Lilianne Ploumen: ‘Rust in De Partij Is De Dood in De Pot’

RLedenblad van de Partijoo van de Arbeid • 4e jaargang • nummer d 6 • december 2007

Ruud Vreeman en leden over het clubgevoel Grondwet of verdrag: zoek de verschillen Het buitenlandbeleid van Martijn van Dam

Lilianne Ploumen: ‘Rust in de partij is de dood in de pot’

Lilianne Ploumen (45), partijvoorzitter

Sterk en sociaal Tekst Angelina Scalzo Foto Tessa Posthuma de Boer de rode loper Als oud PSP-lid en oud PvdA-lid werd hij in 2004 opnieuw lid van de PvdA. ‘Het De Rode Loper wordt uitgerold voor PvdA’ers die normaal gesproken achter was het moment waarop ik dacht: en nu de schermen werken. Meestal willen ze dat ook graag. Voor een portret in is het afgelopen. De PvdA is veel te veel Rood wordt deze keer een uitzondering gemaakt door Roelof Mulder, actief naar rechts afgegleden. Het gaat te veel achter de schermen bij ‘de Rooie veren’. om de poppetjes. Mensen worden eerder van buiten de partij dan van binnen gerekruteerd. En het gaat te veel om slogans in plaats van om de inhoud.’

Roelof Mulder woont in Amersfoort, hij is hoofdredacteur van het afdelingsblad aldaar. Het laatste half jaar is hij een van de drijvende krachten achter de Rooie veren. Waar kwam zijn motivatie vandaan om de blaren op zijn voeten te lopen voor de Rooie veren? ‘In de Rooie veren vond ik meer mensen die vinden dat de PvdA linkser moet en dat er een gron- dige reorganisatie van de partijorganisatie en partijmedia moet komen, omdat de leden nu niet gehoord worden. De leden die de hoeders zouden moeten zijn van het sociaal-democratische gedachtegoed, worden nauwelijks betrokken bij grote beslissingen, positieve uitzonderingen daargelaten. De partij, die de brug zou moeten vormen tussen vertegenwoordigers en samenleving, kan die rol niet vervullen door de verstopte interne communicatie van onder naar boven. En die verstopte communicatie draagt weer bij aan de geringe herkenbaarheid van de partij naar de kiezer.’ Mulder geeft als illustratie het congres. ‘Leden hebben in de aanloop naar een congres veel te weinig in te brengen. Laat hen in het traject naar een congres meediscussiëren. Organiseer een maand voor het congres een grote bijeenkomst waar iedereen kan komen om mee te praten over wat er in de samenleving gaande Rooie veren zetten door

is, wat hen beweegt. Daarna kunnen de afge- vaardigden voor het congres aan de slag om, geïnspireerd door dit ‘festival’ het congres voor te bereiden.’ Zijn de Rooie veren na het binnenhalen van de meeste door hen aange- dragen punten op het congres van 6 oktober klaar? ‘Absoluut niet. We gaan verder! Er worden in aanloop naar het congres in dit voorjaar drie bijeenkomsten georganiseerd. De eerste is in Amersfoort, in december of januari over de interne partijdemocratie.’ Op de website www.rooieveren.nl kunt u hierover alle informatie vinden.

2 ROOD december 2007 inhoudin dit nummer: inhoud

5 6 10 12

18 20 22 24

5 FORUM 10 PLATFORM 22 ROOD IN DE REGIO ‘De missie in Afghanistan moet Rekeningrijden Zendtijd voor politieke partijen: worden voortgezet’ lokale bestuurders in beeld 12 FOTOREPORTAGE 6 INTERVIEW LILLIANE PLOUMEN Het PvdA-gevoel toen en nu 24 DE EUROPESE UNIE EN ‘We moeten in staat zijn een HET VERDRAG eigentijdse invulling te geven aan 15 OPINIE Anders dan de grondwet? de ledeninspraak.’ Ruud Vreeman over het ‘clubgevoel’ 26 HET CLUBGEVOEL 9 VIJF VRAGEN AAN 18 PROFIEL Vijf PvdA-leden aan het woord Jan Hamming, Martijn van Dam wethouder in Tilburg 29 ZORGVERZEKERING 20 DE GESCHIEDENIS VAN DE PVDA Het eigen risico Constant in beweging van de voorzitter

Partijgenoten, Dagelijks toetsen we onze beleidsmatige keuzes en met een gedeeld besef dat het uiteindelijke Voor u ligt een nieuwe Rood. Met daarin deze keer en beslissingen aan de hand van onze beginselen, standpunt onmogelijk eenieder tevreden kon stel- veel aandacht voor het clubgevoel van de leden, partijrapporten en het verkiezingsprogramma. len. Omdat het maken van duidelijke keuzes, en maar ook voor de PvdA als een partij in beweging. Dat doen wij niet alleen als partijbestuur, dat doen geen zoutloze compromissen, de partij uiteinde- Voor het nieuwe bestuur zitten de eerste weken er we samen met u, onze leden. lijk ten goede komt. al weer op. We hebben de portefeuilles verdeeld De praktijk laat ons zien dat ondanks de koppe- We moeten in zo’n geval niet de verschillen en het programma voor de aankomende periode ling van beginselen en beleid, de uitkomst van het in de uitkomst benadrukken, maar juist het kristalliseert zich meer en meer uit. Zoals ik in het debat niet altijd unaniem gedeeld hoeft te wor- gedeelde vertrekpunt. Ons gedeelde geloof in vorige nummer van Rood al schreef, beschouwt den. Een voorbeeld daarvan is het gevoerde debat gelijke kansen, onze inzet voor een onverdeelde het partijbestuur de uitvoering van de opdrachten binnen de partij over de toekomst van de missie samenleving en ons streven naar internationale van de Commissie Vreeman als haar kerntaak. in Uruzgan. Tot mijn grote vreugde gaven vele solidariteit. Want dat maakt ons sociaal-demo- Daarbinnen brengen we natuurlijk prioriteiten aan afdelingen gehoor aan de oproep van het congres craten! voor de korte en voor de lange termijn. en partijbestuur om debatten te organiseren over Rest mij u ﬁ jne feestdagen te wensen en alvast De versteviging van de inhoudelijke koers van de dit onderwerp. De uitkomsten liepen uiteen: van een gelukkig en gezond nieuwjaar. Vol spranke- partij is zo’n prioriteit waar we niet alleen mor- direct vertrekken tot blijven zonder einddatum. lend debat! gen, maar ook dagelijks mee aan de slag gaan. Bijna al deze bijdragen grepen terug op ons We initiëren de noodzakelijke debatten binnen beginsel van internationale solidariteit. Op het Lilianne Ploumen de partij over onderwerpen als de kwaliteit van belang van vrede en veiligheid. We voerden het [email protected] de publieke sector en het integratievraagstuk. debat met ruimte en respect voor elkaars mening, www.lilianneploumen.pvda.nl

december 2007 ROOD 3 brieven Cartoon Peter Pontiac

Ontslagrecht 1 Als advocaat heb ik jaren in het ontslagrecht gewerkt. De meeste werkgevers hebben weinig Heeft u Rood iets te melden? tot geen gevoel voor het belang van de werkne- Stuur uw brief naar: Partij van de Arbeid, Redactie Rood, postbus 1310, mer. Dat moest altijd bevochten worden. Meestal volgde toch ontslag via CWI of kantonrechter, 1000 BH Amsterdam of mail naar: [email protected]. maar dan wel met extra geld of soms terugkeer- (De redactie behoudt zich het recht voor brieven in te korten.) opties bij aantrekkende resultaten. Toetsing vooraf moet blijven, want werkgevers komen te gemakkelijk tot ontslagbesluit. Voor versoepeling is geen enkele noodzaak. Als het moet, krijgen van de werknemers, maar op dit moment is de Partijgenoten, werkgevers hun ontslagen echt wel voor elkaar. bescherming zodanig dat oudere werknemers Onlangs is er in de publiciteit enige aandacht Theo van Blokland hun tijd uit zitten, los van de persoonlijke nonam- geweest voor misstanden in de gehandicapten- bities die hierbij een rol spelen. Dat is ten opzich- zorg, een en ander naar aanleiding van een inci- Ontslagrecht 2 te van de jonge generatie erg laks en passief. dent bij ’s Heerenloo. Als beroepsinvaller in deze Ik ben al vanaf midden jaren 70 lid van de PvdA, Jongeren staan veel minder dogmatisch in het sector kom ik meer van dit soort situaties tegen, sinds 2000 ondernemer. Ik ben voor bescherming werkproces en dat verhoogt de arbeidsdynamiek. maar ik loop vooral aan tegen de enorme leeg- Hellinga loop van en het chronisch gebrek aan personeel en de gebrekkige opleiding en ondersteuning van personeel. Bij alle ophef die momenteel speelt rond het onderwijs, valt op dat het zo stil blijft rond de gehandicaptenzorg!! Ooit was er beroe- ring rond het geval van Jolanda Venema. Zoals de zaken nu gaan, komen die tijden terug! In het onderwijs wordt – terecht – structureel geïnves- teerd. In de hbo-opleiding verpleegkundige is, zo heb ik mij door studenten laten vertellen, meer tijd ingeruimd voor kennis en vaardigheden rond zwangerschap en bevalling dan kennis en vaardigheden voor de omgang met ( verstandelijk) gehandicapten. Kenniseconomie? Prachtig! Investeren in onderwijs? Prima! Maar ook; investeren in ouderen en zwakkeren en diegenen die voor hen zorgen. Paul van Eck, Amersfoort Solidariteit Ik richt me tot alle PvdA-leden, die de afgelopen maanden hun (negatieve) mening over de PvdA in de media naar voren hebben gebracht. Velen Houd het helder van hen beweerden dat de Partij hen aan het hart Een paar jaar geleden was in een voorloper van de Rood een vraaggesprek met een oudere partijgenoot ligt, maar een partij die je na aan het hart ligt, afgedrukt. Hoe ze het blad vond. ‘Veel te moeilijk met al die ingewikkelde woorden en zinnen!’ ant- laat je toch niet vallen? Vergeefs zoek ik naar de woordde ze. En nu stond er in het julinummer van Rood een lezersbrief over de ‘grote arrogantie van solidariteit met de partij. Solidariteit is toch een veel topbestuurders die blijkbaar vergeten zijn dat de PvdA in principe een volkspartij is’. Wat die brief- van de beginselen van onze partij? Velen beweren schrijver mist, is onder meer dat zijn moerstaal tegenwoordig blijkbaar niet meer wordt gesproken. Is dat er geen plan is. Ik zou zeggen: Doe er dan er dan niets veranderd? Waarschijnlijk bestaat een deel van de tegenwoordige partijleden uit nakome- iets aan. De vraag is: leggen we de verantwoorde- lingen van de oude arbeidersklasse, de groep mensen waaruit eerst de SDAP en na de oorlog de PvdA lijkheid van ons partijlidmaatschap bij een ander is voortgekomen. En dat wilden die oudere sociaal-democraten toch ook: dat hun kinderen dezelfde of zijn we bereid zelf de verantwoordelijkheid te kansen zouden krijgen als die van de ‘bezittende klasse’ om hun talenten te ontplooien? Een deel van nemen? Als we met z’n allen een positieve hou- dat ideaal is dus al werkelijkheid geworden: hoera! Maar, nu zitten we met de gebakken peren: afstand ding aannemen en laten zien dat we staan voor tussen de jongeren die veel meer hebben kunnen leren en hun ouders. De junioren willen hun kennis onze idealen, is er van alles te winnen. en kundigheden niet onder stoelen of banken steken. Toch willen ze hun afkomst en de idealen waar- We staan voor ons recht op vrijheid, ook voor mee ze zijn grootgebracht niet verloochenen. Ze worden bijvoorbeeld actief in de PvdA en gebruiken de medemens. We staan voor eerlijk delen. We daarbij de vruchten van hun scholing zonder te merken dat de minder geschoolde ouderen hun taal strijden voor werk voor iedereen. We staan voor niet meer kunnen volgen. Verdwijnt de kloof mettertijd als vanzelf als alle kinderen onderwijs op hoog het recht op een onbezorgde oude dag. Samen peil hebben gekregen? Daar kunnen we toch niet op wachten? Zijn die ‘geleerde’ jongeren soms niet sterker, werken aan een beter Nederland. Daar ga knap genoeg om hun woorden zo te kiezen dat ook minder geletterden er niet in verdwalen? ik voor. En ik reken erop, velen met mij. Betsy van der Pol, Deventer Yke Bouma

4 ROOD december 2007 Tekst Angelina Scalzo Foto’s De Beeldredaktie PvdA forum In het PvdA Forum drie opmerkelijke meningen van PvdA-leden over een actueel en relevant onderwerp. Deze keer: Uruzgan. Bezoekers van de site konden reageren op de stelling: ‘De missie in Afghanistan moet worden voortgezet.’

Aniel Ramawadh (38) woont in Schiedam en is senior econoom bij Buck Consultants Intenational. Hij doet mee aan de Rosa leergang. ‘Intensiveren humanitaire missie’ ‘Wel een humanitaire missie, maar geen militaire missie. Jammer genoeg zijn deze twee niet altijd goed te scheiden (vaak zijn ze comple- mentair), maar het is goed om duidelijk te maken waarvoor we strijden. Nederland heeft een waardevolle bijdrage geleverd. Het zou goed zijn als andere landen ook hun verantwoordelijkheid nemen. Zij zouden meer de militaire missie moeten overnemen (Nederland bouwt af) en de humanitaire missie moet worden geïntensiveerd.’

Arie Teeuw (51) woont in Velp en is voorzitter van Cricket Club Arnhem waar nogal wat Afghaanse vluchtelingen spelen. In de jaren ’90 was hij raadslid in Neunen. ‘Economie versterken’

‘Natuurlijk moeten we Afghanistan en de Afghanen helpen en dus blijven. Niet eens om te zorgen dat er daar een “echte” democratie komt. Daarvoor verkeert het land te zeer in de middeleeuwen. Maar als we ondertussen de economie kunnen versterken, waardoor de Afghanen zelf de behoefte krijgen en houden om hun schamele bezittingen te verdedigen, als we vrouwen kunnen helpen een iets menswaardiger bestaan te krijgen en als er een begin van scholing en gezondheidszorg komt, dan is er in ieder geval enige kans op wat rust en vrede. Als we weggaan staan we toe dat ook daar weer terreur en de macht van een godsdienstig geweer de baas worden.’

