Gemeente Drimmelen Structuurvisie 2033

Structuurvisie 2033

Structuurvisie gemeente Drimmelen 1 Projectnummer: 171900.009314.00

Vastgesteld Datum: 27 februari 2014 Team gemeente Drimmelen: Cluster ROV, Frans Hansort, Corina Segeren

Team Rho: Risto Louws, Joost Jansen

Structuurvisie gemeente Drimmelen 2 Voorwoord Dromen en doen: op naar 2033

Net als andere gemeenten in Noord-Brabant heeft door samen te werken aan onze mooie leefomge- ook Drimmelen last gehad van de economische ving. recessie. Maar toch is er dynamiek gebleven en is er in elke kern sinds 2008, het begin van de recessie, Onze dromen over de gemeente en de kernen leest het nodige gebeurd. u in hoofdstuk 2.

De gemeente heeft in 2014 een structuurvisie vastgesteld met daarin volop plannen voor de toekomst. In de projecten is onderscheid gemaakt in laag fruit en hoog fruit. Het lage fruit bestaat uit projecten die als eerste kunnen worden gerealiseerd(‘geplukt’). Het hoog fruit komt wat later: dat kost wat meer tijd en daar mag je over dromen. Met een visionaire bril zien we voor elke kern meer dan voldoende uitdagingen die de moeite van het aanpakken waard zijn.

Wij willen u als lezer daarin meenemen. In het kader van de inspraakprocedure van de structuurvisie willen wij u vragen om hierin mee te denken, om door uw oogharen heen te kijken, te durven dromen over onze blauw-groene parels. En te doen,

Structuurvisie gemeente Drimmelen 3

Structuurvisie gemeente Drimmelen 4 Inhoud

1 Op weg naar een andere ordening ...... 7 1.1. Aanleiding structuurvisie ...... 7 1.2. Doel structuurvisie ...... 7 1.3. Inventariseren, keuzes maken, vaststellen, uitvoeren ...... 7

2 Dromen ...... 9 De gemeente Drimmelen in 2033: bruisende gemeente met zes veelkleurige parels ...... 9

3 Visie ...... 13 3.1. Blauwgroene gemeente ...... 13

4 Thematische uitwerking ...... 17 4.1. Wonen ...... 17 4.2. Werken ...... 19 4.3. Verkeer en infrastructuur ...... 20 4.4. Landbouw, natuur en landschap ...... 21 4.5. Toerisme en recreatie ...... 23 4.6. (Centrum)voorzieningen ...... 25

5 Uitvoering ...... 28 5.1. Uitvoeringsstrategie ...... 29 5.2. Financiële aspecten ...... 29 5.3. Omgevingsaspecten ...... 32 5.4. Projectenprogramma ...... 33 5.5. Basis voor kostenverhaal ...... 34

Structuurvisie gemeente Drimmelen 5

Structuurvisie gemeente Drimmelen 6 1 Op weg naar een andere ordening

1.1. Aanleiding structuurvisie Kortom, voldoende redenen om vooruit te kijken wij deze visie als toetsingskader en als uitnodiging Onze huidige StructuurvisiePlus dateert van 2001 en een nieuwe structuurvisie te maken. om gewenste ontwikkelingen te realiseren. Uitwer- en is aan actualisering toe. De afgelopen jaren was king vindt plaats in deelvisies en concrete pro- sprake van een grote dynamiek, veel plannen en jecten. De structuurvisie heeft tot slot een functie tot voor kort een economie die leidend is geweest 1.2. Doel structuurvisie voor kostenverhaal. bij het aansturen van de ruimtelijke ontwikkelin- Wij geven met dit plan onze visie aan. Waar willen gen. Deze ontwikkelingen voltrokken zich boven- we naar toe met onze gemeente, waar willen we dien binnen een nieuw gemeentelijk grondgebied staan in 2033? Wat zijn onze sterke kanten, waarin 1.3. Inventariseren, keuzes maken, vaststel- door de gemeentelijke herindeling. wij ons kunnen profileren? Met andere woorden; len, uitvoeren wat willen we graag aantreffen in 2033 en wat Voor de opstelling van de structuurvisie hebben we De huidige economische situatie en de voorspelde moeten we daarvoor doen? Met onze structuurvi- op een informatiebijeenkomst met de bevolking bevolkingskrimp werpen een nieuw licht op de sie geven wij richting aan onze ruimtelijke ontwik- geïnventariseerd wat belangrijk is voor de toe- ruimtelijke ontwikkeling en daarmee op onze toe- keling op het hele grondgebied van Drimmelen. De komst van Drimmelen. Vervolgens hebben we een komst. De komende tijd zal dat meer en meer dui- visie gaat in op alle thema’s die ruimtelijk relevant keuzenotitie met vragen opgesteld en de raad delijk worden. De verwachting is dat we in plaats zijn: wonen, werken, verkeer en infrastructuur, gevraagd of hij zich kan vinden in de voorgestelde van een aanbodgestuurde een vraaggestuurde landbouw en landschap en natuur, toerisme & ambities en richtinggevende uitspraken wil doen. markt houden. Verder beschikken we over diverse recreatie en (centrum) voorzieningen. Het grote Daarna hebben we de ontwerpvisie afgerond. Het actuele beleidskaders, moeten we onze gemeente- voordeel van de structuurvisie is dat we de ver- college heeft het vervolgens vrijgegeven voor in- lijke taken afstemmen op maatschappelijke ont- schillende functies in samenhang met elkaar bekij- spraak, zodat iedereen de kans had om hierop te wikkelingen, een kleiner wordend budget en het ken en duurzaam op elkaar af kunnen stemmen. reageren. De raad heeft de reacties betrokken bij feit dat ontwikkelingen steeds minder vanzelf van de vaststelling van de uiteindelijke visie. de grond komen. Plannen op structuurniveau betekent dat het kader wel voor de gemeente zelf richting geeft, maar dat Onze dromen over de gemeente en de kernen Tot slot voldoet de huidige Structuurvisie niet aan er door burgers geen rechten aan kunnen worden staan in hoofdstuk 2. Hoofdstuk 3 gaat in op onze de verplichtingen in de nieuwe Wro met betrekking ontleend, zoals bijvoorbeeld bij een bestemmings- visie, die we in hoofdstuk 4 thematisch hebben tot uitvoerbaarheid en digitale raadpleegbaarheid. plan. Bij de beoordeling van initiatieven gebruiken uitgewerkt. In hoofdstuk 5 gaan wij nader in op de

Structuurvisie gemeente Drimmelen 7 uitvoering van onze rol in de ruimtelijke ordening. Tevens leggen wij het fundament voor kostenverhaal via fondsbijdrage/ financiële bijdragen aan ruimtelijke ontwikkelingen en de besteding hier- van.

Een ding is duidelijk, we willen meer dan voorheen graag samen met u werken aan een mooi Drimme- len en steunen economische dynamiek die past in de visie. We zijn met zijn allen verantwoordelijk voor onze leefomgeving. De gemeente heeft de regie.

Structuurvisie gemeente Drimmelen 8 2 Dromen

De gemeente Drimmelen in 2033: bruisende Ondanks het wegvallen van subsidies worden Bij de watertoren is een stedelijk ensemble ont- gemeente met zes veelkleurige parels steeds meer natuurparels gerealiseerd, veelal zo- staan met voorzieningen en een winkel, goed be- De gemeente Drimmelen mag er zijn in het Bra- genaamde steppingstones. Steeds meer vitale ou- reikbaar voor alle kernen. bantse. Alle kernen hebben zich op hun eigen speci- deren dragen in dat werk hun steentje bij en zijn Made oost 2 heeft zich, zij het in een rustig tempo, fieke manier met behoud van de eigen identiteit daar trots op. Zij dragen dat weer over op hun kunnen ontwikkelen. Er wonen ook arbeidsmigran- ontwikkeld. Daarmee is deze gemeente een school- kleinkinderen en dat heeft weer een educatief tint- ten. Ook die dragen bij aan de leefbaarheid van het voorbeeld van hoe een moeizaam ingezette herin- je. dorp. deling tot wasdom kan komen. De inwoners en de verenigingen, maar ook de vele toeristen en recre- Al die mensen doen boodschappen in een deels anten voelen zich gelukkig in hun omgeving. Er is autovrij centrumgebied. voor ieder wat wils. Of je nu een boodschap wil doen, wil varen, overnachten, wandelen, fietsen, Het kassengebied is inmiddels tot aan het spoor een hapje wil eten, een terrasje wil pakken, lekker uitgebreid. En steeds meer kleine bedrijfjes uit de wil wonen en/of werken, alles kan in de gemeente kernen hebben hun weg gevonden naar het goed Drimmelen. geoutilleerde terrein Brieltjenspolder 2.

