ECODISTRICTEN Ruimtelijke eenheden voor gebiedsgericht milieubeleid in Vlaanderen DEEL III Toetsing en karakterisatie van ecodistricten op basis van bestaande indelingen

Operationalisering van ecodistricten ter invulling van een gebiedsgericht milieubeleid

Actie 134 van het Vlaams Milieubeleidsplan 1997-2001 In opdracht van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Administratie Milieu, Natuur, Land- en Waterbeheer

ECODISTRICTEN Ruimtelijke eenheden voor gebiedsgericht milieubeleid in Vlaanderen DEEL III Toetsing en karakterisatie van ecodistricten op basis van bestaande indelingen

Operationalisering van ecodistricten ter invulling van een gebiedsgericht milieubeleid

Actie 134 van het Vlaams Milieubeleidsplan 1997-2001 In opdracht van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Administratie Milieu, Natuur, Land- en Waterbeheer

Colofon

Referentie: Sevenant M., Menschaert J., Couvreur M., Ronse A., Antrop M., Geypens M., Hermy M. & De Blust G. (2002). Ecodistricten: Ruimtelijke eenheden voor gebiedsgericht milieubeleid in Vlaanderen. Deelrapport III: Afbakening van ecodistricten en ecoregio’s: Toetsing en karakterisatie van ecodistricten op basis van bestaande indelingen. Studieopdracht in het kader van actie 134 van het Vlaams Milieubeleidsplan 1997-2001. In opdracht van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Administratie Milieu, Natuur, Land- en Waterbeheer. Datum: september 2002 Promotoren: Prof. Dr. Antrop M.1, Prof. Dr. ir. Geypens M.2, Prof. Dr. Hermy M.3 & De Blust G.4 Wetenschappelijke medewerkers: Sevenant M.1, Menschaert J.2, Couvreur M.3, Ronse A.4, Janssen J.1 & Heyn M.3 1 Universiteit Gent, vakgroep geografie 2 Bodemkundige Dienst van België 3 KU Leuven, Laboratorium voor bos, natuur en landschap 4 Instituut voor Natuurbehoud Stuurgroepleden: Stevens D., Asselman E., Bosmans R., Cockx J., De Loose L., De Schryver H., Kayaerts B., Martens E., Martens K, Meeuwis R., Nijssen D., Van Slycken J. & Van Staeyen B. Financiering: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap

Leeswijzer

Leeswijzer

Het eindrapport bestaat uit 4 aparte (boek)delen:

o Deel I Theoretische achtergrond en gevolgde methodologie

In het eerste deelrapport wordt kort ingegaan op bestaande buitenlandse indelingen van ecodistricten. Het Nederlandse concept wordt verder uitgespit. De abiotische factoren die gebruikt zullen worden bij de indeling in ecodistricten, worden uitvoerig beschreven aan de hand van literatuurstudie. Uit de beschreven theoretische inzichten wordt een methodologie voor de Vlaamse indeling gedestilleerd. Tenslotte wordt het resultaat van de verfijning van de ecodistricten in Vlaanderen besproken.

o Deel II Afbakening van ecoregio’s en ecodistricten: verklarende teksten

In het tweede deelrapport wordt per ecodistrict een verklaring voor de afbakening gegeven aan de hand van een beschrijving van de abiotische karakteristieken: klimatologie, geologie, reliëf, geomorfologie, grondwater, oppervlaktewater, bodem. De naamgeving wordt toegelicht, evenals het tot stand komen van de grenzen. Dit deel moet beschouwd worden als argumentering en belangrijke aanvulling bij de resulterende kaart van de Vlaamse indeling in ecodistricten.

o Deel III Toetsing en karakterisatie van ecodistricten op basis van bestaande indelingen

In het derde deelrapport wordt de afbakening van ecoregio’s en ecodistricten in ‘overlay’ vergeleken met andere relevante ruimtelijke indelingen. Enerzijds wordt nagegaan in hoeverre er een correlatie bestaat tussen de ecodistricten-indeling en deze indelingen. Anderzijds worden de ecoregio’s en ecodistricten verder gekarakteriseerd. Tenslotte wordt de ecodistricten-indeling gekoppeld met de bestaande wettelijke en beleidsmatige kaartlagen, met het oog op een vlotte uitbreiding van de toepassingsmogelijkheden van de nieuwe afbakening binnen het huidige milieu- en natuurbeleid.

o Deel IV Gevoeligheidskaarten voor vermesting, verzuring en verdroging op 3 schaalniveaus in Vlaanderen

In het vierde deelrapport worden gevoeligheidskaarten opgemaakt voor drie belangrijke milieueffectgroepen in Vlaanderen: vermesting, verzuring en verdroging. De milieueffectgroepen worden eerst besproken. Vervolgens wordt een overzicht gegeven van de gevolgde methodologie. Tenslotte worden de resultaten besproken voor drie schaalniveaus: ecodistrict-, bodemassociatie- en bodemeenheidniveau.

