Lesson 8 VALIDATION COPY 1.0 JUNE 2007 Eating Out Öýden daşarda naharlanmak

This lesson will introduce you to: - Eating out in a restaurant in Turkmenistan. - Various menu items. - How to order menu items. - Different table service items.

Eating out is becoming more popular among the people of Turkmenistan these days. A number of private cafes and restaurants have opened in the country in recent years. They offer different kinds of food – Turkmen, Turkish, Armenian and even Chinese . Traditional ethnic meals served in cafes are plov, , barbecue, ishlekli ( ), borek (raviolli), manty (steam boiled meat pockets) with different vegetable garnishes. Modern cafes and restaurants, with good interior design and high-level service, have become places of attraction not only for foreigners, but for locals as well.

1. Look at the restaurant menu below. Repeat the words after the speaker, and follow along in the workbook. Small World Restaurant

Ýigrimi müň manat (20.000) Chorba Çorba Yigrimi myung manat (20.000) Ýigrimi bäş müň manat (25.000) Salad Ishda achar Işdä açar Yigrimi byash myung manat (25.000) Ýigrimi müň manat (20.000) Hamburger Gamburger Gamburger Yigrimi myung manat (20.000) On müň manat (10.000) Fried potatoes Gowurlan yer almasy Gowurlan ýer almasy On myung manat (10.000) On müň manat (10.000) On myung manat Pasta noodles Tayar ash Taýar aş (10.000)

121 Otuz bäş müň manat (35.000) Chicken Towuk Towuk Otuz byash myung manat (35.000) Otuz bäş müň manat (35.000) Mutton Goyun eti Goýun eti Otuz byash myung manat (35.000) Otuz bäş müň manat (35.000) Fish Balyk Balyk Otuz byash myung manat (35.000) Ýigrimi bäş müň manat (25.000) Ice Cream Dongdurma Doňdurma Yigrimi byash myung manat (25.000) Ýigrimi bäş müň manat (25.000) Cake Tort / Kyoke Tort / Köke Yigrimi byash myung manat (25.000) On bäş müň manat (15.000) Orange Juice Portakal suwy Portakal suwy On byash myung manat (15.000) On bäş müň manat (15.000) Apple Juice Alma suwy Alma suwy On byash myung manat (15.000) On müň manat (10.000) Coffee Kofe Kofe On myung manat (10.000) On müň manat (10.000) Suyt Süýt On myung manat (10.000) Sekiz müň manat (8.000) Tea Chay Çaý Sekiz myung manat (8.000) Ýigrimi müň manat (20.000) Yigrimi myung manat Beer Piwo Piwo (20.000)

122 Kyrk müň manat (40.000) Wine Chakyr Çakyr Kyrk myung manat (40.000)

2. Imagine that you have 300.000 manat. What would you order at the “Small World Restaurant”?

3. A) Listen to, and read along with, the following dialogue between a waiter and a customer.

A. Bagyşla. Bagyşlaň . (plural, formal) A. Bagyshla. Bagyshlang. A. Excuse me. . B. Hawa, baş üstüne. B. Hawa, bash yustune. B. Yes, please.

A. Maňa bir käse kofe. A. Manga bir kyase kofe. A. I want a cup of coffee.

B. Bagyşlaň, kofe ýok çaý bar. B. Bagyshlang, kofe yok chay bar. B. Sorry, sir. We do not have coffee, but we have tea.

B) Make up similar dialogues using the words and word combinations that are in the box.

1. bir käse kofe – çaý 1. bir kyase kofe – chay 2. bir käse süýt – çaý /kofe 2. bir kyase syuyt – chay /kofe 3. bir käse pyrtykal suwy – alma suwy 3. bir kyase pyrtykal suwy – alma suwy 4. balyk hem – towuk hem gowurlan ýer almasy. 4. balyk hem – towuk hem gowurlan yer almasy.