Elke kern heeft wel 1 of meer dingen waar het trots Made: dorp met veel woonsferen op kan zijn. De kern Made ziet er in 2033 wat anders uit dan we

in 2013 dachten. In het buitengebied ontstaan steeds meer initiatieven van boeren om hun gronden voor ander mede- De leegstaande kerk is behouden kunnen blijven en gebruik open te stellen. Zo zijn er al volkstuintjes op is dependance geworden van de Mayboom. Er agrarische bedrijven met een coachende rol van de wordt gezongen, gespeeld, er is theater en je kunt boer. er mooie tentoonstellingen bezoeken.

Structuurvisie gemeente Drimmelen 9 Er is weer gebouwd in Drimmelen en daardoor blijft de school levensvatbaar.

De Batterij en de Dorpsstraat zijn een aantrekkelijk woonerf geworden; het doorgaand verkeer gaat buitenom.

Drimmelen: als het over ontspannen gaat, kan hier Hooge Zwaluwe: lekker onthaasten veel De inwoners van Hooge Zwaluwe zijn inmiddels De kern Drimmelen heeft dankzij een nieuwe eige- gewend aan een rustige leefomgeving. Dit is de naar van de jachthaven en met medewerking van laatste jaren aanzienlijk verbeterd doordat het veel initiatiefrijke betrokkenen aanzien verworven doorgaand verkeer uit de kern wordt geweerd. Er bij toeristen en recreanten. ligt een nieuwe weg vanaf Helkant naar Lage Zwa- In de lounge- en beachclub was gisteren zelfs een luwe. Daardoor kunnen de eigen inwoners en re- optreden van Remy van Buuren, die in de voetspo- Wagenberg: vitaliteit gegarandeerd creanten nog meer genieten van wat dit dorp zo ren van zijn vader (Armin van Buuren) is getreden. De kern Wagenberg heeft de landmark van de aangenaam maakt: rust, openheid, onthaasten, Uit het hele land kwamen mensen om van de show gemeente Drimmelen: de kerk zie je van heel ver af vissen, wandelen. Het winkeltje is uitgebreid en te genieten. Onder hen ook veel passanten die toch al staan. Ook deze kerk heeft verschillende functies, doet goede zaken, want ook in Hooge Zwaluwe is al in de haven waren. Steeds meer ondernemers maar voor de alle Rooms-katholieke gelovigen in de weer en wordt nog steeds gebouwd. hebben interesse om in het gebied tussen de kassen gemeente is de religieuze functie bewaard geble- in Made en de jachthaven van Drimmelen gronden ven. te verwerven om nieuwe initiatieven aan het pak- ket toeristisch-recreatieve voorzieningen uit te In Wagenberg is een nieuw dorpscentrum ontstaan breiden. Ook een partijtje golf met hotelovernach- met eigentijdse voorzieningen, gegroepeerd rond ting behoort tot de mogelijkheden. de kerk en het Van de Elsenplein. De ouderen leggen er een kaartje of spelen een potje biljart. Met Er is een winkeltje waar je vers brood kunt kopen carnaval is het er feest voor iedereen. Je koopt er en zelfs digitaal kunt betalen. ook je ochtendkrantje.

Structuurvisie gemeente Drimmelen 10

Lage Zwaluwe: kansrijk woonmilieu Terheijden: klein Manhattan aan de Mark Wat iedereen dacht, dreigende achteruitgang, is De zone langs de Mark is van deels leegstand ver- een halt toegeroepen: door de havenontwikkeling worden tot een aantrekkelijk recreatie- en verblijfs- en particuliere initiatieven bruist het dorp; je kunt gebied. vanuit dit dorp naar de Biesbosch om van dit inter- nationaal befaamde natuurgebied te genieten. Op een zonnige oktoberochtend genieten twee Lage Zwaluwe-west is bijna af. Er staat nog een senioren van hun kopje koffie en kijken vanuit hun deelproject op stapel: het bouwen van woningen onlangs betrokken appartement aan de Mark uit voor inmiddels de derde lichting arbeidsmigranten op het meanderend water. Er wordt nog geroeid op uit het Westland. De voorzieningen hebben gecon- de Mark, en anderen treffen rustig voorbereidingen centreerd een plaats gekregen in het dorp zelf. Er is om hun boot een aantal maanden met rust te la- geen doorgaand verkeer meer. ten. Zij kijken al uit naar de opening van het nieuwe vaarseizoen in 2034.

Structuurvisie gemeente Drimmelen 11

Structuurvisie gemeente Drimmelen 12

3 Visie

3.1. Blauwgroene gemeente ‘Blauwgroene gemeente’ is onze slogan en daar 3.2. Visiekaart De gemeente Drimmelen bestaat uit 6 kernen in gaan we nog nadrukkelijker werk van maken. Het is Ons ruimtelijk beleid met gewenste ontwikkelingen een typisch land- en tuinbouwgebied, met veel de rode draad in onze Structuurvisie en daarmee in en bijbehorende beleidsuitspraken is samenge- natuur en recreatie. Het is de voortuin van het ons ruimtelijk handelen. Dat betekent dat wij kan- bracht op onze visiekaart en is hierna per legenda- Nationaal Park de Biesbosch in West-Brabant. De sen willen bieden voor burgers en ondernemers, eenheid beschreven. kernen liggen verspreid en hebben ieder hun eigen waarbij wij een kwalitatieve invulling vragen die kenmerken en dynamiek. rekening houdt of invulling geeft aan onze blauw- Dorpskern/woningbouw/reservering uitbreiding groene ambities. Wij staan positief tegenover ini- woningbouw De gemeente Drimmelen is het grote, groene ge- tiatieven die hieraan invulling geven. Concreet gaat Wij richten ons op het versterken van het aantrek- bied in westelijk Noord-Brabant, met aan de het om de volgende algemene ambities, die in kelijke landelijke woonklimaat in onze dorpsker- noordkant Nationaal Park De Biesbosch en aan de hoofdstuk vier thematisch zijn uitgewerkt: nen. zuidkant de rivier de Mark. De vervoersas Rotter-  invulling van de voortuin en poort van de Bies- Verbetering van de kwaliteit van de openbare dam-Breda-Antwerpen (A16 en spoor) ligt aan de bosch, onder andere door havenontwikkelin- ruimte en woningvoorraad zijn onze grootste op- westgrens van de gemeente. De gemeente wordt gen en routes; gaven voor de toekomst. doorsneden door de A59. Het is een mooie platte-  uitbouw van het aantrekkelijke recreatiege- landsgemeente waarin recreatie en de agrarische bied, vooral extensief + enkele grote trekkers; Wij hebben voor onze eigen woningbehoefte vol- sector belangrijke pijlers zijn.  versterking van de woonkwaliteit: landelijk doende plaats in de kernen. Hiertoe bieden wij Daarnaast is er in de gemeente een uitgebreid wonen voor jong en oud in groene kernen; binnen de kernen ruimte in Lage Zwaluwe West, verenigingsleven en een goed voorzieningenni-  bereikbare kwalitatief goede voorzieningen; Made Oost en op diverse kleinere inbreidings- en veau.  een toekomstbestendig platteland door ruimte herstructureringslocaties. Hierbij waken wij voor te Onze kracht ligt in de combinatie van aantrekkelijk voor de agrarische sector met behoud van het grote verdichting en daarmee aantasting van het landelijk wonen en recreëren met werk in de buurt. aantrekkelijke recreatieve landschap; dorpse karakter.  ruimtelijke kwaliteit en duurzaamheid zijn randvoorwaarde.

