Listopad 2009 R

U Marszałkowski – Wydz. Geologii Zarz ąd woj. Łódzkiego Nasze – RZGW - zalewowe Komisja moje poprawki z tekstu Ostrowskiegomi Ostrowski- wynikaj ące z rozpatrzenia uwag

Nazwa opracowania:

ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY PARZ ĘCZEW

TEKST ZMIANY STUDIUM – Zał ącznik nr 1 do Uchwały Nr XXXVIII/355/09 Rady Gminy w Parz ęczewie z dnia 30 listopada 2009 r.

Zleceniodawca: Gmina Parz ęczew

Autorzy: dr in Ŝ. arch Danuta Mirowska – Walas - koordynacja układ funkc. – upr. do plan. przestrz. 1098/90 przestrz.

mgr in Ŝ. arch. Helena Mirowska - układ funkc. – przestrz. upr. do plan. przestrz. 206/88

mgr Mariusz J ędraszczyk - zagadnienia społ. –gosp. rolnicza przestrze ń prod. - ochrona środowiska - procedura formalno-prawna mgr in Ŝ. El Ŝbieta Kurzypska - gospodarka wodno-ściekowa

in Ŝ. Ewa Boli ńska - elektroenerg., gaz, telekom., ciepłownictwo

Łód ź, listopad 2009 r.

STUDIUM PODLEGAJ ĄCE ZMIANIE

Nazwa opracowania:

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY PARZ ĘCZEW

TEKST STUDIUM

Zleceniodawca: Zarz ąd Gminy Parz ęczew

Autorzy: dr in Ŝ. arch Danuta Mirowska – Walas - koordynacja układ funkc. – upr. do plan. przestrz. 1098/90 przestrz.

mgr in Ŝ. arch. Helena Mirowska - układ funkc. – przestrz. upr. do plan. przestrz. 206/88

mgr in Ŝ. Halina Jaroszewska - ochrona środowiska

mgr Anna Wojnar - zagadnienia społ. –gosp. rolnicza przestrzeń prod.

mgr in Ŝ. El Ŝbieta Kurzypska - gospodarka wodno-ściekowa

mgr in Ŝ. Ewa Boli ńska - elektroenerg., gaz, telekom., ciepłownictwo

mgr inŜ. Magdalena Wo źniczka - procedura formalno-prawna

Współpraca techniczna: mgr in Ŝ. arch. Sylwia Krzeszewska stud. IAiU PŁ Magdalena Mamenas Dorota Krzeszewska

Łód ź, grudzie ń 2000 r.

2 SPIS TRE ŚCI

I. WST ĘP 1. Podstawa opracowania . 1.1. Uchwała o przyst ąpieniu do sporz ądzenia zmiany studium. 1.2. Umowa na sporz ądzenie zmiany studium. 2. Cel opracowania zmiany studium . 3. Tryb i charakter opracowania . 3.1. Problematyka studium podlegaj ącego zmianie. 3.2. Zakres zmiany studium. 3.3. Zawarto ść opracowania. 4. Materiały wyj ściowe .

II. UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 1. Wybrane informacje o gminie rzutuj ące na kształtowanie polityki przestrzennej . 2. Strategia rozwoju Gminy Parz ęczew . 3. Zewn ętrzne uwarunkowania wpływaj ące na kształtowanie polityki przestrzennej . 3.1. Studium zagospodarowania przestrzennego województwa jako element polityki przestrzennej w odniesieniu do gminy Parz ęczew. 4. Wewn ętrzne uwarunkowania wpływaj ące na kształtowanie kierunków polityki przestrzennej . 4.1. Uwarunkowania polityki przestrzennej gminy wynikaj ące z zasobów i funkcjonowania śro- dowiska przyrodniczego. 4.1.1. Fizjografia - Dane ogólne: poło Ŝenie, ukształtowanie terenu, budowa geologiczna - Hydrografia: - wody powierzchniowe - wody podziemne - stan czysto ści wód powierzchniowych i podziemnych - Klimat - Stan czysto ści powietrza atmosferycznego 4.1.2. Zasoby przyrodnicze - Lasy - Obiekty chronione - Zasoby surowcowe 4.1.3. Zagro Ŝenia dla środowiska przyrodniczego - Zagro Ŝenie dla stanu powietrza atmosferycznego - Zagro Ŝenie dla stanu czysto ści wód powierzchniowych i podziemnych - Zagro Ŝenie hałasem

3 - Inne nadzwyczajne zagro Ŝenia 4.2. Uwarunkowania polityki przestrzennej gminy wynikaj ące ze struktury funkcjonalno – przestrzennej. 4.2.1. Charakterystyka przestrzennego zagospodarowania gminy. 4.2.2. Struktura własno ści. 4.3. Uwarunkowania polityki przestrzennej gminy wynikaj ące z diagnozy warto ści kulturowych. 4.3.1. Rys historyczny. 4.3.2. Obiekty obj ęte ochron ą konserwatorsk ą i archeologiczn ą. 4.3.3. Dobra kultury współczesnej. 4.3.4. Kierunki ochrony konserwatorskiej. 4.4. Uwarunkowania polityki przestrzennej gminy wynikaj ące z diagnozy sytuacji społeczno – gospodarczej. 4.4.1. Sytuacja społeczna - Rozwój ludno ści i jego czynniki - Rynek pracy 4.4.2. Mieszkalnictwo. 4.4.3. Infrastruktura społeczna - Administracja - O świata i wychowanie - Ochrona zdrowia - Kultura - Handel, gastronomia, rzemiosła - Sport i wypoczynek - Usługi ł ączno ści - Cmentarze - Usługi inne 4.4.4. Działalno ść gospodarcza. 4.4.5. Rolnictwo. - Produkcja rolnicza - Struktura wielko ści gospodarstw - Usługi towarzysz ące rolnictwu - Ograniczenia rolniczej przestrzeni produkcyjnej 4.5. Uwarunkowania polityki przestrzennej gminy wynikaj ące z diagnozy układu komunikacyjnego. 4.5.1. Układ komunikacyjny gminy. 4.6. Uwarunkowania polityki przestrzennej gminy wynikaj ące z aktualnego poziomu obsługi przez infrastruktur ę techniczn ą. 4.6.1. Zaopatrzenie w wod ę. 4.6.2. Odprowadzenie ścieków sanitarnych. 4.6.3. Odprowadzenie wód opadowych.

4 4.6.4. Zaopatrzenie w gaz. 4.6.5. Zaopatrzenie w ciepło. 4.6.6. Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą. 4.6.7. Telekomunikacja. 4.6.8. Gospodarka odpadami. 4.7. Dotychczasowe ustalenia z zakresu planowania przestrzennego. 4.7.1. Miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego gminy. 4.7.2. Zmiany miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy. 4.7.3. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego.

III. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY 1. Cele polityki przestrzennej . 2. Kierunki kształtowania systemu przyrodniczego i ochrony warto ści przyrodniczych . 2.1. Kształtowanie i ochrona środowiska przyrodniczego gminy. 2.1.1 Obszary i obiekty chronione. 2.1.2 Lokalne warto ści zasobów środowiska przyrodniczego. 2.1.3 Ochrona wód podziemnych i powierzchniowych. 2.1.4 Ochrona zasobów surowcowych. 2.1.5 Ochrona powietrza. 2.1.6 Zagro Ŝenie środowiska. 2.1.7 Przeciwdziałanie zagro Ŝeniu powodzi ą. 3. Kierunki ochrony i kształtowania warto ści kulturowych . 3.1. Elementy podlegaj ące prawnej ochronie. 3.2. Projektowane elementy. 4. Kierunki rozwoju przestrzennego gminy . 4.1. Zagospodarowanie przestrzenne gminy – kierunkowe przekształcenia struktury funkcjonalno – przestrzennej. 4.1.1 Strefy zagospodarowania przestrzennego. 4.1.2 Typy działa ń w poszczególnych strefach. 4.1.3 Podstawowe typy terenów wyró Ŝnione ze wzgl ędu na sposób u Ŝytkowania oraz zasady i wska źniki zagospodarowania i kształtowania tych terenów. 4.1.4 Obszary przestrzeni publicznej. 4.1.5 Tereny wymagaj ące rehabilitacji i rekultywacji. 5. Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej . 6. Kierunki zabezpieczenia wymogów obronno ści i ochrony cywilnej . 6.1. Tereny zamkni ęte. 7. Kierunki kształtowania i funkcjonowania układu komunikacyjnego . 8. Kierunki kształtowania i funkcjonowania infrastruktury technicznej . 8.1. System zaopatrzenia w wod ę. 8.2. System odprowadzenia ścieków sanitarnych.

5 8.3. System odprowadzenia wód deszczowych. 8.4. Zaopatrzenie w gaz. 8.5. Zaopatrzenie w ciepło. 8.6. Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą. 8.7. Telekomunikacja. 8.8. Gospodarka odpadami. 9. Obszary wyznaczone do opracowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne. 9.1. Obszary wyznaczone do opracowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. 9.2. Obszary wymagaj ące zmiany oznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolne i niele śne. 10. Zadania i inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym i ponadlokalnym .

IV. UZASADNIENIE ZAWIERAJ ĄCE OBJA ŚNIENIA PRZYJ ĘTYCH ROZWI ĄZA Ń ORAZ SYNTEZA USTALE Ń.

6 I. WST ĘP 1. Podstawa opracowania 1.1. Uchwała o przyst ąpieniu do sporz ądzenia zmiany studium Uchwał ą Nr L/580/06 Rada Gminy w Parz ęczewie dnia 25 pa ździernika 2006 r. podj ęła decyzj ę o przyst ąpieniu do sporz ądzenia aktualizacji - zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Parz ęczew”, polegaj ącej na zmianie ustale ń w zakresie przeznaczenia i sposobu zagospodarowania wybranych fragmentów gminy Parz ęczew. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Parz ęczew, które podlega niniejszej zmianie, zostało wykonane w 2000 r. a zatwierdzone uchwał ą Nr XXIX/207/2000 Rady Gminy w Parz ęczewie z dnia 21 grudnia 2000 r. Zmiana studium została wykonana w trybie ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z pó źniejszymi zmianami) i uwzgl ędnia wymogi Rozporz ądzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. Nr 118 z 2004 r., poz. 1233).

1.2. Umowa na sporz ądzenie zmiany studium Podstaw ą sporz ądzenia zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Parz ęczew” jest umowa zawarta pomi ędzy Gmin ą Parz ęczew a firm ą „WMW - projekt” s.c. z siedzib ą w Łodzi przy ul. Piotrkowskiej 116/49.

2. Cel opracowania zmiany studium Potrzeba opracowania zmiany studium wynika zarówno z przesłanek merytorycznych jak i formalnych. Na skutek zgłoszonych wniosków oraz zmian w obowi ązuj ących przepisach dotycz ących planowania przestrzennego, ustalenia zawarte w studium z 2000 r. s ą niekompletne a cz ęść zawartych w nim danych i ustale ń uległa dezaktualizacji. Podstawy formalne i merytoryczne do wprowadzenia zmian stanowi ą: a) „Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym” z 27 marca 2003 r. (Dz. U. Nr 80 z 2003 r., poz. 717, z pó źniejszymi zmianami), b) Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. Nr 118 z 2004 r., poz. 1233), c) „Plan zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego” uchwalony przez Sejmik Województwa Łódzkiego – Uchwała Nr XLV/524/2002 z 9 lipca 2002 r., d) Ocena aktualno ści „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego”, uchwała Nr 650/05 z dnia 19 lipca 2005 r., e) „Strategia rozwoju województwa łódzkiego”, f) „Wojewódzki Program Małej Retencji” dla województwa łódzkiego, 2006 r., g) „System Obszarów Chronionych” oprac. Marszałka Województwa Łódzkiego, h) „Bilans zasobu kopalin i wód podziemnych w Polsce za 2005 r.,

7 i) Obowi ązuj ące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego obejmuj ące fragmenty obszaru gminy Parz ęczew, j) Wnioski zgłoszone w wyniku zawiadomienia wła ściwych instytucji i organów o przyst ąpieniu do zmiany studium, k) Wnioski zgłoszone przez osoby fizyczne, l) Koncepcja budowy zbiornika małej retencji „Tkaczewska Góra” na terenie gminy Parz ęczew.

3. Tryb i charakter opracowania 3.1. Problematyka Studium podlegaj ącego zmianie Zgodnie z ustaw ą o zagospodarowaniu przestrzennym obecnie obowi ązuj ące Studium jest dokumentem sporz ądzonym dla całej gminy. Tre ść Studium podlegaj ącego zmianie zawiera: - diagnoz ę aktualnej sytuacji gminy i uwarunkowa ń jej rozwoju, - kierunki rozwoju przestrzennego i zasady polityki przestrzennej. Zgodnie z zapisem ustawowym w Studium skoncentrowano si ę przede wszystkim na dwóch podstawowych zagadnieniach: - ustaleniu wyst ępuj ących uwarunkowa ń przestrzennych rozwoju gminy , - sformułowaniu kierunków zagospodarowania przestrzennego jako podstawowego elementu polityki przestrzennej. Oba w/w elementy wymagały skompletowania materiałów źródłowych, przetworzenia ich na potrzeby Studium, okre ślenia syntetycznych wniosków z uwarunkowa ń rozwoju i sformułowania kierunków zagospodarowania przestrzennego, uwzgl ędniaj ących strategi ę rozwoju społeczno-gospodarczego gminy. W analizie uwarunkowa ń rozwoju wyodr ębniono: - uwarunkowania zewn ętrzne ( przyrodnicze, komunikacyjne, gospodarcze i inne ) oraz zmiany i tendencje rozwoju społeczno-gospodarczego i przestrzennego na szczeblu wojewódzkim, - uwarunkowania wewn ętrzne (wynikaj ące ze środowiska przyrodniczego i kulturowego, komunikacji, infrastruktury technicznej, struktury funkcjonalno-przestrzennej oraz pogl ądów społeczno ści lokalnej). Studium obejmuje obszar gminy Parz ęczew w jej granicach administracyjnych. Do przestawienia graficznego przyj ętej problematyki zastosowano mapy w skali 1:10 000. Za niezb ędne uznano równie Ŝ wykonanie inwentaryzacji urbanistycznej w skali 1:10000 wykorzystuj ąc w trybie roboczym mapy poszczególnych wsi w skali 1:2000 i 1:5000, w zakresie umo Ŝliwiaj ącym przeprowadzenie analiz wyst ępuj ących uwarunkowa ń, dla potrzeb opracowania koncepcji b ędącej podstaw ą dla sformułowania polityki przestrzennej. Przebieg prac nad Studium obejmował nast ępuj ące etapy : - I - poznawczy – diagnoza wewn ętrznej i zewn ętrznej sytuacji gminy wraz z wnioskami, - II - uwarunkowa ń rozwoju – analizy uwarunkowa ń rozwoju, okre ślenie wyst ępuj ących problemów, mo Ŝliwo ści ich rozwi ązania na tle sytuacji wewn ętrznej i zewn ętrznej, - III - koncepcji rozwoju – koncepcja zagospodarowania, koncepcja obsługi technicznej,

8 - IV – formułowanie polityki przestrzennej – okre ślenie polityki przestrzennej samorz ądu (kierunki rozwoju, zasady gospodarowania, procedury planistyczne) w oparciu o koncepcj ę zagospodarowania, - V - procedury formalne.

3.2. Zakres zmiany studium Niniejsze opracowanie stanowi zmian ę „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Parz ęczew” z 2000 r., które zostało wykonane przez firm ę „WMW – projekt” s.c z Łodzi pod kierownictwem dr in Ŝ. arch. Danuty Mirowskiej - Walas i wykorzystuje zawarty w nim materiały. Zgodnie z podj ętą przez Rad ę Gminy w Parz ęczewie uchwał ą wprowadzone obecnie zmiany dotycz ą: przeznaczenia wybranych terenów dla potrzeb realizacji: - zabudowy produkcyjno – usługowej sytuowanej w s ąsiedztwie autostrady, - zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i rekreacji indywidualnej - letniskowej, - zagospodarowania wokół projektowanego zbiornika „Tkaczewska Góra”. Ponadto obecna zmiana studium opracowana w ujednoliconej formie zawiera wszelkie dane opublikowane w zgromadzonych materiałach i wynikaj ące z przeprowadzonych analiz, zgłoszonych opinii i uwag, jest dostosowana do nowych uwarunkowa ń formalnych oraz merytorycznych wynikaj ących z wykonanych po 2000 r. opracowa ń dotycz ących województwa łódzkiego, jego wybranych fragmentów lub gminy. W zakresie uwarunkowa ń rozwoju: - dokonano aktualizacji danych ilo ściowych oraz jako ściowych charakteryzuj ących gmin ę zawartych w „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Parz ęczew” z 2000 r., ponadto uwzgl ędniono: - elementy i formy zagospodarowania ustalone w opracowaniach dotycz ących województwa łódzkiego, W zakresie uwarunkowa ń przyrodniczych oraz ochrony środowiska: wykorzystano materiały pochodz ące przede wszystkim z: „Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego”, opracowania ekofizjograficznego, prognozy środowiskowej opracowanych dla potrzeb Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Parz ęczew z 2005 r. W ustaleniach zmiany studium okre ślaj ących polityk ę i kierunki zagospodarowania wprowadzone zmiany uwzgl ędniaj ą: - „Słone ł ąki w Pełczyskach” – obszar zakwalifikowany do wł ączenia do sieci Natura 2000, - projektowany zespół przyrodniczo – krajobrazowy „Ozorkowski”, - uszczegółowiony zasi ęg projektowanego zbiornika „Tkaczewska Góra” , - tereny i obszary górnicze : „Bibianów IIA”, „Florentynów II”, „Gołaszyny”, „Ignacew”, „Kowalewice A”, „Parz ęczew I” (pola A i B), „Parz ęczew II”, „Skórka”, „Tkaczewska Góra”, oraz zło Ŝe Ignacew I - tereny zmeliorowane okre ślone przez Wojewódzki Zarz ąd Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Łodzi, - obszar ograniczonego u Ŝytkowania od autostrady,

9 - weryfikacj ę strefy ochrony stanowiska archeologicznego „W” oraz strefy ochrony archeologicznej „OW”, - aktualizacj ę numeracji dróg powiatowych i gminnych, - wskazanie terenów przestrzeni publicznej, wymagaj ących rehabilitacji, uzyskania zgody na prze - znaczenie gruntów rolnych i le śnych na cele nierolne oraz niele śne.

3.3. Zawarto ść opracowania Zmiana studium zawiera pełne ustalenia uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy przedstawione w jednolitym tekście i rysunku, zgodnie z ustaw ą z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zmianami) oraz rozporz ądzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. Nr 118, poz. 1233). Uwarunkowania rozwoju gminy ilustruje rysunek doł ączony do niniejszego tekstu zmiany studium. Zał ączniki do uchwały o uchwaleniu zmiany studium stanowi ą: - Tekst zmiany studium – zał. nr 1 do Uchwały Rady Gminy, - Rysunek zmiany studium – „Kierunki zagospodarowania” wykonany w skali 1:20 000 - zał. nr 2 do Uchwały Rady Gminy, - Rozstrzygni ęcie sposobu rozpatrzenia uwag zgłoszonych w trakcie wyło Ŝenia projektu zmiany studium do publicznego wgl ądu - zał. nr 3. Dokumentacj ę planistyczn ą stanowi zbiór dokumentów potwierdzaj ących poszczególne etapy procedury formalno - prawnej. Zgodnie z obowi ązuj ąca ustaw ą, po uchwaleniu przez Rad ę Gminy w Parz ęczewie, sporz ądzona zmiana studium b ędzie okre śla ć polityk ę przestrzenn ą gminy Parz ęczew, w tym lokalne zasady zagospodarowania przestrzennego. Nie b ędzie aktem prawa miejscowego, ale jej ustalenia b ędą wi ąŜą ce dla organów gminy przy sporz ądzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Tekst i rysunek zmiany studium, zawieraj ące ustalenia zmiany studium, stanowi ą integralnie ze sob ą zwi ązany dokument i winny by ć stosowane komplementarnie. Oznaczenia graficzne ustale ń na rysunku dostosowano do skali mapy, co oznacza iŜ dopuszcza si ę uszczegółowienie przebiegu granic poszczególnych terenów oraz przebiegu dróg i sieci infrastruktury technicznej na etapie sporz ądzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, pod warunkiem utrzymania zamierzonej dyspozycji przestrzennej. Zgodnie z wymogami ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie , udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środo - wisko równolegle z opracowaniem niniejszej zmiany studium przeprowadzana jest strategiczna ocena oddziaływania na środowisko w ramach ,której sporz ądzona jest dla potrzeb niniejszej zmiany studium prognoza oddziaływania na środowisko.

10 4. Materiały wyj ściowe - Plan zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego, 2002 r., - Dane dotycz ące terenów i obszarów górniczych na terenie gminy Parz ęczew uzyskane z Wydziału Geologii Urz ędu Marszałkowskiego w Łodzi oraz ze Starostwa Powiatowego w Zgierzu, - Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Parz ęczew wykonane przez firm ę „WMW – projekt” s.c. Uchwała Nr XXIX/207/2000 Rady Gminy w Parz ęczewie z dnia 21 grudnia 2000 r., - Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Parz ęczew, Uchwała Nr XXXI/380/2005 Rady Gminy w Parz ęczewie z dnia 31 marca 2005 r. - Studium dla obszarów nieobwałowanych nara Ŝonych na niebezpiecze ństwo powodzi – obszary zagro Ŝenia powodziowego rzeka Bzura, Małopolska Grupa Geodezyjno – Projektowa S.A, listopad 2004 r., - Dokumentacja szlaków rowerowych na terenie gminy Parz ęczew oraz fragmentami na terenie gmin: Ozorków, Zgierz, Dalików i Wartkowice , maj 2004 r., - Koncepcja budowy zbiornika małej retencji „Tkaczewska Góra” na terenie gminy Parz ęczew, wrzesie ń 2006 r., - Raport o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2006 roku – Biblioteka Monitoringu Środowiska, Łód ź 2007r., - Standardowy formularz danych dla obszarów specjalnej ochrony (OSO) dla obszarów spełniaj ących kryteria obszarów o znaczeniu wspólnotowym (OZW) i dla specjalnych obszarów chronionych (SOO) - Podstawowe informacje z Narodowego Spisu Powszechnego Ludno ści i Mieszka ń oraz Powszechnego Spisu Rolnego 2002 r. Gmina Parz ęczew – publ. Urz ędu Statystycznego w Łodzi, - Województwo Łódzkie 2006 r. – publ. Urz ędu Statystycznego w Łodzi, - Mapa topograficzna w skali 1:20 000, MODGiK Łód ź, - Dane statystyczne pobrane ze strony internetowej www.stat.gov.pl.

II. UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 1. Wybrane informacje o gminie rzutuj ące na kształt polityki przestrzennej Gmina Parz ęczew poło Ŝona jest w powiecie zgierskim, w północno-zachodniej cz ęś ci województwa łódzkiego. Parz ęczew oddalony jest od Łodzi o ok. 20 km. Powierzchnia gminy wynosi 10390 ha. Na obszarze gminy znajduje si ę 45 miejscowo ści. Ludno ść liczy 4888 mieszka ńców (wg stanu na 2007rok). Struktura wieku ludno ści wyró Ŝnia si ę stosunkowo wysokim udziałem ludno ści w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym (85%) oraz stosunkowo niskim udziałem ludno ści w wieku poprodukcyjnym (15%). Saldo migracji w stosunku do 1998 roku zmieniło si ę znacznie, jest ujemne i wynosi 241 osób (w 1998 r. 55 osób). Podstawowym o środkiem obsługi jest wie ś Parz ęczew, która jest siedzib ą władz gminy a tak Ŝe wi ększo ści lokalnych instytucji. O środkiem usług ponadlokalnych jest Ozorków (22 000 mieszk.). W strukturze przestrzennej obszaru gminy wyst ępuje przewaga zabudowy rozproszonej typu zagrodowego oraz budownictwa jednorodzinnego z głównymi koncentracjami we wsiach Parz ęczew i Le źnica Wielka oraz w mniejszej ilo ści we wsiach Kowalewice, Chociszew i Orła. Funkcj ą dominuj ącą jest rolnictwo i jego obsługa. Gleby klasy bonitacyjnej III – IV zajmuj ą ok. 33% powierzchni gruntów rolnych, głównie w kompleksach pszennym dobrym i Ŝytnim bardzo dobrym. Znajduj ą si ę one w północnej cz ęś ci gminy. W południowej cz ęś ci przewa Ŝaj ą kompleksy glebowe Ŝytni słaby i Ŝytni bardzo słaby. Średnia wielko ść gospodarstwa wynosi ok. 10,5 ha a ponad 30% gospodarstw ma powierzchni ę 10,0 ha i wi ększ ą. Lasy i grunty le śne na terenie zajmuj ą dosy ć mał ą powierzchni ę która stanowi 16,3% powierzchni całej gminy Szczególnej ochronie podlegaj ą: - dolina rzeki Bzury i dolina rzeki Gnidy jako korytarze wentylacyjno – klimatyczne oraz ci ągi ekologiczne, - strefy najwy Ŝszej i wysokiej ochrony Głównego Zbiornika Wód Podziemnych, - dobre kompleksy glebowe w północnej cz ęś ci gminy, - obiekty podlegaj ące ustawie o ochronie dóbr kultury i pozostaj ące w rejestrze zabytków oraz gminnej ewidencji zabytków, - obiekty podlegaj ące ustawie o ochronie przyrody. Wyposa Ŝenie w infrastruktur ę techniczn ą: - wodoci ągi – woda z uj ęć gł ębinowych własnych oraz z gmin s ąsiednich; tylko niewielki odsetek pojedynczych gospodarstw nie korzysta z sieci, - kanalizacja – oczyszczalnie ścieków w Parz ęczewie, w Le źnicy Wielkiej , w osiedlu Piaskowice, w Chociszewie; poza tym nie ma uregulowanej gospodarki ściekowej (nieszczelne szamba), - telekomunikacja – kontenerowe centrale elektroniczne w Parz ęczewie i Le źnicy Wielkiej oraz analogowy system dost ępu radiowego RSŁA, - elektroenergetyka – zasilanie poprzez sie ć linii i stacji średniego i niskiego napi ęcia; najbli Ŝsze GPZ w Ozorkowie i Ł ęczycy.

Główne powi ązania komunikacyjne stanowi ą: - linia kolejowa relacji Łód ź – Kutno ze stacj ą w Chociszewie, - droga wojewódzka Wróblew – Uniejów – Turek – Konin, - droga powiatowa Aleksandrów – Parz ęczew – Ł ęczyca, - droga powiatowa Ozorków – Parz ęczew – Ł ęŜ ki.

2. Strategia rozwoju gminy Parz ęczew Cele rozwoju gminy Parz ęczew na lata 2004 – 2009 zawarte zostały w „Strategii Rozwoju Gminy Parz ęczew na lata 2004 – 2009” . Strategicznym celem, który ma zosta ć osi ągni ęty do ko ńca 2009 r., jest intensywny rozwój gospodarczy gminy, co przyczyni si ę tak Ŝe do osi ągni ęcia celu nadrz ędnego jakim jest zrównowa Ŝony rozwój województwa łódzkiego. Dla osi ągni ęcia celu strategicznego ustalono nast ępuj ące cele szczegółowe: • Poprawa i rozwój infrastruktury technicznej, poprzez: - budow ę systemu dróg w gminie, - popraw ę jako ści wód poprzez budow ę i modernizacj ę stacji uzdatniania wody, - uporz ądkowanie gospodarki wodno – ściekowej, - modernizacj ę i rozbudow ę systemu ciepłowniczego w oparciu o energetyczne wykorzystanie biomasy, - uporz ądkowanie gospodarki odpadami, - rozbudow ę sieci energetycznej, - rozwój infrastruktury informacyjnej, - gazyfikacj ę gminy, - dostosowanie budynków u Ŝyteczno ści publicznej do standardów unijnych. • Stworzenie optymalnych warunków kształcenia dla dzieci, młodzie Ŝy i dorosłych, poprzez: - zwi ększenie mo Ŝliwo ści dost ępu młodzie Ŝy do ró Ŝnych form kształcenia i samokształce – nia, - stworzenie dobrej bazy o światowej, - polepszenie warunków dowozu uczniów do szkół, - prowadzenie szkole ń dla rolników na temat zwi ększenia produktywno ści gospodarstwa rolnych, zasad rachunkowo ści rolnej, pozyskiwania środków na modernizacj ę gospodarstw z funduszy strukturalnych itp., - organizowanie szkole ń w celu dostosowania kwalifikacji mieszka ńców do potrzeb rozwijaj ącej si ę gospodarki, - pomaganie rolnikom w poszukiwaniu alternatywnych źródeł dochodu, - popraw ę jako ści kształcenia w szkołach gminnych, - wspieranie uzdolnionej młodzie Ŝy w zdobywaniu wykształcenia, - uatrakcyjnienie programu sp ędzania wolnego czasu dla młodzie Ŝy, - prowadzenie działa ń zwi ązanych z promocj ą zatrudnienia, - upowszechnianie informacji o Unii Europejskiej,

13 - reorientacj ę zawodow ą osób odchodz ących z rolnictwa. • Zwi ększenie atrakcyjno ści inwestycyjnej gminy dla inwestorów lokalnych i zewn ętrznych, poprzez: - uporz ądkowanie gospodarki przestrzennej, - propagowanie w śród społecze ństwa zachowa ń przyjaznych środowisku, - opracowanie i upowszechnienie oferty inwestycyjnej gminy, - promocj ę gminy poprzez Internet, - promocj ę rozwoju przedsi ębiorczo ści poprzez wspieranie lokalnych małych i średnich przedsi ębiorstw oraz udzielanie wszechstronnej pomocy osobom podejmuj ącym działalno ść gospodarcz ą, - promocj ę lokalnych produktów poprzez Wspóln ą Mark ę „SMAK WSI”, - zwi ększenie efektywno ści obsługi inwestorów poprzez zastosowanie nowoczesnych technologii informacyjnych, - rozwój instytucjonalny gminnej administracji samorz ądowej, - inspirowanie tworzenia lokalnych sieci internetowych, - utworzenie lokalnego partnerstwa publiczno – prywatnego (Lokalnej Grupy Działania). • Odnowa wsi poprzez rozwój turystyki i zachowanie dziedzictwa kulturowego, poprzez: - budow ę zbiornika wodnego „Tkaczewska Góra” na rzece Bzurze, - zagospodarowanie terenów przy zalewie w Le źnicy Wielkiej, - rozbudow ę oraz zagospodarowanie zalewu wodnego w Parz ęczewie, - wytyczenie i oznakowanie szlaków rowerowych, - rozbudow ę i wyposa Ŝenie świetlicy środowiskowej w Śniatowej, - budow ę Młodzie Ŝowego Miasteczka Ruchu Drogowego w Parz ęczewie, - rozwój infrastruktury sportowo – rekreacyjnej, - rozwój agroturystyki, - opracowanie oferty turystycznej gminy i jej upowszechnienie m.in. poprzez Internet, - organizowanie cyklicznych imprez kulturalno – sportowych, - rozbudzenie poczucia to Ŝsamo ści lokalnej mieszka ńców, - skoordynowanie działa ń organizacji wiejskich, - zaanga Ŝowanie mieszka ńców w projekty publiczne, - zwi ększenie mo Ŝliwości korzystania z ró Ŝnych form kultury, szczególnie kultury wy Ŝszego rz ędu. • Zapewnienie bezpiecze ństwa socjalnego i publicznego, poprzez: - wypracowanie skutecznych form wsparcia osób i rodzin w przezwyci ęŜ aniu trudnych sytuacji Ŝyciowych, - powszechne do Ŝywianie dzieci w szkołach, - wspieranie projektów realizowanych przez organizacje pozarz ądowe i społeczne. - wyrównywanie szans osób niepełnosprawnych, - inicjowanie i wspieranie programów zwi ększaj ących bezpiecze ństwo publiczne.

14 Poni Ŝej wymieniono te, które maj ą bezpo średni zwi ązek z ustaleniami zmiany studium: - koncepcja modernizacji dróg, - programy budowy i modernizacji sieci oraz urz ądze ń infrastruktury technicznej: - budowy i modernizacji stacji uzdatniania wody, - uporz ądkowania gospodarki wodno – ściekowej, - modernizacji i rozbudowy systemu ciepłowniczego, - uporz ądkowania gospodarki odpadami, - rozwoju sieci energetycznej, - gazyfikacji gminy, - koncepcja rozwoju turystyki i rekreacji, - projekt budowy zbiornika wodnego „Tkaczewska Góra” na rzece Bzurze, - remont zalewu w Le źnicy Wielkiej oraz zagospodarowanie terenów przy zalewie, - rozbudowa oraz zagospodarowanie zalewu wodnego w Parz ęczewie.

3. Zewn ętrzne uwarunkowania wpływaj ące na kształtowanie polityki przestrzennej 3.1. Studium zagospodarowania przestrzennego województwa jako element polityki przestrzennej w odniesieniu do gminy Parz ęczew „Wnioski i materiały do studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Parz ęczew” z czerwca 1999 r. opracowane przez BPPWŁ zawierały wydobyte z elaboratu „Studium zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego” ustalenia przestrzenne regionalnego znaczenia zlokalizowane na obszarze gminy. Okre ślały one zakres zamierze ń szczebla centralnego i wojewódzkiego oraz zakres głównych zada ń gminnych. Prognozy rozwojowe gminy generalnie opieraj ą si ę o przebieg korytarza komunikacyjnego autostrady A-2 i planowanej szybkiej kolei Pozna ń - Warszawa, który przecina gmin ę na dwie cz ęś ci i b ędzie stanowi ć element kształtuj ący zagospodarowanie przestrzenne gminy. W północnej cz ęś ci , o dobrych glebach, preferowany jest rozwój rolnictwa i jego obsługi. W południowej postuluje si ę intensywne zalesienia i rozwój funkcji rekreacyjnej w oparciu o walory krajobrazowe i przyrodnicze, przy uwzgl ędnieniu uwarunkowa ń ochrony środowiska. Obszar mi ędzy drog ą nr DP5137E a autostrad ą A- 2 w s ąsiedztwie Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Ozorkowie b ędzie posiadał warunki dla kształtowania strefy rozwoju i przedsi ębiorczo ści. Poni Ŝej przedstawiono elementy struktury przestrzennej województwa na obszarze gminy: - w komunikacji: - postulowany przebieg wariantowy kolei du Ŝych pr ędko ści, - obej ście drogowe Parz ęczewa w ci ągu drogi nr DP5137E, - droga powiatowa DP5137E – modernizacja, nowy odcinek w Piaskowicach do poł ączenia z południowym obej ściem Ozorkowa, - fragment drogi DP5139E (na północ od projektowanego przebiegu drogi nr DP5137E) wchodz ącej w obej ście zachodnie Ozorkowa – modernizacja, - droga DP5168E Ł ęczyca – Parz ęczew – Aleksandrów – modernizacja,

15 - droga wojewódzka nr 469, - w pozostałych elementach: - postulowana strefa przedsi ębiorczo ści gospodarczej w oparciu o dost ęp do autostrady A-2 w węź le „Emilia” poprzez nowy przebieg drogi DP5137E i powi ązanie jej z obej ściem południowym Ozorkowa, a nast ępnie drog ą krajow ą nr 1; strefa ta byłaby rozwini ęciem ŁSSE w Ozorkowie i tworzyłaby obszar rozwojowy Parz ęczew – Ozorków, - postulowany w rejonie wsi Tkaczewska Góra zbiornik wodny na Bzurze, który zwi ększyłby walory rekreacyjne tej cz ęś ci gminy, - znaczne dolesienia w południowej cz ęś ci gminy, - postulowany obszar chronionego krajobrazu w południowej cz ęś ci gminy, - koncentracja usług osadnictwa i urbanizacji we wsi gminnej Parz ęczew, - obiekty i urz ądzenia infrastruktury technicznej znaczenia regionalnego, - obiekty i urz ądzenia specjalne (lotnisko). Jako znajduj ące si ę w polu zamierze ń centralnych i wojewódzkich wymieniono nast ępuj ące elementy: - kolejowa magistrala szybkiej kolei (daleka perspektywa), - obej ście drogowe Parz ęczewa w ci ągu drogi nr DP5137E, - modernizacja i rozbudowa drogi nr DP5137E zwi ązana z realizacj ą obszaru rozwojowego Ozorków – Parz ęczew, - zbiornik „Tkaczewska Góra” – złagodzenie deficytu wód powierzchniowych oraz poprawa gospodarki wodnej w aglomeracji, - zwi ększenie lesisto ści gminy zgodnie z programem krajowym, - koncentracja rekreacji w oparciu w o zbiornik „Tkaczewska Góra”. Przedstawiono te Ŝ tematy wymagaj ące cz ęsto specjalistycznych opracowa ń studialno – projektowych. Są to: - analiza regionalnego obszaru rozwojowego „Ozorków – Parz ęczew” jako potencjalnego bieguna wzrostu gospodarczego (aktywizacja północno – zachodniej cz ęś ci aglomeracji), - analiza mo Ŝliwo ści powi ększenia obszaru chronionego krajobrazu w kontek ście przebiegu autostrady, kolei du Ŝych pr ędko ści, oraz utrzymania dolin rzek Bzury i Gnidy jako korytarzy ekologicznych i wentylacyjno - klimatycznych, - wyodr ębnienie obszarów wymagaj ących szczególnej koordynacji w zakresie planowania przestrzennego, w tym obszaru rozwojowego „Ozorków – Parz ęczew” – obszaru rekreacyjnego na bazie zbiornika „Tkaczewska Góra” oraz urbanizuj ącego si ę obszaru wsi Parz ęczew, - analiza zasadno ści uzbrojenia wi ększych jednostek osadniczych gminy, równie Ŝ w kontek ście postulatu powi ększenia obszaru chronionego krajobrazu. W dniu 31.05.2000 r. w przyj ętej przez Sejmik Województwa Łódzkiego „Koncepcji programu rozwoju sieci drogowej do roku 2015 z uwzgl ędnieniem dróg krajowych i wojewódzkich „ zmieniono ponadlokalne cele publiczne o znaczeniu wojewódzkim w stosunku do wcze śniej wytypowanych, opisanych powy Ŝej.

