.77—1.86 Zandsteen 2.2 — 2. 5 Zilver 10.5 Zink 7.12 Zijde, ruw e 1.56 Zwaarspaath 2.4 — 3. 1 Zwavel 1.92— 2.0 6
VLOEISTOFFEN. Aether (20° ) 0.73 6 Ricinusolie (15°) 0.958—0.97 Alcohol (15°) 0.79 4 Salpeterzuur 65% (15° ) 1.4 Benzine 0.88 Teer 1.2 Bier 1.01 —1.0 3 Terpentijnolie (15°) 0.86—0.875 Bromium (20°) 3.1 4 Water, gedistilleerd 1.0 Levertraan (15°) 0.9 2 —0.93 9 Water, zee 1.026 Lijnolie (15°) 0.929—0.93 6 Wijn 0.99—1.002 Melk (27°) 1.028—1.03 1 Zoutzuur 25% (15° ) 1.13 Naphta 0.76 Zwavelzuur 98% (15° ) 1.84 Olijfolie (15°) 0.916—0.91 8 Zwavelkoolstof (20°) 1.263
Maten e n gewichte n
LENGTEMATEN. 1 meter (m) , he t veertigmillioenst e dee l va n d e omtre k de r aarde , gemete n over beid e polen .
236 1 geografische mij l = 4 zeemijlen = 1/1 5 deel va n d e middelbar e meridiaan - graad 7407.407 m vadem = 6 voet = 1.829 m Eng. voet =12 duim 0.305 m Rijnl. voe t 0.314 m Eng. zeemij l 1609.31 m zeemijl (knoop, Eng. knot, nautical mile ) 1851.85 1 m kabellengte =120 vadem = 22 0 m Eng. yard 0.914 m Eng. dui m (inch ) 0.0254 m Sur. ketting 20.720 m
VLAKTEMATEN. 1 hectare o f bunde r 10000 vierk. m 1 Eng. acr e 4047 „ „ 1 vierk. kettin g Sur . 429.3 „ „ 1 bouw Indonesisc h 7076 „ „ 1 Rijnl. morge n 8516 „ „
INHOUDSMATEN. 1 Hectoliter = 1 mud o f va t = 100 liter 1 Decalite r = 1 schepel 10 liter 1 Liter = 1 kop o f ka n = 1 kub. d m 1 Deciliter = 1 maatje = 0.1 liter 1 Centilite r = 1 vingerhoed = 0.01 liter 1 registerton =100 cub . feet = 2.83 kub. m 1 pint Eng . 0.568 liter 1 quar t Eng. 1.136 1 imperia l gallon Eng . 4.546 1 pint Amerik . 0.473 1 quar t Amerik. 0.946 1 gallon Amerik . 3.785
GEWICHTEN. 1 scheepslast 2000 k g 1 ton 1000 1 centenaar 100 1 pond = 5 ons = 0.5 1 ons = 1 0 lood = 0.1 1 lood =10 wichtjes = 0.01 1 ton Eng. = 2 0 cwt. = 1016.048 , 1 hundredweigh t (cwt ) = 112 lbs = 50.802 , 1 poun d (lb ) = 1 6 oz. = 0.454 ,
237 1 ounz e (oz ) = 1 6 dr . = 0.028 3 „ 1 dra m (dr ) = 0.001 7 „ 1 ston e = 6.3 5 „
Herleiding van Surinaamse kettinge n in meter s Kettingen Meters Kettingen Meters U. 5.179 18 372.858 % 10.357 19 393.574 % 15.536 20 414.287 1 20.714 30 621.430 2 41.428 40 828.573 3 62.143 50 1035.717 4 82.858 60 1242.860 5 103.572 70 1450.003 6 124.286 80 1657.147 7 145.000 90 1864.290 8 165.715 100 2071.433 9 186.429 200 4142.866 10 207.143 300 6214.300 11 227.857 400 8285.734 12 248.571 500 10357.167 13 269.287 600 12428.600 14 290.000 700 14500.034 15 310.715 800 16571.467 16 331.430 900 18642.900 17 352.144 1000 20714.334
Herleiding van vierkante Sur . kettingen in Hectares, Ares e n centi Ares
1 Surinaamse akker = 10 vierk. Sur. kettingen. Vierkante H.A. + A. + cA. Vierkante H.A. + A. + cA. kettingen kettingen 1 0 4 29 100 4 29 8 2 0 8 58 200 8 58 17 3 0 12 87 300 12 87 25 4 0 17 16 400 17 16 33 5 0 21 45 500 21 45 42 6 0 25 75 600 25 74 50 7 0 30 4 700 30 3 59 8 0 34 33 800 34 32 67 9 0 38 62 900 38 61 75 10 0 42 91 1000 42 90 84 20 0 85 82 2000 85 81 67 30 1 28 73 3000 128 72 51
238 40 1 71 63 4000 171 63 34 50 2 14 54 5000 214 54 18 60 2 57 45 6000 257 45 2 70 3 0 36 7000 300 35 85 80 3 43 27 8000 343 26 69 90 3 86 18 9000 386 17 53 10000 429 8 36
Groeitabel (naa r Quetelet ) va n d e lengte gedurend e 15 jaren toename Bij de geboorte 0.50 m — 1 jaar 0.70 20 cm 2 jaren 0.80 10 3 , 0.88 8 4 , 0.95 7 5 , 1.01 6 6 , 1.07 6 7 , 1.13 6 8 , 1.19 6 9 , 1.25 6 10 , 1.30 5 11 , 1.35 5 12 , 1.40 5 13 , 1.45 5 14 , 1.50 5 15 , 1.54 4 Toename i n groe i i n 15 jaren 104 cm
Gewichtstabel (naa r Huebner ) Ie levensjaa r borstkinnd Leeftijd Jongens Meisjes Aanvangsgewicht 3433 g Einde 2e j 13.2 kg 12.0 kg Einde de r 4 e wee k 4008 „ »» 3e „ 15.4 » 14.0 „ , 8e 4907 „ ï 4e „ 16.8 » 15.7 „ , 12e 5600 „ > 5e „ 19.3 » 17.5 „ , 16e 6294 „ » 6e „ 21.1 » 19.0 „ , 20e 6824 „ S 7e „ 23.0 » 20.7 „
, 24e 7289 „ 9 8e „ 24.9 »> 22.5 „
, 28e 7774 „ 9 9e „ 26.8 ï» 24.9 „
, 32e 8175 „ 9 10e „ 29.4 » 26.4 „
, 36e 8655 „ y He „ 32.1 >> 29.1 „
„ 40e 8855 „ 9 12e „ 34.9 »> 32.7 „
44e 9232 „ 9 13e „ 38.2 »> 37.9 „
, 48e 9589 „ 9 14e „ 42.6 » 42.6 „ 2e wee k 10141 g Einde 15e j 51.0 kg 47.2 kg »» 16e „ 57.1 „ 48.2 „ »» 17e „ 62.7 „ 49.2 „ »> 18e „ 66.0 „ 50.0 „
Gewichtstabe in verban d me t d e lengte Lengte Mannen Vrouwen 1.46 m — 43.5 kg 1.48 „ — 45.5 , 1.50 „ — 46.25 , 1.52 „ — 47.5 , 1.54 „ — 49.5 , 1.56 „ 55.25 kg 50.75 ,
1.58 „ 57.35 ï 52.25 , 1.60 „ 60.25 s 55.25 , 1.62 „ 62.5 » 57.25 , 1.64 „ 63.75 > 59.75 , 1.66 „ 65.0 > 62.75 , 1.68 „ 66.0 > 63.75 , 1.70 „ 67.0 » 66.75 , 1.72 „ 69.5 , 70.5 , 1.74 „ 72.0 ) 74.5 ,
1.76 „ 74.25 J —
1.78 „ 76.75 j —
1.80 „ 78.75 j — 1.82 „ 80.0 » — 1.84 „ 81.5 » —
Afstandentabel gemeten lang s d e stroomdraa d de r rivier .
COMMEWIJNERIVIER. De afstan d va n Paramaribo tot d e hierna vermeld e plaatsen bedraagt: linkeroever: Beekenhorst 29 km. Ostage 59.5 km.
Weltevreden 29.5 )J Camawappibo 63
Nieuw Gron d 30.5 S» Potribo 75.5
Slootwijk 47 9> Killenstein Nov o 85.75 rechteroever: Pieterszorg 8 km. Johan e n Margareth a 17.75 km.
Johannesburg 15 5» Frederiksdorp 18.5
Maasstroom 16 39 Mariênbosch 20 Berlijn 16.75 » Kronenburg 22
240 rechteroever: Brouwerslust 24 km. Constanti a 36 km. Killenstein 25.25 „ Allianc e (Matappicakree k 38.25 Mon Souc i 26 „ Nw. Meerzor g „ 3 9 Campenburg 27 „ Reynsdorp .. 40. 5 Hecht e n Ster k 28.25 „ Aan Potrib o 74 Zorg e n Hoo p & Picardi 30 „ Des Tombesbur g 78
COTTICARIVIER. De afstan d va n Moengo to t d e hierna vermeld e plaatse n bedraagt : linkeroever: rechteroever: Oposei lang a hoeko e 22.75 km. Pikien Sant i 32.75 km Bilo » 26.25 „ Ephrata 98.75 „ Tamarin 28.5 „ Charlottenburg 104 Lanti We i 40.75 „ Wan Hatt i 45.75 „ de Vred e 71.75 „
CORANTIJNRIVIER De afstan d va n Nw. Nickerie naa r d e hieronde r vermeld e plaatse n bedraagt : Mac-Clemen eilan d 55 km. Kapoeri 121 „ Washabo 130
MAROWIJNERIVIER. De afstan d va n Albina naa r d e hieronde r vermeld e plaatse n bedraagt : Galibi 29 km. Bonnidoro 84.5 kr Papatam tabbetj e 1.4 ») American kondr e 96.5 , Portal 11 >> Grankreek 105.5 , Bigiston 12 „ Kapasi tabbetj e 138 Herminadorp 49 J» Stoelmanseiland 150 Merian kree k 62 )> Benzdorp 253 Langa tabbetj e 73.5 »»
SARAMACCARIVIER. De afstan d va n Uitkijk to t d e hierna vermeld e plaatsen bedraagt : linkeroever: rechteroever : Groningen 19 km. Santigro n 13 km. Maho 6.5 „ Cabenda's hoo p 10
241 linkeroever: rechteroever: Boston 9 km. de Goed e Verwachtin g 10.5 km. Damparra 25 » Johanna Catherin a 26.5 Tottikamp 36 >» Broederschap 34
Bigi Poik a 71.5 Ï> La Prevoyanc e 36 Maripa Sto n 103 >» de Dankbaarhei d 38 Antonigron 44.5 Huwelijkszorg 45
SURINAMERIVIER. De afstan d va n Paramaribo tot d e hiern a vermeld e plaatse n bedraagt : linkeroever: rechteroever: Domburg 17 km. Petersbur g 13 kn Paranam 35 , , Vreeland 15.5 „ De Guinesche Vriendschap 41 , , Laarwijk 18 Carolina 6 3 , , Maagdenburg 19.5 , Phedra 83 , St . Barbar a 23 Rama 84 , , Rorac 26.5 , Berg e n Da l 109 Groot Chatillo n 38 Esther's Lus t 54 Joden Savanna 66 Cassipora 73 Brokopondo 128.5 ,
NICKERIERIVIER. De afstan d va n Nw. Nickerie to t d e hiern a vermeld e plaatse n bedraagt : linkeroever: rechteroever : Paradise 1 1 km. Wageninge n 45.5 km. Boonackerpolder 11.5 „ Tapoeripakreek 48 Arrawarramonding 137.5 „