Structuurvisie gemeente Drimmelen 13 Als uitbreiding op langere termijn noodzakelijk is, is Centrum Biesbosch bezoekerscentrum hiervoor ruimte in Made Oost 2. Net als in andere In Made en Terheijden is het beleid gericht op Drimmelen en daarmee het Biesboschcentrum is kernen onderzoeken wij ook hier de mogelijkheden concentratie van voorzieningen in het gebied dat een primaire toegangspoort naar het nationaal voor tijdelijke functies, waaronder ruimte voor de op de kaart is aangegeven, wanneer dit enigszins park De Biesbosch. Versterking van de (toeristi- huisvesting van arbeidsmigranten. mogelijk is. We gaan voor alle kernen detailhan- sche) informatievoorziening over de gemeente en delsbeleid formuleren. het nationaal park De Biesbosch is van groot belang voor de poortfunctie naar de Biesbosch. Bedrijventerrein/reservering uitbreiding bedrijventerrein Revitalisering glastuinbouw/zoekgebied glastuin- Wij zetten in op kwaliteitsverbetering, optimale bouw en groene recreatieve functie benutting en bereikbaarheid en goede landschap- Op het huidige Plukmade is schaalvergroting en pelijke inpassing van onze bestaande terreinen. revitalisering gaande. Hiertoe is enige uitbreiding Als op langere termijn blijkt dat uitbreiding nood- noodzakelijk. Uit onderzoek moet blijken wat het zakelijk is, dan is hiervoor ruimte aansluitend aan noodzakelijke extra ruimtebeslag in de gemeente bedrijventerrein Brieltjenspolder. is. Wij stellen daarnaast een landschapsvisie op, die Beperkte afronding stedelijk gebied de ruimtelijke mogelijkheden in beeld brengt. Als Omdat uitbreiding van een bestaande supermarkt blijkt dat een PlanMer noodzakelijk is, zullen wij in Made op de huidige plek niet mogelijk is, willen een deelstructuurvisie voor dit gebied opstellen. wij hiervoor ruimte bieden bij de entree aan de westzijde van de kern. De beoogde locatie is een verouderd kassencomplex op de rand van de kern.

Ontwikkelingsgebied jachthaven Lage Zwaluwe en

Drimmelen Relatie met de Mark versterken Wij zetten in op de recreatieve ontwikkeling van In dit gebied zien wij kansen voor verbetering van onze poorten naar de Biesbosch: de jachthavens vaarroutes (mede in verband met de aanwezigheid van Lage Zwaluwe en Drimmelen.

Structuurvisie gemeente Drimmelen 14 van de jachthaven van Terheijden) en oeverfacili-  Agrarisch gebied met natuur en landschaps- tieve functies. Hierdoor ontstaat een zachtere teiten en de ontwikkeling van een toeristisch re- waarden overgang naar het landelijk gebied. creatief gezicht van Terheijden naar de Mark. Dit  Boomteeltgebied speelt met name bij vrijkomende bedrijfsfuncties Wij onderzoeken de mogelijkheden voor landgoe- Zoekgebied windturbines tussen de Bredaseweg en de Mark. deren. Het gebied rond knooppunt Zonzeel is zoekgebied voor windturbines. Dit maakt deel uit van een gro- Zoekgebied ecologische verbindingszone ter regionaal zoekgebied rond knooppunt Zonzeel, De gemeente staat samen met het Waterschap waarbij ook de gemeenten Moerdijk en Breda Brabantse Delta voor de opgave om een aantal betrokken zijn. Ook op het grondgebied van Drim- natte EVZ’s in de gemeente te realiseren. Uit- melen is plaats voor windturbines. gangspunt is dat gestreefd wordt naar een duurzame realisatie van de natte EVZ’s. Dit betekent dat Aanleg nieuwe ontsluiting het Stimuleringskader Groen Blauwe diensten Door de aanleg van een alternatieve route naar de daarbij ondersteunend is. Door structureel beperk- haven van Lage Zwaluwe willen wij de Flierstraat te financiële middelen is er voor gekozen om in ontlasten.

plaats van doorlopende structuren meer stepping Wij onderzoeken de overlast die wordt ondervon- Relatie De Biesbosch – Gat van den Ham versterken stones aan te leggen. den van het doorgaand verkeer in Hooge Zwaluwe Om het Biesbosch-karakter ook ten zuiden van de en Lage Zwaluwe. Afhankelijk van de uitkomsten Biesbosch te versterken is transformatie naar toe- Groene bufferzone van dit onderzoek zullen passende maatregelen gankelijke natuur in dit gebied mogelijk. Om het landelijke karakter van Made en Terheijden worden genomen.

te behouden, willen wij het groene karakter in een Agrarisch gebied aantal gebieden versterken. Bypass doorgaand verkeer Drimmelen Ons beleid voor het buitengebied met de daarbij In Drimmelen realiseren wij een bypass om de behorende mogelijkheden voor burgers en onder- Dorpsstraat en De Batterij te ontlasten van door- nemers staat in het bestemmingsplan buitenge- gaand gemotoriseerd verkeer. bied. De gebiedsindeling is opgenomen in de structuurvisie: Gemeentegrens  Primair agrarisch gebied Dorpsmantel Drimmelen De gemeentegrens is de plangrens van de struc-  Agrarisch gebied met gemengde functies met Wij streven naar de ontwikkeling van een groene tuurvisie. economische dragers dorpsrand met ecologische en extensieve recrea-  Agrarisch gebied met landschapswaarden

Structuurvisie gemeente Drimmelen 15 Structuurvisie gemeente Drimmelen 16

4 Thematische uitwerking

4.1. Wonen nieuwe tijd waarin de bevolking in Nederland Om het aantrekkelijke landelijke woonklimaat in de Ontwikkelingen steeds minder toeneemt. kernen te behouden, verschuiven wij onze aan- In onze gemeente is het prettig en rustig landelijk In onze gemeente werken veel arbeidsmigranten. dacht van nieuwbouw in grote uitbreidingslocaties wonen. Op dit moment wonen in Drimmelen onge- Als deze mensen hier blijven wonen, kan dit bijdra- steeds meer naar kleinschaliger inbreidingslocaties. veer 26.700 mensen in ruim 10.700 woningen gen aan de verjonging en leefbaarheid in de kleine Hierbij waken wij voor teveel verdichting die het (bron: CBS, gegevens 2013 en 2012). kernen. dorpse karakter kan aantasten.

Er is zoals bijna overal buiten de grote steden spra- De ontwikkelingen in de zorgsector zijn gericht op Inwoners van onze gemeente hebben vaak voor- ke van een lichte bevolkingsafname (krimp), min- het zo lang mogelijk zelfstandig wonen, terwijl veel keur voor een specifieke kern. Dat geldt ook voor der kinderen (ontgroening) en we worden steeds woningen nog niet geschikt zijn voor ouderen. mensen van buiten. Daarom geniet gefaseerd ouder (vergrijzing). Het bevolkingsaantal daalt wel, bouwen in alle kernen de voorkeur. maar omdat huishoudens steeds kleiner worden Ambities en keuzes (een grotere groep alleenstaanden), zijn er nog In de Woonvisie 2011-2016 is het toekomstbeeld De ontwikkeling van Lage Zwaluwe West heeft steeds nieuwe woningen nodig. De tijd van grote geschetst op het gebied van volkshuisvesting. In extra prioriteit, mede gezien onze zorgen over het groei en uitbreidingen is wel voorbij. 2033 is de bevolking van de gemeente gewijzigd: er voorzieningenniveau in de kern. De provinciale prognose 2011-2030 gaat uit van wonen meer ouderen, minder jongeren; er zijn een afname van de bevolking met 700 inwoners en meer huishoudens en de huishoudens zijn kleiner. Wij verwachten de komende jaren voldoende wo- een groei van het aantal huishoudens van circa De corporaties en zorginstellingen hebben hun ningbouwruimte te kunnen bieden binnen het door 900. Ook hebben we beperkt te maken met verou- voorraad aangepast aan de vergrijzende samenle- de provincie aangegeven stedelijk gebied. Als op derde wijken en woningen die niet meer aansluiten ving die meer zorg behoeft. De afstemming met de langere termijn na gebleken behoefte toch uitbrei- op de huidige woonwensen. regionale woningmarkt is vormgegeven, waarbij de ding noodzakelijk is, dan zien wij Made als meest nadruk is verschoven van kwantiteit naar kwaliteit. logische plaats gezien het aanwezige voorzienin- We hebben voldoende locaties voor nieuwe wo- Duurzame ontwikkelingen zijn de norm geworden, genniveau. Daarom reserveren wij ruimte voor ningen, maar er is op dit moment minder vraag wat terug te zien is in het woningaanbod. verdere uitbreiding van Made Oost (Made oost 2), door de economische omstandigheden en de zodat woningbouw hier mogelijk gemaakt wordt.