123 4. Listen to the following dialogue that takes place at a restaurant. Follow along in your workbook, and pay attention to the new words; then role-play the dialogue. You can substitute some words with any food from the “Small World Restaurant” menu.

A. Salam. Siz näme iýmek isleýärsiňiz? (plural, formal) A. Salam. Siz nyame iymek isleyarsingiz? A. Hello, sir. What do you want to eat?

B. Sen näme maslahat berýäň? Siz näme maslahat berýärsiňiz? (plural, formal) B. Sen nyame maslahat beryang? Siz nyame maslahat beryarsingiz? B. What do you recommend?

A. Bizde örän tagamly gowurlan towuk bilen aş bar. Örän süýji. A. Bizde oran tagamly gowurlan towuk bilen ash bar. Oran suyji. A. We have wonderful and pasta. They are delicious.

B. Örän gowy, onda haýyş edýän gowurlan towuk bilen aş. B. Oran gowy, onda hayish edyan gowurlan towuk bilen ash. B. Very well. Fried chicken and pasta, please.

A. Näme içmek isleýärsiňiz? (plural, formal) A. Nyame ichmek isleyarsingiz? A. What do you want to drink?

B. Bir käse çaý şeker, limon bilen. B. Bir kyase chay sheker, limon bilen. B. A cup of tea with sugar and lemon.

A. Suýji tagamlardan näme isleýärsiňiz? A. Suyji tagamlardan nyame isleyarsingiz? A. Any dessert?

B. Hawa, maňa bir bölek peýnirli köke. B. Hawa, manga bir bolek peynirli kyoke. B. Yes, I want a piece of cheesecake.

A. Ynha siziň tölemeli hasabyňyz. A. Ynha sizing tolemeli hasabyngyz. A. Here is your bill, sir.

B. Kredit kartasy bilen tölesem bolarmyka? B. Kredit kartasy bilen tolesem bolarmyka? B. Can I pay with a credit card?

124

A. Hawa bolar A. Hawa bolar. A. Yes, you can.

Present tense Past Tense I drink Men ichyarin Men içýärin I drank Men ichdim Men içdim You drink Sen Sen içýärsiň You drank Sen ichding Sen içdiň ichyarsing He drinks Ol ichyar Ol içýär He drank Ol ichdi Ol içdi We drink Biz ichyaris Biz içýäris We drank Biz ichdik Biz içdik You drink Siz Siz içýärsiňiz You drank Siz ichdingiz Siz içdiňiz ichyarsingiz They drink Olar ichyarler Olar içýärler They drank Olar ichdiler Olar içdiler

5. Using the restaurant menu above, tell your classmates, in Turkmen, what you ate and drank at a restaurant the last time you were there.

6. Listen and read along with the dialogue. Fill in the blanks with the missing word in English. Check your answers with the answer key.

Geçen ______nirede naharlandyň? Geçen ______nirede naharlandyňyz? (plural, formal)

Gechen ______nirede naharlandyng? Gechen ______nirede naharlandyngyz?

Men ______naharlandym Men ______naharlandym.

Ýeke özüň naharlandyňmy ? Ýeke özüňiz naharlandyňyzmy ? (plural, formal) Yeke ozyung naharlandyngmy ? Yeke ozyungiz naharlandyngyzmy ?

Ýok, ______bilen. / Ýok, meniň ______ýanymdady Yok,______bilen. / Yok, mening ______yanymdady.

Ol näme iýdi ? Ol nyame iydi ?

125 Ol ______bilen aş iýdi. Ol _____ bilen ash iydi.

Ol näme _____ ? Ol nyame _____ ?

Ol ____ içdi. Ol ____ ichdi.

Sen näme ______? Siz näme ______? (plural, formal)

Sen nyame ______? Siz nyame ______?

Men _____ bilen gowurlan ýer almasyny iýdim. Men _____ bilen gowurlan yer almasyny iydim.

Sen näme içdiň? Siz näme içdiňiz? (plural, formal)

Sen nyame ichding? Siz nyame ichdingiz?