DE MOENGOREIS . Suriname-Commewijne-Cotticarivier. De afstan d va n Paramaribo naar d e hierna vermeld e plaatse n bedraagt : linkeroever: rechteroever: Slootwijk 47 km. Constanti a 36 km. Potribo 75.5 , , Charlottenburg 55.25 de Vred e 87.5 , , Ephrata 60.5 Wan Hatt i 113.5 , , Pikien Sant i 126.5 Lanti We i 118.5 , , Moengo 159.25 Tamarin 130.75 , Bilo lang a hoekoe 133 Oposei lang a hoeko e 136.5 ,
242 DE NICKERIEREIS . Surinamerivier-Saramaccakanaal-Saramaccarivier-Coppenamepunt- Coppenamerivier-Wayomborivier-Arrawarrakreek-Nickerierivier. De afstan d va n Paramaribo tot d e hiern a vermeld e plaatse n bedraagt : linkeroever: rechteroever: Poelepantje 2.5 km. Alab o Coppenamepun t 91.5 km. Uitkijk 26.5 „ Kalebaskreek 105.5 Groningen 45.5 „ Tibitimonding 130 Coronie 97.5 „ Boven Wayombomonding 202 Goede hoo p 134 „ Tapoeripakreek 313.5 Wayombomonding 154 „ Wageningen 316 Corneliskondre 168 „ Nw. Nickeri e 361.5 Arrawarramonding 224 Paradise 350.5
Samenstelling e n voedingswaard e va n i n Surinam e algemee n gebruikt e voedingsmiddelen VLEESWAREN. Naam Eiwit Vet Water Voedings % % % waarde Vet Rundvlee s 17.2 26.4 55.4 165 Mager Rundvlee s 20.8 1.5 76.7 109 Vet Kalfsvlee s 18.9 7.4 72.3 117 Mager Kalfsvlee s 19.8 0.8 78.9 101 Vet Varkensvlee s 14.5 37.3 47.5 184 Mager Varkensvlee s 20.2 6.8 72.0 121 Gezouten spe k 9.0 72.8 10.2 263 Rookspek 9.7 75.7 9.2 276 Gerookte ha m 25.0 8.1 59.8 149 Zoutvlees 23.0 20.0 43.9 175 Kip 18.5 9.3 70.0 120
VERSE, GEDROOGDE E N GEZOUTE N VIS . Naam Eiwit Vet Water Voedings - % % % waarde Aader 22.5 0.6 75.0 114 Bakkeljauw 26.8 0.9 50.0 137 Bokking 21.1 8.5 69.2 131 Bot 15.8 0.9 81.0 82 Botromannetje 15.0 0.8 81.6 77 Geelbakker 19.0 0.4 78.5 96 Graumurg 16.3 0.2 81.0 82
243 Naam Eiwit Vet Water Voedings- % % % waarde Haring, gezoute n 16.7 11.0 59.4 117 Heilbot 28.0 18.0 41.8 194 Koebie 18.0 0.4 79.9 91 Kweriman, gedroog d 38.0 4.4 53.6 153 Kwiekwie, sok é 20.7 0.9 76.8 108 Kwiekwie, platko p 19.1 0.6 78.4 96 Kwiekwie, Catharin a 17.8 4.8 75.5 103 Lengvis 78.2 1.8 18.3 396 Logo logo , gedroog d 71.0 0.6 23.1 357 Lompoe 18.4 0.5 79.1 93 Makreel 19.2 22.4 44.5 163 Matoeri 19.5 1.4 76.6 102 Owroe wiffi e 17.0 1.9 79.0 91 Paling 19.6 0.6 77.9 100 Patakka 19.2 1.3 77.5 100 Sardientje 20.1 1.7 76.0 106 Snappers 19.0 1.2 77.5 99 Snoek 18.6 1.2 78.5 97 Sriba 18.9 0.9 78.5 97 Stokvis 71.4 2.5 17.2 365 Trapoen, gedroog d 49.0 5.0 37.6 246 Trompetter 17.3 0.2 80.8 87 Wittie wittie, gedroog d 72.5 1.6 19.4 365 Warappa 20.7 4.1 73.1 116
DIERLIJKE PRODUCTEN . Naam Eiwit Ve t Koolhydr . Wate r Voedings - % % % % waarde Melk 3.0 3.3 4.2 88.9 29 Margarine 1.4 82.3 — 13.7 254 Boter 0.6 85.0 — 11.8 257 Leidse kaa s 36.7 12.6 — 41.6 225 Zoetemejkse kaa s 24.2 26.7 — 43.1 202 Eieren 12.4 12.0 — 73.7 98
fOETH NGSMIE )DELEN Aardappelen 1.9 0.1 20.7 75.5 31 Andijvie 1.8 0.4 0.7 94.1 11 Antroewa 0.9 0.1 2.1 94.0 7 Appels, gedroog d 1.3 2.0 63.0 28.0 76 Arrowroot — 0.4 80.4 16.3 82 Bananen, groen e 1.0 0.2 21.3 75.0 27
244 Naam Eiwit Vet ]Koolhydr . Water Voedings- % % % % waarde Bananen, rijpe 1.3 0.3 18.1 75.0 26 Berangé 1.3 0.1 2.01 93.6 7 Bieten, rod e 2.2 0.2 6.9 84.9 19 Blom 11.8 1.4 72.2 12.6 135 Brood 7.0 0.5 55.5 35.6 91 Broodboom, yams 5.3 1.4 61.6 13.9 91 Bruine bone n 23.2 2.1 53.7 13.7 176 Cacao 13.8 45.3 14.5 6.2 220 Cassave, zoete 1.4 0.4 30.4 64.4 39 Cassave, brode n 1.3 0.7 81.0 10.2 90 Capucijners 23.0 2.6 45.9 16.7 169 Doperwten 6.4 0.5 12.0 78.4 46 Erwten, groen e 22.9 1.8 52.4 15.0 172 Erwten, soe p 3.4 0.9 5.6 88.3 25 Gogomago 2.8 0.7 0.8 89.0 17 Gongoté 2.6 0.6 69.4 16.2 84 Herenboontjes (brokoboontje ) 2.4 0.4 1.8 89.8 15 Havermouth 15.0 6.0 65.9 10.0 159 Klaroen 2.9 0.6 L2 88.0 18 Kouseband 3.8 0.5 3.7 86.8 24 Kool, witt e 1.8 0.2 2.8 90.1 12 Kool, rod e 1.8 0.3 2.5 90.0 12 Koolrapen 2.9 0.3 8.3 86.7 24 Komkommer 0.5 0.2 1.5 96.5 5 Mais 1.0 3.5 65.0 15.2 131 Masoesa 4.6 9.4 28.5 44.6 80 Nappie 1.8 0.3 27.4 64.0 37 Oker 0.9 0.2 2.2 93.3 7 Okerpitten 22.8 16.9 14.2 12.5 179 Papaja, onrijp e 0.8 0.2 4.2 91.5 9 Pataten, zoet e 1.7 0.3 25.0 70.0 34 Pinda 30.6 50.4 3.9 5.7 308 Pompoen 0.6 0.2 5.1 91.8 9 Postelein 1.1 0.3 1.3 95.2 8 Rijst, witt e 7.5 1.3 75.1 12.1 117 Salade 1.9 0.3 1.1 94.3 12 Sebijari 9.0 1.0 19.6 64.4 68 Snijbonen 2.7 0.4 2.1 88.7 17 Spinazie 2.2 0.6 0.9 93.4 14 Tayer, witt e 2.0 0.4 31.7 66.8 43 Tayer, gel e 2.7 0.3 16.1 78.4 31 Tayerbladeren 2.8 0.8 0.7 91.8 17 Tomaat 0.8 0.4 0.7 95.7 6
245 Naam Eiwit Vet :Koolhydr . Water Voedings- % % % % waarde Wandoe 1.8 2.2 43.4 15.0 141 Wortelen 1.2 0.3 4.6 90.3 12 Yams 1.3 0.2 19.3 76.2 26 Zuring, rod e 1.1 0.7 4.2 90.9 50 Zuurkool 1.3 0.5 3.0 91.4 11
VRUCHTEN Naam Eiwit Vet Koolhydr. Water Voedings- % % % % waarde Advocaat 1.1 4.8 2.1 87.8 41 Appels 0.4 — 12.9 84.8 15 Alamoen 0.6 0.2 4.6 90.5 8 Awarra 3.1 12.0 — 43.9 52 Ananas 0.5 0.1 2.7 91.0 55 Bacoven, bananen - 1.3 0.3 20.5 77.0 28 Bacoven, appel - 1.1 0.2 14.0 83.4 20 Birambie, Fransma n 0.4 — 7.5 90.6 9 Broodboom, kastanj e 3.7 3.2 25.1 60.7 53 Guave 0.8 0.7 5.3 82.2 14 Kaneelappel 0.8 — 17.4 73.2 21 Kokosnoot 6.8 6.5 10.4 62.0 109 Mammie 1.1 0.5 3.9 87.5 11 Manja 0.6 0.4 6.8 87.6 11 Markoesa, Par a 3.0 4.9 5.0 73.7 35 Markoesa, Big i 1.3 1.2 8.5 82.9 19 Mispel 0.8 0.9 4.3 88.6 11 Mopé 1.3 0.4 3.7 88.9 12 Obé — 70.0 — — 210 Papaja, rijp e 0.8 0.3 4.2 85.6 9 Paranoot 15.9 67.2 — 7.6 281 Peren 0.4 — 12.0 83.0 14 Pompelmoes 0.6 0.2 46.0 90.5 8 Pomme d e Cyther e 1.0 0.4 7.3 84.7 79 Pommerac 0.5 0.3 3.8 90.3 7 Sapotille 0.5 1.6 9.0 77.9 13 Sinaasappel 0.1 0.4 8.0 86.6 14 Sawari noo t 17.4 66.0 — 6.3 285 Spaanse spe k 0.8 0.1 6.4 91.5 11 Watermeloen 6.8 0.6 3.9 91.4 40 Zuurzak 0.9 0.3 0.3 87.3 5
246 Betekenis va n enig e feestdage n ROOMS KATHOLIEK E FEESTDAGEN . Aswoensdag. 23 Februari 1955. „Gedenk, o mens, dat gi j sto f zij t e n tot sto f zul t wederkeren". Me t dez e woor - den e n onde r he t geve n va n ee n askruisj e o p he t voorhoofd , worde n d e mense n opgeroepen tot herinnering, tot gebed en tot boete. Dit is de inzet van de 40-daagse vasten te r voorbereidin g o p Pasen . 's Heren Hemelvaart. 19 Mei 1955. 40 dagen na Zij n Verrijzenis stee g Jezus op ten hemel. Daarom wordt 40 dagen na Pasen d e Hemelvaart de s Heren gevierd . Maria ten Hemel opneming. 15 Augustus. Maria, d e Moede r va n Christus , wer d doo r d e krach t God s n a haa r sterve n met het lichaa m te n heme l opgenomen . Allerheiligen. 1 November. Gevierd word t d e eenhei d me t d e zalige n i n d e hemel , di e he t gelukki g eind - doel va n hu n aard s bestaa n hebbe n bereikt . Zi j zij n onz e voorspreker s bi j God , zolang wi j no g op aarde te schrijde n hebben .
MOHAMMEDAANSE FEESTDAGEN . Islamitisch Nieuwjaar. 18 Augustus. Het Islamitisc h Nieuwjaa r val t o p 1 Mohorram 1375 en kom t overee n me t 18 Augustus 1955 van d e Christelijk e jaartelling . Miladoen Nabi. 28 October . Op dez e da g wordt d e geboort e va n d e Profee t Mohame d herdacht . Mirajun Nabi. 20 Maart. Dit i s he t Hemelvaartsfees t va n d e Profee t Mohamed . Shab-e-Berat. 9 April. Allerzielendag, waaro p d e afgestorvene n worde n herdacht . Begin Vasten. 24 April. ledoel Fitr. 23 Mei. Feestelijke vierin g va n het ein d va n d e vasten . ledoel Dzoha. 30 Juli. Het Offerfeest . O p dez e da g word t herdach t d e bereidwillighei d va n d e aarts - vader Abraha m o m zij n zoo n Ismaë l (nie t Izaak ) aa n de n Here te offeren .