Structuurvisie gemeente Drimmelen 17

Structuurvisie gemeente Drimmelen 18 Voor de kortere termijn onderzoeken wij de moge- 4.2. Werken Op bedrijventerrein Stuivezand in Made is een lijkheden voor tijdelijke functies, waaronder huis- Ontwikkelingen kwaliteitsslag gaande. vesting van arbeidsmigranten. In regionaal verband Binnen onze gemeente liggen 8 bedrijventerreinen Het vrachtverkeer van en naar bedrijventerrein hebben wij de afspraak gemaakt om een deel van met een totale oppervlakte van netto circa 38 hec- Moerseweg in Hooge Zwaluwe zorgt voor overlast het grote tekort aan bedden in onze gemeente te tare. Totaal in de regio Amerstreek ligt circa 1000 in de kern. realiseren. ha netto (bron: Visie bedrijventerreinen Amer- In Terheijden dreigt verpaupering op bedrijventer- streek 2012-2020). Iedere kern heeft een klein rein ’t Spijck door (langdurige) leegstand. Wij zetten ons in om de kwaliteit van de kernen en lokaal bedrijventerrein. Soms is het terrein alleen bestaande woningvoorraad te verbeteren en beter toegankelijk via de kern. Brieltjenspolder is goed Hoewel de toeristisch-recreatieve werkgelegenheid te laten aansluiten op de vraag. Dit betekent wo- bereikbaar vanaf de A59. De grote bedrijventerrei- in de Biesboschregio (Dordrecht, Drimmelen, Geer- ningverbetering, kwaliteitsverbetering van de nen liggen om de hoek (In Moerdijk, Oosterhout en truidenberg, Hardinxveld-Giessendam, Papen- openbare ruimte en het geschikt maken van zoveel Geertruidenberg). drecht, Sliedrecht en Werkendam) in het afgelopen mogelijk woningen voor ouderen zodat we zo lang Drimmelen heeft geen regionale werkgelegen- decennium is gedaald, telt deze sector in Drimme- mogelijk zelfstandig kunnen wonen in ons eigen heidsfunctie. Binnen onze gemeente is werk voor len naar verhouding gemiddeld in de regio de dorp. Alleen als thuis wonen echt niet meer moge- ongeveer de helft van de beroepsbevolking (be- meeste werkgelegenheid (Bron: De toeristisch- lijk is, is verhuizing naar een verzorgingshuis nood- roepsbevolking circa 13.800, circa 7.200 banen recreatieve sector in de Biesboschregio, oktober zakelijk. (bron: CBS, gegevens 2012)). 2011).

Omwille van de levendigheid en leefbaarheid in De meeste banen zijn in de gezondheidszorg, land- Ambities en keuzes alle kernen is het behouden van starters en jonge bouw en detailhandel. De meeste bedrijfsvestigin- Wij zijn duidelijk anders dan de ons omringende gezinnen belangrijk. Betaalbare woningen zijn voor gen binnen de gemeente zijn in de zakelijke dienst- gemeenten op het gebied van bedrijventerreinen deze groep randvoorwaarde. Omdat de woning- verlening, landbouw, detailhandel en bouwnijver- en dit willen we graag zo houden, gezien ons prijzen gedaald zijn, zijn er meer mogelijkheden heid. blauwgroene imago. Dat betekent niet dat bedrij- voor starters ontstaan. ven niet welkom zijn. De ruimte op bedrijventer- In Drimmelen is ongeveer 7,5 ha netto ruimte aan reinen is bedoeld voor uitplaatsing van bedrijven Voor een optimale sociale samenhang streven we nieuw bedrijventerrein, maar uitbreiding is geen uit de kernen, groei van lokale bedrijven en voor naar gemengde wijken waar jong en oud door automatisme meer. Er is op dit moment weinig starters in de gemeente. Voor de vestiging van elkaar wonen. We proberen tegenwoordig zoveel vraag naar bedrijventerrein en op een aantal plek- grote bedrijven of bedrijven die niet meer op onze mogelijk levensloopbestendige woningen te bou- ken is sprake van leegstand. bedrijventerreinen passen, werken wij samen met wen. Toch is het niet ondenkbaar dat op langere termijn de regio Amerstreek om een geschikte locatie te ruimte nodig is voor de lokale behoefte. vinden.

Structuurvisie gemeente Drimmelen 19 Daarnaast streven wij naar kwaliteitsverbetering, 4.3. Verkeer en infrastructuur Landbouwverkeer zorgt voor overlast in Wagen- optimale benutting en bereikbaarheid en goede Ontwikkelingen berg en Terheijden, omdat dat verkeer niet op de landschappelijke inpassing van onze terreinen. De gemeente Drimmelen heeft geen grote infra- N285 mag rijden. Revitalisering van bedrijventerreinen gaat vóór structurele en mobiliteitsproblemen. Wel zijn er uitbreiding. problemen met vrachtverkeer / landbouwverkeer Ambities en keuzes en doorgaand verkeer door de kernen, ofwel leef- Met name de leefbaarheid in de kleine kernen als Als op langere termijn blijkt dat we ruimte nodig baarheidsproblemen. gevolg van doorgaand verkeer door deze kernen, hebben voor opvang van lokale bedrijven, dan parkeerdruk en beperkte openbaarvervoersmoge- kiezen wij voor uitbreiding van Brieltjenspolder, We zijn goed bereikbaar via regionale wegen en de lijkheden zijn zaken die wij willen verbeteren. Ov is gezien de ligging en goede bereikbaarheid. Goede rijkswegen A59, A16 en A27. Knooppunt Hooipol- een provinciale aangelegenheid. landschappelijke inpassing is daarbij randvoor- der is een zwak punt. Hooipolder heeft de aan- We gaan de veiligheid voor wandelaars en fietsers waarde, omdat het gebied ook aan een belangrijke dacht van het Rijk. Er worden steeds meer stappen vergroten door de aanleg van vrijliggende paden toegangsweg van Made ligt. gezet richting een volwaardig knooppunt. waar mogelijk en verbreding van bestaande paden. Uitbreiding van Brieltjenspolder heeft nu niet de De stations Lage Zwaluwe en Breda liggen om de hoogste prioriteit. Uitbreiding moet altijd in regio- hoek en er zijn diverse bus- en fietsroutes. Behoud Er wordt een onderzoek ingesteld naar de overlast naal verband bestudeerd worden. van openbaar vervoer is een zorgpunt. die wordt ondervonden van het doorgaand verkeer in Hooge Zwaluwe en Lage Zwaluwe. Afhankelijk De veiligheid voor wandelaars en fietsers laat te van de uitkomsten van dit onderzoek zullen pas- wensen over op smalle wegen in het buitengebied. sende maatregelen worden genomen. Beheer en onderhoud van wegen in de kernen en Door de aanleg van een alternatieve route naar de het buitengebied is ook een aandachtspunt. haven van Lage Zwaluwe willen wij de Flierstraat ontlasten. Hoewel dit een dure oplossing is, willen In de spits en bij files op de snelwegen is sprake wij de aanleg van deze nieuwe weg toch onder- van sluipverkeer door de kernen en de polders. zoeken.

De bedrijventerreinen in Lage Zwaluwe en Hooge De doorgaande route via de Batterij en Dorpsstraat Zwaluwe zijn alleen bereikbaar via de kern. Vracht- in de kern Drimmelen gaat ten koste van de leef- verkeer zorgt hier voor overlast. baarheid. Daarom gaan wij een bypass realiseren en een ‘knip’ voor gemotoriseerd verkeer aanbren- gen in de Batterij.