Lucie Nieboer (53) woont in Hoogeveen, werkt als invalster in het basisonderwijs en schildert. Daarnaast is ze bestuurslid van PvdA-afdeling Hoogeveen. ‘Verder gaan heeft geen zin’

‘Geen verlenging van de aanwezigheid van Nederlandse militairen in Afghanistan. Men ging er heen om de vrede te bewerkstelligen. Daar is medewerking van de bevolking voor nodig. Het enige waar men op stuit is tegenstand, een tegenstand die levens van militairen kost. De Afghaanse bevolking ziet de militairen als vijanden en niet als mensen die daar zijn om te helpen vrede te brengen. Waar geen wil is om in harmonie samen te leven, is geen weg, Men heeft zijn best gedaan, zonder resultaat. Verder gaan heeft geen zin. Het leven van onze militairen is ook kostbaar.’ U Kijk voor meer reacties op www.pvda.nl > forum

december 2007 ROOD 5 interview Tekst Ottolien van Rossem Foto Tessa Posthuma de Boer

Vlak voordat ze geopereerd werd aan haar stembanden en dus een aantal dagen niet mocht praten, sprak Rood met onze nieuwe voorzitter Lilianne Ploumen. En praten deed ze, over haar opvoeding, over gelijke kansen en natuurlijk over haar ambities als voorzitter. ‘Het zal nog lang onrustig blijven’

Wat betekent sociaal-democratie voor u? verantwoordelijk bent voor jezelf, maar ook zorg veroorloven om geen lid te zijn van een politieke ‘Sociaal-democratie staat voor mij voor het voor anderen moet dragen. Dat gaat soms om partij. Politiek is uiteindelijk toch de manier om bieden van gelijke kansen. Gelijke kansen zijn hele kleine dingen: als er iets bij de buren was, dingen te veranderen en ik voelde erg de behoef- voor mij heel erg belangrijk, zeker in Nederland werden we eropuit gestuurd om de hond uit te te om mijn stem te laten horen. Daarom ben ik moeten wij in staat zijn om iedereen die te bie- laten of te helpen met schoonmaken. min of meer tegelijkertijd actief geworden in het den. We hebben daar de middelen voor, daarom Maar we werden ook met de grotere vragen van bestuur van de Evert Vermeer Stichting. ben ik ook blij met de investering van dit kabinet het leven geconfronteerd; waarom is het zo Ik woon in Slotervaart in Amsterdam, een buurt in de krachtwijken. Want iedereen in Nederland oneerlijk verdeeld en hoe kun je ook het leven met heel veel kansen, maar ook met veel pro- behoort toegang te hebben tot goed onderwijs, van mensen heel ver weg verbeteren: wat kun je blemen. Voor mijn werk reisde ik over de hele veilig over straat te kunnen en de keuze te kun- daar zelf aan bijdragen.’ wereld, maar eigenlijk wilde ik ook wat voor de nen maken wel of niet gelovig te willen zijn. buurt gaan doen. In de lokale politiek zitten En dat geldt niet alleen voor Nederland, maar Wanneer bent u politiek actief geworden? de problemen en de oplossingen heel dicht bij wereldwijd. Mijn achtergrond is ontwikkelings- ‘Hoewel ik pas rond 2001 lid geworden ben van elkaar. Ik geloof heel erg in de politiek zo dichtbij hulp, maar in de ontwikkelingslanden zijn gelijke een politieke partij, heb ik wel altijd veel belang- de burger, al gaat het soms gepaard met allerlei kansen nog ver te zoeken, alle mooie verdragen stelling gehad voor politiek en organisatie. Op frustraties. Het maakt politiek ook toegankelijk, ten spijt. Overal ter wereld worden vrouwen nog de middelbare school was ik voorzitter van de het geeft politiek veel meer een gezicht.’ achtergesteld, er wordt weliswaar vooruitgang leerlingenraad, ik ben voorzitter van een onder- geboekt, maar die gaat veel te langzaam. Gelijke nemingsraad geweest, tijdens mijn studie zat U was eerst lid van GroenLinks, waarom hebt u kansen betekent ook gelijke toegang tot kennis ik in verschillende vrouwengroepjes die allerlei de overstap naar de PvdA gemaakt? ‘De PvdA en macht.’ kwesties bespraken, en toen ik in Rotterdam is echt een brede volkspartij, pragmatischer en Krooswijk woonde, was ik actief in het buurt- bestuurlijk heel ervaren. We kunnen als PvdA Waar komt uw maatschappelijke betrokkenheid werk. Op die manier liet ik mijn betrokkenheid voor betere oplossingen zorgen. Mijn overstap vandaan? ‘Ik kom uit een katholieke Limburgse zien. Omdat ik het altijd heel druk had met had echt te maken met de buurt waarin ik familie. Mijn ouders hebben altijd gehamerd op andere dingen, werd ik geen lid van een politieke woon, daar is de bestuurlijke slagkracht van het feit dat iedereen gelijke rechten heeft, of je partij. Misschien werd ik ook niet zo snel lid, de PvdA nodig om dingen te veranderen. En nu arm of rijk bent. Mijn vader was melkboer en omdat mijn ouders nooit lid zijn geweest van ik noem Slotervaart nu als voorbeeld, maar Maastricht was in die tijd nog wel een standen- een politieke partij, ik kom niet uit een rood nest. hetzelfde geldt voor heel veel buurten in en klassenmaatschappij. Het was helemaal niet Maar ik heb natuurlijk wel altijd gestemd en ging Nederland. De PvdA zit nu weer in de regering zo vanzelfsprekend dat kinderen van de melk- ook regelmatig naar partijbijeenkomsten.’ en ik ben het met Bos eens dat het beter is om boer ook gingen studeren. Maar mijn ouders vuile handen te maken dan met lege handen te vonden dat wel normaal. Ook al ben ik niet met Waarom bent u uiteindelijk toch lid geworden staan. En vuile handen vind ik dan zelfs wat te een zilveren paplepel in de mond geboren, ik van een politieke partij? ‘Na de aanslag op de sterk uitgedrukt. Regeren is inderdaad compro- kon toch mijn idealen verwezenlijken. Twin Towers en daarna de moord op Fortuyn, missen sluiten, het is vooral ook bereiken waar We zijn opgevoed met het besef dat je niet alleen vond ik dat je je als bewuste burger niet kunt voor je staat.’

6 ROOD december 2007 ‘Mijn man wordt zelden aan gesproken op het feit dat hij een werkende vader is. Merkwaardig’

Aan het feit dat u de enige vrouwelijke voor- afvragen waarom ze hun keuzes maken. Is dat opleiding. De volgende gemeenteraadsverkiezin- zitterskandidaat was en een stevige eman- omdat het zelf willen, of omdat ze geen keuze gen zijn al over 2,5 jaar. Het is moeilijk om men- cipatieachtergrond hebt, is weinig aandacht hebben of niet weten hoe ze het zouden moeten sen te vinden die raadslid willen en kunnen zijn. besteed. Is dat bewust gedaan? ‘Nee, het was regelen?’ Daar moet je de tijd voor nemen en vervolgens zoals het was. Het heeft me wel verwonderd moet je ook zorgen dat er een goede training, dat ik de enige vrouwelijk kandidaat was: van Wat zijn de eerste dingen die u als voorzitter gaat opleiding en begeleiding is. Dat zou wat mij de leden is immers 40 procent vrouw. Het is aanpakken? ‘We zijn met het partijbestuur ﬂ ink betreft een verplicht traject moeten worden. belangrijk dat het potentieel van vrouwen op de aan de slag gegaan. Begin 2008 komen we met En natuurlijk houden we ons ook bezig met arbeidsmarkt beter benut wordt. Ik ben zelf een een werkplan, de uitwerking van de opdrachten het inhoudelijke debat binnen de partij. Er zijn werkende moeder en word daar heel vaak op van Vreeman. Met een aantal dingen zijn we duidelijke stellingen genomen in de rapporten aangesproken. Mijn man – die werkende vader direct begonnen, zoals met de doorlichting rond de Brandende Kwesties. Die liggen er wel, is – daarentegen zelden, dat is merkwaardig. van het partijbureau en de partijorganisatie. In maar de vraag is of die wel voldoende besproken Vrouwen moeten zich realiseren hoe belangrijk december gaan we in gesprek met de adviesraad zijn met de leden en of we onze uitgangspunten het is om economisch zelfstandig te zijn, niet verenigingszaken. Ik wil graag weten hoe zij voldoende terug zien in de koers van onze fractie alleen omdat ze op die manier bijdragen aan de aankijken tegen de manier waarop afdelingen, en bewindspersonen. En andersom: kennen de samenleving, maar ook voor hun eigen onaf- gewesten en regio’s invloed hebben op het leden de standpunten? Ik ben blij dat het con- hankelijke positie. Maar ik heb makkelijk praten, beleid en hoe dat beter kan. Er ligt ook de motie gres al in juni is, dan kunnen we zo snel moge- want ik heb altijd banen gehad waar ik ook aan van het afgelopen congres van de Rooie veren, lijk laten zien wat onze plannen zijn en er zo snel mijn idealen heb kunnen werken. Niet iedereen die voor een groot deel heel ondersteunend is mogelijk steun voor krijgen.’ verkeert in die positie, daar moet je realistisch aan het rapport van Vreeman. Daar gaan we mee in zijn. Ik sta heel erg achter keuzevrijheid aan de slag. Op het congres werd een motie aangenomen die voor vrouwen, maar vrouwen moeten zich wel Wat mij heel erg aan het hart gaat, is scouting en ertoe aanzet om ook over de partijcommunicatie LILIANNE PRIVÉ

Trots op: onze democratische rechtsstaat. Drijfveer: ik kan niet tegen onrecht, en ik geloof in de organiserende kracht van lingstructuren, maar ook van de thematische mensen. groepen die er zijn. Veel mensen ervaren ook Een hekel aan: niet zoveel hoor. Aan het Politiek Forum als te weinig invloedrijk. Dat gezeur en gemopper om niks. ben ik met hen eens. De leden van het Forum Favoriete moment: de vroege ochtend en hebben zelf een aantal voorstellen gedaan en de hele zaterdag. het partijbestuur wil graag met hen in gesprek Laatste boek: Nachttrein naar Lissabon van hoe we hun inspraak veel steviger kunnen Pascal Mercier maken. Met dit nieuwe partijbestuur en de Laatste fi lm: Alles is liefde, een duidelijke opdrachten van Vreeman moeten we onderhoudende Nederlandse fi lm. in staat zijn om er een eigentijdse invulling aan Mooiste cd: Mijn grootste favorieten te geven.’ zijn onder anderen Rowwen Hèze, Willy Deville, Natasha Bedingfi eld en Waarom vindt u dat zo belangrijk? ‘Omdat we Trijntje Oosterhuis. En in deze tijd het de plicht hebben te laten zien dat een partij die Weihnachtsoratorium van Bach. van Dave Eggers, Sneeuw van Orhan de ledendemocratie echt handen en voeten Krant: In de ochtend Trouw, ’s avonds Pamuk, Shalimar de clown van Salman geeft, meer legitimiteit heeft en ook betere NRC en Het Parool. Ik probeer ook zo vaak Rushdie en Zaterdag van Ian McEwan. resultaten behaalt. Je ziet ook dat er partijen mogelijk de International Herald Tribune te Politieke held: Nelson Mandela, Ellen opkomen waarin leden geen rol spelen, ik vind lezen. Johnson-Sirleaf. dat je met leden effectievere politiek bedrijft. Tv-programma: Britse detectives zoals Mooiste plek van Nederland: Het Gerendal En als je zestigduizend leden hebt, heb je zes- Prime Suspect met Inspector Tennison, in Zuid Limburg. tigduizend ambassadeurs die niet alleen hun gespeeld door Helen Mirren. Mooiste reis: Onlangs ben ik met buren kunnen informeren, maar ook naar hun Website: reuters.com, volkskrant.nl. mijn moeder naar Assisi geweest, de buren kunnen luisteren. We zijn met elkaar Favoriete fi losoof: Martha Nussbaum. geboortegrond van de Franciscaanse de ogen en oren van Nederland. Bovendien Haar pleidooi voor radicale rechtvaardig- beweging die soberheid, eenheid met de geloof ik erg in macht en tegenmacht, mensen heid spreekt me aan. Ze formuleert natuur en dienstbaarheid predikt. In die die vertegenwoordigen moeten altijd open- basiscriteria voor een volwaardig leven traditie ben ik opgevoed, het was bijzonder staan, zich altijd willen verantwoorden aan de voor iedereen. om daar samen met haar te zijn. mensen die hen gekozen hebben. Daar kwam Favoriete boek: Ik lees veel, heb vooral Als de PvdA niet zou bestaan, zou ik ook mijn opmerking op het congres vandaan favoriete boeken zoals De Literaire kring stemmen op: Groen Links. dat rust de dood in de pot is voor een politieke van Marjolijn Februari, What is the What partij. Als we onze idealen willen verwezenlijken en een betere wereld voor iedereen dichterbij willen brengen, dan moet dat vanuit beweging en niet vanuit rust!’ na te denken. Wat vindt u van de partijcom- drempeligheid en toegankelijkheid natuurlijk municatie? ‘Ik vind dat er in Rood wat meer heel geschikt voor is.’ Welke concrete ervaring heeft u tot nu toe onafhankelijke opinie moet. De taak van een opgedaan in uw carrière, die u hiermee kan blad als Rood is dat je als lid het gevoel krijgt, U wilt meer inspraak en minder toespraak. Veel helpen? ‘Ik was tot voor kort directeur van een hé dit is mijn club. Dat je ideeën opdoet, dat van uw voorgangers wilden dat ook, wat wordt grote organisatie met zo’n driehonderd men- je leest wat andere partijleden doen. Maar aan nu het verschil? ‘Er zijn verschillende modellen sen in Nederland en wereldwijd ook nog een de andere kant mag er wat mij betreft ook wel al uitgeprobeerd de afgelopen jaren. Ik hoor paar honderd. Dat zijn ook mensen die vanuit ruimte zijn voor een kritische blik. Dat kan van veel mensen dat ze absoluut niet terug een bepaalde overtuiging dat werk doen. En ik gaan over de inhoud of over de organisatie. De willen naar de oude partijraad, dus ik denk dat weet vanuit eigen ervaring dat je heel goed website vind ik goed, die is heel toegankelijk. het goed is dat we die niet meer hebben, dat kunt weten hoe het allemaal moet gaan, maar Wat ik wel hoor is dat mensen de site niet het ook niet meer in deze tijd past. Maar wat dat je het ook moet organiseren. Als je het niet interactief genoeg vinden. Daar moeten we is daarvoor in de plaats gekomen? We gaan goed organiseert, ben je veel minder effectief. dus naar kijken. Maar ik bezoek ook zelf regel- onderzoeken hoe de leden op het congres op Als je zegt dat leden meer invloed moeten krij- matig interactieve sites en ik vind het eigenlijk een andere manier invloed kunnen hebben dan gen, moet je dat ook goed organiseren. Aan heel jammer dat er zo weinig echt serieus alleen via de afdeling. Ook wil ik bekijken hoe je die combinatie van inhoud en organisatie zal gediscussieerd wordt, iedereen slingert zijn rond actuele thema’s niet alleen debatten kunt ik veel hebben, denk ik. En in mijn vorige werk eigen standpunt het web op. Het is moeilijk organiseren, maar bijvoorbeeld ook internet heb ik ook te maken gehad met vrijwilligers, om bij een interactieve site echt tot een debat kunt gebruiken. Verder wil ik kijken hoe je niet hoe zorg je dat vrijwilligers gehoord worden, te komen, terwijl internet daar door de laag- alleen beter gebruik kunt maken van de afde- hoe zorg je dat ze de juiste steun en begeleiding krijgen, dat je met elkaar een agenda defi - nieert, dat het niet is van: oh zij in Amsterdam of zij in Den Haag, maar dat je met elkaar aan ‘Een partij die de ledendemocratie echt handen de slag gaat.’ en voeten geeft, behaalt betere resultaten’

8 ROOD december 2007 JAN HAMMING (41) is sinds acht Tekst Angelina Scalzo jaar wethouder in Tilburg. Hij heeft in zijn Foto Tessa Posthuma de Boer 5 vragen aan… portefeuille onder meer ruimtelijke ordening, wonen en wijkontwikkeling, sport en integratie. Op het congres van 6 oktober 2007 is Jan gekozen als vice-voorzitter van de PvdA.