HINDOE FEESTDAGEN . (Arya Sama j e n Sanataa n Dharm) . Holika Dahan. 8 Maart. Op dez e da g word t d e Holika , di e o p d e Basan t Panchmi e geplan t wer d i n
247 verband me t he t Phagwafeest , verbrandt . Holik a wa s ee n zuste r va n d e Konin g Hiernakasjep, di e naas t zic h gee n mach t duldde . Zij n zoo n Prahlaad , di e o p God vertrouwde , wer d o p ee n zee r onmenselijk e wijz e doo r he m behandeld . Holika, di e eve n wree d wa s al s haa r broe r d e Konin g Hiernakasjep , kend e een kuns t waardoo r zi j nie t verbran d ko n worde n doo r wel k vuu r da n ook . Zij beloofd e aa n d e Konin g da t zi j dien s zoo n Prahlaa d ui t d e we g zou ruimen , door he m o p haa r schoo t t e neme n e n i n ee n vlammenze e t e gaa n zitten ; zi j zou da n ongedeer d ui t he t vuu r t e voorschij n komen , maa r d e klein e Prahlaa d niet. Dit gebeurde , doc h niet Prahlaad, doc h Holika zelv e verbrandde to t as , terwij l Prahlaad doo r Narsin g gere d werd . Daar di t op de Basant Panchmi e plaats vond, werd sedertdien het fei t herdach t door d e verbrandin g va n Holika . Dhoererie. 9 Maart 1955. Op dez e da g word t he t Phagwafees t gevierd . E r word t gebede n e n e r worde n giften verstrek t aa n d e Priester s e n d e armen , e n indie n mogelij k ee n maaltij d aan Priesters , armen , vriende n e n bekenden . Ramnaumie. 1 April 1955. De geboorteda g va n Ramchandra . Hanoeman Jayantie. 9 April 1955. De geboorteda g va n Hanoeman . Meha Sieuwratrie. 21 April 1955. De geboorteda g va n Siwah . O p dez e da g word t e r geoffer d aa n Siwah , ter - wijl e r d e gehel e da g gevas t e n gebede n wordt . Kriesne Astmie. 11 Augustus 1955. De geboorteda g va n Go d Sriekriesna . E r word t gevaste n gebeden , terwij l e r ook kerkdienste n gehoude n worden . Pietr Sraath. 2 October 1955 . Op deze dag worden de overleden ouder s en bloedverwanten herdacht . Namen s hen word t to t vergiffeni s va n hu n zonde n aa n arme n doo r midde l va n priester s giften verstrekt . Dipawlie. 14 November 1955. Het lichtenfeest. Volgen s de heilige boeken der Sanataan Dharm diene n d e lam- pen ten minste 3 dagen t e branden .
Sterrekundige constante n e n definitie s DUUR VA N HET ETMAAL . 1 sterredag = tijdsduur verlopend e tussen twee opeenvolgende bovenculminatie s van het lentepunt; dit etmaal word t verdeeld in 24 sterre-uren, 1 sterre-uur i n 60 sterreminuten enz. 1 middelbare zonnedag = tijdsduur verlopend e tusse n twe e opeenvolgend e
248 onderculminaties va n d e — denkbeeldige — middelbare zon . O p di t etmaa l zij n de tijdmetinge n i n he t dagelijk s leven , i n wetenscha p e n technie k gebaseerd . Het 24 e dee l va n di t etmaa l word t middelbaa r zonne-uu r o f kortweg : uu r ge - noemd e n doo r he t symboo l h aangeduid . Volgen s he t algemee n beken d recep t wordt he t uu r i n 60 minuten e n d e minuu t i n 60 secunden verdeeld ; symbolen : min e n sec . 1 sterredag = 0.997269 6 middelbare zonnedage n = 2 3 h 56 min 4.09 sec. 1 middelbare zonneda g = 1.002737 9 sterredagen = 2 4 sterre-uren 3 sterre- minuten 56.56 sterresecunden. DUUR VA N D E MAAND . 1 synodische maanomloop = 29.530 6 middelbare zonnedagen , he t i s d e ge- middelde tijdsduu r verlopend e tusse n twe e opeenvolgende nieuw e manen . 1 siderische maanomloop = 27.321 7 middelbare zonnedagen , he t i s de gemid - delde tijdsduu r waari n d e maan , uitgaand e va n ee n bepaald e plaat s tusse n d e sterren, wee r bi j ditzelfd e pun t terugkeert . 1 draconitische maanomloop = 27.212 2 middelbare zonnedagen , he t i s d e gemiddelde tijdsduu r waari n d e maan, uitgaand e va n ee n knoo p (= snijpunt va n maansweg e n zonsweg) , d e eerstvolgend e maa l in di e knoo p terugkeert . 1 kalendermaand duurt 28, 29, 30 of 31 middelbare zonne-etmalen .
DUUR VAN HET JAAR. 1 tropisch jaar — 365.24220 middelbare zonnedagen, het is de tijdsduur waari n de zon, uitgaande van het lentepun t d e eerstvolgende maal het lentepun t opnieu w bereikt. O p di t jaa r i s d e kalende r gebaseerd . Omda t he t kalenderjaa r ee n gehee l aantal middelbare zonnedagen moet bevatten en omdat het tropische jaar niet aa n deze eis voldoet, i s de bekend e regelin g van d e schrikkeljaren getroffen . 1 siderisch jaar — 365.25636 middelbare zonnedagen, het is de tijdsduur waari n de zon , lang s d e ecliptica voortgaande , d e eerstvolgend e maa l o p dezelfd e plaat s temidden van d e sterren terugkeert . Omloopstijd van de zon om het centrum van ons melkwegstelsel 2.0 x 10 8 jaren.
LENGTE-EENHEDEN E N AFSTANDEN . 1 astronomische eenheid = 149.500.00 0 km = 498. 4 lichtsecunden = 8. 3 licht- minuten = halve grot e a s va n d e elliptisch e aardbaan , oo k we l „gemiddeld e af - stand aarde-zon" genoemd . 1 parsec — 30.84 x 10 12 km = 3.25 9 lichtjaren = 206.26 5 astronomische een - heden = de afstand va n een ster die een parallaxis van 1 boogsmmde vertoont . 1 lichtjaar = 9.4 6 x 10 12 km = 0.30 7 parsecs = 63.29 0 astronomische een - heden = afstand di e het licht in een jaar tijds aflegt . afstand aarde-maa n (gemiddeld ) = 38440 0 km aequatoriale straa l va n d e aardbo l = 6378.3 9 km polaire straa l va n d e aardbo l = 6356.9 1 km
249 1 booggraad o p het aardoppervlak , gemete n langs d e aequato r = 111. 4 km straal va n d e maanbo l = 1738. 0 km straal va n d e zonnebo l = 69636 0 km afstand va n d e zo n to t het centru m va n on s melkwegstelsel = 800 0 parsecs
SNELHEDEN E N VERSNELLINGEN . snelheid va n het licht i n het luchtledig e 299.774 km/sec snelheid va n d e aard e i n haa r baa n (gemiddeld ) 29.8 km/sec snelheid va n d e zo n t.o.v . d e naburig e sterre n 19.6 km/sec snelheid va n d e zo n t.o.v . centru m melkwegstelse l 270 km/sec versnelling va n d e zwaartekrach t o p aard e 980.6 cm/sec (Overgenomen ui t D e Sterregid s 1955).
Het gebrui k va n Surinaam s hou t (Publicatie va n ' s Lands Bosbeheer i n Suriname) . Gebruik va n hout eis t kennis van hout . Wannee r me n voo r het gebrui k slecht s een o f enkel e houtsoorte n to t zij n beschikkin g heef t da n ka n d e kenni s nodi g voor d e verwerkin g e n toepassin g betrekkelij k gemakkelij k verkrege n worden . Is di e en e o f enkel e houtsoor t i n voldoend e mat e t e verkrijge n da n beperk t me n zich in het gebrui k daa r maar a l te graa g toe. Komt e r schaarste i n die houtsoort , dan wordt men gedwonge n naar andere soorten ui t t e kijken, waa r slecht s schoor - voetend to e word t overgegaan . Datgen e wa t me n va n oud s kend e dien t n u ver - vangen doo r nieuw e soorten , di e ee n ander e behandelin g eisen , di e vaa k bi j d e verwerking bepaald e moeilijkhede n oplevere n e n waarva n me n d e toepassings - mogelijkheden nie t voldoend e overziet , waardoo r slecht s aanwendin g i n beperkt e mate plaat s vindt . Suriname i s rij k aa n verschillend e soorte n me t zee r uiteenlopend e eigenschap - pen e n daardoo r zee r uiteenlopend e toepassingsmogelijkheden . Wi l me n echte r de mogelijkhei d voo r d e verschillend e doeleinde n me t succe s benutte n da n i s kennis omtren t d e houtsoorten ee n eerst e vereiste . Hoewel ove r d e Surinaams e houtsoorte n reed s vee l geschreve n is , i s da t vaa k moeilijk te bereiken voor de man van de praktijk, t e meer daar thans het standaard werk va n Dr . Ir . Ph . Pfeiffe r ove r „D e Houtsoorte n va n Suriname " nie t mee r te verkrijge n is . Het i s daarom van belan g om d e hoofdzaken va n het onderzoe k van Dr. Pfeif - fer no g een s n a t e gaan . Waa r mogelij k aa n t e vulle n me t nieuw e verkrege n resultaten, waarbi j voora l oo k aandach t war e te schenke n aa n d e ervaringe n di e men i n d e praktij k me t verschillend e soorte n heef t opgedaan . I n ee n artike l i n „Bouw" va n 30 April 1949 gaf J . W . Gongrij p ee n samenvatten d overzich t va n de 27 houtsoorten di e door Dr. Pfeiffe r i n der tij d nade r werde n onderzocht . In het onderstaand e i s daartoe i n beknopt e vor m ee n pogin g ondernome n voo r
250 een 52 tal va n d e mees t bekend e e n mees t voorkomend e houtsoorten . Di t over - zicht i s verr e va n volledi g t e noemen , het diend e echte r beperk t t e worde n ge- houden e n voor grondiger studie blijft raadplege n van het werk van Pfeiffer nood - zakelijk. Gehoop t word t echte r da t voora l aa n d e hand va n d e opgenome n tabe l over „Toepassin g va n Surinaams e houtsoorte n voo r verschillend e doeleinden " ui t de praktij k va n d e toepassin g no g vel e aanwijzinge n zulle n worde n ontvangen , waardoor geleidelij k aa n ee n volledige r e n juister beel d zal ontstaan . Bovendien za l het nodi g zij n da t het wer k va n Dr . Pfeiffe r word t voortgezet . Aan ee n grondi g onderzoe k wer d doo r he m slecht s ee n 27 tal soorte n onderwor - pen, waarbi j hoofdzaa k wa s het onderzoe k van d e toepassingsmogelijkheden voo r de bouwindustrie . Verschillend e soorte n hebbe n echte r ee n vee l wijde r gebruiks - mogelijkheid e n daaraa n za l voornamelij k aandach t moete n worde n besteed . Bo - vendien zij n e r verschillend e soorte n di e voor direct e bouwdoeleinde n slecht s ee n geringe o f i n het gehee l gee n waard e hebben , maar di e voor ander e verwerkings - doeleinden uitsteken d geschik t blijke n t e zijn . Me n denk e aa n het baboe n (Virol a Surinamensis Warb ) e n zij n uitstekend e geschikthei d voo r verwerkin g to t triplex . Zo za l oo k voo r ta l va n ander e vee l voorkomend e soorte n onderzoe k moete n plaats vinde n voo r ander e da n direct e bouwdoeleinden . Voor d e meeste Surinaamse houtsoorte n i s thans echter toepassin g i n d e bouw- nijverheid no g het belangrijkst , daaro m zij n i n ee n afzonderlijk e tabe l oo k voo r die soorten , di e eise n opgenome n di e maatgeven d zij n voo r di t gebrui k n.l . d e duurzaamheid e n d e sterkt e va n he t hou t e n d e daarui t a f t e leide n waard e va n het hout voor het aangegeve n doel . Afhankelijk va n d e verschillend e omstandighede n waarvoo r het hou t gebruik t wordt ka n d e duurzaamheid ander s gewaardeerd worden . Bi j een algemene Massi- ficatie kunne n dan ook voor een klasse indeling slechts de minimum eise n vermeld worden, waaraa n d e houtsoorte n moete n voldoen , o m i n di e klass e geplaats t t e kunnen worden . De i n d e tabe l opgenome n klasse n zij n overgenome n va n Dr . Pfeiffer , di e d e verschillende klasse n al s volgt formuleerde :
a. DUURZAAMHEIDSKLASSEN : Duurzaamheidsklasse I. De zee r duurzam e houtsoorte n va n dez e klasse blijven , bi j voortduren d contac t me t d e vochtig e bode m e n blootgestel d aan all e weersinvloeden , i n gematigd e luchtstreke n minsten s 30 jaar goe d e n in d e trope n onde r d e ongunstig e condities , minsten s 8 jaar. Slecht s aa n wee r en win d blootgesteld , hebbe n zi j i n ee n gematig d klimaa t ee n levensduu r va n minstens 50 jaar e n i n d e laaglande n de r trope n minsten s 20 jaar. Bescherm d tegen bovengenoemd e invloeden , blijve n zi j onbepaald e tij d goed . I n gezond e toestand worde n dez e houtsoorte n n a verwerk t t e zijn , nie t o f slecht s bi j uitzon - dering doo r insecte n al s witt e mieren , drooghout-boorder s („houtworm" ) e n houtbijen aangetast . Tege n paalwor m behoeve n zi j nie t bestan d t e zijn . Duurzaamheidsklasse II. D e duurzam e houtsoorte n va n dez e klass e blijven, bi j voortduren d contac t me t d e vochtig e bode m e n blootgestel d aa n all e