Structuurvisie gemeente Drimmelen 20 4.4. Landbouw, natuur en landschap weven. Bijzondere elementen in het landschap zijn staande terrein. Wij zien dit als de enige logische Ontwikkelingen de Binnenpolder, Zonzeelse Polder, Gat van den uitbreidingsmogelijkheid. Uit onderzoek van de Landbouw is historisch de drager van het gebied, Ham, de Linie en de Worp. Deze cultuurhistorische sector moet het noodzakelijke extra ruimtebeslag ook sociaal en economisch. Door schaalvergroting elementen zeggen iets over de geschiedenis en blijken. Wij stellen een visie op die de mogelijkhe- zijn het aantal bedrijven en de werkgelegenheid geven identiteit aan het gebied. den in het gebied aangeeft. Landschappelijke in- fors afgenomen. Toch blijft de agrarische sector passing en een duurzame groene recreatieve buf- van groot belang voor de voedselvoorziening en Door inbreiding en verdichting is steeds meer fer bij Drimmelen maken hier onderdeel van uit. voor de instandhouding van ons afwisselende cul- groen uit de kernen verdwenen. Groen is belangrijk tuurlandschap. Door schaalvergroting en strengere voor de leefbaarheid en het landelijke karakter. We willen het onderscheid in open en meer beslo- milieueisen zijn steeds grotere gebouwen noodza- ten landschap behouden, omdat de afwisseling kelijk. Voor vrijkomende bebouwing is het beleid Ambities en keuzes aantrekkelijk is voor bewoners en recreanten. gericht op sanering van overbodige niet waardevol- Wij streven naar een toekomstbestendig platteland le gebouwen, tenzij het een functieverandering met ruimte voor inwoners en ondernemers. Recre- Landgoederen kunnen een meerwaarde betekenen naar wonen betreft. Voor waardevolle bebouwing atie, natuur en landbouw moeten daarbij in balans voor de afwisseling en recreatieve betekenis van worden nieuwe functies gezocht. zijn. ons landschap. Landgoedwonen is bovendien een Een gezonde agrarische sector is belangrijk als aanvulling op onze woonmilieus. Wij zullen de Het glastuinbouwgebied Plukmade in de Plukma- beheerder van een groot deel van ons aantrekkelij- mogelijkheden voor landgoederen in ons buiten- dese polder is van regionaal belang. ke buitengebied. Ons nieuwe bestemmingsplan gebied nader onderzoeken. Het gebied ligt ten oosten van de kern Made. Aan voor het buitengebied geeft de mogelijkheden aan. de oostkant wordt Plukmade begrensd door het Wij bieden agrarische bedrijven nieuwe ontwikke- Een recreatief toegankelijk buitengebied met toe- Wilhelminakanaal, aan de zuidrand ligt de Rijksweg lingsmogelijkheden als dit gelijk opgaat met kwali- gankelijke natuurgebieden is van groot belang om A59. Hier is ruimte voor omvangrijke glastuin- teitsverbetering van het landschap. ons gebied te kunnen beleven. Wij willen burgers bouwbedrijven met bijbehorende voorzieningen. meer betrekken bij natuurontwikkeling (bos, grond, Het glastuinbouwgebied beslaat 132 hectare netto Voor het duurzaam functioneren van Plukmade is grienden, akkerranden). glas. Er werken jaarrond zo’n 600 mensen. In piek- schaalvergroting noodzakelijk. Omdat het huidige tijden loopt het aantal werknemers op naar onge- terrein geheel benut is, is er voor de zittende on- Het verhaal van het landschap is interessant voor veer 1300. dernemers geen uitbreidingsruimte. Uitbreiding is inwoners en recreanten. Dit willen we ontsluiten alleen mogelijk als de locatie van de buurman ge- door langzaam verkeersroutes te koppelen aan Het buitengebied heeft van alles wat. Het westen is kocht kan worden. Omdat we de buurman ook historische structuren. relatief open en grootschalig. Naar het zuidoosten ruimte willen blijven bieden binnen de gemeente, toe wordt het steeds kleinschaliger en meer ver- reserveren wij ruimte ten noorden van het be-

Structuurvisie gemeente Drimmelen 21 Structuurvisie gemeente Drimmelen 22 Voor behoud van het landelijke karakter van onze 4.5. Toerisme en recreatie Overnachten kan in onze kernen op verschillende kernen is het van belang om niet alle open ruimte Ontwikkelingen manieren: in hotels en pensions, in Bed & Break- vol te bouwen. Versterking van groen en goed Drimmelen heeft toeristisch en recreatief het nodi- fast-accommodaties, op minicampings, in vakan- groenonderhoud in de kernen versterkt het dorpse ge te bieden. Te denken valt aan de Biesbosch, tiehuizen en appartementen en ligplaatsen in ha- woonmilieu. onze havens in Drimmelen, Lage Zwaluwe en Ter- vens. heijden, onze open polders en wateren, waar het We hebben op dit moment geen grote (gebouw- goed (extensief) recreëren is. de/aangelegde) recreatieve voorzieningen en ver- blijfsmogelijkheden. Drimmelen heeft een aantrekkelijk buitengebied door het gevarieerde landschap. We hebben vooral Ambities en keuzes een mooi gebied voor de watersport en om in te Wij zien recreatie als de kurk van onze economie. fietsen. Bijzonder zijn naast de Biesbosch de Bin- Wij gaan de landelijke bekendheid van de Bies- nenpolder, Zonzeelse Polder, Gat van den Ham, bosch nadrukkelijker als unique selling point benut- Worp, Schans en Linies. ten om onze eigen bekendheid te vergroten. Daar- om verdienen recreatie en toerisme met name in Er is door de vergrijzing en de welvaart een steeds Drimmelen als in Lage Zwaluwe alle mogelijke grotere groep mensen die tijd heeft om te recre- ondersteuning. Ook in de andere kernen zullen wij eren. Door onze ligging aan de Biesbosch en ons initiatieven waar mogelijk faciliteren. landelijke karakter dichtbij de Randstad is recreatie Dit doen wij door in al onze uitingen de blauw- een kansrijke sector. Dit is belangrijk voor gasten, groene gemeente te benadrukken en ruimte te maar vooral voor de grootste groep recreanten: bieden voor groen-recreatieve initiatieven. Klein- onze eigen inwoners. schalige initiatieven passen het beste bij ons ka- Drimmelen is één van de drie toegangspoorten van rakter, maar er is wel behoefte aan faciliteiten om het Nationaal Park de Biesbosch. recreanten langer dan een dag vast te houden.

We beschikken over een goed fietsnetwerk voor Een kwalitatief hoogstaand Biesbosch bezoekers- recreanten, met slechts enkele ontbrekende scha- centrum is cruciaal voor het vervullen van de poort kels. naar de Biesbosch (De havens van Lage Zwaluwe en Er is voldoende aanbod aan kleinschalige recreatie- Drimmelen). Wij gaan onze poortfunctie benadruk- ve activiteiten. ken en uitbouwen door de ontwikkeling van de

Structuurvisie gemeente Drimmelen 23

Structuurvisie gemeente Drimmelen 24 havens van Lage Zwaluwe en Drimmelen en door 4.6. (Centrum)voorzieningen moetingsplek is. Dit geldt ook voor dagopvang voor duidelijke borden en routes vanaf de snelwegen. Ontwikkelingen commerciële voorzieningen ouderen. Om de Biesbosch bereikbaarder te maken, zetten Binnen onze gemeente beschikken we over een wij ons in voor verbetering van het vervoer in de goed commercieel voorzieningenniveau. Het ac- Ambities en keuzes zomer, zowel naar de havens als vervoer over wa- cent ligt op de dagelijkse boodschappen. Ooster- De leefbaarheid in de kernen is een belangrijke ter. hout en Breda liggen binnen handbereik voor een kwaliteit. Dat vraagt minimaal om een aantal basis- Wij willen de samenwerking tussen ondernemers breder winkelaanbod. voorzieningen. bevorderen omdat dat noodzakelijk is om onze Het voorzieningenniveau verschilt per kern. Dit Wij zetten ons in voor behoud van aantrekkelijke aantrekkingskracht te behouden en versterken. heeft onder andere te maken met de grootte en voorzieningencentra. In en rond Made en Terheij- aantal inwoners. Het aanbod van voorzieningen in den wonen voldoende mensen om een aanbod in Om het buitengebied aantrekkelijker te maken, Made en Terheijden is dan ook gevarieerder en dagelijkse voorzieningen te houden. Lage Zwaluwe willen wij de afwisseling behouden en versterken, uitgebreider dan in de overige kernen. zit qua draagvlak aan de ondergrens, en vraagt het recreatief netwerk van fiets-, wandelen rui- daarom extra inspanningen. Hier gaan we actief terpaden afronden, strandjes, horeca, restaurants, Door de hevige concurrentie en omdat we steeds mee aan de slag. speeltuinen en andere recreatieve voorzieningen meer via internet winkelen, staan de prijzen in In de kleine kernen zijn en blijven lokale initiatie- en verblijfsrecreatie mogelijk maken. winkels onder druk. Om als winkel te kunnen over- ven welkom. Concentratie is hier niet aan de orde. leven moet het assortiment groeien en daarmee de Langs de oevers van de Mark zien wij kansen voor winkel en het aantal klanten. Omdat de bevolking In Made streven wij naar verplaatsing van de huidi- recreatieve ontwikkelingen, waarbij het dorp een niet groeit, zullen nog meer winkels uit de kleine ge supermarkt aan de Nieuwstraat naar een verou- toeristisch recreatief gezicht naar de Mark kan kernen verdwijnen. derde kassenlocatie aan de westzijde van Made. krijgen. In het gebied tussen de Bredaseweg en de Verbrokkeling van de voorzieningenstructuur (met Het ontbreekt op de huidige locatie aan voor een Mark zijn vrij veel gronden en panden niet meer in name in Lage Zwaluwe) doet afbreuk aan de aan- duurzaam voortbestaan van de supermarkt nood- gebruik. Wij gaan een visie opstellen voor dit ge- trekkelijkheid van het dorpshart. zakelijke uitbreidingsmogelijkheden. Zelfs sloop bied, waarin de mogelijkheden worden onder- van de aanwezige bebouwing en herinvulling naar zocht. Randvoorwaarde is dat bestaande bedrijven Ontwikkelingen maatschappelijke voorzieningen tegenwoordige eisen en normen is hier niet moge- geen hinder mogen ondervinden van de nieuwe Omdat gemeenten steeds minder te besteden lijk. Binnen het stedelijk gebied is geen locatie met functies. hebben, staat het behoud van maatschappelijke de vereiste omvang voorhanden voor de beoogde voorzieningen onder druk. verplaatsing. In de onmiddellijke omgeving van de Het is voor de sociale binding en daarmee de leef- nieuwe locatie zijn al stedelijke functies gehuisvest: baarheid belangrijk dat er in iedere kern een ont- een watertoren, een grootschalig tuincentrum, een dierenarts en een waterberging in aanleg.