16 4. Wewn ętrzne uwarunkowania wpływaj ące na kształtowanie kierunków polityki przestrzennej 4.1. Uwarunkowania polityki przestrzennej gminy wynikaj ące z funkcjonowania środowiska przyrodniczego 4.1.1. Fizjografia - Dane ogólne: poło Ŝenie, ukształtowanie terenu Gmina Parz ęczew poło Ŝona jest w północno - zachodniej cz ęś ci dawnego woj. łódzkiego, na obszarze Nizin Środkowopolskich i obejmuje fragmenty dwóch makroregionów: Niziny Południowowielkopolskiej (Wysoczyzna Łaska) w cz ęś ci południowej i Niziny Środkowomazowieckiej (Równina Łowicko - Bło ńska) w cz ęś ci północnej. Dla kształtowania lokalnego klimatu ma te Ŝ wpływ s ąsiedztwo Wzniesie ń Łódzkich poło Ŝonych na wschód od terenu opracowania. Rze źba terenu jest stosunkowo urozmaicona. Maksymalne wysoko ści wyst ępuj ą w południowej i południowo-wschodniej cz ęś ci gminy (Tkaczewska Góra i Mariampol) powy Ŝej 165 m n.p.m., najni Ŝsze w okolicy Le źnicy Wielkiej <120 m n.p.m. Najni Ŝej poło Ŝone tereny znajduj ą si ę w dolinie rzeki Gnidy w północno - zachodniej cz ęś ci gminy. Generalnie teren opada w kierunku północno – zachodnim. Do tych kierunków nawi ązuje te Ŝ układ sieci rzecznej, głównych cieków Bzury i Gnidy. Ich boczne dopływy s ą krótkie, sprowadzaj ą wod ę z lokalnych obni Ŝeń mi ędzy pagórkami. - Budowa geologiczna Gmina Parz ęczew le Ŝy na pograniczu niecki łódzkiej o charakterze synklinalnym i zachodniego skrzydła antyklinorium kujawsko – pomorskiego. Cały obszar gminy pokrywaj ą osady czwartorz ędowe zło Ŝone w okresie zlodowacenia środkowopolskiego – stadiału Warty pod którymi wyst ępuj ą osady trzeciorz ędowe oraz kredy i jury. Przeci ętna mi ąŜ szo ść osadów czwartorz ędowych zawiera si ę w granicach 40 –70m. Dominuj ą w śród nich piaski, Ŝwiry i głazy morenowe oraz piaski i Ŝwiry wodnolodowcowe. Urozmaiceniem rze źby s ą wyst ępuj ące lokalnie Ŝwirowo - piaszczyste pagórki kemowe. Gł ębokie podło Ŝe tworz ą środkowo- i górnojurajskie piaskowce, mułowce i iłowce oraz wapienie i margle buduj ące antyklinorium środkowopolskie. Do najmłodszych osadów w okresie holocenu nale Ŝą piaski i mułki wypełniaj ące doliny współczesnych cieków powierzchniowych. Wśród nich spotyka si ę pojedyncze płaty organicznych gruntów mułowo – torfowych. Lokalne wyst ąpienia osadów organicznych zwi ązane s ą z dolinami Bzury-Lindy i Gnidy Zian. - Hydrografia Wody powierzchniowe Przez teren gminy Parz ęczew przebiega główny wododział Polski mi ędzy zlewni ą Bzury (Wisły) a Gnidy (Warty - Odry). Wododział pocz ątkowo wyznaczony wyra źnie pasmem pagórków morenowych, w cz ęś ci północnej biegnie po terenach o płaskich, słabo zaznaczonych kulminacjach. Przecinaj ące je rowy melioracyjne zacieraj ą wyrazisto ść wododziału. Wzdłu Ŝ rzeki Bzury, najwi ększego cieku na terenie gminy, wyznaczone s ą obszary zagro Ŝenia powodziowego, pozostałe rzeki nie posiadaj ą ustalonych obszarów wyst ępowania wielkiej wody.

17 W południowej cz ęś ci gminy wyst ępuj ą lokalne obszary bezodpływowe w niewielkich obni Ŝeniach śródwydmowych. Wszystkie zbiorniki wodne s ą pochodzenia antropogenicznego. Wody podziemne W nawi ązaniu do budowy geologicznej na terenie gminy wyst ępuj ą poziomy wodono śne zwi ązane z utworami jury, kredy i czwartorz ędu. Południowa cz ęść gminy poło Ŝona jest na terenie Głównego Zbiornika Wód Podziemnych o zasobach wód bardzo czystych w o środku szczelinowym i szczelinowo - porowym. Wyznaczono dla nich obszary najwy Ŝszej ochrony i obszary wysokiej ochrony. Wody z tego zbiornika ujmowane s ą w Ozorkowie. Na terenie gminy Parz ęczew uj ęcia wód znajduj ą si ę w Orłej, Ignacewie Folwarcznym, Parz ęczewie, Chrz ąstowie Wielkim, w Le źnicy Wielkiej na terenie zamkni ętym. W osadach czwartorz ędowych wyst ępuj ą dwa poziomy wodono śne, pozostaj ące ze sob ą w ró Ŝnych zwi ązkach hydrologicznych: poziom naglinowy oraz poziom mi ędzymorenowy. Zwierciadło wód płytkich (naglinowych) wyst ępuje na gł ęboko ściach nieprzekraczaj ących 5m. Zasoby s ą niewielkie, wyst ępuj ą znaczne wahania stanów i sezonowe zmiany temperatury wody. Podstawowy poziom wodono śny (mi ędzymorenowy) wyst ępuje na gł ęboko ści 10-50 m p.p.t. W dolinach rzek (Bzury i Gnidy) wyst ępuj ą równie Ŝ wody aluwialne, a w bezodpływowych nieckach pojawiaj ą si ę izolowane soczewki wód wierzchówkowych. Zasoby wód podziemnych zwi ązane s ą z wodono śnymi pi ętrami górnej jury, górnej kredy i czwartorz ędu. W okolicy Janowa i Śliwnik, na północny-wschód od Parz ęczewa, si ęga południowy fragment szczelinowo-krasowego Głównego Zbiornika Wód Podziemnych (GZWP) nr 226 Kro śniewice – Kutno. Zbiornik o charakterze szczelinowo – krasowym podlega przepisom o wysokiej ochronie wód podziemnych. Południowa i wschodnia cz ęść gminy jest obj ęta zasi ęgiem porowego zbiornika dolnej kredy – GZWP nr 401 Niecka Łódzka. Wody tego zbiornika obj ęte wysok ą (OWO) i najwi ększ ą (ONO) ochron ą charakteryzuj ą si ę wysok ą jako ści ą, s ą bardzo czyste i nadaj ą si ę do u Ŝytku bez uzdatniania. Powszechnie eksploatowany poziom wodono śny czwartorz ędu jest zwi ązany z osadami piaszczysto-Ŝwirowymi zlodowacenia południowopolskiego i okresu interglacjału mazowieckiego oraz z piaskami i Ŝwirami wodnolodowcowymi pochodz ącymi z okresu zlodowace ń środkowopolskich. Zwierciadło naporowe wyst ępuje na gł ęboko ści 10-20 m, a wydajno ści si ęgaj ą 20 m³ /h. Stan czysto ści wód powierzchniowych i podziemnych Stan zanieczyszczenia wód Bzury jest w chwili obecnej umiarkowany, w ci ągu ostatnich lat zaobserwowano popraw ę czysto ści wody, która jeszcze kilka lat temu była katastrofalna. Przekroczenia norm dotycz ą głównie wska źników odnosz ących si ę do azotanów oraz fosforu ogólnego. Ponad to o umiarkowanym stanie czysto ści wód decyduj ą takie czynniki jak m.in. barwa wody, zawarto ść bakterii coli czy saprobowo ść fitoplanktonu. Wska źniki te s ą wynikiem zrzutów ścieków komunalnych i przemysłowych w Zgierzu. Funkcjonuj ące oczyszczalnie ścieków w Zgierzu (miejska – mechaniczno – chemiczno - biologiczna; dwie mechaniczno - biologiczne i

18 dwie mechaniczne) powinny prowadzi ć do ci ągłej stopniowej poprawy jako ści wód, jednak proces oczyszczania zdegradowanego przez lata środowiska koryta rzeki mo Ŝe trwa ć nawet kilkadziesi ąt lat. Danych na temat czysto ści wód rzeki Gnidy nie ma w dost ępnych materiałach, ale przez analogi ę mo Ŝna wnioskowa ć, Ŝe główne źródła jej zanieczyszczenia – wobec funkcjonowania oczyszczalni mechaniczno - biologicznej w: Piaskowicach, Chociszewie, Parz ęczewie, osiedlu wojskowym, jednostce wojskowej w Le źnicy Wielkiej, stanowi ą spływy wód z obszarów u Ŝytkowanych rolniczo (substancje organiczne, biogenne i miano coli). Bior ąc pod uwag ę du Ŝą ilo ść terenów zmeliorowanych przyspieszaj ących spływ wód wska źniki te są prawdopodobnie przekraczane. - Klimat Badany obszar znajduje si ę w strefie wpływu klimatów suboceanicznego i kontynentalnego. Wyra Ŝa si ę to min. pewnym złagodzeniem granic pomi ędzy poszczególnymi porami roku. Średnia temperatura roku kształtuje si ę w granicach 7,6ºC – ostatnie lata były wyra źnie cieplejsze (89 – 92 – 8,5ºC; 92 – 96 – 8,1ºC). Średnia roczna suma opadów jest tu znacznie ni Ŝsza niŜ w strefie kraw ędziowej Wzniesie ń Łódzkich i wynosi poni Ŝej 550mm. Najwy Ŝsze opady wyst ępuj ą w lipcu, najni Ŝsze w styczniu i lutym. Cz ęstotliwo ść wyst ępowania opadów nawalnych najwi ększa jest w okresie czerwiec- sierpie ń. Wyst ępuj ą du Ŝe ró Ŝnice – ponad dwukrotne – w ilo ści opadów w latach wilgotnych i suchych (890mm – 396mm). - Stan czysto ści powietrza atmosferycznego. Uformowanie terenu na obszarze gminy i w jej s ąsiedztwie – pasma pagórków morenowych i kemowych od wschodu i południa oraz du Ŝe masywy le śne Grotnik i Lu ćmierza – osłaniaj ą teren gminy od zanieczyszcze ń z terenu Łodzi i Zgierza. W samym Parz ęczewie brak wi ększych źródeł zanieczyszcze ń. Lokalne zagro Ŝenia mog ą stanowi ć, na terenach podatnych na inwersje zimowe, emisje niskie tlenku w ęgla, dwutlenku siarki i sadzy z mało sprawnych źródeł energii – palenisk indywidualnych na opał stały. Nie ma jednak danych na temat przekrocze ń dopuszczalnych st ęŜ eń zanieczyszcze ń powietrza. Zakład przemysłowy najbli Ŝej poło Ŝonego Ozorkowa (Spółdzielnia Mleczarska w Ozorkowie) posiada emitory wyposa Ŝone w elektrofiltry. Podstawowym czynnikiem wpływaj ącym na warunki środowiskowe obszaru gminy jest autostrada przebiegaj ąca przez środek gminy, dziel ąca j ą na dwie cz ęś ci, podkre ślaj ąc tym samym odmienne zagospodarowanie i wykorzystanie terenów po obu jej stronach. Przebieg autostrady przez teren gminy jest tranzytowy – bez w ęzłów komunikacyjnych, jest tym samym wyj ątkowo bezkonfliktowy jednak ruch samochodowy jest niew ątpliwym emitorem hałasu oraz spalin do atmosfery.

19 4.1.2 . Zasoby przyrodnicze - Lasy W granicach gminy Parz ęczew znajduj ą si ę lasy nale Ŝą ce do du Ŝego kompleksu le śnego Grotnicko - Lu ćmierskiego oraz mniejsze zespoły: na pa śmie wydm w widłach Bzury i Lindy, wzdłu Ŝ zachodniej granicy gminy i małe zespoły śródpolne rozrzucone po terenie całej gminy w miejscach podmokłych lub na szczytach pagórków piaszczystych. Przez teren gminy przebiega równole Ŝnikowo wyznaczona przez Szafera granica naturalnego zasi ęgu wyst ępowania jodły, świerka i jaworu. Drzewa te nie wyst ępuj ą na opisywanym terenie. Wi ększo ść lasów to sztuczne monokultury sosnowe zało Ŝone na siedliskach od Boru Mieszanego Świe Ŝego do Boru Suchego. W lokalnych zagł ębieniach stwierdzono wyst ępowanie Boru Wilgotnego, a wzdłu Ŝ koryt rzecznych lokalnie drzewostany o charakterze ł ęgowym – zaro śli wierzbowych, drzewostanów wierzbowo - jesionowych z domieszk ą olchy. Du Ŝą ró Ŝnorodno ści ą siedlisk charakteryzuj ą si ę zwłaszcza lasy w kompleksie Grotnicko- Lu ćmierskiem, gdzie dodatkowo wyst ępuj ą niewielkie powierzchnie sandrowe pokryte ubog ą ro ślinno ści ą muraw, wrzosowisk i jałowczysk. Wszystkie lasy opisywanego terenu nale Ŝą do kategorii lasów chronionych (zmniejszone parametry gospodarczego wykorzystania, nacisk połoŜony na funkcje przyrodnicze i ochronne) ze wzgl ędu na zagro Ŝenie ze strony przemysłu oraz s ąsiedztwo du Ŝych o środków miejskich. Ogromny wpływ na stan lasów ma obni Ŝenie poziomu lustra wód (leje depresyjne) powoduj ące min. wygini ęcie jodły i świerka. Lesisto ść gminy wynosi 16,4 %. - Obiekty chronione Pomniki przyrody Na terenie gminy wyst ępuje 10 pomników przyrody: - buk o obwodzie 440 cm w parku w Piaskowicach, - dąb szypułkowy o obwodzie 315 cm w parku w Piaskowicach, - jawor o obwodzie 280 cm w parku w Piaskowicach, - 2 lipy drobnolistne o obwodach 355 cm i 315 cm na Placu Ko ścielnym, - 5 d ębów o obwodach 240 – 330 cm przy wej ściu na cmentarz w Le źnicy Wielkiej, - 1 lipa drobnolistna w Pustkowej Górze. Parki wiejskie wpisane do gminnej ewidencji zabytków Uchwał ą Nr X/41/85 Rady Narodowej Miasta Łodzi park podworski w Piaskowicach o powierzchni 4,6 ha uzyskał status parku wiejskiego. Park ten znajduje si ę w ewidencji zabytków. Obszar chronionego krajobrazu kompleksu lasów Grotnicko - Lu ćmierskich Uchwał ą Rady Narodowej z 1987r. status obszaru chronionego krajobrazu nabyły lasy południowej cz ęś ci gminy, w kompleksie lasów Grotnicko - Lu ćmierskich. Obiekty te utraciły swój status po reformie samorz ądowej, ze szkod ą dla mo Ŝliwo ści sprawowania nad nimi opieki wg. nowych przepisów konieczna jest decyzja Wojewody. - Zasoby surowcowe Na terenie gminy Parz ęczew znajduje si ę 14 udokumentowanych złó Ŝ surowców mineralnych. Zło Ŝa wyst ępuj ące na terenie gminy to głównie utwory piaszczyste i piaszczysto-Ŝwirowe, materiał

20 tego typu znajduje zastosowanie głównie w budownictwie ogólnym i drogowym. W Bibianowe wyst ępuj ą zło Ŝa piasków kwarcowych nadaj ące si ę do produkcji cegły wapienno - piaskowej. Zło Ŝa wyst ępuj ące na terenie gminy: - Bibianów , - Florentynów I – pole A, - Florentynów I – pole B - Florentynów II , - Gołaszyny , - Ignacew , - Ignacew I , - Kowalewice A, - Parz ęczew , - Parz ęczew I pole A, - Parz ęczew I pole B - Parz ęczew II , - Skórka , - Tkaczewska Góra. Zło Ŝa które posiadaj ą aktualne koncesje na wydobycie surowca wyznaczone maj ą obszary i tereny górnicze. W śród złó Ŝ na terenie gminy w wi ększo ści przypadków obszar górniczy pokrywa si ę z granic ą zło Ŝa jedynie zło Ŝe Bibianów znacznie wykracza swym zasi ęgiem zarówno poza obszar jak i teren górniczy.

Obszary i tereny górnicze posiadaj ące aktualn ą koncesj ę na wydobywanie surowców mineralnych:

Nazwa obszaru Koncesja Data decyzji Bibianów IIA OS.7513-8/05 2005-12-27 Florentynów II OS.7513-7/05 2005-05-05 Gołaszyny OS.7513-10/05 2005-05-12 Ignacew OS.7513-7/2001 2001-05-25 Kowalewice A OS.7513-7/07 2007-09-07 Parz ęczew I pole A i B SR.VII-7412-2/65/04 2004-10-21 Skórka OS.7513-6/05 2005-04-29 Tkaczewska Góra SR.VII-7412-2/85/04 2005-04-12 Parz ęczew II OS.7513-6/08 2008-06-24

Obszary i tereny górnicze, którym wygasły koncesje na wydobycie surowców mineralnych: - Bibianów I (Bibianów IA), - Florentynów I – pola: A i B, - Parz ęczew.

21 Nowe zło Ŝe Ignacew I nie posiada jeszcze nadanej koncesji w zwi ązku z czym nie ma jeszcze wyznaczonego terenu oraz obszaru górniczego.

Obszary i tereny górnicze nieeksploatowane musz ą zosta ć poddane rekultywacji, w przypadku zło Ŝa Parz ęczew kierunek rekultywacji jest jeszcze nieokre ślony natomiast dla zło Ŝa Florentynów I – pola: A i B kierunek rekultywacji przewidziano jako rolniczo – le śny. Dopuszczalny jest inny kierunek rekultywacji w przypadku gdy warunki naturalne oraz stan istniej ący nieeksploatowanego zło Ŝa predysponuj ą dany obszar do innej formy zagospodarowania.

4.1.3. Zagro Ŝenia dla środowiska przyrodniczego - Zagro Ŝenia dla stanu powietrza atmosferycznego Na terenie samej gminy nie wyst ępuj ą obiekty mog ące mie ć negatywny wpływ na stan powietrza. Lokalne i czasowe (w okresie grzewczym) uci ąŜ liwo ści mog ą powstawa ć na skutek u Ŝytkowania mało sprawnych palenisk indywidualnych na opał stały. Wi ększo ść stwierdzonych zanieczyszcze ń, maj ących wpływ m.in. na stan zdrowotny lasów to import z s ąsiednich miast – głównie Ozorkowa, ale stwierdzono te Ŝ napływ z dalej poło Ŝonych o środków przemysłowych np. Konina. - Zagro Ŝenia dla stanu czysto ści wód powierzchniowych i podziemnych Na terenie samej gminy nie stwierdzono źródeł istotnego zanieczyszczenia wód. Zrzut ścieków komunalnych z Parz ęczewa do rzeki Gnidy odbywa si ę poprzez oczyszczalni ę mechaniczno- biologiczn ą. Bzura i Linda wprowadzaj ą na teren gminy wody ju Ŝ pozaklasowe, a na terenie gminy nie ma dodatkowych źródeł ich zanieczyszczania . Wpływ na stan czysto ści wód maj ą jedynie spływy z pól uprawnych (eutrofizacja). Na stan wód podziemnych pierwszego poziomu u Ŝytkowego (wg bada ń Zakładu Hydrologii i Gospodarki Wodnej U.Ł. w wi ększo ści badanych studzien stwierdzono przekroczenia norm dopuszczalnych dla wód pitnych w zakresie azotu azotanowego, siarczanów i utlenialno ści) ma wpływ bł ędna lokalizacja studzien, szamb i dołów chłonnych. Wi ększo ść wsi poza Tkaczewsk ą Gór ą, Pustkow ą Gór ą, Skórk ą ma wodoci ągi. Dla poziomów aluwialnych zagro Ŝenie stanowi ą wylewy silnie zanieczyszczonych wód Bzury. - Zagro Ŝenie hałasem Na terenie gminy obiektami zakłócaj ącym klimat akustyczny s ą: - linia kolejowa (Łód ź) Zgierz – Ozorków (Gda ńsk), zwłaszcza na odcinku Pustkowa Góra – Konstantki, gdzie przebiega na nasypie, co znacznie zwi ększa zasi ęg jej uci ąŜ liwo ści akustycznej. Uci ąŜ liwo ść ta od strony zachodniej jest zmniejszona przez s ąsiedztwo kompleksu le śnego. - autostrada A-2 relacji Warszawa – Pozna ń generuj ąca znaczny hałas zwi ązany z transportem drogowym, w zasi ęgu jego bezpo średniego oddziaływania ustalono obszar ograniczonego uŜytkowania.

22 - Inne nadzwyczajne zagro Ŝenia Na terenie gminy jedynie rzeka Bzura ma ustalone obszary zagro Ŝenia powodziowego. Inne zagro Ŝenie dla środowiska przyrodniczego mogłaby stanowi ć katastrofa kolejowa z udziałem ładunku chemikaliów gazowych lub płynnych. Ponadto na terenie gminy zlokalizowane jest lotnisko wojskowe z czym wi ąŜą si ę mo Ŝliwe utrudnienia zwi ązane z wykonywaniem lotów przez statki powietrzne w wyznaczonych strefach lotów kosz ących , a w szczególno ści lotów nocnych na małych wysoko ściach i kosz ących z wykorzystaniem gogli noktowizyjnych oraz na l ądowisku przygodnym w rejonie Mariampola w prowadzeniu gospodarstw hodowlanych , a w szczególno ści ferm drobiowych, strusi itp.

4.2. Uwarunkowania polityki przestrzennej gminy wynikaj ące ze struktury funkcjonalno- przestrzennej 4.2.1. Charakterystyka zagospodarowania przestrzennego gminy Układ przestrzenny obszaru okre ślaj ą uwarunkowania przyrodnicze, to jest ukształtowanie w postaci dolin rzek Bzury i Gnidy, tereny le śne głównie w cz ęś ci południowej oraz kompleksy dobrych gleb w cz ęś ci północnej. Ukształtowanie charakterystyczne dla terenów polodowcowych, posiada obni Ŝone formy wypukłe i wypłycone obni Ŝenia. Najwy Ŝsze wzniesienia usytuowane s ą w południowej cz ęś ci gminy (Tkaczewska Góra, Chociszew, Mikołajew, Orła – ok. 160 m n.p.m.) co w poł ączeniu z obrze Ŝem kompleksu lasów grotnickich, szerok ą dolin ą Bzury i terenami le śnymi granicz ącymi z doliną od strony północnej składa si ę na walory krajobrazowe tej cz ęś ci gminy. Dost ępno ść komunikacyjn ą gminy zapewnia linia kolejowa ze stacj ą w Chociszewie, droga krajowa nr 1 przebiegaj ąca przez Ozorków w odległo ści 10 km od Parz ęczewa oraz sie ć dróg publicznych. Charakterystyczny jest układ dróg zbiegaj ących si ę w Parz ęczewie. Dominuj ącą funkcj ą jest rolnictwo. Stopie ń zurbanizowania obszaru jest stosunkowo niski. Najbli Ŝej poło Ŝonym miastem jest (granicz ący z gmin ą) Ozorków, pełni ący funkcj ę o środka ponadlokalnego, z którym gmina posiada rozwini ęte powi ązania administracyjne i gospodarcze. Jednak dla mieszka ńców północnej cz ęś ci gminy, zwłaszcza osiedla wielorodzinnego w Le źnicy Wielkiej, o środek handlowo- usługowy i o światowy stanowi Ł ęczyca. W sieci osadniczej gminy wielko ści ą wyró Ŝnia si ę Parz ęczew pełni ący rol ę o środka gminnego ze znaczn ą ilo ści ą usług oraz Chociszew z usługami uzupełniaj ącymi. Lokalizacja pozostałych usług ma charakter punktowy, z wyj ątkiem osiedla zwi ązanego z jednostk ą wojskow ą w Le źnicy Wielkiej wyposa Ŝonego w usługi. Zabudowa wiejska, usytuowana wzdłu Ŝ dróg ma charakter pasmowy, ale tylko w niewielu wsiach jest zwarta. Stosunkowo mało jest zabudowy rozproszonej oddalonej od skupisk siedlisk wiejskich. Zabudowa jednorodzinna w formie wi ększych zespołów wyst ępuje w Parz ęczewie i Chociszewie. Zabudowa wielorodzinna zlokalizowana w niewielkiej ilo ści w Parz ęczewie i Piaskowicach (ł ącznie 72 mieszkania). W Le źnicy Wielkiej istnieje osiedle wielorodzinne obsługuj ące jednostk ę wojskow ą (ok. 700 mieszka ńców). Budownictwo letniskowe wyst ępuje w rejonie s ąsiaduj ącym z lasami grotnickimi głównie we wsiach: Orła, Pustkowa Góra, Chociszew, Tkaczewska Góra; w cz ęś ci s ą to niewielkie zespoły działek.

23 Natomiast wi ększe zespoły o przes ądzonych lokalizacjach z dokonanymi podziałami, b ądź ju Ŝ aktualnie realizowane znajduj ą si ę we wsiach: Mikołajew, Orła, Duraj, Chociszew, Radzibórz, Pustkowa Góra i Tkaczewska Góra. Parz ęczew, niegdy ś miasto, posiada historycznie ukształtowany układ przestrzenny z rynkiem, jego pierzejami, dominant ą w postaci zabytkowego ko ścioła i siatk ą s ąsiednich ulic. W śród zabudowy o charakterze małomiasteczkowym znajduj ą si ę liczne obiekty wpisane do gminnej ewidencji konserwatorskiej. Nowe obiekty zwi ązane z pełnieniem funkcji o środka gminnego powstały w południowej cz ęś ci wsi tworz ąc zespół o odmiennym charakterze. W zachodniej cz ęś ci zrealizowano zespół budownictwa jednorodzinnego. Na północy mi ędzy star ą cz ęś ci ą a obiektami usługowo-składowymi zwi ązanymi z obsług ą rolnictwa dokonano podziałów gruntów dla budownictwa jednorodzinnego, tworz ącego w skali wsi du Ŝy zespół przes ądzaj ący w znacznym stopniu o kierunku jej rozwoju. Układ przestrzenno- funkcjonalny Parz ęczewa zmienia si ę ze skupionego wokół starego o środka w rozci ągni ęty (ok. 1,8 km) na kierunku północ-południe. W otwartym krajobrazie wokół Parz ęczewa wyró Ŝniaj ą si ę Piaskowice, b ędące cz ęś ci ą tej przestrzeni. Dotychczasowe działania nie wydobyły wyst ępuj ących tu warto ści kulturowych. Zwłaszcza realizacja budynków wielorodzinnych nie jest zharmonizowana z otoczeniem. Struktura funkcjonalno-przestrzenna wskazuje na mo Ŝliwo ści rozwojowe gminy. Walory przyrodnicze i krajobrazowe cz ęś ci południowej stanowi ą potencjał w zakresie rozwoju turystyki i rekreacji. Potencjał rolny w postaci kompleksów dobrych gleb w cz ęś ci północnej mo Ŝe sta ć si ę czynnikiem rozwoju rolnictwa specjalistycznego i hodowli. Natomiast przebieg autostrady i s ąsiedztwo zrealizowanej ŁSSE w Ozorkowie s ą przesłank ą dla powstania pasma rozwoju i przedsi ębiorczo ści Ozorków - Parz ęczew.

4.2.2. Struktura własno ści Na podstawie danych uzyskanych w Urz ędzie Gminy stwierdzono, i Ŝ w poszczególnych wsiach na terenie gminy wyst ępuj ą działki stanowi ące własno ść : - Skarbu Pa ństwa , - Ministerstwa Obrony Narodowej, - Agencji Nieruchomo ści Rolnych, - Gminy Parz ęczew, - Gminy Miasta Ozorkowa, - zwi ązków wyznaniowych. Rozpoznanie stanu posiadania gruntów wykazało, Ŝe podstawow ą form ą własno ści w gminie jest własno ść prywatna z terenami wykorzystywanymi na cele rolnicze. Najwi ększe pod wzgl ędem powierzchniowym grunty komunalne zlokalizowane s ą w: Parz ęczewie, Piaskowicach, Chociszewie, Orłej i Marysławowie. Ich zagospodarowanie zwi ązane jest w przewa Ŝaj ącej cz ęś ci z lokalizacj ą urz ądze ń infrastruktury technicznej lub usług publicznych.

24 Z uzyskanych danych wynika, Ŝe gmina prawie w ogóle nie posiada dyspozycyjnych gruntów, co ogranicza w istotny sposób mo Ŝliwo ść prowadzenia aktywnej polityki przestrzennej i ofertowej dla ró Ŝnorodnej działalno ści gospodarczej przez władze gminy. Istniej ąca struktura własno ści, rozmieszczenie i ilo ść działek komunalnych i Skarbu Pa ństwa nie stanowi istotnego uwarunkowania dla przewidywanych kierunków zagospodarowania gminy.

4.3. Uwarunkowania polityki przestrzennej gminy wynikaj ące z diagnozy warto ści kulturowych 4.3.1. Rys historyczny Parz ęczew znajdował si ę przy wczesno średniowiecznej drodze z Lutomierska do Ł ęczycy. W 1098r. odnotowano Parz ęczew jako wie ś le Ŝą cą w dobrach ksi ąŜę cych Bolesława Krzywoustego. W kronikach Galla Anonima s ą wzmianki o osadzie słowia ńskiej „Parzniczew” w Ksi ęstwie Ł ęczyckim, a biskup krakowski Wincenty Kadłubek, przebywaj ący w 1180r. w Ł ęczycy wspomina osad ę „Parnyczew”. Od tego czasu Parz ęczew wchodzi w skład dóbr arcybiskupów gnie źnie ńskich. Po zniszczeniu osady w 1330r. przez najazd krzy Ŝacki zostaje ona odbudowana przy pomocy arcybiskupa gnie źnie ńskiego. W 1370r. król Kazimierz Wielki nadaje osadzie Parz ęczew prawa miejskie na wniosek arcybiskupa Jarosława Bogorii i podkanclerza Janka Czarnkowskiego. Po kl ęsce Zakonu Krzy Ŝackiego w 1410r. rozpoczyna si ę rozwój gospodarczy miasta. W XVII w. na skutek zniszcze ń wojennych zaczyna si ę powolny upadek. Po II rozbiorze Polski w 1793r. Parz ęczew zostaje wł ączony do Prus. Nast ępuje masowy napływ ludno ści niemieckiej. Po upadku Powstania Styczniowego w 1867r. Parz ęczew traci prawa miejskie, a siedziba władz gminnych zostaje przeniesiona do Piaskowic. Parz ęczew zaczyna si ę wyludnia ć, mieszka ńcy szukaj ą pracy w Łodzi i innych o środkach przemysłowych. Po odzyskaniu niepodległo ści w 1918r. Parz ęczew zaczyna si ę rozwija ć. W czasie II wojny światowej zostaje wcielony do III Rzeszy. Po wojnie wie ś Parz ęczew pełni funkcj ę o środka administracyjnego i usługowego gminy.

4.3.2. Obiekty obj ęte ochron ą konserwatorsk ą i archeologiczn ą Na obszarze gminy wyst ępuj ą obiekty posiadaj ące warto ści dziedzictwa kulturowego wpisane do rejestru zabytków, gminnej ewidencji zabytków, obj ęte ewidencj ą zabytków, ewidencj ą archeologiczn ą oraz chronione układy rozplanowania i krajobrazu. Obiekty wpisane do rejestru zabytków: - Le źnica Wielka: ko ściół św. Jakuba Apostoła, drew., XVIII w., nr rej. A 138 - Parz ęczew : - ko ściół parafialny p.w. Wniebowzi ęcia NMP, mur, 1802- 1804, nr rej. A 215 - ko ściół cmentarny p.w. św. Rocha, drew., I poł. XVII w., nr rej. A 188 - grodzisko – relikt średniowiecznej siedziby obronnej, pocz. XV w., nr rej. A 321 - Piaskowice: grodzisko sto Ŝkowate średniowieczne, nr rej. 212 Obiekty wpisane do gminnej ewidencji zabytków: - Chrz ąstów: - dom nr 3, drew., tynk., 4 ćw. XIX w. - dom nr 6, drew., 4 ćw. XIX w.

25 - Ignacew: dom wł. Jan Wawrzyniak, drew., tynk., 4 ćw. XIX w. - Le źnica Wielka: - dzwonnica, mur., 4 ćw. XIX w. - plebania, mur., 4 ćw. XIX w. - cmentarz rzymsko – katolicki, zało Ŝony w 1800 r. - Mariampol: cmentarz ewangelicko – augsburski, zało Ŝony w 1850 r. - Parz ęczew: - dom ul. K ątna 1, drew., 4 ćw. XIX w., - dom ul. K ątna 4, drew., 4 ćw. XIX w., - dom ul. K ątna 6, drew., 4 ćw. XIX w., - dom ul. K ątna 8, mur. 1 ćw. XX w., - dom ul. Ko ściuszki 1, mur., 1 ćw. XX w., - Bank Spółdzielczy ul. Ko ściuszki 3, mur., 4 ćw. XIX w., - dom ul. Ko ściuszki 6, drew., 4 ćw. XIX w., - dom ul. Ko ściuszki 7, mur., 4 ćw. XIX w., - dom ul. Ko ściuszki 8a, drew., 4 ćw. XIX w., - dom ul. Ko ściuszki 20, mur., 4 ćw. XIX w., - plebania ul. Ko ściuszki 21, mur., ok. 1880 r., - dom ul. Ko ściuszki 28, mur., 4 ćw. XIX w., - dom ul. Ł ęczycka 5, mur., 1 ćw. XX w., - dom ul. Ł ęczycka 7, mur., 1 ćw. XX w., - dom ul. Mickiewicza 6, drew., 4 ćw. XIX w., - dom ul. Mickiewicza 8, drew., 4 ćw. XIX w., - Urz ąd Gminy ul. Mickiewicza 9, 1 ćw. XX w., - dom ul. Mickiewicza 11, drew., 4 ćw. XIX w., - dom ul. Mickiewicza 15, drew., 4 ćw. XIX w., - dom ul. Mickiewicza 19, drew., 1 ćw. XX w., - dom ul. Mickiewicza 21a, drewn. - dom ul. Mickiewicza 28, mur., 1 ćw. XX w., - dom ul. Mickiewicza 29, drew., tynk., 4 ćw. XIX w., - dom ul. Mickiewicza 39, drew., 4 ćw. XIX w., - młyn, mur., ok. 1920 r., - cmentarz rzymsko – katolicki, zało Ŝony na pocz. XVII w., - cmentarz Ŝydowski, zało Ŝony w XVIII w., (relikty: obecnie na tereni zabudowa miejska). - Piaskowice: - dom gminny, drew., ok. 1929 r. - park dworski - Pustkowa Góra: cmentarz ewangelicko – augsburski, zało Ŝony w 1850 r. - Ró Ŝyce: dom nr 8, mur., 4 ćw. XIX w. - Tkaczewska Góra:

26 - dom nr 11, drewn. - dom nr 12, mur. l. 20-te XX w - dom nr 15, drewn. - dom nr 19, drewn. - dom nr 20, drewn. - dom nr 22, drewn, l. 20-te XX w - dom nr 24, drewn, l. 20-te XX w - cmentarz ewangelicko – augsburski, zało Ŝony w 1850 r. - Wytrzyszczyki: - dom nr 9, mur., I ćw. XX w., - dom nr 13, mur., ok. 1906 r., - dom nr 14, mur., I ćw. XX w., - dom nr 15, mur., I ćw. XX w. - cmentarz ewangelicko – augsburski, zało Ŝony ok. 1850 r.