1 Typisch Jan Hamming? ‘Ik praat nooit zo graag over mijzelf. Maar als het moet: ik ben enthousiast, idealistisch, bevlogen en in staat om mensen bij elkaar te brengen. Daarnaast vind ik het belangrijk een toegankelijke politicus te zijn.’

2 Waar moet meer aandacht voor komen binnen de politiek? ‘We moeten het idee meer koesteren dat we een heel bijzon- dere club zijn. Doordat we landelijk en lokaal op cruciale posities zitten, kunnen we gezamenlijk onze idealen verwezenlijken. Dat we die kansen hebben, daar zouden we trotser op moeten zijn. Er mag meer positieve aandacht komen binnen de partij. De zuurgraad is nu zo hoog. Dat zie je bijvoorbeeld in die constante nadruk die er gelegd wordt op wat we niet hebben binnengehaald. We hebben ook geweldig veel successen geboekt. Dat moeten we niet alleen aan elkaar vertellen, maar ook aan de kiezer. Voor het partijbestuur ligt daar een opdracht.’

3 Hoe beïnvloedt de politiek je privé- leven? ‘Heel erg. Als je een bekende politicus bent, sta je in de schijnwerpers. Ik doe in Tilburg geen boodschappen, ik ga naar Emmen om kleren te kopen. Bekendheid is leuk, maar je werkt ook tachtig uur in de week. De balans tussen privé en werk is moeilijk te vinden. En dan heb je ook nog de terreur van de nieuwe media. Ik lees thuis nooit mijn mail. Ik wil ook tijd voor mijn gezin hebben.’

4 Waar heb je slapeloze nachten van? ‘Heb ik nooit, hooguit van mijn dochter als ze oor- pijn heeft. Maar ik kan me wel druk maken over onrechtvaardigheid bijvoorbeeld. Of als het niet goed gaat met de PvdA. Het is toch mijn club. Dat is ook de reden dat ik lid ben geworden van het partijbestuur.’

5 Wat zijn je ambities? ‘De komende twee jaar moet het partijbestuur de krachten in de partij bundelen. We moeten veel meer een maatschappelijke factor worden. Betere aansluiting vinden bij de vakbeweging, de jeugd en cultuur. Mensen moeten bij de PvdA willen horen! Lokaal en nationaal zouden we veel meer samen kunnen werken. Er moet voortdurend campagne gevoerd worden. Dat moet vooral ook lokaal gebeuren. Alle lijsttrek- kers moeten permanent campagneleider zijn in zijn stad of dorp. Ze moeten betrokkenheid houden met de partij, niet alleen maar op het pluche zitten maar ook zorgen dat de partij er goed voor blijft staan!’

december 2007 ROOD 9 MEDIA OP PVDA PLATFORM KOMEN PARTIJDEBAT, INTERNET EN

Ophef over kilometerheffi ng is niet nieuw, zo blijkt uit Het kabinet lijkt vaart te willen maken onderstaand bericht. (Volkskrant, 23 september 2005) met het invoeren van de kilometerheffi ng, een van de oplossingen om de fi les terug 20 Jaar tolpoortplannen te dringen. Rood sprak hierover met PvdA

VVD-aanvoerder Van Aartsen plan belandde in 1994 tijdens de Tweede Kamerlid Lia Roefs en de ANWB. voegde met zijn verzet tegen onderhandelingen over het eerste de kilometerheffi ng een nieuw paarse kabinet uiteindelijk in de e kilometerheffi ng is een belasting op het gebruik van hoofdstuk toe aan een Haags prullenbak. de auto en daarmee een middel om te bevorderen hoofdpijndossier. Al bijna twintig D dat de automobilist de werkelijke kosten betaalt van jaar wordt erover gesteggeld. De Paars zag meer heil in het reke- het autogebruik, inclusief de kosten van infrastructuur en de toenmalige minister Smit-Kroes ningrijden. Minister Jorritsma externe (milieu)effecten die hij veroorzaakt. Het idee is dat een propageerde vanaf 1987 een futu- van Verkeer voorzag dat het voor kilometerheffi ng de automobilist dwingt een afweging te maken ristisch tolsysteem, waarbij auto- de eeuwwisseling zou worden tussen zijn individuele baten en de maatschappelijke kosten die mobilisten al rijdend tol moesten ingevoerd, maar waarschuwde daarmee zijn gemoeid. betalen. Aangekondigde proeven wel voor technische en organisa- Wanneer de kilometerheffi ng wordt ingevoerd, betaalt iedere kwamen niet van de grond. torische problemen. Bovendien automobilist een vast bedrag per gereden kilometer. Een variabel was er nauwelijks draagvlak.(…) deel maakt differentiatie mogelijk naar plaats, tijd en milieu- Haar opvolgster Maij-Weggen Tijdens Paars II begon de ANWB kenmerken van de auto. De belasting van personenauto’s en stuitte op felle weerstand in de samen met De Telegraaf een cam- motorrijwielen (bpm), te betalen bij aanschaf van een auto, en Tweede Kamer. Het systeem zou pagne tegen het rekeningrijden. de motorrijtuigenbelasting worden (nagenoeg) afschaft. technisch onvolmaakt zijn en veel Tineke ‘tolpoort’ Netelenbos te duur. Ook haar tolpleinenplan trotseerde als minister het aan- WAAROM KILOMETERHEFFING sneuvelde snel, waarna de CDA- zwellende maatschappelijk verzet, Met het invoeren van de veelbesproken heffi ng kan volgens minister met een zogeheten spits- maar haalde uiteindelijk toch PvdA Tweede Kamerlid Lia Roefs een belangrijke bijdrage wor- heffi ng op de proppen kwam. Het bakzeil. den geleverd in het bestrijden van de fi les. Roefs: ‘En misschien nog wel belangrijker: je betaalt niet langer voor het bezit van de auto, maar voor het gebruik.’ Onderzoek wijst uit dat door kilometerheffi ng mensen bewuster met hun autogebruik omgaan. Ook recentelijk ontstond er weer opwinding over het al Roefs: ’In Stockholm is door het invoeren het aantal fi les met 25 dan niet invoeren van de kilometerheffi ng, zoals te lezen procent gedaald en de uitstoot van CO2 zelfs met 40 procent!’ valt in dit bericht van nu.nl (15 november 2007) Tegenstanders wijzen erop dat het systeem technisch ingewik- keld is en dat gebruik ook eenvoudig te belasten is door de accijns op benzine en diesel te verhogen. Roefs: ‘Dit zou neerko- men op een accijnsverhoging van 50 cent tot een euro per liter. Kamer bezorgd over Mensen zullen naar België of Duitsland rijden om te tanken. uitstel kilometerheffi ng Nog meer veerkeer dus. Dat is echt geen optie.’ WAAROM NU WEL? De Tweede Kamer wil opheldering die donderdag uitlekte in De In Den Haag wordt al jarenlang gesteggeld over de invoering van minister Camiel Eurlings van Telegraaf, is volledige invoering van de kilometerheffi ng. De vraag lijkt dan ook gerechtvaardigd Verkeer over het mogelijke uitstel van de kilometerheffi ng voor 2016 of het plan nu wel kans van slagen heeft. Roefs denkt van wel, van de kilometerheffi ng. In een onbetaalbaar en dus onhaalbaar. omdat er voldoende draagvlak is. Zo is de ANWB na aanvanke- notitie die het kabinet vrijdag In het regeerakkoord staat dat lijke bedenkingen voorstander. Een woordvoerder verklaart: bespreekt, wordt geopperd de al voor 2011 een “uitvoerbare, ‘Ooit was er een kabinetsplan dat uitging van extra betalen voor maatregel pas in 2016 landelijk in betekenisvolle en onomkeerbare mobiliteit, het zogenoemde rekeningrijden. Daar waren onze te voeren. stap” moet worden genomen naar leden ronduit tegen, voornamelijk omdat de opbrengsten ervan een heffi ng, die bedoeld is om de rechtstreeks naar de algemene middelen zouden vloeien. Bij het Volgens het regeerakkoord zou almaar toenemende fi les terug te huidige plan was er al in een vroeg stadium een dialoog waarbij al in deze kabinetsperiode een dringen. een groot aantal maatschappelijke organisaties betrokken was.’ begin worden gemaakt met een kilometerheffi ng. De Kamer eiste Volgens het stuk zijn er verschil- In Stockholm en Londen is al bewezen dat kilometerheffi ng donderdag onder aanvoering lende opties. Daartoe behoren het werkt. Bij deze vergelijking plaatsen sommigen vraagtekens, van GroenLinks-leider Femke eerst invoeren van een kilometer- omdat het openbaar vervoer er beter is dan in Nederland en Halsema een spoeddebat met heffi ng voor alleen vrachtwagens, men er dus een beter alternatief voor de auto heeft. Roefs Eurlings. (…) het tijdelijk introduceren van een beaamt dat het openbaar vervoer in Nederland beter moet, maar spitsheffi ng of het belonen van is optimistisch over de toekomst: ‘In het Actieplan Spoor staat Volgens de notitie van Eurlings, het ‘spitsmijden’. dat er 4,5 miljard euro geïnvesteerd zal worden in het spoor. Ook

10 ROOD december 2007 REGULIERE MEDIA BIJ ELKAAR. DEZE KEER: HET TERUGDRINGEN VAN DE FILES platform Tekst Michiel Reijnen Foto Hollandse Hoogte

mobilist niet méér betaalt, maar anders, dat de opbrengsten ten goede komen aan de infrastructuur voor de auto en dat het toezicht komt te liggen bij een onafhankelijke inningsorganisatie: ‘Belangrijk voor het draagvlak is dat blijvend voldaan wordt aan deze uitgangspunten. Elke volgende stap in het proces wordt hieraan getoetst. Onze leden vinden deze materie belangrijk, maar passen ervoor om te veel te betalen. Zij hebben het gevoel dat ze al genoeg betalen aan de auto. Bovendien moet het systeem voldoen aan de eisen van de weggebruiker op het gebied van pri- vacy en fraudebestendigheid.’

VERTROUWEN Roefs heeft vertrouwen in de invoering. Toch is waakzaamheid geboden. ‘Bij wat er nu gebeurt, moeten we het zicht blijven houden op het eind- resultaat. De organisatie moet kloppen voor we aan de pilots beginnen. En we moeten niet bang zijn dat de techniek ons in de steek laat; we moe- De lange weg naar ten het lef hebben vooruitstrevend te zijn.’

Roefs besluit: ‘Veel mensen hebben het idee dat we de auto als een melkkoe zien. We moeten dui- de kilometerheffi ng delijk blijven maken dat dit niet zo is. Voor mensen die minder dan circa twintigduizend kilome- moeten we streven naar een betere keten van DE INVOERING ter per jaar rijden, wordt bij invoering autorijden vervoer: mensen moeten niet meer hoeven te Het kabinet heeft besloten het rekeningrijden goedkoper dan nu. Wie méér kilometers maakt, kiezen tussen de auto of openbaar vervoer: het geleidelijk in te voeren en niet in één klap vóór zal vermoedelijk duurder uit zijn. De kilometer- moet en-en kunnen zijn. Dit kan bijvoorbeeld 2012, zoals eerder geopperd. Verkeersminister heffi ng kan een effectieve manier zijn om mensen door het creëren van transferia, fi jnmaziger Camiel Eurlings kiest voor een tussenstap om de te laten betalen voor het gebruik in plaats van openbaar vervoer of het aanbieden van ov- kilometerheffi ng te introduceren. bezit van hun auto, fi les te verminderen en de fi etsen.’ Voor de ANWB is het van belang dat de auto- CO2-uitstoot te laten dalen.’

Start Zoek Contact

FORUM Op het forum van pvda.nl konden mensen reageren op de stelling ‘Het invoeren van een kilometerhefﬁ ng is een goede manier om het ﬁ leprobleem te verminderen.’ De meningen bleken verdeeld.

Van de mensen die reageren vindt een groot gedeelte het principe van de Toch zijn er ook veel mensen die de kilometerheffi ng niet zien zitten. Zo kilometerheffi ng eerlijk. ‘Ik ben voor het de-gebruiker-betaalt-(meer)-prin- kan Marijanne Platteeuw-van der Poel zich vinden in het principe van ‘de cipe, en kilometerheffi ng is een logisch uitvloeisel daarvan,’ schrijft Rutger veroorzaker/vervuiler betaalt’, maar verwacht ze niet dat een dergelijke van Beek. Arnout Smit voegt toe: ‘Ruimte is schaars, de ruimte op de snel- maatregel de fi les zal oplossen: ‘Zolang mijn baas verwacht dat ik tussen weg is zeer schaars, zeker in de spits. Wanneer iemand deze ruimte wil negen en vier op mijn werkplek zit, zal ik toch echt tijdens de spits moet gebruiken mag hij daarvoor meer betalen dan iemand die over een land- rijden/reizen.’ Boelo Boelens vindt het een oneerlijk systeem: ‘De prijs van weggetje rijdt.’ Gerard Spijker verwacht niet dat het fi leprobleem geheel mobiliteit moet niet nog meer gaan lijken op een vorm van ballotage: hoe zal worden opgelost, maar staat achter invoering van de kilometerheffi ng: rijker je bent, hoe vrijer je bent te bewegen.’ ‘Groot voordeel is dat de lasten beter verdeeld worden. Frequent reizen wordt duurder. Zo hoort dat.’ Velen voegen toe dat de invoering vergezeld Ten slotte vragen veel mensen zich af of kilometerheffi ng technisch haal- moet gaan van een aantrekkelijker openbaar vervoer en met het afschaffen baar is en of er geen beter systeem denkbaar is. Zo wordt onder meer van de wegenbelasting. Ton van der Ham wijst erop dat bij de invoering voorgesteld de vervuiler te laten betalen door de accijnzen op benzine en differentiatie naar plaats en tijd noodzakelijk is: ‘Differentiatie naar milieu- diesel te verhogen en autobezitters korting te geven op het openbaar ver- kenmerken van motorvoertuigen (brandstofverbruik en/of CO2-uitstoot) voer om mensen de auto uit te krijgen. zou een kilometerheffi ng ook vanuit milieubeleid aantrekkelijk maken en daarmee het maatschappelijk draagvlak aanzienlijk kunnen vergroten.’ U Discussieer mee op www.pvda.nl > forum

december 2007 ROOD 11 Het PvdA-gevoel

Rood vroeg de leden hun ultieme PvdA-gevoel in beeld op te sturen naar de redactie. Dit leverde prachtige foto’s op. De meeste inzendingen waren foto’s van het campagne voeren. Met z’n allen de club aan de man brengen, uitgedost met rode sjaals, petten, buttons, rooie bussen et cetera. Maar de redactie ontving ook foto’s van het actievoeren en demonstreren en natuurlijk groepsfoto’s met de hele afdeling. Alle inzendingen kunt u ook op de website vinden: www.pvda.nl.