Structuurvisie gemeente Drimmelen 25 Structuurvisie gemeente Drimmelen 26 Voorzieningen kunnen van elkaar profiteren als ze bij elkaar zitten. Ons beleid blijft daarom gericht op concentratie van voorzieningen in goed bereikbare centra. Voldoende gratis parkeerplaatsen is daarbij essentieel, om koopkracht niet te laten afvloeien.

Dorpshuizen zijn met name voor het levendige verenigingsleven en sociale binding in de kleine kernen essentieel. Wij streven naar een combinatie met een ontmoetingsplek/dagopvang voor ouderen in iedere kern. We vinden het belangrijk dat voorzieningen naar de mensen toe kunnen of dat de mensen naar de voorzieningen gebracht kunnen worden. Fysieke aanwezigheid in iedere kern blijft belangrijk.

Omdat steeds meer voorzieningen via internet geregeld kunnen worden, is optimale digitale bereikbaarheid van groot belang. Wij streven daarom naar een snelle digitale verbinding in de hele gemeente.

Op termijn blijft alleen de RK-kerk in Wagenberg open. Het bisdom zoekt voor de bestaande kerkge- bouwen bij voorkeur nieuwe sociaal- maatschappelijke functies. De gemeente is hierbij faciliterend.

Structuurvisie gemeente Drimmelen 27

Structuurvisie gemeente Drimmelen 28

5 Uitvoering

5.1. Uitvoeringsstrategie ringsstrategie tot wat wettelijk opgenomen moet • subsidies, bijdragen en algemene projectont- Ons algemene uitgangspunt is dat ruimtelijke ont- worden in de Structuurvisie, om zo vanaf de vast- wikkeling van andere overheden, semi- wikkelingen samen op moeten trekken met kwali- stelling van de Structuurvisie een basis te leggen overheden en andere organisaties (zoals Stika, teit; zowel in de kernen als het buitengebied. voor een efficiënt en rechtmatig kostenverhaal. waterschap en natuurorganisaties); Onze structuurvisie koppelt projecten die mogelijk De Structuurvisie vormt het ruimtelijk beleidskader • vanuit de algemene middelen via de gemeen- geld op kunnen leveren aan gewenste ruimtelijke tot 2033 en kent nog een aantal onzekerheden en tebegroting; ontwikkelingen die geld kosten. De bijdragen voor een hoog abstractieniveau. Op dit moment zijn er • Ruimte voor Ruimte bijdragen. ruimtelijke kwaliteit kunnen in of aansluitend aan mede daarom geen financiële ramingen van de de ontwikkeling gerealiseerd worden, of komen in projecten beschikbaar. Met de Wet ruimtelijke ordening (Wro) hebben een fonds Ruimtelijke ontwikkelingen waaruit bij- Dekking van de gemeentelijke kosten kan op ver- gemeenten wettelijke instrumenten gekregen om voorbeeld fietspaden, wegen, recreatieve groen- schillende manier worden gegenereerd: kosten die gemeenten maken bij de ontwikkeling structuur, waterbergingen, ecologische verbindin- • financiering via een gemeentelijke gronden/of van locaties (onder andere voor de inrichting van gen en landschappelijke inpassingen betaald kun- vastgoedexploitatie; de openbare ruimten, plankosten en gemeentelijke nen worden. • financiering door het aangaan van een PPS apparaatskosten) publiekrechtelijk te verhalen en (publiek private samenwerking); uitvoeringsgerichte locatie-eisen te stellen. Wij zijn • financiering via verplicht kostenverhaal (via hiermee in staat om deze ontwikkelingen te sturen. 5.2. Financiële aspecten gebiedseigen kosten, bovenwijkse voorzienin- Belangrijk daarbij is dat het stelsel rechtszekerheid Het uitvoeringsprogramma geeft een globaal beeld gen en bovenplanse kosten / verevening) op biedt en kostenverhaal niet meer ontweken kan van exploitatiegebieden (die geld genereren) en derden die door ruimtelijke ontwikkelingen in worden. voorzieningen/maatregelen (die geld kosten). Met het landelijk gebied nieuwe (bouw)rechten de uitvoering van de projecten die zijn opgenomen verwerven; Er is onderscheid tussen kostenverhaal op basis in de Structuurvisie zijn (aanleg- en of verwervings) • extra financiële bijdragen uit het– reeds be- van privaatrechtelijke overeenkomsten en op basis kosten gemoeid. Voor een efficiënte en rechtmati- staande - groenfonds(de reserve groenaanleg), van publiekrechtelijk instrumentarium. ge uitvoering wordt in de Structuurvisie uiteenge- te verkrijgen door bijdragen van derden op ba- zet hoe het kostenverhaal bij particuliere grondex- sis van een anterieure grondexploitatieover- ploitatie is geregeld. Wij beperken deze uitvoe- eenkomst;

Structuurvisie gemeente Drimmelen 29 Kostenverhaal obv privaatrechtelijke overeenkom- beleid van de gemeente is verder uitgewerkt in de Wro (onder voorwaarden) toegerekend worden sten Grondnota 2011-2014. aan dit exploitatiegebied. Artikel 6.2.3 t/m 6.2.6 Het meest wenselijke spoor is kostenverhaal via van het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) geeft een privaatrechtelijke (vrijwillige) contractvorming. Kostenverhaal obv publiekrechtelijke instrumenten limitatieve lijst van de mogelijk te verhalen kosten. Afspraken worden vastgelegd in een zogenoemde Het publieke spoor wordt gevolgd als er geen vrij- Om kosten van voorzieningen te mogen verhalen anterieure exploitatieovereenkomst. Hierin kunnen willige afspraken gemaakt kunnen worden met de dient voldaan te zijn aan drie criteria: de zoge- wij onder andere afspraken maken met een ont- grondeigenaar/initiatiefnemer. Een door de ge- noemde P.P.T. criteria: wikkelaar over het bouwrijp maken, het inrichten meenteraad gelijktijdig met het bestemmingsplan  Profijt: de grondexploitatie moet nut onder- van de openbare ruimte, het uitvoeren van wer- vastgesteld exploitatieplan is dan de basis om de vinden van de treffen voorzieningen; ken, het te realiseren programma en het leveren gemeentelijke (plan)kosten te verhalen op de  Proportionaliteit: als meerder ontwikkelingen van een (financiële) bijdrage aan ruimtelijke ont- grondeigenaren. profijt hebben van de voorziening dienen de wikkelingen. In deze overeenkomsten worden de kosten op basis van evenredigheid te worden volgende zaken vastgelegd: Verhaalbare kosten verdeeld over de betrokken ontwikkelingen; • locatie-eisen; Op grond van de Wro is de gemeente bevoegd en  Toerekening: de kosten zouden zonder de • alle toerekenbare kosten ; verplicht de kosten die zij maakt (bijvoorbeeld ontwikkeling van het gebied niet gemaakt • vrijwillige bijdragen (bijdrage aan doelstellingen plankosten, infrastructuur, voorzieningen en worden of de kosten worden mede ten behoe- gemeente); groen) te verhalen. Als dat niet via het privaatrech- ve van het plan gemaakt. Kosten kunnen niet • fasering en planning. telijke spoor lukt, dan zullen we daartoe onze pu- worden toegerekend als zij worden gedekt Bij ruimtelijke plannen van derden dragen wij in bliekrechtelijke middelen inzetten. door gebruikerstarieven. principe niet financieel bij in kosten voor ontwikkeling en realisatie van bouwplannen. Tevens zorgen We onderscheiden drie soorten kosten: Ten slotte is van belang dat de locatie de kosten wij ervoor dat het verplichte kostenverhaal en de kan dragen. Als kosten verhaald worden op basis 1. Kosten van bovenwijkse voorzieningen, artikel vereveningsbijdragen verzekerd zijn. van een exploitatieplan geldt namelijk dat er niet 6.2.5 Bro (anterieur en publiekrechtelijk te verha- meer kosten verhaald mogen worden dan er op- len) Wij streven ernaar om bij ruimtelijke ontwikkelin- brengsten zijn (art. 6.16 Wro). Bij kostenverhaal op Wij spreken van kosten van bovenwijkse voorzie- gen een anterieure exploitatieovereenkomst af te basis van een anterieure overeenkomst geldt dit ningen als een voorziening van nut is voor het ex- sluiten boven het opstellen van een exploitatieplan principe niet. ploitatiegebied, maar ook nut heeft voor één of omdat bij een anterieure exploitatieovereenkomst meer andere gebieden daarbuiten. Kosten in ver- beide partijen over de te regelen onderwerpen Bovenwijkse voorzieningen behoeven voor kosten- band met ontwikkelingen waarvan een bepaald kunnen overleggen en onderhandelen. Het grond- verhaal geen basis in de structuurvisie te hebben. exploitatiegebied profijt heeft kunnen volgens de Deze kosten kunnen gewoon worden opgevoerd in