Stanowiska archeologiczne

NR. ST. NA NR. ST. W

L.P OBSZAR OBSZARZ MIEJSCO MIEJSCOWO ŚĆ CHRONOLOGIA/KULTURA FUNKCJA AZP E WO ŚCI 1 64-49 NOWE MŁYNY 6 2 OL/PRZEWOR. OSADA 2 64-49 NOWE MŁYNY 5 1 P. ŚR/PRAPOLSKA OSADA 3 64-49 REKSUŁ 12 1 RZ/III OKR.WCZ. ŚR/P. ŚR/N ś OSADA 4 64-49 REKSUŁ 13 2 Nś/PRAPOLSKA OSADA 5 64-49 REKSUŁ 14 3 RZ/P. ŚR/N ś/PRZEWOR. OSADA PRAPOLSKA 6 62-49 OPOLE 19 1 XV-XVII W OSADA WIEJSKA 7 62-49 RÓ śYCE śMIJOWE 41 9 XV-XVI W OSADA WIEJSKA 8 62-49 LE ŹNICA WIELKA 10 2 XV-XVI W OSADA WIEJSKA 9 62-49 RÓ śYCE śMIJOWE 39-40 8 XV-XVI W OSADA WIEJSKA 10 62-49 RÓ śYCE śMIJOWE 37 6 XV-XVI W OSADA WIEJSKA 11 62-49 RÓ śYCE śMIJOWE 36 5 XIV-XVI W OSADA WIEJSKA 12 62-49 RÓ śYCE śMIJOWE 35 4 RZ/PRZEWOR. CMENTARZYSKO 13 62-49 RÓ śYCE śMIJOWE 32 1 XVI-XVII W OSADA WIEJSKA 14 62-49 RÓ śYCE śMIJOWE 33 2 A L/WSCH.POM. CMENTARZYSKO 15 62-49 RÓ śYCE śMIJOWE 38 7 XV-XVI W OSADA WIEJSKA 16 62-49 RÓ śYCE śMIJOWE 34 3 RZ/PRZEWOR. OSADA 17 62-49 CHRZ ĄSTÓW 5 3 XV-XVI W PKT.OSADNICZY 18 62-49 CHRZ ĄSTÓW 4 2 RZ/PRZEWOR. CMENTARZYSKO 19 62-49 MROZOWICE 12 2 III-IVEB/RZ/PRZEWOR. CMENTARZYSKO ŁU śYCKA 20 62-49 MROZOWICE 13 3 RZ/XV-XVI W/PRZEWOR. OSADA/PKT. OSADNICZY 21 62-49 MROZOWICE-CZEKAJ 18 1 EB/RZ/ŁUZYCKA PRZEWOR. OSADA/ ŚLAD OSAD. 22 62-49 MROZOWICE 14 4 XV-XVI W PKT.OSADNICZY 23 62-49 MROZOWICE 15 5 XIV-XV W PKT.OSADNICZY 24 62-49 MROZOWICE 11 1 A NEOLIT/EB OSADA 25 62-49 CHRZ ĄSTÓW 3 1 A EB/ŁUZYCKA CMENTARZYSKO 26 62-49 CHRZ ĄSTÓW FOLW. 6 1 RZ/XV-XVI W/PRZEWOR. OSADA/ OSADA WIEJSKA 27 62-49 CHRZ ĄSTÓW 51 1 D EB/MOPR/N ś/ŁU śYCKA ŚLAD OSAD./GRÓB PRZEWOR. 28 62-49 CHRZ ĄSTÓW 52 2 CHCD/OWR/P. ŚR/N ś OSADA/EKSP.TERENU 29 62-49 CHRZ ĄSTÓW 53 3 D - - 30 62-49 CHRZ ĄSTÓWEK 9 4 D VIII-IX ŚLAD OSAD./OSADA STARY W/NEOLIT/EB/NOPR/OWR 31 62-49 CHRZ ĄSTÓWEK 8 3 D EB/HA/OWR ŚLAD OSAD./OBOZOW. STARY 32 62-49 CHRZ ĄSTÓWEK 7 1 XIV-XVI W OSADA WIEJSKA STARY 33 62-49 CHRZ ĄSTÓW WIELKI 56 4 A B1,B2,C16-C2 - 34 62-49 PARZ ĘCZEW 22 3 XVI-XVII W OSADA WIEJSKA

27 35 62-49 PARZ ĘCZEW 24 5 XVI-XVIII W OSADA WIEJSKA 36 62-49 PARZ ĘCZEW 20 1 XIV-XVI W GRODZISKO STO śKOWE 37 62-49 MROZOWICE 16 6 RZ OSADA 38 62-49 WIELKA WIE Ś 47 1 A HA OSADA 39 62-49 ŚLIWNIKI NOWE 45 1 XV-XVII W OSADA WIEJSKA 40 62-49 ZELGOSZCZ 48 1 RZ/XVI-XVII W SLAD OSAD./OSADA WIEJ. 41 62-49 ŚLIWNIKI 44 3 A POŁOWA XI W SKARB MONET 42 62-49 ŚLIWNIKI 42 1 A EB CMENTARZYSKO 43 62-49 ŚLIWNIKI 43 2 A V OKR. EB SLAD OSAD. 44 62-49 PARZ ĘCZEW 26 7 XVI-XVII W OSADA WIEJSKA 45 62-49 PARZ ĘCZEW 25 6 XIV-XVII W PKT.OSADNICZY 46 62-49 PIASKOWICE 30 2 XIII-XIV W GRODZ./DWÓR NA KOPCU 47 62-49 PARZ ĘCZEW 23 4 XVI-XVII W OSADA 48 62-49 PARZ ĘCZEW 54 12 XI-XII/KULT. POLSKA SKARB MONET 49 62-49 PIASKOWICE 31 3 XIV-XVII W OSADA PRZYDWORSKA 50 62-49 PIASKOWICE 29 1 A RZ/WSCH. POM. CMENTARZYSKO 51 62-49 PARZ ĘCZEW 27 8 A 153-154 R - 52 62-49 ZELGOSZCZ RÓ ś. 49 1 II OKR. EB/ ŚR PKT. OSAD./OBOZOWISKO 53 62-49 ZELGOSZCZ RÓ ś. 50 2 II OKR. EB/RZ/TRZCINIECKA PKT.OSADNICZY PRZEWOR. 54 62-48 LE ŹNICA WIELKA XIV W/ KULT ŚR MONETY 55 62-50 BIBIANÓW 6 1 ŁUZYCKA PKT.OSADNICZY 56 63-50 KOWALEWICE 8 1 WCZ. ŚR/PRAPOLSKA OSADA 57 63-50 KOWALEWICE 9 2 D RZ/PRZEWOR. OSADA 58 63-50 KOWALEWICE 10 3 HA/RZ/WCZ. ŚR/ŁU śYCKA OSADA WCZESNOPOL. 59 63-50 KOWALEWICE 11 4 RZ/WCZ. ŚR/PRZEWOR. SLAD OSAD. WCZESNOPOL. 60 63-50 KOWALEWICE 12 5 ŚR/WCZESNOPOL. STAROPOL. SLAD OSAD. 61 63-50 ORŁA 16 2 HA/P. ŚR/ŁU śYCKA SLAD OSAD./OSADA STAROPOLSKA 62 63-50 KOWALEWICE 34 11 D RZ/XVI-XVI W/PRZEWOR N ś OSADA 63 63-50 KOWALEWICE 29 10 D HA/ŁU śYCKA OSADA 64 63-50 KOWALEWICE 30 6-7 D IV-V OKR. EB/HA/RZ/ŁU śYCKA OSADA PRZEWOR. ŚR. N ś 65 63-50 KOWALEWICE 32 8 D XVI-XIX W/N ś OSADNICTWO 66 63-50 KOWALEWICE 33 9 IV-V OKR. EB/RZ/XV-XVII OSADA W/ŁU ś. PRZEWOR. WCZES. ŚR. N ś 67 63-50 MAŁOGÓRNE 13 1 HA/ WCZ. ŚR/XVI-XVII W SLAD OSAD./OSADA 68 63-50 MAŁOGÓRNE 14 2 HA/ŁU śYCKA CMENTARZYSKO 69 63-50 ORŁA 15 1 RZ/WCZ. ŚR/PRZEWOR. OSADA WCZESNOPOL. 70 63-50 PUSTKOWA GÓRA 17 1 WCZ. ŚR./ WCZESNOPOLSKA OSADA 71 63-50 KONSTANTKI MANIN. 7 1 HA/RZ/ŁUZYCKA PRZEWOR. SLAD OSAD./OSADA 72 63-50 CHOCISZEW 38 - D - - 73 63-50 CHOCISZEW 28 10 D NEOLIT/IV-V EB/HA/XVI-XIX OSADA W/ŁU ś. ŚR. N ś 74 63-50 CHOCISZEW 4 4 NEOLIT/XV-XVII W SLAD OSAD./PKT. OSAD. 75 63-50 CHOCISZEW 39 5-6-7 D NEOLIT/EB/HA/ ŚR SLAD OSAD./OSADA 76 63-50 MAMIE Ń 36 1 D HA/ŁU śYCKA OSADA/OBOZOW. ŁU śYCKIE 77 63-50 MAMIE Ń 37 2 D HA/ŁU śYCKA OSADA 78 63-50 CHOCISZEW 40 8 D MŁODSZY NEOLIT/HA SLAD OSAD./OSADA 79 63-50 CHOCISZEW 41 9 D NEOLIT/EB/HA/WCZ. ŚR. SLAD OSAD./OSADA/OBOZ. 80 63-50 CHOCISZEW 3 3 V-XVII W OSADA WIEJSKA 81 63-50 KOL. CHOCISZEW 5 1 RZ/XIV-XV W/PRZEWORSKA PKT. OSAD./OSADA 82 63-50 KOL. CHOCISZEW 6 2 NEOLIT/RZ/XVI-XVII W/ ŚLAD OSAD./OSADA PROD. 83 63-50 CHOCISZEW 1 1 A NEOLIT/EB/HA/CERAMIKI PKT. OSAD SZNUROWEJ ŁU śYCKA 84 63-50 CHOCISZEW 2 2 PÓ Ź NEOLIT/WCZ. EB/HA/WCZ. PKT. OSAD./OSADA ŚR 85 63-49 MARYSŁAWÓW 10 2 EB/RZ/TRZCINIECKA PKT. OSAD./OSADA PRZEWOR. 86 63-49 MARYSŁAWÓW 9 1 RZ/XVI-XVII W/PRZEWOR. SLAD OSAD. 87 63-49 MARYSŁAWÓW 11 3 RZ/ORZEWOR. CMENTARZYSKO 88 63-49 IGANCEW FOLW. 7 1 EB/TRZCINIECKA SLAD OSAD. 89 63-49 IGANCEW FOLW. 8 2 NEOLIT/XVI-XVII W SLAD OSAD. 90 63-49 IGANCEW GÓRNY 2 1 NEOLIT/RZ SLAD OSAD. 91 63-49 IGANCEW GÓRNY 3 2 RZ/XVI-XVII W/PRZEWOR. PKT. OSAD 92 63-49 IGANCEW GÓRNY 4 3 RZ/PRZEWOR. OSADA 93 63-49 IGANCEW GÓRNY 5 4 A RZ/XIV-XV W/PRZEWOR. PKT. OSAD 94 63-49 WYTRZYSZCZKI 6 3 D HA/POWR/WCZ. OSADA

28 ŚR/N ś/PRZEWOR. POL. 95 63-49 WYTRZYSZCZKI 17 2 D OHAC-D/OWR OSADA 96 63-49 16 - D - - 97 63-49 MIKOŁAJEW 12 1 RZ/XIV/PRZEWOR. SLAD OSAD./OSADA 98 63-49 RAFAŁÓW 13 1 D RZ/P. ŚR/PRZEWOR PKT. OSAD./ SLAD OSAD. 99 63-49 RAFAŁÓW 14 2 RZ/XVI-XVII W PKT. OSAD./ SLAD OSAD. 100 63-49 19-M-3 - - - 101 63-49 19-M-2 - D - - 102 63-49 PARZ ĘCZEW 15 11 D EP. KAMIENIA/EB/N ś SLAD OSAD.I EKSP./OSADA 103 63-49 PARZ ĘCZEW 20 10 D XVII-XX W ŚLAD EKSP. TERENU 104 63-49 PARZ ĘCZEW 21 9 D EB/WCZ. ŚR/N ś OSADA/ ŚLAD EKSP. TER. 105 63-49 CHRZ ĄSTÓW STARY 1 2 XVI-XVII W PKT. OSAD./ SLAD OSAD. 106 62-49 PARZ ĘCZEW 24 2 XV-XVII W OS. PRZYGRODOWA

OL - okres late ński P. ŚR - pó źne średniowiecze W.SR - wczesne średniowiecze RZ - okres rzymski Nś - okres nowo Ŝytni EB - epoka br ązu HA - halsztad A – stanowiska archiwalne D – stanowiska cz ęś ciowo b ądź w cało ści znajduj ące si ę w śladzie autostrady

Chronione układy rozplanowania i krajobrazu: - Parz ęczew – krajobraz historyczny nawarstwiony; czytelny układ rozplanowania, zabudowa w du Ŝej mierze zdegradowana. - Piaskowice – zespół parku podworskiego z grodziskiem i folwarkiem.

Ponadto w poni Ŝszej tabeli przedstawiono typologi ę układów przestrzennych i zabudowy wsi na obszarze gminy.

Przewa Ŝaj ące typy L.p. Miejscowo ść zabudowy dróg transportu układu działek rolniczego 1. Parz ęczew wielodro Ŝny koncentryczny Pasmowe 2. Anastazew jednodro Ŝny lu źny równoległy Pasmowe 3. Bibianów wielodro Ŝny równoległoboczny Pasmowe 4. Chociszew wielodro Ŝny równoległy Pasmowe 5. Chrz ąstów Wielki jednodro Ŝny lu źny równoległy Pasmowe 6. Florentynów jednodro Ŝny lu źny równoległy Pasmowe 7. Ignacew Folwarczny wielodro Ŝny równoległy Pasmowe 8. Ignacew Rozlazły wielodro Ŝny równoległoboczny Pasmowe 9. Kowalewice jednodro Ŝny lu źny równoległy Pasmowe 10. Mariampol wielodro Ŝny równoległy Pasmowe 11. Mikołajew jednodro Ŝny lu źny równoległy Pasmowe 12. Mro Ŝewice wielodro Ŝny równoległy Pasmowe

29 13. Opole wielodro Ŝny równoległy Pasmowe 14. Orła jednodro Ŝny lu źny równoległy Pasmowe 15. Ró Ŝyce wielodro Ŝny równoległoboczny Pasmowe 16. Ró Ŝyce śmijowe wielodro Ŝny równoległoboczny Pasmowe 17. Skórka wielodro Ŝny równoległoboczny Pasmowe 18. Stary Chrz ąstów wielodro Ŝny równoległy Pasmowe 19. Śliwniki wielodro Ŝny równoległy Pasmowe 20. Śniatowa wielodro Ŝny równoległoboczny Pasmowe 21. Tkaczewska Góra wielodro Ŝny równoległoboczny Pasmowe 22. Trojany jednodro Ŝny lu źny równoległy Pasmowe 23. Wielka Wie ś jednodro Ŝny lu źny równoległoboczny Pasmowe 24. Wytrzyszczki jednodro Ŝny lu źny równoległy Pasmowe

4.3.3. Dobra kultury współczesnej Zgodnie z definicj ą zawart ą w obowi ązuj ącej ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, za ww. dobra nale Ŝy rozumie ć dobra kultury nie b ędące zabytkami. Po analizie uznano, Ŝe na terenie gminy Parz ęczew do ww. nale Ŝy zaliczy ć przydro Ŝne kapliczki i krzy Ŝe.

4.3.4. Kierunki ochrony konserwatorskiej Za najwa Ŝniejszy problem z dziedziny ochrony warto ści kulturowych nale Ŝy uzna ć rewaloryzacj ę układu przestrzennego Parz ęczew - Piaskowice. Celem powinna by ć integracja zespołów poprzez wypełnienie brakuj ących elementów w sposób zharmonizowany skal ą i form ą z istniej ącą zabudow ą. Środkiem do zachowania wewn ętrznej spójno ści winny by ć ustalenia dotycz ące kompozycji urbanistycznej oraz zasad kształtowania architektury. Środkiem do przywrócenia spójno ści zewn ętrznej mo Ŝe by ć ograniczenie mo Ŝliwo ści nadmiernej ekspansji zabudowy oraz zapewnienie odpowiedniego odbioru zespołu z oddalonych punktów widokowych. W opracowaniu „Ochrona zabytkowego krajobrazu kulturowego woj. łódzkiego” (ROSiO ŚK, Łód ź 1998r.) postuluje si ę obj ęcie ochron ą terenów wokół Parz ęczewa w celu ochrony walorów krajobrazu otwartego oraz utrzymanie czytelnych granic historycznego zespołu. W szczególno ści na tych terenach nale Ŝy kontynuowa ć układy przestrzenne zabudowy wiejskiej przez wypełnianie wolnych działek z ograniczeniem ekspansji zabudowy na zewn ątrz. Odpowiednie zapisy winny dotyczy ć równie Ŝ ustale ń dotycz ących otoczenia zabytkowego ko ścioła w Le źnicy Wielkiej. Dla obszaru gminy po Ŝą dane jest okre ślenie zestawu dopuszczalnych form architektonicznych, bazuj ących na zachowanych elementach zabudowy tradycyjnej. W miar ę mo Ŝliwo ści nale Ŝy d ąŜ yć do popularyzacji form charakterystycznych dla poszczególnych miejscowo ści, o ile jest to mo Ŝliwe.

4.4. Uwarunkowania polityki przestrzennej gminy wynikaj ące z diagnozy sytuacji społeczno- gospodarczej 4.4.1. Sytuacja społeczna

30 Rozwój ludno ści i jego czynniki Gmina Parz ęczew jest jedn ą z najmniejszych gmin powiatu zgierskiego zarówno pod wzgl ędem liczby ludno ści, która oscyluje w granicach 4900 osób jak i te Ŝ pod wzgl ędem zajmowanej powierzchni 103,9 km 2, odnosz ąc j ą do powierzchni pozostałych gmin wiejskich powiatu zgierskiego. Gęsto ść zaludnienia wynosz ąca 47 osób na 1 km 2 kształtuje si ę mniej wi ęcej na poziomie pozostałych rolniczych gmin powiatu zgierskiego, za wyj ątkiem gminy Ozorków – 69 osób na 1 km 2. Dla porównania - średnia g ęsto ść zaludnienia dla gmin rolniczych dawnego województwa wynosiła 74 osób na 1km 2. Świadczy to o tym, Ŝe gmina ma charakter rolniczy, a stopie ń zurbanizowania nie jest du Ŝy. Najwi ększe skupienie osadnicze posiada miejscowo ść Parzęczew poło Ŝona w środkowo- zachodniej cz ęś ci gminy. Według danych Urz ędu Statystycznego w Łodzi na koniec 2007 r. gmina liczyła 5888 osób, w tym 2388 kobiet i 2500 m ęŜ czyzn. Ludno ść ta zamieszkuje na terenie 22 sołectw (45 miejscowości ró Ŝni ących si ę zarówno obszarem jak i liczb ą mieszka ńców). Współczynnik feminizacji na terenie gminy wynosi 95,5 czyli na 100 m ęŜ czyzn przypada 95,5 kobiety. Parz ęczew jest jedn ą z nielicznych gmin byłego woj. łódzkiego, w której jest wi ęcej m ęŜ czyzn ni Ŝ kobiet. Szczegółowe informacje dotycz ące liczby mieszka ńców gminy z uwzgl ędnieniem sieci osadniczej zawiera poni Ŝsza tabela (stan na 2007 r.):

Lp. Nazwa Liczba Lp. Nazwa Liczba Miejscowo ści mieszka ńców miejscowo ści mieszka ńców 1. Anastazew 42 24. Mro Ŝewice 84 2. Bibianów 133 25. Nowa Jerozolima 16 3. Chociszew 219 26. Nowomłyny 24 4. Chrz ąstów Wielki 94 27. Opole 136 5. Chrz ąstówek 21 28. Orła 271 6. Duraj 21 29. Parz ęczew 887 7. Florentynów 70 30. Piaskowice 40 8. Florianki 31 31. Pustkowa Góra 77 9. Gołaszyny 37 32. Radzibórz 26 10. Ignacew Folwarczny 67 33. Ró Ŝyce 147 11. Ignacew Parz ęczewski 54 34. Ró Ŝyce śmijowe 48 12. Ignacew Podle śny 26 35. Skórka 88 13. Ignacew Rozlazły 71 36. Sokola Góra 30 14. Janów 47 37. Stary Chrz ąstów 48 15. Julianki 16 38. Sulimy 39 16. Konstantki 67 39. Śliwniki 175 17. Kowalewice 208 40. Śniatowa 113 18. Kozikówka 48 41. Tkaczewska Góra 59 19. Le Ŝnica Wielka 753 42. Trojany 68 20. Le Ŝnica Wielka Wie ś 57 43. Wielka Wie ś 107 21. Mamie ń 13 44. Wytrzyszczki 74

31 22. Mariampol 45 45. Zelgoszcz 52 23. Mikołajew 139 Razem 5888

Rozwój liczby ludno ści zale Ŝy od trzech czynników: przyrostu naturalnego (czyli ró Ŝnicy mi ędzy liczb ą urodze ń i zgonów), salda migracji (a wi ęc ró Ŝnicy mi ędzy napływem na dany teren i odpływem z niego) oraz zmian w zasi ęgu terytorialnym jednostki terytorialnej. W przypadku gminy trzeci czynnik nie wyst ąpił w ostatnim okresie czasu. Gmina Parz ęczew ma ujemny wska źnik przyrostu naturalnego, który systematycznie maleje (w ostatnich 8 latach zmniejszył si ę on z minus 15 do minus 5). Na przełomie kilku ostatnich kilku lat odnotowano niewielki wzrost liczby urodze ń, natomiast liczba zgonów oscyluje na takim samym poziomie (63 rocznie).

Ruch naturalny ludno ści w latach 1998 i 2006 przedstawia poni Ŝsza tabela.

1998 r. 2006 r. Urodzenia Zgony Przyrost Przyrost Urodzenia Zgony Przyrost Przyrost Ŝywe naturalny naturalny na naturalny naturalny na Ŝywe 1000 1000 ludno ści ludno ści 48 63 -15 -2,62 58 63 -5 -1,0

Drugim wa Ŝnym czynnikiem po przyro ście naturalnym maj ącym wpływ na liczb ę ludno ści gminy ma ruch w ędrówkowy ludno ści, czyli migracje. Przemieszczenia przestrzenne ludno ści uległy w latach 90-tych znacznemu zahamowaniu w skali całego kraju. Okres transformacji ustrojowych i gospodarczych wydatnie zmniejszył wyjazdy ze wsi do miast, zwi ązane z poszukiwaniem zatrudnienia. Jednak na terenie gminy Parz ęczew, w ci ągu ostatnich kilku lat saldo migracji znacznie wzrosło (z minus 55 do minus 241), co świadczy o du Ŝym odpływie ludno ści z terenu gminy. W roku 2006 liczba ludno ści odpływaj ącej z gminy w stosunku do 1998 r. zwi ększyła si ę o ponad 150 osób. Migracje ludno ści w 1998 r. i w 2006 r. w gminie Parz ęczew przedstawia poni Ŝsze zestawienie w tabeli. 1998 r 2006 r Napływ Odpływ Saldo migracji Napływ Odpływ Saldo migracji 139 194 -55 108 349 -241

Stan, ruch naturalny i w ędrówkowy ludno ści na terenie gminy Parz ęczew w 2006 r. przedstawiał si ę zgodnie z danymi w tabeli.

Wyszczególnienie Stan ludno ści Na 1000 Ogółem męŜ czy źni kobiety ludno ści Gmina Parz ęczew X Urodzenia Ŝywe 58 25 33 11,3

32 Zgony 63 33 30 12,2 Przyrost naturalny -5 -8 3 -1,0 Zameldowania na pobyt stały w ruchu 107 55 52 - wewn ętrznym Zameldowania na pobyt stały z za- 1 0 1 - granicy Wymeldowania z pobytu stałego w 347 164 183 - ruchu wewn ętrznym Wymeldowania z pobytu stałego za 2 1 1 - granic ę Saldo migracji stałej -240 -109 -131 -

Saldo migracji zewn ętrznej -1 -1 0 -

Ujemny wska źnik przyrostu naturalnego oraz du Ŝy odpływ ludno ści s ą zjawiskami bardzo niekorzystnymi w skali gminy. Złagodzenie tej niekorzystnej dla gminy tendencji, b ędzie wymagało podniesienia atrakcyjno ści, zach ęcaj ącej do zamieszkania na tym terenie (stworzenie mo Ŝliwo ści w zakresie rozwoju budownictwa mieszkaniowego i tworzenia nowych miejsc pracy). Przedstawione wcze śniej czynniki wpływaj ące na rozwój ludno ści maj ą swoje odzwierciedlenie w strukturze wieku i płci mieszka ńców. Struktur ę demograficzn ą dla gminy Parz ęczew wg danych Urz ędu Statystycznego w Łodzi przedstawia poni Ŝsza tabela (stan na 2006 r.)

Wiek Ogółem MęŜ czy źni Kobiety liczba osób 0-4 263 132 131 5-9 280 149 131 10-14 350 195 155 15-19 375 196 179 20-24 412 220 192 25-29 407 221 186 30-34 453 253 200 35-39 334 198 136 40-44 350 164 186 45-49 375 212 163 50-54 371 199 172 55-59 270 139 131 60-64 200 95 105 65-69 185 80 105 70 i wi ęcej 475 189 286 Razem 5 100 2 642 2 458

33 Wiek przedprodukcyjny 893 476 417 (pon. 15 lat)

Wiek produkcyjny 3442 1897 1545 (15-64 lata m ęŜ czy źni 15-59 lat kobiety)

Analiza struktury demograficznej wskazuje na przewag ę ludno ści w wieku produkcyjnym tj. od 15 roku Ŝycia do 64/59 lat (67,5%), nast ępn ą grup ą s ą dzieci i młodzie Ŝ, którzy stanowi ą 17,5% populacji gminy Parz ęczew. Natomiast osoby w wieku poprodukcyjnym stanowi ą najmniejsz ą grup ę, obejmuj ącą ok. 15% mieszka ńców. Wśród kobiet w wieku rozrodczym (15-49 lat) najwa Ŝniejsz ą grup ę stanowi ą osoby w wieku 20-29 lat ze wzgl ędu na ich najwy Ŝsz ą aktywno ść prokreacyjn ą. Udział kobiet w wieku 20-29 lat w ogólnej liczbie kobiet w wieku rozrodczym kształtował si ę na poziomie 16,1% (w Ozorkowie 31,3%). Informacja ta jest istotna dla zało Ŝeń prognostycznych dotycz ących przyszłej liczby urodze ń. Jak wynika z przedstawionej tabeli obecna sytuacja demograficzna gminy charakteryzuje si ę niezbyt du Ŝym wska źnikiem ludno ści w wieku poprodukcyjnym oraz wysokim odsetkiem ludno ści w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym. Warto zaznaczy ć, i Ŝ wy Ŝszy odsetek ludno ści w wieku produkcyjnym (53%) oznacza konieczno ść stworzenia miejsc pracy dla liczniejszej grupy ludzi. Taki układ wieku w przyszło ści mo Ŝe doprowadzi ć do starzenia si ę społecze ństwa, co potwierdza tak Ŝe obecnie niski przyrost naturalny mieszka ńców gminy. Rynek pracy Zatrudnienie Problemy rynku pracy obejmuj ą nast ępuj ące zagadnienia: - ustalenia zasobów pracy oraz ich struktury według płci i wieku, - liczby pracuj ących w podstawowych działach i sekcjach gospodarki, - stanu, dynamiki i struktury bezrobocia. Potencjalne zasoby pracy tworzy ludno ść w wieku produkcyjnym, której liczebno ść wynosiła w ko ńcu 2006 r - 3442 osób, w tym 1545 kobiet. Na 100 m ęŜ czyzn w wieku produkcyjnym przypada 81 kobiet. Dane dotycz ące zatrudnienia s ą obecnie, gdy nie prowadzi si ę dokładnej sprawozdawczo ści, trudne do oszacowania. Według danych Głównego Urz ędu Statystycznego (stan na 2006 r.) na terenie gminy Parz ęczew funkcjonowały nast ępuj ące, wybrane podmioty gospodarki narodowej wg. PKD: - w sektorze publicznym - ogółem 12, w tym: - pa ństwowe i samorz ądowe jednostki prawa bud Ŝetowego - 12 - w sektorze prywatnym - ogółem 307, w tym: - osoby fizyczne prowadz ące działalno ść gospodarcz ą - 250 - spółki handlowe - 16 - spółdzielnie - 3 - fundacje - 1 - stowarzyszenia i organizacje społeczne - 11.

34 Ogółem na przestrzeni lat 1990 – 1998 na terenie gminy było zarejestrowanych 440 podmiotów gospodarczych, po czym na skutek likwidacji podmiotów gospodarczych i dokonanych zmian w zakresie prowadzonej działalno ści, na dzie ń 10.VI.1999r. ilo ść ich wynosiła 198 (dane uzyskane w Urz ędzie Gminy Parz ęczew). W 2006 ogólna liczba podmiotów gospodarczych wzrosła o 121. Najwi ększe skupiska podmiotów gospodarczych znajduj ą si ę we wsiach Parz ęczew, Chociszew. Dominuj ące bran Ŝe to krawiectwo, przetwórstwo spo Ŝywcze. Jednymi z najwi ększych pracodawców na terenie gminy s ą: - A&A . Pawelec Holding S.A. w Chociszewie - produkcja win, - „Alan” zakład krawiecki w Chociszewie - produkcja odzie Ŝy dzieci ęcej i młodzie Ŝowej, - „Deka and Lisowski” Sp. z o.o. - produkcja dzianin, podszewek - PPHU „ Comprimo” w Parz ęczewie - produkcja odzie Ŝy

Liczba osób pracuj ących w gminie na 1000 mieszka ńców jest jedn ą z ni Ŝszych ze wszystkich jednostek administracyjnych w powiecie zgierskim. Poza statystyk ą znajduj ą si ę osoby pracuj ące w rolnictwie, zatrudnione sezonowo, czy np. „szara strefa”. Wpływ na zatrudnienie w rolnictwie ma niewątpliwie ubogi rynek pracy poza rolnictwem. Bezrobocie Wprowadzenie gospodarki rynkowej z ko ńcem lat 80–tych spowodowało powstanie nowych zjawisk społeczno-ekonomicznych, nie zawsze korzystnych. Nale Ŝy do nich bez w ątpienia bezrobocie. Skuteczno ść walki z bezrobociem wymaga rzetelnej i szybkiej informacji o rynku pracy, analizy zjawisk zachodz ących na rynku, a tak Ŝe bada ń efektywno ści ró Ŝnych form walki z bezrobociem. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych mieszkaj ących na terenie gminy Parz ęczew w okresie od 1998 do 2006 wzrosła prawie o 12%. Nale Ŝy zwróci ć uwag ę na fakt, Ŝe s ą to liczby zwi ązane ze statusem formalnym, a nie stanem faktycznym zjawiska. Gmina Parz ęczew jest gmin ą rolnicz ą, a z tym zwi ązane jest zjawisko bezrobocia ukrytego, czyli nie wykazywania jako bezrobotne osób pracuj ących dotychczas w gospodarstwie rolnym. Dane dotycz ące bezrobocia w ostatnich latach na terenie gminy Parz ęczew zawiera tabela.

1998 r. 2006 r. Ogółem 368 415 W tym: kobiet 199 214

Stopa bezrobocia dla województwa łódzkiego (dane GUS) na koniec 2007 r. wynosiła 11,5%. Niepokoj ący jest fakt narastania liczby bezrobotnych. Struktura wiekowa bezrobotnych mieszkaj ących w gminie Parz ęczew jest o tyle „typowa”, co niekorzystna. Najwi ększ ą grup ę stanowi ą ludzie młodzi i w pełni wieku produkcyjnego, dla których mimo ich potencjalnej mobilno ści brak ofert pracy. Brak jest danych obrazuj ących struktur ę wykształcenia poszczególnych grup wiekowych mieszka ńców gminy, jednak analizuj ąc pod tym wzgl ędem grup ę bezrobotnych w okresie wspomnianych trzech lat wida ć ewidentnie, Ŝe na stan bezrobocia w du Ŝej mierze wpływa poziom wykształcenia. Niski poziom wykształcenia w znacznym stopniu utrudnia znalezienie nowych mo Ŝliwo ści zatrudnienia.

35 Wi ąŜą c ze sob ą obie struktury mo Ŝna przypuszcza ć, Ŝe problemów z zatrudnieniem nie powinny mie ć osoby młode, posiadaj ące wykształcenie średnie lub wy Ŝsze, wysokie kwalifikacje (cho ć niekoniecznie). Problemy za ś posiadaj ą osoby z kilkunastoletnim sta Ŝem i niskim wykształceniem – zawodowym, a nawet tylko podstawowym. Reasumuj ąc nale Ŝy stwierdzi ć, Ŝe: - ujemny wska źnik przyrostu naturalnego oraz du Ŝy odpływ ludno ści s ą zjawiskami bardzo niekorzystnymi w skali gminy. Złagodzenie tej niekorzystnej dla gminy tendencji będzie wymagało podniesienia atrakcyjno ści gminy zach ęcaj ącej do zamieszkania na tym terenie (stworzenie mo Ŝliwo ści w zakresie rozwoju budownictwa mieszkaniowego i tworzenia nowych miejsc pracy), - tendencja malej ąca w strukturze wieku i młodzie Ŝy oraz obecnie niski przyrost naturalny mieszka ńców gminy w przyszło ści mo Ŝe doprowadzi ć do starzenia si ę społecze ństwa, - zbyt du Ŝy odsetek mieszka ńców gminy jest zatrudnionych w rolnictwie, przy jednocze śnie niskim poziomie wykształcenia rolników. Wpływ na zatrudnienie w rolnictwie ma ubogi rynek pracy poza rolnictwem, - analiza gminnego rynku pracy prowadzi do wniosku, Ŝe nowe miejsca pracy tworz ą si ę w sektorze małych przedsi ębiorstw, działaj ących w sferze produkcyjnej i usługowej, lecz ilo ść ich jest wci ąŜ za mała na terenie gminy by w pełni zapewni ć miejsca pracy dla najwi ększej grupy ludzi jak ą stanowi ą ludzie młodzi i w pełni wieku produkcyjnego, - wielk ą, lecz wci ąŜ jeszcze niedostatecznie wykorzystan ą szans ą dla mieszka ńców gminy Parz ęczew jest istnienie Podstrefy Ozorkowskiej Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.

4.4.2. Mieszkalnictwo Na terenie gminy wyst ępuje zabudowa mieszkaniowa o ró Ŝnym standardzie, głównie jednorodzinna i zagrodowa. W 2006 r. struktura własno ści mieszka ń przedstawiała si ę nast ępuj ąco: - własno ść spółdzielni mieszkaniowych – 29 mieszka ń, - zasoby gminy Parz ęczew – 23 mieszkania, - własno ść zakładów pracy – 511 mieszka ń, - własno ść osób fizycznych – 1 325 mieszka ń, - własno ść pozostałych podmiotów – 5 mieszka ń. Parz ęczew, najwi ększa miejscowo ść w gminie, wyró Ŝnia si ę zabudow ą o charakterze miejskim z wyra źnym rynkiem i rozbudowan ą siatk ą ulic. Wyst ępuje tu zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna i jednorodzinna, wielorodzinna w ilo ści około 50 mieszka ń. Budownictwo wielorodzinne wyst ępuje ponadto na terenie Osiedla Wojskowego w Le źnicy Wielkiej.