251 weersinvloeden, i n gematigd e luchtstreke n minsten s 15 jaar goe d e n onde r d e ongunstige conditie s i n d e laaglande n de r trope n minsten s 5 jaar. Slecht s aa n weer e n win d blootgesteld , bezitte n zi j i n ee n gematig d klimaa t ee n levensduu r van minsten s 40 jaar e n i n d e laaglande n de r trope n va n minsten s 15 jaar. Beschermd tege n dez e invloeden , kunne n zi j mee r da n 100 jaar duren . I n ge- zonde toestan d worde n zi j weini g doo r witt e miere n aangetas t e n nie t o f slecht s bij uitzonderin g doo r drooghoutboorder s („houtworm" ) e n houtbijen . Duurzaamheidsklasse III. De mati g duurzam e houtsoorte n va n deze klass e blijven , bi j voortduren d contac t me t d e vochtig e bode m e n bloot - gesteld aa n all e weersinvloeden , i n gematigd e luchtstreke n minsten s 8 jaar goe d en i n d e laaglande n de r tropen , onde r d e ongunstig e omstandighede n minsten s 3 jaar. Slecht s aa n wee r e n win d blootgesteld , doc h behoorlij k geventileer d en gevrijwaar d tege n inwateren , moete n zi j i n ee n gematig d klimaa t minsten s 25 jaar goe d blijve n e n i n d e laaglande n de r trope n minsten s 10 jaar. Behoorlijk geverf d e n onderhoude n e n bescherm d tege n d e hiervoor genoemd e invloeden, zij n zi j ongevee r eve n duurzaa m al s d e houtsoorte n de r vorig e klasse . Zij worde n nie t zee r sne l doo r drooghoutboorder s („houtworm" ) e n slecht s bi j uitzondering doo r houtbije n aangetast , we l echte r doo r mieren , hoewe l meesta l niet snel , o f slecht s i n beperkt e mate . Duurzaamheidsklasse IV. De weini g duurzam e houtsoorte n va n deze klasse , blijven , bi j voortduren d contac t me t d e vochtig e bode m e n bloot - gesteld aan wee r en wind, in gematigd e luchtstreken minsten s 3 jaar goed , terwij l zij i n d e laaglande n de r trope n zee r sne l t e grond e gaan . Slecht s aa n wee r e n wind blootgesteld , e n goe d geventileer d e n tege n inwatere n beschermd , blijve n zij i n ee n gematig d klimaa t minsten s 12 jaar goe d en i n d e tropisch e laaglande n toch no g we l ee n jaa r o f wat . Tege n wee r e n win d beschermd , geteer d o f ge- verfd e n behoorlij k onderhouden , blijve n zi j i n gematigd e klimate n verscheiden e tientallen va n jare n goe d e n i n d e laaglande n de r trope n toc h minsten s 10 jaar. Zij zij n volstrek t nie t bestendi g tege n witt e mieren , maa r worde n meesta l nie t zeer sne l doo r drooghoutboorder s („houtworm" ) o f houtbije n aangetast . Duurzaamheidsklasse V. Tot dez e klasse behoren d e zeer weini g duur - zame houtsoorten , welk e blootgestel d aa n wee r e n win d e n i n contac t me t de vochtig e bodem , i n ee n gematig d klimaa t binne n enkel e jare n e n i n d e tro - pen i n zee r kort e tij d t e grond e gaan . Allee n aa n wee r e n win d blootgesteld , goed geventileer d e n tege n inwatere n beschermd , houde n zi j het i n gematigd e luchtstreken no g minstens 5 jaar uit , doc h i n d e tropen bedraag t hu n levensduu r hoogstens enig e jaren . Zi j zij n i n hog e mat e onderhevi g aa n d e aantastin g doo r witte mieren , drooghoutboorder s en houtluizen .
b. STERKTEKLASSEN : Sterkteklasse I. Houtsoorten met een absolute buigvastheid van minsten s 1100 en ee n absolut e drukvasthei d va n minsten s 650 kg. pe r cm 2, overeenkomen d met soortelij k gewich t va n 0.90.
252 Sterkteklasse II. Houtsoorten me t ee n absolut e buigvasthei d va n minsten s 725 en ee n absolut e drukvasthei d va n minsten s 425 kg per cm 2, overeenkomen d met een soortelij k gewich t van 0.6 en hoogstens de minimum cijfer s va n klass e I. Sterkteklasse III. Houtsoorten me t ee n absolut e buigvasthei d va n minsten s 500 en een absolut e drukvasthei d va n minsten s 300 kg. per cm 2, overeenkomen d met ee n soortelij k gewich t va n 0.40 en hoogsten s d e minimumcijfer s va n klasse II. Sterkteklasse IV. Houtsoorten me t sterktecijfer s geringe r da n di e va n klass e III, doch me t ee n buigvasthei d va n minsten s 360 en ee n drukvasthei d va n min - stens 215 kg. per cm2 , overeenkomen d me t ee n soortelij k gewich t van 0.30. Sterkteklasse V. Houtsoorten me t sterktecijfer s geringe r da n di e va n klass e IV, dus overeenkomend e me t ee n soortelij k gewich t van minde r da n 0.30.
c. WAARDEKLASSEN : De waardeklasse n worde n al s volg t ui t duurzaamheids - e n sterkteklasse n af - geleid. Waardeklasse I. Houtsoorten va n duurzaamheidsklass e I en sterkteklass e I of II. Waardeklasse II. Houtsoorten va n duurzaamheidsklass e II en sterkteklass e I of II. Waardeklasse III. Houtsoorten va n duurzaamheidsklass e III en sterkteklass e II. Waardeklasse IV. Houtsoorten va n duurzaamheidsklass e IV en sterkteklass e III en IV. Waardeklasse V. Houtsoorten va n duurzaamheidsklass e V en sterkteklass e III - V.
Het kom t soms voor, da t houtsoorten zic h niet zonder mee r in bovengenoemd e waardeklassen late n indelen, hetzi j doorda t d e duurzaamheid hoge r i s dan me t d e sterkte overeenkom t o f omgekeerd . Indie n het eerste het geva l is, wordt d e waar - deklasse éé n klass e lage r gesteld , da n doo r d e duurzaamhei d word t aangegeven . Indien daarentege n d e sterkt e e n daarbi j oo k d e hardheid , aanzienlij k grote r e n de bewerkbaarhei d du s vee l moeilijke r is , dan i n d e waardeklass e i s toegelaten , dan verlies t zulk hou t vrijwe l a l zij n praktisch e waard e al s timmerhou t e n zo u dientengevolge i n klass e V moeten worde n ondergebracht . De waardeklassen werden door Dr. Pfeiffe r speciaa l voor de tropen ontworpen . Voor d e waarderin g va n d e waardeklass e i s daarbi j va n d e mees t ongunstig e conditie uitgegaan , n.l . bij ee n voortdurend contac t me t d e vochtige bode m in d e tropen. Zoal s reed s bi j d e beschrijvin g va n d e duurzaamheidsklasse n to t uitin g komt i s de levensduur de r houtsoorten i n ee n gematig d klimaa t belangrij k groter . Voor d e trope n zij n d e houtsoorten va n d e waardeklasse n I en II geschikt voo r
253 zware constructie s welk e voortduren d i n contac t zij n me t d e vochtig e gronde n en o f i n wee r e n win d blootgesteld . D e houtsoorte n de r waardeklass e III voor dezelfde doeleinde n doc h onderda k e n nie t i n contac t me t vochtig e grond . Di e der klass e IV zijn geschik t voo r lich t constructiewer k onderdak , terwij l d e hout - soorten va n klass e V voor permanen t wer k nie t i n aanmerkin g komen . Alvorens over t e gaa n to t besprekin g van d e verschillende soorte n i s het nood - zakelijk t e wijze n o p ee n juiste behandelin g va n het hou t bi j verwerking , di e spe- ciale verzorgin g vereist . Hou t i s gee n homogen e stof , het i s afkomsti g va n ee n levend organisme . Di t organism e i s opgebouw d ui t cellen , n.l . d e houtvaten , houtvezels, parenchy m e n mergstralen , som s gomhar s o f melksapkanalen , waar - van d e rangschikkin g va n belan g i s voo r d e herkennin g va n d e verschillend e soorten, terwij l iede r va n dez e elemente n ee n ander e functi e i n he t organism e heeft. Z o diene n d e houtvezel s voornamelij k voo r he t geve n va n stevigheid , he t parenchym e n d e mergstrale n voo r opsla g va n reserv e voedse l e n d e houtvate n voor he t watertransport. Geweldig e hoeveelhede n wate r moete n i n d e boo m doo r de sta m naa r d e kroo n getransporteer d worden , om daa r i n d e bladere n he t voedsel voo r d e boo m t e vormen , waardoo r dez e i n stan d blijf t e n verde r ka n groeien. Als n u d e boo m gevel d word t bevinde n zic h i n d e sta m grot e hoeveelhede n water, wat geleidelij k ui t het hout moe t verdampen, wi l het hou t me t succe s later in welk e verwerkt e vor m da n oo k voo r ee n o f ande r gebruiksdoe l aangewen d kunnen worden . Het i s aa n dez e drogin g va n het hou t waa r d e aandach t aa n moe t worde n besteed e n wa t helaa s maa r a l t e vaa k ove r he t hoof d word t gezien . He t gevol g is da n werke n e n scheuren va n he t hou t e n he t hou t hee t da n nie t goe d t e zijn . Men eist maar a l te vaak van het hout dat het onmiddellijk n a d e verzaging dade- lijk gebruik t ka n worden , maa r aa n ee n dergelijk e ei s za l gee n enkel e houtsoor t kunnen voldoen. De verzaging wordt bovendien te veel gericht op het vervaardigen van lang e bred e planken . Doo r he t werke n o p minde r grot e lengte n e n smaller e breedten za l het rendemen t gunstige r worde n terwij l da n oo k d e planke n minde r aan tre k e n scheure n onderhevi g zulle n zijn . Wel k hou t da n oo k eis t ee n zorg - vuldige e n geleidelijk e uitdroging , o p stapel onde r afdak ; o f o p kunstmatige wijze , waardoor trekke n e n scheure n verminder d worde n e n n a selecti e ee n belangrij k beter produc t verkrege n wordt , da t tege n veel meer bestan d i s da n nie t gedroog d hout. Bovendie n word t ee n belangrijk e afnam e va n he t gewich t verkrege n het - geen vooral voor d e export va n belang is. De lichter e e n zacht e houtsoorte n droge n snelle r ui t da n d e harder e e n zwar e soorten. Bi j d e lichtere , zacht e soorte n trede n no g ander e ongunstig e omstandig - heden o p nl. de schimmelaantasting e n boordervraat va n d e zg . nathoutboorders , indien gee n drogin g plaat s vindt . He t i s da n voo r dez e soorte n oo k gewens t o m naast ee n zorgvuldig e drogin g behandelin g to e t e passe n me t chemicalië n di e schimmel en/o f boorderaantastin g voorkomen . Bi j d e zwaardere , hard e hout - soorten heef t i n het algemee n gee n schimmelaantasting plaat s mit s het hou t goe d gedroogd wordt . In he t onderstaand e i s ee n uiteenzettin g opgenome n o p welk e wijz e goe d ge -
254 droogd hou t i s te krijge n e n voo r d e zachtere, lichtere houtsoorte n d e schimmel - aantasting ka n worde n voorkomen .
MAATREGELEN T E NEME N VOO R DROGIN G VA N HOU T EN TE R VOORKOMIN G VA N SCHIMMELAANTASTING . Ter voorkomin g va n schimmelaantastin g o p hout , i s het noodzakelij k da t het hout onmiddellij k n a het zagen: Ie. behandel d word t me t éé n va n d e i n d e hande l verkrijgbar e chemicaliën , die d e schimme l i n het beginstadiu m va n d e aantastin g doden . 2e. dat he t hou t daarn a o p deugdelijk e wijz e word t opgeslagen , teneind e ee n goede drogin g va n het hou t t e bewerkstelligen . Door d e behandelin g me t he t chemisch e midde l word t o p he t hou t ee n dunn e laag gevormd, waardoor de kiemen van de schimmels worden gedood. De dodende werking va n dez e laa g moe t va n effec t blijven , totda t he t hou t voldoend e droo g is. Ter verkrijgin g va n ee n goe d resultaa t dien t zowe l d e behandelin g me t het chemische middel , al s het droge n va n he t hou t plaat s t e vinden .