Structuurvisie gemeente Drimmelen 30 de anterieure overeenkomst of in het exploitatie- groenaanleg ook andere (verevenings)fondsen Verevening kan op twee manieren plaatsvinden: plan als exploitatiekosten op basis van de P.P.T.- instellen. Wij zijn bezig met de opstelling van een rechtstreekse fysieke verevening of compensatie criteria. De kosten worden verhaald op de grondei- Nota Bovenwijks. Hierin wordt beschreven hoe we via een (verevenings)fonds. genaren c.q. ontwikkelende partij(en) in het exploi- willen omgaan met de bijdrage ruimtelijke ontwik- Bij rechtstreekse fysieke verevening realiseert de tatiegebied. kelingen. initiatiefnemer van een project zelf de verevening. Deze vorm van verevening kan op drie wijzen 2. Bijdrage ruimtelijke ontwikkelingen, artikel 3. Bovenplanse kosten (artikel 6.13 lid 7 Wro) plaatsvinden: 6.24.1 Wro (anterieur te verhalen) De wet geeft ook een regeling ten aanzien van • geïntegreerd in het project; Naast de publiekrechtelijk afdwingbare exploitatie- bovenplanse kosten. Deze komt er op neer dat de • aansluitend aan het project; bijdrage biedt de Wro de mogelijkheid om in een tekorten van de ene locatie worden gedekt door de • op afstand van het project. anterieure exploitatieovereenkomst (op basis van positieve resultaten van een andere locatie (bo- Bij toepassing van een vereveningsfonds stort een vrijwilligheid) met een particuliere exploitant een venplanse verevening). initiatiefnemer een geldbedrag in een fonds, op afzonderlijke financiële bijdrage te vragen voor basis van een kapitalisatie van de noodzakelijke Voor deze locaties of gedeeltes daarvan moet er kosten die niet in de kostensoortenlijst van de Bro verevening. De beheerder van het verevenings- een structuurvisie zijn vastgesteld, die onder meer zijn opgenomen. In de Wro worden dit bijdragen fonds gebruikt het vervolgens om de benodigde aangeeft op welke wijze de locaties met elkaar aan ruimtelijke ontwikkelingen genoemd. Het kun- verevening realiseren. Daarbij kunnen de vereve- verbonden zijn. De criteria profijt, proportionaliteit nen bijdragen zijn aan belangrijke fysieke / maat- en toerekenbaarheid zijn van toepassing als deze ningsbijdragen van verschillende initiatieven ge- schappelijke functies, zoals natuur, waterberging, kosten middels het exploitatieplan worden ver- bundeld worden ingezet. recreatie, infrastructuur, culturele en maatschap- haald. Voor de bepaling van de hoogte van de bijdrage pelijke voorzieningen. sluiten wij aan bij de regionale methodiek. De voorwaarde die daaraan wordt gesteld is dat in Bij de nieuw op te stellen Nota Bovenwijks wordt de vastgestelde Structuurvisie de relatie wordt de werkwijze hoe om te gaan met de bovenplanse Wij koppelen economische activiteiten in het bui- beschreven tussen enerzijds de ontwikkellocatie en kosten nader beschreven. tengebied bij bouwen gebruiksaanvragen aan anderzijds de desbetreffende voorzieningen waar zorg om kwaliteit van het landschap conform het Uitgangspunten verevening een bijdrage voor wordt gevraagd. Anders dan bij ‘Kwaliteitsverbetering van het landschap’-principe Algemeen uitgangspunt in deze structuurvisie is dat het verhalen van bovenwijkse voorzieningen gel- uit de provinciale Ruimtelijke Verordening. nieuwe economische ontwikkelingen een bijdrage den de criteria profijt, proportionaliteit en toere- Over de uitvoering van kwaliteitsverbetering heb- leveren aan versterking van de kwaliteiten van de kenbaarheid niet voor bijdrage ruimtelijke ontwik- ben wij regionaal eenduidige afspraken gemaakt in kernen en het buitengebied. kelingen. de notitie ‘Toepassing Kwaliteitsverbetering van Voor de financiële bijdragen aan ruimtelijke ont- het landschap in de regio West-Brabant (2013).’ Dit wikkelingen kunnen wij naast de bestaande reserve volgt een eigen vaststellingsprocedure.

Structuurvisie gemeente Drimmelen 31 Samen met deze structuurvisie vormt dit het toet- overschrijding van drempels van het Besluit m.e.r. Enkele algemene uitgangspunten voor ontwikke- singskader voor initiatieven. en/of significante negatieve effecten op Natura lingen zijn: 2000. Een planMER is in het kader van deze Struc-  Nieuwe geluidgevoelige functies dienen reke- Fondsen tuurvisie dan ook niet noodzakelijk: ning te houden met de geluidszones van de Wij beschikken over een aantal fondsen. In de op  Er worden minder dan 2000 woningen moge- snelwegen, provinciale wegen en spoorwegen. te stellen Nota Bovenwijks wordt het kostenver- lijk gemaakt, op minder dan 100 ha, verspreid  Bestaande functies mogen niet in hun functio- haal en de uitwerking van de fondsen opgenomen. over de gemeente (deels al mogelijk in be- neren beperkt worden door nieuwe functies. Hierin nemen wij ook een prioritering van pro- staande bestemmingsplannen).  De bodem moet geschikt zijn voor de nieuwe jecten op.  De beoogde uitbreiding van bedrijventerrein is functie. kleiner dan 75 ha.  Parkeren dient plaats te vinden op eigen ter-  Als uit onderzoek blijkt dat uitbreiding van glas rein. 5.3. Omgevingsaspecten noodzakelijk is, zal hiervoor een herziening of  Er moet rekening gehouden worden met be- Is een milieueffectrapportage voor deze Structuur- deelstructuurvisie opgesteld worden. Bij meer staande cultuurhistorische-, natuur- en land- visie noodzakelijk? dan 50 ha is (in het kader van de deelstruc- schapswaarden. Voor een structuurvisie kan op basis van de mer- tuurvisie) een planMER dan noodzakelijk.  Water in de stad, waterkwaliteit en water- wetgeving (het Besluit milieueffectrapportage)  Als uit onderzoek blijkt dat een nieuwe groot- kwantiteit zijn belangrijke omgevingsaspecten. sprake zijn van een planmer-plicht, indien: schalige recreatievorm gewenst is, zal hiervoor  In verband met de waterveiligheid moet reke- 1. De structuurvisie een kader schept voor een een herziening of deelstructuurvisie opgesteld ning worden gehouden met de waterkeringen, mer-(beoordelings)plichtige activiteit in de worden. Mogelijk is dan (in het kader van de dijkverbeteringsprojecten en het Deltapro- vervolgprocedure (zoals een activiteit waar- deelstructuurvisie) een planMER noodzakelijk. gramma. voor in het bestemmingsplan een mer- Dit kan bijvoorbeeld aan de orde zijn bij uit-  Bij toename aan verharding vanaf 2000m2 beoordelingsplicht of projectmer-plicht geldt); breiding van ligplaatsen en nieuwe grootscha- dient watercompensatie plaats te vinden. 2. Significante negatieve effecten op Natura 2000 lige (verblijfs)recreatie.  Ontwikkelingen moeten rekening houden met niet zijn uitgesloten, waardoor een zogenaam- veiligheidscontouren rond risicobronnen de passende beoordeling op grond van de Na- Uitgangspunten voor ontwikkelingen (transportroutes, leidingen en inrichtingen). tuurbeschermingswet vereist is. Dit kan bij De structuurvisie heeft een signaalfunctie voor  Ruimtelijke kwaliteit en duurzaamheid zijn (grootschalige) ontwikkelingen in de omgeving nader onderzoek in het kader van ruimtelijke pro- randvoorwaarde. van Natura 2000- gebieden aan de orde zijn. cedures. Daadwerkelijk onderzoek wordt uitge- voerd bij concrete initiatieven. In deze Structuurvisie worden alleen 'kleine' activiteiten mogelijk gemaakt. Er is geen sprake van