12 ROOD december 2007 van toen en nu

Van linksboven met de klok mee:

Toen: Congres met Joop Den Uyl als politiek leider (foto partijbureau) Nu: Congres met Wouter Bos als politiek leider

Toen: Kamervoorzitter Anne Vondeling per ﬁ ets op verkiezingstour 1972 (Marjan de Koster) Nu: Ahmed Aboutaleb, Angelien Eijsinck en Jette Kleinsma op verkiezingstour, 2006 (Gino Scalzo)

Toen: Afdeling Gennep, 1980 (Thom Bögels) Nu: Afdeling Zevenhuizen-Moerkapelle, 2007

Toen: Campagne voeren met zelfgemaakt campagnemateriaal (H. Beringen) Nu: Dubbeldekker campagnebus

december 2007 ROOD 13 Het PvdA-gevoel van toen en nu

Toen: in de ﬁ le naar de demonstratie tegen kernwapens in Amsterdam, 1981 (Fre Wassenaar) Nu: demonstreren tegen kabinet Balkenende 2 Museumplein, 2004 (Truus de Graaf )

Toen: Den Uyl op verkiezings- tournee 1981 (Nely Kloosterman- Steensma) Nu: Wouter Bos op verkiezings- tournee 2006 (Ton Jagers)

14 ROOD december 2007 opinie

In het rapport van de commissie Vreeman De scherven opgeveegd, krijgt de PvdA onder meer de opdracht het clubgevoel nieuw leven in te blazen. Maar wat is het clubgevoel eigenlijk en hoe is dat te versterken? Oud-partijvoorzitter Ruud Vreeman legt uit. Clubgevoel

e vonden clubgevoel een nogal raar woord om een culturele identiteit. Wat vroeger als een zachte categorie werd cultuur in een politieke partij te benoemen. Maar, gezien, ziet men steeds meer als een voorwaarde om harde Wwe konden geen beter woord vinden. Gek genoeg doelen te bereiken. werd clubgevoel een begrip dat in veel discussies over ons De PvdA kent op dit terrein een in mijn ogen clichématige rapport door veel leden werd benadrukt. De gedachte over slechte reputatie, namelijk een partij waar de leden niet op clubgevoel is in ons rapport verbonden met drie sterke kanten een al te prettige manier met elkaar omgaan. Ik noem het van onze partij. clichématig, omdat, zo leert ook weer mijn ervaring van het De eerste is nog altijd het verbinden van het kansrijke midden afgelopen jaar, er zeer veel plekken in de partij zijn, waar een met kansarme groepen. Die pluriformiteit staat onder druk, collegiale sfeer heerst. maar is zeker niet uitgewerkt. Maar toch, de aan de partij inherente maatschappijkritische De tweede kwaliteit van de partij ligt in haar lokale, houding en de ambitie tot verandering, maakt dat menselijke bestuurlijke kracht. Vrijwel overal zijn raadsleden, wethouders omgangsvormen nogal eens ondergeschikt worden aan actief, zij werken met actieve leden aan de verbetering van dit ideaal. Dat betekent niet dat er geen scherpe debatten hun stad of dorp. Vaak wordt het begrip bestuurderspartij gevoerd moeten worden, integendeel, juist nu moet de negatief geduid als staande tegenover partijleden en partij zoeken naar oplossingen op vooral het terrein van de burgers. Onze commissie benadrukt juist de samenhang publieke sector, de rechtsorde van de arbeid en de sociale tussen besturen (verantwoordelijkheid nemen), resultaat kwestie die draait om de verhouding tussen oude en nieuwe gericht zijn en de noodzaak maatschappelijk draagvlak op te Nederlanders. bouwen. Ditzelfde geldt natuurlijk ook voor het nemen van Maar die debatten moeten in stijl verlopen, waardoor de regeringsverantwoordelijkheid. ideologische hechtheid en het ‘clubgevoel’ versterkt worden. Een derde kwaliteit van de PvdA is de etnische diversiteit van haar achterban en politieke voorhoede. Dit ‘clubgevoel’ is ook nodig om weerbaar te zijn in een tijd, In die zin is de als kwetsend bedoelde betiteling ‘partij van waarbij taalverruwing in het politieke domein aan de orde van de allochtonen’ eerder een geuzennaam. Immers, noem de dag is. ‘Ik zeg wat ik denk’ is verworden tot een legitimatie een maatschappelijke organisatie waarin diversiteit zo voor onbeschoftheid en kwetsen. vanzelfsprekend is als in onze partij. En waar de spanning die De PvdA moet niet meegaan in deze trend, maar zich juist voortkomt uit de moeilijke weg naar integratie, zo praktisch onderscheiden door normale collegiale omgangsvormen. gevoeld wordt. Maar een partij die vooral ook de plek is Een partij waar hard en kritisch gewerkt wordt aan menselijke waar samengewerkt wordt om de reële problemen in een idealen, maar met oog voor fatsoenlijke menselijke multiculturele samenleving op te lossen. verhoudingen en praktische solidariteit. De drie genoemde sterke kwaliteiten van de partij hebben wij gekoppeld aan de culturele duiding ‘clubgevoel’. Ruud Vreeman

Meer en meer wordt in organisaties ingezien dat een belangrijke voorwaarde voor succes bestaat uit een gedeelde

Rood heeft ruimte voor een goed betoog. Rood stelt graag iets aan de kaak. In de rubriek Opinie kunt u uw ei kwijt. Heeft u een uitgesproken mening, of iets anders te zeggen dan wat al gezegd is over een maatschappelijk of politiek thema? Zet uw betoog op papier en stuur het ons: Redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam, of per e-mail: [email protected].

december 2007 ROOD 15 Nummer 6 • december 2007 • tekst: redactie Rood Ethical Classics UIT DE PARTIJ Voormalig Tweede Kamerlid Joanneke Kruijsen is NIEUWS een nieuw bedrijf begonnen onder de naam Ethical Classics. Het bedrijf verkoopt per internet stijlvolle, WETENSWAARDIGHEDEN, OPVALLENDE ZAKEN EN ACTUALITEITEN UIT DE REGIO, HET LAND EN UIT EUROPA mensen milieuvriendelijke kleding.

Waarom? Kruijsen: ‘De kledingindustrie is niet altijd even vriendelijk voor de bij de productie betrokken mensen en het milieu. Omdat ik ervan overtuigd ben Zonnehal op de Paasheuvel dat dit ook anders kan, hanteren we bij Ethical Classics de 4 M-principes: Mensvriendelijk: onder rechtvaardi- ge arbeidsomstandigheden gemaakt. Milieuvriendelijk: zo min mogelijk moet gerestaureerd worden! milieubelasting tijdens de productie, dus De Zonnehal op de Paasheuvel is geen toepassing van een symbool van de geschiedenis evenementen, maar ook voor de chemische pesticiden van de socialistische beweging. vele arbeiderskinderen een mooie en kunstmest, zo kort Op het terrein van de Paasheuvel speel- en schuilplaats. mogelijke transportaf- gingen onze ouders en grootou- HUIDIGE SITUATIE standen en klimaat- ders als kinderen voor het eerst Er is veel gebeurd in de afgelopen neutraal. Mode-anders: op vakantie. Voordien wist de 85 jaar op de het terrein van de geen frustraties meer Nederlandse arbeider eigenlijk niet Paasheuvel. De AJC is opgeheven, over een lichaamsvorm wat dat was, op vakantie gaan. maar het complex bestaat als die niet hyperslank is Om dit culturele en sociaal- kampeerterrein nog steeds. en het verplicht aanschaffen van een nieuwe garderobe historisch zo belangrijke erfgoed te Het heeft zijn sociale karakter zodra er weer een nieuw seizoen aanbreekt. Ethical bewaren roepen Agnes Jongerius, behouden, nog steeds komen Classics biedt stijlvolle en comfortabele kleding die voorzitter FNV, Vera Keur, voorzitter hier vakbonden bij elkaar. De meer dan één seizoen meegaat. De vierde M is van VARA, en Lilianne Ploumen, voor- Zonnehal is een van de drie Maatschappelijk verantwoord ondernemen. zitter PvdA u allen op om de restau- rijksmonumenten op het terrein Consumenten krijgen zo de mogelijkheid te kiezen ratie van de Zonnehal te steunen van de Paasheuvel en mag vanwege voor kleding die met respect voor de consument én Er is een girorekening geopend: cultuurhistorische waarde niet voor alle producenten en het milieu is ontwikkeld.’ 177.00.99 t.n.v. Paasheuvelgroep verloren gaan. Het gebouw is Informatie zie www.ethicalclassics.com. te Vierhouten o.v.v. restauratie zorgvuldig vormgegeven en juist Zonnehal. U kunt donateur worden de houten spantenconstructie is € voor 12,50 per jaar. U kunt ook hard aan restauratie toe. Volgens éénmalig een aantrekkelijk bedrag de Paasheuvelgroep is voor de overmaken. al die eerste zomer trokken de de Paasheuvel en het Rode restauratie een miljoen euro nodig. arbeidersjongens en -meisjes er Valkennest verrees in 1938 de samen op uit om een week door te Zonnehal. Deze werd in het kader Warm aanbevolen, PvdA-NieuwsbriefHeeft u hem al gelezen, de volledig gerestylde PvdA- GESCHIEDENIS brengen in de vrije natuur van de van een werk gelegenheidsproject Agnes Jongerius, voorzitter FNV Nieuwsbrief? U kunt hem iedere week ontvangen als In 1922 kocht de Arbeiders Jeugd Paasheuvel. Daarnaast kwamen er door vele arbeiders samen in Vera Keur, voorzitter VARA u uw e-mailadres opgeeft bij de ledenadministratie, tel: Centrale, AJC, een kale heuveltop groepen jongeren om zich in hun elkaar getimmerd. De in de stijl Lilianne Ploumen, voorzitter PvdA 0900-9553 of [email protected]. Zo blijft u op de in het dorp Vierhouten om daar socialistische idealen te verdiepen van de Amsterdamse School hoogte van het laatste nieuws uit de partij, de discussie-fo- zijn eerste kampeerterrein De en te recreëren met gelijkgezinden. gebouwde hal was niet alleen ra waar u aan mee kunt doen, web-weetjes en de landelijke Paasheuvel te vestigen. Meteen Naast het beroemde kamphuis een plek voor bijeenkomsten en partij activiteiten in de agenda. Initiatieven uit de regio: Adopteer1raadslid.nl

Middelburg – Een speelpleintje in de buurt? Middelburg kunnen jongeren tussen de 12 en aantal dagen krijgen ze een reactie en wordt Een veilige ﬁ etsroute naar school? Of wat 18 jaar daarvoor een raadslid adopteren die besproken hoe het idee tot uitvoer kan worden vaker evenementen voor jongeren in de hen daarbij gaat helpen! gebracht. Speciaal voor dit initiatief is een stad? Wensen die zo maar bij een jongere Jongeren die iets op de politieke agenda wil- website gemaakt: Adopteer1raadslid.nl. zouden kunnen leven, maar waarvan hij of len krijgen maar de weg niet goed weten, Heeft uw afdeling ook goed initiatief dat navol- zij misschien alleen niet goed weet hoe deze kunnen via de website adopteer1raadslid.nl ging verdient in andere gemeenten? Stuur het gerealiseerd kunnen worden. Geen nood: in contact leggen met een raadslid. Binnen een ons op [email protected].

UIT Ferd Crone IN Anja Timmer Contributie verhoogd Medio november verliet Ferd Crone na Ferd Crone is opgevolgd door Anja Timmer. ruim dertien jaar de Tweede Kamer om Zij was gemeenteraadslid in Hengelo en Het Partijbestuur heeft besloten per 1 januari 2008 de burgemeester van Leeuwarden te worden. werkzaam als verpleegkundige. Van 30 contributie voor alle PvdA-leden te verhogen met 3 procent. Ferd Crone voerde het woord over ﬁ nan- januari 2003 tot 30 november 2006 was ze Wanneer u per automatische incasso of acceptgiro betaalt, ciën, economie en milieubeleid. In 1995 Tweede Kamerlid voor de PvdA. Daarna was hoeft u niets te doen. Wanneer u via een automatische nam hij het initiatief voor de onderzoeks- ze werkzaam als projectleider bij Humanitas overschrijving betaalt, past u dan alstublieft het bedrag aan. commissie ‘Klimaatverandering’ van de Onder Dak Twente. In 2006 diende zij een Als u bezwaar heeft tegen deze verhoging, kunt u zich wen- Tweede Kamer. Ferd Crone nam ook het initiatiefvoorstel in over de verruiming van de den tot de ledenadministratie. U kunt de contributietabel initiatief om privatisering van energiebe- rechtsmacht en verhoging van de strafmaat vinden op pvda.nl bij ‘word nu lid’ > ‘informatie over het drijven en Schiphol te voorkomen. bij internationale kindontvoeringen. lidmaatschap’ of opvragen via 0900-9553.