BEHANDELING ME T CHEMICALIËN . Na he t zage n dien t he t hou t gedrenk t t e worde n i n ee n oplossin g va n he t chemische middel . Di t z.g . „dippen " dien t onmiddellij k n a het zage n t e geschie - den. Een enkel e da g wachte n me t dippe n ka n reed s funest e gevolge n hebben . I n die tij d ka n n.l . de i schimmel reed s zo diep i n het hout gedronge n zijn , da t later e ontsmetting gee n resultaat mee r geeft . Er dien t o p gele t t e worden , da t he t dipva t voldoend e vloeisto f bevat , zoda t de planke n gehee l worde n ondergedompeld . Het i n he t dipva t opgehoopt e zaagse l dien t te n minst e dagelijk s verwijder d t e worden, opda t d e dipoplossin g nie t verontreinig d wordt . Indie n he t dipva t nie t onder afda k i s opgesteld , moe t ervoo r gezorg d worden , dat doo r d e rege n d e oplossing niet zodanig verdund wordt , da t d e vergiftigende werkin g verloren gaat . Volgens voorschrif t dien t d e dipoplossin g regelmati g ververs t t e worden . De bie r bedoeld e chemicalië n zij n middelen , di e du s d e schimmelaantastin g voorkomen, ze kunnen tezame n worden gebruik t met di e chemische middelen, di e worden aangewen d te r voorkomin g va n boorderaantasting . Bi j behandelin g va n „wit" hou t verdien t het echte r aanbevelin g voo r he t laatst e ee n zodani g midde l te kiezen , da t gee n verkleurin g va n he t hou t word t veroorzaakt .
OPSLAG VA N HOUT . Het ver s gedipt e hou t dien t onde r afda k t e worde n opgeslage n teneinde : Ie. t e voorkomen, da t doo r d e regen het dipmidde l word t weggespoeld . 2e. het hou t geleidelij k t e late n uitdrogen . De stapeling van het hout dien t met zorg, gesorteerd naar lengte, te geschieden . Het gestapeld e hou t dien t aa n d e kopeind e voorzie n t e worde n va n ee n hout -
255 afdekmiddel, waardoo r ee n t e snell e uitdrogin g e n daardoo r scheure n word t voorkomen. In bijlag e deze s zij n enig e typ e tekeninge n aangegeve n voo r he t winddroo g stapelen va n bezaag d hout , afhankelij k va n d e grondgesteldheid , ee n mee r o f minder permanent e opze t e n d e ervoor t e bestede n kosten . Er dien t o p gele t t e worde n dat : Ie. d e stapelinge n o p zodanig e plaatse n worde n opgesteld , dat d e heersend e winden zovee l mogelij k benu t worden . 2e. afhankelij k va n d e liggin g va n he t terrei n i n verban d me t d e afwatering , de onderbou w mee r o f minde r hoo g za l moete n zijn . Onde r d e stapelin g moet all e onkruidgroe i verwijder d worden , opda t ee n vrij e luchtcirculati e mogelijk is; 3e. i n d e stapelin g zel f moe t voldoend e luchtcirculati e zij n om uitdrogin g mogelijk t e maken . De tussenlatte n moete n va n voldoend e dikt e zijn , ter - wijl dez e van te voren behandeld e n gedroogd moeten zijn . In d e natte tij d zal naa r verhouding ruime r gestapel d diene n t e worde n da n i n d e drog e tijd. Regelmatig za l control e o p d e stapelin g moete n plaat s vinden , om waa r doo r regenen, lekke n va n he t da k e.d . aantastin g optreedt , onmiddellij k t e kunne n ingrijpen, teneind e erge r t e voorkomen . Afhankelijk va n d e zwaart e va n he t hou t o p stapel , d e opstellin g te n opzicht e van d e heersend e wind , zulle n i n d e natt e o f drog e tij d d e lichter e houtsoorte n na 4 a 5 respectievelijk 2 a 3 maanden, zodani g uitgedroog d zijn , da t gee n schimmelaantasting mee r optreedt , mit s he t hou t oo k bi j d e verder e bewerkin g tegen voch t word t beschermd . Voo r d e zwaardere , hard e houtsoorten , ka n d e behandeling me t chemicalië n ove r he t algemee n vervalle n e n dien t me n allee n voor ee n goed e opsla g t e zorgen. Afhankelijk va n d e laatst genoemd e omstandig - heden ka n me n voo r dez e soorte n bi j drogin g o p stape l n a 6 - 8 maanden ee n goed resultaat verwachten .
HOUTSOORTEN. AN A U RA: Botanische naam: Licania spec. div . Familie: Rosacea e S.G. 0.92 - 0.99 Een zwar e e n hard e houtsoort , me t ee n breed, roodachti g grijsbrui n spinthou t en iets donkerder gekleur d kernhout . Het hout i s zeer ster k (klass e I), doch noga l aan splijte n onderhevig . D e duurzaamhei d i s vermoedelij k groo t o f mati g groo t (vermoedelijk klass e II en III). Het i s moeilijk i n d e bewerking , te n gevolg e va n het hog e kiezelzuurgehalte , da t he t bestan d maak t tege n paalworm . Ook ander e vertegenwoordigers van d e familie de r Rosacea e di e nauw verwan t zijn me t Anaur a zij n doo r ee n voldoen d gehalt e aa n kiezerzuu r bestan d tege n paalworm zoal s b.v . Foengoe (Hirtell a spec. ) e n Kwepie (Licani a spec). Enige
256 van d e Licani a soorte n worde n plaatselij k oo k Anaur a genoemd , e n kome n wa t hun eigenschappe n betref t zee r dich t t e staa n bi j d e bovengenoemd e Anaur a soort. Het hou t i s in betrekkelij k klein e afmetinge n t e krijgen , waardoo r he t slecht s in aanmerking komt voor d e uitvoering van kleinere werken. Als zodanig kan he t gebruikt worde n voo r beschoeiinge n e n onderbou w brugge n i n gebiede n waa r paalworm aantastin g voorkomt . Verde r word t he t we l gebruik t voo r stijle n va n kleinere huize n terwij l he t oo k voo r parke t geschik t is .
A R ATT A : Botanische naam: Minquartia guyanensi s Aubl. Familie: Olacaceae . S.G. 0.95 - 1.07 . Een zee r zware , zee r hard e e n sterk e houtsoort . He t kernhou t i s grijsbruin , het spinthou t vaalbrui n me t vri j grote , vuilgel e strepe n e n vlekken . He t hou t i s warrig va n draa d doorda t d e sta m ta l va n grote , diep e groeigate n heeft , waar - door he t nie t mogelij k i s gav e houtwerke n t e verkrijgen . Kernhou t i s ster k e n duurzaam (waardeklass e II) en bestand tegen houtluizen . Het wordt gebruik t voor telefoon - e n omheiningspalen, di e zeer lang me e gaan , terwijl he t oo k al s neute n voo r kleiner e huize n gebruik t wordt . Oo k worde n e r handspaken e n stelen va n bijle n van gemaakt .
BABOEN: Botanische naam: Virola Surinamensi s warb . e n V. Mycetis Pulle. Familie: Myristicaceae . S.G. - 0.4 5 Een licht e zacht e houtsoor t zonde r duidelij k kernhout . He t i s witgrijs , som s roodbruin va n kleur . Voo r bouwhou t i s he t weini g duurzaa m e n t e broo s (klasse IV—V) en wordt , indie n nie t d e nodig e voorzorgsmaatregele n worde n getroffen, doo r insecte n e n schimmel s aangetast . V. Mycetis (S.G . 0.60—0.65) iets zwaarde r e n va n ee n iet s sterker e kwalitei t da n Surinamensis . Voor fundatie s benede n d e waterlij n houd t he t zic h goe d e n wer d daaro m wel al s funderin g va n sluize n gebruikt . Bekendheid heef t baboe n verkrege n wegen s zij n uitstekend e geschikthei d voor he t make n va n triple x e n word t voo r di t doe l het mees t verwerkt . Verder vind t he t som s voo r expor t oo k ee n goed e mark t al s zaaghou t mit s goed gedroogd , waarbi j met kiln , droging d e best e resultate n worde n verkregen . Het droge , gezaagd e hou t word t voornamelij k verwerk t voo r eenvoudi g meubel - werk, kiste n e n kratten . BASRA LOCUS : Botanische naam: Dicorynia paraensis Bth . Familie: Laguminosae . S.G. 0.7—0.95
257 Een zware , vri j hard e houtsoor t me t grij s gekleur d spin t e n bruingrij s kern - hout. He t hou t vertoon t variatie s i n dichtheid , fijnhei d va n ner f e n kleur . He t hout i s sterk (klass e II) en duurzaa m (klass e I—II). Het heef t voora l zij n bekendhei d gekrege n doo r zij n bestandhei d tege n paal - worm aantasting , al s gevol g va n he t gehalt e va n kiezellichaampje s i n he t hout . Het percentag e lig t gemiddel d o p 0.8—1% hetgeen hoo g genoe g i s om d e paalwormaantasting t e voorkome n e n laa g genoe g om no g behoorlij k verwerk t te kunne n worden . Ee n enkel e maa l kom t ee n boo m voo r me t ee n lage r kiezel - zuurgehalte o.a . beken d al s witt e Basra Locus . Het hou t word t i n d e eerst e plaats gebruik t al s pale n voo r waterbouwkundig e doeleinden , maa r vind t alge - mene toepassing voor andere constructie doeleinden . Ook al s duigen voor special e vaten i s het geschikt .
BEBE: Botanische naam: Pterocarpus Drac o Linn, e n P. Rhorii Vahl. Familie: Leguminosae . S.G. 0.4—0.45 Een licht e e n zee r zacht e houtsoor t va n geelachti g witt e o f vuilwitt e kleur . Het hou t i s weinig sterk. P. Rhori i o f Hooglan d Bébé , die oo k i n wa t zwaarder e afmetingen t e krijge n is , i s van; betere kwalitei t da n P. Draco of Wate r Bébé , die over het algemee n va n gering e afmetinge n is . He t hou t i s weini g duurzaa m e n niet voo r bouwdoeleinde n geschikt . Voor goedkope r timmerwer k word t he t we l gebruik t oo k omda t he t gemak - kelijker bewerkbaa r is . Doo r d e visser s word t het we l gebruik t te r vervangin g van kur k voornamelij k d e wortels . Eveneen s ka n he t gebruik t worde n voo r kisten e n eenvoudig e huishoudelijk e voorwerpen .
BOLLETRIE: Botanische naam: Manilkar a bidentat a (A.D.C. ) Chev . Familie: Sapotaceae ; S.G. 0.96—1.09 Zeer zware , zee r hard e houtsoor t me t roodbrui n kernhout , i n ver s gekapt e toestand me t ee n levendig e rod e vleeskleu r di e op de n duu r donkerde r wordt . Het hou t heef t uitstekend e technisch e eigenschappen , i s zee r ster k (klass e I) en zeer duurzaam (klass e I) en gemakkelij k t e bewerken. Behalv e dat het daaro m uitstekend geschik t i s voo r bouwhout , vind t he t oo k vee l toepassin g voo r he t maken van allerle i gereedschappe n e n lux e artikele n al s biljarts, strijkstokke n e.d . Voor waterbouwkundig e doeleinde n kom t het i n aanmerkin g voo r paalwor m vrije gebieden . Eveneen s i s het geschik t voo r brugdekken , dwarsliggers , vloere n en straatblokjes . Vervalsing va n Bolletri e vind t we l plaat s doo r Bastaar d Bolletri e o f Meri e (Botanische naam : Humiri a floribund a Mart . Familie : Humiriaceae) ;
258 Dit i s eveneen s ee n zware , hard e houtsoor t me t donke r bruinroo d kernhout . Het wordt gebruikt voo r bouw en constructie doeleinde n maa r staa t in technisch e eigenschappen e n in duurzaamheid iet s ten, achter bij Boll e trie. Het is gemakkelij k te bewerken . BOSTAMARINDE: Botanische naam: Marmaroxylon racemosum (Ducke ) Killih . Familie: Leguminosae . S.G. 1.04—1.06 Een zware , dicht e e n hard e houtsoort . He t i s helde r bruingee l va n kleu r e n brede, me t som s grilli g verlopend e donkerbruin e bande n i n he t kernhout . Het hou t i s ster k e n duurzaam . He t fraa i getekend e hou t word t graa g al s zeer bijzonde r meubelhou t gebruikt . Het i s i n gee n grot e hoeveelhede n t e krijge n e n geef t bi j verzagin g ee n gering rendement . Oo k voo r betimmeringe n word t het we l aangewend . Sterkte klass e I. Duurzaamheidsklasse II. Waardeklasse II.