Structuurvisie gemeente Drimmelen 32 5.4. Projectenprogramma Lage Zwaluwe Verkeer en infrastructuur De planhorizon van de Structuurvisie bestrijkt een  BP “Lage Zwaluwe west” monitoren en ambi- Alle kernen periode van ongeveer 20 jaar. Omdat de huidige ties bijstellen waar dat nodig is  Verbetering infrastructuur tijd vol met onzekerheden zit, is het zinvol om in  Koning Gustaaf Adolfstraat  Aanpak parkeerdruk ieder geval elke twee jaar na de vaststelling tussen-  Ganzenhoek tijds te evalueren. Hooge en Lage Zwaluwe Hooge Zwaluwe  Verbetering ontsluiting Lage Zwaluwe Dat maakt het eenvoudiger lopende projecten op  Julianastraat  Studie naar het tegengaan van sluipverkeer voortgang te beoordelen, ingezet beleid op effect door de kernen Hooge en Lage Zwaluwe te toetsen en zonodig het beleid bij te stellen. Wagenberg  Hoek Dorpsstraat-Kerkstraat Drimmelen Uit de geactualiseerde Structuurvisie vloeien een  Centrumplan  Bypass doorgaand verkeer Drimmelen aantal projecten voort. Deze projecten zijn per  Verlengde Elsakker ruimtevrager hierna geselecteerd.  Dorpsstraat 2 (melkfabriek) Knooppunt Zonzeel  Dorpsstraat 45-47  Windturbines Wonen  Nieuwstraat Made Landbouw, landschap en natuur  Heroriëntatie Kastanjelaan Drimmelen Alle kernen  De Ligne  Dorpsstraat  Kwaliteitsverbetering landschap: beleid is in  Made Oost 2  Hoek Biesboschweg-Dorpsstraat voorbereiding  Westelijke Dorprand  Groen terugbrengen in de kernen bij omvang- Terheijden  Sluizeweg rijke herstructureringsopgaven  Planvorming Oranjeplein: plandelen Brabant-  Ecologische verbindingszones (Evz’s) straat, bibliotheek, politiebureau Werken  Nota Landgoederen (in voorbereiding)  Schansstraat Made  Markstraat  Brieltjenspolder: beperkte uitbreiding bedrij- Made  Zeggelaan venterrein  Onderzoek uitbreiding glastuinbouw Plukmade  Visie op zone langs de Mark  Beperkte afronding van het stedelijk gebied

Structuurvisie gemeente Drimmelen 33 Toerisme en recreatie Lage Zwaluwe ring landelijk gebied). De aanduiding moet worden Gemeente  Onderzoek toekomst gemeenschapshuis Den gelezen als een aanwijzing voor kostentoerekening  Afronding recreatief netwerk van fiets-, wan- Domp zoals bedoeld in artikel 6.13 lid 6 Wro (bovenwijkse del- en ruiterroutes (bijvoorbeeld Halvezolen- kosten) en/of bijdragen in fondsen zoals bedoeld in fietspad) Terheijden artikel 6.24 lid 1 Wro (ruimtelijke ontwikkeling).  Onderzoek renovatie of nieuwbouw gymzaal Bijgaande tabel is vertrekpunt bij de vaststelling en Drimmelen wordt regelmatig geactualiseerd bij nieuwe eco-  Doorgroei havenontwikkeling Het projectenprogramma is vertrekpunt bij de nomische initiatieven en gewenste voorzieningen. vaststelling van de visie. Nieuwe initiatieven zijn in Lage Zwaluwe veel gevallen afhankelijk van marktpartijen.  Haven Lage Zwaluwe Daarom zijn voor alle kernen incidentele bouwinitiatieven toegevoegd. Ook worden incidentele Terheijden economische initiatieven vermeld in de relatieta-  Visie op zone langs de Mark bel. Het projectenprogramma zal periodiek geactuali- (Centrum)voorzieningen seerd worden op basis van nieuwe inzichten en Alle kernen nieuwe projecten. Projecten die passen in de visie  Detailhandelsbeleid formuleren kunnen direct opgenomen worden in het pro-  Leefbaarheidsbevorderende maatregelen jecten-programma. Projecten die niet passen in de  Onderzoek toekomst buitenluchtzwembaden Structuurvisie, moeten afgewogen worden en lei- den al dan niet tot actualisering van de Structuurvi- Made sie.  Onderzoek renovatie of verplaatsing Donge- mondcollege 5.5. Basis voor kostenverhaal Als uitwerking van de algemene basis voor kosten- Drimmelen verhaal in deze structuurvisie koppelen wij in de  Onderzoek toekomst school Klaverblad Nota Bovenwijks mogelijke verdienlocaties (zoals woon-, werk, voorzieningen, recreatie, en energie- plannen) aan bovenwijkse investeringen (zoals infrastructuur, groen en water, kwaliteitsverbete-

Structuurvisie gemeente Drimmelen 34 Relatietabel Wonen Werken Overig

Made Terheijden Lage Zwaluwe Hooge Zwaluwe Wagenberg Drimmelen Made

reau

melen u

ding

m i

Dorpsstraat straat

Kerkstraat jeplein: plandelen plandelen jeplein: -- viteiten i 47 -

ing glastuinbouw Plukmadeing glastuinbouw Heroriëntatie Kastanjelaan Heroriëntatie Ligne De Oost 2 Made bouwinitiatieven Incidentele Oran Planvorming Schansstraat Markstraat Zeggelaan Mark de zone langs Visie bouwinitiatieven Incidentele monitoren en west” Zwaluwe BP “Lage Adolf Gustaaf Koning Ganzenhoek bouwinitiatieven Incidentele Julianastraat bouwinitiatieven Incidentele Hoek Dorpsstraat Centrumplan Elsakker Verlengde 2 Dorpsstraat 45 Dorpsstraat Nieuwstraat bouwinitiatieven Incidentele Dorpsstra Hoek Biesboschweg Dorprand Westelijke Sluizeweg bouwinitiatieven Incidentele uitbre beperkte Brieltjenspolder: afronding gebied stedelijk Beperkte bouwinitiatieven Incidentele Zonzeel Knooppunt Windturbines Uitbreid Dri havenontwikkeling Doorgroei Zwaluwe Lage Haven bouwinitiatieven Incidentele Brabantstraat, bibliotheek, politieb bibliotheek, Brabantstraat, waar nodig bijstellen ambities act economische

------

Verbetering infrastructuur x x x x x x x x x x x

Aanpak parkeerdruk x x x x x x x x x x x

Verbetering ontsluiting Lage Zwaluwe x

Studie tegengaan sluipverkeer door Hooge en Lage Zwaluwe (wacht uitkomst studie)

Bypass doorgaand verkeer Drimmelen x

Kwaliteitsverbetering landschap x x x x x x x x x tie a Groen terugbrengen in kernen bij omvangrijke herstructureringsopgaven x x x x x x x

Ecologische verbindingszones (Evz’s) x x x x x x x x x

Nota Landgoederen (wacht beleid, in voorbereiding) an initiatief en loc initiatief an

Verkeer en infrastructuurVerkeer Onderzoek uitbreiding glastuinbouw Plukmade (wacht uitkomst onderzoek)

Afronding recreatief netwerk fiets-, wandelen ruiterroutes x x x x x x x x x x x

Doorgroei havenontwikkeling Drimmelen x x

tie Haven Lage Zwaluwe x x a

Toerisme enToerisme recre Visie zone langs de Mark (wacht uitkomst visie)

Detailhandelsbeleid formuleren (wacht beleid)

Leefbaarheidsbevorderende maatregelen x x x x x x x x x x x v op wordt bepaald basis Relatie

Onderzoek toekomst buitenluchtzwembaden (wacht uitkomst onderzoek)

ningen Onderzoek renovatie of verplaatsing Dongemondcollege Made (wacht uitkomst onderzoek) e

Onderzoek toekomst school Klaverblad Drimmelen (wacht uitkomst onderzoek)

Onderzoek toekomst gemeenschapshuis Den Domp Lage Zwaluwe (wacht uitkomst onderzoek)

Onderzoek renovatie of nieuwbouw gymzaal Terheijden (wacht uitkomst onderzoek) (Centrum) voorzi (Centrum)

Structuurvisie gemeente Drimmelen 35