Kamerleden in/uit Kandidaatstelling In het voorjaar van 2008 wordt het huishoudelijk congres gehouden. Dan zullen de verkiezingen van de PES-delegatie, het Congrespresidium en UIT Aleid Wolfsen IN Jan Boelhouwer de Beroepscommissie plaatsvinden. Voor deze Rond de jaarwisseling verlaat Aleid Aleid Wolfsen wordt opgevolgd door organen worden proﬁ elschetsen opgesteld, die Wolfsen na bijna zes jaar de Tweede Jan Boelhouwer. Hij was van 30 vanaf 15 januari 2008 op de website www.pvda. Kamer om burgemeester van Utrecht januari 2003 tot 30 november 2006 nl/kandidaatstelling zijn te vinden. De proﬁ elen te worden. Aleid Wolfsen was woord- al Tweede Kamerlid voor de PvdA. zijn dan ook op te vragen bij het partijsecretariaat: voerder justitie van de PvdA-fractie. In Daarvoor was Jan Boelhouwer gedepu- 0900-9553. Kandidaten kunnen zich aanmelden tot 2005 was hij mede-initiatiefnemer van teerde bij de provincie Noord-Brabant. donderdag 13 maart 2008. Meer informatie: vanaf het parlementair onderzoek naar de Hij diende in 2005 een initiatiefvoor- 15 januari 2008 op de website en in het volgende praktijk van het TBS-systeem. stel in over de door de gemeenteraad nummer van Rood, dat rond 22 februari 2008 gekozen burgemeester. verschijnt.

HEEFT U OOK NIEUWS VANUIT UW AFDELING DAT INTERESSANT KAN ZIJN VOOR HET HELE LAND? MAIL HET ONS DAN TOE: [email protected] Het buitenlandbeleid Vechten

Hij is woordvoerder media- én buiten land- beleid. In die laatste hoedanigheid moet hij zich onder meer buigen over kwesties als de Nederlandse missie in Uruzgan en het Midden-Oostenconﬂ ict. De keuzes van Martijn van Dam.

‘Max van der Stoel, Maarten van Traa... Ja, leg de lat maar hoog,’ verzucht Martijn van Dam (29), ooit het jongste Kamerlid, politiek talent van 2005 en nu woordvoerder Buitenlandse Zaken binnen de Tweede Kamerfractie van de Partij van de Arbeid. ‘Ik ben me meer dan bewust van de betekenis en traditie van het buitenlandse beleid van de PvdA. De sociaal-democratie heeft een lange, grote internationalistische traditie, en het buitenland is een onderwerp waar in de partij altijd met meer dan gewone aandacht op wordt gelet.’

Wat zijn uw uitgangspunten en motieven voor de keuzes die u maakt in de buitenlanddossiers? Martijn van Dam: ‘Die liggen in onze basis. Eerlijk delen, gelijke kansen voor iedereen. Recht op een fatsoenlijk bestaan, de vrijheid om je eigen leven in te richten. Dat geldt voor ons, hier, in Nederland, maar ook voor de mensen elders in de wereld. Die verbondenheid, daar gaat het om. Ik merk natuurlijk ook dat veel mensen zich afvragen wat we in Afghanistan doen, maar dan moeten we niet vergeten wat het uitgangspunt was. Dat waren de aanslagen van 11 september in de Verenigde Staten. Terreur netwerken hadden in Afghanistan vrij spel en konden zo hun aanval op onze manier van leven voorbereiden. Met dank aan het Taliban-regime dat geen mensenrechten, geen vrijheid van geloof en geen enkel recht voor vrouwen kent. Na die aanslagen was het voor ons allen duidelijk dat we de strijd tegen terreur moesten voeren. Dat is een ideologische strijd. Die kun je niet militair winnen, maar zonder militaire ondersteuning om de Afghaanse bevolking te beschermen, lukt het ook niet. Opbouw is nodig, om de bevolking een betere toekomst te bieden. Een toekomst zonder de Taliban. De Taliban zijn afschuwelijk. Mensen die samen- werken met de nieuwe regering, worden op gruwelijke wijze vermoord. Kinderen zelfs! Wanneer je dat weet, kun je niet de andere kant op kijken. Je moet vechten om mensen te beschermen en je moet opbouwen om mensen een andere toekomst te bieden. Met een eigen bestuur, eigen leger en politie, uiteindelijk onderwijs voor alle kinderen, basale gezondheidszorg voor iedereen.’

18 ROOD december 2007 Tekst Jan Schuurman Hess Foto Hollandse Hoogte proﬁ el én opbouwen

Maar we zouden maar twee jaar blijven. ‘Klopt. Maar die wanen zich veilig achter die Grote Muur die ze hebben afspraak is kennelijk nooit zo hard gemaakt, want er is geen gebouwd en die hen nu scheidt van de Palestijnen. Natuurlijk land om Nederland op te volgen. Dat is een enorm dilemma. zijn er dorpen bij de Gazastrook die elke dag moeten vrezen De NAVO kan niet weg uit Afghanistan en dus ook niet uit voor raketten. Dat is afschuwelijk. Maar in Tel Aviv lijken men- Uruzgan. Maar moeten wij nu nog een keer die zware last dra- sen ongeïnteresseerd. Zij zijn veilig en de Palestijnen zoeken gen? Eigenlijk is iemand anders aan de beurt, maar de realiteit het maar uit. Daarom moet er inderdaad druk van de interna- is dat er niemand anders is. Misschien is de NAVO wel tien, tionale gemeenschap op Israël worden uitgeoefend om wezen- vijftien jaar noodzakelijk in Afghanistan. De vraag waar we alle- lijke stappen in de richting van vrede te zetten. Die druk is de maal mee worstelen is of je van Nederland nog een keer zo’n voorbije jaren niet van de Verenigde Staten en niet van Europa zware inspanning kunt verwachten. Als er binnen de NAVO te gekomen. Wie weet slaagt Tony Blair, al ligt zijn bemoeienis weinig bereidheid is om risico’s te delen, maak ik me zorgen vooralsnog aan Palestijnse kant.’ over de toekomst van Afghanistan. Het is ook een toetssteen voor het bestaansrecht van de NAVO. Voor Nederland zijn er Aan Palestijnse kant is er sprake van grote verdeeldheid, tussen naast Afghanistan ook nog andere gebieden van belang, in de Fatah en Hamas, tussen de Westbank en de Gaza-strook. Is er Hoorn van Afrika, in Sudan, Congo, Tsjaad. Daar willen wij ook wel een oplossing mogelijk? ‘De coupe van Hamas was onver- een rol kunnen spelen. De invloed van China, als een razende geefl ijk en afschuwelijk. Het zwakke en corrupte bestuur van de koopman voortdurend op zoek naar grondstoffen en olie, is Palestijnse gebieden door Fatah is wel mede de oorzaak voor de enorm. Zij trekken zich niets aan van mensenrechten en ontwik- spanningen tussen de groeperingen. De Palestijnse staat kan keling. Daarom moeten wij daar een alternatief voor bieden.’ alleen gaan werken als er een krachtige en neutrale overheid is die zich politiek laat aansturen. De Palestijnse autoriteit moet Het brandpunt van alle buitenland dossiers is het Midden- worden gedepolitiseerd, Fatah en Hamas ontwapend. Tussen Oostenconfl ict, tussen Israël en de Palestijnen. De PvdA Hamas en Fatah zou een derde nieuwe beweging zeer wense- heeft traditioneel sterke en goede banden met de Israëlische lijk zijn, die niet zo corrupt is als Fatah, en niet zo Islamistisch zusterpartij. Wat is de positie van de PvdA in deze kwestie nu? als Hamas. Op de Westoever sprak de Kamercommissie met ‘Tijdens mijn reis door het Midden-Oosten heb ik twee ver- mensen aan Palestijnse kant die aan die derde beweging iets tegenwoordigers van de Israëlische arbeiderspartij ontmoet, zouden willen doen, maar dat staat allemaal nog in de kin- recent ook een minister, en ik had niet het gevoel veel met hen derschoenen. Het is voor ons van belang dat we een neutrale te delen. Dat geldt overigens ook voor Fatah, ook als waarnemer positie innemen. Je bent alleen effectief als je alle partijen gelijk lid van de Socialistische Internationale.’ behandelt en respect eist voor democratie, mensenrechten en internationaal recht.’ Zou de Europese Unie of Nederland iets in dit confl ict kunnen betekenen? ‘De Europese Unie kiest door haar interne verdeeld- Het was een van de verrassingen bij de portefeuilleverdeling in heid voor een slappe middenweg, daar waar zij in dit confl ict de fractie dat u buitenlandwoordvoerder werd. Dat is een zware een doorslaggevende rol zou kunnen spelen. Maar Europa heeft opdracht, die veel tijd en energie in beslag neemt. Houdt u nog de voorbije zeven jaar de Verenigde Staten gevolgd, onverstan- wel een privé leven over? ‘Ik ben me ervan bewust dat dit werk dig en onbegrijpelijk. Nederland zou iets kunnen betekenen je volledig kan opeisen. Je moet ook wat anders doen dan alleen wanneer je een minister hebt, die dat ook zou willen. Maxime buitenland. Zo ben ik ook woordvoerder Media. Ik kan mijn Verhagen, minister van Buitenlandse Zaken, heeft gezegd dat aandacht dus al iets verdelen, en betrokken blijven bij wat er in hij een evenwichtig beleid wil voeren. Nou, dat moet hij dan ook Nederland speelt. Daarnaast kan ik het werk gemakkelijk losla- maar bewijzen. We kennen hem vooral als een vriend van Israël. ten en zorg ik ervoor voldoende vrije tijd te hebben voor een Je ziet bij hem weinig passie voor een evenwichtige aanpak.’ eigen leven. Je vrije tijd moet niet zijn wat je overhoudt, maar wat je als eerste reserveert, zo zei oud-wethouder van Ligt de oplossing dan in de missie van Tony Blair, die namens Eindhoven Nico van der Spek tegen mij toen ik net begon als de Verenigde Naties naar een oplossing zoekt? ‘De Israëli’s raadslid.’

‘De Europese Unie kiest door haar interne verdeeldheid in het Midden-Oosten conﬂ ict voor een slappe middenweg’

december 2007 ROOD 19 Een ruime eeuw PvdA Nooit rust in de beweging

De oprichting van de Sociaal Democratische Arbeiders Partij in 1894 was een gevolg van de strijd over richting en organisatie binnen de Sociaal Democratische Bond. Nu, 113 jaar later, wordt er nog steeds gedebatteerd over de koers van de partij en de organisatie ervan.

e S.D.A.P. werd op 26 augustus de achtergrond woedde toen al een strijd tus- Dezelfde conﬂ icten, tussen marxisten en refor- 1894 opgericht in Zaal de Atlas sen klerikalen en anti-klerikalen, tussen ‘links’ misten (het streven naar verwezenlijking van in Zwolle door twaalf man- en ‘rechts’ in de sociaal-democratie. het socialisme via geleidelijke lotsverbetering, nen, de Apostelen, genoemd. te verwezenlijken langs parlementaire weg) Die twaalf, afkomstig uit alle MARXISTEN EN REFORMISTEN stonden in 1904 centraal tijdens een grote Ddelen van het land, vormden een afspiegeling De positie van Pieter Jelles Troelstra werd internationale conferentie in het Amsterdamse van de diversiteit van de sociaal-democratie. vaak en heftig betwist. Zijn dominant politiek Concertgebouw. De Franse sociaal-democraat Onder hen waren er die namens de arbeiders leiderschap werd vooral in de periode van de Jean Jaures, vertegenwoordiger van de refor- spraken, er waren vertegenwoordigers van de spoorwegstaking van 1903 op de proef gesteld. mistische lijn, verloor het in een resolutie van vakbonden, onderwijzers, een kleine handelaar Ter linkerzijde zagen de marxisten, aangevoerd de marxisten (Karl Kautsky, Rosa Luxemburg, en een paar intellectuelen, waaronder de Friese door de gegoede intellectuelen zoals Henriette Henriette Roland Holst), maar de naam van advocaat Pieter Jelles Troelstra. Deze Fries werd Roland Holst, Frank van der Goes en Herman Jaures weerklinkt na bijna een eeuw nog steeds. drie jaar na de oprichting van de S.D.A.P. al ver- Gorter, in de Spoorwegstaking een ‘verblijdend Hij was het namelijk die de Duitse sociaal- kozen in de Tweede Kamer, net zoals medeop- en hoopvol teken van moed en offervaardigheid democraten er tijdens het congres van de richter Henk van Kol. De verkiezing van beide in de klassenstrijd’. Zij verweten Troelstra en Internationale op wees dat zij door hun recht- ‘socialen’ kwam er niet zonder slag of stoot. Op zijn makkers opportunisme. lijnigheid geen enkele politieke macht uitoefen-

Van links naar rechts: 1904. Herman Gorter, zijn vrouw, Roland Holst, Roland Holst-van der Schalk en haar moeder.

1932. Vertegenwoordigers van de linkervleugel na het verlaten van het SDAP-congres, op weg naar de Jansschouwburg voor de oprichting van de OSP.