BRUINHART: Botanische naam: Vouacapoua Aubl . Familie: Leguminosae . S.G. 0.87—0.97 Een zware , hard e houtsoor t me t donkerbrui n kernhou t me t fijne , lichtbruin e lijntjes, waardoo r he t fraa i geteken d is . He t laa t zic h gemakkelij k bewerke n e n wordt al s ee n va n d e best e houtsoorte n te r werel d beschouwd . He t i s voo r all e mogelijke doeleinde n t e gebruiken , voora l oo k omda t he t zee r weini g trek t e n werkt. He t i s zee r deugdzaa m i n wee r e n win d (Waardeklass e I) en uitsteken d geschikt voo r brugdekke n me t zwaa r verkeer . Doo r zij n betrekkelijk e schaarst e en kostbaarhei d word t he t voornamelij k gebruik t voo r meubelen , betimmeringen , e.d. Oo k voo r parketvloere n i s het geschikt . Voor vervalsin g va n Bruinhar t word t we l Zwart e Kabbe s gebruikt .
BERG-GRONFOLOE: Botanische naam: Qualea albiflor a Warm . Familie: Vochysaceae . S.G. 0.65—0.78 Het kernhou t heef t ee n grijz e to t lichtbruin e kleur . He t i s tamelij k har d e n zwaar. He t staa t dich t bi j d e ander e Kwari e soorten , waarme e he t gemakkelij k kan worde n verward , het i s ove r he t algemee n echte r wa t zwaarder da n dez e e n van betere kwaliteit. Het hoort in d e sterkteklasse II, duurzaamheidsklasse II—III en waardeklass e II—III. Het kom t i n aanmerkin g voo r pale n i n paalwor m vri j gebied e n ka n algemee n al s constructiehou t gebruik t worden . D e Ber g — Gron- foloe kom t vri j schaar s voor e n i s van beter e kwalitei t da n d e gewon e Gronfolo e (zie onde r Kwari e soorten).
259 CEDER:
Botanische naam: Cedrela odorata Linn . Familie: Meliaceae . S.G. 0.42—0.63 Een vri j licht e houtsoor t me t geelachti g gekleur d spin t e n roodachti g brui n kernhout. Doo r d e aanwezighei d va n aetherisch e oli e i n he t hout , word t he t i n droge toestan d zelde n doo r houtboorder s aangetast , waaro m he t vee l gebruik t wordt voo r kasten , sigarenkistje s e.d . Verde r word t he t graa g gebruik t voo r binnen betimmeringen , meubel s e n overa l waa r ee n lichte , goe d bewerkbar e en weini g werkend e houtsoor t word t gevraagd . Sterkteklasse III. Duurzaamheidsklasse III—IV. Waardeklasse III.
DJEDOE: Botanische naam: Selerobiu m spec. div . Familie: Leguminosae . S.G. 0.4—0.65 Twee soorte n worde n onderscheiden , d e witt e e n rod e Djedo e o f Djakidji . De eerst e i s grij s va n kleur , d e tweed e heef t ee n lichtros e spin t e n ee n iet s don - kerder rose kernhout . Beide soorte n zij n licht , weini g duurzaa m e n sterk . Voo r constructi e doelein - den kom t he t nie t i n aanmerking . He t kom t voornamelij k i n aanmerkin g voo r eenvoudige binne n betimmeringe n e n grov e pakkisten . Al s ondergronds e fun - dering schijn t het langere tij d me e te gaan . Het word t vee l gebruik t al s vlothout, voor transpor t va n zwaarder e houtsoorte n e n heef t daaro m al s zodani g ee n belangrijke waard e bi j d e bosexploitatie .
GOBAJA:
Botanische naam: Jacaranda copai a D. Don. Familie: Bignoniaceae . S.G. 0.41—0.46 Het hou t i s zach t e n lich t me t ee n geelwitt e kleur . He t i s weini g ster k e n duurzaam e n kom t nie t i n aanmerkin g voo r constructi e doeleinden . He t i s ge - makkelijk t e bewerke n e n ka n daaro m gebruik t worde n voo r fabricati e va n een - voudige gebruiksvoorwerpen , eenvoudi g meubelwerk , kiste n e.d . Gobaj a word t wel gebruik t te r vervalsin g va n Soemaroepa .
GROENHART:
Botanische naam: Tabebuia seratifoli a Nickols . Familie: Bignoniaceae . S.G. 1.00—1.15
260 Het i s ee n buitengewoo n zwar e hard e houtsoor t me t groenbrui n kernhout . Het i s buitengewoo n ster k e n duurzaa m (Waardeklass e I), zeer veerkrachti g e n taai, maa r lasti g t e bewerken . Voo r constructie s waa r ee n bijzonder e sterkt e en grot e duurzaamhei d word t geëis t i s he t zee r geschikt . Het i s minde r bestan d tege n paalwor m da n Demerar a Groenhar t (Botanisch e naam Nectandr a rodioe i R.R. , Familie : Lauraceae) , maa r overtref t overigen s deze houtsoor t i n ta l va n opzichten . Voor ta l va n special e doeleinde n word t he t gebruik t al s handbogen , hengel - stokken, houte n kamradere n e.d . Met d e naa m va n Groenhar t worde n som s oo k we l ee n tweeta l ander e hout - soorten betiteld , di e echte r minderwaardig e soorte n zij n n.l . Watra-Gree n e n Makka Groenhart , d e laatst e i s zee r warri g va n draad .
IJZERHART: Botanische naam: Swartzi a spec. div . Familie: Leguminosae . S.G. 1.05—1.28 Een zee r zwar e hard e houtsoor t me t ee n zwart , meesta l gevlam d kernhout . Het hou t i s sterk maa r bros . Door d e grot e hardheid , splijtbaarhei d e n d e grot e moeilijkheid o m t e spijkeren , kom t he t slecht s voo r special e doeleinde n i n aan - merking, zoal s b.v . draaiwerk . He t dien t we l al s vervange r va n pokhout . Te n nauwste me t dez e eigenschappe n i s verwan t Gando e da t to t hetzelfd e geslach t en famili e behoor t e n waarva n het kernhou t brui n va n kleu r is . Dicht bi j IJzer - hart staa t oo k d e Savann e Kasjoe , voora l al s di t wa t oude r i s geworden .
JAN SNIJDER : Botanische naam: Pouteria guyanensi s Aubl . Familie: Sapotaceae . S.G. 1.09—1.14 Een harde , zee r zwar e houtsoor t me t roodbrui n gevlam d kernhou t e n geel - bruin spint . He t hou t i s ster k (klass e I) en duurzaa m (klass e I). Het kernhou t heeft ove r he t algemee n gering e afmeting . He t i s goe d t e bewerke n e n lever t een fraa i meubelhout . He t hou t beva t oo k kiezelzuur .
KANEELHART: Botanische naam: Acrodiclidiu m canell a Mez . Familie: Lauraceae . S.G. 0.95—1.05 Een zee r hard e e n zwar e houtsoor t me t ee n koffiebrui n gekleur d kernhou t en i s vri j bros . Het hou t i s zee r duurzaa m e n ster k (Waardeklass e I). Het kom t zeer weini g voo r e n word t daaro m voornamelij k gebruik t voo r lux e meubele n en draaiwerk .
261 KONATEPIE: Botanische naam: Platymiscum spec. Familie: Leguminosae . S.G. 0.93—1.10 Het i s ee n zware , zee r hard e houtsoor t me t ee n roodbrui n veela l gestreep t en gevlam d kernhout . Het i s zeer duurzaa m e n ster k (waardeklass e I). Daar he t zee r weini g scheur t en werk t word t he t voo r huizenbou w e n meubelhou t gaarn e gebruikt . Voora l voor di t laatst e vanweg e tekenin g e n glans . O m dezelfd e rede n i s he t oo k i n trek voo r mee r lux e artikele n e n draaiwerk . Voor funderinge n onde r d e grond , gordinge n e n onderbou w va n brugge n i s het oo k zee r geschikt . He t word t betrekkelij k schaar s aangetroffen .
KRAPPA: Botanische naam: Carap a Spec. div . Familie: Meliaceae . S.G. 0.4—0.75 Krappa i s ee n mati g zwar e e n mati g harde houtsoor t me t roodbrui n kernhou t en bruinachti g grij s spint . He t S.G . ka n vri j ster k wissele n i n verban d me t d e soort e n tengevolg e va n d e groeiplaats . O p lag e vochtig e gronde n gegroeid e krappa i s lichte r i n S.G . e n kleur , da n krapp a va n hoger e gronden . D e laatst e is d e best e soort . He t behoor t to t dezelfd e famili e al s Mahoni e (Swieteni a macrophylla King of S . mahogen i Linn ) e n word t oo k we l Surinaam s Mahoni e genoemd. Het i s i n Brit s Guyan a d e mees t gebruikt e houtsoor t voo r d e huizenbouw . In Surinam e word t he t he t mees t i n Nickeri e gebruik t voo r he t zelfd e doel . He t behoort to t sterkteklass e II en i s vri j duurzaam . He t laa t zic h gemakkelij k be - werken e n word t oo k vee l gebruik t i n d e meube l industrie . I s geschik t om t e schillen, i s echte r moeilij k t e krijge n i n zwar e afmetingen .
KOPIE: Botanische naam: Goupia glabra Aubl . Familie: Celastraceae . S.G. 0.85—0.94 Een zware , harde houtsoor t me t roodbruin kernhou t e n lichte r gekleur d spint . Het hou t i s ster k e n vri j duurzaam . Kern - e n spinthou t kunne n beide n gebruik t worden. Het i s i n Surinam e d e mees t gebruikt e houtsoor t i n d e woningbou w speciaa l voor buitenomwandingen . Oo k voo r meubel s word t he t gebruikt . Ver s gezaag d heeft het hou t ee n onaangenam e geur , di e echte r verdwijn t al s he t hou t goe d gedroogd is .
262 KROMANTIE KOPIE : Botanische naam: Aspidosperma Woodsonianu m Mkgr . Familie: Apocynaceae . S.G. 0.80—1.00 Een vri j zware , hard e houtsoor t me t oranjegee l kernhou t e n grijsbrui n spint . Het hou t i s ster k e n taa i me t matig e duurzaamhei d (sterkteklass e I, duurzaam- heidsklasse II—III). Geschikt voo r constructi e doeleinde n binnenshui s e n voo r spaken e n velge n va n wagens . Waar het vri j spaarzaa m voorkom t e n med e doo r zijn fraai e glan s word t he t vnl. al s meubelhout gebruikt . Het word t oo k we l verwar t me t pakoelie .
KWARIE SOORTEN : Botanische naam: Vochysia e n Quali a Spec. Familie: Vochysiaceae . Het hou t da t to t dez e soorte n behoor t i s gewoonlij k rose roo d tot geelachti g bruin. De belangrijkst e soorte n di e hierto e behoren zijn : Wane kwarie: Vochysi a densiflor a Warm . S.G . 0.60. Rode kwarie : Vochysi a guianensi s Aubl . S.G . 0.62—0.74. Wiswis-kwarie: Quale a Dinzi i Duche . S.G . 0.66—0.70. Gronfoloe: Quale a coerule a Aubl . S.G . 0.61. Hiervan zij n d e best e houtsoorte n Gronfoloe s e n Wane kwarie, waarva n d e Gronfoeloe wee r iet s bete r i s da n d e Wane kwarie. Wa t sterkt e betref t kunne n zijn gereken d worde n to t klass e II—III en duurzaamhei d to t klass e III-IV . He t is geschik t voo r huizenbouw , oo k voo r buitenomwandingen , mit s goe d gedroogd . De ander e kwari e soorte n diene n ee n halv e klass e lage r gerangschik t t e wor - den, maa r vinde n ondank s het vri j veelvuldi g voorkome n no g weini g toepassing . Ook hie r speel t he t uitdroge n va n he t hou t alvoren s to t aanwendin g ove r t e gaan, d e belangrijkst e rol .
LAKSIRI: Botanische naam: Caraipa densifolia . Familie: Guttiferae . S.G. 0.40 Een mati g hard e zwar e houtsoort , va n geelbruin e kleur . He t hou t i s ster k en vri j duurzaam . I s geschik t voo r constructie s onde r dak , oo k voo r vloere n en parket . He t hou t heef t vee l overeenkoms t met Wane , i s echter fijne r va n draad. He t kom t vri j schaar s voor .