Zasoby mieszkaniowe zamieszkane w gminie w dynamicznym uj ęciu obrazuje poni Ŝsza tabela. Stan na rok 1998 Stan na rok 2006 Przyrost Wyszczególnienie Mieszkania 1667 1893 226 Izby 5684 6737 1053

36 Powierzchnia u Ŝytkowa w tys. m 2 104,1 133,5 29,4 Przeci ętna ilo ść osób na mieszkanie 3,35 2,69 -0,66 Przeci ętna powierzchnia u Ŝytkowa m 2/mieszkanie 62,4 70,5 8,1 Przeci ętna powierzchnia u Ŝytkowa m 2/osob ę 18,6 26,2 7,6

Jak wynika z powy Ŝszego, zasoby mieszkaniowe na terenie gminy w ci ągu ostatnich 8 lat powi ększyły si ę zaledwie o 226, natomiast pozytywnym zjawiskiem jest wzrost przeci ętnej powierzchni uŜytkowej/mieszkanie (ok. 8m 2) oraz przeci ętna powierzchnia u Ŝytkowa/ osob ę (o ok. 7,5%). Polityka gminy w zakresie budownictwa mieszkaniowego polega zarówno na działaniach dora źnych, tj. wydawaniu pozwole ń na budow ę jak i długofalowych, zmierzaj ących do uporz ądkowania spraw zwi ązanych z planowaniem przestrzennym. Trudna sytuacja materialna i społeczna w wielu rodzinach spowodowała, Ŝe ruch budowlany w gminie jest niewielki. W 1998r. oddano do u Ŝytku 4 prywatne budynki mieszkalne o przeci ętnej powierzchni 162 m 2 natomiast w 2007 roku liczba budynków oddanych do u Ŝytku wzrosła do 8. Z kolei ilo ść wydanych pozwole ń na budow ę budynków mieszkalnych jednorodzinnych na terenie gminy Parz ęczew wynosiła: - w 1998r. - 18 - w 1999r. - 12 - w 2006r. - 31 - w 2007r. - 37 Przykładem działa ń długofalowych jest uzyskanie zgody na wył ączenie z u Ŝytkowania rolniczego terenów pod budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne, budownictwo letniskowe, usługi itp. Reasumuj ąc mo Ŝna stwierdzi ć, Ŝe: Rozmiary budownictwa mieszkaniowego (przede wszystkim w formie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej) na terenie gminy b ędą w głównej mierze wynika ć z zapotrzebowania ludno ści, mo Ŝliwo ści realizacyjnych, z podniesienia atrakcyjno ści i gminy zach ęcaj ącej do zamieszkania na tym terenie. Pozwoli to na dalsz ą popraw ę warunków zamieszkania ludno ści.

4.4.3. Infrastruktura społeczna Administracja Obiekty administracji pa ństwowej, gospodarczej i samorz ądowej maj ą swoje siedziby w Parz ęczewie. Nale Ŝą do nich: - Urz ąd Gminy – siedziba władz gminy - Komisariat Policji, obejmuj ący swym zasi ęgiem działania gmin ę, zatrudnia 6 funkcjonariuszy tj. o 5 mniej ni Ŝ 8 lat temu co jest zdecydowanie za mał ą liczb ą aby w nale Ŝyty sposób mo Ŝna było wypełnia ć wszystkie obowi ązki słu Ŝbowe zwi ązane z bezpiecze ństwem mieszka ńców oraz utrzymaniem porz ądku publicznego w gminie. Średnio na 1 policjanta przypada 816 mieszka ńców gminy co jest wska źnikiem zdecydowanie niekorzystnym poniewa Ŝ ju Ŝ w 2000 roku odczuwalna była zbyt mała liczba funkcjonariuszy w gminie a wówczas na 1 policjanta przypadało 480 obywateli..

37 - Parz ęczewski Bank, Oddział Banku Spółdzielczego w Ozorkowie. Ze wzgl ędu na niewielk ą odległo ść od Ozorkowa mieszka ńcy gminy korzystaj ą z usług tak Ŝe innych banków (PKO B.P. oraz Banku Pekao S. A.) - Jednostka Wojskowa nr 4395 w Le źnicy Wielkiej. Oświata i wychowanie Wychowanie przedszkolne Na terenie gminy działa obecnie przedszkole w Le źnicy Wielkiej - Osiedle , punkt przedszkolny w Parz ęczewie oraz punkt przedszkolny w Chociszewie. Na przełomie lat 1999/2000 działalno ść wychowawcza i dydaktyczna przedszkola w Parz ęczewie została zawieszona z uwagi na brak odpowiedniej ilo ści dzieci do prowadzenia takiej placówki. Obecnie na terenie Parz ęczewa funkcjonuje punkt przedszkolny do którego ucz ęszcza 25 dzieci. Ponadto przy szkołach podstawowych znajduj ą si ę oddziały przedszkolne spełniaj ące funkcj ę placówek dydaktyczno- wychowawczych w których mog ą by ć umieszczane dzieci. Szkolnictwo podstawowe W gminie działaj ą dwie szkoły podstawowe, do których ucz ęszcza 248 uczniów (stan na rok szkolny 2007/2008): - Szkoła Podstawowa w Parz ęczewie - 191 uczniów, - Szkoła Podstawowa w Chociszewie - 57 uczniów Do szkół tych dowo Ŝone s ą transportem gminnym dzieci z pozostałych miejscowo ści z terenu gminy. Stan techniczny tych obiektów jest dobry. Obie szkoły wyposa Ŝone s ą w sale gimnastyczne i stołówki. W szkole podstawowej w Parz ęczewie pracuje 27 nauczycieli natomiast w Chociszewie 11 nauczycieli. Na sesji Rady Gminy w Parz ęczewie w dniu 2 marca 1999 r uchwalono zało Ŝenie z dniem 1 wrze śnia 1999r publicznego Gimnazjum w Parzęczewie – uchwała Nr VII/47/99 Rady Gminy. W roku szkolnym 2007/2008 w liczba uczniów gimnazjum wynosiła 185 osób co w porównaniu z inauguracyjnym rokiem szkolnym 1999/2000 jest wartości ą trzykrotnie wi ększ ą. Na podstawie obserwacji szkolnictwa mo Ŝna zauwa Ŝyć Ŝe na przełomie ostatnich lat ubywa z terenu gminy osób w młodszym wieku. zdecydowanie spadła liczba dzieci ucz ęszczaj ących do przedszkoli oraz szkół podstawowych natomiast wzrosła liczba gimnazjalistów. Taka tendencja świadczy o ujemnym przyro ście naturalnym oraz o ujemnym saldzie migracji. Szkolnictwo ponadpodstawowe Oferta w tym zakresie obejmowa ć b ędzie tylko nauk ę w szkołach poza granicami gminy – w Ozorkowie lub w Zgierzu, w których to miastach znajduj ą si ę szkoły zawodowe, technika, licea ogólnokształc ące i zawodowe. Do ść du Ŝa odległo ść do szkół średnich powoduje, Ŝe niedu Ŝa grupa absolwentów szkół podstawowych wybiera szkoły średnie w technikach i liceach, które umo Ŝliwiaj ą kontynuowanie dalszej nauki w szkołach wy Ŝszych. W zwi ązku z tym obserwowany jest stosunkowo niewysoki poziom wykształcenia mieszka ńców gminy. Ochrona zdrowia Opiek ę zdrowotn ą zapewniaj ą mieszka ńcom gminy dwa o środki zdrowia: Gminny O środek Zdrowia w Parz ęczewie oraz filia Gminnego O środka Zdrowia w Le źnicy Wielkiej - Osiedle.

38 Gminny O środek Zdrowia zapewnia mieszka ńcom podstawow ą opiek ę medyczn ą w zakresie porad internistycznych, pediatrycznych, ginekologicznych i stomatologicznych. Ponadto świadczy usługi w zakresie specjalistycznej opieki zdrowotnej takiej jak: fizykoterapia, badania analityczne w podstawowym zakresie oraz rozbudowane badania biochemiczne, porady okulistyczne, neurologiczne, urologiczne, laryngologiczne, ortopedyczne, badania USG. W Gminnym O środku Zdrowia znajduje si ę gabinet zabiegowy, który zapewnia dora źną pomoc mieszka ńcom gminy codziennie, a tak Ŝe w dni wolne od pracy. Gminny O środek Zdrowia wyposa Ŝony jest w sprz ęt i aparatur ę medyczn ą typow ą dla gminnych ośrodków zdrowia. Ponadto posiada kompletny sprz ęt reanimacyjny, dwa aparaty elektrokardiologiczne (w tym jeden przeno śny), inhalator ultrad źwi ękowy, sprz ęt do rehabilitacji, podstawowy sprz ęt do fizykoterapii. W o środku zdrowia działa równie Ŝ punkt konsultacyjny dla osób uzale Ŝnionych od alkoholu i ich rodzin prowadzony przez lekarza neurologa dwa razy w miesiącu. Filia Gminnego O środka Zdrowia w Le źnicy Wielkiej - Osiedle świadczy usługi zdrowotne w zakresie interny i pediatrii. Ponadto mieszka ńcy gminy mog ą korzysta ć z usług medycznych w zakresie lecznictwa specjalistycznego otwartego i zamkni ętego świadczonych przez Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Zgierzu. Szpital ten obejmuje swoj ą opiek ą mieszka ńców powiatu zgierskiego oraz cz ęść dzielnicy Bałuty w Łodzi. Świadczeniem pomocy społecznej w gminie zajmuje si ę stowarzyszenie charytatywne Polski Komitet Pomocy Społecznej. Do zada ń, które realizuje PKPS nale Ŝy mi ędzy innymi: - pomoc wszystkim potrzebuj ącym mieszka ńcom gminy oraz ludziom dotkni ętym ró Ŝnego rodzaju wypadkami losowymi i kl ęskami Ŝywiołowymi z terenu całego kraju, - zapewnienie pomocy rzeczowej, lekarskiej i opiekuńczej wszystkim podopiecznym, - opieka nad samotnymi matkami i noworodkami, - współpraca ze szkołami podstawowymi w Parz ęczewie i Chociszewie w celu jak najszerszego dotarcia do dzieci i rodzin potrzebuj ących pomocy, - pomoc materialna i lekarska dla dzieci niepełnosprawnych, - organizowanie spotka ń opłatkowych z okazji świ ąt Bo Ŝego Narodzenia dla wszystkich mieszka ńców gminy, w celu zintegrowania i wzajemnej pomocy mi ędzy s ąsiedzkie. Trudna sytuacja materialna i społeczna w wielu rodzinach na terenie gminy Parz ęczew jest wynikiem braku umiej ętno ści działania i odnajdywania si ę w nowych warunkach gospodarczych. Dlatego oprócz dora źnej pomocy jest niezb ędna pomoc w kształceniu nowych zawodów, umiej ętno ści, wprowadzaniu nowych form działalno ści (np. agroturystyki) w celu podnoszenia jako ści Ŝycia mieszka ńców. Kultura Działalno ść kulturalna gminy Parz ęczew obejmuje: - amatorski ruch artystyczny, - upowszechnienie folkloru i sztuki ludowej, - imprezy artystyczne inspiruj ące środowiska wiejskie do czynnego uczestnictwa w kulturze,

39 - kultywowanie zwyczajów i obrz ędów ludowych, - propagowanie czytelnictwa. Baz ę lokalow ą dla działalno ści kulturalnej gminy stanowi budynek Forum Inicjatyw Twórczych w Parz ęczewie. Na terenie gminy działa kilka zespołów muzycznych. Od ponad 35 lat istnieje kapela ludowa „Parz ęczewiacy” w skład której wchodz ą młodzi ludzie, co oznacza, Ŝe kultura ludowa i jej znaczenie jest uznawane i doceniane przez młodzie Ŝ. Równie Ŝ od ponad 35 lat istnieje Zespół Śpiewaczy z Parz ęczewa. W swym dorobku ma uczestnictwo w wielu przegl ądach i konkursach ludowych zespołów muzycznych, w których cz ęsto zdobywa najwy Ŝsze miejsca i wyró Ŝnienia. Od 15 lat istnieje zespół wokalno-taneczny „Iskierki”, laureat wielu przegl ądów piosenki dzieci ęcej zwłaszcza łódzkich „Konfrontacji”. Przy szkole podstawowej w Parz ęczewie istnieje teatrzyk „Skierki” odnosz ący równie Ŝ liczne sukcesy. Forum Inicjatyw Twórczych w swojej działalno ści du Ŝy nacisk kładzie na kultywowanie tradycji ludowych , prowadzi cykl imprez pod nazw ą „Kultywujemy Tradycje Ludowe”. W ramach popularyzowania obrz ędów ludowych i tradycji gospodarskich, zrealizowano kilka widowisk, które przybli Ŝaj ą tradycje oraz zwyczaje dawnej wsi m. in. „ Świ ęto chleba”, „Pierzawka”, „Kol ędowanie”, „Kiszenie Kapusty” – widowisko to otrzymało I nagrod ę w Turnieju Gmin Województwa Łódzkiego. Najnowszym widowiskiem przygotowanym ze szczególn ą wierno ści ą obyczajów regionu ł ęczyckiego jest „Wesele Staropolskie”. Dodatkowo od 1993r wydawana jest gazeta lokalna pt. „Biuletyn Informacyjny Gminy Parz ęczew” o tematyce zwi ązanej z problemami i zainteresowaniami lokalnej społeczno ści gminy. W gminie działaj ą dwie Biblioteki Publiczno-Szkolne w Parz ęczewie i Chociszewie, z ich ksi ęgozbiorów licz ących ł ącznie 31 000 woluminów korzysta około 800 czytelników (14,3 % ogółu mieszka ńców gminy). Do obiektów kultury nale Ŝą równie Ŝ ko ścioły rzymsko-katolickie: w Parz ęczewie i Le źnicy Wielkiej. Ogólnie oceniaj ąc, stan kultury w gminie jest zadawalaj ący. W przyszło ści władze gminy winny zadba ć o to, aby utrzyma ć stan w kulturze co najmniej na obecnym poziomie. W bud Ŝecie gminy powinny si ę znale źć fundusze na działalno ść bibliotek (zakupy ksi ąŜ ek). Handel, gastronomia, rzemiosło Ten rodzaj usług w wi ększo ści prowadzony jest przez małe firmy. Ich dalszy rozwój, i standard determinowa ć b ędzie na pewno rynek, uzale Ŝniony od potrzeb mieszka ńców, zarówno stałych jak i przebywaj ących tu sezonowo. Najwi ęcej na terenie gminy jest obiektów handlowych zwi ązanych z zaspokojeniem podstawowych potrzeb ludno ści czyli sklepów ogólnospo Ŝywczych, ponad to wyst ępuj ą pojedyncze sklepy z artykułami przemysłowymi, b ądź sklepy spo Ŝywcze posiadaj ące w asortymencie artykuły przemysłowe. Z zakresu rzemiosła najwi ęcej na terenie gminy wyst ępuje zakładów mechanicznych oraz mechaniczno-blacharskich zajmuj ących si ę napraw ą pojazdów samochodowych. Pozostałe punkty rzemie ślnicze nie wyst ępuj ą tak licznie i s ą to z reguły 1-2 obiekty na terenie całej gminy. Do tych

40 zakładów rzemie ślniczych zalicza si ę gama ró Ŝnych usług zwi ązanych z zaspokajaniem potrzeb mieszka ńców gminy ale tak Ŝe niekiedy okolicznej ludno ści. S ą to zakłady rzemie ślnicze z bran Ŝy rolniczej, budowlanej, krawieckiej, stolarskiej, weterynaryjnej, transportowej, spo Ŝywczej oraz wielu innych drobniejszych usług. Ze wzgl ędu na niestabilno ść rynkow ą małych firm oraz du Ŝą konkurencj ę fluktuacja w śród małych punktów usługowych oraz rzemie ślniczych jest spora i stosunkowo cz ęsto powstaj ą nowe firmy a likwidowane s ą stare. Sport i wypoczynek Sport Sport i rozwój kultury fizycznej w Parz ęczewie odgrywa wa Ŝną rol ę w Ŝyciu mieszka ńców, co z kolei jest realizowane przez działania władz gminy Parz ęczew zmierzaj ące do tworzenia bardzo dobrych warunków do rozwijania tej dziedziny Ŝycia. Na terenie Parz ęczewa istniej ą nast ępuj ące kluby sportowe oraz boiska sportowe: - Ludowy Zespół Sportowy „Orzeł” – zaliczany do najlepszych, najbardziej aktywnych Ludowych Zespołów Sportowych w Polsce, - Uczniowski Ludowy Klub Sportowy „Orlik” działaj ący przy szkole podstawowej w Parz ęczewie oraz dru Ŝyna siatkarzy LZS „Lotnik - Le źnica”, - klub sportowy „Kobra” z Le źnicy Wielkiej, - klub sportowy „Zryw” ze Śliwnik, - Uczniowski Klub Sportowy „Puchatek” z Le źnicy Wielkiej, - Uczniowski Klub Sportowy „Gladiator” z Parz ęczewa, - Boiska sportowe do piłki no Ŝnej, siatkowej, koszykówki przy szkołach podstawowych w Parz ęczewie i Chociszewie oraz boisko sportowe we wsi Śliwniki i Le źnicy Wielkiej. Najpopularniejsz ą i wiod ącą dyscyplin ą sportu na terenie gminy jest piłka no Ŝna. LZS „Orzeł” prowadzi obecnie sze ść dru Ŝyn piłkarskich. W śród zespołów graj ących w piłk ę no Ŝną znajduje si ę dru Ŝyna piłki no Ŝnej dziewcz ąt, która podczas Wojewódzkiej Spartakiady Wsi w 1998r wywalczyła pierwsze miejsce. Inne aktywnie działaj ące sekcje to: sekcja strzelecka, szachowa, tenisa stołowego, koszykówki oraz lekkiej atletyki. Uczniowski Ludowy Klub Sportowy „Orlik” od trzech lat utrzymuje zdecydowanie prowadzenie w punktacji generalnej Wojewódzkiej Spartakiady Szkolnej w śród Ludowych Zespołów Sportowych na terenie województwa. Prowadzi nast ępuj ące sekcje sportowe: piłka no Ŝna, koszykówka dziewcz ąt i chłopców, tenis stołowy, piłka r ęczna, lekkoatletyka oraz biegi przełajowe. Aktywny udział Forum Inicjatyw Twórczych przejawia si ę w organizowaniu i współorganizowaniu imprez sportowych takich jak Wojewódzka Spartakiada Wsi, powiatowe i wojewódzkie zawody strzeleckie oraz wielu innych. Imprez ą o najwy Ŝszej randze sportowej organizowan ą przez O środek Sportu jest Ogólnopolski Wy ścig Kolarski po Ziemi Parz ęczewskiej. Ponad to odbywa si ę tak Ŝe „Ogólnopolski Półmaraton Rekreacyjny Puchatka”.

41 Wypoczynek Na terenie gminy znajduje si ę wiele miejsc nadaj ących si ę do wypoczynku i rekreacji, głównie w południowo-wschodniej cz ęś ci gminy z lasami. W rejonie tym obserwuje si ę ekspansję budownictwa letniskowego. Teren ten poło Ŝony jest na styku z gmin ą Zgierz (Grotniki – Ustronie – Jedlicze), co ma du Ŝy wpływ na rozwój rekreacji w tym rejonie. St ąd te Ŝ najwi ększy rozwój rekreacji wyst ępuje we wsiach Duraj i Orła. Ponadto budownictwo letniskowe wyst ępuje we wsiach: Pustkowa Góra, Chociszew, Radzibórz, Ignacew Podle śny, Florentynów. Usługi ł ączno ści W gminie działaj ą dwie placówki ł ączno ści: w Parz ęczewie i Le źnicy Wielkiej. Cmentarze Na terenie gminy znajduj ą si ę 2 cmentarze rzymsko-katolickie: w Parz ęczewie i we wsi Opole. Usługi inne Na terenie gminy znajduj ą si ę remizy Ochotniczej Stra Ŝy Po Ŝarnej we wsiach: Parz ęczew, Chociszew, Opole, Orła, Śliwniki. Wszystkie obiekty s ą w dobrym stanie technicznym. Na terenie gminy znajduje si ę tylko jedna stacja paliw która zlokalizowana jest w Mariampolu. Rozwój motoryzacji spowoduje jednak niew ątpliwie powstanie tego typu placówek. Winny by ć one jednak lokalizowane wył ącznie w bezpo średniej blisko ści głównych ci ągów komunikacyjnych, by nie powodowa ć zwi ększenia uci ąŜ liwo ści dla środowiska. Równie Ŝ do usług innych, które funkcjonuj ą na terenie gminy nale Ŝy zaliczy ć Zakład Gospodarki Komunalnej w Parz ęczewie. Reasumuj ąc mo Ŝna stwierdzi ć, Ŝe: Ogólnie oceniaj ąc stan sieci infrastruktury społecznej w gminie (szkolnictwo podstawowe, słu Ŝba zdrowia, pomoc społeczna, kultura, sport ) jest zadawalaj ący. W przyszło ści władze gminy winny zadba ć o to, aby ten stan utrzyma ć co najmniej na obecnym poziomie. Istnieje potrzeba utworzenia szkoły technicznej, która zaspakajałaby potrzeby absolwentów, kształc ąc młodzie Ŝ w kierunku rolniczym, mechanicznym, elektromechanicznym. Do ść du Ŝa odległo ść do szkół średnich znajduj ących si ę w Ozorkowie, Zgierzu powoduje, Ŝe niedu Ŝa grupa absolwentów szkół podstawowych decyduje si ę na nauk ę w szkołach średnich, które umo Ŝliwiaj ą dalsz ą nauk ę w szkołach wy Ŝszych. St ąd stosunkowo niewysoki poziom wykształcenia mieszka ńców gminy. Nasycenie pozostałych usług (zakresu handlu, gastronomii, rzemiosła produkcyjno-usługowego itp.) winien regulowa ć rynek.

4.4.4. Działalno ść gospodarcza Na terenie gminy Parz ęczew funkcjonuje ok. 250 podmiotów gospodarczych zajmuj ących si ę działalno ści ą pozarolnicz ą. Przewa Ŝaj ącą form ą prawn ą podmiotów gospodarczych jest własno ść prywatna w postaci zakładów osób fizycznych i spółek cywilnych. Formy prowadzenia działalno ści gospodarczej istniej ące na terenie gminy Parz ęczew s ą charakterystyczne dla realizacji przedsi ęwzi ęć ekonomicznych na niewielk ą skal ę. Działalno ść ta realizowana jest głównie przez podmioty niewielkie zarówno pod wzgl ędem zatrudnienia jak i

42 kapitałowym, a rodzaje podejmowanej aktywno ści gospodarczej nie wymagaj ą du Ŝych nakładów inwestycyjnych na ich prowadzenie. Znaczna wi ększo ść z nich to podmioty zatrudniaj ące po 1 – 5 osób. W wi ększo ści zajmuj ą si ę one handlem oraz usługami, w tym produkcyjnymi. Obok tych niewielkich podmiotów istniej ą równie Ŝ te o silniejszej pozycji ekonomicznej, których działalno ść wywiera wpływ na stosunki ekonomiczno – społeczne w całej gminie.

Strukturę rodzajów działalno ści podmiotów zarejestrowanych w Rejestrze Działalności Gospodarczej Urz ędu Gminy Parz ęczew (stan na dzie ń 2007r.) przedstawia poni Ŝsza tabela.

L.p. Rodzaj działalno ści Liczba Charakter działalno ści podmiotów gospodarczej 1. przetwórstwo spo Ŝywcze, ubojnie zwierz ąt 2 i drobiu Działalno ść produkcyjna 2. Młynarstwo 0 12 3. betoniarstwo, produkcja elementów gipsowych, 7 glazura, terakota 4. przetwórstwo tworzyw sztucznych; wyrób zniczy; 3 opakowania z folii 5. krawiectwo lekkie i ci ęŜ kie, dziewiarstwo, 24 po ńczosznictwo Usługi produkcyjne 6. usługi ciesielskie; produkcja boazerii, stolarstwo 12 74 budowlane; produkcja 7. Murarstwo 17 8. blacharstwo, ślusarstwo, dekarstwo, spawalnictwo, 12 mechanika pojazdowa 9. instalatorstwo sanitarne i elektryczne 5 10. usługi le śne 4 11. transport zarobkowy 20 12. gabinet lekarski; usługi 4 Usługi pozostałe 13. Fryzjerstwo 2 51 14. naprawa urz ądze ń elektrycznych, sprz ętu AGD 7 15. wymiana butli gazowych 2 16. usługi ubezpieczeniowe 6 17. usługi turystyczne 0 18. usługi muzyczne 0 19. mała gastronomia, bar, restauracja, kawiarnia 12 20. skład opałowy i budowlany; kwiaciarnie, kioski, sklep 42 spo Ŝywczy Handel 21. handel obwo źny art. spo Ŝywczymi i przemysł. 35 77 Razem 214

Reasumuj ące mo Ŝna stwierdzi ć, Ŝe: Na rozwój przedsi ębiorczo ści w istotny sposób ma wpływ brak du Ŝych i silnych podmiotów gospodarczych. Nale Ŝy przypuszcza ć, Ŝe na terenie gminy nadal b ędą dominowa ć małe przedsi ębiorstwa działające w sferze produkcyjnej i usługowej. Stosunkowo niewysoki poziom wykształcenia mieszka ńców jest przyczyn ą braku umiej ętno ści podejmowania nowatorskich działa ń, odnajdywania si ę w nowych warunkach gospodarczych.

4.4.5. Rolnictwo Gmina Parz ęczew mimo, i Ŝ posiada charakter rolniczy nie ma dobrych przyrodniczych warunków dla rozwoju rolnictwa. Najbardziej zasobna w lepsze areały rolnicze jest cz ęść północna, cz ęść południowa ma du Ŝo słabsze gleby przechodz ące w kierunku południowym w gleby mało przydatne dla rolnictwa. Warunki glebowe gminy nale Ŝą do najsłabszych w powiecie zgierskim. Średni wska źnik bonitacji gleb wynosi 0,842 i jest jednym z najni Ŝszych w powiecie, a tak Ŝe w województwie, co ma zasadnicze znaczenie dla poziomu produkcji rolniczej. Gleby bardzo dobre i dobre (I – IVb) stanowi ą 39,7%, a gleby słabe (V – VI) 60,3%. UŜytki rolne wg klas bonitacyjnych gleb przedstawia poni Ŝsza tabela.

Klasa bonitacyjna Grunty orne i sady UŜytki zielone w ha Razem u Ŝytki rolne % gleb w ha w ha

II 16,0 - 16,0 0,22

III 1 068,0 49,0 1117,0 15,78

IV 1 263,0 417,0 1 680,0 23,72

V 2 270,0 370,0 2 640,0 37,28

VI 1 542,0 88,0 1 630,0 23,00

Razem grunty orne, 7083,0 100,0 sady, u Ŝytki zielone

Na terenie gminy grunty rolne zajmuj ą obszar 7190,0 ha, co stanowi 69,2% powierzchni ogólnej gminy, z czego grunty orne i sady to 5980 ha, u Ŝytki zielone 1210 ha, lasy i grunty le śne 1692 ha oraz pozostałe grunty 1500 ha. Struktur ę u Ŝytkowania ziemi (wg stanu na dzie ń 31.12.1997r i 1998r oraz 2007) przedstawia tabela :

Wyszczególnienie 1997 r 1998 r 2007 ha % ha % ha % uŜytki rolne razem 7 098 68,37 7 083 68,17 7 190 69,2 grunty orne i sady 5 975 57,55 5 983 57,58 5 980 57,6

44 uŜytki zielone 1 123 10,82 1 100 10,59 1 210 11,6 lasy i grunty le śne 1 598 15,39 1 502 14,46 1 692 16,3 pozostałe grunty 1 686 16,24 1 805 17,37 1 500 14,5 Powierzchnia ogólna w 10 382 100,0 10 390 100,0 10 382 100 ha W tym indyw. 7 659 73,77 7 645 73,58 8 300 79,9 gospodarstwa rolne

Gmina nie jest zasobna w obszary le śne. Lesisto ść obszaru jest niewielka i wynosi około 16,3 % jednak w przeci ągu ostatnich 9 lat wska źnik ten wzrósł o 1,8 % w zwi ązku z czym mo Ŝna si ę spodziewa ć w najbli Ŝszych latach kolejnego przyrostu obszarów le śnych. We wcze śniej obowi ązuj ącym planie ogólnym zagospodarowania przestrzennego gminy zakładano potencjalne dolesienia gruntów słabych, mało przydatnych dla rolnictwa w rejonach: Śniatowa – Stary Chrz ąstów – Gołaszyn – Florentynów, Ignacew Podle śny, Ignacew Rozlazły, Mariampol, Tkaczewska Góra, Pustkowa Góra, Orła, Mro Ŝewice. Niewiele jest równie Ŝ sadów, ł ąk, pastwisk. Najwi ększy udział w strukturze u Ŝytkowania ziemi jest udział gruntów ornych (ok. 57%). Produkcja rolnicza Pod wzgl ędem przydatno ści do produkcji rolniczej, gmina posiada warunki przyrodnicze poni Ŝej przeci ętnej krajowej oraz wojewódzkiej. Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej wyraŜona punktow ą ocen ą jako ści gleb, rze źby terenu, warunków wodnych i klimatu jest dla województwa łódzkiego o 6 punktów ni Ŝsza od średniej krajowej wynoszącej 66,6. Natomiast wska źnik ten dla gminy Parz ęczew wynosił poni Ŝej 50. Warunki przyrodnicze rolnictwa gminy obni Ŝa dodatkowo zakwaszenie gleb, gdzie tylko 18% u Ŝytków rolnych ma odpowiedni odczyn. Ponadto gleby gminy Parz ęczew s ą bardzo ubogie we wszystkie makroelementy, st ąd istnieje potrzeba stałego zwi ększania nawo Ŝenia mineralnego, a tym samym wzrostu nawozochłonności produkcji ro ślinnej. Istniej ące warunki przyrodnicze produkcji rolniczej decydują o strukturze zasiewów. Najwi ększy udział w strukturze zasiewów zajmuj ą zbo Ŝa (89,6%), przede wszystkim Ŝyto (36,4%) mieszanki zbo Ŝowe (16,2%), pszen Ŝyto (13,1%) oraz ziemniaki (8,9%). Jedynie kilka sołectw zlokalizowanych w cz ęś ci północno-wschodniej gminy (s ąsiaduj ące z gminami Ozorków i Ł ęczyca) posiadają jako ściowo lepsze gleby i tam uprawiane s ą ro śliny intensywne typu pszenica, warzywa, buraki cukrowe, rzepak. Powierzchni ę i udziały zasiewów w indywidualnych gospodarstwach rolnych przedstawia poni Ŝsza tabela. 2007 r Uprawy Powierzchnia w ha Zbiory w dt Plony z 1 ha w dt Pszenica ozima 230 8 280 36,0 Pszenica jara 260 8 580 33,0 śyto 1 800 41 400 23,0 Jęczmie ń jary 320 12 160 38,0

45 Owies 370 10 360 28,0 Pszen Ŝyto ozime 650 25 350 39,0 Mieszanki zbo Ŝowe 800 28 000 35,0 Ziemniaki 440 74 800 170 Burak cukrowy 35 16 800 480 Rzepak 37 703 19,0 Zbo Ŝa ogółem 4 430 134 130 30,3 Ziemniaki 440 74 800 170 W ostatnich 9 latach zwi ększył si ę areał uprawy zbó Ŝ na terenie gminy z 3750 ha w roku 1998 do 4430 w roku 2007. Zmianie uległ równie Ŝ stosunek wielko ści upraw poszczególnych zbó Ŝ. śyto wci ąŜ jest najpowszechniej uprawianym zbo Ŝem jednak powierzchnia jego uprawy zmniejszyła si ę w ostatnich latach natomiast wzrostowi uległ areał upraw wi ększo ści pozostałych zbó Ŝ, z dominacj ą mieszanek zbo Ŝowych oraz pszen Ŝyta. Zmniejszeniu uległy równie Ŝ uprawy ziemniaków na terenie gminy z 650 ha w roku 1998 do 440 ha w roku 2007. Warto podkre śli ć równie Ŝ fakt Ŝe w przypadku wi ększo ści upraw wzrosła liczba plonów z 1 ha, przyczyn ą mo Ŝe by ć bardziej urodzajny rok ale je śli jest to zjawisko powtarzaj ące si ę w ostatnich latach mo Ŝe ono świadczy ć o wzro ście kultury rolnej na terenie gminy. Warunki glebowo – klimatyczne gminy implikuj ą równie Ŝ struktur ę zasiewów maj ącą wpływ na kierunki produkcji zwierz ęcej. Parametry statystyczne dwóch najwa Ŝniejszych kierunków: produkcji mleka i Ŝywca wieprzowego kształtuj ą si ę na poziomie średniej wojewódzkiej. Obsada krów w gminie wynosi około 1000 sztuk co na 100 ha u Ŝytków rolnych wynosi 13,9 przy średniej dla województwa około 39, natomiast pogłowie trzody chlewnej na terenie gminy wynosi około 5800sztuk co na 100 ha u Ŝytków rolnych wynosi w przybli Ŝeniu 80,6 sztuk przy średniej dla województwa 117 szt. Przy takim poziomie wska źników intensywno ści produkcji zwierz ęcej mo Ŝna stwierdzi ć, i Ŝ jest ni Ŝsza od średniej dla województwa, głównie w przypadku hodowli bydła i preferowany byłby jej wi ększy rozwój Jedynie w mniej ni Ŝ 20 gospodarstwach produkcja prowadzona jest w sposób intensywny i w skali odbiegaj ącej powy Ŝej od przeci ętnej w gminie. Je śli chodzi o drób nie ma na terenie gminy produkcji wielkofermowej, tylko typowy wiejski chów przyzagrodowy. Pozostałe grupy zwierz ąt wyst ępuj ące w gospodarstwach nie maj ą znaczenia dla obrazu produkcji zwierz ęcej w gminie Parz ęczew.

Ilo ść zwierz ąt hodowanych w gminie wg stanu na 2007 r. przedstawia poni Ŝsza tabela. Wyszczególnienie Ilo ść sztuk Krowy 1000 Trzoda chlewna 5800 Owce 45 Konie 50 Drób 15 000

46 Ilo ść zwierz ąt na 100 ha u Ŝytków rolnych przedstawia poni Ŝsza tabela.

Wyszczególnienie Gmina Parz ęczew Województwo Łódzkie

Krowy 13,9 39 Trzoda chlewna 80,6 117 Owce 0,62 1,9 Konie 0,69 1,9 Drób ogółem 208,6 -

Struktura wielko ści gospodarstw Powierzchnia u Ŝytków rolnych gminy wynosi 7190 ha, znaczna wi ększo ść bo około 96,5 % powierzchni u Ŝytków znajduje si ę we władaniu sektora prywatnego.

Ilo ść gospodarstw rolnych w 1999 r wynosiła 748, za ś w 2007r 686, co daje średni ą wielko ść gospodarstwa 10,5 ha i przewy Ŝsza o około 4 ha przeci ętne gospodarstwo w województwie łódzkim.

Struktur ę obszarow ą gospodarstw indywidualnych przedstawia poni Ŝsza tabela.

Wielko ść Ilo ść gospodarstw indywidualnych gospodarstwa w ha 1996 r 1999 r 2007 r 1 - 2 44 40 30 2 - 5 129 130 190 5 - 7 133 124 47 7 – 10 187 189 211 10 - 15 186 175 99 Powy Ŝej 15 84 90 109 Ogółem 763 748 686

Na terenie gminy istnieje 109 gospodarstw o powierzchni powy Ŝej 15 ha. Znajduj ą si ę one w nast ępuj ących wsiach: Bibianów, Chrz ąstów, Florentynów, Ignacew Folwarczny, Ignacew Rozlazły, Mro Ŝewice, Opole, Parz ęczew, Piaskowice, Pustkowa Góra, Ró Ŝyce, Sokola Góra, Skórka, Śliwniki, Trojany, Wielka Wie ś. Struktura obszarowa gospodarstw rolnych w gminie Parz ęczew w porównaniu do takiej struktury na poziomie powiatowym wojewódzkim i krajowym wyró Ŝnia si ę in plus, bowiem procent gospodarstw o powierzchni powy Ŝej 10 ha jest zdecydowanie wy Ŝszy. Jest to pozytywne zjawisko, jednak Ŝe nadal odbiegaj ące w istotny sposób od standardów europejskich.

Gmina Parz ęczew Wyszczególnienie %

1 - 5 ha 32 5 - 10 ha 37,5 Powy Ŝej 10 ha 30,3

47 Usługi towarzysz ące rolnictwu Ta grupa usług reprezentowana jest w gminie bardzo skromnie. Obiekty towarzysz ące rolnictwu znajduj ą si ę we wsiach: - Piaskowice (obecnie Parz ęczew ul. Ozorkowska) - Zakład Przetwórstwa Mleka w budowie (na bazie dawnego PGR), - Mariampol - AGRO-FLORYDA – zakład świadczy usługi dla ludno ści z zakresu rolnictwa, W ostatnich 8 latach likwidacji uległa Baza Gminnego Zwi ązku Rolników i Organizacji Rolniczych w Parz ęczewie oraz zlewnia mleka we wsi Opole, Chociszew, Ró Ŝyce. Na terenie gminy zlokalizowanych jest kilka drobnych zakładów bran Ŝy mi ęsnej, nie maj ących istotnego wpływu na stymulowanie okre ślonych kierunków produkcji rolniczej. Stan ilo ściowy sprz ętu rolniczego na terenie gminy Parz ęczew jest dostateczny. na terenie gminy znajduje si ę ok. 500 sztuk ci ągników z czego znaczna cz ęść skupiona jest w gospodarstwach o powierzchni powy Ŝej 10 ha. Cz ęść małych gospodarstw pozostaje bez siły poci ągowej. Jednocze śnie na terenie gminy funkcjonuj ą dwa podmioty świadcz ące w ograniczonym zakresie usługi i mechanizacyjne. Jest to niewystarczaj ące i cz ęść rolników zmuszona jest korzysta ć z usług w ramach pomocy i współpracy mi ędzys ąsiedzkiej.