1948. Cartoon van Alex Jagtenberg: “Kan jij nou nog zien of t’ie rechts of links gaat?”.

1894 19031904 1906 1907 1909 1917-1919 1932 1935 1945 1946 1948

18948 O Oprichtingi h i SSociaali l DDemocratischei h AArbeidersb id PPartijij 1907 P Publicatiebli i eerste nummer van DDe TTribune.ib 1903 Spoorwegstaking 1909 Oprichting Sociaal Democratische Bond 1904 Internationale Amsterdam 1917-1919 Invoering algemeen Kiesrecht. 1906 Oprichting Nederlands Vak Verbond (NVV) 1932 Royement Jacques de Kadt, Piet Schmidt

20 ROOD december 2007 Tekst Jan Schuurman Hess Foto’s IISG en Hollandse Hoogte redactioneel

den. Hoezeer dat gebrek aan politieke invloed richtten zij in 1946 de Partij van de Arbeid op. van de naoorlogse PvdA, oud minister-presi- in Duitsland van betekenis was, bleek tien jaar Vanzelfsprekend werd de ‘doorbraak’-gedachte dent Willem Drees sr. later, in 1914, bij het uitbreken van de Eerste (niet langer moest het ‘geloof’ bepalend zijn Wereldoorlog. voor de politieke keuze) ter linker- en rechter- Van een afstand bezien ontstond in de eerste Aangejaagd door de uitspraken op het congres zijde betwist. helft van de jaren negentig opnieuw leven in van de Internationale in Amsterdam namen tij- In 1948 verliet medeoprichter van de Partij van de PvdA. Tijdens het voorzitterschap van Felix dens de volgende congressen van de SDAP de de Arbeid, P.J. Oud, de partij en begon samen Rottenberg en Ruud Vreeman werden openin- spanningen tussen de marxisten en reformisten met Stikker de Partij voor de Vrijheid, de voor- gen gevonden naar een nieuwe generatie, Niet toe. In oktober 1907 verscheen het eerste num- loper van de VVD. Nix, en werden er nieuwe politieke vormen mer van De Tribune, een weekblad dat door een ontwikkeld. Maar de sociaal-liberalere koers groep marxistische leden van de SDAP werd NIEUW-LINKS onder Paars 1 en 2 werd door de kiezer afge- uitgebracht. Deze groep, onder leiding van In de jaren vijftig was er aan de linkerzijde straft. De Fortuyn revolte zorgde ervoor dat een David Wijnkoop en Herman Gorter, werd uit- de oprichting van het Sociaal Democratisch groot aantal dilemma’s voor de PvdA, die onder eindelijk tijdens een buitengewoon congres in Centrum, dat een eigen blad (Socialistische paars steeds vooruitgeschoven waren zoals 1909 in Deventer uit de SDAP gezet. Zij richt- Perspectief) uitgaf, eigen congressen hield en het integratievraagstuk, pijnlijk werden bloot- ten vervolgens de Sociaal Democratische Partij resoluties aannam. De partijleiding van de gelegd. De PvdA trachtte daarop de koers op op, waaruit later weer de Communistische PvdA wees die ontwikkeling af, maar de leden heikele punten te verleggen met rapporten over Partij Nederland is ontstaan. werden aanvankelijk niet geroyeerd. De groep zogenoemde brandende kwesties en een nieuw zat politiek evenwel dicht bij de in 1957 opge- beginselprogramma. DE ROOIE FAMILIE richte Paciﬁ stisch Socialistische Partij, (PSP) Na de verloren verkiezingen van 2006 brak het Tijdens de crisisjaren werd de groep van en het partijbestuur wilde die linkervleugel afgelopen jaar opnieuw een roerige tijd aan met Jacques de Kadt en Piet Schmidt uit de partij niet voeden. In 1959 kon het SDC niet langer de discussie over de koers (Rooie veren) en gezet (1932). De groep stond voor een linksere worden getolereerd; men kon vertrekken. Het over het voorzitterschap (met onder anderen koers dan het partijbestuur van de SDAP ver- Socialistische Perspectief ging al gauw ter ziele Pronk en Ploumen). Met de nieuw verkozen antwoord achtte. Maar ook tussen de NVV, de en werd opgevolgd door een nieuw blad, Links. PvdA-voorzitter Lilianne Ploumen zal de rust in vakbond, en de SDAP waren er aanhoudend Hier vond ‘oud-links’ uit de SDAP/PvdA onder- de PvdA overigens niet terugkeren. Op het con- spanningen. dak. Vanzelfsprekend was deze club van oud- gres van oktober zei zij het volgende: ‘Rust is Temidden van de hecht georganiseerde andere Links blij met de opkomst, in 1966, van ‘Nieuw de dood in de pot voor een politieke partij. (..) groepen – de katholieke en protestants-chris- Links’, de beweging van een jongere generatie Onze idealen verwezenlijken, dat kan niet van- telijke zuilen – ontstond de ‘Rooie Familie’, die radicale democratisering op alle niveaus uit rust, dat moet vanuit beweging!’ het netwerk van sociaal-democratische nastreefde. Deze beweging vond onmiddellijk organisaties. Na de Tweede Wereldoorlog haar plaats in het partijbestuur en op sleutel- deden de sociaal-democraten wederom een posities in partij en samenleving. De directe poging hun maatschappelijke basis te verbre- gevolgen daarvan waren dat anderen, aan de den. Samen met vooruitstrevende liberalen, rechterzijde, de PvdA weer verlieten en hun heil rooms-katholieken en protestants-christenen vonden bij DS ’70. Onder hen het boegbeeld

Van links naar rechts: 1935. Plan van de Arbeid

1967. Den Uyl (midden boven) in gesprek met vertegenwoordigers van Nieuw Links.

1998. PvdA/ Niet Nix. Lennart Booij (links) en Eric van Bruggen presenteren in Paradiso hun kandidatuur als voorzitters van de partij.

1957 1966 1970 1996 2007

1935 Plan van de Arbeid (Hendrik de Man, Hein Vos, Jan Tinbergen) 1957 Oprichting Sociaal 1996 Niet Nix. 1945 Doorbraak gedachte/ Nederlandse Volks Beweging Democratisch Centrum. 2007 Rode veren 1946 9 februari oprichting Partij van de Arbeid. 1966 Nieuw Links. 1948 Royement P.J Oud, oprichting Partij voor de Vrijheid 1970 DS ’70

december 2007 ROOD 21 Zendtijd politieke partijen Tekst Ottolien van Rossem Foto’s De Beeldredaktie en video-stills

U heeft ze vast wel eens voorbij zien komen; de ﬁ lmpjes van politieke partijen op de publieke omroep in de zendtijd politieke partijen. Waarschijnlijk zapt u weg, en met u vele anderen. Daarom besloot de PvdA het eens heel anders aan te pakken. Beelden uit de praktijk

een shots van politici wandelend of aan het oorzaken. Ze nemen letterlijk en fi guurlijk een kijkje achter de werk in Den Haag, terwijl ze uit de doeken doen voordeur. En ze spreken ouders aan op het gedrag van hun kin- wat hun plannen zijn. Geen beelden van toe- deren. Wat ook duidelijk wordt in het fi lmpje is dat Marcouch spraken of partijbijeenkomsten. Nee, deze keer in Slotervaart niet alleen de nadruk legt op het streng aanpak- beelden uit de praktijk. Hoe werken verpleeg- ken en aanspreken van de hangjongeren. Er moet ook geïnves- G kundigen, docenten, buurtvaders en PvdA-wethouders samen teerd worden in goede voorzieningen. ‘Investeren in onderwijs, aan een sterker en socialer Nederland? De fi lmpjes laten zien scholen en een veilige omgeving die fatsoenlijk is, dat is wat dat in heel Nederland PvdA’ers bezig zijn om de idealen van de mensen perspectief biedt,’ vindt Marcouch. PvdA stap voor stap te verwezenlijken. ENSCHEDE: FOCUS OP TALENTEN AMSTERDAM SLOTERVAART: In Enschede volgt de camera wethouder Eric Helder. We zien INVESTEREN IN MENSEN hem staan voor een schoolgebouw in aanbouw. Hij vertelt hoe In Amsterdam Slotervaart volgt de camera stadsdeelvoorzitter leraren, leerlingen en ouders zich in Enschede inzetten om Ahmed Marcouch tijdens het werk in zijn wijk. Hoe pakt hij de schooluitval in het beroepsonderwijs te voorkomen. We krijgen problemen met hangjongeren in Amsterdam Slotervaart aan? te zien hoe door jaren van inspanning en samenwerking tus- We zien Marcouch door het stadsdeel lopen. Hij vertelt over de sen drie verschillende scholen en de gemeente een nieuw type veiligheid in zijn wijk. Toen hij aantrad als stadsdeelvoorzitter school is ontwikkeld waarin de leerling en zijn talenten centraal hoorde hij van buurtbewoners dat zij zich niet veilig voelden staan. Niet alleen het onderwijssysteem is aangepast, ook de op straat en in de buurt. Die leeromgeving. Er is een prachtig nieuw gebouw ontworpen, onveiligheid werd voorname- waarin de verschillende schoolrichtingen samenkomen: de De fi lmpjes zijn te zien in de zendtijd lijk veroorzaakt door groepen scholingsboulevard. De inspirerende directeur, Cees Claassen politieke partijen op: jongeren die langdurig over- vertelt in het fi lmpje wat de belangrijkste kenmerken van de Donderdag 20 dec, 11.00-11.03, Ned. 2 last veroorzaakten. Op geheel scholingsboulevard zijn. Kleinschaligheid (maximaal 250 Maandag 7 jan, 17.50-17.53, Ned. 1 eigen wijze is Marcouch aan leerlingen per onderwijsteam) en het ontbreken van ‘schot- Dinsdag 15 jan (herh.), 10.20-10.23, Ned. 2 de slag gegaan om die veilig- ten’ tussen het vmbo en het mbo (de laatste twee jaar van het Maandag 21 jan, 17.50-17.53 Ned. 1 heid terug te brengen. In vmbo en de eerste twee jaren van het ROC zijn een doorlopend Donderdag 7 feb (herh.),11.00-11.03, Ned. 2 gesprek met de straatcoaches geheel). Claassens durft wethouder Eric Helder te verzekeren Maandag 3 mrt,17.50-17.53, Ned. 1 wordt in het fi lmpje duidelijk dat op deze school de leerlingen niet tussen wal en schip zul- Vanaf eind december zijn de fi lmpjes ook op dat zij op huisbezoek gaan len vallen en bijna allemaal met een startkwalifi catie van school de website www.pvda.nl te zien. bij jongeren die overlast ver- zullen komen.

22 ROOD december 2007 rood in de regio

HOUTEN: ZORG DICHTBIJ MENSEN, op een menselijke en toegankelijke manier? ‘Want iedereen IEDEREEN DOET MEE! doet mee! Daar staat de PvdA voor,’ volgens Teeuwen. We In Houten zien we wethouder Nicole Teeuwen op bezoek bij zien dat in Houten de invoering van de WMO op een eigen meneer Krul en mevrouw Van Hattum. Het zijn mensen die ‘menselijke en maatschappelijk verantwoorde’ manier is aan- hulp in de huishouding nodig hebben. Nicole Teeuwen vertelt gepakt. Er is bij de aanbesteding van zorg niet alleen naar voor de camera hoe ze de Wet Maatschappelijke prijs gekeken, maar vooral ook naar kwaliteit en continuïteit. Ondersteuning in Houten heeft ingevoerd. Ze legt uit dat een Mevrouw van Hattum heeft daardoor nog steeds dezelfde aantal vragen centraal heeft gestaan bij die invoering: hoe zor- hulp in de huishouding en meneer Krul kan door de extra gen we dat iedereen kan mee doen in de samenleving en hoe ondersteuning zijn vrouw in het verpleeghuis extra vaak helpen we mensen die dat niet helemaal op eigen kracht kun- bezoeken. nen? Hoe krijgen mensen de juiste steun en hoe doen we dat

december 2007 ROOD 23 Hoe verder

In plaats van de Europese grondwet, die twee jaar geleden door Nederland en Frankrijk werd weggestemd, is er nu het Hervormingsverdrag. Maar wat is nu eigenlijk het verschil tussen dit verdrag en de afgewezen grondwet?

e leiders van de landen in de Europese Unie waren op 18 en 19 oktober bijeen in Lissabon. Ze keurden er het Hervormingsverdrag goed dat de Europese grondwet vervangt. Op 13 december werd het verdrag ofﬁ cieel ondertekend. Om het verdrag deﬁ nitief goedgekeurd te Dkrijgen, moeten alle landen binnen de Europese Unie nu nog met hun eigen parlementen om de tafel. Tot zover is alles helder, maar wat is nu het verschil met de afgewezen grondwet? Her en der navraag en wat pluiswerk in eindeloos gron- dige maar o zo saaie websites over het ‘instituut Europa’ leren dat het Hervormingsverdrag zeker geen slinkse manier is om de grondwet toch in te voeren. Het Hervormingsverdrag – dat vermoedelijk het Verdrag van Lissabon gaat heten – is ‘gewoon’ weer een verbetering van alle voorgaande verdragen en moet het mogelijk maken om Europa beter te besturen. Het idee van de grondwet – alle verdragen in één keer vervangen – werd door Nederlandse en Franse burgers gewantrouwd en weggestemd en daarom doet Europa gewoon weer wat ze al dertig jaar doet: met verdragen de Europese Unie bestuurbaar houden.

VAN DE NOOD EEN DEUGD MAKEN Onze staatssecretaris van Europese Zaken Frans Timmermans – ooit een vurige pleitbezorger van een Europese grondwet en destijds (referendum van 01/06/05) zichtbaar ontdaan door het luide ‘Nee’ van de Nederlandse bevolking – verdiepte zich in de achtergronden van het ‘Nee’ en kwam tot de conclusie dat de kloof tussen de burgers en de politiek veel groter is dan hij ooit had gedacht. Volgens Timmermans is deze kloof alleen te verklei- nen met minder woorden en meer daden. Te beginnen bij een goed verdrag ter vervanging van de vele onderwerpen uit de weggestemde Europese grondwet die tóch geregeld moeten worden, maar mét respect voor de Nee- zeggers in Nederland en Frankrijk. In het verdrag staan enkele maatregelen en onderwerpen die voor de PvdA erg belangrijk zijn en die niet benoemd werden in de grondwet. In die zin is er, ondanks het nog steeds pijnlijke referendumverlies, van de nood een deugd gemaakt.

WINSTPUNTEN Timmermans: ‘Het belangrijkste winstpunt van het nieuwe verdrag is dat het de Europese Unie in staat stelt om ook met 27 landen effectief te kunnen opereren. Nieuwe problemen die niet op nationaal vlak kunnen worden opgelost, kunnen gezamenlijk worden aangepakt. Denk bijvoorbeeld aan de verandering van het klimaat, energiezekerheid en internationale misdaad.