Men ____ içdim. Men ____ ichdim.

7. Below are some table service items. Listen and repeat after the speaker.

Plate Bowl Cup Glass Tabak Sha kyase Kyase Tabak şa käse Käse Bulgur

126

Knife Fork Spoon Napkin Pychak Charshak Chemche El supurulyan Pyçak Çarşak Çemçe El süpürülýän

8. Match the English words in the left column with the Turkmen equivalents in the right column. Check your work with the answer key.

1 Plate A. Çemçe A. Chemche 2 Bowl B. Bulgur B. Bulgur 3 Cup C. Pyçak C. Pychak 4 Glass D. Çarşak D. Charshak 5 Knife E. şa käse E. Sha kyase 6 Fork F. Tabak F. Tabak 7 Spoon G. El süpürülýän G. El supurulyan 8 Napkin H. Käse H. Kyase

9. Listen to the following model. Repeat after the speaker. Compose similar sentences using the words below.

Model: Turkmen A. Mende çemçe ýok. Berip bilmersiňizmi? (plural, formal) Romanization A. Mende chemche yok. Berip bilmermisingizmi? A. I do not have a spoon. Can I have a spoon? Turkmen B. Hawa elbetde. Ynha. Romanization B. Hawa elbetde. Ynha. B. Yes, of course. Here you are.

1. napkin 1. el supurulyan 1. el süpürülýän 2. cup 2. kyase 2. käse 3. fork 3. charshak 3. çarşak 4. knife 4. pychak 4. pyçak 5. glass 5. bulgur 5. bulgur

127 End-of-Lesson Tasks

1. Say, in Turkmen, what you usually eat and drink for / lunch / dinner.

2. Say, in Turkmen, what you ate and drank at a restaurant the last time you were there.

3. Pretend that you are at a restaurant now. What would you say in Turkmen if you wanted to eat salad and fried potatoes? You also want a cup of coffee, and you need a fork and a napkin. What would you say in Turkmen if you did not know what to choose? Your classmate is a waiter. Role-play the dialogue. Work in pairs or in small groups.

4. Read and translate the following text into English. Answer the questions that follow. Check the answer key to review your translation and check your answers.

Gechen Anna guni ishden song erkek doganym, ejem kakam hem-de men “Kichi Dunya” naharhanasyna gitdik. Ol bankyng garshysynda yerleshyan kichijik naharhana. Naharhanang hyzmatchisi bize gowurlan towuk, ishdya achar hem ash almagy maslahat berdi. Mening erkek doganym sygyr et bilen yer almasyny aldy; ol chayi sheker hem limon bilen ichdi. Ejem chorba hem etli gutap aldy. Ol alma suwynw ichdi. Suyji tagamlardan ol yer tudanasyndan edilen bir bolek kyoke aldy. Kakam hem sygyr et bilen gowurlan yer almasyny we pomidor aldy. Ol suyji tagamlardan bir bolek peynirli kyoke bilen kofe ichdi. Men towuk bilen ishdya achar iydim. Oryan suyji / oryan tagamly ekeni. Men kredit karta bilen tolemekchi boldum, emma kakam nagt pul bilen toledi. Biz agshamymyzy oryan gowy gechirdik.

Geçen Anna güni işden soň erkek doganym, ejem, kakam hem-de men “Kiçi Dunýä” naharhanasyna gitdik. Ol bankyň garşysynda yerleşýän kiçijik naharhana. Naharhanaň hyzmatçysy bize gowurlan towuk, işdä açar hem aş almagy maslahat berdi. Meniň erkek doganym sygyr et bilen ýer almasyny aldy; ol çaýy şeker hem limon bilen içdi. Ejem çorba hem etli gutap aldy. Ol alma suwyny içdi. Süýji tagamlar üçin ol ýer tudanasyndan edilen bir bölek köke aldy. Kakam hem sygyr et bilen gowurlan ýer almasyny we pomidor aldy. Ol süyji tagamlardan bir bölek peýnirli köke bilen kofe içdi. Men towuk bilen işdä açar iýdim. Örän süýji / orän tagamly ekeni. Men kredit karta bilen tolemekçi boldum, emma kakam nagt pul bilen töledi. Biz agşamymyzy örän gowy geçirdik.