Reasumuj ąc nale Ŝy stwierdzi ć, Ŝe: - bior ąc pod uwag ę dostosowanie rolnictwa do wymaga ń UE, rolnictwo gminy Parz ęczew powinno podlega ć restrukturyzacji w celu zmniejszenia ilo ści gospodarstw, zwi ększenia ich areału, wi ększego wykorzystania nowoczesnego sprz ętu rolniczego, co poprawi efektywno ść produkcji rolnej i jej konkurencyjno ść . Wprawdzie struktura obszarowa gospodarstw rolnych w gminie Parz ęczew w porównaniu do struktury na poziomie powiatowym, wojewódzkim, krajowym jest korzystna (bowiem procent gospodarstw o powierzchni powy Ŝej 10,0 ha jest wy Ŝszy) to jednak, to pozytywne zjawisko odbiega w istotny sposób od standardów europejskich. - rolnictwo winno rozwija ć si ę głównie na zwartych kompleksach gleb III – IV klasy, tj. w cz ęś ci północnej gminy utrzymuj ąc kierunek dotychczasowy, zbo Ŝowo-okopowy ze znacznym udziałem warzyw, hodowlany oraz zbo Ŝowo-hodowlany w południowej cz ęś ci gminy o du Ŝo słabszych glebach, z przeznaczeniem zaopatrzenia głównie ponad milionowej aglomeracji łódzkiej. - w produkcji zwierz ęcej podstawowym kierunkiem winien by ć chów bydła zwłaszcza mlecznego oraz trzody chlewnej. - najsłabsze jako ściowo grunty rolne, których uprawa staje si ę nieuzasadniona ekonomicznie winny by ć wył ączone z produkcji rolnej i przeznaczone na cele nierolnicze, mi ędzy innymi zalesienia. - poniewa Ŝ gmina Parz ęczew nale Ŝy do gmin słabo zmeliorowanych, nale Ŝy zna-le źć środki finansowe na przeprowadzenie prac melioracyjnych. - mimo, i Ŝ struktura wiekowa wła ścicieli gospodarstw rolnych jest stosunkowo korzystna, to jednak niepokoi stopie ń przygotowania zawodowego osób zwi ązanych z rolnictwem. Tylko niewielka cz ęść ludno ści posiada wykształcenie wy Ŝsze natomiast zdecydowana wi ększo ść rolników posiada wykształcenie podstawowe.

48 Wśród u Ŝytkowników gospodarstw tylko około 50% posiada przygotowanie zawodowe do pracy w gospodarstwie. Połowa tej ludno ści zdobyła niezb ędn ą wiedz ę w szkołach natomiast pozostała cz ęść na kursach rolniczych. Taka struktura wykształcenia wpływa ć b ędzie na poziom produkcji rolnej (nadal b ędą dominowa ć gospodarstwa prowadzone w sposób tradycyjny), na adaptacj ę rolnictwa do warunków w UE, a przede wszystkim utrudni podejmowanie inicjatyw gospodarczych. Dlatego niezb ędne jest podwy Ŝszanie kwalifikacji rolników, co b ędzie miało korzystny wpływ na rozwój gospodarczy gminy. Ograniczenia rolniczej przestrzeni produkcyjnej Dotychczasowe kierunki rozwoju gminy zmieniło wprowadzenie gospodarki wolnorynkowej, która z jednej strony spowodowała likwidacj ę niektórych jednostek uspołecznionych (RSP, GS”Sch”), z drugiej za ś wpłyn ęła na pojawienie si ę nowych podmiotów gospodarczych i nowych perspektyw rozwoju. Planowane inwestycje niezb ędne dla rozwoju przestrzennego i gospodarczego gminy, prawidłowego jej funkcjonowania oraz podniesienia standardu Ŝycia mieszka ńców wi ązały si ę z konieczno ści ą przeznaczenia na cele nierolnicze znacznej powierzchni terenów u Ŝytkowanych rolniczo i uzyskania zgody na wył ączenie z u Ŝytkowania rolniczego. Tereny rolne posiadaj ące zgod ę Ministra Rolnictwa i Gospodarki śywno ściowej i Wojewody Łódzkiego na wył ączenie z u Ŝytkowania rolniczego o powierzchni 245,90 ha obejmuj ą tereny pod budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne, usługi, budownictwo letniskowe, turystyk ę, rzemiosło oraz tereny przeznaczone na poszerzenie dróg. W bilansie terenów mieszkaniowych, które uzyskały zgod ę na wył ączenie z u Ŝytkowania rolniczego najwi ększy udział maj ą tzw. ci ągi istniej ącej zabudowy zagrodowej z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i usług. Uzyskano je na podstawie miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Parz ęczew zatwierdzonego uchwał ą Rady Gminy w Parz ęczewie Nr XXIX/211/93 z dnia 29 czerwca 1993 r. Ponadto na podstawie obowi ązuj ącego wcze śniej planu ogólnego wyra Ŝono zgod ę na przeznaczenie gruntów rolnych na cele budownictwa mieszkaniowego o powierzchni 376,80 ha niewymagaj ących ani zgody Ministra Rolnictwa i Gospodarki śywno ściowej ani Wojewody Łódzkiego na wył ączenie gruntów z produkcji rolnej – uchwała nr XVIII/119/92 Rady Gminy w Parz ęczewie z dnia 25.03.1992 r. Łącznie na podstawie w/w decyzji administracyjnych zostało wył ączonych z produkcji rolnej około 622,7 ha gruntów z przeznaczeniem pod zabudow ę. Zasi ęg gruntów rolnych wył ączonych z produkcji rolnej został nieznacznie powi ększony w trakcie sporz ądzania obecnie obowi ązuj ącego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Parz ęczew.

4.5. Uwarunkowania polityki przestrzennej gminy wynikaj ące z diagnozy układu komuni - kacyjnego

4.5.1. Układ komunikacyjny gminy Przez obszar gminy przebiega linia kolejowa relacji Łód ź – Kutno o długo ści 5 km. Ruch pasa Ŝerski i towarowy gminy obsługuje stacja kolejowa w Chociszewie. Ponadto funkcjonuj ą poł ączenia autobusowe komunikacji publicznej. Układ dróg publicznych tworz ą:

49 - autostrada A-2 relacji Warszawa – Pozna ń z bezkolizyjnymi przejazdami: - z drogami powiatowymi nr: DP3707E, DP5168E, DP5138E, DP5139E, DP5167E, - z drogami gminnymi: - Nowe Ró Ŝyce – Śniatowa, - Chrz ąstów Wielki – Stary Chrz ąstów’ - Piaskowice – Ignacew Rozlazły, - Kowalewice – droga zbiorcza, - droga wojewódzka nr 469 – Wróblew – Uniejów – Turek – Konin, - droga powiatowa nr DP5137E – Ozorków – Parz ęczew – Ł ęŜ ki, - droga powiatowa nr DP5168E – Aleksandrów – Nakielnica – Parz ęczew – Lubie ń – Ł ęczyca, - pozostałe drogi powiatowe nr: DP5167E; DP3707E; DP5138E; DP5139E; DP5140E; DP5139E; DP5145E; DP5146E; DP5147E - drogi gminne. Istniej ąca sie ć dróg umo Ŝliwia dobr ą obsług ę mieszka ńców gminy. Stan techniczny dróg wojewódzkiej i powiatowych jest zadowalaj ący. Wi ększo ść dróg gminnych nie posiada nawierzchni bitumicznej. Z dróg gminnych o ł ącznej długo ści 104 km tylko 13,32 km ma nawierzchni ę bitumiczn ą, a 87,68 km nawierzchni ę szlakow ą; pozostałe to drogi gruntowe. Problemem do rozwi ązania jest niezb ędna modernizacja dróg gminnych.

4.6. Uwarunkowania polityki przestrzennej gminy wynikaj ące z aktualnego poziomu obsługi przez infrastruktur ę techniczn ą

4.6.1. Zaopatrzenie w wod ę Stan wyposa Ŝenia gminy w wodoci ągi zbiorowe jest dobry. Na koniec 2007 r. gmina posiadała 117,23 km sieci wodoci ągowej, 1079 sztuk podł ącze ń do budynków mieszkalnych oraz 3 zdroje uliczne. Ponad 80% mieszka ńców, a tak Ŝe przewa Ŝaj ąca wi ększo ść obiektów produkcyjnych i usługowych miała mo Ŝliwo ść korzystania z wody dostarczanej sieci ą wodoci ągów wiejskich. Sie ć wodoci ągowa w przewa Ŝaj ącej wi ększo ści jest wzgl ędnie "młoda", jej wiek nie przekracza 25-30 lat, stan techniczny jest dobry. Jedynie w Parz ęczewie istniej ą jeszcze odcinki starszej sieci wykonanej z azbestocementu. Jest ona sukcesywnie przebudowywana. Stosownie do potrzeb prowadzona jest budowa nowych podł ącze ń wodoci ągowych w gminie. Eksploatacj ę urz ądze ń i sieci wodoci ągów gminnych prowadzi Zakład Gospodarki Komunalnej w Parz ęczewie. Obszar gminy w wi ększo ści zaopatrywany jest w wod ę w systemie wiejskich wodoci ągów grupowych. Do cz ęś ci wsi Kowalewice, wsi Bibianów i Konstantki doprowadzana jest woda z wodoci ągu m. Ozorkowa. Zakup wody prowadzony jest na podstawie umowy ze ZWiK i w 2007 roku wynosił 7763 m3. Jeszcze w 2000 roku wody z sieci wodoci ągowej nie miało 5 wsi obecnie teren całej gminy znajduje si ę w zasi ęgu sieci wodoci ągowej. Poza systemem wodoci ągów gminnych, w oparciu o własne studnie gł ębinowe zaopatruj ą si ę w wod ę obiekty na terenie zamkni ętym w Le źnicy Wielkiej, a tak Ŝe Gospodarstwo Rolne i Firma „KaRy” w Piaskowicach i Firma A&A Pawelec w Chociszewie.

50 Funkcjonuj ące na terenie gminy systemy wodoci ągów wiejskich oparte s ą o uj ęcia wód podziemnych wykonane w miejscowo ściach: Parz ęczew, Chrz ąstów Wielki, Ignacew Folwarczny i Orła. Wszystkie wodoci ągi pracuj ą w układzie jedno lub dwustopniowym. Ujmowana woda podawana jest do sieci za po średnictwem hydroforów. • Uj ęcie wody i hydrofornia W.1 w Parz ęczewie czerpie wod ę z utworów czwartorz ędowych, z gł ęboko ści 70 m. Wydajno ść uj ęcia wynosi 36,9 m 3/h i 220 m3/d i na tak ą wielko ść wydane zostało pozwolenie wodno-prawne umo Ŝliwiaj ące jego eksploatacj ę. Wykonana jest studnia awaryjna o wydajno ści 17,7 m 3/h, czerpi ąca wod ę z utworów górnej kredy. Sie ć wodoci ągowa o długo ści 10,6 km doprowadza wod ę do odbiorców mieszkaj ących w Parz ęczewie. Średnia wielko ść wydobycia i produkcji wody w roku 2007 wynosiła 37544 m 3 • Uj ęcie wody i hydrofornia W.2 we wsi Chrz ąstów Wielki czerpie wod ę z utworów czwartorz ędowych, z gł ęboko ści 88,25m, 87,45m i 75,6m. Czynne s ą trzy studnie o wydajno ściach odpowiednio: 90 m 3/h, 60 m 3/h i 100 m 3/h. Decyzja wodnoprawna zezwala na eksploatacj ę uj ęcia z wydajno ści ą 145 m 3/h i 3480 m 3/d. Sie ć wodoci ągowa o długo ści 52,8 km doprowadza wod ę do wsi: Chrz ąstów Wieki, Ró Ŝyce Stare, Ró Ŝyce śmijowe, Ró Ŝyce Grochowe, Wielka Wie ś, Janów, Śliwniki, Trojany, Kozikówka, Opole, Mro Ŝewice, Sulimy, Śniatowa, Le źnica Wielka i śelgoszcz oraz do wsi: Wróblew, Solca Wielka, Solca Mała, Tkaczew, Skromnica i Borszym w gminie Ozorków. Średnia wielko ść wydobycia wody w 2007 roku wynosiła 150 869 m 3. Uj ęcie wody i hydrofornia W.3 we wsi Ignacew Folwarczny czerpie wod ę z utworów górnokredowych, z gł ęboko ści 70 m. Czynna jest jedna studnia gł ębinowa o wydajno ści eksploatacyjnej 62m 3/h. Decyzja wodno-prawna pozwala na pobór wód z uj ęcia w ilo ści nie przekraczaj ącej 60,8 m 3/h i 774 m 3/d, a średnia wielko ść wydobycia i produkcji wody w 2007 roku wynosiła 48 260 m 3. Sie ć wodoci ągowa o długo ści 39,6 km doprowadza wod ę do zespołu wsi Ignacew, do wsi Chociszew, Mikołajów, Florentynów, Nowomłyny, Sokola Góra, Anastazew, Mariampol i Radzibórz. W najbli Ŝszym czasie przewidywana jest rozbudowa sieci wodoci ągowej do wsi Gołaszyny i Skórka oraz do wsi Tkaczewska Góra. Uj ęcie wody i hydrofornia W.4 we wsi Orła czerpie wod ę z utworów wodono śnych z gł ęboko ści 70,2 m za po średnictwem studni o wydajno ści 69,3 m 3/h. Brak jest decyzji wodnoprawnej na eksploatacj ę uj ęcia. Wielko ść wydobycia i produkcja wody w 2007 roku wynosiła 24 528 m 3. co stanowi zaledwie 3,5% wydajno ści uj ęcia. Zasi ęg wodoci ągu obejmuje miejscowo ści: Kowalewice, Orła, Duraj i Pustkowa Góra. Długo ść zrealizowanej sieci wodoci ągowej wynosi 13 km. Zdolno ść produkcyjna uj ęć wodoci ągów wiejskich w gminie Parz ęczew wynosi ł ącznie 312 m 3/h i 7488 m3/d i nie jest wykorzystywana. Wielko ść wydobycia wody w roku 2007 wynosiła 261,2 tys. m 3, tj. ok. 713 m 3/d i stanowiło to niewiele ponad 10% zasobów udost ępnionych do eksploatacji. Wobec poło Ŝenia gminy w obszarze leja depresyjnego, wskazanym do ograniczania poboru wód podziemnych jest to sytuacja korzystna. Istniej ące rezerwy źródłowe zapewniaj ą warunki dla rozwoju urbanizacji w gminie.

4.6.2. Odprowadzanie ścieków sanitarnych Gospodarka ściekowa na terenie gminy Parz ęczew nie jest w pełni uporz ądkowana. Odprowadzanie ścieków sanitarnych realizowane jest w systemach gminnej kanalizacji zbiorczej, w systemach kanalizacji lokalnej i indywidualnie. W miejscowo ści gminnej Parz ęczew istnieje zbiorcza kanalizacja sieciowa i oczyszczalnia ścieków, zlokalizowana w północno-zachodniej cz ęś ci, w ł ąkach na prawym brzegu rzeki Gnidy, po zachodniej stronie drogi prowadz ącej do Wielkiej Wsi. Ścieki po oczyszczeniu odprowadzane s ą do rzeki Gnidy, zgodnie z warunkami okre ślonymi w decyzji wodno - prawnej. Budowa kanalizacji sanitarnej w Parz ęczewie rozpocz ęta została w 1993 roku i jej rozwój powoli lecz systematycznie post ępuje. Tempo osi ągania zakładanych standardów jest limitowane mo Ŝliwo ściami bud Ŝetu gminy. Do chwili obecnej wybudowano 4,99 km sieci kanałów sanitarnych i dwie przepompownie ścieków. Zaspokaja to zaledwie 50 % obecnych potrzeb. Zaspokojenie pełnych potrzeb jest mo Ŝliwe poprzez dalsz ą rozbudow ę sieci. Oczyszczalnia ścieków ma przepustowo ść Q śrd. = 130 m 3/d i jest oczyszczalni ą mechaniczno – biologiczno – chemiczn ą pracuj ącą w oparciu o metod ę osadu czynnego ze str ącaniem symultanicznym. Uruchomiona została w grudniu 1994 roku i przy obecnym stanie wyposa Ŝenia osady w sie ć kanalizacyjn ą pracuje dosy ć du Ŝą rezerw ą. W 2007 roku oczyszczała 40 tys. m 3 ścieków, tj. Q śr d. = 109 m 3/d . Na pozostałym obszarze gminy odprowadzanie ścieków realizowane jest w systemach kanalizacji indywidualnej i lokalnej. Lokalna kanalizacja sieciowa i mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków typu Miniblok obsługuje 2 bloki mieszkalne w osiedlu „Piaskowice” w Parz ęczewie. Obiekt przekazany przez Agencj ę Własno ści Rolnej na maj ątek gminy został kilka lat temu wyremontowany. Zrzut oczyszczonych ścieków do rzeki Gnidy w ilo ści ok. 6 m 3/d odbywa si ę bez uregulowa ń formalno- prawnych. Mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków typu „Bioclaire” wybudowana zosta-ła w 1998 roku Szkole Podstawowej w Chociszewie. Przepustowo ść obiektu wynosi: Qmaxd =15 m 3/d i uwzgl ędnia mo Ŝliwo ść przyj ęcia i oczyszczania ścieków ze szkoły i od okolicznych mieszka ńców. Oczyszczone ścieki odprowadzane s ą do rzeki Bzury. System kanalizacji zakładowej zrealizowany został i sprawnie funkcjonuje w obiektach Jednostki Wojskowej w Le Ŝnicy Wielkiej: - ścieki z kompleksu koszarowego odprowadzane s ą na mechaniczno-biologiczn ą oczyszczalni ę ścieków, a po oczyszczeniu do rzeki Gnidy. Wylot ścieków oczyszczonych zlokalizowany jest na prawym brzegu rzeki. Oczyszczalnia, w skład której wchodz ą dwa ci ągi technologiczne o przepustowo ści ł ącznej 700 m 3/d dysponuje 50% rezerw ą (pracuje jeden ci ąg technologiczny). Rezerwa ta mo Ŝe zosta ć wykorzystana dla potrzeb innych u Ŝytkowników; - wylotem zlokalizowanym na lewym brzegu rzeki Gnidy wprowadzane s ą ścieki z wojskowego osiedla mieszkaniowego; - ścieki z kompleksu lotniskowego odprowadzane s ą na mechaniczno-gruntow ą oczyszczalni ę ścieków, w skład której wchodz ą: komora krat, przepompownia ścieków i 2 osadniki gnilne

52 współpracuj ącą z filtrem piaskowym. Wylot ścieków do rowu melioracyjnego znajduje si ę poza terenem Jednostki, na terenie gminy Ł ęczyca. Mieszka ńcy zabudowy zagrodowej i jednorodzinnej, a tak Ŝe istniej ące na terenie gminy obiekty usługowe i produkcyjne najcz ęś ciej odprowadzaj ą ścieki do zbiorników typu szambo. Zgromadzone ścieki s ą okresowo wywo Ŝone przez firmy prowadz ące usługi asenizacyjne do punktu zlewnego ścieków na oczyszczalni w Parz ęczewie lub s ą usuwane we własnym zakresie na pola albo w inne przypadkowe miejsca, stwarzaj ąc zagro Ŝenie dla wód powierzchniowych i gleby. Są ju Ŝ na terenie gminy realizowane przydomowe oczyszczalnie ścieków. Do ko ńca 2007 roku wykonano 80 takich obiektów i odnotowano ich wzrost od 1999 roku o 71 sztuk. Polityka samorz ądu gminy zmierza do upowszechnienia programu budowy przydomowych oczyszczalni ścieków we wszystkich wyposa Ŝonych w sie ć wodoci ągow ą wsiach o zabudowie rozproszonej.

4.6.3. Odprowadzanie wód opadowych Prawie centralnie przez obszar gminy przebiega dział wodny I rz ędu: Wisła -Odra (Bzura - Ner) i ma to swoje odbicie w naturalnie ukształtowanym systemie dolin i rowów odwadniaj ących. Zachodnia cz ęść obszaru gminy poło Ŝona w zlewni rzeki Ner jest odwadniana głównie przez rzek ę Gnid ę, płyn ącą od źródeł w rejonie Ignacewa Podle śnego w kierunku północno-zachodnim. Jej funkcj ę uzupełniaj ą rzeki: Nida i Kucinka, system powierzchniowych rowów melioracyjnych i zbiorniki wodne, z których najwi ększe to zbiornik „Parz ęczew” zasilany ze źródeł i Zalew Le źnicki na rzece Gnidzie. Cz ęść wschodni ą obszaru gminy odwadnia bezpo średnio rzeka Bzura i jej prawobrze Ŝny dopływ Linda. Wody opadowe odprowadzane s ą przez spływ powierzchniowy. Kanalizacja deszczowa wyst ępuje fragmentarycznie i ma charakter wył ącznie indywidualny.

4.6.4. Zaopatrzenie w gaz Na terenie gminy sie ć gazu przewodowego nie wyst ępuje. Ewentualne potrzeby gazu realizowane są z butli b ądź ze zbiorników napełnianych gazem płynnym. Dla potrzeb gazyfikacji gminy opracowana została w 1992 r. ” Koncepcja programowa” według której gmina b ędzie zasilana z istniej ącego gazoci ągu wysokiego ci śnienia poprzez stacj ę redukcyjno- pomiarow ą I-go stopnia zlokalizowan ą na terenie miasta Ozorkowa oraz sie ć rozdzielcz ą w mie ście i gminie Ozorków. Zgodnie z aktualnie opracowanymi zało Ŝeniami do planu gazyfikacji przewiduje si ę mo Ŝliwo ść doprowadzenia gazu z gminy Wartkowice.

4.6.5. Zaopatrzenie w ciepło Zaopatrzenie w ciepło na terenie gminy odbywa si ę poprzez lokalne źródła ciepła tj. lokalne kotłownie i indywidualne źródła ciepła wbudowane u poszczególnych odbiorców - opalane głównie w ęglem i koksem. Niewielka modernizacja źródeł ciepła dotyczy zastosowania oleju opałowego jako paliwa grzewczego. Znacz ącymi źródłami ciepła na terenie gminy s ą: - kotłownia olejowa przy zespole Przedszkolno - Szkolnym w Parz ęczewie o mocy 1,28 MW,

53 - kotłownia olejowa przy Szkole Podstawowej w Chociszewie o mocy 0,260 MW, - kotłownia w ęglowa OSM dla potrzeb 2 bloków mieszkalnych w Parz ęczewie oraz budynku będącego siedzib ą Policji i Urz ędu Gminy o mocy 0.445 MW, - kotłownia w osiedlu „Piaskowice” - dwie kotłownie olejowe dla potrzeb osiedla mieszkaniowego wojskowego w Le źnicy Wielkiej - Osiedle, tj. - kotłownia dla potrzeb ciepłej wody u Ŝytkowej o mocy 1,15 MW, - kotłownia dla potrzeb grzewczych o mocy 4,652 MW. Obydwie kotłownie s ą poł ączone ze sob ą w odległo ści ok. 20,0 m. Kotłownie pracuj ą dla potrzeb 22 bloków mieszkalnych oraz trzech obiektów usługowych. Kompleksowa gospodarka ciepłem na terenie gminy nie jest prowadzona. Zaopatrzenie w ciepło gminy ze wzgl ędu na normatywne warto ści dopuszczalnych emisji zanieczyszcze ń nale Ŝy rozpatrywa ć w aspekcie modernizacji istniej ących źródeł z jednoczesn ą podmian ą paliwa stałego na paliwo ekologiczne.

4.6.6. Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą Na terenie gminy nie funkcjonuje Główny Punkt Zasilania - stacja 110/15 kV. Zasilanie w energi ę elektryczn ą odbiorców na terenie gminy Parz ęczew odbywa si ę poprzez sie ć napowietrzno - kablow ą 15kV powi ązan ą z GPZ „Ozorków”; GPZ „Leszcze” (gm. Ł ęczyca) i GPZ „Aleksandrów”. Poprzez stacje transformatorowo – rozdzielcze 15/0,4/0,231 kV i sie ć niskiego napi ęcia energia elektryczna dostarczana jest bezpo średnio do poszczególnych odbiorców. Sie ć średniego napi ęcia wykonana jest z przewodów stalowo - aluminiowych AFL o przekrojach 25; 35; 50 mm 2. Na terenie gminy pracuj ą stacje typu napowietrznego oraz stacje wn ętrzowe parterowe i wie Ŝowe. Stacje słupowe i wie Ŝowe s ą zasilane promieniowo liniami napowietrznymi a stacje parterowe s ą zasilane kablami w układzie pier ścieniowym . Zakres znamionowych mocy transformatorów w istniej ących stacjach wynosi od 20 do 400 kVA co oznacza, Ŝe gros stacji słupowych posiada transformatory o stosunkowo małej mocy znamionowej. Generalnie sie ć 15 kV jest stosunkowo dobrze rozwini ęta a powi ązanie ze źródłami zewn ętrznymi umo Ŝliwia du Ŝą pewno ść zasilania odbiorców. Eksploatowana sie ć linii napowietrznych wymaga modernizacji przede wszystkim w zakresie wymiany istniej ących przewodów na przewody o przekrojach 70 mm 2 celem zwi ększenia przepustowo ści sieci i zmniejszenia strat sieciowych . Powy Ŝsze dotyczy przede wszystkim podstawowych linii 15kV wi ąŜą cych GPZ-y a posiadaj ących przekroje 35 i 50 mm 2. Modernizacja sieci niskiego napi ęcia wymagana jest przede wszystkim w zakresie skracania obwodów (wzrost stopnia nasycenia stacjami 15/0,4 kV) oraz sukcesywnej wymiany linii napowietrznych na kablowe b ądź przewody izolowane. Przez teren gminy przebiega linia napowietrzna wysokiego napi ęcia 220kV relacji „ADAMÓW” - „JANÓW”. Poszczególne elementy sieci elektroenergetycznych ze wzgl ędów eksploatacyjnych i bezpiecze ństwa ludzi wymagaj ą okre ślonych stref ochronnych. Znacz ące konsekwencje przestrzenne wywołuj ą:

54 - linie napowietrzne 220 kV - 60 m, tj po 30 m od osi linii na stron ę - linie napowietrzne 15 kV - 6 m od rzutu skrajnego przewodu linii.

4.6.7. Telekomunikacja Na terenie gminy działa jeden operator telekomunikacji TP S.A. Gmina obsługiwana jest w zakresie powszechnych usług telekomunikacyjnych przez dwie centrale kontenerowe elektroniczne zlokalizowane w: - Parz ęczewie - poj. 1000 NN - Le źnicy Wielkiej - poj. 500 NN. Na terenie gminy funkcjonuje równie Ŝ analogowy system dost ępu radiowego RSŁ-AW o poj. 40 NN. System obejmuje swoim zasi ęgiem południowo - wschodnie tereny gminy. Bezpo średnie zaopatrzenie abonentów w ł ącza telefoniczne odbywa si ę generalnie poprzez linie napowietrzne, kable doziemne a w centrum wsi Parz ęczew poprzez kable uło Ŝone w kanalizacji telefonicznej. Centrale powi ązane s ą ze sob ą i z central ą nadrz ędn ą w Ozorkowie kablami tradycyjnymi (Cu). Wska źnik g ęsto ści telefonów w gminie wynosi 15,1 NN/100 Mk co oznacza, Ŝe poziom telefonizacji w gminie jest zadawalaj ący, a zatem ł ącza telefoniczne doprowadzone s ą w gminie do wi ększo ści abonentów. Dalszy rozwój telefonii nale Ŝy rozpatrywa ć w zmianie ilo ściowej i jako ściowej infrastruktury telekomunikacyjnej czyli wymian ę na sie ć nowszej generacji tj. urz ądzenia telefonii cyfrowej, budow ę nowoczesnych linii światłowodowych oraz uruchomienie nowoczesnego systemu cyfrowego dost ępu radiowego.

4.6.8. Gospodarka odpadami Na terenie gminy Parz ęczew zadania zwi ązane z utrzymaniem porz ądku i czystości realizowane s ą od wielu lat. Gromadzenie odpadów na terenie gminy w latach 1993-2003 odbywało si ę na wysypisku zlokalizowanym na południe od Parz ęczewa przy drodze powiatowej DP5168E prowadz ącej do Aleksandrowa Łódzkiego. Wysypisko zlokalizowane było w wyrobisku poeksploatacyjnym piasku z domieszk ą Ŝwiru. Posiadało korzystne warunki gruntowo - wodne. Dno wysypiska znajdowało si ę około 3,5m ponad zwierciadłem pierwszego zaskórnego poziomu wód gruntowych. Pojemno ść u Ŝytkowa wysypiska obliczona była na 20 lat, jednak Ŝe z uwagi na przyj ęcie odpadów z okolicznych gmin konieczne było jego zamkni ęcie ju Ŝ po 10 latach funkcjonowania. W latach 2006- 2007 teren po byłym składowisku odpadów poddany został rekultywacji. Obecnie odpady komunalne z obszaru gminy wywozi firma RSII ze Zgierza. Odpady składowane s ą na składowisku odpadów komunalnych we wsi Franki w gminie Kro śniewice.

4.7. Dotychczasowe ustalenia z zakresu planowania przestrzennego 4.7.1. Miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego gminy Zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami do ko ńca grudnia 2003 r. podstaw ę wydawania decyzji z zakresu planowania przestrzennego na terenie gminy Parz ęczew stanowił miejscowy plan ogólny

55 zagospodarowania przestrzennego gminy Parz ęczew uchwalony Uchwał ą Rady Gminy Parz ęczew Nr XXIX/211/93 z dn. 29 czerwca 1993 r. Plan składał si ę z tekstu oraz rysunku planu w skali 1:10 000. Ustalał zagospodarowanie przestrzenne dla okresu perspektywicznego. Celem ustale ń planu była intensyfikacja produkcji rolnej, ochrona środowiska przyrodniczego, w tym gleb oraz podniesienie standardu Ŝycia mieszka ńców. Jako funkcj ę podstawow ą plan ustalał rolnictwo z wykluczeniem urbanizacji poza lokalizacjami elementów niezb ędnych. Południowo - wschodnia cz ęść gminy wchodziła w skład strefy ekologicznego systemu obszarów chronionych. Podstawowym o środkiem obsługi gminy ustalono Parz ęczew.

4.7.2. Zmiany miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy Uchwałami Rady Gminy w Parz ęczewie przyst ąpiono do sporz ądzenia nast ępuj ących zmian w/w planu ogólnego: - Uchwała Nr IX/64/99 RG w Parz ęczewie z dn. 29 kwietnia 1999r. dotycz ąca obszaru w Ró Ŝycach śmijowych – dz. nr ew. 90 – z przeznaczeniem dla stacji paliw; - Uchwała Nr XXVII/184/96 RG w Parz ęczewie z dn. 30 maja 1996r.dotycz ąca obszaru we wsi Wytrzyszczki – dz. nr ew. 45, 133 przeznaczona dla usług rzemiosła z zabudow ą mieszkaniow ą; - Uchwała Nr XXVII/183/96 RG w Parz ęczewie z dn. 30 maja 1996r. dotycz ąca obszaru we wsi Śniatowa – dz. nr ew. 101, 102, 170, 175, 177 – przeznaczone dla zabudowy mieszkaniowej; - Uchwała Nr XXVII/181/96 RG w Parz ęczewie z dn. 30 maja 19996r. dotycz ąca obszaru we wsi Chociszew z przeznaczeniem dla mieszkalnictwa z usługami i drobn ą wytwórczo ści ą; - Uchwała Nr XXVII/182/96 RG w Parz ęczewie z dn. 30 maja 1996 r. dotycz ąca obszaru we wsiach Ignacew Rozlazły i Ignacew Parz ęczewski z przeznaczeniem dla mieszkalnictwa i przemysłu nieuci ąŜ liwego. W/w zmiany planu nie zostały uchwalone i nie miały mocy obowi ązuj ącej.

4.7.3. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego Obecnie cały obszar gminy pokryty jest obowi ązuj ącymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego. Są to: • obszar w Parz ęczewie, w skład którego wchodz ą działki nr ew. 150, 151, 152, 153 – obj ęty planem zatwierdzonym uchwał ą Nr XXXVII/277/2001 Rady Gminy w Parz ęczewie z dnia 30 sierpnia 2001 r., • obszar gminy z wył ączeniem w/w obszaru obj ęty planem zatwierdzonym uchwał ą Nr XXXI/380/05 Rady Gminy w Parz ęczewie z dnia 31 marca 2005 r. W najbli Ŝszym czasie planuje si ę przyst ąpienie do sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru poło Ŝonego we wsiach: Chociszew, Mariampol, Pustkowa Góra, Radzibórz, Nowomłyny, obejmuj ącego zagospodarowanie wokół projektowanego zbiornika „Tkaczewska Góra”, którego celem b ędzie uszczegółowienie zasad zagospodarowania terenów poło Ŝonych wokół projektowanego zbiornika.

56 III. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY 1. Cele polityki przestrzennej Uznaje si ę, Ŝe generalnym celem polityki przestrzennej gminy jest podnoszenie standardu warunków Ŝycia mieszka ńców i sprawno ści funkcjonowania struktur przestrzennych przez wykorzystywanie terytorialnych warunków rozwoju i przeciwdziałanie degradacji istniej ących walorów. Konkretyzacja generalnego celu nast ępuje poprzez cele po średnie wyra Ŝone równie Ŝ w polityce przestrzennej .Przede wszystkim przez : - rozpoznawanie stanu zagospodarowania i u Ŝytkowania obszarów, powi ąza ń wewn ętrznych i zewn ętrznych, ochron ę wyst ępuj ących walorów środowiska przyrodniczego i kulturowego, okre ślenie terenów predysponowanych dla podstawowych funkcji, kształtowanie i racjonalne wykorzystanie układu komunikacyjnego i infrastruktury technicznej, - integrowanie polityki przestrzennej pa ństwa wyra Ŝonej w zadaniach rz ądowych i wojewódzkich z interesami lokalnymi, - wykorzystanie dla rozwoju gminy zewn ętrznych powi ąza ń funkcjonalno – przestrzennych, - tworzenie zbioru informacji słu Ŝą cych interesom wewn ętrznym oraz marketingowi przestrzennych walorów obszaru i działalno ści zwi ązanej z aktywno ści ą gospodarcz ą. W Studium, a tak Ŝe jego zmianie uznano, Ŝe celem polityki przestrzennej gminy jest tworzenie jak najlepszych warunków lokalizacyjnych dla jej rozwoju. Proces ten znajduje swoje odzwierciedlenie w kierunkach zagospodarowania przestrzennego gminy i politykach odnosz ących si ę do problematyki przyrodniczej, kulturowej, komunikacyjnej i uzbrojenia technicznego. W ramach kierunków polityki przestrzennej wyró Ŝniono: - kierunki kształtowania systemu przyrodniczego i ochrony warto ści przyrodniczych, - kierunki ochrony i kształtowania warto ści kulturowych, - kierunki rozwoju przestrzennego gminy, - kierunki i zasady kształtowania rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej, - kierunki zabezpieczania wymogów obronno ści i ochrony cywilnej, - kierunki kształtowania i funkcjonowania układu komunikacyjnego, - kierunki kształtowania i funkcjonowania infrastruktury technicznej. Powy Ŝsze kierunki polityki przestrzennej przedstawione zostały w formie graficznej i opisowej, zgodnej z obowi ązuj ącymi przepisami.

2. Kierunki kształtowania systemu przyrodniczego i ochrony warto ści przyrodniczych 2.1. Kształtowanie i ochrona środowiska przyrodniczego gminy Podstawowym celem polityki przestrzennej w zakresie ochrony środowiska jest utrzymanie równowagi przyrodniczej i racjonalna gospodarka zasobami przyrodniczymi. Specyficzne poło Ŝenie gminy - na skraju dawnego woj. miejskiego łódzkiego, w s ąsiedztwie terenów o długiej tradycji wypoczynku letniskowego - powoduj ą podj ęcie decyzji podstawowych.