24 ROOD december 2007 Tekst Tessel Schouten Illustratie Pieter M. Dorrenboom achtergrond met Europa?

Verder is het goed dat de Europese Unie democratischer wordt, omdat zowel de rol van nationale parlementen als het Europese parlement wordt ‘Met dit verdrag kunnen we Europa versterkt, en er komt een burgerinitiatief. Europa verliest zich met het sterker, groener en socialer maken’ Hervormingsverdrag niet in vergezichten over federalisering en er wordt ook geen indruk gewekt van staatsvorming.’ Geen verkapte grondwet dus. Timmermans vervolgt: ‘Belangrijk vind ik ook de grotere helderheid GELE KAART, ORANJE KAART in de taakverdeling tussen wat wij in Nederland gewoon zelf doen en wat De JS is ook blij met de toegenomen invloed van de burger – het burger- Europa moet aanpakken. Verder zijn de regels voor het lidmaatschap van initiatief – de versterking van het Europees Parlement en de toegenomen de Europese Unie duidelijker verankerd, zodat er niet met de toetredings- invloed van nationale parlementen op beslissingen op Europees Niveau criteria kan worden gerommeld. En lidstaten krijgen de mogelijkheid om door middel van ‘gele en oranje kaartprocedures’. typische nationale arrangementen zoals de Nederlandse woningbouwcor- Schavemaker: ‘Wanneer wij als sociaal-democraten geëntertaind willen poraties te vrijwaren van onnodige Brusselse bemoeienis.’ worden door Europa is dit verdrag een mooie opzet om daadwerkelijk tot actie over te gaan. Dit verdrag biedt een mogelijkheid om Europa echt sexy SEXY EUROPA te maken.’ De Jonge Socialisten (JS), ooit opgericht om een luis-in-de-pels-rol te ver- Timmermans laat zich in iets andere bewoordingen even positief uit: vullen, zijn tegen de verwachting in níet negatief over het vorige week gete- ‘Niet alleen als lid van de regering maar ook als PvdA’er ben ik trots op het kende verdrag. Internationaal Secretaris Pieter Schavemaker van JS citeert door Nederland bereikte resultaat. Praktisch alle belangrijke punten van de zelfs de band Nirvana. ‘Here we are now, entertain us. Hiermee betitelde PvdA zijn gerealiseerd. Met dit verdrag kunnen we Europa sterker, groener de band Nirvana ooit een gehele generatie jongeren. Tegenwoordig gaat en socialer maken. De vertrouwensbreuk tussen Europa en de burgers kan deze zin prima op voor de houding van een groot deel van de Nederlandse alleen maar helen als Europa erin slaagt aansprekende prestaties te leve- bevolking jegens Europa,’ aldus Schavemaker. Europa moet volgens hem ren op gebieden waar het nationale beleid tekortschiet. Voor Nederland maar eens waarmaken dat ze zo goed bezig is. Met andere woorden: enter- is het van het grootste belang dat de Europese Unie de komende jaren tain us! grote vorderingen maakt met het klimaatbeleid, criminaliteitsbestrijding, Schavemakers associatie bleek helaas slechts ironisch: ‘Het nieuwe een gemeenschappelijk asiel- en migratiebeleid en met energiezekerheid. verdrag zal ons niet entertainen, net zo min als een wetswijziging in Ophouden met eindeloos kletsen en eindelijk gaan poetsen, dat is de Nederland dat doet. Het verdrag legt namelijk de nadruk op verbeteringen opdracht aan de EU.’ op bestuurlijk niveau en die zijn niet sexy. Maar dat betekent niet dat die verbeteringen niet de moeite waard zijn. Zaken als meer democratische controle door het Europees Parlement, het behoud van nationale macht U Meer weten over Europa? Zie op over publieke diensten – volkshuisvesting en sociale zekerheid – , en een www.europa-nu.nl en de weblog van verandering in de structuur van de Europese commissie vormen een dui- Frans Timmermans www.nederlandineuropa.nl. delijke verbetering.’ Informatie over de Jonge Socialisten: www. js.nl.

WAAROM DE PVDA HET NIEUWE VERDRAG INHOUDELIJK KAN STEUNEN

In het verkiezingsprogramma stond over een benoemen en te ontslaan ten opzichte van de bestaande verdragen nieuw verdrag: burgers krijgen het recht op initiatief om (verdrag op hoofdlijnen) een verdrag op hoofdlijnen iets op de Europese agenda te zetten het verdrag bevat een helderder verdeling bevoegdheden van de lidstaten en de Europees Parlement vergadert alleen nog in van bevoegdheden Europese Unie duidelijker vastleggen Brussel het nieuwe verdrag verbetert het Europa simpeler, democratischer en wetgevende vergaderingen van de raad functioneren van Europa en maakt zo de EU beter laten functioneren worden openbaar democratischer en slagvaardiger nationale parlementen en het Europees het Europees Parlement heeft, net als Parlement meer invloed geven op de De inzet van de PvdA is op de belangrijkste de nationale parlementen, meer invloed Europese besluitvorming punten gerealiseerd door de regering tijdens gekregen een kleinere Europese Commissie de onderhandelingen met de andere lidstaten: de Europese Commissie wordt kleiner en het Europees Parlement het recht het is een gewoon wijzigingsverdrag burgerinitiatief geven individuele commissarissen te geworden, met alleen wat er verandert

december 2007 ROOD 25 achtergrond

Het clubgevoel moet volgens de commissie Vreeman versterkt worden. Maar wat verstaan de leden onder het clubgevoel en hoe denken zij dat te versterken? Rood ging te rade bij vijf PvdA-leden. ‘Minder ik en

Moussa Aynan (34), zelfstandig ondernemer (eigen taxibedrijf Frans Hals) ‘Het mag wel iets 5 jaar lid. Functie: raadslid Haarlem minder intellectueel Lid geworden: In 2002 naar aanleiding van de moord op Pim Fortuyn: ‘Ik vond dat de partij onterecht werd allemaal’ aangevallen.’

‘Voor mij is clubgevoel hetzelfde als saamhorigheid. Aaltje Schouten (44), beginnend uitgever Of die er is binnen de PvdA? Soms wel, maar vaak 14 jaar lid ook niet. Hoe met Ehsan Jami is omgegaan, is een Functie: raadslid en fractievoorzitter Nuenen sprekend voorbeeld van hoe het niet moet. Ik ben Lid geworden omdat: ‘Ik altijd al politiek het inhoudelijk totaal met hem oneens. Maar als geïnteresseerd was, maar ik twijfelde tussen hij bedreigd of in elkaar geslagen wordt, dan moet GroenLinks en PvdA. Gelukkig is er binnen je eerste reactie zijn: blijf met je ﬁ kken van hem af. de PvdA steeds meer aandacht voor ‘groene’ Het is misschien een klootzak – maar wel onze onderwerpen zoals duurzaamheid en een goed klootzak. Daar heb ik Wouter Bos gemist. geregeld openbaar vervoer.’ Daarbij heeft iedereen zijn verantwoordelijkheid. Vrijwilligheid is niet hetzelfde als vrij- ‘Onze partij produceert ontzettend veel lees- blijvendheid! Doe iets, kom naar debatten en voer. Ik heb hier wel dertig boekjes liggen over congressen, schrijf een stuk in de krant. Het verpleeghuizen, voedselbanken, wetten, regels... partijbestuur heeft hierin een voorbeeldfunctie. Het mag wel iets minder intellectueel allemaal. Ploumen moet het land in. Een keer per maand We moeten kansrijk en kansarm verbinden. een provinciestad. In een jaar heb je alle provin- Daarom moet de PvdA een partij blijven voor cies gehad. iedereen. Een manier om dat te bereiken is om De PvdA zou een samenleving in het klein moeten voor politieke functies niet alleen maar doctoran- zijn. Van orthodoxe moslims tot liberale markt- dussen en ingenieurs aan te nemen, maar ook te denkers. Als iedereen maar bereid is om te delen en zoeken naar mensen met levenservaring. samen te komen. Dat is niet de boel bij elkaar houden, We leven in een wereld die sterk individualiseert. maar de boel bij elkaar bréngen. Verschillende groepen Idealisme wordt minder belangrijk, het gaat verenigen. Mijd daarbij populisme! Wouter Bos heeft alleen nog om het ‘ik’. In de partij zie je dat indi- tijdens een debat in de Singelkerk gezegd: “Om pro- vidualisme ook terug. Mensen zijn heel erg bezig blemen op te lossen moet je durven generaliseren.” met hun eigen positie. Dat zie je op landelijk Daar ben ik het absoluut mee oneens. Je moet juist niveau, met het gesteggel over de kandidatenlijs- niet alles over een kam scheren. Altijd uitleggen wat je ten. Niet goed voor het clubgevoel. Hoe dat nog precies bedoelt, ook al duurt dat wat langer. We moe- meer gestimuleerd kan worden? Voor mij waren ten gepassioneerd op zoek naar de nuance.’ de trainingen een heel goed middel. In de veer- tien jaar dat ik actief ben, heb ik heel veel kunnen leren. Mijn band met de PvdA is daardoor ook ‘De PvdA zou een verstevigd. samenleving in het klein We zijn nu bezig met het organiseren van politieke cafés hier in Nuenen. Vorige week hadden moeten zijn’ we een bijeenkomst over het jeugdbeleid. Ik ben alle hangplekken afgeﬁ etst. Daar deelde ik uitno- digingen uit die ingewisseld konden worden voor een gratis drankje. Dat had zowaar succes: een stuk of twaalf jongeren kwamen langs. Nieuwe aanwas zouden we goed kunnen gebruiken.’

26 ROOD december 2007 Tekst Bas den Herder Foto’s De Beeldredaktie

HET CLUBGEVOEL IN DE PARTIJ meer wij, svp’

Ab Bruininks (56) 7 jaar lid Functies: Secretaris afdeling Winsum, schaduwfractielid Lid geworden: ‘Omdat sociale samenhang belangrijk is.’

‘Bij de PvdA raakte ik betrokken toen ik me ging bezighouden met de belangen van onze straat. Er reed heel veel vrachtverkeer door de oude dorpskern waarvan de fundering niet goed was. Daardoor verzakten de huizen en werd er zelfs een dakgoot afgereden. Toen ik woordvoerder werd van mijn straat, ben ik door verschillende partijen benaderd, ook door GroenLinks en het CDA. In Winsum houden we echt contact met de groepen waarvoor we zeggen op te komen. Je loopt op straat, de C1000 in, gaat langs bij de muziekvereniging. In een dorp van veertiendui- zend man ken je dan al snel de sleutelﬁ guren. Ik kom ook regelmatig bij “de arme kant van Winsum”. Een werkgroep die zich bezighoudt met de minima. Zij zorgen voor voedsel en houden de vinger aan de pols. Clubgevoel is een term die ik zelf niet zo snel zou gebruiken. Bij dat woord stel ik me voor dat je samen iets onderneemt. Dat is nu niet meer nodig. Vroeger had je dat wel, de jeugd ging op vakantie met de PvdA, je had de vrouwenclub, dagjes uit... Voor de oudere leden organiseren we nog wel eens wat. Als je 50 jaar lid bent, krijg je een speldje. We komen dan langs in het bejaarden- tehuis, met petjes, taarten en slingers. Dan wordt ook nog wel de Internationale gezongen.’ ‘Samen iets ondernemen is nu niet meer nodig’

december 2007 ROOD 27 achtergrond

koppen, zal ik maar zeggen. Laat gewone mensen ‘Je ziet wel vaak in de Rood schrijven wat ze vonden van een debat- dezelfde mensen avond. Mevrouw Jansen uit Boerenstronkeradeel. Dat spreekt meer aan. Dan denk je: oh, kan ik daar op zo’n avondje’ ook naartoe? in plaats van: daar komt weer een stel- letje politici bij elkaar. Als je leden belt in campagnetijd, wil vrijwel ieder- Misj Brouër (59) een helpen. Dat was een veel rooskleuriger beeld 8 jaar lid dan ik had verwacht. Ze zeggen: “Ik dacht al, waar Functie: vrijwilliger bij de telefooncentrale blijven jullie.” Het clubgevoel komt dan echt naar Lid geworden: ‘Ik was al heel lang van plan lid te boven. Maar na de campagne worden de leden er worden. Toen ik op straat een folder in handen niet meer bij betrokken, mensen gaan dan denken: gedrukt kreeg waarop stond: ‘doe het nu!’, heb ik je hebt ons zeker niet meer nodig. Het enthousi- het maar gedaan. asme uit de campagne moeten we nog beter zien vast te houden.’ ‘Wat me aanspreekt is dat het zo los is allemaal. Het is daardoor misschien wel wat achenebbisj georganiseerd soms, bijvoorbeeld een ingang die niemand kan vinden waar dan haastig een papiertje op de deur geplakt wordt. Het clubgevoel, dat is voor mij dat je met mensen in aanraking komt met hetzelfde gedachtegoed. Dat iedereen hetzelfde in het leven staat, ook al kom je uit verschillende hoe- ken. Katholieken, vrijdenkers, moslims… allemaal ﬂ exibel en in staat oplossingen te improviseren. Er zijn mogelijkheden genoeg om bijeenkomsten te bezoeken en geïnspireerd te raken. Maar je ziet wel vaak dezelfde mensen op zo’n avondje. De bekende

‘Het clubgevoel is min of meer de nek omgedraaid’

Hans Duijneveld, oud-wethouder in Haaksbergen, afdelingen met meer dan vijfhonderd leden kunnen is meer dan veertig jaar lid. nog altijd terecht bij het partijbureau, via de AV. Dat Lid geworden: van huis uit meegekregen: ‘Mijn zijn haast per deﬁ nitie de steden. De zogenoemde vader was PvdA-raadslid in Emmen en Schoorl.’ 500-min afdelingen hadden vroeger via de gewesten een directe link met het partijbureau en die is ‘Ten tijde van Felix Rottenberg werd de structuur nu verdwenen. omgegooid. Men wilde de organisatie platter De PvdA is nu meer een stadspartij. Terwijl er zo maken, met meer invloed van onderaf. Je had altijd veel te winnen is in de landelijke gebieden. Bijna de gewesten als schakel tussen de afdelingen en alle kleine afdelingen hebben moeite om jonge het landelijk bestuur. Onder Rottenberg zijn de mensen te vinden. Daar moet je het clubgevoel gewesten er toen ‘tussenuit gehaald’. De gewes- stimuleren. Maar betrokkenheid betekent ook dat telijke voorzitters zaten niet meer in het partijbe- je mee kunt beslissen en daar schort het nu aan. stuur. De Adviesraad Verenigingszaken (AV) en het Er moet daarnaast meer regionale samenwerking Politiek Forum zijn er sindsdien bijgekomen. komen. In Twente werkte dat heel goed bij de Dat heeft averechts uitgepakt. Het zijn allebei gemeenteraadsverkiezingen van 2006, in ‘busslin- bureaucratische gedrochten. gers’, rondrijdende bussen met nationale politici en Er is nu een splitsing tussen de grote en de kleinere lokale coryfeeën. Dat is het oude gevoel, simpelweg afdelingen. Ik heb het gevoel dat daardoor het dingen samen doen.’ clubgevoel min of meer de nek omgedraaid is. De