1. Maşgalaňyz haçan naharhana gitdi ? 1. Mashgalangyz hachan naharhana gitdi ? 2. Naharhana nirede ? / Naharhana nirede ýerleşýär ? 2. Naharhana nirede ? / Naharhana nirede yerleshyar ? 3. Naharhanaň hyzmatçysy size näme almagy maslahat berdi ? 3. Naharhanang hyzmatchysy size nyame almagy maslahat berdi ? 4. Seniň erkek doganym näme iýdi ? 4. Sening erkek doganym nyame iydi ? 5. Ol näme içdi ?

128 5. Ol nyame ichdi ? 6. Ejeň çorba bilen etli gutap iýdimi ? 6. Ejen chorba bilen etli gutap iydimi ? 7. Ol pyrtykal ýa-da alma suwyny içdi 7. Ol pyrtykal ya-da alma suwyny ichdi ? 8. Ol süýji tagamlardan bir bölek peýnirli köke aldymy ? 8. Ol suyji tagamlardan bir bolek peynirli kyoke aldymy ? 9. Kakaň näme iýdi ? 9. Kakan nyame iydi ? 10. Ol çakyr içdimi ? 10. Ol chakyr ichdimi ? 11. Kakaň kredit kart bilen toledimi ? 11. Kakan kredit kart bilen toledimi ? 12. Agşamyňyz gowy geçdimi ? 12. Agshamyngyz gowy gechdimi ?

129 Vocabulary

Apple juice Alma suwy Alma suwy Bowl Sha kyase Şa käse Cheesecake Peynirli kyoke Peýnirli köke Coffee Kofe Kofe Cup Kyase Käse Fork Charshak Çarşak Fried Gowurlan Gowurlan Glass Bulgur Bulgur Knife Pychak Pyçak Napkin El supurulyan El süpürülýän Orange juice Portakal suwy Portakal suwy Piece Bolek Bölek Plate Tabak Tawak Please Hayisht edyan Haýyşt edýän Salad Ishdya achar Işdä açar Soup Chorba Çorba Spoon Chemche Çemçe Tea Chay Çaý Beef Sygyryng eti Sygyryň eti Hamburger Gamburger Gamburger Here you are Ynha Ynha To Drink / I drank Ichmek / Men ichdim Içmek / Men içdim To eat / I ate Iymek / Men iydim Iýmek / Men iýdim Recommend Nyame Hyodurledi Näme hödürledi Wonderful Oran gowy/tagamly Örän gowy/tagamly Delicious Oran syuyji Örän süýji Very well Oryan ongat Örän oňat Lemon Lemon Lemon Dessert Syuyji tagamlar Süýji tagamlar Bill Hasab Hasab Wine Chakyr Çakyr Beer Piwo Piwo

130 ANSWER KEY

Exercise 6

Where did you eat last Sunday? I ate at a restaurant. Did you eat alone? No, my brother was with me. What did he eat? He ate pasta and fish. What did he drink? He drank tea. What did you eat? I ate chicken and fried potatoes. What did you drink? I drank coffee.

Geçen dynç alyş güni / ýekşenbe nirede naharlandyň? Geçen dynç alyş güni / ýekşenbe nirede naharlandyňyz? (plural, formal)

Gechen dynch alysh guni / yekshenbe nirede naharlandyng? Gechen dynch alysh guni / yekshenbe nirede naharlandyngyz?

Men naharhanada naharlandym Men naharhanada naharlandym.