57 Autostrada A-2 o przebiegu wschód – zachód podzieliła teren gminy na dwie cz ęś ci, które ju Ŝ przed powstaniem autostrady wykazywały wyra źne zró Ŝnicowanie pod wzgl ędem zasobów przyrodniczych. Cz ęść południowa – poło Ŝona w obr ębie Wysoczyzny Łaskiej, o wyrazistej rze źbie terenu, znacznym zalesieniu (rz ędu 30%), z atrakcyjnym krajobrazowo przełomem rzeki Bzury, na ogół o słabych glebach ( V-VI klasa), w niewielkim stopniu zmeliorowanych i ekstensywnej gospodarce rolnej. W/w obszar poło Ŝony w obr ębie lasów Lu ćmiersko – Grotnickich mo Ŝe stanowi ć naturalne poszerzenie obszarów przeznaczonych pod zagospodarowanie rekreacyjno – letniskowe w oparciu o istniej ące walory krajobrazowe. Walory te mo Ŝna znacz ąco podnie ść realizuj ąc zbiornik na rzece Bzurze (uj ęty w „Wojewódzkim Programie Małej Retencji”) oraz wprowadzaj ąc dolesienia terenu na obszarach o najsłabszych glebach – zwłaszcza na terenach wododziałowych, gdzie b ędą pełniły funkcj ę strategiczn ą w ochronie układów hydrologicznych. Cz ęść północna – z siedzib ą gminy w Parz ęczewie, podlegaj ąca wpływowi s ąsiedniego Ozorkowa (zwłaszcza specjalnej strefy ekonomicznej), o glebach klas na ogół IV i III, lokalnie V i VI, w znacznym stopniu zmeliorowanych, o niewielkiej lesisto ści (ok. 5%) i znacznie mniej wyrazistym uformowaniu terenu poło Ŝonego w obr ębie Równiny Łowicko – Bło ńskiej. W odniesieniu do tego zwłaszcza po wybudowaniu autostrady ewidentnego podziału terenu gminy podejmuje si ę decyzje strategiczne. Strategiczna decyzja Studium, a tak Ŝe jego zmiany polega na pozostawieniu tej cz ęś ci gminy głównie w u Ŝytkowaniu rolniczym. Stanowi o tym lepsza jako ść gleb, wysoki stopie ń zmeliorowania i tradycja terenu. Teren wolny od znacz ących ska Ŝeń wody i powietrza mo Ŝe si ę sta ć baz ą rozwoju rolnictwa, zarówno w kierunku produkcji wielkotowarowej, jak i ekologicznej.

2.1.1. Obszary i obiekty chronione Ochrona obiektów i terenów przyrodniczych obj ętych prawn ą ochron ą odbywa si ę poprzez respektowanie w pełni zasad ochrony zawartych w aktach prawnych ustanawiaj ących poszczególne formy ochrony. Są to: Park dworski w Piaskowicach – wpisany do gminnej ewidencji zabytków Pomniki przyrody Na terenie gminy Parz ęczew istnieje 10 pomników przyrody – drzew zlokalizowanych: - w parku (dawniej o statusie parku wiejskiego) w Piaskowicach: - buk pospolity - 4,40 m obwodu, - d ąb szypułkowy - 3,15 m obwodu, - jawor - 2,80 m obwodu; - w Parz ęczewie przy placu Ko ścielnym: - lipa drobnolistna - 3,55 m obwodu, - lipa drobnolistna - 3,15 m obwodu; - w Le źnicy Wielkiej na cmentarzu:

58 - 5 sztuk d ębów o pier śnicy 2,40 – 3,30 m - w Pustkowej Górze: - lipa drobnolistna. Obiekty wymagaj ą ochrony stosownie do przepisów zawartych w rozporządzeniu o ich ustanowieniu. Wszystkie wy Ŝej wymienione obiekty nale Ŝy poddawa ć stałym zabiegom konserwacyjno – piel ęgnacyjnym wynikaj ącym z bie Ŝą cych potrzeb. Zagospodarowanie terenu w bezpo średnim sąsiedztwie drzew pomnikowych powinno by ć zgodne z ustaleniami zawartymi w aktach prawnych, na mocy których obiekty te uznano za chronione. Nale Ŝy pomniki oznakowa ć, a informacja o ich lokalizacji powinna by ć ogólnie dost ępna. W obszarze gminy planuje si ę nast ępuj ące formy ochrony przyrody: Sie ć Natura 2000 – „Słone ł ąki w Pełczyskach” Obszar wyró Ŝniony ze wzgl ędu na wypływ wód mineralnych z odwiertu wykonanego w około 1905 r. Jedyne stanowisko śródl ądowe w Polsce dwóch gatunków halofilnych. Siedlisko jest zró Ŝnicowane na kilka podtypów, dominuj ą słone ł ąki ze swibk ą morsk ą oraz mlecznikiem nadmorskim. Ł ączna powierzchnia planowanego obszaru b ędzie wynosiła około 97 ha z czego tylko cz ęść b ędzie znajdowała si ę w granicach gminy Parz ęczew. Obszar chronionego krajobrazu „Puczniewsko – Grotnicki” Ze wzgl ędu na walory krajobrazowe oraz zgodnie z wytycznymi dotycz ącymi zamierze ń centralnych i wojewódzkich dla wi ększo ści obszaru południowej cz ęś ci gminy (z wyj ątkiem terenów przylegaj ących do planowanej autostrady) proponuje si ę ustanowienie statusu obszaru chronionego krajobrazu. Zespół Przyrodniczo – Krajobrazowy „Ozorkowski” , usytuowany w niewielkiej powierzchniowo cz ęś ci w gminie Parz ęczew.

2.1.2. Lokalne warto ści zasobów środowiska przyrodniczego. Tereny le śne Obszary wskazane do ochrony, stosownie do przepisów zawartych w ustawie o lasach i ustaleniach operatów urz ądzania lasów pa ństwowych i prywatnych, obj ęte zakazem zmiany obecnego uŜytkowania. - Lasy pa ństwowe i niepa ństwowe Ustalenia dotycz ące lasów wynikaj ą z Programu Polskiej Zrównowa Ŝonej Gospodarki Le śnej. Podstaw ą tego programu jest zapewnienie w lasach: - biologicznej rozrodczo ści, - utrzymania produkcyjnej zasobno ści lasów, - utrzymania i zachowania ekosystemów le śnych, - ochrony zasobów glebowych i wodnych, - utrzymania i zwi ększenia społeczno – ekonomicznych korzy ści płyn ących z lasu. Podstawowym warunkiem trwało ści lasów i wszechstronnej ich u Ŝyteczno ści jest prowadzenie gospodarki le śnej opartej na podstawach ekologicznych. Zasady te s ą zawarte w sporz ądzonych zarówno dla lasów pa ństwowych, jak i niepa ństwowych planach urz ądzania lasów. Zadaniem dla

59 władz samorz ądowych gminy jest współpraca i współdziałanie z Administracj ą Lasów Pa ństwowych w dąŜ eniu do: - zachowania i odtwarzania śródle śnych zbiorników i cieków, - zachowania w stanie naturalnym u Ŝytków ekologicznych, tj. bagien, trz ęsawisk, wydm itp., - dostosowania składu gatunkowego drzewostanów i ich struktury zmieszania do mozaikowo ści siedlisk le śnych, - ochrony gleb le śnych, - ograniczenia stosowania środków chemicznych. Na terenach tych obowi ązuje zakaz zabudowy za wyj ątkiem obiektów słu Ŝą cych gospodarce le śnej. Tereny projektowanych dolesie ń W cz ęś ci południowej gminy dolesienia proponuje si ę prowadzi ć w kierunku budowy fitocenoz potencjalnych z uwzgl ędnieniem gatunków drzew (jodły, świerka, jaworu), wyst ępuj ących tu na naturalnej, północnej granicy zasi ęgu. Gospodarka le śna – ze wzgl ędu na status lasów ochronnych – powinna uwzględnia ć głównie ich przyrodnicze funkcje z ograniczeniem wykorzystania gospodarczego (podniesienie wieku r ębno ści, zakaz r ębni zupełnych). W cz ęś ci północnej gminy, wobec przewidywania zachowania obecnej struktury u Ŝytkowania terenu, nie przewiduje si ę istotnych dolesie ń. Proponuje si ę zapis o mo Ŝliwo ści dolesie ń na glebach klasy V- VI, niezmeliorowanych, z preferencj ą dla obszarów wododziałowych. Tereny zieleni urz ądzonej Obejmuj ą istniej ące obszary parków, ogrodów działkowych oraz ziele ń czynnych i nieczynnych cmentarzy, zapewniaj ące wła ściwe warunki zdrowotne, klimatyczne i wypoczynkowe dla mieszka ńców gminy. Do obj ęcia zakazem zmiany u Ŝytkowania wymagaj ą dalszych prac porz ądkowych i piel ęgnacyjnych. Tereny szczególnej ochrony ekologicznej – stanowi ą je doliny rzek i cieków stanowi ące lokalne korytarze ekologiczne i wentylacyjno – klimatyczne. Układ dolin rzek Bzury, Lindy i Gnidy oraz cieków wraz z towarzysz ącymi im obni Ŝeniami powytopiskowymi tworzy lokalny system korytarzy ekologicznych gminy. Układ ten wyró Ŝnia si ę cennymi walorami krajoznawczymi, du Ŝymi zasobami wód podziemnych i powierzchniowych, cenn ą ró Ŝnorodno ści ą florystyczn ą i faunistyczn ą oraz istotn ą rol ą klimatyczn ą. Ró Ŝne komponenty środowiska przyrodniczego tworz ą tu ekosystemy maj ące swoje przedłu Ŝenie na terenach s ąsiednich gmin. S ą to jednocze śnie obszary o przewadze gleb pochodzenia organicznego (wytworzone w warunkach nadmiernego nawilgocenia: mady, mursze, torfy) i niskiej przydatno ści dla budownictwa lub tereny w ogóle nieprzydatne dla zabudowy. Prawidłowe funkcjonowanie korytarzy ekologicznych, w ścisłym powi ązaniu z krajobrazem odgrywa istotn ą rol ę w jako ści środowiska przyrodniczego gminy. Utrzymanie otwarto ści systemu wymaga uŜytkowania rolnego dolin o ukierunkowaniu na u Ŝytki zielone. Doliny nale Ŝy wykluczy ć z zabudowy. Na terenach tych wprowadza si ę zakaz lokalizacji obiektów kubaturowych, przegród przestrzennych w poprzek dolin, za wyj ątkiem budowli słu Ŝą cych gospodarce wodnej. Ochrona potencjału ekologicznego powinna nast ąpi ć poprzez wprowadzenie zieleni ł ęgowej wzdłu Ŝ koryt rzek i cieków.

60 2.1.3. Ochrona wód podziemnych i powierzchniowych Wody podziemne Dla Głównego Zbiornika Wód Podziemnych ustanowiono strefy wysokiej i najwy Ŝszej ochrony. Poza granic ą w/w zbiornika dolnej kredy zasoby wód gł ębinowych wyst ępuj ą w utworach kredy górnej i czwartorz ędowych. Obszary obj ęte strefami, wskazane do ochrony specjalnej dopuszczaj ącej rozwój terenów zabudowanych z ograniczeniami zwi ązanymi z zapobieganiem i przeciwdziałaniem szkodliwym wpływom urbanizacji na zasoby wód podziemnych. Urbanizacja terenów obj ętych strefami winna by ć poprzedzona realizacj ą infrastruktury technicznej - kanalizacji sanitarnej. W granicach stref obowi ązuje ponadto: - zakaz lokalizacji obiektów i prowadzenia działalno ści uci ąŜ liwych dla zasobów jako ściowych wód podziemnych – obowi ązek przestrzegania rygorów sanitarnych dla nowo uruchamianej działalno ści inwestycyjnej, - zakaz lokalizacji nowych cmentarzy oraz gromadzenia ścieków i składowania odpadów, - priorytet dla realizacji kanalizacji sanitarnej, - zakaz prowadzenia działa ń mog ących w powa Ŝny sposób zmieni ć stosunki wodne, w tym wznoszenia budowli wodnych, wylesie ń, wycinania zadrzewie ń i zakrzacze ń nadrzecznych, - przeciwdziałanie rozpraszaniu zabudowy, - specjalne re Ŝimy odprowadzania wód opadowych (osadniki, separatory) oraz zabezpieczenia przed zagro Ŝeniami incydentalnymi dla autostrady, - dla komunalnych uj ęć wód – nale Ŝy zaprojektowa ć strefy ochronne; do czasu ustanowienia decyzji obszary wskazane do ochrony specjalnej, dopuszczaj ącej rozwój zabudowy z ograniczeniami zwi ązanymi z zapobieganiem i przeciwdziałaniem szkodliwym wpływom urbanizacji na zasoby wód podziemnych, podobnie jak w obszarze GZWP. Wody gruntowe W chwili obecnej, ze wzgl ędu na to, Ŝe wi ększo ść wsi posiada wodoci ągi, przy braku kanalizacji i cz ęstym zjawisku wykorzystywania dawnych studni jako zbiorników ścieków, przekroczone s ą w nich parametry zawarto ści azotu azotanowego, siarczanów i utlenialno ści. Planowane skanalizowanie wsi oraz terenów przeznaczonych pod zabudow ę letniskow ą i obiekty słu Ŝą ce rekreacji powinno stopniowo poprawia ć te parametry. Wody powierzchniowe Najwi ększe rzeki terenu – Bzura i Linda wprowadzaj ą na teren gminy wody pozaklasowe. Inwestycje Zgierza w zakresie budowy oczyszczalni ścieków stopniowo poprawiaj ą jako ść wód, ale proces oczyszczania terenów zwi ązanych z ich przepływem nale Ŝy liczy ć w dziesi ątkach lat. Wody powierzchniowe rzeki Gnidy i jej dopływów nios ą głównie zanieczyszczenia z pól. Jedyny znacz ący zrzut ścieków na terenie gminy - z Parz ęczewa – odbywa si ę poprzez oczyszczalni ę ścieków. Poprawy jako ści wód mo Ŝna si ę spodziewa ć w miar ę realizacji programu kanalizacji i budowy lokalnych oczyszczalni ścieków.

61 Uj ęty w planach województwa łódzkiego zbiornik retencyjny na Bzurze w proponowanym przez zmian ę Studium, wielostopniowym układzie pi ętrzenia, mo Ŝe ten proces przyspieszy ć wprowadzaj ąc równocze śnie znacz ącą atrakcj ę dla rozwoju funkcji letniskowo – rekreacyjnej. Pozostałe cieki zanieczyszczone s ą głównie spływami z pól uprawnych. Mo Ŝna poprawia ć ich jako ść (przeciwdziała ć eutrofizacji) przez realizacj ę niewielkich podpi ętrze ń – małych zbiorników poro śni ętych trzcin ą. Program budowy zbiorników mo Ŝna wprowadzi ć do planu wspólnego działania gmin nad Bzur ą – działanie o znaczeniu strategicznym.

2.1.4. Ochrona zasobów surowcowych Baz ę surowcow ą gminy stanowi ą udokumentowane zło Ŝa, głównie piasków, ale tak Ŝe Ŝwirów i piasków kwarcowych. Zasoby surowcowe zlokalizowane s ą w nast ępuj ących zło Ŝach posiadaj ących aktualn ą koncesj ę: Bibianów, Florentynów I – pole A, Florentynów I – pole B, Florentynów II, Gołaszyny, Ignacew, Ignacew I, Kowalewice A, Parz ęczew I – pole A, Parz ęczew I – pole B, Parycyew II Skórka oraz Tkaczewska Góra. Obszary wyst ępowania udokumentowanych złó Ŝ surowców s ą chronione przed innym ni Ŝ eksploatacja zagospodarowaniem, jedynie w przypadku złó Ŝ nieeksploatowanych o nieaktualnej koncesji dopuszczalne jest ich zrekultywowanie zgodnie ze wskazanym kierunkiem. Zgodnie z art.53 prawa geologicznego i górniczego (Dz. U. Nr 27, poz. 96 z pó źniejszymi zmianami) dla terenów górniczych sporz ądza si ę miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w przypadku gdy przewidywane szkodliwe wpływy na środowisko b ędą nieznaczne , dopuszczalne jest odst ąpienie od sporz ądzenia w/w planu, co w obszarze gminy winno dotyczyć złó Ŝ zlokalizowanych na glebach V i VI klasy bonitacyjnej gdy ich eksploatacja nie b ędzie kolizyjna dla istniej ącego zagospodarowania danego terenu oraz otoczenia. Tereny poeksploatacyjne nale Ŝy zrekultywowa ć poprzez zalesienie wyrobiska b ądź w inny sposób zapewniaj ący ład przestrzenny ( np. rekultywacja w kierunku wodnym ).

2.1.5. Ochrona powietrza Ustalenia zmiany studium nie przewiduj ą istotnych zmian w zakresie modernizacji sposobu zaopatrzenia w energi ę ciepln ą obiektów istniej ących. Dla wszelkich nowych inwestycji narzuca si ę re Ŝimy w zakresie stosowanych paliw (tereny rozwoju zabudowy Parz ęczewa, tereny zabudowy letniskowej, tereny rozwoju obiektów przemysłowych), wykluczaj ące media uci ąŜ liwe dla środowiska. Przebieg autostrady na kierunku wschód – zachód zapewnia dobr ą wymian ę powietrza i rozproszenie emisji.

2.1.6. Zagro Ŝenia środowiska Obiekty specjalne - Autostrada Przebieg autostrady przez teren gminy – tranzytowy – bez w ęzłów komunikacyjnych jest wyj ątkowo bezkonfliktowy, dziel ący j ą na dwa w/w obszary.

62 W ramach realizacji autostrady wprowadzono rozwi ązania zabezpieczaj ące ochron ę akustycz ą dla zabudowy zlokalizowanej w najbli Ŝszej odległo ści. Dla ochrony środowiska istotne jest utrzymanie korytarzy ekologicznych – przepusty w dolinach rzecznych, realizacja zielonych stref ochronnych w s ąsiedztwie istniej ących lasów oraz ze wzgl ędu na strefy najwy Ŝszej i wysokiej ochrony GZWP – specjalne zabezpieczenia w zakresie wód. - Teren rozwoju przedsi ębiorczo ści we Floriankach, Juliankach i Bibianowie. Sąsiedztwo Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Ozorkowie, blisko ść autostrady i poło Ŝenie w zasi ęgu lokalnej komunikacji uzasadniaj ą t ę decyzj ę. Lokalizacja jest w najmniejszym stopniu konfliktowa wobec środowiska. Realizacja zagospodarowania musi by ć poprzedzona programami i w uzasadnionych przypadkach – ocenami wpływu potencjalnych inwestycji na środowisko. - Tereny rozwoju przedsi ębiorczo ści w Chrz ąstowie Wielkim, zachodniej i południowej cz ęś ci Parz ęczewa, Ignacewie Parz ęczewskim, Kowalewicach. Poło Ŝenie w strefie oddziaływania autostrady oraz w bezpo średnim s ąsiedztwie dróg powiatowych miały bezpo średni wpływ na wskazanie terenów jako odpowiednich dla aktywno ści gospodarczej. W/w tereny w cz ęś ci powierzchni b ędą wymagały uzyskania zgód na wył ączenie z produkcji rolnej ze wzgl ędu na istniej ące klasy bonitacyjne. - Zło Ŝa kruszyw budowlanych w Bibianowie, Florentynowie oraz surowców ilastych w Piaskowicach , dla których zniesiono koncesje nale Ŝy przeprowadzi ć rekultywacj ę terenów powyrobiskowych.

2.1.7. Przeciwdziałania zagro Ŝeniu powodzi ą Dla cz ęś ci gminy znajduj ącej si ę w granicach Regionu Wodnego Warty zgodnie z danymi Regionalnego Zarz ądu Gospodarki Wodnej w Poznaniu nie wyst ępuj ą obszary zagro Ŝone powodzi ą. Dla cz ęś ci gminy znajduj ącej si ę w zlewni Wisły, zgodnie z danymi Regionalnego Zarz ądu Gospodarki Wodnej w Warszawie na terenie gminy Parzęczew jedynie rzeka Bzura ma ustalone obszary zagro Ŝenia powodziowego. Na podstawie „Studium dla obszarów nieobwałowanych nara Ŝonych na niebezpiecze ństwo powodzi – obszary zagro Ŝenia powodziowego rzeka Bzura” 2004 r. wyznaczono stref ę bezpo średniego zagro Ŝenia powodzi ą – zgodnie z przepisami szczególnymi. Dla terenów poło Ŝonych w zasi ęgu tak wyznaczonej strefy przy zagospodarowaniu zabrania si ę wykonywania robót oraz czynno ści, które mog ą utrudni ć ochron ę przed powodzi ą (zgodnie z przepisami szczególnymi). W przyszło ści po realizacji zbiornika „Tkaczewska Góra” oraz zwi ązanych z nim cz ęś ciowych obwałowa ń, na terenach s ąsiaduj ących zmianie ulegn ą strefy bezpo średniego zagro Ŝenia powodzi ą. Ponadto zgodnie z ustaleniami zmiany studium chroni si ę doliny rzek i cieków przed zabudow ą oraz zgodnie z „Programem małej retencji dla województwa łódzkiego” z 2006 r. uwzgl ędnia si ę wskazane w nim zbiorniki retencyjne: Tkaczewska Góra, Krasnod ęby, Le źnica Wielka, Parz ęczew.

63 Zgodnie ze stanowiskiem Regionalnego Zarz ądu Gospodarki Wodnej w Warszawie w przypadku opracowania studium ochrony przeciwpowodziowej dla rzek Gnidy, Lindy, Nidy i Kucinki i zaistnieniu kolizji z zapisami niniejszej zmiany studium przyszli inwestorzy winni uzyska ć zwolnienie Dyrektora RZGW z zakazów obowi ązuj ących na terenach zalewowych zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami odr ębnymi.

3. Kierunki ochrony i kształtowania warto ści kulturowych Ochrona, wła ściwe wykorzystanie i eksponowanie warto ści dziedzictwa kulturowego nale Ŝą do obowi ązków władz pa ństwowych, samorz ądowych i społecze ństwa. Działalno ść ta jest elementem edukacji i rozbudzania to Ŝsamo ści. Istotn ą cech ą tej działalno ści jest konieczno ść godzenia ochrony obiektów zabytkowych z ich adaptacj ą dla współczesnych potrzeb.

3.1. Elementy podlegaj ące prawnej ochronie Wszelkie działania dotycz ące wpisanych do rejestru obiektów zabytkowych zlokalizowanych na obszarze gminy podlegaj ą uzgodnieniom z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków oraz z Wojewódzkim Konserwatorem Przyrody je śli dotycz ą urz ądzania zieleni. Zmiany architektoniczne w obiektach uj ętych w gminnej ewidencji zabytków nale Ŝy uzgadnia ć z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, a w przypadku konieczno ści wyburzenia, po uzyskaniu zgody WKZ, nale Ŝy wykona ć inwentaryzacj ę architektoniczn ą budynku. List ę obiektów obj ętych ochron ą konserwatorsk ą umieszczono w Rozdziale II pkt. 4.3. „Uwarunkowania polityki przestrzennej gminy wynikające z diagnozy warto ści kulturowych”.

3.2. Projektowane elementy Ustala si ę dodatkowo formy ochrony w postaci projektowanych stref ochronnych: - „E” – ochrony widokowej wyró Ŝniaj ących si ę zespołów architektoniczno – krajobrazowych, - „W” – ochrony stanowiska archeologicznego, - „OW” – ochrony archeologicznej. Strefa ochrony widokowej wyró Ŝniaj ących si ę zespołów architektoniczno – krajobrazowych „E” Szczególnym nadzorem powinien by ć obj ęty układ urbanistyczny zespołu Parz ęczew – Piaskowice w granicach okre ślonych w zmianie studium. Kierunkiem podejmowanych działa ń na tym terenie powinna by ć rewitalizacja. Poza obiektami znajduj ącymi si ę w rejestrze oraz ewidencji Słu Ŝby Ochrony Zabytków ochronie winny podlega ć: układ przestrzenny ulic i rynku; skala zabudowy, linie zabudowy (pierzeje rynku, podziały parcelacyjne, ziele ń w formie skwerów, alei, szpalerów). Dla podkre ślenia jednorodnego charakteru układu przestrzennego takie elementy architektoniczne jak gabaryty budynków (modernizowanych lub nowych), kształt dachu, kierunek kalenicy winny nawi ązywa ć do obiektów s ąsiednich. Do elewacji budynków nale Ŝy stosowa ć materiały tradycyjne z wył ączeniem sidingu i terakoty. Wszelkie usługi winny by ć lokalizowane w parterach zabudowy pierzejowej. Nale Ŝy dąŜ yć do wyeliminowania wolnostoj ących kiosków i pawilonów oraz zakazu budowy nowych obiektów zakłócaj ących charakter cało ści zabudowy.

64 Przy ustalaniu lokalizacji obiektów zarówno wewn ątrz jak i w s ąsiedztwie chronionego układu nale Ŝy bra ć pod uwag ę odbiór zespołu i jego dominant z ró Ŝnych punktów widokowych zwłaszcza dróg doprowadzaj ących z uwzgl ędnieniem panoramy i kolorystyki cało ści. Nale Ŝy d ąŜ yć do ograniczenia ekspansji zabudowy na zewn ątrz poprzez wypełnianie wolnych działek wewn ątrz ukształtowanego ju Ŝ układu. Stosowanie w miar ę mo Ŝliwo ści ochrony otwartego krajobrazu zewn ętrznego winno zapewni ć utrzymanie granic historycznego zespołu. W zwi ązku z ochron ą ko ścioła i jego otoczenia w Le źnicy Wielkiej nale Ŝy utrzyma ć istniej ące gabaryty i formy zabudowy w s ąsiedztwie, zachowa ć istniej ącą ziele ń i zabezpieczy ć widoki zabytkowego obiektu z charakterystycznych punktów widokowych. Wszelkie działania na w/w obszarach dotycz ące przekształce ń układu przestrzennego ulic i zabudowy winny by ć opiniowane przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Oprócz ustalenia w/w stref ochronnych w pozostałych wsiach o historycznie ukształtowanych układach przestrzennych nale Ŝy kontynuowa ć ich charakter przez wypełnianie wolnych działek i ograniczenie w miar ę mo Ŝliwo ści ekspansji zabudowy na zewn ątrz. Nale Ŝy d ąŜ yć do zachowania przewa Ŝaj ącego typu zabudowy, układu działek i kierunków transportu rolniczego. Na całym obszarze gminy nale Ŝy bazowa ć na zachowanych elementach tradycyjnej zabudowy i popularyzowa ć formy zabudowy charakterystyczne dla danej miejscowo ści je śli takie istniej ą, zwracaj ąc uwag ę na linie zabudowy, zasady kształtowania i gabaryty architektury oraz na materiały budowlane. Uzupełnianie zabudowy winno odbywa ć si ę w sposób zharmonizowany skal ą i form ą z s ąsiedztwem, istniej ącymi dominantami oraz krajobrazem tworzonym przez naturalne ukształtowanie terenu i istniej ącą ziele ń. Zaleca si ę opracowanie przez gmin ę katalogu charakterystycznych form architektonicznych zabudowy dla poszczególnych wsi lub dla obszaru gminy, zamiast stosowania rozwi ąza ń typowych, nieuwzgl ędniaj ących miejscowej specyfiki i tradycji budowlanej. Do obiektów posiadaj ących warto ści kulturowe zalicza si ę równie Ŝ krzy Ŝe i kapliczki przydro Ŝne oraz inne miejsca zapisane w lokalnej tradycji np. mogiły Ŝołnierskie i miejsca upami ętniaj ące zbrojne starcia. Strefa ochrony stanowiska archeologicznego „W” Strefa ochrony stanowiska archeologicznego obejmuje zinwentaryzowane stanowiska. W strefie ochrony stanowiska archeologicznego przed rozpocz ęciem inwestycji wymagaj ącej prac ziemnych oraz nasadze ń le śnych obowi ązuje przeprowadzenie ratowniczych bada ń archeologicznych na koszt inwestora (zgodnie z art. 31 ust 1. ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami). Na prowadzenie bada ń archeologicznych nale Ŝy uzyska ć pozwolenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. O pozwolenie nale Ŝy wyst ąpi ć nie pó źniej ni Ŝ 21 dni przed rozpocz ęciem bada ń. Strefa ochrony archeologicznej „OW” Strefa ochrony archeologicznej obejmuje obszary istniej ących i potencjalnych stanowisk archeologicznych. W strefie ochrony archeologicznej obowi ązuje przeprowadzenie na koszt inwestora nadzorów archeologicznych przy wszelkich inwestycjach zwi ązanych z robotami ziemnymi i nasadzeniami le śnymi (zgodnie z art. 31 ust. 1 w/w ustawy). Na prowadzenie nadzorów archeologicznych nale Ŝy uzyska ć pozwolenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. O pozwolenie

65 nale Ŝy wyst ąpi ć nie pó źniej ni Ŝ 14 dni przed rozpocz ęciem inwestycji. W sytuacji ujawnienia nowego stanowiska archeologicznego w obszarze ochrony archeologicznej wymagane jest wykonanie bada ń archeologicznych. W takiej sytuacji wszelkie prace budowlane powinny zosta ć przerwane, a teren (zgodnie z art. 32 ust. 1 oraz art. 33 ust. 1 w/w ustawy) udost ępniony do bada ń archeologicznych. Wszystkie nowoodkryte stanowiska archeologiczne nale Ŝy oznaczy ć, zabezpieczy ć i powiadomi ć Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Dopuszczalne jest powi ększenie strefy ochrony archeologicznej po odkryciu nowych stanowisk i wci ągni ęciu ich do ewidencji zabytków archeologicznych. Przy wszystkich inwestycjach liniowych wymagaj ących wykonania wykopów dłu Ŝszych ni Ŝ 20 m i szerszych ni Ŝ 30 cm nale Ŝy uzgodni ć z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków konieczno ść przeprowadzenia nadzoru archeologicznego. Stanowiska wpisane do rejestru zabytków Na obszarze stanowisk wpisanych do rejestru zabytków obowi ązuje zakaz prowadzenia jakiejkolwiek działalno ści inwestycyjnej, rolniczej czy le śnej. W przypadku planowania du Ŝych inwestycji celu publicznego jakiekolwiek działania naruszaj ące struktur ę gruntu nale Ŝy uzgodni ć z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Łodzi.

4. Kierunki rozwoju przestrzennego gminy 4.1. Zagospodarowanie przestrzenne gminy – kierunkowe przekształcenia struktury funkcjonalno – przestrzennej Prognozy rozwojowe gminy generalnie opieraj ą si ę o przebieg korytarza komunikacyjnego autostrady A-2 i rezerwy dla wariantowego przebiegu kolei du Ŝych pr ędko ści , który przecina gmin ę na dwie cz ęś ci i b ędzie stanowi ć element kształtuj ący zagospodarowanie przestrzenne gminy. W cz ęści północnej, o dobrych glebach, przewiduje si ę rozwój rolnictwa i jego obsługi. Południowa cz ęść gminy preferowana jest do intensywnych zalesie ń i rozwoju funkcji rekreacyjnej w oparciu o istniej ące oraz przyszłe walory krajobrazowe i przyrodnicze przy uwzgl ędnieniu uwarunkowa ń wynikaj ących z ochrony środowiska. W strukturze osadniczej gminy, Parz ęczew poło Ŝony centralnie b ędzie pełni ć nadal rol ę głównego ośrodka gminnego. Charakter o środków wspomagaj ących b ędą pełni ć: Chociszew oraz osiedle Jednostki Wojskowej. Pozostałe jednostki osadnicze w wi ększo ści wsie w układzie pasmowym, równoległym do istniej ących dróg s ą adaptowane ze wskazaniem uzupełnie ń w ci ągach zabudowy; równie Ŝ istniej ące rozproszone budownictwo zagrodowe nie podlega zmianom. Oprócz istniejącego układu osiedle ńczego za najwa Ŝniejsze elementy struktury przestrzennej zwi ązane z rozwojem gminy uznaje si ę: Obszar przedsi ębiorczo ści „Ozorków – Parz ęczew” – poło Ŝony mi ędzy drog ą powiatow ą nr DP5137E a autostrad ą A –2, w s ąsiedztwie Ozorkowa i jego SSE b ędzie posiadał warunki do kształtowania strefy rozwoju i przedsi ębiorczo ści poprzez lokalizacj ę funkcji zwi ązanych bezpo średnio i po średnio z obsług ą autostrady. Zakłada si ę, i Ŝ obszar ten b ędzie mie ć szczególne znaczenie dla aktywizacji północno-zachodniej cz ęś ci aglomeracji.

66 Obszar rekreacyjny na bazie zbiornika „Tkaczewska Góra” – przewidziany dla rozwoju funkcji rekreacyjnej w oparciu o istniej ące i przyszłe walory krajobrazowe i przyrodnicze tj. projektowanego zbiornika wodnego na Bzurze w rejonie wsi Tkaczewska Góra, w s ąsiedztwie kompleksu le śnego Grotnik oraz projektowanego obszaru chronionego krajobrazu. Dolesienia – obejmuj ące znaczne tereny o słabych gruntach w cz ęś ci poło Ŝonej na południe od autostrady w rejonach: Śniatowa – Stary Chrz ąstów – Gołaszyn, Florentynów, Ignacew Podle śny, Ingacew Rozlazły, Mariampol, Tkaczewska Góra, Pustkowa Góra, Orł ą, Mro Ŝewice, które zwi ększ ą jeszcze bardziej atrakcyjno ść rekreacyjn ą terenu. Obszar Chronionego Krajobrazu „Puczniewsko – Grotnicki” obejmuje teren południowej cz ęś ci gminy, atrakcyjny pod wzgl ędem przyrodniczo - krajobrazowym, podlegaj ący ochronie. Obszar rozwoju urbanizacji w Parz ęczewie – obejmuje tereny w zachodniej cz ęś ci Parz ęczewa, stanowi ące rezerw ę rozwojow ą dla funkcji mieszkaniowej z towarzysz ącymi usługami. Obszary rozwoju urbanizacji w Parz ęczewie, Chrz ąstowie Wielkim, Ignacewie Parz ęczewskim oraz Kowalewicach obejmuj ące tereny na północ i południe, w s ąsiedztwie autostrady A-2, stanowi ące rezerw ę dla działalno ści gospodarczej.

4.1.1. Strefy zagospodarowania przestrzennego W strukturze przestrzenno - funkcjonalnej gminy wyró Ŝniono główne strefy zagospodarowania przestrzennego: strefa rolniczej przestrzeni produkcyjnej – o najlepszych warunkach glebowo – rolniczych i relatywnie wysokiej kulturze rolnej w gminie z ustalon ą polityk ą modernizacji i restrukturyzacji; strefa systemu ekologicznego – w tym: lasy, obszar chronionego krajobrazu, tereny wskazane do zalesie ń oraz ci ągi ekologiczne zwi ązane z wyst ępowaniem dolin rzecznych, cieków wodnych i projektowanego zbiornika z ustalon ą polityk ą uwarunkowan ą ekologicznie; strefa zurbanizowana – obejmuj ąca tereny zabudowy wiejskiej poszczególnych jednostek osadniczych (istniej ącej i projektowanej) w tym: zabudow ę mieszkaniow ą, usługow ą, działalno ści gospodarczej oraz obsługi technicznej i rolnictwa. Do strefy tej nale Ŝą równie Ŝ tereny zieleni urz ądzonej (parki, cmentarze, ogrody działkowe, tereny sportowe) z ustalon ą polityk ą podnoszenia standardu Ŝycia mieszka ńców i tworzenia warunków do rozwoju; strefa rozwoju – obejmuje tereny zwi ązane ze zbiornikiem „Tkaczewska Góra”, obszarem przedsi ębiorczo ści „Ozorków – Parz ęczew” oraz tereny, na których planowana jest zmiana przeznaczenia dla potrzeb zabudowy mieszkaniowej (jednorodzinnej, zagrodowej, letniskowej, rezydencjonalnej) i działalno ści gospodarczej z polityk ą tworzenia warunków do rozwoju.