Ecodistricten Ruimtelijke eenheden voor gebiedsgericht milieubeleid in Vlaanderen Inhoud

INHOUDSTAFEL

0 AFBAKENING VAN ECOREGIO’S EN ECODISTRICTEN...... 1 1 INLEIDING ...... 3 1.1 GEBRUIKTE GEGEVENSBRONNEN...... 3 1.2 GEBRUIKTE METHODOLOGIE ...... 4 2 ADMINISTRATIEVE GRENZEN: PROVINCIES EN GEMEENTEN ...... 5 2.1 BRONNEN ...... 5 2.2 TOELICHTING BIJ DE GEBRUIKTE DATA...... 5 2.3 RESULTATEN ...... 5 2.4 BESPREKING RESULTATEN...... 10 3 FYSISCHE SYSTEEMKAART (GEGENERALISEERDE BODEMKAART VOOR VLAANDEREN)...... 12 3.1 BRONNEN ...... 12 3.2 TOELICHTING BIJ DE GEBRUIKTE DATA...... 12 3.3 RESULTATEN ...... 12 3.4 BESPREKING RESULTATEN...... 14 3.4.1 Inleiding...... 14 3.4.2 Bespreking...... 14 3.5 CONCLUSIE ...... 16 4 KWETSBAARHEIDSKAART VAN HET GRONDWATER ...... 18 4.1 BRONNEN ...... 18 4.2 TOELICHTING BIJ DE GEBRUIKTE DATA...... 18 4.3 RESULTATEN ...... 20 4.4 BESPREKING RESULTATEN...... 25 4.5 CONCLUSIE ...... 31 5 PRIMAIRE HYDROGRAFISCHE BEKKENS...... 32 5.1 BRONNEN ...... 32 5.2 TOELICHTING BIJ DE GEBRUIKTE DATA...... 32 5.3 RESULTATEN ...... 32 5.4 BESPREKING RESULTATEN...... 36 5.5 CONCLUSIE ...... 38 6 FYTOGEOGRAFISCHE INDELINGEN...... 39 6.1 BRONNEN ...... 39 6.2 TOELICHTING BIJ DE GEBRUIKTE DATA...... 39 6.3 INDELING VOLGENS CRÉPIN (1873)...... 40 6.4 INDELING VOLGENS MASSART...... 41 6.5 INDELING VOLGENS VANDEN BERGHEN (1956) ...... 42 6.6 INDELING VOLGENS BOUILLENNE ET AL. (1957)...... 43 6.7 INDELING VOLGENS DE LANGHE ET AL. (1973) ...... 44 6.8 INDELING VOLGENS VAN ROMPAEY EN DELVOSALLE (1978)...... 46 6.9 CONCLUSIE ...... 47 7 LANDBOUWSTREKEN ...... 48 7.1 BRONNEN ...... 48 7.2 OMSCHRIJVING GEBRUIKTE DATA...... 48 7.3 RESULTATEN ...... 50 7.4 BESPREKING RESULTATEN...... 52 7.5 CONCLUSIE ...... 53 8 TRADITIONELE LANDSCHAPPEN ...... 54 8.1 BRONNEN ...... 54 8.2 OMSCHRIJVING GEBRUIKTE DATA...... 54 8.3 RESULTATEN ...... 54 8.4 BESPREKING RESULTATEN...... 57 8.5 CONCLUSIE ...... 62 9 GEWESTPLAN ...... 63 9.1 BRONNEN ...... 63 9.2 OMSCHRIJVING GEBRUIKTE DATA...... 63 9.3 RESULTATEN ...... 63 9.3.1 Overlay met de ‘groene’ gewestplanbestemmingen...... 63 9.4 BESPREKING RESULTATEN...... 72 9.5 CONCLUSIE ...... 74 10 HABITATRICHTLIJNGEBIEDEN...... 75 10.1 BRONNEN ...... 75 10.2 TOELICHTING BIJ DE GEBRUIKTE DATA...... 75 10.3 RESULTATEN ...... 75 10.4 BESPREKING RESULTATEN...... 79 10.5 CONCLUSIE ...... 80 11 VOGELRICHTLIJNGEBIEDEN...... 82 11.1 BRONNEN ...... 82 11.2 TOELICHTING BIJ DE GEBRUIKTE DATA...... 82 11.3 RESULTATEN ...... 82 11.4 BESPREKING RESULTATEN...... 86 11.5 CONCLUSIE ...... 87 12 BIOLOGISCHE WAARDERINGSKAART / 30-DELIGE GRONDGEBRUIKKAART...... 88 12.1 BRONNEN ...... 88

Ecodistricten - i - Ruimtelijke eenheden voor gebiedsgericht milieubeleid in Vlaanderen Inhoud

12.2 TOELICHTING BIJ DE GEBRUIKTE DATA...... 88 12.3 METHODE...... 93 12.4 RESULTATEN ...... 93 12.5 BESPREKING VAN DE RESULTATEN...... 100 12.6 CONCLUSIE ...... 103 13 POTENTIEEL NATUURLIJKE VEGETATIE...... 105 13.1 BRONNEN ...... 105 13.2 TOELICHTING BIJ DE GEBRUIKTE DATA...... 105 13.3 METHODE...... 108 13.4 RESULTATEN ...... 108 13.5 BESPREKING RESULTATEN...... 115 13.6 CONCLUSIE ...... 118 14 BOSLEEFTIJD...... 119 14.1 BRONNEN ...... 119 14.2 TOELICHTING BIJ DE GEBRUIKTE DATA...... 119 14.3 RESULTATEN ...... 120 14.4 BESPREKING RESULTATEN...... 127 14.5 CONCLUSIE ...... 128 15 FLORADATABANK ...... 130 15.1 BRONNEN ...... 130 15.2 TOELICHTING BIJ DE GEBRUIKTE DATA...... 130 15.3 METHODE...... 130 15.4 RESULTATEN ...... 130 15.5 BESPREKING RESULTATEN...... 137 15.6 CONCLUSIE ...... 138 16 DE LANDSCHAPSATLAS: RELICTZONES ...... 139 16.1 BRONNEN ...... 139 16.2 OMSCHRIJVING ......