LETTERHOUT: Botanische naam: Piratinera spec. div . Familie: Moraceae . S.G. 0.95—1.33
263 Een buitengewoo n zwar e e n hard e houtsoort . He t kernhou t i s donke r rood - bruin me t grilli g gevormd e donkere vlekken . E r kome n verschillend e soorten , waarvan d e grover e e n fijner e gespikkeld e soorte n he t z.g . Manletterhout , d e meest waardevoll e zijn . He t kernhou t maak t slecht s ee n klei n gedeelt e va n d e stam uit . He t brede , lich t gekleurd e spinthou t heef t gee n waarde . Het hou t i s zee r duurzaa m e n sterk . He t word t doo r zij n fraai e glan s e n tekening voornamelij k gebruik t voo r lux e voorwerpe n e n voo r fijn , kostbaa r meubelwerk.
LOCUS: (RODE) : Botanische naam: Hymenaea Courbaril Linn . Familie: Leguminosae . S.G. 0.88—0.96 Een zware , hard e houtsoor t me t roodbrui n kernhou t e n lich t grijsbrui n spint . Het hou t i s ster k (Klass e I—II) en vri j duurzaa m (Klass e II). Het hou t scheur t en werk t weinig . Het word t gebruik t voo r meubels , binnenbetimmering . Doorda t het weini g werk t i s het oo k uitsteken d gebleke n voo r scheepsdekken , te n op - zichte van taak dekken is gebleken da t het wat slijtage betreft bete r voldoet, allee n in natt e toestand i s het de k gladder . Door d e bosbewoner s word t he t oo k graa g gebruik t voo r he t make n va n corjalen.
M A M B E R K L A K : Botanische naam: Eschweile r longipe s Miers . Familie: Lecythidaceae . S.G. 0.98—1.14 Een zee r zware , hard e houtsoor t me t lichtgrij s gekleur d spin t e n grijsbrui n kernhout, terwij l het grootst e dee l het daa r tusse n ingelege n rijphou t i s va n bruinachtig grijz e kleur . He t hou t i s ster k (klass e I) en duurzaa m (klass e II) en bijzonde r taai . He t hou t splij t gemakkelij k i n radial e e n tangential e richting . Het hou t i s moeilijk t e bewerke n doo r he t hoo g gehalt e aan kiezelzuur , waaraa n het oo k zij n bestandhei d tege n paalwor m ontleent . In he t rij p hou t zij n d e hout - vaten reed s doo r thylle n verstopt , maa r d e parenchy m e.a . celle n zij n no g nie t afgestorven. Indien d e pale n t e lan g i n opsla g blijve n liggen , word t daardoo r schimmel - aantasting bevordert . Eenmaa l verwerkt , blijve n d e pale n goed , mit s d e ko p wordt afgedek t o m inwaterin g t e voorkomen . Doo r het hoo g kiezelzuurgehalt e is het volkome n tege n paalwor m bestand . He t i s nie t i n zulk e zwar e afmetinge n verkrijgbaar al s Basra Locu s e n wordt voornamelij k al s dez e voo r pale n i n de waterbou w gebruikt . Doo r zij n moeilijk e bewerkbaarhei d vind t het voo r sluizen e.d . gee n toepassing . Vervalsin g bi j Mamberkla k vind t plaat s doo r Oemabarklak, di e ee n lichter e mee r roodachtig e rose kleur va n het hou t heef t en doo r ander e Barkla k soorten , di e va n kleu r donkerde r zij n da n Mamberklak . Deze soorten hebbe n echte r gee n kiezelzuu r e n zij n du s niet paalworm bestendig .
264 MANGRO: Botanische naam: Rhizophora Mangl e Linn . Familie: Rhizophoraceae . S.G. 0.88—0.94 Een zware , zee r hard e houtsoor t me t roodbrui n kernhou t e n lichte r gekleur d spint. Het hou t i s sterk (klass e I) maar aa n scheure n e n trekke n onderhevig . D e duurzaamheid i s minde r (klass e III). Het i s geschik t voo r beschoeiinge n i n paal - worm vri j gebied, stijle n e n schoren e n voor dwarsliggers. Het i s verder uitsteken d geschikt voo r brandhou t doo r zij n hog e verbrandingswaard e e n voo r houtskool .
MAPPA: Botanische naam: Macoube a guyanensi s Aubl . Familie: Apocynaceae . S.G. 0.35—0.50 Een lichte , slecht e houtsoor t me t lichtgee l gekleur d hout . He t hou t i s weini g sterk (klass e IV) en heef t ee n gering e duurzaamhei d (klass e IV—V). Geschikt voor kiste n hout e.d . I s oo k geschik t o m t e schillen , kom t echte r versprei d voor .
MATAKKIE: Botanische naam: Symphoni a globulifer a Linn . Familie: Guttiferae . S.G. 0.68—0.75 Een mati g zwar e e n mati g hard e houtsoor t me t wi t geelachti g spin t e n geel - achtig brui n kernhout . Het hou t i s ster k (klass e II) en mati g duurzaa m (klass e II —III). Het i s voora l uitsteken d geschik t gebleke n voo r dwarsligger s i n d e ge - matigde luchtstreken . Verde r voo r vloere n e n voo r special e vaten .
MIERENHOUT: Botanische naam: Triplaris Surinamensi s Cham. Familie: Polygonaceae . S.G. 0.50 Mierenhout i s ee n vri j licht , grijsbrui n hout . He t hou t i s rech t va n draad , gemakkelijk t e bewerken , nie t zee r duurzaa m e n betrekkelij k sterk . He t i s taa i en veerkrachti g e n word t ove r he t algemee n nie t gemakkelij k doo r insecte n aangetast. He t hou t i s nie t i n zwar e afmetinge n t e krijge n e n i s geschik t voo r kratten e n planken , nie t aa n wee r e n win d blootgestel d e n voo r hulpstellin g bi j steigers e.d .
MORA: Botanische naam: Mora excels a Baill. e n Bth . Familie: Leguminoseae . S.G. 0.97.
265 Een zware , hard e houtsoor t me t roodbrui n kernhou t waardoo r lichtgekleurd e banden lope n e n me t wi t o f lichtgrij s gekleur d waardeloo s spinthout . He t hou t is sterk e n word t wa t duurzaamhei d betref t gereken d to t klass e II—III. Er wor - den twe e variëteite n onderscheide n n.l . ee n rod e e n witt e waarva n d e eerst e d e beste is. In Brit s Guyana word t he t naas t Krapp a hou t vee l gebruik t voo r huizenbouw . In Suriname wordt het practisch nog niet gebruikt, behalv e nu en dan voor export dwarsliggers. Al s paalhou t word t het wa t betref t duurzaamhei d e n broshei d ee n klasse hoge r gewaardeer d da n eikenhout . Bi j zwaardere afmetinge n moe t terdeg e op houtgebreke n worde n gelet . Voo r pale n va n steiger s e.d . e n beschoeiinge n i n gebieden vri j va n paalworm heef t het uitsteken d voldaan . MORABUKEA: Botanische naam: Didymopana x morototoni . Familie: Araliaceae . S.G. 0.50. Een licht e vri j zacht e houtsoort , di e o p Soemaroeb a gelijkt , i s echte r minde r bros. He t word t voornamelij k gebruik t i n d e lucifersfabricati e voo r he t make n van stokjes . Oo k geschik t voo r binnenbetimmeringe n e n kisten . P AKO ELI : Botanische naam: Platoni a insigni s Mart . Familie: Guttiferae . S.G. 0.73 - 0.86. Een vri j zware , hard e houtsoor t me t geelachti g spin t e n bruingee l kernhou t met donkere vlammen. Het hou t i s ster k (klass e II), taai e n duurzaa m (klass e II), scheurt nie t ge - makkelijk e n laat zich goe d bewerken. Het i s voor bouwdoeleinden goe d geschikt , verder voo r dwarsliggers , terwij l he t oo k voo r he t make n va n meubel s e n draai - werk gebruik t wordt . PARELHOUT: Botanische naam: Aspidosperm a nitidu m Bth . Familie: Apocynaceae . S.G. 0.88 - 0.96. Een harde, zwar e houtsoor t va n geelachtig e kleur . He t hou t i s ster k (klass e I), taai e n splinter t nie t licht . Oo k d e duurzaamhei d i s vri j groo t (klass e II - III) . Als gevol g van d e grillig e stamvorm , doo r d e abnormal e diktegroe i ka n he t hou t slechts voo r enkel e doeleinde n aangewen d worden , zoal s voo r parel s (pagaaien) , handvaten e n allerle i gebruiksvoorwerpen . PAR WA : Botanische naam: Avicenni a nitid a Jacq . Familie: Verbenaceae . S.G. 0.84.
266 Een zware, harde houtsoort me t een vrij klein e bruingekleurde kern , terwijl he t overige hou t ee n lichtpaars-grijz e tin t heeft . I n he t hou t kom t i n concentrisch e kringen ingeslote n bas t voor . He t hou t i s ster k (klass e II). Het i s geschik t al s fundering onde r wate r e n al s brandhout . E r kom t oo k ee n variëtei t voo r me t lichter gekleur d hou t d e z.g . witt e Parwa , di e gering e waard e heeft . PLOKONIE O F PROKONIE : Botanische naam: Ing a spec. div. Familie: Leguminosae . S.G. 0.60 - 0.66 . Een matig , hard e e n zwar e houtsoor t me t roodbruin-grijsachti g kernhou t e n lichter gekleur d spint . Het hou t i s vri j ster k (klass e II - III) , doch weini g duur - zaam. He t i s geschik t voo r constructie s onde r ka p e n eenvoudi g meubelwerk . Een bezwaar is dat het gemakkelij k doo r witte mieren wordt aangetast . Het word t wel al s vervalsin g van Basra-Locu s aangeboden. POSSENTRIE: Botanische naam: Hur a crepitans Linn . Familie: Euphorbiceae . S.G. 0.34—0.45 Possentrie i s een lichte, zachte houtsoort da t wit soms geelwit , som s donkerde r gekleurd hou t heeft . He t heef t voo r een lichte houtsoort betrekkelij k goed e eigen - schappen (sterkteklass e IV en duurzaamheidsklass e IV). Het hout is gemakkelijk t e bewerken, de witte soort is bij het zagen vrij vezelig. De donker e soorte n kunne n i n d e huizenbou w voo r allerle i doeleinde n geschikt , tot vrij geschik t gebruikt worden. De geelachtige soorten worden vooral de laatste tijd voo r meubel s graa g gebruikt . D e witt e soor t i s ook uitsteken d geschik t voo r het make n va n kratten .
PISIE: Botanische naam: Nectandr a spec. div. Familie: Lauraceae . S.G. 0.41—1.02 Onder dez e naam valle n enig e zee r verwant e soorte n me t zee r dich t bi j elkaa r liggende eigenschappen . E r i s variati e i n dez e soorte n va n har d naa r zach t e n zwaar naa r licht . D e hard e zwar e soor t i s he t best e geschik t voo r gebrui k bij huizenbou w voo r constructiedoeleinde n gebruikt , i s duurzaa m e n word t to t sterkteklasse I—II gerekend. Naast Kopi e i s he t i n Surinam e d e mees t gebruikt e soor t voo r huizenbou w en bi j d e botenmakerij . Oo k voo r het make n va n meubel s word t he t gebruikt . PRITIJARI: Botanische naam: Fagar a spec. div. Familie: Rutaceae . S.G. 0.42—0.61
267 Een mati g zwar e e n hard e houtsoort . D e kleu r va n he t kernhou t i s bi j d e verschillende soorte n variëren d va n lich t naa r donke r groenachtig-geel . He t hou t heeft ee n zee r fraai e glans . Onde r inwerkin g va n he t lich t word t het geleidelij k donkerder. He t hou t i s ster k (klass e II) en vri j duurzaa m (klass e II). Het i s taa i en veerkrachtig , scheur t e n werk t weinig . He t i s moeilij k t e krijge n e n word t door zij n fraai e glan s e n gemakkelijk e bewerkbaarhei d graa g al s meubelhou t gebruikt.
PURPERHART: Botanische naam: Peltogyn e pubescens . Familie: Leguminosae . S.G. 0.85—1.07 Een zware , harde houtsoort me t roodpaar s kernhout, da t aa n d e lucht e n lich t geleidelijk i n ee n fraai e donkerbruin e tin t overgaat. Het hou t i s sterk (klass e II) en duurzaa m (klass e II), is echter minde r bestan d tegen houtluize n (witt e mieren) . Het hou t i s geschik t voo r d e huizenbou w e n bi j constructie van wagens. Wegens zijn fraai e kleu r i s het ook vee l gezoch t al s meu- belhout e n voo r draai - e n snijwerk . Er kome n enig e variëteite n va n Purperhar t voor , waa r va n he t Laste n d e be - kendste is. Deze heef t ee n minde r fraai e glan s dan he t echt e Purperhart .