Ýeke özüň naharlandyňmy ? Ýeke özüňiz naharlandyňyzmy ? (plural, formal) Yeke ozyung naharlandyngmy ? Yeke ozyungiz naharlandyngyzmy ?

Ýok, erkek doganym bilen. / Ýok, meniň erkek doganym ýanymdady Yok, erkek doganym bilen. / Yok, mening erkek doganym yanymdady.

Ol näme iýdi ? Ol nyame iydi ?

Ol balyk bilen aş iýdi. Ol balyk bilen ash iydi.

Ol näme içdi ? Ol nyame ichdi ?

Ol çaý içdi. Ol chay ichdi.

131 Sen näme iýdiň? Siz näme iýdiňiz? (plural, formal)

Sen nyame iyding? Siz nyame iydingiz?

Men towuk bilen gowurlan ýer almasyny iýdim. Men towuk bilen gowurlan yer almasyny iydim.

Sen näme içdiň? Siz näme içdiňiz? (plural, formal)

Sen nyame ichding? Siz nyame ichdingiz?

Men kofe içdim. Men kofe ichdim.

Exercise 8

1. Plate F Tabak F Tabak 2. Bowl E Sa käse E Sha kyase 3. Cup H Käse H Kyase 4. Glass B Bulgur B Bulgur 5. Knife C Pyçak C Pychak 6. Fork D Ҫarşak D çharshak 7. Spoon A Çemçe A Chemche 8. Napkin G El süpürülýän G El supurulyan

End of Lesson Exercise 4 Check your translation of the text. Then compare your answers to the questions below.

Last Friday after work, my brother, our parents and I went to the restaurant “Small World.” It’s a small restaurant across from the bank. A waiter recommended we have fried chicken, salad, and pasta. My brother ate beef and potatoes; he drank tea with sugar and lemon. My mother ate soup and a hamburger. She drank apple juice. For dessert she had a piece of strawberry cake. My father ate beef, fried potatoes, and tomatoes. He ate a piece of cheesecake for dessert and drank coffee. I ate chicken and salad. It was delicious! I wanted to pay with a credit card, but my father paid cash. We had a wonderful evening.

1. When did the family go to the restaurant? 1. Mashgalamyz naharhana gechen Anna gyuni gitdi. 1. Maşgalamyz naharhana geçen Anna güni gitdi. 2. Where is the restaurant? 2. Naharhana bankyng garshysynda yerleshyar. 2. Naharhana bankyň garşysynda yerleşýär.

132 3. What did the waiter recommend? 3. Ol gowurlan towuk, ishdya achar hem ash almagy maslahat berdi. 3. Ol gowurlan towuk, işdä açar hem aş almagy maslahat berdi. 4. What did your brother eat? 4. Ol sygyr et bilen yer almasyny iydi. 4. Ol sygyr et bilen ýer almasyny iýdi. 5. What did he drink? 5. Ol chayi limon hem sheker bilen ichdi. 5. Ol çaýy limon hem şeker bilen içdi. 6. Did your mother eat soup and a hamburger? 6. Hawa. 6. Hawa. 7. Did she drink orange or apple juice? 7. Yok, ol dinge alma suwyny ichdi. 7. Ýok, ol diňe alma suwyny içdi. 8. Did she eat a piece of cheesecake for dessert? 8. Yok, ol yer tudanasyndan kyoke aldy. Ýok, ol ýer tudanasyndan köke aldy. 9. What did your father eat? 9. Ol sygyr et bilen, gowurlan yer almasyny hem pomidor iydi. 9. Ol sygyr et bilen, gowurlan ýer almasyny hem pomidor iýdi. 10. Did he drink wine? 10. Yok, ol chakyr ichmedi. 10. Ýok, ol çakyr içmedi. 11. Did your father pay with a credit card? 11. Yok ol nagt pul bilen toledi. 11. Ýok, ol nagt pul bilen toledi. 12. Was it a wonderful evening? 12. Hawa. Oran gowy boldy. 12. Hawa. Örän gowy boldy.

133