28 ROOD december 2007 Tekst Michiel Reijnen actueel

De PvdA beloofde in haar verkiezingsprogramma de no-claim in de zorg af te schaffen. Wouter Bos en Jacques Tichelaar legden dit vast in het regeerakkoord. Per 1 januari 2008 wordt nu in plaats van de no-claim een verplicht eigen risico ingevoerd. Wat houdt dat in? Het eigen risico

n januari 2006 werd het nieuwe zorgstelsel ingevoerd. In de Tweede Kamer heeft Van der Veen middels een motie succes Hiermee verviel het onderscheid tussen ziekenfonds en par- geboekt door de tandheelkundige zorg voor jongeren tot 22 jaar ticuliere verzekering. Via een zorgtoeslag worden verzeker- in het basispakket te krijgen, zonder dat dit ten laste gaat van het den gecompenseerd voor een hogere basispremie. Mensen eigen risico. Idie weinig of geen gebruikmaken van zorg, krijgen jaarlijks tot 255 euro terug: de zogenoemde no-claim. Ook kunnen mensen IEDEREEN TEVREDEN? jaarlijks van verzekeraar veranderen. Door de invoering van de Hoewel de solidariteit dus nog meer kan worden hersteld, leidt het no-claim hoopte toenmalig minister van Volksgezondheid Hans afschaffen van de no-claim en het instellen van het verplicht eigen Hoogervorst dat men zich bewuster zou worden van de kosten risico in principe tot lagere premies en tot een inkomensverbete- van de zorg. Hij verwachtte bovendien dat de zorgkosten laag ring voor de chronisch zieke. Iedereen tevreden, zou je zeggen. zouden worden als gevolg van de ingevoerde marktwerking. Niet dus. De kosten van de zorg stijgen ieder jaar, onder meer doordat er meer ouderen komen, het basispakket uitgebreid is met DE WERKELIJKHEID de pil en de tandheelkundige zorg voor jongeren tot 22 jaar en als De praktijk bleek anders. De gemiddelde premie voor een gezin gevolg van steeds duurdere medische behandelingen. Hierdoor met twee kinderen steeg in 2007 met ruim 200 euro. Er was stijgen de zorgpremies toch, waardoor bijna iedereen – ziek of veel kritiek op het principe van de no-claim: tegenstanders gezond – volgend jaar veel meer aan zorgkosten gaat betalen (naar wezen onder meer op de gevolgen voor ouderen en chronisch schatting gemiddeld meer dan driehonderd euro voor een gezin zieken, die door hun zorggebruik geen cent terug zouden krij- met twee kinderen). Die kostenstijging met als gevolg een premie- gen, terwijl gezonde mensen wel beloond zouden worden met stijging zou dus ook zonder de afschafﬁ ng van de no-claimterug- geld. ‘Omgekeerde solidariteit,’ aldus PvdA Eerste-Kamerlid gave ontstaan zijn. Kim Putters, ‘dat is de wereld op zijn kop.’ De vraag is hoe het nu verder moet. Putters: ‘Het is onvermijdelijk SUCCES dat we in de zorg steeds meer met eigen bijdragen moeten gaan Het afschaffen van de no-claim betekent wel dat daarvoor in de werken. Als je dat ziet gebeuren, dan moet je niet de kop in het plaats per 1 januari een verplicht eigen risico komt. Dat houdt zand steken en die eigen bijdragen voor iedereen hetzelfde maken. in dat iedereen vanaf 18 jaar de eerste 150 euro aan zorgkosten Je moet ze inkomensafhankelijk maken, zodat opnieuw de sterkste zelf gaat betalen. Chronisch zieken krijgen een tegemoetko- schouders de zwaarste lasten dragen. Daarnaast is het wel zo ming van 47 euro per jaar middels de zogenoemde compen- belangrijk om nog veel meer dan nu gebeurt te investeren in pre- satieregeling. Dit is het verschil tussen wat zij aan eigen risico ventie, zodat hoge zorgkosten op de langere termijn veel effectie- gaan betalen (150 euro) en wat een gemiddelde Nederlander ver voorkomen kunnen worden.’ naar verwachting aan eigen risico zal gaan betalen (103 euro). Putters en PvdA Tweede-Kamerlid Eelke van der Veen spreken van een eerste stap in het herstel van solidariteit. Putters: ‘Het is van wezenlijk belang dat de inkomensverschillen tussen zieken en gezonden verder verkleind worden.’ Daarom wil de PvdA nog voor 2008 een uitbreiding van de compensatieregeling voor het eigen risico. ‘Alleen met een uitbreiding van de compensatieregeling kan het herstel van solidariteit ook daadwerkelijk gelden voor mensen die structureel hoge zorgkosten hebben en tegelijk vaak tot lage inkomensgroepen behoren,’ aldus Putters, die hiertoe een motie in de Eerste Kamer heeft ingediend. De motie is aangenomen en Minister Klink heeft aangegeven hem te zullen uitvoeren.

december 2007 ROOD 29 varia 1 2 3 4 5 Breinbreker 19 HORIZONTAAL: 1. Lesmethodiek (15); 6. Uitgesproken gebied (10); 8. Geweigerd door gedane zaken (4); 9. Zitten die bestuur- 6 7 8 lijke organen wat dieper? (6+9); 10. Onervaren kracht (6+7); 11. Douchecel? (6); 12. Appelverkopers (7); 14. Mager sigaartje (6); 16. Buiten beeld (3+5 of 8); 17. Echt gebeurd op die locatie (4); 9 18. Is de Christenunie ook tegen deze vorm van verdediging? (10); 19. Gelden deze salarissuggesties niet voor alleenstaanden? (4+4+7 of 15) VERTICAAL: 1. Is door Bos voorlopig goed beschermd (7); 2. Zij 10 krijgt een contract voor negen maanden (11); 3. Kleurloze bij (5+8); 4. ‘t Is mooi als je eerst Napels nog gezien hebt (7); 5. Ilse, Tom- Tom of Heineken? (8); 7. Die pit geeft antwoord (11); 8. Eerst passen, dan pinnen (12); 11. Goede reden om te liegen (7); 12. Greg 11 12 Sun is anders best slim (7); 13. Liepen we hier omhoog? (6); 15. Voorheen verdeeld volk, nu samen de rijksten van Europa (5). 13 Stuur uw oplossing vóór 1 februari a.s. naar PvdA, redactie 14 15 16 Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam. De winnaar ontvangt het boek Sturen bij de moslimburen van Jan Marinus Wiersma en Joost Lagendijk. 17 18 DE PRIJSWINNAAR VAN DE BREINBREKER IN HET VORIGE NUMMER IS: de heer A.H.J. Veenema uit Emmen

19 Bedenkt u puzzels ? Mail ons: [email protected]!

OPLOSSINGEN BREINBREKER 18: Horizontaal: 1. Den Haag Vandaag; 8. Onmin 9. Amen de ment; 12. O.R.; 13. Geert; 14. Riddelzaal; 17. Maat; 19. W.R.R. 20. Pal; 22. Mos; 24. L.P.; 25. Polen; 26. Rood; 28. Ee; 29. R.O.; 31. Bedrog; 34. D.S.; 35. Kamerbode; 38. Kolos; 40. Ecu; 42. Rijn; 43. Negen; 44. Kiespijn Verticaal: 1. De Jager; 2. Haan; 3; Anker; 4. Vogelaar; 5. Noot; 6. A.F.M.; 7. Generaal Pardon; 10. Erfdeel; 11. Dovemansoren; 13. Go; 15. Zwartboek; 16. Armoede; 17. M.P.; 18. Aal; 21. Spreken; 23. Oder; 27. Negorij; 30. Oss; 32. Ed; 33. O.K.; 36. Ace; 37. Mug; 39. Lijn; 41. As

Prijsvraag Wat gebeurt hier? Foto Roel Rozenburg

Heeft u een idee of scherpe associatie bij deze foto of Schrijf dan een origineel, krachtig onderschrift dat de foto ver duidelijkt. De winnaar ontvangt het boek Sturen bij de wéét u gewoon welk politiek moment hier wordt verbeeld? moslimburen van Jan Marinus Wiersma en Joost Lagendijk Stuur uw oplossing vóór 1 februari a.s. naar: PvdA, redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam of mail uw oplossing naar [email protected].

In de volgende editie van Rood wordt het werkelijke onderschrift bij de foto prijsgegeven.

De winnaar van de prijsvraag uit Rood nr. 5 is Mevrouw S. Kiel uit Ridder- kerk. ‘Kan ik wel omgaan met zo veel geld?’ werd door de redactie als meest origineel bestempeld.Het werkelijke onderschrift luid- de: Den Haag, 10 april 2003. Wouter Bos na de breuk met het CDA in de formatie.

30 ROOD december 2007 Uitgesproken agenda STUREN BIJ DE MOSLIMBUREN

PvdA-Europarlementariër Jan Marinus December Wiersma schreef samen met GroenLinks- Zaterdag 15 collega Joost Lagendijk het boek Sturen bij Dag van de Unie. Over de toekomst Rood de moslimburen. Centrale vraag in het boek van Nederland en Europa. Ledenblad van de Partij van de Arbeid is: wat kan Europa doen aan het bevorderen ROC Middenland, Utrecht, Vondellaan 4e jaargang • nummer 6 • december 2007 van democratisering en modernisering van 174, 12.00-18.00 uur de landen met een grote moslimbevolking aan Europa’s grens. Volgens Wiersma en Maandag 17 Colofon Lagendijk is het mediterrane gebied een ver- Den Uyl lezing door Jan Pronk Rood is het positief/kritische ledenblad van waarloosde regio. Het is volgens hen cruciaal Rode Hoed, Amsterdam, de-Partij van de Arbeid waarin leden van de partij centraal staan. Leden worden van harte om niet alleen de dialoog maar soms ook Keizersgracht 102, 20.15 uur uitgenodigd te reageren op de inhoud van Rood de confrontatie aan te gaan met de politieke en de redactie van ideeën, suggesties of-kopij islam in al zijn verscheidenheid. Hierin zien te voorzien. Rood verschijnt zes maal per jaar zij voor de Europese Unie een belangrijke rol Januari en wordt gratis verspreid onder de leden van weggelegd. Vrijdag 11–zondag13 de PvdA in een oplage van 63.000-exemplaren. Niet-leden kunnen een abonnement aanvragen Zij stellen dat, ondanks alle verschillen met JS-leden kunnen mee op het PIT- via de leden administratie (ledenadministratie@ de Arabische wereld, de ontwikkelingen in weekend, een weekend vol politieke pvda.nl of-020-5512290). Rood verschijnt ook in Turkije en de eeuwenlange praktijk van de inhoud & trainingen Aanmelding via gesproken vorm voor mensen met een leeshan- islam op de Balkan een voorbeeld kunnen zijn www.js.nl, vragen via [email protected]. dicap. Info: FNB, tel.: (0486) 486486. voor andere landen die proberen democratie Partij van de Arbeid en islam met elkaar in evenwicht te brengen. Herengracht 54 / Postbus 1310 1000 BH Amsterdam In Turkije hebben moslimdemocraten hun 020-5512155 / www.pvda.nl land dichter bij het lidmaatschap van de EU gebracht en de EU heeft grote invloed op dat Redactieadres: Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam proces. Dat geldt in veel mindere mate voor [email protected] landen als Marokko en Egypte. Daar wordt Redactie: de politieke islam steeds belangrijker, maar Angelina Scalzo (hoofd communicatie), aarzelt Europa over zijn rol. In het boek wordt Jan Schuurman Hess, Michiel Reijnen, ook gepleit voor een eigen Europese weg, los Ottolien van Rossem van de Verenigde Staten, om democratisering Eindredactie: in de moslimlanden te bevorderen. Ook de Februari Roselie Kommers opstelling ten opzichte van Hamas wordt Art direction en vormgeving: besproken. Hamas is aan de macht gekomen Woensdag 13 Studio Pollmann, Amsterdam door een van de weinige open en democra- Een jaar in het kabinet, met o.a. Medewerkers aan dit nummer: tische verkiezingen die er in het Midden- PvdA-bewindspersonen Wouter Bos (column), Bas den Herder, Michael Oosten zijn gehouden. Europa zou er goed Meer info volgt op www.pvda.nl. Juffermans (Breinbreker), Lilianne Ploumen, aan doen in tegenstelling tot de VS wel met Tessel Schouten, Ruud Vreeman Hamas te praten, vinden de auteurs. Voor locaties, tijden en overige informa- Fotografi e: Bent u nieuwsgierig geworden? Als lid krijgt u tie surf naar www.pvda.nl/agenda De Beeldredaktie, Hollandse Hoogte, Tessa Posthuma de Boer, Roel Rozenburg korting bij aanschaf van het boek. Lever onder- staande bon bij aankoop in bij de boekhandel. Cartoon: De actie is geldig tot en met 8 maart. Peter Pontiac, Bussum Illustratie: Pieter M. Dorrenboom, Rotterdam Lithografi e: Grafi media Amsterdam Korting voor leden Drukwerk: Speciaal voor de leden van de PvdA het boek vdBJ / Print Support, Bloemendaal Rood verschijnt onder verantwoordelijkheid Sturen bij de moslimburen van het partijbestuur. Overname van (delen van) artikelen, foto’s of illustraties voor slechts € 15,95 in plaatst van € 18,95. alleen na uitdrukkelijke toestemming van-de-uitgever. Bij inlevering van deze bon bij uw boekhandel met korting te verkrijgen tot 8 maart 2008.

Actienummer: 901-45636 UITGEVERIJ BERT BAKKER, ISBN: 9789035131972

ISSN 1574-2733

mei 2007 ROOD 31 Foto Tessa Posthuma de Boer column

Strijd om beleid

Toen ik politicologie studeerde kreeg ik vele deﬁ nities van politiek onder ogen. Eén daarvan kwam van mijn oude VU-hoogleraar Gijs Kuipers: politiek is strijd om beleid. Een mooie deﬁ nitie. Het gaat bij politiek immers niet alleen om de inhoud, wat je wilt met de samenleving, maar ook om hoe je het voor elkaar krijgt, het gevecht dat daarvoor nodig is.

Die deﬁ nitie kwam bij mij boven toen ik terugkeek op het afgelopen najaar en de besluiten die het kabinet genomen heeft: zestien begrotingen, een belastingplan waarin voor het eerst sinds lange tijd ook weer eens iets van de hogere inkomens wordt gevraagd, ruim een miljard extra voor de leraren, een nieuw Europees Verdrag, Uruzgan, geen versoepeling van het ontslagrecht. Het is nogal wat en het ging lang niet allemaal soepel. Strijd om beleid dus.

Voor de buitenwereld is de conclusie dan al snel: een vechtkabinet. Ik ben daar eigenlijk vrij relaxed over. Oudgedienden vertellen mij immers dat PvdA/CDA-coalities altijd vechtkabinetten zijn geweest. Maar er is volgens mij meer aan de hand. Vroeger was de politiek in Nederland een stuk overzichtelijker dan vandaag de dag. Bij een centrum-rechts kabinet had je oppositie op links, bij een centrum-links kabinet had je oppositie op rechts. Maar vandaag hebben we een centrum-links kabinet met oppositie op links en op rechts. De groei op de ﬂ anken van de Nederlandse politiek die daar aan ten grondslag ligt, zou best wel eens een behoorlijk permanent karakter kunnen hebben. En het leidt tot heftige discussies in coalitie-kabinetten omdat de aanval van twee kanten komt.

Is dat erg? Nee, als je er maar uit komt. En het rijtje besluiten hier- boven laat zien dat we gewoon aan de slag zijn gegaan. Het is ook om een andere reden niet erg. Kees Lunshof, de pas overleden commen- tator van De Telegraaf, vertelde me eens dat volgens hem de Paarse kabinetten zo impopulair waren geworden omdat er nooit ruzie was. De politiek was te saai geworden en de mensen konden niet meer zien waar politici voor stonden, omdat ze elkaar nooit eens de tent uit vochten. Die les hebben we geleerd. Een beetje vechten voor de goede zaak mag best. Strijd om beleid. Niets mis mee!

Wouter Bos, Partijleider

De volgende Rood verschijnt eind februari