RIEMHOUT: Botanische naam: Micropholi a spec. div . Familie: Sapotaceae . S.G. 0.72—0.78 Onder d e naa m Riemhou t worde n ee n aanta l vri j zware , matig , hard e hout - soorten samengeva t me t gee l to t grijsbrui n kernhou t e n daarva n weini g verschil - lend spinthout . Het hout is sterk (klass e II) en taai. De duurzaamheid varieert voor verschillen - de soorte n e n varieer t va n klass e II—III, tot klass e IV. Het hou t i s geschik t voor constructie s onde r d e kap , voo r roeiriemen , parel s e.d . He t hou t beva t kiezelzuur e n zo u voo r waterbouwkundig e doeleinde n gebruik t kunne n worden * Komt zelde n i n grot e afmetinge n voor .
RODE KABBES : Botanische naam: Andir a coriace a Pulle . Familie: Leguminosae . S.G. 0.88—0.99 Rode kabbe s i s ee n zware , hard e houtsoor t me t roo d gekleur d kernhout . He t is gro f va n ner f e n vri j bro s waardoo r valbreuke n voorkomen . He t hou t i s ster k (klasse II) en vri j duurzaa m (klass e II). Voor gewon e constructi e doeleinde n i s het ee n bruikbar e houtsoort , evenal s voo r meubels .
268 SALIE: Botanische naam: Tetragastri s spec. div . Familie: Burseraceae . S.G. 0.90—1.02 Een zware , hard e houtsoor t me t oranje-brui n kernhou t e n rossi g geelachti g spint. D e verschillend e soorte n lope n i n technisch e eigenschappe n weini g uiteen . Het hou t i s ster k (klass e I) en duurzaa m (klass e II). Het i s fraa i va n glan s e n laat zic h goe d bewerken. Het i s zeer geschik t voo r allerle i constructi e doeleinde n en al s meubelhout . Voo r vervalsin g va n Sali e worde n we l gebruik t Batang-bal i en Boes-Apra. SATINé RUBAN é o f GEVLAM D SATIJNHOUT : Botanische naam: Feroli a Guyanensi s Aubl . Familie: Moraceae . S.G. 0.98 Een zee r zware , harde houtsoor t va n roodbruin e kleu r e n fraa i glanzend . He t is ster k (klass e I) en duurzaa m (klass e I). Het hou t kom t weini g voo r e n i s daarom allee n va n belan g al s lux e hou t voo r d e meubelindustrie . SCHOPSTEELHOUT: Botanische naam: Bocagea spec . div . Familie: Anonaceae . S.G. — Een zware , hard e houtsoor t va n geelbruin e kleur . He t i s ster k (klass e I) en duurzaam (klass e I—II). Het i s taai, buigbaa r e n elastisc h waardoo r het gebruik t wordt voo r lansen , draagstokken , hengels , e.d . He t kom t nie t i n grot e afmetin - gen voor . SOEMAROEBA: Botanische naam: Simarub a amar a Aubl . Familie: Simarubaceae . S.G. 0.45—0.53 Een lichte , zacht e geelachti g witt e houtsoort . Gemakkelijk t e bewerken . He t i s nie t ster k (klass e IV) en weini g duurzaa m (klasse IV—V). Door d e i n he t hou t voorkomend e bitter e sto f word t he t nie t z o gemakkelijk doo r insecte n aangetast , mit s he t nie t me t ee n vochtig e ondergron d in contac t staat . He t werk t e n scheur t weinig . He t word t gaarn e gebruik t voo r allerlei muziekinstrumenten , lucifershout , kratten , lichter e pakkiste n e.d . I s oo k uitstekend voo r het vervaardige n va n allerle i gebruiksvoorwerpen .
SLANGENHOUT: Botanische naam: Loxopterygiu m Sagoti i Hook F. Familie: Anacardiaceae . S.G. 0.65—0.78
269 Het hou t i s vri j zwaa r e n mati g hard . He t spin t i s bruingrijs , he t kernhou t bevat meesta l afwisselen d lichter e e n donker e gekleurd e gedeelten , waardoo r een fraai e tekenin g ontstaat . Het hou t i s sterk (klass e II) en mati g duurzaa m (klass e II—III). Het i s voora l voor betimmeringe n geschik t terwij l d e fraa i getekend e stukke n graa g doo r d e meubelindustrie gebruik t worden .
SWIETIEBOONTJE: Botanische naam: Ing a spec. div . Familie: Leguminosae . S.G. 0.73—0.78 De soorten di e hiertoe gerekend worde n zij n mati g zware tot lichte houtsoorten van bruingrijz e kleu r e n meesta l me t aanmerkelij k lichte r gekleur d spinthout . Het hou t i s vri j ster k (klass e II of III), doch minde r duurzaa m (klass e IV) en word t gemakkelij k doo r witt e miere n aangetast . He t i s geschik t voo r een - voudige binnenbetimmeringen , meubel s e n pakkisten .
TINGIE MONIE : Botanische naam: Protiu m spec. div . Familie: Burseraceae . S.G. 0.70—0.75 Het hou t i s vri j lich t me t gee l getin t spinthou t e n rose to t bruinachtig kern - hout. D e matig e zwar e soorte n behoren to t sterkteklass e II en duurzaamheids - klasse III—IV, terwijl d e lichter e soorte n to t d e sterkt e klass e III en duurzaam - heidsklasse IV behoren. He t hou t word t no g weini g gebruikt . D e beter e soorte n zijn geschik t voo r binne n betimmeringe n e n eenvoudi g meubelwerk , terwij l he t ook voo r het make n va n allerle i gebruiksvoorwerpe n geschik t is . D e lichter e soorten zij n geschik t voo r pakkisten .
TONKA: Botanische naam: Diptery x odorat a Willd . Familie: Leguminosae . S.G. 0.81—1.02 Een zware , hard e houtsoor t me t geelbrui n kernhou t e n lichtgee l spinthout . Het hou t i s zee r ster k (klass e I) en duurzaa m (klass e I) en veerkrachtig . He t hout i s moeilij k t e bewerken . Vindt voornamelij k special e toepassinge n voo r instrumenten aa n trillin g of bewegin g onderhevig voor draaiwerk e.d . Wordt som s als substituut voo r Pokhou t gebruikt .
WALABA: Botanische naam: Eperu a falcat a Aubl . Familie: Leguminosae . S.G. 0.85—0.94 Walaba i s ee n zware , hard e houtsoor t me t bruinachti g roo d kernhou t e n ee n
270 lichter gekleurd e spint . He t kernhou t beva t ee n olieachtig e substantie . He t i s sterk (klass e II) en zee r duurzaa m (klass e I). Wegens zij n duurzaamhei d i s he t uitstekend geschik t voo r telefoon - e n omheiningspalen , neute n va n huize n e.d. ; Bepaalde variëteite n splijte n zee r gemakkelijk , wel k hou t da n gebruik t word t voor he t make n van singel s voo r dakbedekking . Door uitlope n ka n d e olieachtig e substanti e verwijder d worde n waardoo r het o.a. i n Demerar a vee l gebruik t word t voo r duige n va n vaten . Ook al s parke t is het da n zee r geschikt . Walaba lever t oo k ee n uitsteken d brandhou t e n houtskool . Tijden s d e eerst e Wereldoorlog wer d het i n Surinam e gebruik t al s grondsto f voo r d e lichtga s fa - bricatie. I n Demerara , Brits-Wes t Indisch e eilande n word t he t i n grot e hoeveel - heden gebruik t al s brandhou t e n houtskool .
WANA: Botanische naam: Ocotea Rubra . Mes. Familie: Lauraceae . S.G. 0.52—0.63 Een vri j licht e e n betrekkelij k zacht e houtsoort , me t grijs-brui n kernhou t e n lichter gekleur d spint . He t hou t i s ster k (klass e II) en duurzaa m (klass e I—II). Het hou t word t veelvuldi g gebruik t voo r all e mogelijk e doeleinde n e n voldoe t uitstekend. Naas t kopi e i s het voo r binnenland s gebrui k e n voo r expor t ee n gewilde houtsoort . Vroege r wer d Wane ook vee l gebruik t voo r he t make n va n watervaten di e ee n lang e levensduu r hadden .
ZWARTE KABBES : Botanische naam: Diplotropi s guyanensis . Familie: Leguminoseae . S.G. 0.93—1.02 Een zware , hard e houtsoort , me t donkerbrui n kernhout . He t hou t i s zee r sterk (klass e I) en vri j duurzaa m (klass e I—II). Het i s weini g onderhevi g aa n werken e n scheuren . He t i s ee n zee r bruikbaa r constructi e hou t e n word t oo k voor meubel s e n binne n betimmeringe n gebruikt . He t hou t lijk t vee l o p bruin - hart, dat echte r duurzame r is .
271
N. V. Handel Maatschappij II. H. CABELL KEIZERSTRAAT 78 - P.O.B, no 555 TEL. NO S 3347, 334 8
AGENTEN VAN :
HILL THOMSON & Co. "Queen Anne" whisky
VLEK & Co. „Oude Vlek" jenever en likeuren „Vve CLIQUOT-PONSARDIN " champagne HIRAM WALKE R & SONS LTD . "Canadian Club" whisky TONNEMA & CIE „King" pepermunt RIJWIELFABRIEK EMP O Rijwielen en bromfietsen S.A. ANDRE CITROEN "Citroen" auto's AMERICAN MOTOR S CORP . "Hudson" auto's en stationwagens MACK MOTOR TRUC K CORP . "Mack" trucks en bussen
GILBERT & BARKE R MANUFACTURING Co . "Gilbarco" gasoline pompen en hoists
DEEPFREEZE MOTO R PRODUCTS CORP . "Deepfreeze" ijskasten en freezers
THE TAPPAN STOVE COMPANY "Tappan" fornuizen
PHILIP MORRI S & Co . LTD . "Philip Morris" sigaretten
REPLOGLE GLOBE S INC . Aardbollen
„OMECA" horloges
LILY-TULIP CU P CORP . "Lily" cups en cartonnen borden
JOHNSON & JOHNSO N LTD . "Johnson & Johnson" baby producten en verbandstoffen
THE ANDREW JERGEN S COMP . "Woodbury" en "J ergens" COUNTESS MARITZ A COSMETIC Co . INC . "Silent Night" parfum
SKANTIC RADI O A B Skantic radio's BOUWBEDRIJF WENT N.V .
Burgerlijke e n Utiliteitsbou w Grond- e n Heiwerke n Expertisen
Sociëteit He t Park , Gebouwe n va n he t C.C.S. , Jeugdcentrum Ev . Broede r Gem., Kapel Inl . U'ltQGVOGrde Zusters , Sur . Bierbrouweri j Mi j N.V . Divers e uitbreidingen voo r Cur . Hande l Mij , Esso , Werken 0.0 . O.G.E.M. , Bruynzee l Surinam e Hout Mij, British American Tobacc o Co., e.a .
IMPORT E N EXPOR T
VERTEGENWOORDIGERS VAN
»»NEMAHO " - speciale houtconstructie s OCRIET - aanrechten, lavets , was - e n drinkfonteine n ELAND BRAND T - stalen rame n SENFT - zonwering BETTEN HAUSSEN - siersmeed- e n bronswerke n HOLLANDIA - bouwmachines
Telefoon 2270 • Kantoor Grot e Hofstraa t 1 Telefoon 2279 • Woonhuis Dir . E . Vyen t Telefoon 2280 - Woonhuis Dir . G . J. W. Langendijk Telefoon 4578 - Opslagplaatsen
Telegramadres: VYENT PARAMARIBO
BOUWBEDRIJF VYEN T N.V . VITALO'S PRODUCTE N staan onde r voortdurend e overheidscontrol e
Vitalo beschikt ove r ee n zee r modern e proefboerderi j
waar geregel d proeve n genome n worde n
*
Vitalo produceert e n exporteer t verschillende kippen- , varkens - e n rundvoedersoorten
*
Werkt mede aan de opbouw van Uw land door zoveel mogelijk plaatselijke producten te kopen
N.V. VEEVOEDERFABRIE K «VITAL O P.O.BOX 35 2 TELEFOON 2714 EN 4832