4.1.2. Typy działa ń w poszczególnych strefach Dla wy Ŝej wymienionych stref ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego: dla strefy rolniczej przestrzeni produkcyjnej – zgodnie z polityk ą modernizacji i restrukturyzacji: - ograniczenie do minimum przeznaczenia gleb wysokich klas bonitacyjnych na cele nierolnicze;

67 - maksymalne wykorzystanie gruntów o najlepszych glebach klas II – IV do produkcji Ŝywno ści z ograniczeniem lokalizowania na nich zakładów przetwórczych; - intensyfikowanie zadrzewie ń śródpolnych z wykorzystaniem skarp, w ąwozów, obrze Ŝy oczek wodnych dla polepszenia mikroklimatu rolniczego ograniczenia erozji gleb; - dopuszczenie zalesie ń poza terenami wyznaczonymi na rysunku „Kierunki zagospodarowania” na gruntach klas V i VI oraz IVb (enklawy nie mniejsze ni Ŝ 0,5 ha) w odległo ści nie wi ększej ni Ŝ 1,0 km od istniej ących lasów oraz pod warunkiem akceptacji ze strony Zarz ądu Melioracji i Urz ądzeń Wodnych; - adaptacja istniej ącej zabudowy zagrodowej oraz dopuszczenie realizacji pojedynczych zagród poza wyznaczonymi terenami zurbanizowanymi pod następuj ącymi warunkami: dost ępno ść do drogi publicznej, sieci infrastruktury technicznej, lokalizacja zabudowy w pasie 50 m od drogi; - dopuszczenie w uzasadnionych przypadkach realizacji urz ądze ń obsługi technicznej oraz urz ądze ń obsługi komunikacji (stacja paliw wraz z usługami towarzysz ącymi) poza wyznaczonymi terenami zurbanizowanymi; - ograniczenie prowadzenia gospodarstw hodowlanych , a w szczególno ści ferm drobiowych, strusi itp. ze wzgl ędu na mo Ŝliwe utrudnienia zwi ązane z funkcjonowaniem na terenie gminy lotniska wojskowego (nocne loty na małych wysoko ściach i kosz ące z wykorzystaniem gogli noktowizyjnych oraz na l ądowisku przygodnym w rejonie Mariampola),

dla strefy systemu ekologicznego – zgodnie z polityk ą uwarunkowan ą ekologicznie: - bezwzgl ędne przestrzeganie obowi ązuj ących ustale ń w zakresie obszarów i obiektów obj ętych ochron ą; - szczególna ochrona terenów obj ętych stref ą chronionego krajobrazu (południowa cz ęść gminy), obowi ązuje tu ochrona wszystkich elementów przyrodniczo – krajobrazowych, wyklucza si ę lokalizacj ę obiektów i funkcji uci ąŜ liwych, koliduj ących ze środowiskiem; - zachowanie dotychczasowego układu zagospodarowania z lokalnymi tradycjami upraw i hodowli oraz działalno ści pozarolniczej je śli s ą zgodne z wymaganiami ochrony środowiska; - promocja programu zalesiania i zadrzewiania; - szczególna ochrona wód podziemnych przed zanieczyszczeniem z powierzchni przez porz ądkowanie gospodarki ściekowej; - konieczno ść zabezpieczenia wzdłu Ŝ cieków ogólnie dost ępnych pasów terenu o szeroko ści min. 5,0 m (bez mo Ŝliwo ści dokonywania na nich trwałych naniesie ń) niezb ędnych dla dokonywania konserwacji cieków; - promocja turystyki krajoznawczej; - przyj ęcie zasady podporz ądkowania programu turystycznego uwarunkowaniom wynikaj ącym z ochrony środowiska. Szczegółowe wytyczne w zakresie ochrony i zagospodarowania terenów tworz ących t ę stref ę zawarto w tek ście zmiany Studium Rozdział III, pkt 2 - „Kierunki kształtowania systemu przyrodniczego i ochrony warto ści przyrodniczych”,

68 dla strefy zurbanizowanej – zgodnie z polityk ą podnoszenia standardu Ŝycia mieszka ńców i tworzenia warunków do rozwoju: - adaptacja, wymiana, modernizacja i uzupełnianie istniej ącego zainwestowania; - wyposa Ŝenie terenów zurbanizowanych w infrastruktur ę techniczn ą; - realizacja zainwestowania na wyznaczonych terenach zgodnie z ustalon ą funkcj ą dominuj ącą; - ochrona wyst ępuj ących warto ści kulturowych i przyrodniczych, dla strefy rozwoju – zgodnie z polityk ą tworzenia warunków do rozwoju: - wskazanie sporz ądzenia mpzp wyró Ŝnionych terenów, które okre ślą szczegółowe zasady i parametry ich zagospodarowania; - zagospodarowanie pozostałych terenów w ramach pojedynczych przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych bez konieczno ści sporz ądzenia mpzp.; - lokalizowanie na gruntach zmeliorowanych terenów budowlanych musi uwzgl ędnia ć konieczno ść zabezpieczenia istniej ących systemów melioracyjnych, w sposób zapewniaj ący ich prawidłowe działanie, jak równie Ŝ zabezpieczenie terenu o zmienionej funkcji przed ewentualnym podtapianiem na skutek zniszczenia urz ądze ń melioracyjnych w wyniku jego zagospodarowania. Przeznaczenie gruntów rolnych na u Ŝytkowanie nierolnicze musi by ć opiniowane przez Wojewódzki Zarz ąd Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Łodzi w fazie przyst ąpienia do zmian w planie zagospodarowania przestrzennego gminy. W ramach wy Ŝej wymienionych stref wyodr ębnia si ę tereny o zró Ŝnicowanym sposobie zagospodarowania pod wzgl ędem wiod ącej funkcji, zasad i wska źników zagospodarowania. Struktur ę funkcjonalno – przestrzenn ą gminy przedstawia rysunek zmiany Studium – plansza „Kierunki zagospodarowania” w skali 1:20 000.

4.1.3. Podstawowe typy terenów wyró Ŝnione ze wzgl ędu na sposób u Ŝytkowania oraz zasady i wska źniki zagospodarowania i kształtowania tych terenów W strefie zurbanizowanej ze wzgl ędu na jej ró Ŝnorodno ść ustalono zasady realizacji polityki przestrzennej odnosz ące si ę do wyró Ŝnionych terenów o dominuj ących funkcjach: tereny zabudowy mieszkaniowej (wielorodzinnej, jednorodzinnej, zagrodowej, letniskowej): - działania inwestycyjne, remontowe i eksploatacyjne musz ą by ć podporz ądkowane istniej ącemu układowi przestrzennemu tj. lokalizowane w ci ągach wzdłu Ŝ dróg; - uzupełnienia i nowe realizacje winny tworzy ć z zabudow ą istniej ącą jednorodne zespoły urbanistyczne; - dla terenów obj ętych stref ą ochrony widokowej wyró Ŝniaj ących si ę zespołów architektoniczno - krajobrazowych „E” obowi ązuj ą zasady zawarte w tek ście studium w Rozdziale III, pkt 3 „Kierunki ochrony i kształtowania warto ści kulturowych” - obowi ązuje zakaz realizacji obiektów o funkcji kolizyjnej w stosunku do dominuj ącej funkcji mieszkaniowej;

69 - oprócz zabudowy wielorodzinnej, jednorodzinnej i zagrodowej przewiduje si ę adaptacj ę i realizacj ę zabudowy usługowej, działalno ści gospodarczo – usługowej oraz urz ądze ń technicznych; • tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej kształtowanie przestrzeni na tych terenach wymaga: - porz ądkowania istniej ącej zabudowy, wykorzystania rezerw terenowych do kształtowania estetycznych wn ętrz urbanistycznych, - w działalno ści remontowej istniej ących budynków, maj ącej wpływ na wygl ąd zewn ętrzny zabudowy, zachowania jednolitego charakteru zespołu budynków, - urz ądzenia i porz ądkowania systemu dróg dojazdowych, - wyposa Ŝenia terenu w niezb ędne urz ądzenia i obiekty infrastruktury technicznej, - ochrony lokalnych elementów systemu przyrodniczego i zieleni, - udział powierzchni biologicznie czynnej w powierzchni działki, terenu co najmniej 20%, - maksymalna wysoko ść zabudowy – 12 m, • tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej kształtowanie przestrzeni na tych terenach wymaga: - intensyfikacji zainwestowania w granicach terenów budowlanych (sukcesja urbanistyczna), poprzez realizacj ę nowej zabudowy mieszkaniowej z zieleni ą towarzysz ącą z mo Ŝliwo ści ą lokalizacji usług o uci ąŜ liwo ści nie wykraczaj ącej poza granice lokalu w ramach budynku mieszkalnego, - porz ądkowania układów urbanistycznych poprzez racjonalne ukształtowanie sieci dróg dojazdowych oraz regulacj ę układów własno ściowych, - kształtowania lokalnych estetycznych przestrzeni publicznych, - dbało ści o ład i kompozycj ę przestrzenn ą poprzez ustalenie (w planach miejscowych) form zabudowy oraz zasad regulacji dotycz ących linii zabudowy, gabarytów zabudowy, - systematycznej poprawy stanu wyposa Ŝenia w infrastruktur ę techniczn ą, - zachowania zadrzewie ń i biologicznej obudowy cieków, - średnia wielko ść działki – 1200 m² - udział powierzchni biologicznie czynnej w powierzchni działki co najmniej 70%, - maksymalna wysoko ść zabudowy – 11 m w najwy Ŝszym punkcie kalenicy dachu, • tereny zabudowy mieszkaniowej z usługami zasady kształtowania przestrzeni tak jak dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z uwzgl ędnieniem: - średnia wielko ść działki – 1500 m², - udział powierzchni biologicznie czynnej w powierzchni działki co najmniej 40%, - maksymalna wysoko ść zabudowy – 11 m w najwy Ŝszym punkcie kalenicy dachu, • tereny zabudowy zagrodowej - tereny zabudowy mieszkaniowej wraz z zabudow ą gospodarcz ą zwi ązane z produkcj ą roln ą, z towarzysz ącymi usługami, w tym wytwórczo ści i rzemiosła, usługami

70 agroturystycznymi; tereny te wymagaj ą sukcesywnego wyposa Ŝenia w niezb ędne urz ądzenia i obiekty infrastruktury technicznej, - średnia wielko ść działki ok. 1500 m 2, - maksymalna wysoko ść zabudowy – 9 m w najwy Ŝszym punkcie kalenicy dachu, - maksymalna wysoko ść zabudowy dla budynków gospodarczych zwi ązanych z obsług ą rolnictwa w najwy Ŝszym punkcie kalenicy dachu – 12,0 m, - budynki o ró Ŝnych funkcjach wchodz ące w skład gospodarstwa rolnego winny stanowi ć zespół o cechach nawi ązuj ących do miejscowych i regionalnych tradycji budownictwa pod wzgl ędem sposobu zagospodarowania działki oraz architektury, • tereny zabudowy rekreacji indywidualnej (letniskowej) kształtowanie przestrzeni na tych terenach wymaga: - tworzenia zespołów zabudowy mieszkaniowej jako zespołów o wysokiej jako ści Ŝycia mieszka ńców, - niedopuszczenia do lokalizacji obiektów i urz ądze ń rzemiosła, wytwórczo ści i usług, - ustalenia w planach miejscowych zagospodarowania przestrzennego form zabudowy, w szczególno ści wielko ści działek, udziału powierzchni terenów zieleni, gabarytów zabudowy, kolorystyki dachu, - zachowania w maksymalnym stopniu istniej ących zadrzewie ń, - postulowany standard zabudowy i zagospodarowania terenów oraz nowej zabudowy: - udział powierzchni biologicznie czynnej w powierzchni działki co najmniej 70%, - średnia wielko ść działki dla zabudowy letniskowej – 1500 m², - regulowanie gabarytu pionowego zabudowy – do 9 m w najwy Ŝszym punkcie kalenicy dachu z tolerancj ą do 20% tej wysoko ści, - ustalenie w planach miejscowych sposobu wyposa Ŝenia w infrastruktur ę techniczn ą i obsługi komunikacj ą, przy zachowaniu zasady, Ŝe rozbudowa systemu ulic dojazdowych nast ępuje równocze śnie z udost ępnieniem nowych terenów do zainwestowania, - realizacja urz ądze ń i obiektów infrastruktury technicznej i komunikacji, tereny usług : • tereny koncentracji usług o charakterze ponadlokalnym działania inwestycyjne musz ą by ć podporz ądkowane istniej ącemu układowi przestrzennemu, zabudowa wraz z towarzysz ącą jej infrastruktur ą (przej ścia piesze, ziele ń, mała architektura) winny tworzy ć funkcjonaln ą i przestrzenn ą cało ść ; kształtowanie przestrzeni wymaga szczególnej dbałości o efekty przestrzenne zabudowy (gabaryty, detal, wysokiej jako ści materiały wyko ńczeniowe, urz ądzone tereny zieleni, placów, parkingów, itp.); odpowiednie zagospodarowanie obszarów usług publicznych wymaga: - szczególnej dbało ści o jako ść przestrzeni publicznych (ulic, placów, parkingów, terenów zieleni itp.),

71 - zwi ększenia atrakcyjno ści obszarów poprzez dopuszczenie do lokalizacji usług towarzysz ących o charakterze komercyjnym, - ustalenia standardów dotycz ących poziomu obsługi stosownie do prognoz rozwojowych, - udział powierzchni biologicznie czynnej w powierzchni działki, terenu co najmniej 20%, - maksymalna wysoko ść zabudowy – 12,0 m, • tereny usług, sportu i turystyki, o środków szkoleniowych - obowi ązuje znacz ący udział zieleni w zagospodarowaniu działki, min. powierzchnia biologicznie czynna – 50%, - harmonijne wpisanie obiektów kubaturowych w krajobraz, - maksymalna wysoko ść zabudowy – 9 m dla usług sportu i turystyki, 12 m dla o środków szkoleniowych, - teren poło Ŝony przy zbiorniku w Le źnicy Wielkiej przeznaczony do zagospodarowania w formie: - terenów gier i zabaw, placów sportowych, - pola biwakowego, - miejsc parkowania, miejsca pla Ŝowania wraz z niezb ędnymi towarzysz ącymi obiektami kubaturowymi zwi ązanymi z obsług ą ruchu turystyczno – wypoczynkowego, - dla zachodniej cz ęś ci terenu ( trójk ąt o bokach długo ści 170 m wyznaczonych wzdłu Ŝ: linii brzegowej zbiornika oraz granicy gminy Parzęczew ) zlokalizowanej w oznaczonej na rysunku zmiany studium strefie ochronnej wokół strzelnicy garnizo - nowej typu „B” usytuowanej w kompleksie wojskowym nr 2792 Le źnica Wielka wyklucza si ę lokalizacj ę zabudowy, zaleca si ę zalesienie z dopuszczeniem wykorzystania dla układu komunikacji i potrzeb parkowania, - dla terenów poło Ŝonych we Florentynowie i Skórce dopuszcza si ę lokalizacj ę usług zamieszkania zbiorowego, zdrowia – opieki społecznej, itp. tereny działalno ści gospodarczej : • wielofunkcyjne tereny usługowo – składowo – przemysłowe - dopuszcza si ę lokalizacj ę zakładów produkcji przemysłowej, obiekty magazynowe, które z uwagi na swój profil produkcji, wielko ść działki i charakter wymagaj ą wyodr ębnienia z innych form zagospodarowania gminy; - dopuszcza si ę lokalizacj ę usług i obiektów obsługi technicznej oraz telekomunikacyjnych urz ądze ń nadawczych (stacje bazowe telefonii komórkowej oraz elektrowni wiatrowych zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami); - dopuszcza si ę lokalizacj ę funkcji mieszkaniowej jedynie w zakresie potrzeb wynikaj ących z bezpo średniej obsługi i dozoru technicznego; - tereny nale Ŝy wyposa Ŝyć w infrastruktur ę techniczn ą; - postulowany standard zagospodarowania terenów: - dopuszcza si ę 60% powierzchni działki jako maksymaln ą powierzchni ę zabudowy,

72 - udział powierzchni biologicznie czynnej w powierzchni działki, terenu co najmniej 10%, - wskazana minimalna wielko ść działki 3000 m2, - maksymalna wysoko ść zabudowy w najwy Ŝszym punkcie dachu – 15,0 m; dopuszcza si ę zwi ększenie wysoko ści dla pojedynczych elementów zwi ązanych z technologi ą produkcji o 30%, - zaleca si ę stosowanie szpalerów, grup zieleni lokalizowanych wzdłu Ŝ granic terenu pełni ących funkcj ę izolacji zewn ętrznej umo Ŝliwiaj ących harmonijne wkomponowanie obiektów w otaczaj ący niezurbanizowany krajobraz, • tereny obsługi technicznej, tereny specjalne : Są to: tereny, urz ądzenia gospodarki wodno – ściekowej oraz tereny wojskowe, - adaptacja istniej ącego zagospodarowania z zaleceniem porz ądkowania; w ramach działa ń inwestycyjnych i modernizacyjnych dla lokalizacji w otwartym krajobrazie konieczno ść uwzgl ędnienie powy Ŝszego, • tereny obsługi rolnictwa i rolnicze o środki produkcyjne Zakres działa ń jak powy Ŝej, - postulowany standard zagospodarowania terenu: - minimalna powierzchnia działki 2000 m2, - maksymalna powierzchnia zabudowy 60%, - maksymalna wysoko ść zabudowy 6m, • tereny zieleni urz ądzonej S ą to: parki, cmentarze, ogrody działkowe - w odniesieniu do parków i cmentarzy uj ętych w rejestrze i gminnej ewidencji konserwatorskiej (wymienione w Rozdziale II, pkt. 4.3.2) obowi ązuj ą formy ochrony i zasady rewaloryzacji jak dla parków i cmentarzy zabytkowych; - w odniesieniu do istniej ących ogrodów działkowych usytuowanych w s ąsiedztwie zbiornika w Le źnicy Wielkiej , dla zachodniej cz ęś ci zlokalizowanej w oznaczonej na rysunku zmiany studium strefie ochronnej wyznaczonej wokół strzelnicy garnizonowej typu „B” usytuowanej w kompleksie wojskowym nr 2792 Le źnica Wielka dopuszcza si ę u Ŝytkowanie na dotych - czasowych warunkach bez mo Ŝliwo ści dalszego rozwoju ,

W strefie rozwoju wskazuje si ę nast ępuj ące tereny do sporz ądzenia mpzp: teren rozwojowy w Parz ęczewie – poło Ŝony przy drogach nr DP5137E i DP3705E, tereny w Nowomłynach oraz Kowalewicach: - przeznaczenie podstawowe – zabudowa jednorodzinna; dopuszczalne – zabudowa kilkurodzinna typu „małe domy mieszkalne”; - teren wskazany do obj ęcia zorganizowan ą działalno ści ą inwestycyjn ą; - min. pow. działki 1000m²; - maks. pow. zabudowy i pow. utwardzonych - 40% pow. działki; - udział powierzchni biologicznie czynnej w powierzchni działki co najmniej 60%,

73 - wskazane scalenie gruntów; - obowi ązek uzbrojenia terenów równolegle b ądź wyprzedzaj ąco do budowy obiektów; - mo Ŝliwo ść etapowania sporz ądzania planu, wówczas obowi ązuje opracowanie koncepcji układu komunikacyjnego dla cało ści i na tej podstawie wyznaczenie terenów do obj ęcia mniejszymi obszarowo planami; - przy zagospodarowaniu nale Ŝy uwzgl ędni ć eksponowany widok z przylegaj ących dróg powiatowych; strefa przedsi ębiorczo ści „Ozorków – Parz ęczew” – poło Ŝonej na terenie wsi: Julianki, Bibianów i Florianki: - przeznaczenie podstawowe - działalno ść produkcyjno – usługowa, funkcje zwi ązane bezpo średnio i po średnio z autostrad ą, - postulowane parametry zagospodarowania jak dla wielofunkcyjnych terenów usługowo – składowo – przemysłowych w strefie zurbanizowanej, tereny zabudowy rezydencjonalnej we Florentynowie, Ignacewie Podle śnym, Tkaczewskiej Górze : - przeznaczenie podstawowe – zabudowa rezydencjonalna, - min. pow. działki – 2500m², - maksymalna pow. zabudowy i pow. utwardzonych - 30% pow. działki, - udział powierzchni biologicznie czynnej w powierzchni działki co najmniej 70%, - maksymalna wysoko ść zabudowy – 9 m, - obowi ązek adaptacji istniej ących grup zieleni wysokiej, tereny zabudowy rekreacji indywidualnej (letniskowej) w Tkaczewskiej Górze : - przeznaczenie podstawowe – zabudowa rekreacji indywidualnej ( letniskowa) z dopusz - czeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, - min. pow. działki – 1500 m²; wskazana - 3000 m², - maks. pow. zabudowy i pow. utwardzonych – 20% pow. działki, - udział powierzchni biologicznie czynnej w powierzchni działki co najmniej 80%, - maksymalna wysoko ść zabudowy – 9 m, - nale Ŝy uwzgl ędni ć eksponowany widok od strony zbiornika Tkaczewska Góra, wielofunkcyjne tereny usługowo – składowo – przemysłowe w : Chrz ąstowie Wielkim – Parz ęczewie, Parz ęczewie (południowa cz ęść ), Parz ęczewie (północna cz ęść ) oraz Kowalewicach : - przeznaczenie podstawowe – działalno ść produkcyjno – usługowa, - postulowane parametry zagospodarowania jak dla toŜsamych terenów w strefie zurbaniz - owanej, teren koncentracji usług zwi ązanych ze zbiornikiem Tkaczewska Góra dla obszaru rekreacyjno – wypoczynkowego Tkaczewska Góra ustala si ę nast ępuj ące zasady zagospodarowania przestrzennego: - w zagospodarowaniu cało ści obszaru wyodr ębnia si ę podstawowe strefy funkcjonalne. S ą nimi strefy:

74 - przyrodniczo – krajobrazowa – wokół cz ęś ci wschodniej zbiornika, zalesiona ł ącz ąca si ę z Puczniewsko – Grotnickim Obszarem Chronionego Krajobrazu (spacery, w ędkarstwo), - rekreacyjna – bezpo średnie otoczenie zachodniej cz ęś ci zbiornika (pla Ŝe, k ąpieliska, przystanie, urz ądzenia sportowe, place zabaw), - sportowa – wzdłu Ŝ drogi relacji Parz ęczew – Aleksandrów Łódzki (obiekty sportowe zamkni ęte z zabudow ą i urz ądzeniami terenowymi) oraz w cz ęś ci wschodniej sportowy ośrodek specjalistyczny (np. pole golfowe, je ździectwo), - turystyczno – pobytowa – mi ędzy zachodni ą cz ęś ci ą zbiornika a kompleksem lasów grotnickich (pensjonaty, schroniska, motele), - główne wej ścia w obszar rekreacyjno – wypoczynkowy poł ączone z ich obsług ą (parkingi, usługi) lokalizuje si ę w rejonach: - skrzy Ŝowania drogi zbiorczej Parz ęczew – Aleksandrów Łódzki z drog ą dojazdow ą ograniczaj ącą obszar od północy, - skrzy Ŝowania drogi zbiorczej Parz ęczew – Aleksandrów Łódzki z drog ą dojazdow ą ograniczaj ącą obszar od południa, - od strony lasów grotnickich na wysoko ści projektowanego półwyspu w cz ęś ci zachodniej zbiornika, - od strony północnej po wschodniej stronie drogi dojazdowej biegn ącej mi ędzy komorami zbiornika, - układ ci ągów pieszych winien ł ączy ć zespoły wej ściowe z głównym ci ągiem pieszym prowadzonym wokół obu komór zbiornika, - podstawowe obiekty kubaturowe (oprócz usług uzupełniaj ących np. gastronomii) nale Ŝy sytuowa ć w s ąsiedztwie dróg zewn ętrznych ograniczaj ących obszar rekreacyjno – wypoczynkowy. Wyklucza si ę sytuowanie obiektów i urz ądze ń uniemo Ŝliwiaj ących bezpo średnie i ogólnodost ępne korzystanie z terenów otwartych otaczaj ących zbiornik do linii brzegowej wł ącznie, - oprócz wyznaczonych w rejonie zbiornika terenów zabudowy jednorodzinnej, rekreacji indywidualnej (letniskowej ) i rezydencjonalnej dopuszcza si ę: - pas działek zabudowy jednorodzinnej wzdłu Ŝ drogi lokalnej ograniczaj ącej teren od południa na odcinku zachodnim do zespołu wej ściowego na wysoko ści półwyspu, - pas działek zabudowy jednorodzinnej z usługami zwi ązanymi z obsług ą obszaru rekreacyjno – wypoczynkowego mi ędzy drog ą lokaln ą od strony wschodniej a specjalistycznym o środkiem sportowym, - urz ądzenia infrastruktury technicznej dla obsługi projektowanego zagospodarowania, - zakres ewentualnego zachowania elementów istniej ącego zagospodarowania winien wynika ć z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego uści ślaj ącego zagospodarowanie całego obszaru. Dla pozostałych terenów przeznaczonych do zagospodarowania ustala si ę: - zagospodarowanie na podstawie koncepcji funkcjonalno – przestrzennej dla całego terenu, okre ślaj ącej poszczególne przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne.

W strefie systemu ekologicznego dla terenów: lasów, dolesie ń, terenów zieleni urz ądzonej, dolin rzek i cieków obowi ązuj ą warunki zagospodarowania okre ślone w Rozdziale III, pkt 2.1. „Kształtowanie i ochrona środowiska przyrodniczego gminy”. Dla ni Ŝej wyszczególnionych terenów ustala si ę: • tereny lasów i dolesie ń: Dla terenów lasów, dolesie ń dopuszcza si ę zachowanie istniej ących siedlisk z mo Ŝliwo ści ą ich modernizacji, rozbudowy, nadbudowy, przebudowy, • tereny ł ąk, pastwisk : Są to tereny gruntów rolnych (ł ąki, pastwiska), na których nie powinno si ę lokalizowa ć nowej zabudowy, z wyj ątkiem zapewnienia warunków bezpiecze ństwa funkcjonowania z mo Ŝliwo ści ą wymiany istniej ącej zabudowy w granicach istniej ących siedlisk, w s ąsiedztwie zbiornika wodnego w Parz ęczewie dopuszcza si ę lokalizacj ę urz ądze ń dla potrzeb imprez rekreacyjnych ( tj. scena itp.), • tereny rolne : S ą to tereny kompleksów gruntów rolnych (u Ŝytki rolne), na których zachowuje si ę zabudow ę wchodz ącą w skład istniej ących siedlisk rolnych i zwi ązan ą z ich funkcjonowaniem, z dopuszczeniem jej wymiany, rozbudowy, przebudowy, dopuszcza si ę realizacj ę pojedynczych siedlisk niezb ędnych dla funkcjonowania danego gospodarstwa rolnego : - maksymalna wysoko ść zabudowy – 9 m w najwy Ŝszym punkcie kalenicy dachu, - maksymalna wysoko ść zabudowy dla budynków gospodarczych zwi ązanych z obsług ą rolnictwa w najwy Ŝszym punkcie kalenicy dachu – 12,0 m, - budynki o ró Ŝnych funkcjach wchodz ące w skład gospodarstwa rolnego winny stanowi ć zespół o cechach nawi ązuj ących do miejscowych i regionalnych tradycji budownictwa pod wzgl ędem sposobu zagospodarowania działki, architektury i u Ŝytych materiałów budowlanych, dopuszcza si ę lokalizacj ę telekomunikacyjnych urz ądze ń nadawczych (stacje bazowe telefonii komórkowej oraz elektrowni wiatrowych zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami) z wył ączeniem Obszaru Chronionego Krajobrazu „Puczniewsko – Grotnickiego” , • tereny eksploatacji powierzchniowej : - eksploatacja surowców w ramach terenów wyznaczonych w koncesjach: (wymienione w Rozdziale II, pkt 4.1.2.). W granicach terenów górniczych nale Ŝy zapewni ć integracj ę wszelkich działa ń podejmowanych w celu: - wykonania uprawnie ń okre ślonych ww. koncesjami, - zapewnienia bezpiecze ństwa powszechnego, - ochrony środowiska ze szczególnym uwzgl ędnieniem ochrony wód podziemnych oraz obiektów budowlanych, - wła ściwego sposobu zagospodarowania terenów lub obiektów podlegaj ących ochronie oraz nara Ŝonych na niebezpiecze ństwo powodzi lub osuwania si ę mas skalnych.

76 - warunki zagospodarowania oraz kierunki rekultywacji zgodnie z wydanymi koncesjami. Dla obszaru i terenu górniczego „Tkaczewska Góra” podj ęcie eksploatacji winno uwzgl ędnia ć realizacj ę zagospodarowania terenu zwi ązanego z projektowanym zbiornikiem „Tkaczewska Góra” i jego otoczeniem. Granice wy Ŝej wymienionych terenów obejmuj ących istniej ące i modernizowane zagospodarowanie oraz tereny rozwojowe gminy przeznaczone dla ró Ŝnych funkcji oznaczono na rysunku zmiany studium zatytułowanym „Kierunki zagospodarowania”. Dla wszystkich wy Ŝej wymienionych terenów, które poło Ŝone s ą: - przy autostradzie A-2 uwzgl ędnia si ę brak bezpo średniej dost ępno ści do autostrady dla terenów przyległych, - wzdłu Ŝ drogi wojewódzkiej nr 469 warunkiem zarówno podziału jak i przekształcenia zagospodarowania działek winna by ć dost ępno ść do dróg o ni Ŝszej klasie technicznej ni Ŝ droga wojewódzka. Nie nale Ŝy przekształca ć funkcji ani wykonywa ć podziałów na działki, je Ŝeli istniej ące działki lub działki powstałe w wyniku podziałów nie maj ą dost ępno ści do dróg publicznych poprzez system komunikacji lokalnej. Dla terenów i obiektów obj ętych ochron ą konserwatorsk ą obowi ązuj ą zasady zawarte w tek ście zmiany studium w Rozdziale III, pkt. 3. W zagospodarowaniu poszczególnych terenów obowi ązuj ą zasady ochrony środowiska przyrodniczego zawarte w tek ście zmiany studium – Rozdział III, pkt. 2. Nale Ŝy podkre śli ć, Ŝe: Ustalenia funkcjonalne zawarte w niniejszym rozdziale oraz na rysunku „Kierunków zagospodarowania” wyra Ŝaj ą kierunki polityki przestrzennej gminy, nie s ą jednak ścisłymi przes ądzeniami o granicach zainwestowania i u Ŝytkowania terenów. Dla w/w rysunku zmiany studium przyjmuje si ę: - ostateczne u ści ślenie granic terenów winno by ć dokonywane w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, - oznaczone na rysunku zmiany studium przeznaczenie terenu oznacza funkcj ę dominuj ącą (a nie wył ączn ą) i mo Ŝe by ć uzupełnione elementami pełni ącymi inne funkcje, które jednak nie mog ą z ni ą kolidowa ć ani pogarsza ć warunków jej funkcjonowania, - okre ślenia terenów budownictwa mieszkaniowego (wielorodzinne, jednorodzinne, zagrodowe, rezydencjonalne, letniskowe) dotycz ą dominuj ących rodzajów zabudowy. Na terenach tych dopuszcza si ę lokalizowanie innego rodzaju zabudowy uzupełniaj ącej, ale nie zmieniaj ącej charakteru zainwestowania, - działalno ść okre ślona jako przemysłowa, gospodarcza, rzemie ślnicza, usługowa (np. transport) nie mo Ŝe swoj ą uci ąŜ liwo ści ą b ądź szkodliwo ści ą wykracza ć poza granice u Ŝytkowanej działki.

4.1.4. Obszary przestrzeni publicznej Na terenie gminy Parz ęczew, jako obszary przestrzeni publicznej o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszka ńców oraz sprzyjaj ące nawi ązywaniu kontaktów społecznych uznano: wskazane do wykorzystania dla celów rekreacyjnych:

77 - teren w s ąsiedztwie oraz zbiornik wodny w Parz ęczewie, - teren w s ąsiedztwie oraz zbiornik wodny w Le źnicy Wielkiej wskazany do modernizacji zagospodarowania: - plac przy ko ściele w centrum Parz ęczewa, wskazane do zagospodarowania dla potrzeb sportowo - rekreacyjnych : - teren w osiedlu MON w Le źnicy Wielkiej , - teren w s ąsiedztwie wraz ze stra Ŝnic ą OSP we wsi Orła, - teren w s ąsiedztwie wraz ze stra Ŝnic ą OSP we wsi Opole, - teren w s ąsiedztwie wraz ze stra Ŝnic ą OSP we wsi Chociszew, - teren w s ąsiedztwie wraz stra Ŝnic ą OSP we wsi Śliwniki, - boisko sportowe we wsi Chociszew, - teren w s ąsiedztwie wraz ze świetlic ą wiejsk ą we wsi Śniatowa. W/w obszary wymagaj ące przekształce ń i urz ądzenia, tak aby mogły spełnia ć funkcj ę przestrzeni publicznej, wyró Ŝniono na rysunku zmiany Studium, pt. „ Kierunki zagospodarowania”.

4.1.5. Tereny wymagaj ące rehabilitacji i rekultywacji Na terenie gminy Parz ęczew działania modernizacyjne, rewaloryzacyjne i uzupełniaj ące w istniej ących strukturach, winny obj ąć centrum wsi Parz ęczew wraz z kwartałami zabudowy mieszkaniowej z usługami oraz terenem koncentracji usług o charakterze ponadlokalnym. Na trenie gminy za obszary wymagaj ące rekultywacji uznano: - tereny eksploatacji powierzchniowej surowców, z uwzgl ędnieniem w pierwszej kolejno ści, tych terenów, dla których wygasły koncesje (Bibianów IA, Florentynów I: pola A i B, Parz ęczew), a nast ępnie terenów wyrobisk po eksploatacji surowców po zako ńczeniu ich wydobycia na podstawie wa Ŝnych koncesji, w przypadku likwidacji zakładu górniczego przedsi ębiorca zobowi ązany b ędzie do przeprowadzenia rekultywacji gruntów i zagospodarowania terenów po działalno ści górniczej, rekultywacja powinna by ć prowadzona w kierunku rolnym, le śnym b ądź innym, gdy warunki naturalne oraz stan istniej ący nieeksploatowanego zło Ŝa predysponuj ą dany obszar do innej formy zagospodarowania (w zale Ŝno ści od kierunku wyznaczonego w koncesji ). Powy Ŝsze dotyczy wyrobisk poeksploatacyjnych powstałych w wyniku wydobywania surowców naturalnych w ramach istniej ących terenów i obszarów górniczych do czasu wyga śni ęcia koncesji.

5. Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej Dla rolniczej przestrzeni produkcyjnej proponuje si ę: - zakaz ogrodze ń w bezpo średnim s ąsiedztwie lasów (do 100 m) w celu unikni ęcia wyizolowania powierzchni le śnych, - dopuszczenie wył ącznie ogrodze ń a Ŝurowych wykonane z elementów drewnianych w formie Ŝywopłotów lub z siatki metalowej z podmurówkami o maksymalnej wysoko ści 0,70 m od poziomu terenu; obowi ązuje zakaz stosowania półfabrykatów Ŝelbetowych, - zachowanie istniej ących rowów melioracyjnych spełniaj ących rol ę odbiorników wód powierzchniowych,

78 - intensyfikowanie zadrzewie ń śródpolnych, z wykorzystaniem skarp, obrze Ŝy oczek wodnych, dla polepszenia rolniczego mikroklimatu i ograniczenia erozji gleb, - wyodr ębnia si ę tereny rolniczej przestrzeni produkcyjnej – grunty orne, dla których u Ŝytkowanie rolne ustala si ę jako ich docelowe przeznaczenie, - na w/w terenach nale Ŝy d ąŜ yć do zminimalizowania procesu rozdrabniania obszarów gospodarstw, - skupianie zabudowy zagrodowej w wi ększych miejscowo ściach, licz ących powy Ŝej 100 mieszka ńców, - utrzymuje si ę funkcj ę istniej ącej rozproszonej zabudowy siedliskowej z mo Ŝliwo ści ą jej rozbudowy zwi ązanej z funkcjonowaniem siedlisk, - dopuszcza si ę na tym terenie rozwój zabudowy zagrodowej, - rozwój usług dla rolnictwa w szczególno ści w zakresie skupu płodów rolnych, ich przetwarzania oraz przechowywania (w wyznaczonych w zmianie studium miejscach lub adaptacja istniej ących) - ochron ę gruntów rolnych klas III – IV, - rozwój rolnictwa ekologicznego (propagowanie edukacji w śród rolników poprzez utworzenie zespołu szkół rolniczych), - retencj ę wód poprzez zabiegi proretencyjne (retencja glebowa, retencja ro ślinna, utrzymanie istniej ących śródl ądowych zbiorników wodnych), W ramach terenów rolnych przyjmuje si ę nast ępuj ące kierunki rozwojowe: - zachowanie dotychczasowego profilu produkcji rolnej z dominacj ą gospodarstw prowadz ących produkcj ę mieszan ą, - rozwój gospodarstw agroturystycznych – szczególnie w pobli Ŝu kompleksów le śnych i zbiorników wodnych, - rozwój rolnictwa ekologicznego, szczególnie na gruntach najwy Ŝszych klas, - racjonalizacja struktury agrarnej (zwi ększenie średniej wielko ści gospodarstw), - inicjowanie i wspieranie lokalnej przedsi ębiorczo ści, jako pozarolniczego źródła dochodu w celu zmniejszenie zatrudnienia w rolnictwie, - organizowanie rynków zbytu i rozwój zakładów przetwórstwa rolno-spo Ŝywczego, Lasy W granicach gminy Parz ęczew znajduj ą si ę lasy nale Ŝą ce do du Ŝego kompleksu le śnego Grotnicko- Lu ćmierskiego oraz mniejsze zespoły: na pa śmie wydm w widłach Bzury i Lindy, wzdłu Ŝ zachodniej granicy gminy i małe zespoły śródpolne rozrzucone po terenie całej gminy w miejscach podmokłych lub na szczytach pagórków piaszczystych. Przez teren gminy przebiega równole Ŝnikowo wyznaczona przez Szafera granica naturalnego zasi ęgu wyst ępowania jodły, świerka i jaworu. Drzewa te nie wyst ępuj ą na opisywanym terenie. Wi ększo ść lasów to sztuczne monokultury sosnowe zało Ŝone na siedliskach od Boru Mieszanego Świe Ŝego do Boru Suchego. W lokalnych zagł ębieniach stwierdzono wyst ępowanie Boru Wilgotnego, a wzdłu Ŝ koryt rzecznych lokalnie drzewostany o charakterze ł ęgowym – zaro śli wierzbowych, drzewostanów wierzbowo - jesionowych z domieszk ą olchy.

79 Du Ŝą ró Ŝnorodno ścią siedlisk charakteryzuj ą si ę zwłaszcza lasy w kompleksie Grotnicko- Lu ćmierskiem, gdzie dodatkowo wyst ępuj ą niewielkie powierzchnie sandrowe pokryte ubog ą ro ślinno ści ą muraw, wrzosowisk i jałowczysk. Wszystkie lasy opisywanego terenu nale Ŝą do kategorii lasów chronionych (zmniejszone parametry gospodarczego wykorzystania, nacisk poło Ŝony na funkcje przyrodnicze i ochronne) ze wzgl ędu na zagro Ŝenie ze strony przemysłu oraz s ąsiedztwo du Ŝych o środków miejskich. Ogromny wpływ na stan lasów ma obni Ŝenie poziomu lustra wód (leje depresyjne) powoduj ące m in. wygini ęcie jodły i świerka.

6. Kierunki zabezpieczenia wymogów obronno ści i ochrony cywilnej Wymogi obronno ści i obrony cywilnej zabezpiecza si ę poprzez: - wyznaczenie strefy ochronnej wokół strzelnicy garnizonowej typu „B” usytuowanej w kompleksie wojskowym nr 2792 Le źnica Wielka wraz z ustaleniem ogranicze ń rozwoju przestrzennego dla terenów poło Ŝonych w jej zasi ęgu, - wskazanie uwzgl ędnienia w prowadzonej działalno ści rolnej mo Ŝliwych utrudnie ń dla hodowli, w szczególno ści ferm drobiowych, strusi itp. zwi ązanych z funkcjonowaniem wojskowego lotniska - JW 4395 ( loty nocne na małych wysoko ściach i kosz ące) , - wskazanie potrzeby racjonalnej i oszcz ędnej eksploatacji wód gł ębinowych z uwzgl ędnieniem w sytuacji szczególnej, w bilansie potrzeb istniej ących studni wierconych, - wprowadzenie zakazu lokalizacji zabudowy w terenach dolinnych, z dopuszczeniem lokalizacji obiektów i urz ądze ń słu Ŝą cych ochronie przed powodzi ą, zbiorników wodnych mo Ŝliwych do wykorzystania dla celów p.-po Ŝ. oraz zapewnienie odpowiednich dojazdów do rzeki w sytuacji zagro Ŝenia, - powi ązanie sieci dróg tworz ących podstawowy układ drogowy gminy z sieci ą dróg zewn ętrznych, - zapewnienie stref ochronnych wzdłu Ŝ magistralnych sieci uzbrojenia – linii elektroenergetycznej wysokiego napi ęcia 220 kV.

6.1. Tereny zamkni ęte Na terenie gminy Parz ęczew w jej północno - zachodniej cz ęś ci znajduje si ę teren Ministerstwa Obrony Narodowej – Garnizonu Le źnica Wielka – JW 4395 posiadaj ący status terenu zamkni ętego.

7. Kierunki kształtowania i funkcjonowania układu komunikacyjnego Obszar gminy posiada dobrze rozwini ęty układ komunikacyjny. Na układ drogowy składaj ą si ę drogi wojewódzkie i powiatowe oraz sie ć dróg gminnych. Znaczna g ęsto ść dróg zapewnia dobr ą dost ępno ść do jednostek osiedle ńczych. Podstawowym sposobem przemieszczania si ę osób jest indywidualna komunikacja samochodowa, a w ruchu zewn ętrznym komunikacja autobusowa. Istnieje du Ŝe zapotrzebowanie na modernizacj ę istniej ącego układu drogowego, zwłaszcza o znaczeniu lokalnym, polegaj ącą głównie na poszerzaniu dróg i zmianie b ądź naprawie nawierzchni. Wi ększo ść dróg powiatowych i gminnych wymaga modernizacji, co ukierunkowuje generalnie polityk ę przestrzenn ą władz lokalnych w zakresie układu komunikacyjnego.

80 Ponadlokalne cele publiczne wymagaj ą nast ępuj ących realizacji o znaczeniu: krajowym: - budowa postulowanej magistrali kolei du Ŝych pr ędko ści o przebiegu zbli Ŝonym do autostrady w przypadku potwierdzenia i wyboru tego wariantu przebiegu ( w ramach Programu budowy i uruchomienia przewozów Kolejami Du Ŝych Pr ędko ści w Polsce opracowanego przez Ministra Infrastruktury w sierpniu 2008 r. rozwa Ŝane s ą ró Ŝne warianty przebiegu w/w kolei z preferencj ą przebiegu na południe od gminy Parz ęczew, docelowa modernizacja i budowa drugiego toru kolejowego linii kolejowej Zgierz – Kutno wynikaj ąca z „ Master planu dla transportu kolejowego w Polsce do 2030 r.” opracowanego przez Ministra Infrastruktury w 2008 r., w ramach której rozwa Ŝana jest mo Ŝliwo ść budowy nowej linii kolejowej, wojewódzkim: - modernizacja linii kolejowej Zgierz – Kutno w ramach kolei aglomeracyjnej, - droga wojewódzka nr 469 – zmiana kategorii drogi na odcinku Le źnica Wielka – droga wojewódzka nr 703 – klasa G, Dla poprawy funkcjonowania układu komunikacyjnego gminy wskazane s ą nast ępuj ące realizacje: - budowa obej ścia drogowego Parz ęczewa w ci ągu byłej drogi wojewódzkiej nr DP5137E; - modernizacja drogi powiatowej (byłej wojewódzkiej nr DP5137E wraz z budow ą nowego przebiegu na odcinku od Piaskowic a Ŝ do poł ączenia z południowym obej ściem Ozorkowa); - modernizacja fragmentu byłej drogi wojewódzkiej nr DP5139E (na północ od projektowanego przebiegu drogi DP5137E) wchodz ącej w przebieg obej ścia zachodniego m. Ozorkowa; - modernizacja drogi powiatowej (byłej wojewódzkiej nr DP5168E) Ł ęczyca – Parz ęczew – Aleksandrów wchodz ącej w skład regionalnego układu komunikacyjnego województwa. Przyjmuje si ę nast ępuj ącą klasyfikacj ę dróg: drogi główne −−− DW 469 relacji Ozorków – Parz ęczew – Konin, drogi zbiorcze −−− fragment projektowanej obwodnicy południowo – zachodniej miasta Ozorków, −−− DP5168E relacji Ł ęczyca – Parz ęczew – Aleksandrów Łódzki, −−− DP5137E relacji Ozorków – Parz ęczew – Ł ąŜ ki, w tym projektowane północne obej ście Parz ęczewa, −−− projektowana droga od Piaskowic do poł ączenia z południowo – zachodni ą obwodnic ą miasta Ozorkowa, −−− DP3705E relacji Parz ęczew – Podd ębice −−− DP5167E relacji Ozorków – Aleksandrów Łódzki −−− DP5139E relacji Chociszew – Bibianów – Ozorków – Solca Wielka , drogi lokalne pozostałe drogi powiatowe oraz cz ęś ci dróg gminnych zgodnie z oznaczeniem na rysunku zmiany studium: DP5146E, DP5139E, DP5138E, DP5140E, DP3707E, DP5147E, DP5145E, DG120253E, DG120254E, DG120255E, DG120252E, DG120251E, DG120118E, DG120256E, DG120257E,

81 DG120259E, DG120115E, DG120153E, DG120281E, DG120282E, DG120260E, DG120263E, DG120265E, DG120264E, DG120269E, DG120268E, DG120267E, DG120270E, DG120271E, DG120272E, DG120278E, DG120279E, DG120284E, DG120002E, DG120275E, DG120274E, DG120276E, DG120277E, DG120285E, DG120289E, DG120286E, DG120253E, DG120258E, DG120283E, DG120628E, DG120287E, DG120288E, Głównym środkiem komunikacji zbiorowej na terenie gminy pozostanie autobus, a uzupełniaj ącym linia kolejowa relacji Łód ź - Kutno z przystankiem w Chociszewie.

W obszarze gminy zgodnie z opracowan ą dokumentacj ą wyznaczono szlaki rowerowe o ł ącznej długo ści 75,65 km . Są to : - szlak „ Po Ziemi Parz ęczewskiej ” – prowadzony wokół gminy Parz ęczew relacji : Parz ęczew – Obszar Chronionego Krajobrazu – Zalew Leźnicki, - szlak „ W środku Polski” – prowadzony z południowego wschodu na północny – zachód , relacji : kompleks le śny Grotniki – Chociszew – Parz ęczew - Zalew Le źnicki, - szlak „ Tranzytowy”- prowadzony z północy na południe gminy wzdłu Ŝ drogi relacji Aleksandrów Łódzki – Ł ęczyca, - szlaki ł ącznikowe – Sokola Góra – Karolew, Pustkowa Góra - Ustronie. W/w szlaki rowerowe umo Ŝliwiaj ą poznanie walorów krajobrazowych ,dziedzictwa kulturowego gminy Parz ęczew oraz gmin s ąsiednich poprzez powi ązanie z dalszymi cz ęś ciami szlaków „„ W środku Polski” oraz „ Tranzytowego”. Dodatkowo zaznaczono na terenie gminy fragment projektowanej w ramach „Programu rozwoju turystyki w województwie łódzkim na lata 2007 – 2020” p ętli wewn ętrznej wojewódzkiego szlaku konnego.

8. Kierunki kształtowania i funkcjonowania infrastruktury technicznej Rozwój systemów infrastruktury komunalnej ma na celu tworzenie jak najlepszych warunków zamieszkania dla ludno ści, a realizacja celu mo Ŝliwa jest poprzez modernizacj ę i usprawnianie istniej ących sieci i urz ądze ń, rozbudow ę sieci w obszarze istniej ącego i projektowanego zainwestowania oraz poprzez budow ę nowych obiektów i urz ądze ń, niezb ędnych dla uzyskania odpowiednich standardów obsługi i ochrony środowiska. Realizacja celów w obecnych warunkach ekonomicznych i gospodarczych gminy b ędzie procesem długotrwałym, dokonywanym przez ustalanie priorytetów rozwoju w poszczególnych systemach.

8.1. System zaopatrzenia w wod ę Uwarunkowania s ą korzystne. Dobrze rozbudowany system zaopatrzenia w wod ę, oparty o zasoby wód podziemnych, ujmowane studniami wodoci ągów gminnych w Parz ęczewie, Chrz ąstowie Wielkim, Ignacewie Folwarcznym i w Orłej, wspomagany dostaw ą wody z wodoci ągu komunalnego m. Ozorkowa, zapewnia zaspokojenie pełnych potrzeb bytowych mieszka ńców i wi ększo ści zakładów usługowych, handlowych i przemysłowo – przetwórczych w gminie.

82 Odbiorcy pozostaj ący poza zasi ęgiem wodoci ągów gminnych maj ą zapewnion ą wod ę z uj ęć własnych. Nadwy Ŝka w istniej ących źródłach poboru, przy utrzymuj ącej si ę od lat tendencji zmniejszania si ę zu Ŝycia wody, zapewnia warunki dla rozwoju urbanizacji. Sie ć wodoci ągowa jest przystosowana do rozwoju i posiada mo Ŝliwo ści obj ęcia zasi ęgiem nowych obszarów. Kierunki działa ń perspektywicznych powinny zapewnia ć sprawno ść funkcjonowania i rozwój istniej ących systemów wodoci ągowych poprzez: - racjonalne i oszcz ędne gospodarowanie zasobami wód, - tworzenie warunków pełnej dost ępno ści do dobrej jako ści wody wszystkim mieszka ńcom przez rozbudow ę gminnej sieci wodoci ągowej na terenach wsi: Tkaczewska Góra, Pustkowa Góra, Skórka , - kontynuacj ę przebudowy sieci wodoci ągowej i przył ączy w Parz ęczewie, - budow ę awaryjnych studni wodoci ągowych na uj ęciach w Parz ęczewie, Ignacewie Folwarcznym i w Orłej, dla zapewnienia standardów ilo ściowych oraz utrzymania ci ągło ści i przemienno ści pracy, - zapewnianie standardów jako ściowych zgodnych z wymaganiami norm krajowych i europejskich. Działaniami o charakterze ochronnym nale Ŝy obj ąć tereny źródłowe uj ęć wody w Parz ęczewie, Chrz ąstowie Wielkim, Ignacewie Folwarcznym i w Orłej, dla których powinny by ć ustanowione strefy ochrony po średniej i okre ślone warunki realizacji zabudowy w strefach, - budow ę sieci wodoci ągowej na terenach rozwojowych, w rejonach koncentracji budownictwa w Parz ęczewie, w obszarze strefy przedsi ębiorczo ści zlokalizowanej we wsiach Bibianów – Florianki oraz w obszarach rozwoju funkcji rekreacyjnych, w południowej cz ęś ci gminy.

8.2. System odprowadzenia ścieków sanitarnych Działania prowadzone na obszarze gminy na rzecz porz ądkowania stanu gospodarki ściekowej, poprzez rozbudow ę gminnej sieci kanalizacyjnej oraz zbiorczych i indywidualnych oczyszczalni ścieków uznaje si ę za wła ściwe, chocia Ŝ tempo i zakres ich realizacji nie nad ąŜ a za potrzebami. Pracuj ąca od grudnia 1994r. oczyszczalnia ścieków w Parz ęczewie, razem z oczyszczalni ą ścieków w osiedlu „Piaskowice” i w Szkole Podstawowej w Chociszewie, zapewnia mo Ŝliwo ść odbioru i oczyszczania ścieków od ok. 40% mieszka ńców. Przewidywany rozwój obszarów zainwestowania, w tym obok terenów mieszkaniowych równie Ŝ strefy przedsi ębiorczo ści i ró Ŝnych form rekreacji, narzuca odpowiednie rygory i konieczno ść podejmowania szerszych działa ń, prowadz ących do uregulowania stanu odprowadzania ścieków w sposób bezpieczny dla środowiska i zgodny z wymaganiami jego ochrony na wszystkich zurbanizowanych terenach gminy. Za niezb ędne uznaje si ę: - kontynuacj ę budowy sieci kanalizacji sanitarnej w miejscowo ści gminnej Parz ęczew, w pierwszej kolejno ści na terenach od dawna zurbanizowanych, a nast ępnie na terenach rozwojowych w północnych i północno – zachodnich rejonach,

83 - wł ączenie w zasi ęg kanalizacji Parz ęczewa i komunalnej oczyszczalni ścieków terenów Wielkiej Wsi, a docelowo równie Ŝ osiedla „Piaskowice”, obsługiwanego przez lokaln ą oczyszczalni ę ścieków, której skuteczno ść jest niewystarczaj ąca, - wykorzystanie rezerwy przepustowo ści oczyszczalni ścieków w Jednostce Wojskowej w Le źnicy Wielkiej, przez doprowadzenie ścieków z wojskowego osiedla mieszkaniowego, a tak Ŝe z ośrodków i obiektów usługowo – rekreacyjnych nad Zalewem Le źnickim. Oczyszczalnia dysponuje niewykorzystanym, wysokosprawnym ci ągiem technologicznym o przepustowo ści Q=350 m 3/d , co w pełni uzasadnia zasadno ść likwidacji istniej ących, nie zawsze skutecznych rozwi ąza ń indywidualnych i lokalnych, - podj ęcie realizacji sieciowego systemu kanalizacji dla obsługi terenów strefy przedsi ębiorczo ści Bibianów – Florianki; W zmianie studium uwzgl ędnia si ę mo Ŝliwo ść wariantowych rozwi ąza ń: - wariant I – poprzez transport ścieków do układu kanalizacji m. Ozorkowa, do projektowanego kolektora II; wymaga ć to b ędzie negocjacji warunków wł ączenia i partycypacji w kosztach budowy układu oraz zawarcia porozumienia komunalnego pomi ędzy gmin ą Parz ęczew a miastem Ozorków, - wariant II – poprzez budow ę lokalnego układu kanalizacji grawitacyjno – pompowej i gminnej oczyszczalni ścieków w dolinie rzeki Bzury, obejmuj ącej zasi ęgiem obsługi równie Ŝ teren wsi Kowalewice i Konstantki oraz poło Ŝone w zlewni rzeki Lindy wsie Orła i Duraj, - upowszechnianie i kontynuacj ę budowy przydomowych i przyobiektowych oczyszczalni ścieków w terenach o zabudowie rozproszonej i w obiektach oddalonych od projektowanych systemów sieciowych, z odprowadzeniem oczyszczonych ścieków do wód powierzchniowych lub do ziemi, zawsze na warunkach wynikaj ących z obowi ązuj ących w tym zakresie przepisów, - w dalszej kolejno ści nale Ŝy uwzgl ędnia ć budow ę sieciowych systemów kanalizacyjnych, grawitacyjnych i ci śnieniowych oraz lokalnych lub grupowych oczyszczalni ścieków, dla obsługi terenów rekreacyjnych przewidywanych w zwi ązku z budow ą zbiornika wodnego „Tkaczewska Góra”.

8.3. System odprowadzenia wód deszczowych - Generalnie nie ma potrzeby budowy na terenie gminy zorganizowanego systemu sieci kanalizacji deszczowej. W indywidualnych przypadkach, wynikaj ących z lokalnych potrzeb, mo Ŝliwa jest budowa kanalizacji deszczowej, z odprowadzeniem wód opadowych do odbiorników naturalnych: rzek, rowów melioracyjnych lub do ziemi, zawsze na warunkach wynikaj ących z obowi ązuj ących w tym zakresie przepisów. - Rzeki Gnida i Linda powinny docelowo prowadzi ć wody w II klasie czysto ści, natomiast dla rzeki Bzury zakładana jest III klasa czysto ści wód. Konieczne jest wi ęc prowadzenie systematycznych działa ń na rzecz poprawy jako ści i ochrony wód powierzchniowych. Obok porz ądkowania gospodarki ścieków sanitarnych wa Ŝne jest utrzymywanie w czysto ści zlewni. Wszystkie obiekty i tereny, z których spływ wód stanowi ć mo Ŝe zagro Ŝenie dla środowiska przyrodniczego musz ą

84 ujmowa ć wody opadowe w lokalne układy sieciowe i oczyszcza ć je przed wprowadzeniem do odbiornika we własnym zakresie, na odpowiednich urządzeniach podczyszczaj ących. - Nale Ŝy zapewni ć wła ściwe warunki odbioru wód opadowych poprzez utrzymywanie dobrego stanu technicznego koryt rzek, dro Ŝno ści rowów melioracyjnych i odwadniaj ących, budow ę zbiorników retencyjnych na ciekach. Zmiana studium uwzgl ędnia przewidywan ą w ramach realizacji programu „małej retencji” rozbudow ę zbiornika „Parz ęczew” na rzece Gnidzie oraz cz ęś ciow ą regulacj ę rzeki Bzury.

8.4. Zaopatrzenie w gaz Na terenie gminy nie wyst ępuje sie ć gazu przewodowego. Docelowo zakłada si ę gazyfikacj ę gminy na średnim ci śnieniu. Źródłem gazu dla gminy b ędzie magistrala gazowa wysokiego ci śnienia DN 300 Rosanów - Kutno. Zasilanie w gaz b ędzie odbywało si ę poprzez stacj ę redukcyjno - pomiarow ą I-go stopnia (SRP) zlokalizowan ą na terenie miasta Ozorkowa oraz sieci w mie ście i gminie Ozorków, przewiduje si ę równie Ŝ mo Ŝliwo ść docelowego zaopatrzenia w gaz od strony gminy Wartkowice. Planuje si ę, Ŝe gazyfikacj ą przewodow ą b ędzie obj ęta cała gmina. Na terenie gminy zakłada si ę budow ę gazoci ągów średniego ci śnienia w układzie pier ścieniowo-rozgał ęź nym. Gaz b ędzie wykorzystywany dla potrzeb socjalnych i grzewczych. Zgodnie z przyj ętym w koncepcji programem gazyfikacji zało Ŝono Ŝe: Zaprojektowany układ sieci gazowej b ędzie zapewniał mo Ŝliwo ść dostawy gazu do istniej ących i projektowanych lokalnych kotłowni (poprzez stacje redukcyjne II 0). Podstawowa realizacja sieci gazowej b ędzie obejmowała: - budow ę sieci rozdzielczej średniego ci śnienia - budow ę przył ączy domowych z reduktorami - budow ę instalacji wewn ętrznych z gazomierzami - budow ę stacji gazowych II 0 dla odbiorców pobieraj ących wi ęcej ni Ŝ 60 m 3/h. Nie wyklucza si ę zasilania tych odbiorców bezpo średnio z sieci średniego ci śnienia. Rozprowadzenie gazu do odbiorców przewidziano w kolejnych etapach. I etap – zgazyfikowanie Parz ęczewa II etap – gazyfikacja pozostałej cz ęś ci gminy.

8.5. Zaopatrzenie w ciepło Docelowo zakłada si ę zaopatrzenie w ciepło z lokalnych kotłowni i indywidualnych źródeł ciepła wbudowanych u poszczególnych odbiorców. Obowi ązuje zakaz stosowania urz ądze ń i technologii wytwarzaj ących energi ę na cele grzewcze i bytowe powoduj ących emisj ę zanieczyszcze ń stałych i gazowych powy Ŝej dopuszczalnych parametrów okre ślonych w przepisach odr ębnych. Nie wyklucza si ę wykorzystania do celów grzewczych energii elektrycznej. Warunki dla tego rodzaju ogrzewania okre śli Zakład Energetyczny.

85 8.6. Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą System elektroenergetyczny, w skład którego wchodz ą: kablowo - napowietrzna sie ć dystrybucyjna średniego napi ęcia 15 kV, stacje transformatorowo - rozdzielcze 15/0,4 kV i zasilane z tych stacji rozdzielcze linie niskiego napi ęcia 0,4/0,231V w pełni zabezpiecza obecne i perspektywiczne zapotrzebowanie gminy na moc i energi ę elektryczn ą. Magistralne napowietrzne linie 15 kV zasilaj ące gmin ę Parz ęczew powi ązane s ą z GPZ - ami 110/15 kV zlokalizowanymi w Ozorkowie, na terenie gminy Ł ęczyca („Leszcze”) i w Aleksandrowie Łódzkim. Rozwojowi gospodarczemu gminy sprzyjaj ą: - zadawalaj ący stan techniczny wi ększo ści elementów i urz ądze ń systemu sieci dystrybucyjnej15kV ze stacjami 15/0,4 kV, - istniej ące rezerwy przepustowo ści (obci ąŜ alno ści) elektrycznej linii magistralnych i odgał ęź nych, - powi ązanie linii magistralnych 15kV z sieci ą zewn ętrzn ą. Niezale Ŝnie od powy Ŝszych czynników planowany dalszy urbanistyczny rozwój gminy b ędzie wymagał: - budowy nowych odcinków linii dystrybucyjnych 15 kV, stacji transformatorowych 15/0,4kV, linii rozdzielczych niskiego napi ęcia oraz przył ączy do sieci elektroenergetycznych nowych odbiorców, - przebudowy niektórych fragmentów istniej ącej sieci SN i nn zwłaszcza linii napowietrznych na linie kablowe m. in. dla usuni ęcia kolizji z planowanym zagospodarowaniem przestrzennym, - dalszej kompleksowej modernizacji sieci SN i NN - sukcesywne wdra Ŝanie nowoczesnych rozwi ąza ń konstrukcyjnych tj. przewodów izolowanych, słupów wsporczych o wzmocnionej wytrzymało ści mechanicznej oraz automatyki w sterowaniu prac ą w sieci w poszczególnych fragmentach ci ągów liniowych. Taka modernizacja obni Ŝy znacznie awaryjno ść sieci 15 kV i lokalnych linii niskiego napi ęcia. Ponadto w celu zwi ększenia przepustowo ści sieci 15 kV wymagana b ędzie sukcesywna wymiana istniej ących przewodów na przewody o przekroju 70mm 2. Na terenie gminy znacz ąca liczba nowych odbiorców energii elektrycznej b ędzie dotyczyła: - projektowanej zabudowy letniskowej w rejonie wsi: Pustkowa Góra, Orła, Tkaczewska Góra, Nowomłyny, - projektowanej zabudowy mieszkaniowej zagrodowej i jednorodzinnej we wszystkich wsiach na terenie gminy, a w znacz ącym stopniu w cz ęś ci zachodniej Parz ęczewa tj. pomi ędzy trasami komunikacyjnymi DP5137E i DP3705E, - projektowanej strefy przedsi ębiorczo ści we wsiach Bibianów – Florianki, - projektowanej zabudowy zwi ązanej z działalno ści ą gospodarcz ą we wsi Chrz ąstów Wielki, Ignacew Parz ęczewski, Kowalewice, - projektowanej zabudowy rezydencjonalnej we wsiach: Ignacew Podle śny, Florentynów, Anastazew, - projektowanej zabudowy rekreacyjnej w rejonie przewidywanego zbiornika Tkaczewska Góra, - projektowanych usług turystyki we wsiach: Skórka, Le źnica Wielka przy Zalewie Le źnickim. Poszczególne elementy sieci elektroenergetycznych ze wzgl ędów eksploatacyjnych i bezpiecze ństwa ludzi wymagaj ą okre ślonych stref ochronnych.

86 Obowi ązuj ą nast ępujące strefy ochronne : - linia napowietrzna 15 kV – pas szeroko ści 15 m (2 x 7,5m od osi linii), - linia napowietrzna 110 kV – pas szeroko ści 50 m (2 x 25m od osi linii).

8.7. Telekomunikacja Nowe uwarunkowania gospodarcze, społeczne, polityczne, stwarzaj ą konieczno ść dynamicznego rozwoju telekomunikacji w zakresie dost ępno ści usług telekomunikacyjnych oraz poprawy ich jako ści poprzez wprowadzanie nowych technologii. W tym celu zakłada si ę rozbudow ę sieci o nowoczesne linie przesyłowe (wymiana tradycyjnej sieci z Cu na światłowody) i urz ądzenia w technologii cyfrowej. Aktualna obsługa telekomunikacyjna abonentów realizowana jest przez dwie centrale elektroniczne w Parz ęczewie i w Le źnicy Wielkiej. Dalszy rozwój telefonii w gminie b ędzie realizowany w oparciu o rozbudow ę tych central oraz rozwój systemu dost ępu radiowego abonentów w technologii cyfrowej. Zakłada si ę pełny dost ęp.

8.8. Gospodarka odpadami Na terenie gminy nie przewiduje si ę lokalizacji instalacji lub urz ądze ń unieszkodliwiania oraz zagospodarowania odpadów. Zakłada si ę dalsz ą kontynuacj ę wywozu odpadów komunalnych na składowisko odpadów komunalnych usytuowane poza granicami gminy.

9. Sporz ądzanie planów miejscowych 9.1. Obszary wyznaczone do opracowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Obecnie cały obszar gminy obj ęty jest obowi ązuj ącymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego. Podstaw ę do działa ń z zakresu planowania przestrzennego stanowi ą plany wymienione w Rozdziale II, pkt. 4.7. W zwi ązku z powy Ŝszym: −−− nie wyznacza si ę obszarów dla których obowi ązkowe jest sporz ądzanie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego −−− wskazuje si ę obszary, dla których gmina winna sporz ądzi ć miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego (tj. zmiany dzi ś obowi ązuj ącego planu). S ą to obszary wyst ępuj ące w strefie rozwoju wymienione w Rozdziale III, pkt. 4.1. i wyró Ŝnione na rysunku zmiany studium. Sporz ądzone miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, dla tych obszarów winny zawiera ć uszczegółowione zasady zagospodarowania zgodne z ustalonymi w niniejszej zmianie studium wytycznymi, wska źnikami, standardami oraz z wymogami obowi ązuj ącej ustawy w stosunku do ustale ń obowi ązuj ącego mpzp, który był sporz ądzony wg wymogów ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku o zagospodarowaniu przestrzennym.

87 Nale Ŝy podkre śli ć, i Ŝ wy Ŝej wskazane obszary nie wyczerpuj ą terenów, które mog ą by ć obj ęte planami. Wprowadzone w niniejszej zmianie studium korekty zasi ęgów przyszłych terenów budowlanych, aby umo Ŝliwi ć realizacj ę proponowanego zagospodarowania, b ędą wymaga ć opracowania zmian obowi ązuj ącego planu, które obejm ą wybrane tereny. - dla nowych terenów górniczych ( nieuwzgl ędnionych w obowi ązuj ącym planie) zgodnie z art. 53 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 27, poz. 96 z pó źniejszymi zmianami) sporz ądza si ę miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, dopuszczalne jest odst ąpienie od sporz ądzania planu je Ŝeli przewidywane szkodliwe wpływy na środowisko b ędą nieznaczne , powy Ŝsze winno dotyczy ć złó Ŝ , zlokalizowanych na glebach V i VI klasy bonitacyjnej , gdy ich eksploatacja nie b ędzie kolizyjna dla istniej ącego zagospodarowania danego terenu oraz otoczenia.

9.2. Obszary wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne W ramach procedur sporz ądzania obowi ązuj ących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego uzyskano niezb ędne zgody na zmian ę przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolne. Tereny, dla których obecnie wprowadza si ę zmian ę przeznaczenia w stosunku do ustalonego w obowi ązuj ących miejscowych planach przeanalizowano pod k ątem bonitacji gleb i ich powierzchni oraz istniej ących lasów. Na tej podstawie wyznaczono zasi ęgi terenów (oznaczone na rysunku zmiany studium) wymagaj ących uzyskania zgody zmiany przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze oraz le śnych na cele niele śne.

10. Zadania i inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym i ponadlokal – nym W obszarze gminy Parz ęczew nie wyst ępuj ą przedsi ęwzi ęcia umieszczone w programach zada ń rz ądowych. Planuje si ę natomiast nast ępuj ące inwestycje celu publicznego: O charakterze ponadlokalnym: −−− inwestycje dotycz ące układu drogowego i kolejowego wymieniono w Rozdziale III, pkt. 7 „Kierunki polityki przestrzennej dotycz ące układu komunikacyjnego”, −−− budowa zbiornika „Tkaczewska Góra”. O charakterze lokalnym: −−− przebudowa istniej ących dróg gminnych – doprowadzenie do parametrów zgodnie z ustalonymi klasami dróg lokalnych i dojazdowych, −−− budowa sieci kanalizacji sanitarnej wraz z oczyszczalniami, −−− sukcesywna modernizacja istniej ącej sieci elektroenergetycznej średniego i niskiego napi ęcia, −−− zagospodarowanie obszaru rekreacyjno – wypoczynkowego „Tkaczewska Góra” w zakresie inwestycji publicznych.

IV. UZASADNIENIE ZAWIERAJ ĄCE OBJA ŚNIENIA PRZYJ ĘTYCH ROZWI ĄZA Ń ORAZ SYNTEZA USTALE Ń. Niniejsze opracowanie jest zmian ą „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Parz ęczew” zatwierdzonego Uchwał ą nr XXIX/207/2000 Rady Gminy w Parz ęczewie z dnia 21 grudnia 2000 r., której podj ęcie było spowodowane przesłankami formalnymi i merytorycznymi omówionymi w Rozdziale I. Przyj ęte rozwi ązania s ą kontynuacj ą wraz z aktualizacj ą polegaj ącą na dostosowaniu do wymogów obowi ązuj ącej ustawy, ustale ń planu województwa łódzkiego zamierze ń władz samorz ądowych w sferze polityki społeczno - gospodarczej i koncepcji przekształce ń zainwestowania gminnego oraz wniosków zgłoszonych do zmiany studium. Przyj ęte rozwi ązania maj ą gwarantowa ć realizacj ę ustale ń polityki przestrzennej gminy zawartych w Rozdziale III. Zmiana studium została wykonana w trybie ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z pó źniejszymi zmianami) i uwzgl ędnia wymogi Rozporz ądzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. Nr 118 z 2004 r., poz. 1233). Zgodnie z powy Ŝszym, w zmianie studium utrzymano zrównowa Ŝony kierunek rozwoju przestrzennego gminy w okresie najbli Ŝszym, w perspektywie, jak równie Ŝ w okresie kierunkowym. Na całym obszarze gminy najwa Ŝniejszymi celami pozostaj ą: • ochrona warto ści przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych, • eliminowanie kolizji przestrzennych przez ustalenie struktury funkcjonalno – przestrzennej i wyodr ębnienie w jej ramach terenów o zró Ŝnicowanym sposobie zagospodarowania, • poprawienie powi ąza ń funkcjonalno-przestrzennych gminy z gminami o ściennymi i regionem, • rozbudowa i modernizacja układu komunikacyjnego gminy, • rozbudowa i modernizacja systemu wodno-kanalizacyjnego gminy. Zrównowa Ŝony rozwój podstawowych funkcji zagospodarowania gminy powinien by ć osi ągni ęty na zasadach harmonizowania interesów publicznych i prywatnych z zachowaniem warto ści przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych. Słu Ŝą temu ustalenia zawarte w zmianie studium w jego warstwie graficznej i opisowej. Ustalenia obejmuj ą wyst ępuj ące w strukturze gminy zró Ŝnicowane funkcje terenów z okre śleniem zakresu dopuszczalnych działa ń. Ustalenia odnosz ą si ę równie Ŝ do układu komunikacji, infrastruktury technicznej, ochrony warto ści przyrodniczych i kulturowych. W ramach niniejszej zmiany studium: • okre ślono główne kierunki zmian w strukturze przestrzennej oraz przeznaczeniu terenów, na które składaj ą si ę: kierunki przekształce ń struktury przestrzennej, podstawowe typy terenów wyró Ŝnionych ze wzgl ędu na sposób u Ŝytkowania oraz zasady i wska źniki zagospodarowania i kształtowania tych terenów, a tak Ŝe wytyczono obszary wymagaj ące rekultywacji, • ustalono zasady ochrony środowiska i jego zasobów oraz ochrony przyrody, • ustalono zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków.

Ponadto okre ślono: • kierunki i zasady kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej, • kierunki zabezpieczenia wymogów obronno ści i ochrony cywilnej, • kierunki rozwoju układu komunikacji, zawieraj ące podstawowe zało Ŝenia układu komunikacyjnego, opis podstawowej sieci uliczno-drogowej wraz z jej klasyfikacj ą oraz powi ązaniami z trasami zewn ętrznymi, • kierunki rozwoju systemów infrastruktury technicznej, ustalaj ące źródła zaopatrzenia i warunki dla zabezpieczenia kierunków rozwoju przestrzennego w zakresie: modernizacji, rozbudowy, budowy i nowych technologii obiektów i sieci – w zakresie zaopatrzenia w wod ę, odprowadzania ścieków sanitarnych i wód opadowych, zaopatrzenia w: energię elektryczn ą, gaz, ciepło oraz gospodarki odpadami. Dodatkowo wyszczególniono: cele publiczne o znaczeniu ponadlokalnym i lokalnym, a tak Ŝe obszary wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne.

Ustalenia graficzne na rysunku zmiany studium – „Kierunki i polityka” okre ślaj ą: • granice i linie rozgraniczaj ące, • kierunki rozwoju i przekształce ń struktury funkcjonalno – przestrzennej gminy, • kierunki przekształce ń terenów zurbanizowanych, • kierunki rozwoju terenów przeznaczonych do urbanizacji, • kierunki kształtowania układu komunikacyjnego, • kierunki ochrony i kształtowania środowiska kulturowego, • kierunki ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego.

Cało ść ustale ń zawartych w zmianie studium pełni rol ę stymulowania i wspomagania rozwoju gospodarczego gminy oraz poprawy jako ści Ŝycia mieszka ńców.